STAPPENPLAN OPVANG STATUSHOUDERS GEMEENTE MAASSLUIS

Transcriptie

1 STAPPENPLAN OPVANG STATUSHOUDERS GEMEENTE MAASSLUIS Projectgroep opvang statushouders Maassluis, 28 januari 2016

2 Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding 1 2. Maatschappelijke begeleiding 2 3. Voorzieningen in kader van GVA 3 4. Woonbegeleiding en beveiliging 3 5. Integrale aanpak 4 6. Thema s en doelstellingen Huisvesting Taal en inburgering Maatschappelijke participatie en burgerschap Onderwijs en scholing Werk, inkomen, ondernemerschap Welzijn en gezondheid 9 1

3 1. Inleiding In dit stappenplan staat beschreven wat we doen we om de plaatsing en integratie van de statushouders zo soepel en succesvol mogelijk te laten verlopen. Dit plan is tot stand is gekomen met medewerking van onder andere woningcorporatie Maasdelta, Vluchtelingenwerk, Stoed, WelzijnE25 en Stroomopwaarts. Het opvangen van statushouders in Maassluis is niet nieuw. De gemeente Maassluis biedt al vele jaren, zonder problemen, statushouders een nieuw thuis. In de periode zijn hebben 153 statushouders zich in 69 woningen gevestigd. Huisvesting, opvang en begeleiding zijn vrijwel probleemloos verlopen door de inzet van de betrokken organisaties en niet in de laatste plaats de vrijwilligers die zich hiervoor inzetten. We staan nu echter voor een grotere uitdaging. Door de grote toestroom van vluchtelingen is de opvang in asielzoekerscentra (azc s) in de knel gekomen. Daarom heeft de rijksoverheid er bij gemeenten op aangedrongen extra opvangmogelijkheden voor statushouders te creëren, zodat er meer ruimte komt in de azc s. Op 4 december 2015 is met de gemeenteraad gesproken over de wijze waarop Maassluis extra statushouders zou kunnen opvangen. Dat heeft geleid tot een aanbod om 40 statushouders extra op te vangen. Deze komen bij de reguliere taakstelling voor Voor het eerste halfjaar is die vastgesteld op 38 statushouders. De taakstelling voor het tweede halfjaar wordt later vastgesteld. Op 15 december is de gemeenteraad akkoord gegaan met het voorstel de 40 extra statushouders tijdelijk te huisvesten in het voormalig Klooster aan de Jan Luykenstraat en in 5 woningen aan de Mgr. Bekkerslaan. Vanaf 1 februari worden alle nieuwe statushouders daar opgevangen. Vanaf die locatie vindt de doorstroming plaats naar uiteindelijke reguliere huisvesting. Op 12 januari hebben wij besloten dat voor 40 extra statushouders het gemeentelijk versnellingsarrangement (GVA) kan worden ingezet als individuele tijdelijke huisvestingsoplossing. Via het GVA kunnen gemeenten woonruimte inzetten voor de tijdelijke huisvesting van vergunninghouders totdat definitieve plaatsing in de gemeente mogelijk is. Voor het GVA komen alleen vergunninghouders in aanmerking die al zijn geregistreerd in de Basisregistratie personen en een burgerservicenummer bezitten. Alle statushouders die naar Maassluis komen zullen via de GVA regeling in het Klooster en de woningen geplaatst worden. In dit stappenplan geven wij aan welke maatregelen we nemen teneinde een duurzame integratie van nieuwe statushouders in onze gemeente zo goed mogelijk te waarborgen. 2. Maatschappelijke begeleiding Deze wordt in Maassluis grotendeels uitgevoerd door Vluchtelingenwerk. Tijdens de eerste opvang ging het tot nu toe vooral om praktische zaken, onder andere de woning bekijken, huurcontract ondertekenen, inschrijven gemeente, inschrijven CWI, tandarts en huisarts zoeken, scholen bekijken en woning inrichten. Vanaf 1 februari verloopt dat proces anders. De huisvesting wordt geregeld op basis van het het gemeentelijk versnellingsarrangement (GVA). 2

4 Op basis van vraaggericht werken wordt een stappenplan overeengekomen met de statushouder waarbij einddoelen zijn benoemd en taken en verantwoordelijkheden zijn verdeeld. De duur van een begeleidingstraject varieert van 3 maanden tot ongeveer 2 jaar op basis van een vaste methodiek. De hulpvraag van de statushouder is het vertrekpunt. De verdere maatschappelijke begeleiding door Vluchtelingenwerk verloopt vervolgens wel via de al bestaande aanpak. Spreekuur en infopunt/kenniscentrum De statushouder wordt geïnformeerd over de dagelijkse gang van zaken in Nederland met betrekking tot wonen, zorg, onderwijs, gezondheid, welzijn en kan bij Vluchtelingenwerk terecht met vragen over uiteenlopende onderwerpen of voor hulp bij het invullen van formulieren. Sociaal-Juridische begeleiding Dit betreft begeleiding bij zaken als gezinshereniging of "nadenken over terugkeer". Sociaal (inter)culturele activiteiten Gericht op het initiëren en het organiseren van diverse activiteiten op het gebied van ontmoeting, inburgering en integratie. 3. Voorzieningen in kader van GVA Vergunninghouders die zijn gehuisvest via het GVA, ontvangen weekgeld (zak- en eetgeld) van het COA. De hoogte van het leefgeld is afhankelijk van de gezinssamenstelling. Ook de ziektekostenregeling, buitengewone kosten en de WA-verzekering van het COA blijven voor hen van kracht. Het is niet mogelijk om gedurende het verblijf onder het GVA een bijstandsuitkering aan te vragen; de vergunninghouders komen, met uitzondering van het kindgebonden budget, ook niet in aanmerking voor toeslagen. De gemeente zorgt voor de inrichting van de woonruimte inclusief basisfaciliteiten. De gemeente huurt de locaties waar de statushouders via het GVA worden gehuisvest van Maasdelta. De statushouder betaalt geen huur aan de gemeente. De gemeente ontvangt van het COA per gehuisveste statushouder een financiële tegemoetkoming voor de huur ( 50, - per volwassene per week en 25, - per kind onder de 18 jaar) en eenmalig een vergoeding van het Rijk 2.370, - voor de maatschappelijke begeleiding en participatie. De statushouder verblijft in principe in de tijdelijke huisvesting totdat er definitieve woonruimte voor hem/haar is. De duur is wel beperkt tot 24 maanden na het verkrijgen van de vergunning. 4. Woonbegeleiding en beveiliging De statushouders die tijdelijk gehuisvest worden in het Klooster, maken gezamenlijk gebruik van de keuken, sanitair en de woonkamer. In kader van de leefbaarheid en de veiligheid in het Klooster en omgeving zijn er afspraken gemaakt over woonbegeleiding. Dit houdt in: toezicht op onder andere een veilige en gezonde leefomgeving, een aanspreekpunt voor de buurt en bewoners en het coördineren van vrijwilligersactiviteiten. 3

5 Hiervoor zal toezicht worden georganiseerd van uur en van uur De woonbegeleiding vraagt om een combinatie van toezicht en activiteiten en zal door diverse organisaties bijvoorbeeld Stoed, WelzijnE25 en met inzet van vrijwilligers worden uitgevoerd. Het toezicht in de avond en nacht zal vooralsnog voor een maand worden uitgevoerd door een beveiligingsbedrijf. 5. Integrale aanpak Maassluis ondersteunt de statushouders om op eigen benen te staan en voor zichzelf op te komen. De integrale aanpak is zoals gebruikelijk gericht op het snel aanbieden van geschikte woonruimte en directe (snelle) activering en heeft expliciet aandacht voor opleiding en scholing, voor kinderen, laag-, midden- en hoogopgeleiden, waardoor statushouders zich beter kunnen voorbereiden op werk en participatie. Wat doen we naast maatschappelijke- en woonbegeleiding nog meer? We betrekken statushouders die al in Maassluis wonen, bij de ondersteuning en begeleiding van de nieuwe groep statushouders. We sluiten waar mogelijk aan bij initiatieven op het gebied van maatschappelijke participatie in de wijk (gebiedsgericht werken). Inburgering laten we zoveel mogelijk parallel lopen aan scholing, (beroeps)opleiding, werk en participatie. Onze samenwerkingspartners daarbij zijn onder andere: Woningcorporatie Maasdelta Vluchtelingenwerk Stoed Welzijn E25 Vrijwilliger(organisaties) Centrale opvang Maassluis Taalhuis/bibliotheek Maassluis Onderwijsinstellingen Stroomopwaarts MVS 4

6 6. Thema s en doelstellingen Thema Doelstelling (tijdelijke) huisvesting 1. Huisvesting Iedere statushouder wordt tijdelijk gehuisvest (sober en doelmatig). Sanitair en keuken kunnen gemeenschappelijk zijn. 2. Taal en inburgering De statushouder heeft aan de inburgeringplicht voldaan, bij voorkeur op niveau startkwalificatie. 3. Maatschappelijke participatie en burgerschap 4. Onderwijs en scholing 5. Werk, inkomen, ondernemerschap 6. Welzijn en gezondheid Statushouders maken gebruik van de infrastructuur van de stad of buurt en zetten zich daarvoor in (wederkerigheid). Statushouders maken zich de Nederlandse waarden en normen eigen ter voorbereiding op het ondertekenen maar ook het beleven van de participatieverklaring. Statushouders met studiepotentieel volgen (bij)scholing op hoger niveau. Middelbaar opgeleide statushouders hebben een startkwalificatie. Laagopgeleiden ontvangen begeleiding gericht op passend onderwijs en participatie. Goede aansluiting voor kinderen van statushouders op primair en basis onderwijs en doorstroom naar middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Stroomopwaarts is ingeschakeld om statushouders zo snel mogelijk naar participatie en (vrijwilligers)werk te begeleiden. Er is structurele aandacht voor gezondheid bij begeleiding. 5

7 6.1. Thema Huisvesting De verhoogde taakstelling in 2016 heeft gevolgen voor de benodigde capaciteit voor het matchen en daadwerkelijk plaatsen van statushouders in woonruimte. Daarvoor is overleg nodig tussen gemeente, COA, woningcorporatie en begeleiders van statushouders om tot een goede plaatsing te komen. Uitgangspunten Alle statushouders worden passend tijdelijk gehuisvest, sober en doelmatig in het Klooster en de woningen aan de Mgr. Bekkerslaan. Vandaar uit stromen ze door naar reguliere huisvesting. De gemeente, woningcorporatie Maasdelta en COA hebben afgesproken dat de tijdelijke huisvesting voor maximaal 26 weken van toepassing is. Zodra er een reguliere woning beschikbaar is wordt door Vluchtelingenwerk met statushouder het contracteren van een nieuwe woning, inschrijving, verhuizing en start in Maassluis geregeld Thema taal en inburgering Beheersing van de Nederlandse taal en voldoende kennis van de Nederlandse samenleving zijn noodzakelijke voorwaarden voor maatschappelijke participatie en kansrijke bemiddeling naar de arbeidsmarkt. De maatschappelijke begeleiding is mede gericht op het laten kennismaken van de nieuwe statushouder met de Nederlandse waarden en normen en de richten en plichten die daar bij behoren. Vluchtelingenwerk verzorgt in Maassluis de taalondersteuning in samenwerking met onder andere het Taalfront, het Taalhuis en de bibliotheek. Het taalcoachproject biedt de statushouder een kans om de Nederlandse taal te oefenen. Taallessen volgen tijdens de inburgering is niet voldoende. Er moet ook gelegenheid zijn de taal te oefenen. Vrijwilligers van Vluchtelingenwerk komen gedurende circa een jaar 2 uur per week bij een deelnemer thuis of in het Klooster om de taal te oefenen. Verder worden statushouders gestimuleerd om direct na vestiging in Maassluis deel te nemen aan een professionele inburgeringcursus. Vanaf 1 januari 2013 is de Wet Inburgering ingrijpend gewijzigd. Nieuwe inburgeraars zijn vanaf die datum zelf verantwoordelijk voor hun inburgering en sinds 1 januari 2015 is de inhoud van het inburgeringsexamen ingrijpend gewijzigd. De focus op praktijksituaties, getoetst door praktijkexamen, assessments en portfolio is vervangen door een examen met de onderdelen lezen, schrijven, spreken en luisteren. De participatieverklaring zal onderdeel worden van de Wet Inburgering. 6

8 6.3. Thema Maatschappelijke participatie en burgerschap Statushouders maken gebruik van de infrastructuur van de stad of buurt en zetten zich daarvoor in. Maatschappelijke participatie leidt tot persoonlijke ontwikkeling, emancipatie en betrokkenheid en aansluiting bij de omgeving. Voor de statushouders die tijdelijk zijn gehuisvest in het Klooster en de woningen aan de Mgr. Bekkerslaan zoeken we aansluiting bij initiatieven op het gebied van maatschappelijke participatie in de wijk (gebiedsgericht werken). Sport, bewegen en het welzijnswerk vergroten de kansen op het opbouwen van een sociaal netwerk. De mogelijkheden voor vrijwilligerswerk worden bij de eerste opvang en tijdens het begeleidingstraject in kaart gebracht Thema Onderwijs en scholing Op basis van de opleiding van statushouders hanteren we de volgende driedeling: 1. Hoger opgeleid: statushouders die niveau MBO-3 en hoger hebben bereikt 2. Middelbaar opgeleid: statushouders met minimaal voltooid basisonderwijs t/m MBO-2 3. Niet of laagopgeleid: analfabeten en statushouders met enige jaren basisonderwijs. Omdat onderwijs en scholing de kans op duurzaam werk aanzienlijk vergroten, is het zaak de talenten van iedere statushouder te benutten. Voor de hoger opgeleiden ligt de focus op (bij)scholing, voor de groep middelbaar opgeleiden op het verkrijgen van een startkwalificatie (in samenwerking met het ROC) en voor de groep laagopgeleiden op het verbeteren van de taal in combinatie met participatie. Kinderen van statushouders die onder de leerplicht vallen, krijgen zo snel mogelijk passend onderwijs aangeboden. Hiertoe zijn afspraken gemaakt met de Centrale Opvang Maassluis (COM). De kinderen worden, op basis van taalniveau, ingedeeld in een bij hun leeftijd passende groep (leeftijd 4 tot 12/13 jaar). Het uitgangspunt is dat er sprake is van een goede aansluiting voor de kinderen op primair en voortgezet onderwijs en doorstroom naar middelbaar en hoger beroepsonderwijs Thema Werk, inkomen en ondernemerschap Op het moment dat een statushouder een reguliere woning krijgt toegewezen, is hij/zij arbeidsplichtig en komt hij/zij in aanmerking voor een uitkering in kader van de Participatiewet. De integrale aanpak vanaf het moment van aankomst in Maassluis is gericht op het voorkomen van het moeten aanvragen van een uitkering. De gemeentelijke aanpak richt zich daarom op snelle activering, direct vanaf aankomst, en actieve begeleiding tot het bereiken van zelfstandigheid. Het verhogen van de arbeidsparticipatie van statushouders zal in overleg met onder andere Stroomopwaarts, maar ook met welzijns- en maatschappelijke partners die invulling geven aan de maatschappelijke- en woonbegeleiding, verder worden ingevuld. 7

9 Werk, inkomen en ondernemerschap in samenwerking met Stroomopwaarts: vroegtijdige inzet van budgetondersteuning of trajecten richting schuldpreventie; gezamenlijke diagnose Vluchtelingenwerk / SOW voor versnelling toeleiding naar werk door te kijken naar talenten, werknemersvaardigheden, taalniveau en opleidingsbehoefte. De inzet is financiële zelfredzaamheid van de statushouder; snelle matching op openstaande vacatures met het oog op duurzame participatie (aandacht voor inburgering en taal op de werkvloer); aandacht voor potentiële zelfstandig ondernemers binnen de groep statushouders; verbindingen zoeken met maatschappelijke initiatieven en; verkennen mogelijkheden tot publiek private samenwerking om uitstroom naar werk en/of participatie te vergroten Thema welzijn en gezondheid Gezondheid heeft veel dimensies: fysiek, mentaal, sociale en maatschappelijke participatie, dagelijks functioneren, kwaliteit van leven en zingeving. Daarom is het van groot belang in te zetten op vroegtijdige voorlichting en gezondheidseducatie. Daarbij zullen professionals en vrijwilligers de gezondheidsthema s onder de aandacht van de statushouders moeten brengen en houden. Daarnaast is het van belang problemen op het gebied van gezondheid tijdig te signaleren en waar nodig te zorgen voor tijdige doorverwijzing. 8