502. Conversie van aandelen

Transcriptie

1 502. Conversie van aandelen ENIGE OPMERKINGEN BIJ EEN ONGEREGELD VERSCHIJNSEL MR. P.H.N. QUIST Omzetting van aandelen in aandelen van een andere soort 1 wordt ook wel conversie genoemd. 2 Conversie is niet in de wet geregeld, maar komt in de praktijk vaak voor. Als financieringsinstrument, bij werknemersparticipaties, bij bedrijfsopvolging of bij herstructureringen van aandeelhoudersbelangen in het algemeen. 3 Verschillende vraagstukken spelen bij conversie een rol. In het onderstaande zal ik stilstaan bij de vraag wat conversie inhoudt en of voor conversie een statutaire grondslag is vereist. Verder behandel ik conversie en minderheidsbescherming, het conversiemechanisme en de goederenrechtelijke aspecten van conversie. Een samenvatting besluit dit artikel. Fiscale, jaarrekeningrechtelijke en toezichtrechtelijke aspecten gaan het bestek van dit artikel te buiten. Ook de euroredenominatie laat ik buiten beschouwing. Ik beperk mij tot conversie van aandelen in de naamloze vennootschap en de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Het huidige bv-recht neem ik daarbij als uitgangspunt Wat is conversie? Omdat conversie niet in de wet is geregeld, lopen de definities van dit begrip nogal uiteen. Sommige schrijvers hanteren een ruim conversiebegrip en vatten daaronder ook samenvoeging en splitsing van aandelen. 5 Anderen hanteren een enger conversiebegrip en beperken hun definitie tot de omzetting van een aandeel waaraan bepaalde rechten zijn verbonden in een aandeel met een zelfde nominale waarde waaraan andere rechten zijn verbonden. 6 Ik zou in ieder geval willen spreken van conversie wanneer een aandeel wordt omgezet in één ander 1 Of aanduiding als het om aandelen in een bv gaat. 2 Ik zal deze term in het vervolg hanteren. 3 Zie hierover bijvoorbeeld M. van Olffen, Conversie, WPNR 1997/6253, p en R.W.Th. Norbruis, Conversie in andersoortige aandelen, in: F.J.P. van den Ingh e.a., Converteerbare obligaties en aandelen, Deventer: Kluwer 1993, p Er zijn immers vele malen meer bv s dan nv s. De relevante regelingen ten aanzien van de nv zal ik apart vermelden. 5 Bijvoorbeeld J. Winter en J.B. Wezeman en P. van Schilfgaarde. Van de NV en de BV, Deventer: Kluwer 2013, p , J.J. Prinsen, Converteerbare obligaties. Omzetting van schuld in eigen vermogen, Deventer: Kluwer 2004, p , H.J. Portengen en K.E. Groot, Conversie, Ondernemingsrecht 2004/71 en F.J.P. van den Ingh, Splitsing en samenvoeging van aandelen, Ondernemingsrecht 1999, p Bijvoorbeeld G. van Solinge en M.P. Nieuwe Weme, Mr. C. Assers Handleiding tot de beoefening van het Nederlands Burgerlijk Recht. 2. Rechtspersonenrecht. IIa. NV en BV. Oprichting, vermogen en aandelen, Deventer: Kluwer 2013, nr. 267, F.K. Buijn en P.M. Storm, Ondernemingsrecht. BV en NV in de praktijk, Deventer: Kluwer 2013, p en R.A.F. Timmermans, Opheffing van een aandelensoort bij tracking stock, Ondernemingsrecht 2003, p aandeel met een gelijke, lagere of hogere nominale waarde, waaraan andere financiële rechten, andere zeggenschapsrechten en/of andere verplichtingen zijn of kunnen worden verbonden. 7 Een hernummering van aandelen zonder meer beschouw ik derhalve niet als een conversie. 2. Statutaire grondslag De vraag rijst of conversie een statutaire grondslag behoeft en daarmee of voor conversie statutenwijziging nodig is als de statuten geen grondslag voor conversie bevatten. De meeste schrijvers zijn van mening dat voor conversie een statutaire grondslag is vereist, al is niet altijd even duidelijk waarom ze dat vinden. 8 Een enkele schrijver meent echter dat conversie ook zonder statutaire grondslag mogelijk is 9, mits met instemming van de houders van de te converteren aandelen en alle anderen wier rechten door de conversie wijzigen. 10 Ik ben van mening dat voor conversie een statutaire grondslag is vereist. Ik licht dit hierna toe. Voor een differentiatie van aan aandelen verbonden rechten 7 Er is denk ik niet veel op tegen om ook samenvoeging en splitsing onder het begrip conversie te scharen. Het begrip wordt daarmee wel aanzienlijk verruimd, hetgeen leidt tot een aantal extra aandachtspunten. 8 Zie onder meer P.J. Dortmond, Mr. E.J.J. van der Heijden en Mr. W.C.L. van der Grinten, Handboek voor de Naamloze en Besloten Vennootschap, Deventer: Kluwer 2013, p , B.F. Assink en W.J. Slagter, Compendium Ondernemingsrecht, Deventer: Kluwer 2013, p en J.B. Huizink, GS Rechtspersonen, art. 2:92 BW, aant D.F.M.M. Zaman, Conversie, De NV 69/1, januari 1991, p W. Bosse, Conversie zonder statutaire grondslag?, JBN 2014/15. Zie ook Portengen en Groot (2004). TIJDSCHRIFT VOOR DE ONDERNEMINGSRECHTPRAKTIJK NUMMER 6, OKTOBER 2014 / SDU UITGEVERS 43

2 is een statutaire regeling nodig. 11 Voor een differentiatie van aan aandelen verbonden verplichtingen is dit eveneens het geval. 12 Ook gescheiden agio- en winstreserves vereisen een statutaire grondslag. 13 Wanneer aan aandelen andere dan de bestaande verplichtingen dienen te worden verbonden, is daarvoor een statutenwijziging noodzakelijk. De minderheidsaandeelhouder die niet bij machte zou zijn een statutenwijziging tegen te houden welke direct zijn belangen raakt, is niet bij voorbaat aan de wil van de meerderheid overgeleverd, maar wordt op verschillende wijzen door Door het ontbreken van een wettelijke begripsomschrijving lopen de definities van conversie tamelijk uiteen de wet beschermd (zie hierna onder paragraaf 3). Deze bescherming haakt in vrijwel alle gevallen aan bij statutenwijziging of een besluit daartoe. Dat de differentiatie van aan aandelen verbonden rechten en verplichtingen een statutaire regeling behoeft, betekent op zich nog niet dat voor de conversie van een aandeel in een aandeel waaraan andere rechten en verplichtingen zijn verbonden als zodanig een statutaire grondslag is vereist. Echter, gezien het gewicht dat de wetgever heeft toegekend aan de statutaire regeling van aan aandelen verbonden rechten en verplichtingen en de daaraan verbonden wettelijke regelingen van minderheidsbescherming die worden geactiveerd bij statutenwijziging, lijkt mij dat voor conversie een statutaire grondslag is vereist. Ontbreekt deze, dan is voor conversie een statutenwijziging nodig waarbij de omzetting van aandelen plaatsvindt. 14 Voor de praktijk lijkt mij het standpunt dat voor conversie een statutenwijziging nodig is overigens niet bezwaarlijk. Wie de statutaire regeling van aan aandelen verbonden 11 Zo schrijft art. 2:216 lid 6 BW voor dat bij de berekening van het bedrag dat op ieder aandeel zal worden uitgekeerd, slechts het bedrag van de verplichte stortingen op het nominale bedrag van de aandelen in aanmerking komt. Daarvan kan slechts in de statuten of telkens met instemming van alle aandeelhouders worden afgeweken. Voor de nv geeft art. 2:105 lid 6 BW een vergelijkbare regeling, zij het dat van deze regeling bij de statuten kan worden afgeweken, maar afwijking met algemene stemmen niet mogelijk is. Art. 2:216 lid 7 BW schrijft voor dat bij de statuten kan worden bepaald dat aandelen van een bepaalde soort of aanduiding geen of slechts beperkt recht geven tot deling in de winst of reserves van de vennootschap. Ten aanzien van het stemrecht op bv-aandelen is het niet anders, zie voor de bv art. 2:228 lid 4 en 5 BW en voor de nv art. 2:118 lid 4 en 5 BW. 12 Art. 2:192 BW bepaalt dat de statuten met betrekking tot alle aandelen of aandelen van een bepaalde soort of aanduiding a) kunnen bepalen dat verplichtingen van verbintenisrechtelijke aard, jegens de vennootschap of derden of tussen aandeelhouders, aan het aandeelhouderschap zijn verbonden, b) eisen kunnen verbinden aan het aandeelhouderschap en/ of c) kunnen bepalen dat de aandeelhouder, in gevallen in de statuten omschreven, gehouden is zijn aandelen of een deel daarvan aan te bieden en over te dragen. 13 Zie bijvoorbeeld Dortmond (2013), p. 229 en Zie bijvoorbeeld ook Dortmond (2013), p , Van Solinge en Nieuwe Weme (2013), nr. 267 en J.B. Huizink, GS Rechtspersonen, art. 2:92 BW, aant. 5. rechten aan het vormgeven is, kan daarbij, als een conversie van aandelen mogelijk dient te zijn zonder statutenwijziging, de statuten van een conversieregeling voorzien. 3. Minderheidsbescherming Om conversie zonder statutenwijziging mogelijk te maken, zullen de statuten moeten voorzien in een onderscheid tussen aandelen van een bepaalde soort of aanduiding en in de mogelijkheid van conversie. Zoals betoogd, vereist conversie zonder statutaire grondslag een statutenwijziging. Daardoor worden ook de diverse regelingen van minderheidsbescherming geactiveerd die in veel gevallen aanhaken bij een besluit tot statutenwijzing of bij de statutenwijziging zelf. De minderheidsbescherming van aandeelhouders in het bv-recht is veelvormig en kan in vier categorieën worden onderverdeeld 15 : 1. instemming van aandeelhouders aan wier rechten een wijziging afbreuk doet; unanimiteitseis; het vereiste van het goedkeurend besluit; vrijstelling voor de aandeelhouder die niet met het besluit tot wijziging heeft ingestemd. 19 Op conversie door middel van statutenwijziging zal al snel een regeling van minderheidsbescherming toepasselijk zijn. Immers, als de aan aandelen van een bepaalde soort (of aanduiding) verbonden rechten of verplichtingen door conversie toenemen, gaat dat ten koste van de houders van de andere aandelen en vice versa. Soms zal eenvoudig zijn vast te stellen of conversie een toe- of afname van rechten, verbonden aan de te converteren aandelen, inhoudt. 15 Zie ook P.H.N. Quist, De Flex-BV in vogelvlucht (II, slot), WPNR 2012/6939, p Afwijking van de bandbreedte van art. 2:178a BW, art. 2:178b; een lockup, art. 2:195 lid 3 BW; afwijking evenredigheid bij kapitaalvermindering, art. 2:208 lid 3 BW (zie ook lid 4 waarin lid 3 van overeenkomstige toepassing is verklaard); gerechtigdheid tot uitkering en beperking winstgerechtigdheid, art. 2:216 leden 6 en 8 BW; ontnemen vergaderrecht aan certificaathouders, art. 2:227 lid 4 BW en het ontnemen van stemrecht aan aandelen, art. 2:228 lid 5 BW. 17 Besluit tot statutenwijziging ter wijziging plaats vergadering buiten Nederland, art. 2:226 lid 2 BW; het houden van een algemene vergadering elders dan behoort, art. 2:226 lid 3 BW; wijziging stemrechten, art. 2:228 lid 4 BW (zie ook de art. 2:242 lid 1 BW, 2:252 lid 1 en 2:253 BW waarin art. 2:228 lid 4, derde volzin BW van overeenkomstige toepassing is verklaard); art. 2:231 lid 1 BW (zie in dit verband ook de art. 2:242 lid 2, 2:252 lid 1, 2:317 lid 3 en 2:334m lid 3 BW); wijziging bepaling in de statuten die de bevoegdheid tot wijziging van een bepaling uitsluit, art. 2:231 lid 3 BW en art. 2:238 lid 1 BW. 18 Art. 2:197 lid 3 BW; art. 2:198 lid 3 BW; art. 2:204 lid 2 BW; art. 2:330 lid 2 BW; statutenwijziging die specifiek afbreuk doet aan enig recht van houders van aandelen van een bepaalde soort of aanduiding, tenzij de bevoegdheid tot wijziging uitdrukkelijk was voorbehouden, art. 2:231 lid 4 BW; verhoging van het bedrag van de aandelen en van het maatschappelijk kapitaal, art. 2:231a lid 1 BW en art. 2:334ee lid 2 BW. 19 Art. 2:192 lid 1 BW; art. 2:192 lid 3 en 4 BW; art. 2:192a BW en art. 2:195 lid 4 BW. Als vijfde categorie zou wellicht de schadeloosstellingsmogeijkheid van aandeelhouders die niet hebben ingestemd met een besluit tot omzetting kunnen worden genoemd, art. 2: 181 lid 2 en 2:208 lid 2 BW. 44 SDU UITGEVERS / NUMMER 6, OKTOBER 2014 TIJDSCHRIFT VOOR DE ONDERNEMINGSRECHTPRAKTIJK

3 Zo zal het omzetten van aandelen in aandelen van een andere soort of aanduiding waaraan meer stemrechten zijn verbonden, ten gunste strekken van de houders van de te converteren aandelen, maar ten nadele van de andere aandeelhouders. Maar niet altijd is uit de statuten af te leiden in wiens voordeel een conversie uitpakt. Zo kan het omzetten van preferente aandelen in gewone aandelen, afhankelijk van de vermogenssituatie van de vennootschap, in het nadeel of in het voordeel van de houders van preferente aandelen strekken. Om te bepalen of bij conversie van een afbreuk van rechten van bepaalde aandeelhouders sprake is, zal in dat soort gevallen de vermogenspositie van de vennootschap onderzocht moeten worden. Ook die zal echter niet altijd uitsluitsel kunnen geven, omdat toekomstige ontwikkelingen, voor zover die al voorzienbaar zijn, zich niet uit een balans laten aflezen. De vraag rijst hoe een statutaire conversieregeling zich verhoudt tot de wettelijke regelingen van minderheidsbescherming. Twee redeneringen zijn denkbaar. Enerzijds zou een conversiemechanisme gezien kunnen worden als een voorwaardelijke statutenwijzing, op grond waarvan aandelen van een bepaalde soort (of aanduiding) kunnen worden omgezet in aandelen van een andere soort (of aanduiding) zonder dat daarvoor het passeren van een akte van statutenwijziging nodig is. In deze benadering zouden alle regelingen van minderheidsbescherming die aanhaken bij statutenwijziging onverkort van toepassing zijn op conversie. 20 Anderzijds zou men kunnen redeneren dat wie aandeelhouder wordt van een vennootschap waarvan de statuten in een conversieregeling voorzien, er rekening mee moet houden dat aandelen daardoor van de ene in de andere soort kunnen worden geconverteerd door middel van het in de statuten opgenomen conversiemechanisme, wat nu eenmaal gevolgen zal hebben voor de aan de aandelen verbonden rechten of verplichtingen. Deze aandeelhouder kan geacht worden bij voorbaat te hebben ingestemd met de mogelijkheid van conversie van zijn eigen of andermans aandelen en dus met een daaruit voortvloeiende vermindering van zijn rechten of toename van zijn verplichtingen. Ik neig naar het laatste standpunt. Wie aandeelhouder wordt van een vennootschap waarvan de statuten voorzien in de mogelijkheid tot conversie, onderwerpt zich door aandelen in die vennootschap te verwerven willens en wetens aan de mogelijkheid dat er wijziging in de aan zijn aandelen verbonden rechten en verplichtingen kan plaatsvinden door toepassing van de in de statuten opgenomen conversieregeling. 21 Statutenwijzing is voor de conversie niet nodig en daarmee zijn ook alle regelingen omtrent minderheidsbescherming niet van toepassing. Niet valt echter uit te sluiten dat ook een conversie op grond 20 Bij mijn weten zijn er geen schrijvers die dit onderschrijven. 21 Zie bijvoorbeeld ook Van Solinge en Nieuwe Weme (2013), nr. 267 en Prinsen (2004), p Voor een toetredende aandeelhouder is overigens ook van belang te weten of er converteerbare leningen uitstaan. van een statutaire conversieregeling onder omstandigheden tot onaanvaardbare resultaten kan leiden. Ik denk dan aan gevallen waarin conversie tot verschuivingen van rechten of verplichtingen leidt in een omvang die onvoorzienbaar was. De redelijkheid en billijkheid kunnen onder omstandigheden grenzen aan de statutair geschapen conversiemogelijkheden stellen, maar ik zou de matigende werking daarvan niet al te snel veronderstellen. 22 Overigens denk ik dat op een statutenwijziging waarbij een conversieregeling in de statuten wordt opgenomen dezelfde regelingen van minderheidsbescherming van toepassing moeten zijn als op de conversie door statutenwijziging zelf. Zo niet, dan zou de minderheidsbescherming door een tussenstap wijziging van de statuten waarbij de mogelijkheid tot conversie in de statuten wordt opgenomen eenvoudig kunnen worden omzeild. Het zal niet altijd eenvoudig zijn om bij voorbaat te bepalen of, en zo ja, voor welke aandeelhouders conversie in de toekomst een inbreuk op hun rechten zou kunnen betekenen, en dus hoe de regelingen van minderheidsbescherming ten aanzien van de statutenwijziging waarbij de mogelijkheid tot conversie in de statuten wordt opgenomen, moeten worden gehanteerd. In gevallen waarin dit eenvoudigweg niet kan worden overzien, zou een unaniem besluit van alle aandeelhouders en andere stemgerechtigden tot statutenwijziging waarbij de mogelijkheid tot conversie in de statuten wordt opgenomen, genomen met instemming van alle vergadergerechtigden, discussie omtrent de geldigheid van een toekomstige conversie kunnen voorkomen. 4. Het conversiemechanisme 23 Een conversiemechanisme dient te voorzien in een duidelijke omschrijving wie in welke gevallen conversie kan initiëren, aan welke tijdsbeperkingen of voorwaarden deze bevoegdheid is verbonden, welke gevolgen conversie Als de statuten niet in een conversieregeling voorzien, is voor conversie statutenwijziging vereist heeft op de aan geconverteerde aandelen verbonden reserves, hoe de conversie doorwerkt in een in de statuten opgenomen maatschappelijk kapitaal, de wijze waarop de desbetreffende aandeelhouders van een conversie worden geïnformeerd en de aantekening in het aandeelhoudersregister. Er zijn verschillende manieren denkbaar om in de statuten de wijze van conversie te regelen. De conversie zou bijvoorbeeld kunnen geschieden op eerste verzoek van een aandeelhouder 24, al dan niet na verloop van een 22 Zie ook Bosse (2014), Portengen en Groot (2004) en Timmermans (2003). 23 Zie hierover ook Dortmond (2013), p. 322, J.B. Huizink, GS Rechtspersonen, art. 2:92 BW, aant. 5 en Van Olffen (1997), p Wel is in dat geval van belang om statutair de uitwerking hiervan te regelen, bijvoorbeeld hoe zo n verzoek moet worden ingediend, op TIJDSCHRIFT VOOR DE ONDERNEMINGSRECHTPRAKTIJK NUMMER 6, OKTOBER 2014 / SDU UITGEVERS 45

4 in de statuten bepaalde tijd of onder een in de statuten omschreven voorwaarde. Ook zou een orgaan van de vennootschap statutair de bevoegdheid kunnen krijgen tot conversie te besluiten. Dat orgaan is niet zelden het bestuur, maar ook aan de vergadering van houders van aandelen van een bepaalde soort (of aanduiding) of aan de vergadering van stemrechtloze aandelen zou een zodanige bevoegdheid kunnen toekomen. Ten aanzien van de conversie van preferente aandelen zouden de statuten tevens dienen te bepalen of de winstpreferentie over het lopende boekjaar tot aan het moment van conversie wel of niet na conversie aan de desbetreffende aandeelhouders toekomt. In de gevallen dat conversie Meer en meer worden aan de notaris bovenmenselijke eigenschappen toegedicht leidt tot een verhoging van de nominale waarde, zouden de statuten eventuele bijzondere regels omtrent volstorting kunnen bevatten. Zo zou kunnen worden bepaald dat volstorting zal geschieden door verrekening met een aan de te converteren aandelen toekomend deel van een daarbij behorende reserve. Waar conversie leidt tot aandelen met een lagere nominale waarde, dient te worden bepaald of het verschil aan de desbetreffende aandeelhouders zal worden uitgekeerd, aan een aan die aandeelhouders toekomende reserve zal worden toegevoegd of anders zal worden aangewend. Voorzien de statuten in een maatschappelijk kapitaal, dan dient dit geen barrière te vormen voor conversie doordat het maatschappelijk kapitaal niet voorziet in voldoende aandelen van de soort waarin wordt geconverteerd. Een vaak voorkomende regeling die dit probleem ondervangt, is dat ter gelegenheid van conversie het maatschappelijk kapitaal afneemt met zoveel aandelen van de te converteren soort als er worden omgezet, en toeneemt met evenveel aandelen van de soort waarin de geconverteerde aandelen worden omgezet. Indien conversie afhankelijk is van een voorwaarde 25, zoals het niet nakomen van verplichtingen uit een aandeelhoudersovereenkomst, dienen de statuten tevens te bepalen wie, of welk orgaan, bij verschil van mening over het al dan niet intreden van de voorwaarde daarover kan beslissen. Juist in die gevallen zal een niet eenduidige regeling een bron van onenigheid kunnen zijn. Deze opsomming is niet volledig. Afhankelijk van de wijze waarop, en de voorwaarden waaronder conversie kan plaatsvinden, kan het nodig zijn in de statuten aanvullende regelingen te treffen. 5. Goederenrechtelijke aspecten Het uitgangspunt van conversie in de in dit artikel door mij aangehouden definitie is dat een aandeel van een bepaalde soort (of aanduiding) wordt omgezet in één ander aandeel van een andere soort (of aanduiding). Aandelen zijn in goederenrechtelijke zin vermogensrechten als bedoeld in art. 3:6 Burgerlijk Wetboek ( BW ). 26 Aandelen zijn dus ook goederen in de zin van art. 3:1 BW. Door conversie komt geen nieuw aandeel tot stand. Er wordt geen nieuw aandeel uitgegeven. Het aandeel blijft het aandeel, al dan niet met eenzelfde nominale waarde, maar in ieder geval met andere daaraan verbonden rechten dan wel verplichtingen. 27 Als de statuten daartoe de mogelijkheid openen, kunnen aandelen worden verpand en kunnen aan de pandhouder de aan de aandelen verbonden stem- en vergaderrechten toekomen, al dan niet onder bepaalde voorwaarden. Conversie laat een op het geconverteerde aandeel rustend pandrecht intact. 28 Wel kan een conversie die de aan het aandeel verbonden rechten uitholt, gevolgen hebben voor de pandhouder, die immers een van het hoofdrecht de volledige gerechtigdheid tot het aandeel afgeleid recht heeft. Zelfs is mogelijk dat een pandhouder zijn stem- of vergaderrecht verliest door conversie indien de verpande aandelen worden omgezet in aandelen waaraan geen stemof vergaderrecht voor de pandhouder kan zijn verbonden. Waar een conversiemogelijkheid in de statuten is opgenomen, kan een pandhouder bedacht zijn op de mogelijkheid dat zijn onderpand, het aandeel, in waarde vermindert door conversie. Verbintenisrechtelijk zal hij met de aandeelhouder-pandgever overeen kunnen komen dat deze niet zal instemmen met, zal voorstemmen of anderszins zal meewerken aan een conversie die leidt tot een vermindering van de rechten van de pandhouder. Indien echter de statuten een conversieregeling behelzen, kan het zijn dat de aandeelhouder wiens aandelen zijn verpand, niet zelf over conversie kan beslissen, maar dat daarover door anderen wordt beslist. De pandhouder dient daarop bedacht te zijn, maar ook de aandeelhouder-pandgever moet zich ervan bewust zijn dat verbintenisrechtelijke afspraken met de pandhouder omtrent de aan een aandeel verbonden rechten of verplichtingen beter niet kunnen worden aangegaan als hij daar uiteindelijk geen bepalende invloed op heeft. Indien conversie niet statutair is voorzien, is daarvoor een statutenwijziging nodig. De houder van een pandrecht op aandelen wordt niet op vergelijkbare wijze als de aandeelhouder beschermd door de wettelijke regelingen van de minderheidsbescherming. 29 Doorgaans zal zijn bedongen dat de aandeelhouder zich dient te onthouden welk moment de conversie dan plaatsvindt, binnen welke termijn de conversie geregistreerd moet worden en op welke wijze de (andere) aandeelhouders eventueel van een conversie in kennis gesteld moeten worden. Zie ook Dortmond (2013), p. 322, en Buijn en Storm (2013), p Een toekomstig onzekere gebeurtenis. 26 In overeenkomsten wordt nog weleens gesproken van eigendom van aandelen. Aandelen zijn echter geen zaken en deze terminologie is dan ook onjuist. 27 Zie bijvoorbeeld ook Bosse (2014), Assink (2013), p , Buijn en Storm (2013), p. 145, en Timmermans (2003). 28 Zie over pandrecht, vruchtgebruik en beslag in het kader van conversie ook J.B. Huizink, GS Rechtspersonen, art. 2:92 BW, aant Zie echter wel art. 2:195 lid 7 BW en art. 2:227 lid 4 BW. 46 SDU UITGEVERS / NUMMER 6, OKTOBER 2014 TIJDSCHRIFT VOOR DE ONDERNEMINGSRECHTPRAKTIJK

5 van handelingen die de waarde van de verpande aandelen negatief zouden kunnen beïnvloeden. Als een aandeelhouder instemt, voorstemt of anderszins meewerkt aan een conversie die de rechten van de pandhouder negatief beïnvloedt, zal dit overigens in beginsel geen gevolgen hebben voor geldigheid van de conversie. Met enige regelmaat komt de vraag op of een notaris zou mogen meewerken aan statutenwijziging die tot een vermindering leidt van de aan de verpande aandelen verbonden rechten, wetende dat de aandeelhouder daarmee in strijd handelt met hetgeen waartoe hij zich verbintenisrechtelijk jegens de pandhouder heeft verplicht. Meer en meer worden aan de notaris bovenmenselijke krachten en eigenschappen toegedicht. Zijn 30 tussenkomst zou niet alleen adviserend, ordenend en constaterend moeten zijn, maar zou er ook toe moeten leiden dat iedere betrokkene nadien beter af is dan daarvoor. Een juridische Superman met Messiaanse trekken. Hoewel het beeld aansprekende kanten heeft, denk ik dat deze verwachtingen te hoog gespannen zijn. De notaris hoeft in het geval van een besluit tot statutenwijziging waarbij aandelen worden geconverteerd, niets anders te doen dan te verifiëren of alle statutaire en wettelijke bepalingen ter zake van het besluit tot statutenwijziging in acht zijn genomen, of er aandeelhouders zijn ten aanzien van wie deze wijziging niet werkt 31 en, waar het verpande of in vruchtgebruik gegeven aandelen betreft, of de aandeelhouder dan wel de beperkt gerechtigde het aan de aandelen verbonden stemrecht en vergaderrecht toekomt. 6. Samenvatting Conversie is geen wettelijk begrip. Het kan worden gedefinieerd als omzetting van een aandeel in één ander aandeel met een gelijke, lagere of hogere nominale waarde, waaraan andere financiële rechten, andere zeggenschapsrechten en/of andere verplichtingen worden verbonden. Conversie behoeft een statutaire grondslag of een statutenwijziging. Indien in de statuten een conversieregeling is opgenomen, heeft dit tot gevolg dat op conversie overeenkomstig de statutaire regeling de wettelijke bepalingen omtrent minderheidsbescherming niet van toepassing zijn. Op een statutenwijziging waarbij een conversieregeling in de statuten wordt opgenomen, zijn dezelfde regelingen van minderheidsbescherming van toepassing als op de conversie door statutenwijziging zelf. Een conversiemechanisme dient te voorzien in een duidelijke omschrijving wie in welke gevallen conversie kan initiëren, aan welke tijdsbeperkingen of voorwaarden deze bevoegdheid is verbonden, wie bij verschil van mening een doorslaggevende beslissing kan nemen omtrent het intreden van een voorwaarde, welke gevolgen conversie heeft op aan de geconverteerde aandelen verbonden reserves, de invloed van conversie op een in de statuten opgenomen maatschappelijk kapitaal, de wijze waarop de desbetreffende aandeelhouders van een conversie worden geïnformeerd en de aantekening in het aandeelhoudersregister. Door conversie komt geen nieuw aandeel tot stand. Op het aandeel gevestigde beperkte rechten blijven bij conversie in stand, zij het dat deze rechten als van het hoofdrecht afgeleide rechten daardoor wel kunnen worden uitgehold. De pandhouder en de aandeelhouder-pandgever moeten zich ervan bewust zijn dat verbintenissen omtrent de waarde of hoedanigheid van een aandeel beter niet kunnen worden aangegaan als de aandeelhouder-pandgever uiteindelijk niet zelf over conversie kan beslissen. Over de auteur Mr. Paul H.N. Quist is notaris bij Stibbe N.V. 30 Of uiteraard haar. 31 Ik denk hier aan de relatieve werking ten aanzien van aandeelhouders die tegen een bepaald besluit hebben gestemd. TIJDSCHRIFT VOOR DE ONDERNEMINGSRECHTPRAKTIJK NUMMER 6, OKTOBER 2014 / SDU UITGEVERS 47