Brussel, 10 mei 2006 Infodossier_Vlaamse begroting Infodossier. Vlaamse begroting

Transcriptie

1 Brussel, 10 mei 2006 Infodossier_Vlaamse begroting Infodossier Vlaamse begroting

2 Inhoud INHOUD 2 INLEIDING 4 LEESWIJZER 5 HOOFDSTUK 1 - ONTVANGSTEN 7 1. ONTVANGSTEN VAN DE VLAAMSE OVERHEID KERNCIJFERS Geconsolideerde ESR ontvangsten algemeen De ontvangsten op de algemene begroting De ontvangsten op de instellingen Gewest- en gemeenschapsontvangsten ONTVANGSTEN VAN DE VLAAMSE OVERHEID VERGELIJKING MET ANDERE OVERHEDEN Algemeen beschikbare bronnen Geconsolideerde ESR ontvangsten Vlaamse overheid vergelijking met de andere overheden ( ) Aandeel Vlaamse gemeenschap in samengevoegde en gedeelde belastingen Aandeel van Vlaanderen in de gewestelijke belastingen 39 HOOFDSTUK 2 UITGAVEN INLEIDING UITGAVEN VAN DE VLAAMSE OVERHEID KERNCIJFERS Geconsolideerde ESR-uitgaven algemeen De uitgaven uitgesplitst naar Gemeenschap en Gewest Lonen en loonsubsidies Uitgaven per thema Investeringen 56 HOOFDSTUK 3 SALDI EN SCHULD DEFINITIES De saldi De schuld BEGROTINGSRESULTATEN Het begrotingssaldo Kasresultaat Vorderingensaldo SCHULDEVOLUTIE BIJLAGE 1 EVOLUTIE VAN DE PARAMETERS AANGEWEND VOOR DE SAMENGEVOEGDE EN GEDEELDE BELASTINGEN (BFW) 72 2

3 BIJLAGE 2 ESR ONTVANGSTEN VAN EEN AANTAL INSTELLINGEN 78 BIJLAGE 3 ONTVANGSTEN VOLGENS MATERIE (ALGEMENE BEGROTING EN INSTELLINGEN) 80 3

4 Inleiding De SERV brengt jaarlijks een advies uit over het begrotingsbeleid. In de loop van de jaren is dat aangevuld met een jaarlijkse evaluatie van de goedgekeurde begrotingen. In het kader daarvan is binnen de SERV een ruim pakket aan statistische gegevens verzameld met betrekking tot de begrotingen en de uitvoering van de begrotingen van de Vlaamse overheid. Tot nu toe was het de gewoonte om een selectie van deze aangelegde statistieken te bundelen en toe te lichten in het jaarlijks evaluatierapport van januari. Het is nog altijd de intentie om dat verder te doen, alleen op een iets ruimere basis dan wat tot nu toe het geval was. De beoordeling van de Vlaamse begroting werd tot voor enkele jaren bijna uitsluitend gedaan op basis van de eigenlijke begroting van het ministerie van de Vlaamse gemeenschap. Onder druk van de discussies over het overheidssaldo in het kader van het Europese stabiliteitspact is er sedert een aantal jaren meer en meer aandacht voor een ruimere benadering van de Vlaamse begroting. De overstap wordt gemaakt naar wat in het kader van de nationale rekeningen wordt bestempeld als de Vlaamse overheid. Dat is ruimer dan het traditionele ministerie van de Vlaamse gemeenschap. Een hele reeks instellingen die overigens wel voor een groot stuk gefinancierd worden met dotaties vanuit het ministerie van de Vlaamse gemeenschap behoren ook tot de Vlaamse overheid. Hun budgettaire prestaties zijn mee bepalend voor de bijdrage van de Vlaamse gemeenschap in het gezamenlijk begrotingsresultaat. Die ruimere invalshoek wensen we ook zo veel mogelijk door te trekken in de verzamelde statistische gegevens en dat in de eerste plaats door een zo volledig mogelijke consolidatie door te voeren tussen de gegevens van het ministerie van de Vlaamse gemeenschap en van de diverse instellingen die tot de Vlaamse overheid behoren. De gegevens zijn verzameld vanaf 2000 en strekken zich in deze versie uit tot en met de begroting 2006 (voorlopig initiële begroting zoals goedgekeurd door het parlement in december 2005). Dit rapport heeft uitsluitend een informatieve bedoeling. Standpunten van de SERV zelf over het begrotingsbeleid zijn hier niet in opgenomen. Daarvoor wordt verwezen naar het begrotingsadvies en aanvullend de evaluatierapporten. Het rapport wordt opgemaakt onder verantwoordelijkheid van het secretariaat van de SERV. De opgenomen tabellen zullen op regelmatige basis worden geactualiseerd en eventueel worden uitgebreid. In principe zullen ze een onderdeel zijn van de evaluatierapporten. 4

5 Leeswijzer Het infodossier bevat drie hoofdstukken, respectievelijk ontvangsten, uitgaven en saldi en schuld. In ieder hoofdstuk zijn een reeks tabellen opgenomen waarbij telkens enige technische toelichting wordt gegeven die moet toelaten de gegevens correct te beoordelen. Bovendien is een korte commentaar toegevoegd waarin de meest opmerkelijke evoluties worden besproken. Algemeen uitgangspunt voor de tabellen is een benadering op geconsolideerde basis en rekening houdend met de regels die in het kader van het stelsel van economische rekeningen zoals vastgesteld door Eurostat (ESR 95) worden gehanteerd. Bij de overgang van de traditionele begrotingsgegevens naar overheidsrekeningen in het kader van ESR zijn ten gronde drie stappen van belang: 1. de consolidatie, waarbij de financiële stromen tussen de verschillende onderdelen van de betrokken overheid (in ons geval de Vlaamse gemeenschap) worden geneutraliseerd; 2. de eliminatie van ontvangsten en uitgaven die wel in de begrotingen worden opgenomen maar in het kader van ESR niet als ontvangsten en uitgaven worden meegerekend. Langs de ontvangstenzijde gaat het in het bijzonder over reserves, opbrengsten van kredietverleningen of participaties die worden teruggenomen en opbrengsten van opgenomen leningen. Langs de uitgavenzijde blijven eveneens kredietverleningen en participaties buiten de begroting alsook aflossingen van leningen: 3. de aanrekening volgens de boekingsregels die gelden in ESR. Volgens de ESR regels moeten ontvangsten en uitgaven geboekt worden op het moment dat het recht (op ontvangsten) of de verplichting (tot uitgaven) tot stand komt. De aanrekening in de begroting is daar mee niet altijd in overeenstemming. Er moeten dan ook een aantal correcties worden doorgevoerd. Die zijn vooral van belang bij het beoordelen van het vorderingensaldo. In de hoofdstukken ontvangsten en uitgaven hebben de opgenomen tabellen betrekking op de geconsolideerde ESR verrichtingen tot en met stap 2. Alleen bij de bespreking van de saldi nemen ook de correcties van stap 3 in aanmerking. Een bijzondere plaats in dit geheel wordt ingenomen door het Vlaamse zorgfonds. Hoewel het een Vlaamse instelling is wordt zij in de nationale rekeningen niet bij de Vlaamse gemeenschap gerekend, maar bij de sociale zekerheid. Het Vlaamse zorgfonds wordt dus niet mee geconsolideerd met de rest van de Vlaamse begroting. In de praktijk betekent dat uitsluitend rekening wordt gehouden met de dotatie die de Vlaamse begroting jaarlijks toekent aan het Vlaamse zorgfonds. Bij de samenstelling van de tabellen (en dat zowel langs de ontvangsten 5

6 als de uitgavenzijde) passen we ook deze regel toe. Het Vlaamse zorgfonds is dus niet mee opgenomen in de geconsolideerde cijfers. Wel worden pro memorie telkens verwijzingen gemaakt naar het zorgfonds. Bovendien is met de federale overheid wel afgesproken dat de Vlaamse gemeenschap het Vlaamse zorgfonds mee in rekening mag brengen bij het beoordelen van de begrotingsnormen. Het ESR vorderingensaldo van de Vlaamse gemeenschap zoals het in de nationale rekeningen wordt meegenomen wordt voor de afstemming op de begrotingsnorm gecorrigeerd met het zorgfonds. Dat is erg belangrijk omdat tenminste tot nu toe op het zorgfonds extra reserves worden aangelegd die anders niet zouden mee gerekend worden bij het beoordelen van de Vlaamse begrotingsresultaten. De basistabellen in de drie hoofdstukken zijn dus telkens op ESR geconsolideerde basis uitgewerkt. Bij de ontvangsten en bij de saldi wordt omwille van het belang ervan wel ingegaan op een aantal deelcategorieën. De opgenomen gegevens hebben in principe telkens betrekking op uitvoeringscijfers, tenminste voor zover die al beschikbaar zijn. Als dat niet het geval is worden begrotingscijfers opgenomen. Alle cijfers zijn gebaseerd op bestanden afkomstig van de Vlaamse administratie, tenzij anders vermeld. De tabellen zelf zijn eigen berekeningen van het secretariaat van de SERV op basis van deze basisbestanden. Een overzicht van de instellingen die in het kader van de nationale rekeningen thuishoren bij de Vlaamse gemeenschap is te vinden op 6

7 Hoofdstuk 1 - ontvangsten 1. Ontvangsten van de Vlaamse overheid kerncijfers 1.1. Geconsolideerde ESR ontvangsten algemeen Tabel 1 globale evolutie van de geconsolideerde ESR ontvangsten (in mln) realisaties begrotingen MVG algemene begroting instellingen (inclusief leningen) totaal kredietaflossingen en vereffening deelnemingen MVG algemene begroting instellingen (inclusief leningen) totaal ESR geconsolideerd pro memorie impact aanpassing consolidatie Vlaams zorgfonds Toelichting De tabel bevat de ontvangsten van zowel het ministerie van de Vlaamse gemeenschap (middelen op de algemene begroting) als van de instellingen die volgens de classificatie van de nationale rekeningen behoren tot de Vlaamse overheid en mee geconsolideerd worden met de algemene begroting. De opgenomen bedragen zijn reeds gecorrigeerd voor de consolidatie: de onderlinge stromen tussen het ministerie en de instellingen en tussen de instellingen onderling onder de vorm van dotaties zijn al geneutraliseerd. M.a.w. bij de instellingen wordt geen rekening gehouden met de dotaties die deze instellingen ontvangen vanuit de begroting of met de dotaties die zij ontvangen van andere instellingen. Dotaties vanuit de instellingen naar de algemene begroting (meestal onder de vorm van terugstortingen) blijven uiteraard ook 7

8 buiten beschouwing. Bij de instellingen is bovendien geen rekening gehouden met de overdrachten van vorige begrotingsjaren die als reserves mee beschikbaar zijn op de instellingen. Ze kunnen immers niet beschouwd worden als eigenlijke ontvangsten van het jaar zelf. De ontvangsten op de algemene begroting bevatten niet de opbrengsten van schuldopnames. Op het niveau van de instellingen worden die wel meegenomen (voor de jaren voorlopig niet afzonderlijk beschikbaar, maar hoe dan ook beperkt). De overgang van totale geconsolideerde ontvangsten naar ESR geconsolideerde ontvangsten gebeurt door de ontvangsten onder de vorm van kredietaflossingen en vereffening van deelnemingen in mindering te brengen. Op het niveau van de instellingen worden ook de opgenomen leningen in mindering gebracht (is vooral vanaf 2004 van belang). Het Vlaams zorgfonds is een instelling van de Vlaamse overheid, maar wordt in het kader van de nationale rekeningen gerekend bij de sociale zekerheid. Het zorgfonds wordt dus niet mee geconsolideerd met de Vlaamse begroting. In het kader van de normafstemming kan Vlaanderen de reserveopbouw op het zorgfonds wel in rekening brengen (zie daarvoor hoofdstuk 3). De samenstelling van de consolidatiekring is in de loop van de beschouwde jaren veranderd. Er is discussie geweest over de positie van Aquafin, oorspronkelijk niet mee genomen, dan wel opgenomen en uiteindelijk niet meer geconsolideerd. In deze tabel blijft Aquafin buiten de consolidatie (behoort in de nationale rekeningen tot de niet financiële vennootschappen). Vanaf 2002 wordt de VRT meegeconsolideerd, en vanaf 2004 de Vlaamse vervoermaatschappij (De Lijn), de NV Zeekanaal en de Dienst voor de scheepvaart. In principe zijn de Gewestelijke ontwikkelingsmaatschappijen (GOM) mee geconsolideerd, omwille van onvolledige gegevens zijn die in de tabel buiten beschouwing gelaten. De gegevens in de tabel zijn voor de jaren realisaties. Voor de jaren beschikken we nog niet over de realisaties, met uitzondering van de algemene begroting voor Commentaar 4. Als de ontvangsten in 2006 gerealiseerd worden op het niveau van de begrotingsramingen (initiële begroting) dan zouden die 4,36 mld hoger zijn dan wat gerealiseerd werd in Over de periode zou dat neerkomen op een gemiddelde nominale groei van iets minder dan 4 %. Abstractie makend voor de inflatie 1 is er een gemiddelde reële groei van 1,8 %, iets hoger dan de gemiddelde groei van het BBP in dezelfde periode van 1,6 % (met inbegrip voor 2006 van de geraamde groei van 2,2 %). 1 Voor de jaren de effectieve gemiddelde stijging van de index van de consumptieprijzen en voor 2006 het inflatiecijfer dat de Vlaamse regering hanteerde voor de opmaak van de begroting 2006 (2,2 %). Dat geeft voor de periode een globale stijging van 13,5 % van het indexcijfer. 8

9 5. De groei is niet gelijkmatig verdeeld over de jaren. Positieve uitschieters zijn er in 2001 en Erg opvallend is de terugloop van de ontvangsten in 2002 (- 633 mln in vergelijking met 2001). Dat is erg opvallend omdat het samenvalt met de Lambermonthervorming die aanleiding was tot extra middelen voor de gemeenschappen. Voor een bespreking zie punt De evolutie van de ontvangsten is uiteraard ook beïnvloed door een aantal expliciete beslissingen, zoals de hervorming van de financieringswet. Maar er is ook rekening te houden met enkele beslissingen op het niveau van de Vlaamse overheid zelf (bijv. de afschaffing van het kijk- en luistergeld vanaf 2002, de hervorming van de factuur voor waterzuivering,..). Het effect van deze maatregelen wordt in de volgende punten nader geanalyseerd. 7. Tenslotte is er rekening te houden met de impact van wijzigingen in de consolidatiekring. Doordat vanaf 2002 en vanaf 2004 instellingen toegevoegd worden aan de consolidatiekring van de Vlaamse overheid stijgen de betrokken ontvangsten uiteraard. In de begroting 2006 is het gecumuleerd effect daarvan in vergelijking met 2000 opgelopen tot 361 mln. 8. Het Vlaams zorgfonds blijft volgens de regels van de nationale rekeningen buiten de Vlaamse overheid, dus ook de eigen ontvangsten van het fonds. Tot en met 2001 zijn die beperkt tot de opbrengsten van de beleggingen (de Vlaamse begroting heeft immers vanaf 1999 jaarlijks een bedrag van 99 mln gereserveerd in het zorgfonds). Vanaf 2001 is het zorgfonds operationeel en worden er ledenbijdragen geïnd. Met ingang van 2003 wordt die bijdrage voor het grootste deel van de leden verhoogd van 10 tot 25 op jaarbasis. Dat verklaart de stijging van de eigen ontvangsten op het fonds vanaf De gerealiseerde ontvangsten zijn globaal genomen hoger dan wat in de begrotingen werd geraamd. Voor de totale ontvangsten (algemene begroting en instellingen) zijn de gerealiseerde ontvangsten gecumuleerd voor de periode mln hoger dan wat in de begrotingen voor die periode werd geraamd. Voor de ontvangsten op de algemene begroting komt dat verschil voor de jaren uit op 126 mln. 9

10 1.2. De ontvangsten op de algemene begroting Ontvangsten op de algemene begroting aard van de middelen Tabel 2 ontvangsten op de algemene begroting MVG naar aard van de middelen (in mln) realisaties begroting Samengevoegde en gedeelde belastingen Specifieke dotaties en ristorno's Gewestelijke belastingen Kijk- en luistergeld (gemeenschapsbelasting tot en met 2001) Eigen niet-fiscale, toegewezen ontvangsten Eigen niet-fiscale, niet-toegewezen ontvangsten Totale ontvangsten algemene begroting MVG (a) overdrachten binnen zelfde institutionele groep (b) kredietverleningen en deelnemingen (KVD) (c) ESR ontvangsten algemene begroting MVG (a - b - c) Toelichting Deze tabel bevat de ontvangsten op de algemene begroting. Er wordt een onderscheid gemaakt naar gelang van de soort middelen waarover de Vlaamse gemeenschap kan beschikken. Naast eigen fiscale inkomsten (gewestbelastingen en tot en met 2001 een gemeenschapsbelasting, het kijk- en luistergeld) en eigen niet fiscale ontvangsten is het gros van de middelen geregeld via de Bijzondere Financieringswet (BFW), met de samengevoegde en gedeelde belastingen en een aantal specifieke dotaties vanuit de federale begroting. Onder rij (a) zijn de totale ontvangsten genoteerd, voor realisaties, voor 2006 de ramingen in de initiële begroting. Omwille van de consolidatie en de ESR afstemming worden overdrachten afkomstig van binnen de Vlaamse overheid en ontvangsten ten gevolge van aflossingen van kredietverleningen en vereffening van deelnemingen in mindering gebracht. Het resultaat zijn de ESR ontvangsten op de algemene begroting. De samengevoegde belastingen bestaan uit de overdracht van een deel van de personenbelasting bestemd voor de gewesten. Het is een samengevoegde belasting, wat impliceert dat de gewesten daarop enige fiscale bevoegdheid hebben onder de vorm van mogelijke opcentiemen, kortingen of verminderingen. De gedeelde belastingen zijn tweeledig: 10

11 enerzijds een deel van de personenbelasting bestemd voor de gemeenschappen (vanaf 2002 bevat dat deel ook de compensatie voor het feit dat het kijk en luistergeld niet langer een gemeenschapsbelasting is); anderzijds een deel van de BTW opbrengsten bestemd voor de gemeenschappen. Het zijn gedeelde belastingen, wat wil zeggen dat de gemeenschappen daar geen enkele bevoegdheid over hebben. De gewestbelastingen worden ook geregeld in de BFW. De opbrengst ervan is bestemd voor de gewesten, hoewel met uitzondering van de onroerende voorheffing (uitsluitend in Vlaanderen) en het kijk en luistergeld alles nog geïnd wordt door de federale administratie. Commentaar 1. De totale ontvangsten op de algemene begroting zullen bij volledige realisatie van wat geraamd wordt in ,28 mld hoger zijn dan de effectief gerealiseerde ontvangsten in Dat is een gemiddelde nominale groei over de periode van 4,12 %. Dat stemt overeen met een gemiddelde reële groei van 1,95 %, duidelijk hoger dan de gemiddelde reële groei van het BBP in dezelfde periode (1,6 %). 2. De ontvangsten op de algemene begroting worden sterk gedomineerd door twee rubrieken. De meest belangrijke ontvangstenpost zijn de samengevoegde en gedeelde belastingen (overdracht personenbelasting en BTW naar de gewesten en de gemeenschappen). Deze ontvangsten vinden hun oorsprong in de BFW. Het aandeel ervan is in de loop van de jaren wel afgenomen: 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Samengevoegde en gedeelde belastingen algemene begroting aandelen (2000,2006) Specifieke dotaties en ristorno's Gewestelijke belastingen Kijk- en luistergeld Eigen niet-fiscale, toegewezen ontvangsten Eigen niet-fiscale, niet-toegewezen ontvangsten van ongeveer 87 % in 2000 tot 79 % in 2006 (initiële begroting). De omslag is er gekomen in 2002 met de Lambermonthervorming. Vanaf dan is het aandeel van de gewestbelastingen fors toegenomen en gecompenseerd geworden op de overdracht van personenbelasting (PB) naar het gewest. In 2000 bedroeg het aandeel van de eigen belastingsinkomsten (gewestelijke belastingen en het kijk- en luistergeld) iets meer dan 10 %, in 2006 nemen de gewestbelastingen al 18,5 % voor hun rekening (zelfs na afschaffing van het kijk- en luistergeld). Het stijgend aandeel heeft natuurlijk te maken met de extra gewestbelastingen waarover de gewesten kunnen beschikken vanaf 2002 in het kader van de Lambermonthervorming (voor een bespreking zie verder). Maar ook 11

12 de vrij expansieve groei van de gewestbelastingen in de jongste jaren is daar verantwoordelijk voor. Bij actualisering van de begrotingsramingen voor 2006 zal bovendien nog blijken dat die trend (van stijgend gewicht van de gewestbelastingen) zich nog sterker doorzet. 3. De samengevoegde en gedeelde belastingen en de gewestbelastingen worden meer in detail geanalyseerd in en Bij de overige ontvangsten zijn de volgende elementen aan te stippen: De specifieke dotaties en ristorno s hebben betrekking op twee federale dotaties die ook hun basis vinden in de BFW, met name de dotatie voor de financiering van universitair onderwijs voor buitenlandse studenten (artikel 62 van de BFW) en de zogenaamde trekkingsrechten ter financiering van programma s voor wedertewerkstelling van werklozen (artikel 35 van de BFW). De eerste dotatie wordt jaarlijks aangepast aan de inflatie, de tweede dotatie blijft in de praktijk nominaal ongewijzigd. In beide gevallen werden de bedragen opgetrokken in de jaren De schommelingen in de effectieve realisatie van deze dotaties in de tabel hebben te maken met laattijdige doorstortingen van de trekkingsrechten. De BFW voorziet sedert de Lambermonthervorming nog andere dotaties, een deel van de winst van de nationale loterij en een dotatie voor de overdracht van de nationale plantentuin. Beide inkomsten zijn in de tabel echter opgenomen onder de niet fiscale niet toegewezen ontvangsten. Overigens is de overdracht van de nationale plantentuin nog altijd niet geregeld en derhalve ook de overdracht van de middelen niet. De eigen niet fiscale toegewezen ontvangsten zijn diverse ontvangsten die bestemd zijn voor zogenaamde organieke fondsen waarmee specifieke uitgaven kunnen gefinancierd worden (de zogenaamde variabele kredieten zie bespreking hoofdstuk 2 uitgaven). Structureel worden deze ontvangsten vooral bepaald door twee fondsen op het departement onderwijs (terugbetaling salarissen en inschrijvingsgelden deeltijds onderwijs). In 2005 is er bijzondere eenmalige opbrengst van 201 mln ten gevolge van de gedeeltelijke verkoop van de GIMV participatie. Vanaf 2003 worden in het kader van het elektriciteitsdecreet van 17 juli 2000 administratieve geldboeten in het kader van groene stroom certificaten geboekt. In 2005 waren die opgelopen tot iets meer dan 18 mln, de initiële begroting voorziet voorlopig nog geen ontvangsten in De eigen niet fiscale toegewezen ontvangsten bestrijken een heel pakket diverse ontvangsten. In heel wat gevallen gaat het om eenmalige operaties onder vorm van terugstortingen, desinvesteringen of vereffening van kredietverleningen en deelnemingen. Voor deze eenmalige operaties zie verder. Onder deze rubriek hoort ook de opbrengst van de leegstandsheffingen en sedert 2002 op een structurele basis de deelname van Vlaanderen in de winst van de nationale loterij (op jaarbasis ongeveer 34 mln). 4. In een sommige jaren zijn de ontvangsten op de algemene begroting beïnvloed door eenmalige operaties. In tabel 3 worden die samengevat. 12

13 Tabel 3 de impact van eenmalige operaties op de ontvangsten op de algemene begroting (in mln) realisaties begroting overdrachten binnen dezelfde institutionele groep kredietaflossingen en vereffeningen van deelnemingen desinvesteringen overige totaal waarvan ESR geconsolideerd De impact is vooral groot in 2004 en 2005, respectievelijk 374 en 420 mln op de totale ontvangsten op de algemene begroting. Vermits een deel van deze eenmalige operaties niet kunnen bestempeld worden als ESR ontvangsten is het uiteindelijke effect op de ESR ontvangsten en derhalve op het vorderingensaldo beperkter. De overdrachten binnen dezelfde institutionele groep hebben vooral betrekking op terugstortingen van eerder toegekende dotaties of provisies aan een aantal instellingen. In 2004 slaat het bedrag van 43 mln op de liquidatie van het Vlaams egalisatie rentefonds. De vereffeningen van deelnemingen in 2001 en 2003 komen van het Limburgfonds, in het kader van het Witte Donderdagakkoord van In 2004 wordt de schuldaflossing door NV Staal geboekt en in 2005 de gedeeltelijke verkoop van GIMV aandelen. De desinvesteringen hebben in 2005 betrekking op de valorisatie van patrimonium ( sale and rent back operatie). Onder de rij overige gaat het in 2004 over het aandeel van Vlaanderen in de liquidatie van ALESH ( 138 mln) en voor bijna 15 mln terugstorting door de federale overheid van teveel betaalde afcentiemen voor de eenmalige korting op de personenbelasting. In 2005 ontvangt Vlaanderen 39 mln als aandeel in de federale EBA operatie (eenmalige bevrijdende aangifte). De eenmalige operaties in 2004 beperken zich niet tot de algemene begroting. Ook op de instellingen en in het bijzonder op het Vlaams Infrastructuurfonds (VIF) werden in 2004 substantiële eenmalige middelen geboekt. In totaal voor 277,5 mln, waarvan 197,5 mln is aan te rekenen als ESR ontvangsten (zie voor bespreking punt 1.3.1). De globale impact van de eenmalige operaties in komt daarmee op 1,07 mld, waarvan 582 mln is aan te rekenen als ESR ontvangsten. 13

14 1.2.2 De samengevoegde en gedeelde belastingen Tabel 4 samenstelling van de samengevoegde en gedeelde belastingen (in mln) realisaties federaal ontvangsten jaar t (voorlopige parameters) verrekening jaar t-1 (definitieve parameters) overige correctie totale samengevoegde en gedeelde belastingen PB gewest jaar t pre lambermont basisoverdracht bijkomende middelen extra bevoegdheden solidariteitsbijdrage jaar t lambermont bijkomende middelen extra bevoegdheden negatieve correctie verrekening jaar t PB gemeenschap jaar t pre lambermont verrekening jaar t lambermont - compensatie dotatie k & l jaar t verrekening jaar t BTW gemeenschap jaar t pre lambermont jaar t lambermont verrekening jaar t overige correctie -42 definitief Toelichting Deze tabel splitst de samengevoegde en gedeelde belastingen uit over de verschillende componenten. Voor de jaren gaat het over effectieve realisaties. De bedragen voor 2006 zijn gebaseerd op de initiële rijksmiddelenbegroting 2006 van de federale overheid. Die rijksmiddelenbegroting is de basis waarop maandelijks 1/12 van de begrote samengevoegde 14

15 en gedeelde belastingen worden doorgestort naar de Vlaamse gemeenschap. Die raming stemt niet overeen met wat de Vlaamse regering daarvoor zelf raamt in haar initiële begroting Het verschil ( mln in de federale begroting volgens tabel mln in de Vlaamse begroting volgens tabel 2) bedraagt 182 mln. In eerste instantie zijn de jaarlijkse ontvangsten op de samengevoegde en gedeelde belastingen verdeeld over twee componenten: enerzijds (en het meest belangrijk) de ontvangsten van het jaar zelf en die geraamd worden op basis van de parameters die volgens de regels van de BFW van toepassing zijn op dat jaar. De effectieve ontvangsten op de Vlaamse begroting worden telkens bepaald op basis van de aangepaste rijksmiddelenbegroting. Onvermijdelijk moet daarbij voor een aantal parameters gebruik gemaakt worden van voorlopige cijfers. Dat is vooral het geval voor de economische groei 2 en de gemiddelde inflatie. De definitieve cijfers voor die parameters zijn pas beschikbaar na afloop van het betrokken jaar. Pas bij de eerstvolgende begrotingscontrole kan de federale regering de definitieve parameters toepassen en de definitieve overdrachten bepalen. De afwijking van de definitieve bedragen met de effectief gestorte bedragen varieert uiteraard met de afwijkingen tussen de definitieve parameters en de voorlopige parameters; anderzijds de verrekening voor het vorig jaar: het verschil tussen de definitieve bedragen en de effectief doorgestorte bedragen voor het jaar t-1 worden verrekend bij de doorstortingen in het jaar t. De samengevoegde en gedeelde belastingen bestaan uit de overdrachten van een deel van de PB naar de gewesten en de gemeenschappen en uit de overdracht van een deel van de BTW opbrengsten naar de gemeenschappen. De overgedragen PB bestemd voor het gewest heeft sedert 2002 een substantiële wijziging ondergaan. Om de extra gewestbelastingen die de gewesten in het kader van Lambermont kregen voor de federale overheid te neutraliseren werd vanaf 2002 op de overgedragen PB een compensatie ingevoerd, in de tabel opgenomen onder negatieve correctie. Daarnaast werden bij de Lambermonthervorming ook bevoegdheden geregionaliseerd waarvoor de gewesten de overeenkomende extra ontvangsten ontvangen. In principe wordt via de overdracht van de PB ook de zogenaamde solidariteitsbijdrage geregeld. Omwille van de fiscale capaciteit van Vlaanderen is er voor het Vlaams gewest geen solidariteitsbijdrage in tegenstelling met Wallonië en Brussel. De overgedragen PB bestemd voor de gemeenschapsbevoegdheden is in de Lambermonthervorming ongemoeid gebleven, met uitzondering van een toevoeging van een compensatie voor het kijk- en luistergeld. Door de hervorming werd het kijk- en luistergeld immers een 2 Tot en met 2005 het BNI, vanaf 2006 het BBP. 15

16 gewestelijke belasting in plaats van een gemeenschapsbelasting. Om het voor de gemeenschappen neutraal te houden werd een positieve compensatie ingevoerd op de overgedragen PB. De overgedragen BTW bestemd voor de gemeenschapsbevoegdheden werd in de Lambermonthervorming op een drievoudige wijze beïnvloed: een herfinanciering door het jaarlijks extra toekennen van een forfaitair bedrag (tot en met 2011); een herfinanciering door vanaf 2007 de BTW overdracht gedeeltelijk te koppelen aan de economische groei (voor 91 %); en door voor de extra middelen die uit de herfinanciering voortvloeien het verdelingsmechanisme te herzien door geleidelijk daarvoor een verdeling toe te passen op basis van de opbrengsten van de PB in plaats van een verdeling op basis van het aantal leerplichtige leerlingen (wat voor de BTW overdracht zonder Lambermont het geval is). De overgang van het ene naar het andere loopt over een periode tot en met Het effect van de Lambermonthervorming op de Vlaamse opbrengsten van de BTW - overdracht is in de tabel apart opgenomen. Commentaar 1. Uit de tabel blijkt dat in het bijzonder voor de jaren de verrekeningen vrij substantieel waren. Dat had voor een groot stuk te maken met de forse afwijkingen tussen de voorlopige parameters voor economische groei en inflatie en de effectieve parameters die er konden genoteerd worden en derhalve van toepassing waren op de definitieve berekeningen 3. De groei in 2000 overtrof in belangrijke mate de groei die bij de voorlopige ramingen (en dus bij de doorstortingen) werd gehanteerd: 3,10 % in plaats van een geraamde groei van 1,83 %. Voor 2001 was het precies omgekeerd: een uitgesproken lagere groei in vergelijking met de oorspronkelijke ramingen (1 % in vergelijking met 3,1 %). Dergelijke afwijkingen hebben dan ook in de loop van de jongste jaren aanleiding gegeven tot bijsturingen aan het gebruik van de voorlopige parameters, in het bijzonder voor de economische groei. Tot en met 2001 werd in de praktijk een definitieve overdracht gedaan op basis van een economische groei die achteraf voor de berekeningen in de volgende jaren nog werd aangepast aan de hand van nieuwe ramingen 4. Dergelijke aanpassingen gebeuren niet meer. De deelgebieden hebben bekomen dat voortaan de definitief gehanteerde groeivoeten na 1 maart van het jaar t+1 niet meer aangepast worden, zelfs als het INR (Instituut voor de nationale rekeningen) later 3 Tot en met 2001 gebruikte men overigens voor de voorlopige parameters in jaar t de ramingen van jaar t-1, wat bij grote schommelingen in de conjunctuur aanleiding was tot grote afwijkingen. 4 In sommige jaren ging het over forse aanpassingen, bijv. voor 1999 werd de definitieve overdracht berekend op een BNI groei van 1,8 %, uiteindelijk is voor de latere berekeningen een groei van 2,47 % aangehouden. In 2000 en 2001 waren er echter aanpassingen naar beneden: voor 2000 van respectievelijk 3,10 % naar 2,22 % en voor 2001 van 1 % naar 0,5 %. 16

17 nog aangepaste ramingen maakt. De vroeger toegepaste methode (tot en met het jaar 2001) heeft uiteindelijk als gevolg dat de Vlaamse gemeenschap nu jaarlijks ongeveer 100 mln minder ontvangt (in vergelijking met een situatie waarbij men ook in het verleden de nu bestaande berekeningsmethode had toegepast). Een overzicht van de gebruikte parameters (zowel voorlopige als definitieve) vanaf 2000 is opgenomen in bijlage 1 bij dit rapport. 2. De definitieve berekening voor 2005 is nog niet beschikbaar, het in de tabel opgenomen bedrag is een voorlopige raming op basis van de gegevens uit de initiële rijksmiddelenbegroting De definitieve berekening zal daar zeker van afwijken (naar beneden). Er valt ook rekening te houden met een forse bijsturing van de initiële federale raming voor 2006, in het bijzonder omwille van het uitgesproken lager inflatiecijfer dat nu in het aangepaste economisch budget wordt vooropgezet. 3. Met uitzondering van het deel bijkomende middelen extra bevoegdheden, de solidariteitsbijdrage, de negatieve correctie en de compensatie voor het kijk- en luistergeld groeit de overdracht van de PB naar de gewesten en de gemeenschappen vanaf in principe met de reële groei van de economie verhoogd met de gemiddelde groei van de inflatie (index consumptieprijzen). Tot en met 2005 werd voor de reële groei van de economie de groei van het BNI (Bruto Nationaal Inkomen) 6 genomen, vanaf 2006 is de groei van het BBP (Bruto Binnenlands Product) van toepassing. Deze groeivoet is echter van toepassing op de totale overdracht aan respectievelijk de gewesten en de gemeenschappen. De verdeling over de gewesten en de gemeenschappen wordt jaarlijks bijkomend gecorrigeerd voor het aandeel in de opbrengsten van personenbelasting. Als het aandeel van een gewest of een gemeenschap stijgt dan wordt de groei van de overgedragen personenbelasting in het betrokken gewest of gemeenschap aangepast met een factor groter dan 1. Bij een daling is er een correctie met een factor kleiner dan 1. Uit bijlage 1 (overzicht parameters BFW) kan worden afgeleid dat Vlaanderen ook in de periode vanaf 2000 zijn aandeel in de opbrengst van de PB heeft verhoogd. Voor het aanslagjaar 2004 (van toepassing voor de middelenoverdracht in 2005 en voorlopig ook in 2006) is er sprake van een lichte daling van het Vlaamse aandeel. Een hoger aandeel impliceert jaarlijks een extra groei, een lager aandeel het omgekeerde. De impact daarvan in de jaren is samengevat in tabel 5. Door het feit dat het Vlaams aandeel in de opbrengst van de PB is toegenomen heeft de Vlaamse gemeenschap daardoor bovenop de normale groei van de overdrachten (reële economische groei en inflatie) een extra verworven, ten koste van de andere gewesten en de Franse gemeenschap. Gecumuleerd over de jaren is dat 195 mln (waarvan 151 mln op het niveau van het gewest). Dat is uitgesproken veel minder dan de stijging van de federale solidariteitsbijdrage aan Wallonië en Brussel over dezelfde periode ( 315 mln). Dat komt omdat beide gewesten aandeel verliezen door een forse verslechtering van hun fiscale capaciteit (vooral Brussel). 5 Vanaf dan is de zogenaamde definitieve fase van de financieringswet ingetreden. 6 Het BNI wijkt af van het BBP door te corrigeren voor twee zaken: de evolutie van de ruilvoet en het saldo van de primaire inkomens. 17

18 Tabel 5 de impact van het aandeel van Vlaanderen in de personenbelasting op de groei van de samengevoegde en gedeelde belastingen realisaties federaal overdracht bij groei BNI (BBP) en inflatie basisoverdracht gewest overdracht gemeenschap extra groei door evolutie van aandeel personenbelasting basisoverdracht gewest overdracht gemeenschap Opmerking: de berekening is gemaakt op basis van de definitieve bedragen en voor de jaren op basis de later herziene ramingen van het BNI. 4. De bijkomende middelen zijn gekoppeld aan extra bevoegdheden die respectievelijk in 1993 (Sint Michielsakkoord) en in 2001 (Lambermontakkoord) aan de gewesten werden toegekend. Deze middelen groeien ook met de groei van het BNI (vanaf 2006 BBP) en de gemiddelde inflatie. Ze worden over de gewesten verdeeld volgens specifieke sleutels. 5. De solidariteitsbijdrage is alleen van toepassing voor de gewesten en wordt maar toegekend aan de gewesten waarvan de fiscale capaciteit (opbrengst van de PB per inwoner in het gewest gedeeld door de opbrengst van de PB per inwoner voor het rijk) kleiner is dan 100. Dat is voor Vlaanderen niet het geval. Enkel Wallonië en Brussel (sedert het aanslagjaar 1996, een solidariteitsbijdrage vanaf 1997) ontvangen die bijdrage. Die bijdrage is voor 2005 gelijk aan 16,84 7 per inwoner en per procentpunt afwijking t.a.v. de gemiddelde opbrengst van de PB per inwoner op het niveau van het rijk. In 2005 bedraagt die solidariteitsbijdrage voor Wallonië 758 mln en voor Brussel 134 mln. Voor een meer gedetailleerde bespreking zie punt 2 van dit hoofdstuk. 6. De negatieve correctie op de PB overgedragen aan de gewesten compenseert voor de extra gewestbelastingen die de gewesten vanaf 2002 ontvangen. In 2002 is die correctie gelijk aan de gemiddelde opbrengst van de betrokken gewestelijke belastingen (zie verder) in de jaren en aangepast aan het prijsniveau van Vanaf 2003 groeit die negatieve correctie met de gemiddelde inflatie en 91 % van de reële BNI groei (vanaf 2006 BBP groei), met uitzondering van het deel dat betrekking heeft op het kijk en luistergeld (dat wordt enkel aangepast aan de inflatie). Voor een bespreking van het gecumuleerd effect van het Lambermontakkoord op de ontvangsten van de Vlaamse gemeenschap zie verder. 7. De dotatie ter compensatie van het kijk- en luistergeld op het niveau van de gemeenschap is in 2002 gelijk aan de gemiddelde opbrengst van het kijk- en luistergeld in de 7 Dit bedrag wordt jaarlijks aangepast aan de inflatie. 18

19 jaren en aangepast aan het prijsniveau van Het bedrag wordt vanaf 2003 jaarlijks aangepast aan de inflatie. 8. De BTW overdracht aan de gemeenschappen bestaat sedert 2002 uit twee luiken: het eerste luik de overdracht op basis van de financieringswet vóór Lambermont en het tweede luik de herfinanciering die werd geregeld in het Lambermontakkoord. Het eerste luik groeit jaarlijks met de gemiddelde inflatie en wordt telkens gecorrigeerd met de zogenaamde denataliteitscoëfficiënt. Deze coëfficiënt weerspiegelt de evolutie van de schoolbevolking op basis van het aantal inwoners jonger dan 18 jaar en meet de evolutie van het aantal inwoners in ieder jaar in vergelijking met het basisjaar De evolutie wordt maar voor 80 % in aanmerking genomen. De berekening gebeurt voor elke gemeenschap afzonderlijk (Brussel telt voor de Vlaamse gemeenschap voor 20 % mee). De hoogste coëfficiënt wordt gebruikt voor de toe te passen correctie. Voor de Vlaamse gemeenschap bedraagt die coëfficiënt in ,964. In de Franse gemeenschap is die coëfficiënt sedert 2000 groter dan 1, in 2005 bedraagt hij 1,015. De BTW overdracht wordt vanaf 2000 over de gemeenschappen verdeeld op basis van de effectief getelde leerlingen in het leerplichtig onderwijs. Sedert 2000 is het aandeel van de Vlaamse gemeenschap afgenomen: van 57,08 % (schooljaar ) tot 56,90 % (schooljaar ). De herfinanciering van de gemeenschappen die werd geregeld in het Lambermontakkoord bestaat uit twee delen: (a) voor de jaren 2002 tot en met 2011 een jaarlijkse extra impuls 8 en (b) vanaf 2007 jaarlijks een extra gelijk aan de reële BBP groei toegepast op de totale BTW overdracht (dus inclusief het pre Lambermontgedeelte). De reële BBP groei wordt echter maar voor 91 % meegeteld. Bovendien wordt het bedrag van de herfinanciering anders verdeeld over de gemeenschappen. In 2002 werd dat gedeelte voor 35 % verdeeld volgens het aandeel in de opbrengsten van de PB en voor 65 % volgens het aandeel in de leerlingenpopulatie. Over een periode van 10 jaar stijgt het aandeel volgens de PB met jaarlijks 10 % -punt om tegen % te bedragen. Uit de herfinanciering haalt de Vlaamse gemeenschap in mln, gecumuleerd over de jaren bedraagt het effect van de herfinanciering al 1,83 mld. 8 De jaarlijkse extra impuls bedraagt voor de twee gemeenschappen te samen:

20 1.2.3 De gewestbelastingen Tabel 6 de gewestbelastingen (inclusief tot en met 2001 het kijk- en luistergeld gemeenschapsbelasting) in (in mln). realisaties begroting eigen inning kijk & luistergeld onroerende voorheffing federaal geïnd belasting op de spelen en weddenschappen belasting automatische ontspanningstoestellen openingsbelasting registratierechten hypotheekrechten verkeersbelasting belasting op de inverkeersstelling eurovignet schenkingsrechten successierechten nalatigheidsintresten totaal Tabel 7 de gewestbelastingen uitgesplitst in pre Lambermont en extra gewestbelastingen van het Lambermontakkoord (in mln) realisaties begroting pre lambermont opbrengsten kijk & luistergeld onroerende voorheffing belasting op de spelen en weddenschappen belasting automatische ontspanningstoestellen openingsbelasting registratierechten (41,408 %) successierechten nalatigheidsintresten Lambermont opbrengsten registratierechten (58,592 %) hypotheekrechten verkeersbelasting belasting op de inverkeersstelling eurovignet schenkingsrechten totaal

21 Toelichting Het gros van de gewestbelastingen 9 wordt nog altijd geïnd door de federale belastingsadministraties. Alleen het kijk- en luistergeld en voor Vlaanderen de onroerende voorheffing worden geïnd door de deelgebieden. De federaal geïnde belastingen worden op het einde van iedere maand volgend op de maand dat ze federaal geïnd werden doorgestort naar de gewesten. Dat heeft o.m. als gevolg dat in 2002 de extra gewestbelastingen naar aanleiding van Lambermont slechts voor 11/12 werden aangerekend. Vanaf 2002 zijn een aantal belastingen extra toegevoegd aan de gewestelijke belastingen, met name de verkeersbelastingen, de hypotheekrechten, de registratierechten op verdelingen en de schenkingsrechten. Voor 2002 werd reeds een deel van de registratierechten op verkopen van onroerende goederen overgedragen, vanaf 2002 wordt de volledige opbrengst aan de gewesten toegewezen. Naast de toewijzing van extra opbrengsten is uiteraard ook van belang dat de gewesten hun bevoegdheid fors hebben zien uitbreiden t.a.v. deze belastingen. Dat heeft dan ook aanleiding gegeven tot diverse maatregelen met ook een belangrijke budgettaire impact. Commentaar 1. De gewestbelastingen zijn ten minste op basis van de ramingen in de initiële begroting 2006 bijna 2,07 mld hoger dan in De ramingen in de initiële begroting 2006 zijn duidelijk onderschat, wat overigens ook al blijkt uit de effectief gerealiseerde ontvangsten in De uiteindelijke stijging zal dus groter zijn. Tussen 2000 en 2005 is de opbrengst van de gewestbelastingen gestegen met 2,05 mld. Die stijging kan worden uitgesplitst in drie componenten: extra opbrengsten Lambermont afschaffing gewestelijke belastingen -457 overige effecten (inclusief hervormingen) 318 De opbrengsten van extra gewestbelastingen ten gevolge van de Lambermonthervorming verklaren voor het grootste stuk de forse stijging van de gewestbelastingen. Het Vlaamse gewest heeft twee belastingen afgeschaft 10 : het kijk en luistergeld en de openingsbelasting op drankgelegenheden in beide gevallen vanaf De opbrengsten die voor latere jaren nog genoteerd worden zijn achterstallige betalingen. 9 Men spreekt soms ook van de oneigenlijke gewestbelastingen waarmee dan de belastingen bedoeld worden waarvoor de gewesten bevoegd zijn op grond van de BFW. Ze staan naast de eigenlijke gewestbelastingen die de gewesten kunnen instellen op grond van hun grondwettelijke bevoegdheid. 10 Strikt genomen het tarief op nul gezet. 21

22 Als we rekening houden met de Vlaamse opbrengsten van de extra Lambermont- belastingen in 2000 ( 1,62 mld) dan komt de globale stijging van de gewestbelastingen uit op 430 mln of een gemiddelde nominale stijging van 2,54 %. Dat is uitgesproken minder dan de nominale groei van het BBP en van het BBPR (Vlaanderen) respectievelijk 3,4 % en 3,8 % (bron INR en APS). De fiscale druk is dus afgenomen. 2. Naast de afschaffing van het kijk- en luistergeld en de openingsbelasting heeft de Vlaamse regering in de afgelopen jaren diverse fiscale maatregelen genomen met een budgettaire impact op de gewestbelastingen. Met ingang van 2002 werden de tarieven van de registratierechten met 20 % verlaagd (respectievelijk van 12,5 % tot 10 % en voor het tarief klein beschrijf van 6% tot 5 %), samen met het invoeren van een vrijstelling voor de eerste woning en het meeneemrecht van eerder betaalde registratierechten. Aan de schenkingsrechten werden diverse aanpassingen doorgevoerd: verlaging van het tarief voor schenking van ondernemingen (vanaf 2003), tariefverminderingen voor schenkingen van percelen bestemd voor bouwgrond (oorspronkelijk tijdelijke maatregel voor , ondertussen verlengd) en vanaf 2004 een verlaagd tarief voor schenking van roerende goederen. Op de onroerende voorheffing werden ook een aantal maatregelen genomen: vrijstelling van onroerende voorheffing gedurende 3 jaar bij ombouw van winkelpanden en kleine bedrijfsgebouwen naar woningen (vanaf 2003), vanaf 2004 vrijstelling van de gewestelijke onroerende voorheffing (en overigens ook van de successierechten) op natuurgebieden en vanaf 2004 een vrijstelling van het gewestelijke onroerende voorheffing ten laste van vennootschappen. T.a.v. de verkeersbelastingen is er een tijdelijke belastingvermindering geweest van de BIV (belasting op inverkeerstelling) ter ondersteuning van milieuvriendelijke voertuigen. 3. De budgettaire impact van de diverse maatregelen laat zich niet gemakkelijk ramen, omdat er kan worden aangenomen dat een aantal van deze maatregelen op de betrokken gewestbelasting zelf een terugverdieneffect hebben. Dat wordt vooral verondersteld voor de registratierechten en voor de schenkingsrechten (in het bijzonder het verlaagde tarief voor de schenkingen van roerende goederen). Naast terugverdieneffecten spelen ook andere factoren een belangrijke rol. Voor de registratierechten is dat ontegensprekelijk de expansieve onroerend goedmarkt in de afgelopen jaren. In werd een gemiddelde jaarlijkse groei van de registratierechten in Vlaanderen genoteerd van bijna 16 %. Analyse van de opbrengsten in de andere gewesten (bron: ministerie van Financiën) geeft aan dat de groeivoeten in de meest recente jaren nauwelijks uit elkaar lopen tussen de drie gewesten voor de registratierechten (en ook voor de hypotheekrechten). De groei in Vlaanderen ligt dus grotendeels in lijn met de groei in de andere gewesten en is hoofdzakelijk bepaald door marktomstandigheden (lage rentestand). In punt 2 van dit hoofdstuk worden de opbrengsten in de regio s nader vergeleken. Voor de schenkingsrechten is het duidelijk een ander verhaal. De groei van de schenkingsrechten is in Vlaanderen vanaf midden 2004 spectaculair, in 2004 een stijging van 217 %, in 2005 nog een stijging van 42% 11. Brussel heeft hetzelfde verlaagd tarief doorgevoerd vanaf maart 2005, wat ook heeft geresulteerd in een stijging van 473 % tegenover De groei in Wallonië is duidelijk veel bescheidener of zelfs onbestaand. Voor de schenkingsrechten is er overduidelijk sprake van een fors terugverdieneffect van het sterk verlaagde tarief. De weerslag van de maatregelen in de onroerende voorheffing 11 De eerste resultaten voor 2006 laten bovendien opnieuw een bijzonder sterke groei van de schenkingsrechten zien. 22

23 kunnen dan wel grotendeels worden afgezonderd. De vrijstellingen in de gewestelijke onroerende voorheffing voor vennootschappen en voor natuurgebieden kunnen geraamd worden respectievelijk op 45,7 mln en op 0,09 mln (cijfers hebben betrekking op 2004, bron jaarverslag onroerende voorheffing Vlaamse belastingsdienst). 23

24 1.2.4 De netto weerslag van het Lambermontakkoord op de ontvangsten van de Vlaamse gemeenschap Tabel 8 netto effect van het Lambermontakkoord op de ontvangsten van de Vlaamse gemeenschap (in mln) realisaties begroting extra gewestbelastingen compensatie op samengevoegde belastingen dotatie compensatie kijk & luistergeld subtotaal herfinanciering gemeenschappen totaal Toelichting Bij hypothese veronderstellen we dat de extra middelen die het Vlaamse gewest ontvangt omwille van extra bevoegdheden netto neutraal is (extra inkomsten gelijk aan extra uitgaven). De extra opbrengsten zijn die belastingen die vanaf 2002 extra aan de gewesten worden toegewezen. Vermits we meten op het niveau van de Vlaamse gemeenschap is het kijk- en luistergeld hier buiten beschouwing gelaten. In de BFW worden die extra opbrengsten gecompenseerd om de operatie voor de federale overheid neutraal te houden. Die compensatie bevat wel het kijk- en luistergeld, om die reden houden we ook rekening met de dotatie die op het niveau van de gemeenschappen wordt toegekend om de schrapping als gemeenschapsbelasting neutraal te houden voor de gemeenschappen. De herfinanciering gemeenschappen heeft betrekking op de BTW overdracht. Commentaar De operatie extra gewestbelastingen is in de eerste jaren niet neutraal voor de Vlaamse gemeenschap. Dat heeft ook voor een stuk te maken met het beleid dat Vlaanderen vanaf 2002 voerde met de nieuwe belastingsbevoegdheid, in het bijzonder voor de registratierechten. Bovendien werden in 2002 de nieuwe gewestbelastingen maar voor 11 maanden doorgestort. Vanaf 2003 wint Vlaanderen aan de operatie, de hoogte van de winst is uiteraard ook beïnvloed door fiscale maatregelen die Vlaanderen heeft genomen op de nieuwe belastingen (registratierechten en schenkingsrechten). 24