UITVOERINGSRESULTATEN BEGROTING 2013

Transcriptie

1 UITVOERINGSRESULTATEN BEGROTING 2013 voorgesteld door Vlaams minister van Begroting Philippe Muyters 30 januari 2014 Vlaamse Regering

2 1. Inleiding Bij de begrotingsaanpassing 2013 werd de Vlaamse Regering geconfronteerd met minder gunstige parameters. Zo daalde de verwachte economische groei van 0,7% bij de begrotingsopmaak 2013 naar 0,2% en daalde de verwachte evolutie van de consumptieprijsindex van 1,8% naar 1%. Ook de effectieve groei en de evolutie van de consumptieprijsindex in 2012 bleken lager uit te vallen dan ingeschat bij de begrotingsopmaak 2013, m.n. -0,2% en 2,84% i.p.v. van -0,1% en 2,9%. De bijstelling van de cijfers 2012 betekende ook dat er een lagere basis was voor de berekening van de samengevoegde en gedeelde belastingen voor 2013 en ook de afrekening 2012 werd kleiner. Tabel 1 : Parameters BBP 2012 Inflatie 2012 BBP 2013 Inflatie 2013 BO ,10 % 2,90 % 0,70 % 1,80 % BA ,20 % 2,84 % 0,20 % 1,00 % (verwachte) realisaties -0,20 % 2,84 % 0,20 % 1,11 % Niettegenstaande de minder gunstige parameters kon bij de begrotingsaanpassing 2013 opnieuw een begroting met een licht overschot worden gepresenteerd. De negatieve impact op de ontvangstenzijde van de gewijzigde parameters kon immers worden geneutraliseerd door een hogere inschatting van de onderbenutting en een aantal meevallers aan uitgavenzijde. De begrotingsuitvoering 2013 overtreft het vooropgestelde resultaat. Dankzij enkele budgettaire meevallers kan het jaar met een overschot van 174,6 miljoen euro worden afgesloten. Ook op het gebied van schuld was 2013 een gunstig jaar. De directe schuld die eind mio euro bedroeg, is met mio euro gedaald in vergelijking met toestand eind Op die manier is de directe schuld ten opzichte van de geconsolideerde ontvangsten in ESR-termen gedaald van 24,12% naar 16,24%. 1

3 2. Resultaten in één oogopslag verschillen met ramingen bij begroting Bij de begrotingsaanpassing 2013 werd uitgegaan van een klein begrotingsoverschot. Ten gevolge van enkele budgettaire meevallers kan worden afgesloten met een overschot van 174,6 miljoen euro. Tabel 2 : Vergelijking finaal uitvoeringsresultaat 2013 versus begrotingsaanpassing 2013 (in duizend euro). ESR-begrotingssaldo BA Bijstelling n.a.v. uitvoering begroting Ontvangsten algemene begroting Ontvangsten instellingen Bijgestelde onderbenutting Zorgfonds =ESR-saldo uitvoering begroting Bij de ministeries (excl. DAB s) werd er voor 78,8 miljoen euro meer ontvangen dan voorzien (zie Tabel 3). Dat is te danken aan meerontvangsten uit de gewestbelastingen ten belope van 76,5 miljoen euro (zie Tabel 4). - Bij de instellingen werden er 3,5 miljoen euro meer ontvangsten gerealiseerd dan bij begrotingsaanpassing voorzien (zie Tabel 5). - De onderbenutting van de uitgavenkredieten bij de ministeries en de instellingen werd bij de begrotingsaanpassing 2013 ingeschat op 593,4 miljoen euro. Er werd een onderbenutting vastgesteld van 675,5 miljoen euro, wat 82,2 miljoen euro meer is dan voorzien bij de begrotingsaanpassing Bij het Zorgfonds werd bij de begrotingsaanpassing 2013 rekening gehouden met een tekort van 7,9 miljoen euro. Uiteindelijk werd het tekort beperkt tot 3,3 miljoen euro. Ten opzichte van de begrotingsaanpassing 2013 is er een positieve impact op het vorderingensaldo van 4,6 miljoen euro. 2

4 3. ESR ontvangsten 3.1 ESR gecorrigeerde ontvangsten algemene middelenbegroting De totale ESR gecorrigeerde ontvangsten van de Vlaamse middelenbegroting waren in 2013 begroot op 25,6 miljard euro. De totaal gerealiseerde ontvangsten in 2013 worden op dit ogenblik geraamd op 25,7 miljard euro. Deze meerontvangst van 78,8 miljoen euro is vooral te wijten aan de meerontvangsten op de gewestbelastingen (76,5 miljoen euro). Ook de niet-fiscale ontvangsten laten een meerontvangst optekenen van 3,5 miljoen euro. Tabel 3 : Overzicht ESR gecorrigeerde ontvangsten (in duizend euro) BA 2013 BU 2013 BU 2013 (2) - (1) (1) (2) % Samengevoegde en gedeelde belastingen ,0% Specifieke dotaties ,0% Gewestelijke belastingen ,5% Eigen niet-fiscale, toegewezen ontvangsten ,7% Eigen niet-fiscale, niet toegewezen ontvangsten ,0% Lotto gelden ,9% Totaal ,3% Traditiegetrouw worden de ramingen van de samengevoegde en gedeelde belastingen, alsook van de specifieke federale dotaties voor de compensatie van het kijk- en luistergeld, voor het universitair onderwijs van de buitenlandse studenten, voor de tewerkstellingsprogramma s en voor de overname van het federale personeel verkeersbelastingen -, opgesteld conform de bepalingen van de Bijzondere Financieringswet en afgestemd op de van de federale overheid te verwachten doorstortingen. Het realisatiepercentage voor deze ontvangsten benadert dan ook 100%. De realisaties van de samengevoegde en gedeelde belastingen en van de specifieke federale dotaties vertegenwoordigen respectievelijk 73,8% en 3,5% van de totale ESR gecorrigeerde ontvangsten van de Vlaamse ministeries. Met betrekking tot de gewestbelastingen was de raming bij de begrotingsaanpassing gebaseerd op de door het beleidsdomein Financiën en Begroting geraamde ontvangsten. De meerontvangsten op de gewestbelastingen bedragen 76,5 miljoen euro of 1,5%. Op het vlak van registratierechten en verkeersbelastingen werd het begrote bedrag niet gehaald. Dat werd ruimschoots gecompenseerd door de meerontvangsten op de schenkingsrechten en de successierechten. Tabel 4 toont een overzicht van de ramingen en realisaties van de gewestbelastingen. 3

5 Tabel 4 : ESR gecorrigeerde gewestbelastingen (in duizend euro) BA 2013 BU 2013 BU 2013 (2) - (1) (1) (2) % Onroerende voorheffing ,7% Belasting op de spelen en weddenschappen ,5% Belasting op de automatische ontspanningstoestellen ,3% Openingsbelasting Registratierechten ,8% Hypotheekrechten ,6% Verkeersbelasting op de autovoertuigen (inning FOD Financiën) Verkeersbelasting op de autovoertuigen (inning IVA VLABEL) ,3% Belasting op de inverkeersstelling (inning FOD Financiën) Belasting op de inverkeersstelling (inning IVA VLABEL) ,1% Eurovignet (inning FOD Financiën) ,5% Eurovignet (inning IVA VLABEL) ,4% Schenkingsrechten ,7% Successierechten en recht van overgang bij overlijden ,2% Kijk- en luistergeld Totaal ,5% De raming en de realisatie van de onroerende voorheffing zijn gebaseerd op kohieren. De meerontvangst wordt in belangrijke mate verklaard door kohieren die betrekking hebben op aanslagjaar 2012 en vorige aanslagjaren. De minderontvangst bij de registratierechten (62,8 miljoen euro) is opmerkelijk maar kan worden verklaard door enerzijds de zwakke economische groei en de hiermee gepaard gaande onzekerheid en anderzijds de afwachtende houding die kandidaat bouwers / kopers aannemen in het kader van de woonfiscaliteit. Ten opzichte van 2012 houden de registratierechten wel nog een stijging in van 69,5 miljoen euro of 3,8%. De verkeersbelastingen en de belasting op de inverkeersstelling laten samen een negatief verschil van 21,7 miljoen euro optekenen ten opzichte van de begroting. De minderontvangst bij de belasting op de inverkeersstelling kan onder meer worden verklaard door de matige economische vooruitzichten, het vooruitzicht van een autosalon en door het milieubewuster aankoopgedrag van de consument. De successierechten laten in 2013 de grootste meerontvangst optekenen (154,3 miljoen euro). De gerealiseerde ontvangst bevat weliswaar 74,7 miljoen euro afkomstig van nalatenschappen waarin meer dan één miljoen euro aan successierechten moet betaald worden, en 78,1 miljoen euro afkomstig van regularisaties. Vooral deze laatste factor houdt ten opzichte van 2012 (= 5,9 miljoen euro) een fikse opstoot van de ontvangsten in. In grafiek 1 (in duizend euro) worden de maandelijkse ontvangsten aan regularisaties weergegeven. De maanden februari en maart 2014 (ESR matig aanrekenbaar aan 2013) kunnen het bedrag aan regularisaties nog doen oplopen. 4

6 Grafiek 1 : Maandelijkse ontvangst van regularisaties 2012 en 2013 De gerealiseerde ESR gecorrigeerde gewestbelastingen vertegenwoordigen 20,4% van de totale ESR gecorrigeerde middelen waarover de Vlaamse ministeries beschikken. De meerontvangsten op de niet-fiscale ontvangsten (3,5 miljoen euro) zijn niet toe te wijzen aan enkele begrotingsposten. Ze zijn het resultaat van zowel over- als onderrealisaties op een veelheid van begrotingsposten. De gerealiseerde niet-fiscale ontvangsten vertegenwoordigen 2,2% van de totale ESR gecorrigeerde middelen van de Vlaamse ministeries. 3.2 ESR gecorrigeerde ontvangsten instellingen De totale ESR gecorrigeerde ontvangsten van de instellingen liggen 3,6 miljoen euro hoger dan de raming bij de begrotingsaanpassing. Opvallend zijn de minderontvangsten bij de DAB Minafonds waar de ontvangsten uit milieuheffingen lager uitvallen dan begroot en de meerontvangsten bij de NV Waterwegen en Zeekanaal uit concessies/erfpachten en uit projecten met derden. De minderontvangst bij VMM wordt verklaard door het niet-realiseren van geplande vastgoedtransacties. 5

7 Tabel 5 : ESR gecorrigeerde ontvangsten instellingen (in duizend euro) BA 2013 BU 2013 BU 2013 (2) - (1) (1) (2) % MINA ,2% VIF ,7% Loodswezen ,5% Andere instellingen met DAB-vorm ,5% Subtotaal instellingen met DAB-vorm ,1% VMM ,4% VDAB ,0% NV Waterwegen en Zeekanaal* ,0% VRT ,9% Kind & Gezin ,8% VAPH ,3% VVM - De Lijn* ,8% Andere instellingen met andere dan DAB-vorm ,2% Subtotaal andere instellingen andere dan DAB-vorm ,7% Totaal (exclusief Zorgfonds) ,3% *Begrotingscijfer 1BA langs ontvangsten- en uitgavenzijde in overeenstemming gebracht met gewijzigde aanrekeningsregels BTW. 3.3 Totale ESR gecorrigeerde ontvangsten (inclusief de instellingen) Uit Tabel 6 kunnen we afleiden dat de Vlaamse overheid in 2013 over een totaal aan beschikbare ESR-ontvangsten van 27,0 miljard euro kon beschikken of 82,3 miljoen euro meer dan geraamd bij de begrotingsaanpassing. Het algemeen uitvoeringspercentage bedroeg 100,3%. Tabel 6 : Totale ESR gecorrigeerde ontvangsten (in duizend euro) BA 2013 BU 2013 BU 2013 (2) - (1) (1) (2) % Samengevoegde en gedeelde belastingen ,0% Specifieke dotaties ,0% Gewestelijke belastingen ,5% Eigen niet-fiscale, toegewezen ontvangsten ,7% Eigen niet-fiscale, niet toegewezen ontvangsten ,0% Lotto gelden ,9% Instellingen consolidatiekring ,3% Totaal ,3% 6

8 4. ESR uitgaven 4.1 ESR gecorrigeerde uitgaven algemene uitgavenbegroting Tabel 7 geeft de ESR-gecorrigeerde uitgaven van de algemene uitgavenbegroting. Die zijn gelijk aan 18,4 miljard euro, wat een onderbenutting van 556,3 miljoen euro impliceert. Tabel 7: ESR gecorrigeerde uitgaven algemene uitgavenbegroting verschil uitvoering (in duizend euro) vs 1BA 2013 uitvoering BA 2013 Uitgaven Deelnemingen en kredietverleningen (esr code 8) Dotaties aan instellingen behorende tot de consolidatiekring Aflossingen schuld (esr code 9) ESR gecorrigeerde uitgaven algemene begroting ESR gecorrigeerde uitgaven instellingen In Tabel 8 kunnen we vaststellen dat de ESR-gecorrigeerde uitgaven 8,5 miljard euro bedragen of m.a.w. een onderbenutting van 119,3 miljoen euro. Tabel 8: ESR gecorrigeerde uitgaven instellingen verschil uitvoering (in duizend euro) vs 1BA 2013 uitvoering BA 2013 DAB's Vlaamse rechtspersonen (excl. zorgfonds en FFEU) FFEU ESR gecorrigeerde uitgaven instellingen (excl. zorgfonds en incl. FFEU) ESR gecorrigeerde uitgaven: algemene uitgavenbegroting + instellingen incl FFEU Tabel 9 vat de totale uitgaven van de Vlaamse overheid in zijn geheel samen. Zo is er in 2013 voor 26,9 miljard euro ESR-matig uitgegeven, wat een onderbenutting van 675,6 miljoen euro oplevert. Ten opzichte van de raming van 593,4 miljoen euro bij de begrotingsaanpassing 2013 betekent dat een meevaller van 82,2 miljoen euro. 7

9 Tabel 9: ESR gecorrigeerde uitgaven: algemene uitgavenbegroting + instellingen incl. FFEU verschil uitvoering (in duizend euro) vs 1BA 2013 uitvoering BA 2013 ESR gecorrigeerde uitgaven algemene begroting ESR gecorrigeerde uitgaven instellingen (excl. zorgfonds en incl. FFEU) ESR gecorrigeerde betaalkredieten algemene uitgavenbegroting + instellingen incl FFEU

10 5. Uitgebreid ESR-resultaat in totalen (incl. verschil uitvoering en begroting) Tabel 10 vat zowel de hierboven besproken ontvangsten- en uitgavenresultaten weer, waaruit het behaalde overschot van 174,6 miljoen euro blijkt. Tabel 10: Berekening ESR-resultaat van de Vlaamse overheid (Algemene begroting + te consolideren instellingen). (in duizend euro) ESR-effect 1BA 2013 BU 2013 BU 2013 vs 1BA 2013 Algemene begroting Vlaamse ministeries ESR gecorrigeerde ontvangsten algemene begroting ESR gecorrigeerde uitgaven algemene begroting Bijdrage Zorgfonds tot het vorderingensaldo = Vorderingensaldo Vlaamse ministeries (1) = Begrotingen te consolideren instellingen ESR gecorrigeerde ontvangsten ESR gecorrigeerde uitgaven incl FFEU bijdrage PMV tot het vorderingensaldo = impact VEB op het vorderingensaldo = Vorderingensaldo te consolideren instellingen (2) = Vorderingensaldo (1) + (2) = Onderbenutting Gecorrigeerd vorderingensaldo =

11 (in miljoen euro) 6. De schuld eind Het netto te financieren saldo Het netto te financieren saldo (NFS) is het verschil tussen alle bruto ontvangsten (cash in) en alle bruto uitgaven (cash uit) maar exclusief de schuldherfinancieringsoperaties (ESR code 9, inclusief die schuldherfinancieringsoperaties spreken we van het bruto te financieren saldo). Het netto te financieren saldo volgt in grote lijnen de evolutie van het begrotingssaldo (ESR-0 tot en met ESR-8). Het NFS van het jaar 2013 bedraagt 2037 miljoen euro. De belangrijkste component van het NFS was de eerste terugbetaling door KBC van de ontvangen Vlaamse steun in 2009 ten bedrage van 1167 miljoen euro + 50% terugbetalingspremie of 1750 miljoen euro in totaal. Na deze transactie blijft nog steeds een positief NFS over van 287 miljoen euro. In vergelijking met vorig jaar een verbetering met bijna 92 miljoen euro. Grafiek 2 geeft de evolutie weer van het NFS in de voorbije drie jaar. Grafiek 2. Evolutie van het NFS in de voorbije 3 jaar (excl. KBC) Maandelijkse evolutie gecumuleerd NFS / jaar jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec (excl KBC) Tabel 11. Evolutie van het NFS in de voorbije 5 jaar (in duizend euro) Het NFS over het jaar 2013 heen kende (exclusief de eerste terugbetaling van de steun door KBC) een gelijkaardig verloop dan in de voorbije 2 jaar. Zo zijn de maanden waarin de steden, gemeenten en provincies hun driemaandelijkse dotaties ontvangen duidelijk zichtbaar (januari, april, juli en oktober). 6.2 De directe schuldpositie Tijdens een begrotingsronde wordt voor de schuldevolutie uitgegaan van het begrotingsresultaat in ESR-termen en de behoefte aan financiering voor de te nemen participaties. Gelet op de verwachte begroting in evenwicht, was uitgegaan van een stijging van de directe schuld 1 van de Vlaamse 1 De directe schuld omvat de leningen, effecten, financiële derivaten of financiële leasing, hetzij uitgegeven of aangegaan door de Vlaamse Gemeenschap of het Vlaams Gewest ofwel contractueel overgenomen door de Vlaamse Gemeenschap of het Vlaamse Gewest uit de indirecte schuld. 10

12 overheid met de kasbehoefte voor participaties. Die behoefte was toen ingeschat op 231 miljoen euro. Die inschatting blijkt in realisaties beperkt tot 37,5 miljoen euro. Die lage benutting is te wijten aan verschillende factoren. Door onder andere de strengere Europese normen voor participaties is er op voorhand een grondige screening of het voorziene project zal voldoen aan de Europese kwalificatievereisten van een ESR 8-uitgave. Daarnaast hebben sommige investeringen een lange doorlooptijd en worden deze pas uitbetaald in functie van de realisaties en de behoefte aan financieringsmiddelen. De directe schuldpositie is in 2013 fors gedaald. Dankzij de goede begrotingsresultaten en de terugbetaling door KBC van een eerste gedeelte van de hen gegeven steun heeft de Vlaamse overheid haar directe schuld kunnen verminderen met 2032 miljoen euro. De terugbetaalde steun (1167 miljoen euro) en de terugbetalingspremie van 50% van KBC (583 miljoen euro) zijn dus integraal gebruikt voor schuldafbouw. In 2012 is slechts 750 miljoen geherfinancierd op lange termijn van de 1450 miljoen euro aan EMTNuitgiftes die vorig jaar op eindvervaldag zijn gekomen. In 2013 zijn twee uitgiftes afgelost voor een bedrag van 1050 miljoen euro. Door deze afstemming zijn de ontvangsten van KBC (1750 miljoen euro) integraal kunnen worden gebruikt voor het aflossen van de EMTN-uitgiftes gespreid over twee jaar ten belope van een gelijk bedrag. Door de goede begrotingsresultaten en de vertraagde uitvoering van de participaties is het gebruik van de korte termijn-instrumenten meer afgebouwd dan verwacht. Het gebruik van de kasfaciliteit bij de kassier is met 616 miljoen euro verminderd. Het uitstaande bedrag van korte termijn BCP is in 2013 zelfs volledig afgebouwd. Hierdoor beschikt de Vlaamse overheid terug over een aanzienlijke buffer om ook in de volgende jaren optimaal te kunnen inspelen op de gewijzigde kasbehoeftes en de terugbetalingen van KBC. Die voorzichtige aanpak weerspiegelt zich in een schuldmix van 90% lang vs. 10% kort. Eind 2013 was de schuld aangegaan via korte termijn-instrumenten slechts 435 miljoen euro of 979 miljoen euro lager dan eind De directe schuld via lange termijn-instrumenten bedroeg 3956 miljoen euro. Gelet op de schuldmix moet ook in 2014 de EMTN-uitgifte die vervalt, niet onmiddellijk worden vervangen door nieuwe EMTN-uitgiftes. Tabel 12 geeft een overzicht van de evolutie van de schuld Tabel 12. Evolutie van de schuld (in miljoen euro) Instrumenten Delta EMTN Private leningen 115,00 115,00 bankleningen Vismijn 3,41 3,23 3,05-0,18 bankleningen Gem. Holding 222,65 220,22 217,78-2,44 BCP 221,05 363, ,41 Zichtrekening 831, ,82 434,80-616,02 beleggingen Europese gelden - 30,17-0,03-0,03 Waarborgfondsrekening - 1,49-1,49-1, , , , ,04 11

13 Als gevolg van de nominale daling van de directe schuld is de relatieve schuldgraad van de Vlaamse overheid mee afgenomen. De directe schuld ten opzichte van de geconsolideerde ontvangsten in ESR-termen is gedaald van 24,12% tot 16,24%. Tabel 13. Evolutie van de schuldgraad (in miljoen euro) Schuldgraad Directe schuld 6.616, , ,12 Geconsolideerde ESR-ontvangsten , , ,86 Schuldratio 25,45% 24,12% 16,24% Tabel 14 geeft een overzicht van de gewaarborgde schuld Voor 2013 gaat het om voorlopige, indicatieve cijfers. Tabel 14 : Evolutie van de gewaarborgde schuld (in miljoen euro) Waarborgen aan (lokale) overheden 1.176, , ,14 Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening 143,44 150,65 152,84 IVA Kind en Gezin 0,00 0,00 0,00 EVA Vlaamse Vervoersmaatschappij De Lijn 169,87 145,50 121,13 Universiteiten (sociale sector) 26,99 23,23 19,47 Universitair Ziekenhuis Gent 69,25 65,68 62,03 Kon. Maatschap. voor Dierkunde van Antwerpen 1,00 0,50 0,00 EVA Syntra Vlaanderen 2,73 2,10 1,65 Vlaamse Radio- en Televisieomroep 0,00 0,00 0,00 Stad Antwerpen 611,61 545,57 473,04 Stad Gent 0,00 0,00 0,00 Stad Sint-Niklaas - Cross Border Lease (*) 46,88 45,51 Stad Dendermonde - Cross Border Lease (*) 29,90 29,03 Gemeente Hamme - Cross Border Lease (*) 15,96 15,50 90,03 Gemeentelijke Holding nv 0,00 0,00 0,00 FRGE 58,93 87,95 87,95 Waarborgen gedekt door activa 8.008, , ,79 Sociale Huisvesting 752,53 736, Domus Flandria 103,80 85,53 63,32 EVA VMSW (Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen) 2.687, , ,58 Vlaams Woningfonds cvba 2.280, , ,76 IVA AGIOn (Ag. voor Infrastructuur in het Onderwijs) 224,00 248,67 253,37 IVA VIPA (Ag. voor infrstructuur van welzijnsinstellingen) 1.551, , ,78 Liefkenshoektunnel nv 134,61 0,00 0,00 Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel nv 193,17 192,50 184,51 Project Brabo 1 nv 80,78 111,91 111,07 Scholen van Morgen - 0 PPS Vlaamse Havens 53,39 12

14 Economische waarborgen 1.150,71 957, ,89 Waarborgbeheer nv 583,27 582,06 563,21 Gigarant nv 298,97 130,90 278,5 Economische expansie 0,00 0,00 0,00 Scheepskredieten 0,00 0,00 0,00 FIVA (steun aan de Visserij- en Aquicultuursector) 1,05 0,79 0,52 VLIF (Vlaams Landbouwinvesteringsfonds) 89,95 72,37 55,9 VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) 5,61 5,24 4,86 I.M.E.C. 51,19 45,51 40,25 ARKimedesfonds 120,53 120,53 120,53 N.G.O.'s 0,00 0,00 0,00 DAB Waarborgfonds Microfinanciering 0,14 0,12 0,12 Rest 0,36 0,23 0,14 V.Z.W. De Gezinsbond 0,36 0,23 0,14 TOTAAL , , ,96 De geraamde gewaarborgde schuld neemt met 1,1 miljard toe in 2013 als gevolg van de stijging van de waarborgen VIPA (+ 520 miljoen euro) en de waarborgen in de sociale huisvestingssector (+ 560 miljoen euro). 13