Studiegids. Deeltijdbacheloropleiding. Flexibele deeltijdopleiding Leraar Basisonderwijs

Transcriptie

1 Studiegids Deeltijdbacheloropleiding Flexibele deeltijdopleiding Leraar Basisonderwijs Hogeschool Utrecht, HU Diensten Utrecht, juli 2018

2 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 4 2 De opleiding Beroepsprofiel Beroep Uitwerking van beroepsprofiel Competenties beginnende beroepsbeoefenaar Vaardigheden afgestudeerde Inrichting opleiding Flexibele opleidingsroutes Onderwijsovereenkomst Getuigschriften Graden en titulatuur Opleidingsstructuur Propedeuse Programma Studieadvies Overstappen Hoofdfase Toelating hoofdfase Programma s Stages en stagewaardigheid Profileringsruimte HU Honours Afstuderen ICT-voorzieningen Algemeen myhu AskHU OSIRIS Student Cursussen Cursusdeelname Inschrijving voor cursussen Aanwezigheidsplicht Ingangseisen Cursusbeschrijvingen Toetsen en examens Introductie Vrijstellingen Organisatie toetsen Toetsvorm en -duur Toetsrooster Inschrijving en deelname toetsen Voorzieningen in geval van een functiebeperking Legitimatieplicht bij toetsen Gang van zaken tijdens toetsen Beoordeling Toekennen resultaat en inzage Onregelmatigheden / fraude Bewaring en teruggave toets- en examenwerk Geldigheidsduur resultaten Hogeschool Utrecht, juli /89

3 5 Diplomering Procedure afgifte diploma Aantekening cum laude of met genoegen Verzoeken, klachten, bezwaar en beroep Inleiding Verzoekschrift Bezwaar Beroep Beroep aantekenen Hoger beroep Klachten Klacht indienen Herzieningsverzoeken bij klachten Ongewenst gedrag Schema klachten, bezwaar en beroep Studentzaken Student Informatiepunt (STIP) Studiebegeleiding Studentendecaan Medezeggenschap Inspraakorganen Ondersteuning bestuurlijk actieve studenten Over de HU Hogeschool- en overige regelingen Orderegels In- en uitschrijven voor de opleiding Toelatingsonderzoek Intakegesprek en studiekeuzecheck Studiekosten, eigen bijdragen en tegemoetkoming Collegegeld Overige kosten Bijlagen Onderwijs- en examenregeling Cursusbeschrijvingen Overgangsregeling afstudeerfase vertragers/ langstudeerders Onderwijsovereenkomst flexibele deeltijd Deze studiegids is op 22 juni 2018 vastgesteld door drs. P.M.A. Cornelissen, instituutsdirecteur ITT/HUpabo a.i., met instemming van de OC op 21 juni Hogeschool Utrecht, juli /89

4 1 Voorwoord Beste student, Voor u ligt de studiegids van uw bacheloropleiding Leraar Basisonderwijs (Flexibele deeltijdopleiding HUpabo). We hopen dat u bij onze opleiding een prettige en succesvolle studietijd heeft. In deze studiegids vindt u belangrijke spelregels en nuttige informatie over uw studie. Het onderwijs Hogeschool Utrecht (HU) biedt vraaggestuurd en competentiegericht onderwijs. Competentiegericht wil zeggen dat u vaardigheden opdoet die aansluiten bij het beroepsleven (zie Beroepsprofiel). Met vraaggestuurd onderwijs streven wij er naar het onderwijs en de ondersteuning eromheen zo in te richten dat u zich tijdens uw studie kunt ontwikkelen op een manier die u belangrijk vindt en die bij u past. Hieronder vindt u informatie over de belangrijkste aspecten van uw studie. Invloed van de student Veel van onze mogelijkheden zijn ontwikkeld en verbeterd op initiatief van uw medestudenten. De hogeschool beschouwt u dan ook als partner; u maakt deel uit van onze kennisgemeenschap. De HU hecht veel waarde aan uw mening en ideeën. Dat begint al bij de evaluaties van alle cursussen, waar u als student uw oordeel en verbetertips kunt geven. Ook organiseren we op opleidingen en instituten onderwijsdialogen, waarin we samen in gesprek gaan over uw opleiding en alles eromheen. De HU ondersteunt actief deelname van studenten in opleidingscommissies en medezeggenschapsorganen (zie AskHU - Medezeggenschap). We vragen u elk jaar de NSE (Nationale Studenten Enquête) in te vullen. En bent u bijzonder tevreden over het onderwijs van die ene docent(e), nomineer hem/haar dan als docent(e) van het jaar. Excelleren De HU waardeert en stimuleert verschillende vormen van excellentie. Als u uitstekende resultaten in uw studie behaalt, ontvangt u bij uw diploma de aantekening cum laude of met genoegen (zie Aantekeningen). U kunt ook uitblinken op aspecten als innovatie en leiderschap, en ook dat wil de HU graag bevorderen. Hiervoor hebben we honourstrajecten ontwikkeld. U kunt met het volgen van deze trajecten geen studiepunten maar Ster Verklaringen behalen. Als u vijf verschillende Ster Verklaringen behaalt, krijgt u het Honours Certificaat. Dit is een officieel HUwaardepapier dat u bij uw afstuderen naast uw diploma ontvangt (zie AskHU - Honours). Verbreden en verdiepen Veel opleidingen kennen afstudeerrichtingen waarmee u zich kunt specialiseren op een onderdeel van uw vakgebied. Daarnaast kennen de meeste opleidingen de zogenaamde vrije profileringsruimte (van 30 EC, een half jaar), die u kunt gebruiken om u te verdiepen binnen Uw eigen vakgebied, of om kennis te maken met een geheel ander vakgebied. Dat kan binnen uw instituut of binnen een opleiding van een andere instituut, maar ook een cursus aan een andere instelling is vaak mogelijk (zie Profileringsruimte). Verder bestaat de mogelijkheid een eigen examenprogramma te ontwikkelen. De examencommissie van uw opleiding (zie AskHU - Examencommissie) moet daar toestemming voor geven. Voor advies over zo n eigen examenprogramma kunt u terecht bij uw studieloopbaanbegeleider / leerteambegeleider (zie Studiebegeleiding). Kenniscentra en lectoraten Onderzoek binnen de HU richt zich op innovatie van de beroepspraktijk en is nauw verweven met het onderwijs. De kennis komt voort uit maatschappelijke behoeften en is gericht op de professionalisering van de beroepspraktijk. In de HU-kenniscentra bundelen de lectoren en kenniskringen hun krachten. Een kenniscentrum is de thuishaven van het onderzoek en vormt een herkenbaar en erkend loket voor de beroepspraktijk. Een kenniscentrum doet onderzoek op specifieke thema s, in samenspraak met het beroepenveld. Meer weten? Zie AskHU - Kenniscentra en lectoraten. Hogeschool Utrecht, juli /89

5 Wat anders? U kunt uw studietijd natuurlijk ook benutten om u zo breed mogelijk te ontwikkelen en extra ervaring buiten uw reguliere studie op te doen. Wilt u een tijdje studeren in het buitenland (zie AskHU - Internationalisering)? Of denkt u erover bestuurlijk actief te worden in bijvoorbeeld een studievereniging, een gezelligheidsvereniging of een studentensportclub (zie AskHU - Sporten)? Of combineert u topsport met een studie (zie AskHU - Topsport)? Ook kunt u ervaring opdoen in medezeggenschap en opleidingscommissies. Ook is er Studium Generale dat inspirerende programma s aanbiedt (zie AskHU - Studium Generale). Er is van alles denkbaar dat door de HU actief ondersteund wordt. Studievertraging Het kan gebeuren dat uw studie niet verloopt zoals u dat graag zou willen. Zeker als bijzondere omstandigheden als ziekte een rol spelen is het belangrijk om contact te zoeken met zowel de leerteambegeleider (Studiebegeleiding) als de decaan (zie Studentendecaan). In veel gevallen is extra ondersteuning mogelijk. Haalt u bijvoorbeeld te weinig studiepunten en dreigt u een negatief studieadvies te krijgen, dan kunt u hulp krijgen bij het maken van een studieplanning (zie Studieadvies). Het is natuurlijk niet wenselijk dat u (veel) te lang over uw studie doet. Om dat te voorkomen, bieden opleidingen soms inhaaltrajecten aan. Die worden via myhu bekend gemaakt. Heeft u een functiebeperking? Mogelijk heeft u dan meer tijd nodig voor uw studie, maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn. De hogeschool kent een breed scala aan voorzieningen die u in uw studie kunnen ondersteunen (zie Voorzieningen in geval van een functiebeperking). Problemen, klachten en bezwaren Heeft u problemen die uw studie negatief kunnen beïnvloeden? Bij uw studieloopbaanbegeleider / leerteambegeleider (zie Studiebegeleiding) of een studentendecaan (zie Studentendecaan) bent u daarmee aan het juiste adres; zij kunnen u adviseren of doorverwijzen. Als u klachten hebt over de bejegening door studenten of medewerkers, kunt u ook een vertrouwenspersoon inschakelen (zie AskHU -Vertrouwenspersonen). Als er sprake is van een escalerende situatie kunnen onze studentmediators helpen om verdere escalatie te voorkomen en de samenwerking weer te herstellen (zie AskHU -Mediation). En gaat er binnen de HU iets fout of bent u het niet eens met een besluit? Informatie over bezwaren en klachten is te vinden via AskHU Klacht indienen en AskHU - Bezwaar of beroep indienen. Wat verwacht de HU van u? Wij streven ernaar u een opleiding en studieklimaat te bieden waarin u zichzelf optimaal kunt ontplooien. Daarvoor is het nodig dat iedere student zich aan de interne regels houdt (zie Orderegels). Ongewenst gedrag (bijvoorbeeld intimidatie, hat s, verbaal of fysiek geweld) wordt niet getolereerd. Als u een diploma haalt, moet u dat ook hebben verdiend: fraude (zie Onregelmatigheden / fraude) wordt niet getolereerd. Zeker als dit gevolgen heeft voor onschuldige medestudenten, doordat toetsresultaten ongeldig worden verklaard, zijn de straffen zwaar. Zowel ongewenst gedrag als fraude kan leiden tot verwijdering van de opleiding. Er zijn heel veel mogelijkheden bij de HU om een prettige studietijd te hebben. U vindt het merendeel terug in deze studiegids. Lees de gids goed door voordat u aan uw studie begint. Is iets niet duidelijk of kan u bepaalde informatie niet vinden, kijk dan op myhu of vraag het uw studieloopbaanbegeleider / leerteambegeleider (zie Studiebegeleiding) of bij het STIP (zie Student informatiepunt). We wensen u een prettige studietijd en veel succes in dit studiejaar. Mede namens alle collega s die aan uw opleiding bijdragen, Pieter Cornelissen Directeur ITT/HUpabo a.i. Hogeschool Utrecht, juli /89

6 2 De opleiding 2.1 Beroepsprofiel Beroep Wanneer u bent afgestudeerd aan HUpabo, dan bent u bevoegd om te werken in het primair onderwijs, dat wil zeggen: het basisonderwijs en het speciaal basisonderwijs 1. Als groepsleerkracht bent u inzetbaar in groep 1 tot en met 8. Het beroep van leraar basisonderwijs is veelzijdig en uitdagend. In uw rol als leerkracht bent uw kennisdrager, opvoeder, cultuurdrager, inspirator, organisator, onderzoeker en wereldburger tegelijk. In onze visie op onderwijs en op het opleiden van leraren basisonderwijs in het bijzonder, worden wij als HUpabo gedreven door de volgende waarden en normen: Zelfontplooiing Elk mens heeft de potentie en het recht om zichzelf (persoonlijkheid, kennis, vaardigheden en attitudes) te ontwikkelen tot een volwaardig individu en een waardevol (wereld)burger. Respect Mensen mogen zijn wie ze zijn, zolang ze een ander diezelfde ruimte gunnen, en hen gelijkwaardig behandelen, ondanks verschillende talenten, religieuze en politieke overtuigingen en levensgeschiedenissen. Duurzaamheid Alles van waarde is weerloos (Lucebert), dus kinderen, gezondheid, talent en liefde, maar ook natuur, kunst en cultuur verdienen het gekoesterd en gevoed te worden. Openheid en integriteit Uzelf (door anderen laten) kennen is een voorwaarde voor spirituele/levensbeschouwelijke, emotionele, mentale en sociale groei en dus voor onderwijs. Verbondenheid U als individu verbonden weten met het andere, of dat andere nu de medemens is of de maatschappij of de natuur of een hoger wezen. [correspondeert met het uitgangspunt van externe oriëntatie uit de HU-missie] Vanuit bovenstaande waarden concretiseert HUpabo zijn visie op de leraar basisonderwijs, de lerarenopleiding, de leeromgeving en de docenten als volgt. Onze visie: de leerkracht basisonderwijs die u de kind wenst Wij leiden de leerkracht basisonderwijs op die u voor uw kind wenst. Binnen HUpabo werken medewerkers samen met studenten, (leerwerk)scholen en onderzoeksinstellingen in een toekomstgerichte sfeer aan de leerkracht basisonderwijs van de toekomst. Deze samenwerking kent een duurzaam en concreet karakter. Dit blijkt bijvoorbeeld uit convenanten en gezamenlijke projecten. De innovatieve leerkracht die wij nastreven, is inspirator, opvoeder, kennisdrager, cultuurdrager, organisator, onderzoeker en (wereld)burger tegelijk. Wij zien de leerkracht basisonderwijs als een veelzijdig, uitdagend beroep en dragen er met plezier aan bij dat studenten in dit beroep kunnen gaan werken. Tijdens onze opleiding houden we studenten (en onszelf) onderstaand streefbeeld voor en leggen we een stevig en vruchtbaar fundament voor de realisatie ervan, onder andere door zelf het goede voorbeeld te geven. 1 Door het met goed gevolg afleggen van het afsluitend examen van de bacheloropleiding leraar basisonderwijs, voldoet betrokkene aan de bekwaamheidsvereisten zoals vastgesteld in het Besluit Bekwaamheidseisen onderwijspersoneel, titel 2. Hogeschool Utrecht, juli /89

7 Ons streefbeeld van de leerkracht basisonderwijs HUpabo karakteriseert de leraar basisonderwijs aan de hand van drie pijlers of hoofdlijnen : De leraar basisonderwijs is een reflective practitioner. Het (vroegere) beeld van de leraar als specialist in weten in een relatief statische context maakt plaats voor een reflectief opererende professional. Hij relateert zijn pedagogisch en didactisch handelen aan de omgeving (het kind, de klas, de school, de wijk, de stad) en houdt daarbij de inhoudelijke vereisten voor ogen. Hij werkt vanuit een gefundeerde visie op het leraarschap, heeft een onderzoekende, positief -kritische houding en verlaat de gebaande paden als dat nodig is. De verschillende rollen die de leraar heeft houden hun betekenis. Zijn werken is waardengerelateerd. Dit wordt ook normatieve professionaliteit genoemd: morele en normatieve overwegingen hebben een plek in het werk van de leraar en dus ook in het pabo-onderwijs. De leraar basisonderwijs verzorgt passend onderwijs voor alle kinderen in de groep. Dit betekent o.a. dat de verschillen tussen kinderen het aanknopingspunt vormen voor zijn denken en handelen. De leraar heeft een open oog voor de beginsituatie, start de realisatie van de leerdoelen op basis van zijn beeld van deze (gedifferentieerde) beginsituatie en realiseert een rijke leeromgeving, ingericht en geïnspireerd op verschillen binnen een groep. Hij werkt daartoe samen met collega s en ouders. De leraar heeft oog voor diversiteit en voor de impact van internationale dimensies op het leven van kinderen (en volwassenen). HUpabo beschouwt deze focus op passend onderwijs als de hedendaagse uitdrukking van wat Theo Thijssen beschreef als de leerkracht met wie een klas gelukkig kon zijn: een hecht verbond met de klas, liefde voor het vak en het begrip dat de leerkracht van de leerlingen heeft. De leraar basisonderwijs verzorgt onderwijs dat aansluit op de actuele maatschappelijke ontwikkelingen. Het basisonderwijs is hedendaags onderwijs. Er is aandacht voor cultuur en diversiteit, 21st century skills, ICT en ontwikkelingen daarin. Ook gaat het om maatschappelijke thema s zoals (wereld)burgerschap en duurzaamheid. De leraar staat midden in de maatschappij, is op de hoogte van maatschappelijke vraag stukken en participeert actief in het ontwikkelen van zijn school. Deze pijler geven wij vorm door middel van twee centrale thema s: HUpabo leidt op voor leraarschap in de stedelijke omgeving. Het is noodzakelijk dat een hedendaagse leraar oog heeft voor diversiteit en voor de impact van internationale dimensies op het leven van kinderen (en volwassenen). Van een leraar vraagt dit dat hij in staat is om op een open en constructieve wijze te communiceren en diversiteit als vanzelfsprekend gegeven te zien. HUpabo leidt op voor leraarschap in een maatschappij waarin ontwikkelingen in Wetenschap en Technologie de spil van veel veranderingen vormen. De leraar van HUpabo heeft oog voor deze maatschappelijke ontwikkeling en helpt kinderen bij de ontwikkeling van kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van wetenschap en technologie. De pabo die inspireert Onze visie op de opleiding tot leerkracht basisonderwijs is als volgt: De HUpabo is een open en transparante organisatie met een heldere visie op de bedrijfsvoering, die gericht is op het verwerkelijken van de hier geschetste inhoudelijke visie. Wij opereren creatief en loyaal binnen de strategische, financiële en bedrijfsmatige kaders van de HU. We koesteren hierbinnen de eigen identiteit en cultuur en benutten verder zoveel mogelijk de faciliteiten en het imago van Hogeschool Utrecht. Wij staan voor onze waarden en zijn gemakkelijk benaderbaar voor scholen, maatschappelijke instellingen en onderzoeksinstituten in onze omgeving. Wij communiceren tijdig en direct (korte lijnen), zodat zowel interne als externe belanghebbenden (studenten, HUpabo medewerkers, medewerkers van basisscholen, onderzoekers etc.) optimaal worden betrokken in de verdere ontwikkeling van het basisonderwijs in de regio Midden-Nederland en daarbuiten. Hierbij hebben we steeds ook oog voor de onderwijsketen (voorschools, vroegschools, SO, SBO en VO). Wij staan midden in de maatschappij, waarin wij op basis van onze waarden stelling nemen. Dit betekent onder andere dat wij ons onder de vlag van de HU actief mengen in de maatschappelijke discussie over doelen en inrichting van het basis- en beroepsonderwijs in Nederland. In die discussie kiezen wij voor een weloverwogen balans tussen verworvenheden uit het verleden en vernieuwing. We onderbouwen onze stellingnamen vanuit relevante resultaten van wetenschappelijk onderzoek, onze grondige kennis van de onderwijspraktijk en onze gedeelde waarden. Wij staan in de regio bekend als de pabo die inspireert. We zijn een voortrekker op het gebied van onderwijsontwikkeling. Zowel het werkveld als de wetenschap beschouwen ons daarin als een betrouwbare Hogeschool Utrecht, juli /89

8 en waardevolle partner. We werken hiertoe binnen de regio nauw en zoveel mogelijk structureel samen met basisscholen, het kenniscentrum Leren en Innoveren, maatschappelijke instellingen en universiteiten. Wij fungeren als kenniscentrum voor basisscholen in de regio. We zorgen dat vragen uit de praktijk op de onderzoek agenda s (komen te) staan en omgekeerd, dat resultaten van wetenschappelijk onderzoek vlot en soepel voor een betere onderwijspraktijk kunnen worden benut. We richten ons als kenniscentrum op een beperkt aantal thema s die sterk in de regio leven en die aansluiten bij onze waarden. Krachtige leeromgeving voor studenten, werknemers basisonderwijs en HUpabo-medewerkers HUpabo draagt in zijn uitingen en activiteiten consistent de hier gepresenteerde visie op leraarschap en lerarenopleiding uit. Dit betekent dat wij als HUpabo (medewerkers, faciliteiten, gebouwen, netwerk met praktijk en wetenschap) een inspirerende en krachtige leeromgeving creëren, waarin men naar elkaar luistert en elkaar ruimte geeft. Die leeromgeving biedt niet alleen studenten en de eigen medewerkers, maar ook basisschoolleerkrachten, schoolleiders en bovenschoolse managers optimale randvoorwaarden voor (academische) vorming, kennisverwerving en vaardigheidsontwikkeling. De leeromgeving fungeert als voorbeeld voor basisscholen en lerarenopleidingen. De organisatie heeft oog voor talenten en benut de specialistische kennis van individuele medewerkers zodanig, dat zowel die medewerker als de organisatie hiervan optimaal profiteren. De talenten worden erkend, gekoesterd en waar nodig actief ondersteund om volledig tot bloei te komen (professionalisering). Het beleid van de organisatie creëert een heldere focus: de collectieve energie wordt goed gericht en gebundeld, zodat er een optimale balans is tussen vernieuwing en kwaliteit en ook tussen werklast en werkplezier. Het functionerings- en beoordelingsbeleid is gericht op persoonlijke groei in lijn met de te realiseren visie en met de standaarden van de HU en het beroepenveld 2. Kennis en didactiek van de basisschoolvakken vormen belangrijke elementen van het initiële curriculum; de verbinding en samenhang daartussen wordt aangebracht vanuit onderwijskunde en pedagogiek. Het curriculum stelt heldere eisen aan onze studenten; eisen waarin de beroepspraktijk zich herkent. De competenties van een leerkracht staan centraal in het curriculum. De studieloopbaanbegeleiding helpt studenten optimaal aan deze eisen te voldoen. Het curriculum kent een opbouw van meer aanbodgestuurd in fase 1 naar meer studentgestuurd in fase 4. Curriculum en docenten bieden studenten voldoende structuur en sturing om een stevige basis op te bouwen en laten gaandeweg meer ruimte voor eigen verantwoordelijkheid en zelfsturing (eigen leerwegen en individuele profilering). We werken met plezier en in een goede sfeer met persoonlijke begeleiding voor studenten. Daarbij bieden we studenten zo veel mogelijk online faciliteiten. In het curriculum is voortdurend aandacht voor de taalvaardigheid van studenten, niet alleen als basisvaardigheid maar als fundamentele leercompetentie (vrijwel alle leren is uiteindelijk talig van aard). Basisschoolleerkrachten, schoolleiders en bovenschoolse managers bieden wij een passend aanbod van na- en bijscholingsonderwijs. Ons streefbeeld van de leerkracht primair onderwijs en de leeromgeving die hij of zij creëert, is hierbij steeds richtinggevend. HUpabo-medewerker De HUpabo-medewerker draagt de visie van het instituut uit en draagt actief en betrokken bij aan de realisatie ervan binnen het team waarin men opereert, of dit team nu verantwoordelijk is voor een opleiding(svariant) of voor het instituut als geheel of voor een project met externe partners. Hiertoe stimuleert hij of zij een positief kritische, onderzoekende houding bij zichzelf en bij teamleden en reflecteert hij/zij systematisch op het functioneren van zichzelf en anderen. Fouten maken wordt hierbij gezien als opstap naar verbetering en persoonlijke groei. Men heeft goed zicht op elkaars sterkten en zwakten en houdt hier rekening mee binnen het team. Creativiteit en humor vormen de natuurlijke ingrediënten voor effectieve probleemoplossing en (persoonlijke) groei binnen teams. Onze docenten zijn opleidingsdocent, met zowel taken op het gebied van een vakinhoudelijk domein als op het gebied van studieloopbaanbegeleiding en professionele vorming van aanstaande leerkrachten. Zij voelen zich verantwoordelijk voor het geheel en stellen zich in het team coöperatief op. Zij zijn ervan overtuigd dat samenwerking en integratie van deskundigheden een succesfactor voor een rijke leeromgeving vormen. Daarnaast zijn zij zich ervan bewust dat kennis veroudert en verandert. Daarom 2 Zoals die van de VELON, zie: Hogeschool Utrecht, juli /89

9 onderhouden zij hun vakkennis door ontwikkelingen op het vakgebied te volgen en in het eigen werk op te nemen Uitwerking van beroepsprofiel HUpabo heeft zich, net als de andere pabo s in Nederland geconformeerd aan de competentiedomeinen zoals die in 2004 beschreven zijn door de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL). Het betreft zeven competenties die met elkaar de essentie van het beroep leraar basisonderwijs beschrijven. Deze competenties vormen als het ware het voorbeeld waaraan u tijdens uw studie steeds meer gaat voldoen. 1. Interpersoonlijk competent De leraar basisonderwijs zorgt ervoor dat in zijn groep een prettig leef- en werkklimaat heerst. Dat is de verantwoordelijkheid van de leraar basisonderwijs en om die verantwoordelijkheid waar te kunnen maken is de leraar interpersoonlijk competent. Een leraar die interpersoonlijk competent is, geeft op een goede manier leiding. Zo n leraar schept een vriendelijke en coöperatieve sfeer en brengt een open communicatie tot stand. Zo n leraar bevordert de zelfstandigheid van de kinderen en zoekt in zijn interactie met hen een goede balans tussen leiden en begeleiden; sturen en volgen; confronteren en verzoenen; corrigeren en stimuleren. 2. Pedagogisch competent De leraar basisonderwijs bevordert de sociaal-emotionele en morele ontwikkeling van de kinderen. Hij moet hen helpen een zelfstandig en verantwoordelijk persoon te worden. Dat is de verantwoordelijkheid van de leraar basisonderwijs en om die verantwoordelijkheid waar te kunnen maken is de leraar pedagogisch competent. Een leraar die pedagogisch competent is, creëert een veilige leeromgeving in zijn groep en zijn lessen. Zo n leraar zorgt ervoor dat de kinderen weten dat ze erbij horen en welkom zijn; weten dat ze gewaardeerd worden; op een respectvolle manier met elkaar omgaan; uitgedaagd worden om verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar; initiatieven kunnen nemen en zelfstandig kunnen werken. 3. Vakinhoudelijk & didactisch competent De leraar basisonderwijs helpt de kinderen om zich de culturele bagage eigen te maken die samengevat is in de kerndoelen voor het basisonderwijs en die elke deelnemer aan de samenleving nodig heeft om volwaardig te kunnen functioneren. Dat is de verantwoordelijkheid van de leraar basisonderwijs en om die verantwoordelijkheid waar te kunnen maken is de leraar vakinhoudelijk en didactisch competent. Een leraar die vakinhoudelijk en didactisch competent is, ontwerpt een krachtige leeromgeving in zijn groep en in zijn lessen. Zo n leraar stemt de leerinhouden en ook zijn doen en laten af op de kinderen en houdt rekening met individuele verschillen; motiveert de kinderen voor hun leertaken, daagt hen uit om er het beste van te maken en helpt hen om ze met succes af te ronden; leert de kinderen leren, ook van en met elkaar, om daarmee onder andere hun zelfstandigheid te bevorderen. 4. Organisatorisch competent Hogeschool Utrecht, juli /89

10 De leraar basisonderwijs draagt zorg voor alle aspecten van klassenmanagement ten behoeve van zijn groep. Dat is de verantwoordelijkheid van de leraar basisonderwijs en om die verantwoordelijkheid waar te kunnen maken is de leraar organisatorisch competent. Een leraar die organisatorisch competent is, zorgt voor een overzichtelijke, ordelijke, taakgerichte sfeer in zijn klas en zijn lessen. Zo n leraar zorgt er dus voor dat zijn kinderen weten waar ze aan toe zijn en welke ruimte ze hebben voor eigen initiatief; weten wat ze moeten doen, hoe en met welk doel ze dat moeten doen. 5. Competent in het samenwerken met collega s De leraar basisonderwijs zorgt ervoor dat zijn werk en dat van zijn collega s op school goed op elkaar zijn afgestemd. Hij moet ook bijdragen aan het goed functioneren van de schoolorganisatie. Dat is de verantwoordelijkheid van de leraar basisonderwijs en om die verantwoordelijkheid waar te kunnen maken is de leraar competent in het samenwerken met collega s. Een leraar die competent is in het samenwerken met zijn collega s, levert een bijdrage aan een goed pedagogisch, vakinhoudelijk en didactisch klimaat op zijn school, aan goede onderlinge samenwerking en aan een goede schoolorganisatie. Dat wil zeggen dat zo n leraar goed met collega s communiceert en samenwerkt; een constructieve bijdrage levert aan vergaderingen en andere vormen van schooloverleg en aan de werkzaamheden die moeten worden uitgevoerd om de school goed te laten functioneren; een bijdrage levert aan de ontwikkeling en verbetering van zijn school. 6. Competent in het samenwerken met de omgeving De leraar basisonderwijs onderhoudt contacten met de ouders of verzorgers van de kinderen. Hij zorgt ervoor dat zijn professionele handelen en dat van anderen buiten de school goed op elkaar zijn afgestemd. Dat is de verantwoordelijkheid van de leraar basisonderwijs en om die verantwoordelijkheid waar te kunnen maken is de leraar competent in het samen werken met de omgeving van de school. Een leraar die competent is in het samenwerken met de omgeving, levert in het belang van de kinderen zijn bijdrage aan een goede samenwerking met personen en instellingen in de omgeving van de school. Dat wil zeggen dat zo n leraar goede contacten onderhoudt met de ouders of verzorgers van de kinderen; goede contacten onderhoudt met andere personen en instellingen die ook te maken hebben met de zorg voor de kinderen. 7. Competent in reflectie en ontwikkeling De leraar basisonderwijs ontwikkelt zich voortdurend verder als mens en als professional. Dat is zijn verantwoordelijkheid en om die verantwoordelijkheid waar te kunnen maken, is de leraar basisonderwijs competent in reflectie en ontwikkeling. Een leraar die competent is in reflectie en ontwikkeling, denkt na over zijn beroepsopvattingen en zijn professionele bekwaamheid. Zo n leraar streeft ernaar zijn beroepsuitoefening bij de tijd te houden en te verbeteren. Zo n leraar weet goed wat hij belangrijk vindt in zijn leraarschap en van welke waarden, normen en onderwijskundige opvattingen hij uitgaat; heeft een goed beeld van zijn eigen competenties; werkt op een planmatige manier aan zijn verdere ontwikkeling; stemt zijn eigen ontwikkeling af op het beleid van zijn school en benut de kansen die de school biedt om zich verder te ontwikkelen. Hogeschool Utrecht, juli /89

11 Bachelorniveau & HBO-standaarden De opleiding ijkt haar bachelor niveau aan de Dublin Descriptoren. T.a.v. de Dublin-descriptoren heeft HUpabo de volgende visie op de ontwikkeling ervan: - Kennis en inzicht: de leraar basisonderwijs heeft een brede kennisbasis verworven op het gebied van het didactische, pedagogische, organisatorische, Nederlandse taal, rekenen en vakken basisonderwijs. Deze kennisbasis is gerelateerd aan de context van het basisonderwijs. De leraar basisonderwijs verwerft zelf nieuwe kennis via studie en onderzoek. De opleiding verwerkt de landelijke kennisbases in haar curricula. - Toepassen Kennis en inzicht. De leraar basisonderwijs handelt professioneel. Hij gebruikt kennis en inzicht t.b.v. de oplossing van praktijkvraagstukken (inrichting van lessen, inrichting leerplan, benadering leerlinggedrag etc.). - Oordeelsvermogen. De leraar basisonderwijs vormt zich steeds oordelen op basis van de meer of minder beschikbare informatie: over kinderen en hun mogelijkheden, over de school en de context, over de thuissituatie, over de voor deze kinderen geschikte lesstof. Op basis daarvan handelt hij. - Communiceren. De leraar basisonderwijs is communicatief vaardig naar kinderen van verschillende achtergronden, naar ouders/verzorgers en naar zijn school. De leraar basisonderwijs kan complexe pedagogische en didactische problemen over het voetlicht brengen. - Leren. De leraar basisonderwijs handelt in complexe niet routinematige situaties. Hij leert dagelijks van zijn omgeving en zijn kinderen. Hij reflecteert ervaringen, verwerft kennis en vaardigheden t.b.v. de oplossing van nieuwe vraagstukken. Landelijke kennisbases De Commissie Kennisbasis Pabo is op 29 juni 2011 ingesteld door de HBO-raad. De centrale opdracht aan de commissie werd als volgt geformuleerd: lever op basis van de aangeleverde kennisbases een concreet overzicht op van die kennis die voor iedere startbekwame leraar (te onderscheiden van de vakbekwame leraar) minimaal noodzakelijk is. De kennisbases die zijn opgeleverd door de commissie Meijerink zijn, naast bovenstaande kern- en deeltaken, verwerkt in het onderwijs. Voor een complete beschrijving van de kennisbases verwijzen we naar Generieke kennisbasis: Onderwijskunde Pedagogiek Ontwikkelingspsychologie ICT KennisbasisTaal: Nederlandse taal Engels Handschrift Kennisbasis Rekenen/wiskunde: Rekenen/wiskunde Kennisbasis Oriëntatie op jezelf en de wereld (OJW): Aardrijkskunde Geschiedenis Natuuronderwijs Levensbeschouwelijk onderwijs Kennisbasis Kunstvakken: Beeldende vorming Drama en dans Muziek Hogeschool Utrecht, juli /89

12 Kennisbasis Bewegingsonderwijs Bewegingsonderwijs Competenties beginnende beroepsbeoefenaar Op basis van de SBL competenties, de Dublin descriptoren en de landelijke kennisbasis pabo heeft ITT een profiel (ITT opleidingsprofiel) ontwikkeld waarin deze eindtermen verankerd zijn. Uitgangspunt is dat wij met het hanteren van het opleidingsprofiel op robuuste wijze de eindtermen voor de Pabo (SBL, Dublin descriptoren en landelijke kennisbasis pabo) verankeren in het curriculum. Het woord robuust verwijst naar het gegeven onder andere de kennisbasis beschouwd wordt als een basis die met de tijd aan verandering onderhevig zal zijn als gevolg van maatschappelijke discussie, vernieuwde kennis etc. Om te voorkomen dat mét een herziening van de kennisbases een heel curriculumbouwwerk opnieuw gemaakt zal moeten worden is gekozen voor het opleidingsprofiel. De verwachting is dat ook een grondige herziening van bijvoorbeeld de kennisbases uiteindelijk zal leiden tot een relatief beperkte wijziging in het ITT opleidingsprofiel, waarmee de basis voor het curriculum een stevige en robuuste basis is. In het opleidingsprofiel ITT zijn de SBL competenties en de Dublin descriptoren ondergebracht in vijf kerntaken. Dat zijn de taken die ITT beschouwt als de kern van het beroep van leraar. De volgende vijf kerntaken worden onderscheiden binnen de flexibele deeltijdopleiding: Kerntaak 1. De leraar basisonderwijs handelt pedagogisch adequaat. Hij bouwt een ondersteunende relatie met kinderen op, onderhoudt deze relatie, geeft leiding geven aan de groep en zorgt voor een goed en pedagogisch adequaat leerklimaat. Kerntaak 2. Professioneel voorbereiden en evalueren van onderwijsactiviteiten. In deze kerntaak staan het passend onderwijs en het onderwijs dat aansluit op actuele maatschappelijke ontwikkelingen centraal. De kerntaak wordt gekarakteriseerd door het evenwicht tussen de eisen die het basisschoolcurriculum stelt en de eigenheid van de kinderen en de groepen. Kerntaak 3. Professioneel uitvoeren van onderwijsactiviteiten en volgen en begeleiden van kinderen. In deze kerntaak gaat het onder andere om het starten van onderwijsactiviteiten, het aansluiten bij hun voorkennis, het geven van doelgerichte en gedifferentieerde instructie met gebruik van relevante kennis en het begeleiden van kinderen bij hun leerproces. Kerntaak 4. Communiceren, overleggen en samenwerken met ouders, collega s en andere professionals. In deze kerntaak gaat het om het open en professioneel communiceren met volwassenen. Kerntaak 5. Blijven werken aan persoonlijke en professionele groei, kritisch, systematisch en gefundeerd. In deze kerntaak gaat het over het leren van feedback en reflectie. In tabel 1 zijn de kern- en deeltaken uitgewerkt voor de 4 opleidingsfasen. In de tabel staat beschreven wat de student in zijn ontwikkeling tot startbekwaam leraar basisonderwijs moet kennen en kunnen. Waar een vak leeg is, betekent dat dat die kern- en deeltaken afgerond moeten zijn in de eerdere fases. Tabel 1. Uitwerking kern- en deeltaken HUpabo Hogeschool Utrecht, juli /89

13 Kerntaak 1 Pedagogisch adequaat handelen 1.1 Kennis hebben van hoe kinderen kunnen leren, zich ontwikkelen en gedragen (K). 1.2 Aandacht en zorg hebben voor kinderen en daarbij tegemoet komen aan hun basisbehoeften. 1.3 Een veilig leef- en leerklimaat creëren door duidelijk te zijn over gedragsregels en afspraken. 1.4 Goede omgang en samenwerking bevorderen en adequaat hanteren van groepsprocessen en de dynamiek daarin. Opbouwen en onderhouden van een ondersteunende relatie met kinderen, leiding geven aan de groep en zorgen voor een goed en pedagogisch adequaat leerklimaat Fase 1 Opleidingsbekwaam Kennen van het verloop van cognitieve, sociaalemotionele, morele en motorische leerprocessen en ontwikkeling bij kinderen. Kennen van (fasen in) groepsprocessen en leiderschapsstijlen. Contact maken met kinderen, empathisch reageren en een relatie met hen opbouwen. Kinderen aanmoedigen en effectieve complimenten geven. Ruimte geven aan kinderen en reageren op hun ideeën en inbreng. Leiding nemen binnen de groep en afspraken maken met kinderen. Geldende klassenregels herhalen, kinderen aanspreken en het gewenste gedrag positief waarderen. Groepsprocessen, rollen en sociale verhoudingen en de dynamiek hierin herkennen in de groep. Concrete verwachtingen Fase 2 Basisbekwaam Herkennen van het niveau van cognitieve, sociaal-emotionele, morele en motorische leerprocessen en ontwikkeling bij kinderen. Herkennen van (fasen in) groepsprocessen en van passende leiderschapsstijlen. Empathisch reageren op kinderen, hen ondersteunen en aanmoedigen. Effectieve feedback geven aan kinderen en deze constructief formuleren. Kinderen uitnodigen om hun eigen ideeën in te brengen. Leiding geven aan de groep en onderlinge verwachtingen uitwisselen. Klassenregels bespreekbaar maken, duidelijke verwachtingen uitspreken en deze consequent hanteren. Geldende schoolregels consequent hanteren binnen en buiten de klas. Groepsprocessen, rollen en sociale verhoudingen (o.a. pestgedrag) bespreken met kinderen. Met kinderen bespreken hoe Fase 3 Gevorderd bekwaam Herkennen van gedrags-, leer- en problemen en mogelijkheden tot groei bij kinderen. Herkennen van complexe groepsprocessen en van passende leiderschapsstijlen. Kinderen ondersteunen op sociaal-emotioneel en moreel gebied en herkennen van signaalgedrag. Responsief communiceren en hoge en realistische verwachtingen uitspreken. Ideeën en inbreng van kinderen een plek geven in de lesactiviteiten. Leiding geven aan de groep en tegemoet komen aan verschillen tussen kinderen. Kinderen betrekken bij het hanteren en eventueel aanpassen van de klassenregels. School- en klassenregels verbinden en positief en consequent hanteren. Groepsprocessen, rollen en sociale verhoudingen (o.a. pestgedrag) met kinderen bespreken en verbeteren. Kinderen concreet ondersteunen bij het Fase 4 Startbekwaam Planmatig passende sociaal-emotionele en morele ondersteuning bieden. Planmatig responsief handelen. Ideeën en inbreng van kinderen een plek geven in het onderwijs en de klas. School- en klassenregels zo nodig in het team aan de orde stellen en afstemmen. Groepsprocessen, rollen en sociale verhoudingen (o.a. pestgedrag) bij kinderen planmatig verbeteren. Planmatig ondersteunen bij het Hogeschool Utrecht, juli /89

14 Kerntaak 1 Pedagogisch adequaat handelen 1.5 Zich bewust zijn van en een open houding hebben bij diversiteit en dit bij de kinderen bevorderen. Opbouwen en onderhouden van een ondersteunende relatie met kinderen, leiding geven aan de groep en zorgen voor een goed en pedagogisch adequaat leerklimaat Fase 1 Opleidingsbekwaam uitspreken over samenwerking en positieve omgang met elkaar. Conflicten tussen kinderen signaleren en erop reageren. Vriendelijk en constructief reageren op alle kinderen in de groep. Het goede voorbeeld geven in het rekening houden met elkaar. Een open houding laten zien ten aanzien van diversiteit en interculturaliteit. Onderkennen van de invloed van de eigen cultuur op het eigen handelen. Fase 2 Basisbekwaam samenwerking en positieve omgang met elkaar kan verbeteren. Interveniëren bij conflicten tussen kinderen en deze met hen bespreken. Met kinderen bespreken hoe zij rekening kunnen houden met elkaar. Vanuit een open houding diversiteit en interculturaliteit met kinderen bespreken. Herkennen van vooroordelen bij zichzelf en bij kinderen en hier grenzen aan stellen. Fase 3 Gevorderd bekwaam samenwerken en positief omgaan met elkaar. Interveniëren bij conflicten en kinderen ondersteunen bij het oplossen ervan. Kinderen betrekken bij het creëren van een klimaat van rekening houden met elkaar. Verschillen in opvattingen en gedrag met kinderen bespreken en waarderen. Bespreken van waarden en normen gericht op respect voor elkaar. Fase 4 Startbekwaam aanleren van samenwerking. Waar nodig bij conflicten contact opnemen met collega s en ouders. Planmatig creëren van een respectvolle sfeer in de klas samen met de kinderen. Verbinding leggen tussen thuis- en schoolcultuur Waardenontwikkeling, ethisch handelen en moreel gedrag van kinderen stimuleren. Kerntaak 2 Professioneel voorbereiden en evalueren van onderwijsactiviteiten 2.1 Beheersen van de kennis en vaardigheden in het basisschoolcurriculu m (K) 2.2 Per schoolvak beschikken over een stevige vakdidactische kennisbasis (K) Professioneel voorbereiden en evalueren van onderwijsactiviteiten Fase 1 Opleidingsbekwaam Kennismaken met de stof en vaardigheden van het basisschoolcurriculum. Ontwikkelen van basiskennis over vakspecifieke leerstofopbouw. Kennen van vakspecifieke instructie en werkvormen. Fase 2 Basisbekwaam Volledig beheersen van de stof wat betreft kennis en vaardigheden. Herkennen van vakspecifieke leerstofopbouw in methodes. Kennen en herkennen van vakspecifieke leerinstructie en werkvormen, ook vanuit de vakdidactische kennis. Inzicht hebben in mogelijkheden tot het verbinden van Fase 3 Gevorderd bekwaam Boven de stof staan en doorgaande leerlijnen kennen en herkennen. Herkennen van vakspecifieke leerstofopbouw en de cruciale momenten daarin, in verschillende methodes. Kennen en herkennen van vakspecifieke instructie en werkvormen, ook bij specifieke leerproblemen. (Her)kennen van specifieke Fase 4 Startbekwaam Nieuwe ontwikkelingen signaleren en in lessen opnemen. De doorgaande lijn van de school kennen. Beschikken over gespecialiseerde vakdidactische kennis. Relateren van vakdidactiek aan beschikbare kennis en het persoonlijk werkconcept Hogeschool Utrecht, juli /89

15 Kerntaak 2 Professioneel voorbereiden en evalueren van onderwijsactiviteiten 2.3 Kennis hebben over toetsen en beoordelen van leerresultaten en diagnosticeren van leerproblemen (K) 2.4 In kaart brengen van en aansluiten bij de beginsituatie van de groep en de verschillen tussen kinderen, en daarbij lesdoelen formuleren met passende inhouden, werkvormen en taken. 2.5 Toets- en beoordelings-vormen kiezen, aanpassen en ontwikkelen Professioneel voorbereiden en evalueren van onderwijsactiviteiten Fase 1 Opleidingsbekwaam Kennen van de voornaamste vormen en methoden van toetsen en beoordelen en de registratie van toetsgegevens. Observeren van kinderen en signaleren van ontwikkelingsniveaus, onderwijsbehoeften. Overleggen met de praktijk-opleider over kinderen, programma, methode en activiteiten. Kiezen van passende instructie, werkvormen en taken, ook individueel. Fase 2 Basisbekwaam lesdoelen van verschillende vakken. Kennen van adequaat gebruik van toetsen en beoordelingen en van resultaten bij evalueren en voorbereiden van onderwijs. Kennen van interpretaties en effecten van cijfers en rapporten bij leerlingen en ouders en voorwaarden voor betekenisvol gebruik. Analyseren en vastleggen van ontwikkelingsniveaus. Conclusies trekken uit hoe het onderwijs is verlopen en de resultaten daarvan. Ontwerpen van instructie vanuit de vakdidactiek op meerdere niveaus. Inzetten van toets- en beoordelingsvormen uit de methode. Fase 3 Gevorderd bekwaam mogelijkheden om lesdoelen en werkvormen in diverse vakken te combineren. (Her)kennen van vakspecifieke leerproblemen en mogelijk- heden voor differentiatie. Kennen van kwaliteitseisen bij toetsen en beoordelingen en bestaande toetsen daarop kunnen analyseren en beoordelen. Kennen van de analyses van gegevens in een volgsysteem en het gebruik van de uitkomsten. Kennen van instrumenten en analyses voor diagnosticeren van leerproblemen. Adequaat analyseren en systematisch vastleggen van gegevens uit toetsen en het volgsysteem. De verzamelde gegevens systematisch gebruiken bij het voorbereiden van lessen. Hanteren van verschillende instructieniveaus en bedenken van alternatieven. Beoordelen van geschiktheid van toetsvormen en evt. alternatieven zoeken. Fase 4 Startbekwaam Inzicht hebben in de plaats en het belang van toetsen en beoordelen voor de zorgstructuur, kwaliteitszorg, externe verantwoording en schoolontwikkeling. Toetsgegevens klasen leerjaaroverstijgend analyseren Resultaten van analyses betrekken bij afstemming tussen leerjaren en werken aan doorlopende leerlijnen. Aanpassen en ontwikkelen van toetsen beoordelingsvormen. Hogeschool Utrecht, juli /89

16 Kerntaak 2 Professioneel voorbereiden en evalueren van onderwijsactiviteiten 2.6 Methoden, materialen en hulpmiddelen functioneel inzetten en inrichten van een betekenisvolle, stimulerende en effectieve leeromgeving 2.7 Plannen en organiseren van leeractiviteiten 2.8 Systematisch gebruiken van evaluaties bij het voorbereiden van onderwijsactiviteiten. Professioneel voorbereiden en evalueren van onderwijsactiviteiten Fase 1 Opleidingsbekwaam Kiezen van leermiddelen en materialen die aansluiten bij het doel van de activiteit (en de beginsituatie). Maken van een lesplanning met het lesvoorbereidingsformulier en overleggen met de praktijkopleider. Voorbereiden van twee opeenvolgende onderwijsactiviteiten. Analyseren van het verloop van de eigen lessen en activiteiten, feedback vragen en lering trekken. Fase 2 Basisbekwaam Kiezen en inzetten van leermiddelen en materialen (ook vakoverstijgend) binnen de leeromgeving, gericht op de groep en de individuele kinderen. Maken lesplanning, rekening houdend met niveaugroepen en de planning van de praktijkopleider. Voorbereiden van meerdere onderwijsactiviteiten gedurende een dagdeel. Evaluaties gebruiken om vervolgactiviteiten op groepsniveau aan te passen. Fase 3 Gevorderd bekwaam Ontwerpen van passende leermiddelen en materialen en andere aspecten van de leeromgeving, gericht op de groep en de individuele kinderen. Maken van een dagplanning, passend binnen de periodeplanning. Voorbereiden van meerdere onderwijsactiviteiten gedurende een dag. Evaluaties gebruiken om planning en leeractiviteiten voor individuele kinderen aan te passen. Fase 4 Startbekwaam Maken van een adequate organisatorische en inhoudelijke periodeplanning. Voorbereiden van meerdere onderwijsactiviteiten op meer dagen achter elkaar. Binnen het team conclusies trekken uit klas- en leerjaaroverstijgende evaluaties. Kerntaak 3 Uitvoeren van onderwijs en begeleiding 3.1 Met de kinderen een onderwijsactiviteit starten, hen motiveren en aansluiten bij hun voorkennis. 3.2 Geven van doelgerichte en Professioneel uitvoeren van onderwijsactiviteiten en volgen en begeleiden van kinderen Fase 1 Opleidingsbekwaam Ophalen van voorkennis en lesdoelen expliciteren aan kinderen. Gebruik maken van de belevingswereld, de leefomgeving en de actualiteit bij de keuze van de leerstof. Motiveren van kinderen zodat de betrokkenheid toeneemt en een goede werkhouding stimuleren. Geven van interactieve klassikale, Fase 2 Basisbekwaam Met kinderen ophalen van voorkennis en lesdoelen met hen bespreken. Gericht aansluiten bij de belevingswereld, leefomgeving en actualiteit bij de keuze van de leerstof. Stimuleren van taakgericht gedrag van kinderen zodat de betrokkenheid toeneemt. Geven van interactieve instructie op meer Fase 3 Gevorderd bekwaam Structureel rekening houden met de belevingswereld, leefomgeving en actualiteit en kinderen inbreng geven bij de keuze van de leerstof. Op planmatige wijze kinderen motiveren en taakgerichtheid stimuleren zodat de betrokkenheid toeneemt. Geven van interactieve instructie en daarbij Fase 4 Startbekwaam Deze deeltaak vervullen op achtereenvolgende gehele dagen en dragen van de groepsverantwoordelij k-heid Hogeschool Utrecht, juli /89

17 Kerntaak 3 Uitvoeren van onderwijs en begeleiding gedifferentieerde instructie met gebruik van vakdidactische kennis. 3.3 Kinderen aan het werk zetten en houden met taken en werkvormen passend bij de lesdoelen. 3.4 Volgen en begeleiden van kinderen bij hun leerproces met gebruik van vakdidactische kennis. 3.5 Afronden en evalueren van de onderwijsactiviteit met de kinderen 3.6 Behouden van overzicht en flexibel inspelen op de situatie, het Professioneel uitvoeren van onderwijsactiviteiten en volgen en begeleiden van kinderen Fase 1 Opleidingsbekwaam groeps- en individuele instructie. Geven van instructie: presenteren en uitleggen Leergesprekken voeren: open vragen stellen, extra uitleg geven Uitleggen van taken en werkvormen en benutten van leermiddelen om de betrokkenheid te verhogen Signaleren en benoemen van taakgericht gedrag van kinderen. Individuele kinderen helpen en volgen van de groep. Coachen: volgen van werk-, denk- en leerproces van kinderen. Kinderen hun denken laten verwoorden. Herkennen van leeren oplossingsstrategieën en kinderen ondersteunen. Het lesverloop en de behaalde lesdoelen met kinderen bespreken. De hele groep en de individuele kinderen overzien en reageren op gebeurtenissen. Fase 2 Basisbekwaam niveaus, lettend op verschillen in niveau, tempo en interesse. Instructie: voorbeelden geven, voordoen (ook van denkprocessen, modeling) Leergesprekken: hardop denken stimuleren, suggesties geven Zo nodig opnieuw uitleggen van taken en werkvormen tijdens het uitvoeren van de lesactiviteit. Benoemen en eventueel bijsturen van taakgericht gedrag van de groep. Coachen: stellen van vragen die kinderen aan het denken zetten. Kinderen laten reflecteren en samenwerkend leren bevorderen. Ondersteunen van meerdere leer- en oplossingsstrategieën. Met de kinderen het lesverloop en de behaalde lesdoelen evalueren en afspreken van vervolgactiviteiten. De groep en de individuele kinderen overzien en flexibel Fase 3 Gevorderd bekwaam inspelen op verschillen tussen kinderen in niveau, tempo en interesse. Instructie: bij leerlingen stimuleren dat ze een juist mentaal beeld vormen Leergesprekken: uitspraken van leerlingen (samen) evalueren. Zo nodig bijstellen van taken en werkvormen tijdens het uitvoeren van de lesactiviteit. Taakgericht gedrag afstemmen met de groep en individuele kinderen. Coachen: geven van hints, aanmoedigingen en feedback. Kinderen laten exploreren en zelfstandig leren stimuleren Kinderen bewust maken van en begeleiden bij hun leer- en oplossingsstrategieën. Samen met de kinderen periodiek evalueren van het onderwijs en bedenken van vervolgactiviteiten en alternatieve aanpakken. De groep en de individuele kinderen overzien en Fase 4 Startbekwaam Deze deeltaak vervullen op achtereenvolgende gehele dagen en dragen van de groepsverantwoordelijkheid. Deze deeltaak vervullen op achtereenvolgende gehele dagen en dragen van de groepsverantwoordelijkheid. Deze deeltaak vervullen op achtereenvolgende gehele dagen en Hogeschool Utrecht, juli /89