Screening en Matching Vergunninghouders

Transcriptie

1 Screening en Matching Vergunninghouders Regioplan Regio Amersfoort Amersfoort Leusden Woudenberg Baarn Bunschoten Soest Nijkerk Maart 2018 Hillegonde Kiewiet

2 Voorwoord Begin 2017 is Divosa in opdracht van het ministerie gestart met de uitvoering van het project Screening en Matching van Vergunninghouders. In februari 2018 is bekend geworden dat het project verlengd wordt tot 1 januari Doel van het project is om vergunninghouders betere kansen op werk en opleiding te bieden door het traject voor vergunninghouders naar inburgering, participatie en werk zo snel mogelijk te laten starten. In elke arbeidsmarktregio is in opdracht van Divosa een regioplan voor 2017 opgesteld waarin is aangegeven op welke manier er in de regio invulling gegeven gaat worden aan de opdracht. Voor de uitvoering van het plan is per arbeidsmarktregio een regiocoördinator aangesteld. Nu de verlenging van het project een feit is, dient er een aanvullend regioplan te worden ingediend. Op basis van de eindverantwoording 2017 zijn conclusies getrokken op basis waarvan de doelen voor 2018 zijn geformuleerd. De regiocoördinator die in 2017 is gestart met het project, heeft haar functie in oktober 2017 neergelegd. In januari 2018 is haar vervangster geselecteerd. De regiocoördinator is in dienst van de gemeente Amersfoort. De kosten worden gecompenseerd door Divosa. In het regioplan 2018 blikken we terug op de thema s en activiteiten in 2017 en zetten we de gezamenlijke plannen voor het komende jaar uiteen. Overigens blijven de afzonderlijke gemeenten lokaal vorm geven aan de dienstverlening aan statushouders op de manier die past bij de lokale situatie. Onder voorbehoud van bestuurlijke instemming leggen we het plan eind maart 2018 voor aan de projectcoördinatie van Divosa. Hillegonde Kiewiet Maart 2018

3 Terugblik 2017 Gedurende de afgelopen projectperiode is ingezet op 4 fasen: 1. Kansrijke koppeling 2. Integratie en participatie vanaf dag 1 3. Warme overdracht en doorlopende lijnen 4. Integrale trajecten Het is de bedoeling dat we in het vervolg van de projectperiode voort borduren op de resultaten die in 2017 zijn bereikt. Kansrijke koppeling wat hebben we bereikt? De gedachte achter de kansrijke koppeling is dat bij de koppeling van de vergunninghouder aan de gemeente rekening wordt gehouden met de mogelijkheden op de arbeidsmarkt en de scholingskansen voor de betreffende vergunninghouder. De regio Amersfoort vertoont geen specifieke kenmerken als het gaat om werkgelegenheid. Onderwijskansen zijn er volop. De regiocoördinator heeft voor zover relevant contacten onderhouden met de regievoerder van het COA om de koppelingen zo kansrijk mogelijk te maken. De praktijk is dat de koppeling vaker gelegen is in de aanwezigheid van familieleden in de regio dan kansen op werk of onderwijs. Warme overdracht en doorlopende lijnen wat hebben we bereikt? De overdracht van informatie van het COA naar de gemeenten aanzienlijk verbeterd door de inzet van Taakstelling Volg Systeem (TVS) van het COA. Inmiddels maken alle gemeenten gebruik van de informatie die beschikbaar is vanuit het COA. De casemanager die door het COA is aangesteld, levert hieraan een positieve bijdrage. Steeds meer gemeenten leggen persoonlijk contact met de casemanager om naast de harde gegevens die in TVS zijn opgenomen een beeld te krijgen van de vergunninghouder. In incidentele gevallen is sprake van een warme overdracht door middel van een driegesprek tussen casemanager, ontvangende gemeente en vergunninghouder. Integratie en participatie vanaf dag 1 wat hebben we bereikt? Het doel van de integratie en participatie vanaf dag 1 ligt voor de hand. Er mag geen kostbare tijd verloren gaan tussen het moment waarop duidelijk is dat een vergunninghouder gehuisvest gaat worden en het daadwerkelijke moment van huisvesting. In de praktijk is het niet of nauwelijks haalbaar gebleken om de gemeenten een rol te laten spelen bij de inzet van instrumenten gedurende de wachttijd in het AZC. De wachttijd voor huisvesting is de afgelopen tijd korter geworden waardoor het minder noodzakelijk wordt om gedurende deze tijd acties in te zetten. Er is ingezet op het optimaliseren van het traject richting inburgering, participatie en werk. Vanwege het feit dat de opvang van vergunninghouders in de

4 verschillende gemeenten in de arbeidsmarktregio op een andere wijze is vorm gegeven, verschilt ook de extra inzet voor vergunninghouders per gemeente. De regiocoördinator heeft de 7 gemeenten hierbij ondersteunt. Plannen voor het komende jaar Het komende jaar zullen we gaan werken aan enerzijds de verbetering van het aanbod aan vergunninghouders en anderzijds de borging van hiervan in het reguliere werk van de gemeenten. We zien met name als het gaat om de arbeidsparticipatie van vergunninghouders dat het wenselijk is om hier extra instrumentarium op in te zetten, zoals leerwerktrajecten. Verder is het nu al duidelijk dat de rol van de regio-coördinator aan het einde van dit jaar vanuit Divosa zal worden beëindigd. Het is dus noodzakelijk om zorg te dragen voor de borging van hetgeen in gang gezet is. Kansrijke koppeling wat gaan we doen? Vanwege het feit dat de arbeidsmarktsituatie in de regio Amersfoort zich niet leent voor het doelgericht maken van koppelingen zullen we op dit punt geen grote acties ondernemen. Wel is het streven om de contacten tussen COA en gemeenten te bestendigen zodat er op het moment dat er een specifieke vraag is binnen de gemeenten er wel geprobeerd wordt om een koppeling met de juiste vergunninghouder te leggen. Wel vinden we het van belang dat familieleden in de gelegenheid worden gesteld om bij elkaar in de buurt te wonen. De familieleden kunnen een beroep doen op elkaar, ze zullen zich eerder thuis voelen en zich prettiger voelen. We verwachten dat dit een positieve invloed heeft op gezondheid en participatie. De meeste gemeenten in de regio Amersfoort hebben in 2017 de achterstanden in de huisvestingstaakstelling ingelopen. De gemeente Bunschoten vormt hierop een uitzondering en zal hierop in 2018 extra inzet plegen. Warme overdracht en doorlopende lijnen wat gaan we doen? Voor de warme overdracht geldt hetzelfde als voor de kansrijke koppeling. We zullen moeten borgen dat de gemeenten het contact met het COA, bij voorkeur de casemanager warm houdt. De vraag is echter of de functie van casemanager structureel wordt ingevuld. Voor de arbeidsmarktregio Amersfoort is in maart 2018 een nieuwe functionaris aangesteld met wie de regiomanager in gesprek is. Met de casemanager zullen afspraken tussen gemeenten en COA worden vastgelegd. Hiervoor is natuurlijk overeenstemming tussen alle gemeenten en het COA noodzakelijk. De uitvoeringsorganisaties binnen de verschillende gemeenten kunnen beschikken over de klantprofielen die door de casemanager worden ingevuld. Het is zaak om vinger aan de pols te houden bij zowel de ontvangende gemeenten als bij de casemanager zodat optimaal gebruik wordt gemaakt van de kennis die al aanwezig is over de statushouder op het moment van overdracht.

5 Een belangrijk punt van onderzoek is of de overdracht van gegevens niet strijdig is met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Aangezien dit voor alle regio s geldt, ligt het voor de hand dat dit een onderzoekspunt dat door de landelijke projectcoördinator wordt opgepakt. Integratie en participatie vanaf dag 1 wat gaan we doen? In de gemeenten in de regio Amersfoort wordt vanaf dag 1 ingezet op integratie en participatie. Gemeenten verschillen hierbij in aanpak maar hebben wel de overtuiging dat een aanpak vanaf dag 1 tot een sneller integratieproces in de Nederlandse samenleving leidt. De focus ligt op maatschappelijke integratie en participatie, het behalen van het inburgeringsdiploma en het vinden van scholing en/of werk. Maatschappelijke integratie en participatie De gemeenten zetten voor de maatschappelijke integratie en participatie verschillende uitvoeringsorganisaties in maar het doel is hetzelfde. Maatschappelijke begeleiding wordt ingezet om te zorgen voor een zachte landing in de gemeente waarbij statushouders op allerlei terreinen worden ondersteund op het gebied van praktische zaken zoals de aanvraag van een uitkering, de inrichting van het huis, de aanmelding van de kinderen bij de scholen en het wegwijs maken in de buurt. Door de media-aandacht die er is (geweest) voor de komst van statushouders heeft zich een toenemend aantal vrijwilligers gemeld om een steentje bij te dragen. Dit heeft een positieve invloed op de maatschappelijke integratie van de statushouders. De keerzijde van de medaille is dat er sprake kan zijn van wildgroei waardoor statushouders van verschillende kanten tegenstrijdige adviezen kunnen krijgen. De regiocoördinator zal de komende maanden in samenwerking met de uitvoerende organisaties proberen tot een stroomlijning te komen van de taakverdeling en verantwoordelijkheden zodat de begeleiding van statushouders op alle terreinen soepel verloopt. In de praktijk streven we naar bekendheid met elkaar en elkaars verantwoordelijkheden die vervolgens tot een sluitende aanpak kan leiden. Vanwege het feit dat het per gemeente anders is georganiseerd zal dit een behoorlijke klus worden. Concreet is het streven om een regiobreed document op te stellen waarin per gemeente de verantwoordelijkheden worden vastgelegd. Inburgering Statushouders zijn in principe zelf verantwoordelijk voor het behalen van hun inburgeringsexamen. Zij worden geacht zelf een cursus te zoeken en kunnen bij DUO een lening aanvragen om e.e.a. te bekostigen. In de praktijk worden statushouders in alle gemeenten ondersteund in hun zoektocht naar de juiste aanbieder. Het is in belang van de statushouder maar ook in het belang van de gemeente om zo snel mogelijk een start te maken met de inburgeringscursus. Op dit moment heeft het behalen van het inburgeringsexamen in alle gemeenten de hoogste prioriteit. Komend jaar zullen we waar mogelijk meer inzetten op een meer integrale aanpak van inburgering, integratie en participatie ook gericht op

6 opleiding en werk. Zodat er meer en meer sprake zal zijn van een integrale aanpak. Scholing en werk Het hebben van werk leidt tot een betere integratie in de Nederlandse samenleving en levert een belangrijke bijdrage aan het welbevinden van de statushouder. Voor veel statushouders is de afstand tot de arbeidsmarkt erg groot en niet direct haalbaar. Opleiding, taalstage, een werkervaringsplek en vrijwilligerswerk kunnen de eerste stap zijn naar betaald werk. Maatwerk is noodzakelijk. Om de kans op het behalen van het inburgeringsexamen en de kans op werk te vergroten wordt in de regio ingezet op het in een vroegtijdig inzetten van één van de hiervoor genoemde instrumenten in combinatie met de inburgeringscursus. Daarnaast is aandacht voor belemmerende factoren als gezondheid en gezinshereniging. Belangrijk is dat er sprake is van een integrale aanpak waarbij de problemen niet na elkaar maar naast elkaar worden aangepakt een integrale aanpak. Ook aan dit aspect zal de nodige aandacht worden geschonken. Gezondheid en participatie Op dit moment voeren het Verwey-Jonker Instituut, Movisie, Regioplan en Pharos in samenwerking met o.a. de gemeente Amersfoort en de uitvoeringsorganisatie NVA een onderzoek uit naar de rol van gezondheid bij de dienstverlening richting werk en participatie. De uikomsten van het onderzoek kunnen wellicht een bijdrage leveren aan de optimalisering van onze dienstverlening. Concrete plannen Taakstelling huisvesting Hoewel er op dit moment nauwelijks sprake is van achterstanden in de huisvestingstaakstelling blijft het zaak de ontwikkelingen actief te blijven volgen. De invloed die de regiocoördinator hierop kan uitoefenen is weliswaar gering maar door te rapporteren in de verschillende bestuurlijke overleg kan de kwestie als dat nodig is - wel onder de aandacht worden gebracht. Trajecten richting onderwijs en arbeidsmarkt Begin 2018 is de relatie tussen de verschillende uitvoeringsorganisaties en het Werkgeversservicepunt (WSP) en het Leerwerkloket (LWL). Zo is er een start gemaakt met een Regionaal Overleg Trajecten Statushouders. Tijdens dit overleg wordt in kaart gebracht welke trajecten er in de regio worden opgestart en waaraan behoefte bestaat. Het doel is om meer dan in het verleden regionaal in te zetten op het uitvoeren van trajecten. Leerwerktraject Schilder In april gaat een leerwerktraject Schilder van start. De opleiding start met een testweek waarin statushouders die affiniteit hebben met het vak schilder worden getest op hun vaardigheden. Ook kunnen de statushouders zelf ontdekken of het een passend vak voor ze is. Na de testweek wordt bepaald welke mensen doorgaan met een opleiding. De omvang van de opleiding is afhankelijk van de kennis en vaardigheden van de individuele deelnemer maar duurt maximaal 5 maanden. De

7 opleiding wordt gevolgd met behoud van uitkering en bekostigd door de gemeenten. Nadat de opleiding is afgerond heeft de statushouder gegarandeerd een baan. Leerwerktraject Zorg De vraag naar gekwalificeerde krachten in de zorg is groot. Ook onder mensen die de Nederlandse taal niet goed beheersen is grote behoefte aan met name thuiszorg. Op dit moment onderzoeken we de mogelijkheden om een leerwerktraject op te starten voor statushouders met verschillende taalachtergronden die zouden kunnen worden ingezet voor de zorg aan ouderen die het Nederlands minder goed beheersen en geholpen kunnen worden door verzorgenden die hun moedertaal spreken. Het probleem voor statushouders ligt vaak in het feit dat zij de Nederlandse taal wel beheersen maar niet op het niveau dat vereist wordt door de reguliere zorgaanbieders. We zoeken naar creatieve oplossingen. Horeca Ook de vraag naar personeel in de horeca is groot. Ook hier onderzoeken we de mogelijkheden om statushouders door middel van een korte gerichte opleiding en leerwerkstages aan een betaalde baan te helpen. Taxipas In samenwerking met een bedrijf voor personenvervoer wordt onderzocht of er een speciale opleiding voor statushouders kan worden opgestart om een taxipas te kunnen verkrijgen. Ook hierbij wordt een baangarantie in het vooruitzicht gesteld. Ondernemerschap Statushouders geven regelmatig te kennen een eigen bedrijf te willen beginnen. In de praktijk blijkt het nogal tegen te vallen wat hiervoor nodig is in Nederland. In de loop van 2018 willen we potentiële ondernemers een workshop aanbieden waarbij zij geïnformeerd worden over de eisen waaraan zij moeten voldoen om in Nederland een onderneming op te starten. Borging Naast de uitvoering van een aantal concrete activiteiten gericht op integratie en participatie van statushouders zal 2018 in het teken staan van borging. Dit willen we concretiseren door een document op te stellen waarin de route van de statushouders wordt beschreven. Daarnaast zal worden opgenomen hoe de opvang en begeleiding in de verschillende gemeenten is georganiseerd en op welke wijze de taken en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd. Om ervoor te zorgen dat het document actueel blijft, zal het een vast bespreekpunt moeten worden tijdens het regionale beleidsoverleg Werk en Inkomen.