Gemeente ļļ) Bergen op Zoom

Transcriptie

1 Gemeente ļļ) Bergen op Zoom Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom Uw kenmerk Uw brief Onderwerp: Ons kenmerk U Beh. door A. Raphaela Motie Statushouders aan de Slag Afdeling Sociale Zaken [Datum 0 JAN Doorkiesnr Bijlage(n) I Beste leden en duoburgerleden van de gemeenteraad, In de gemeenteraad van november 2017 is de motie 'Statushouders aan de slag aangenomen (RM ). Wij hebben in reactie daarop reeds aangegeven het belang van participatie van iedereen in de samenleving te erkennen, niet alleen die van de statushouders. In deze brief gaan wij nader in op de maatregelen die wij nemen en al hebben genomen om de participatie van de statushouders te bevorderen. Definitie van de term Statushouders binnen de ISD Statushouder is de persoon die een uitkering onder de Participatiewet ontvangt en daarbij zijn of haar inburgering nog niet succesvol heeft afgerond. De ISD is aan de slag gegaan met de kandidaten die vanaf 1 januari 2016 een uitkering toegekend hebben gekregen. De groep statushouders die tussen 1 januari 2013 en 31 december 2015 zijn ingestroomd, is in de afgelopen járen flink geslonken. Het grootste gedeelte van deze groep heeft inmiddels de inburgering afgerond (of is van de verplichting van de Wet inburgering vrijgesteld) en behoort daardoor niet meer tot de doelgroep statushouders (volgens de hierboven gegeven definitie). In de praktijk is geconstateerd dat er onvoldoende aandacht is geweest voor deze groep. In het verleden werden deze klanten pas opgepakt nadat de inburgering was afgerond. Inmiddels hebben veel mensen wel een inburgeringsdiploma behaald, maar zijn ze de taal niet meer voldoende machtig en participeren zij weinig tot niet in de samenleving. Deze klanten worden nu opnieuw gescreend. Activering en arbeidsparticipatie van statushouders Meedoen' is een belangrijk uitgangspunt van onze gemeente. Of het nu gaat om het vergroten van de arbeidsparticipatie, het verbeteren van de taalbeheersing of op een andere wijze actief zijn: iedereen dient, daar waar mogelijk, een bijdrage te leveren aan de maatschappij. We zorgen ervoor dat iedereen meetelt en dat iedereen op zijn of haar eigen manier participeert in de samenleving. Voor de statushouders hebben wij ons gerealiseerd dat de aanpak anders moest. De ideale aanpak bestaat uit duale trajecten zo is gebleken. Dit houdt in dat de statushouder bezig is met zijn inburgering en tegelijkertijd vrijwilligerswerk doet (werkstage) of een tegenprestatie verricht. Op deze manier werkt hij aan zijn taalniveau en leert hij tegelijkertijd (werknemers-)vaardigheden. Voorde statushouders die bij de ISD instromen worden, naast de reguliere dienstverlening en instrumenten, mensen ingezet die zich specifiek met de begeleiding van de statushouders richting werk en of (een andere vorm van) activering bezig houden. Het doel is de arbeidsparticipatie te bevorderen en te versnellen. Echter, de statushouders hebben een zeer diverse achtergrond, hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt en kampen (regelmatig) met complexe problematiek. Dit heeft tot gevolg dat de begeleiding zeer arbeidsintensief is. Hieronder gaan wij nader in op de redenen Jacob Obrechtlaan 4 Postbus 35 T B nv BNG rek. nr AR Bergen op Zoom 4600 AA Bergen op Zoom F (0164) B IBAN: NL41BNGH Contactwww.bergenopzoom.nl lwww.bergenopzoom.nl KvK B BIC: BNGHNL2G

2 waarom deze begeleiding arbeidsintensief is en op onze inzet om de arbeidsparticipatie van de statushouders zoveel mogelijk te bevorderen. Recente onderzoeken naar de arbeidsparticipatie van de statushouders Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau en Vluchtelingenwerk Nederland zit 40oZo van de statushouders langdurig in de uitkering. De arbeidsparticipatie van statushouders is derhalve een taai vraagstuk. Dit wordt tevens door de Sociaal Economische Raad en het Centraal Bureau voorde Statistiek bevestigd. Situatie van de statushouders in onze gemeente Momenteel heeft onze gemeente 116 klanten die statushouders zijn en per 1 januari 2016 een uitkering ingevolge de Participatiewet ontvangen. Er zijn 45 statushouders gediagnostiseerd (zie bijlage). De verwachting is dat in het eerste kwartaal van 2018 de resterende 71 statushouders en de nieuwe (mogelijke instroom) gediagnostiseerd kunnen worden. Uit ervaring met de huidige groep statushouders bij de ISD blijkt dat het geen homogene groep betreft, maar dat de groep zeer divers van samenstelling is. De grootste groep komt uit Syrië (7707o) gevolg door Ethiopiërs en Eritreeërs (22ū/.,). Bij de statushouders constateren wij meerdere soorten belemmeringen, waarbij vooral taalachterstand (en analfabetisme) een grote rol speelt in de afstand tot de arbeidsmarkt. Daarnaast is er sprake van zorgen over achterblijvende familie, sociaal isolement, culturele kloof, het moeilijk vinden om praktische zaken te leren regelen en verschillende activiteiten naast elkaar te kunnen volgen (zoals voldoen aan de Wet Inburgering en aan de verplichtingen vanuit de Participatiewet). Intensieve begeleiding Net als bij andere burgers gaan we zoveel mogelijk uit van de eigen kracht en verantwoordelijkheid van de statushouders. Echter, gegeven de achtergrondsituatie van de statushouders is het effectief om in de route naar werk specifieke dienstverlening aan te bieden, zodat mensen die een hoog arbeidspotentieel hebben zo snel mogelijk aan de slag kunnen in betaald werk. Zij die nog niet in staat zijn tot betaald werk worden dan in contact gebracht met voorzieningen op het gebied van participatie. Zo kan vrijwilligerswerk een goede dagbesteding zijn die het leren van de taal en de integratie bevordert en waarmee tegelijkertijd de tegenprestatie voor de bijstandsuitkering kan worden ingevuld. Voor de specifieke dienstverlening van de statushouders heeft de ISD dedicated klantmanagers die de problematieken en potentie van de statushouders goed in beeld krijgen. De begeleiding begint met een groepsbijeenkomst waarbij aan de statushouders hun rechten en plichten betreffende de Participatiewet worden uitgelegd. Hierna volgt een uitgebreid individueel intakegesprek. Door middel van gesprekken achterhaalt de klantmanager wie de statushouders zijn, wat hun talenten, competities en behoeftes zijn. Daarnaast wordt beoordeeld of de statushouder gelijk aan de slag kan en wordt de inburgering (niveau, resterende termijn, enzovoort) in combinatie met werk besproken. Hieronder treft u voorts een kort overzicht aan van trajecten en instrumenten die voor de statushouders worden ingezet.

3 Projecten en instrumenten die worden ingezet (of per 2018 zullen starten) Naast de reguliere trajecten worden de volgende instrumenten en projecten voor de statushouders ingezet. Werkgroep Activeren Statushouders Dit betreft een samenwerkingsstructuur waarbij de gemeente (en het Werkcentrum), Vluchtelingenwerk, taalinstituten en andere betrokken partijen een snelle integratie van de statushouders als gezamenlijke uitdaging zien. Hierbij wordt de statushouder centraal gesteld. Het doel is een parallelle aanpak op het integratieproces (werkervaring in combinatie met inburgering), het stimuleren van het behalen van het inburgeringsexamen op een zo hoog mogelijk niveau en de statushouder richting duurzame arbeid te begeleiden. Het VtP-traject van Vluchtelingenwerk Vluchtelingenwerk bereidt met het VIP project statushouders voor op de arbeidsmarkt. Het project bestaat uit trainingen in het maken van een cv, presentatie- en sollicitatievaardigheden, ondernemerschap en interculturele communicatie. Jobcoaches brengen met deelnemers competenties en arbeidsmogelijkheden in kaart en maken een trajectplan. Voor het opdoen van praktijkervaring begeleidt het VIP ook naar werk, een stage of werkervaringsplek en vrijwilligerswerk. Ĺeerwerktraject voor Statushouders In deze regio is gekozen voor de ontwikkeling van de WVS-groep tot een leerwerkbedrijf als uitvoeringspartner in de keten met de opdracht gevende gemeenten en de twee regievoerende werkpleinen (de ISD en Hart van West-Brabant). Binnen het leerwerkbedrijf ligt het accent op het ontwikkelen van competenties van mensen. De ISD en het Werkplein treden gezamenlijk op om te komen tot een (voor zover mogelijk) uniforme aanpak waarbij een Ĺeerwerktraject onderzocht wordt als mogelijk in te zetten instrument voor deze groep. Het doel van dit instrument is dat de WVS, in zo kort mogelijke tijd, statushouders faciliteert en klaarstoomt voor de arbeidsmarkt. Bovenstaande activiteiten, die de versnelling van de arbeidsparticipatie van de statushouders tot doel hebben, zullen worden voortgezet. Wij gaan er vanuit met deze brief op dit moment voldoende te zijn ingegaan op de punten uit de motie en dat wij de motie hiermee als afgehandeld mogen beschouwen. Wij zullen u in tweede kwartaal van 2018 nog nader inlichten over de voortgang. Met riendelijke groet, het do] ojlege van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom, name;ļis het college, Meiţ\JD[s,Y.J.M.M. Kammeijer-Luycks Wethouder gemeente Bergen op Zoom

4 Bijlage Resultaten aanpak Activeren Statushouders In de afgelopen járen is gebleken dat de doelgroep statushouders binnen de gemeenten zijn toegenomen. Specifiek binnen onze gemeente zien we deze ontwikkelingen ook in het bestand. Wanneer we het hebben over statushouders dan worden daarmee de mensen bedoeld die de inburgering nog niet hebben afgerond. Bijgaand de aantallen statushouders1 die een uitkering ontvangen op basis van de Participatiewet: 1.1. Aantallen Gemeente Totaal (vanaf 1 januari 2016) Bergen op Zoom 116 klanten 84 dossiers (-52 alleenstaanden -32 Koppels) De groep statushouders die tussen 1 januari 2013 en 31 december 2015 zijn ingestroomd, is in de afgelopen járen flink geslonken. Het grootste gedeelte van deze groep heeft inmiddels de inburgering afgerond en behoort daardoor niet meer tot de doelgroep statushouders (volgens de voorgestelde definitie). In de praktijk wordt geconstateerd dat er onvoldoende aandacht is geweest voor deze groep. In het verleden werden deze klanten pas opgepakt nadat de inburgering was afgerond. Inmiddels heeft een hele groep mensen wel een inburgeringsdiploma behaald, maar zijn ze de taal niet meer machtig en participeren zij weinig tot niet in de samenleving. Deze klanten zijn/worden onderverdeeld binnen de doelgroepindeling A, B of C. Sommigen zijn onlangs pas gescreend en toebedeeld aan de juiste klantmanager. Er wordt aan de slag gegaan met de kandidaten waar mogelijkheden zijn. Een intensieve begeleiding zal nodig zijn om deze groep in beweging te krijgen. 1.2 Definitie statushouders: "de persoon die een uitkering onder de Participatiewet ontvangt en daarbij zijn of haar inburgering nog niet succesvol heeft afgerond." 2: Het diagnosticeren van de doelgroep statushouders 1.3 Diagnose van de doelgroep statushouders De evaluatie van de aanpak voor de statushouders door de ISD Brabantse Wal wordt als input gebruikt voor deze diagnostisering. De ISD gebruikt de informatie die uitgediept is door de klantmanager die specifiek met deze doelgroep werkt. Hier is in eerste instantie gestart met de hoogopgeleiden en vervolgens is de rest van de doelgroep opgepakt. De doelgroep statushouders wordt gediagnosticeerd op basis van de volgende pijlers: Man I vrouw verhouding Leeftijdsopbouw Land van herkomst 1 Hier gaat het om het aantal kandidaten, niet om het aantal uitkeringsdossiers

5 Taalbeheersing (al of a2 I bl of b2)2 Opleidingsniveau Werkervaring3 Bereidheid tot werken Man I vrouw verhouding van de 116 statushouders zijn er 45 gediagnostiseerd. Man Vrouw Totaal Leeftijdsopbouw De leeftijdsopbouw is uitgesplitst in 3 groepen: 18 tot 27 jaar 27 tot 50 jaar 50 tot 67 jaar Leeftijdsopbouw jaar jaar jaar Land van herkomst Land van herkomst Syrië Eritrea/Ethiopië Zaïre Totaal 45 2 Niveau a2 is nt2 niveau 3 Gebaseerd op de sectoren van het UWV

6 Taalbeheersing Taal Het merendeel bevindt zich in de startfase van het leren van de Nederlandse taal, 1 Wo werkt momenteel toe naar het inburgeringsexamen en 1807o naar één van de staatsexamens. Niveau waarnaar zij momenteel toewerken Start/alfabetisering/AI : ľt/o A2: 11 /o B1/B2: 1807o Opleidingsniveau Opleidingsniveau (hoogst genoten, vervolgopleiding d.m.v. diplomawaardering) Werkervaring De werknemersvaardigheden die in Nederland worden verwacht, zijn niet bekend bij deze doelgroep. Het werkverleden van de kandidaten is uitgesplitst naar de categorieën die het UWV hanteert, te weten: Categorieën Aantallen Bouwnijverheid 9 Detailhandel 4 Horeca, catering en verblijfsrecreatie 8 Land en tuinbouw 1 Techniek 8 Onderwijs 1 ICT 4 Vervoer en logistiek 4 Dienstverlenend 2 Zorg 4 Totaal 45

7 Bereidheid tot werken Het grootste gedeelte van de groep wil participeren in de maatschappij (ongeveer 7596) en wil uiteindelijk doorstromen naar een baan in Nederland. Een groot gedeelte denkt eerst de Nederlandse taal volledig te moeten kunnen beheersen, vóórdat zij iets kunnen betekenen in de Nederlandse maatschappij. Het merendeel van de statushouders kent de term 'vrijwilligerswerk' niet.