Vakwerk! Groene ruimte

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vakwerk! Groene ruimte"

Transcriptie

1 Vakwerk! Groene ruimte

2

3 Groene ruimte Docentenboek KB, deel 1 Marcel Blommert eerste druk, 2005

4 Artikelcode: Colofon Auteur(s): Illustraties: Redactie: Onderwijskundige: Resonans: Marcel Blommert VeertienElf Media Studio Maan, Brigitte Meinen Studio Maan, Manon Limmen Lieke Creemer - AOC Clusius College Vmbo-groenschool, Jan van de Sluis - Ichthus College Vmbo Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum. 4 GROENE RUIMTE

5 Inhoud 1 Basisonderhoud 6 2 Basisaanleg 12 3 Planten en verplanten 20 4 Gazonaanleg en -onderhoud 24 5 Borderonderhoud 30

6 1 Basisonderhoud 1.1 Opdracht 1.1 Onkruid bestrijden een schoffel; een hak; een cultivator; een kromtandhark; een riek en/of bats; een kruiwagen en bezem; een horloge of een stopwatch. LN/K/4-1,2,3 Vragen beantwoorden Werken met verschillende gereedschappen Discussiëren Tabel invullen Eigen mening formuleren Evalueren Samenwerken 100 minuten Wijs de leerlingen aan welke border ze onkruidvrij mogen maken. Bespreek ook met ze welke planten onkruid zijn. De leerlingen moeten drie gereedschappen gebruiken. U kunt ze de schoffel, de hak, de cultivator en de schrepel laten gebruiken. De leerlingen ervaren aan den lijve hoe de verschillende gereedschappen werken. Misschien is het nodig om de leerlingen uitleg over het gebruik van het gereedschap te geven. Benoem dan ook wat een goede werkhouding is. Als leerlingen geen ervaring hebben, kunt u ze het beste eerst laten oefenen in een heestervak. 6 BASISONDERHOUD

7 Opdracht 1.2 Onkruid uitharken een kromtandhark; een kruiwagen; een bats. LN/K/4-1 Uitvoeren van een handeling Milieubewust werken Veilig werken Uitharken van onkruid 50 minuten Deze opdracht kunt u laten uitvoeren na de opdracht Onkruid bestrijden. Doet u dat niet, laat de leerlingen dan op een netjes geschoffeld perceel werken. U kunt leerlingen die het harken niet onder de knie krijgen, laten oefenen op een perceeltje dat ze zelf geschoffeld hebben. Opdracht 1.3 Een haag knippen een heggenschaar; een bladhark en/of kromtandhark; een schoffel, riek, bats en bezem; jalons; metselkoord. LN/K/4-1,2,3 Beoordelen Samenwerken Taken verdelen Demonstratie volgen Haag knippen Veilig werken Evalueren werkproces BASISONDERHOUD 7

8 100 minuten U geeft een demonstratie in het knippen van een haag. Sta daarbij ook stil bij de werkhouding en het gebruik van een ladder. Het verzamelen van de benodigdheden kan een evaluatiepunt in de klas zijn. ens een klassikale demonstratie haagknippen kunt u een elektrische heggenschaar of motorheggenschaar laten zien aan de leerlingen. Opdracht 1.4 Bladharken een bladhark; een riek of bats; een kruiwagen en bezem. LN/K/4-1,2 Eigen mening formuleren (Voor)kennis verwoorden Volgorde vaststellen Samenwerken Bladruimen Werken met een bladhark Reflecteren op werkproces 100 minuten U kunt de stelling in de Oriëntatie klassikaal behandelen in de vorm van een klassengesprek of een discussie. U kunt dan ook de winterbeurt van een tuin (composteren en composthopen et cetera) aan bod laten komen. Opdracht 1.5 Het onderhoud in kaart brengen een computer met Word en internetaansluiting; een printer; 8 BASISONDERHOUD

9 een tuinencyclopedie; tuinboeken; informatiefolders tuincentrum; A4-papier; een schaar en lijm; tekenspullen. LN/K/4-1,3,5 Vragen bedenken Kennis verwoorden Schrijven Stappenplan maken balk maken Tekenen Informatie zoeken op internet Informatie zoeken in mediatheek Informatie ordenen Werken met tekstverwerker Vergelijken Beoordelen werkresultaat van anderen Beoordelen eigen werkresultaat 150 minuten U kunt de leerlingen de opdracht ook thuis laten voorbereiden. De leerling kan dan bijvoorbeeld informatie verzamelen bij een tuincentrum. U kunt de leerlingen zelf onderwerpen laten verzinnen, maar u kunt ook onderwerpen aandragen. Denk aan het snoeien van rozen of het aanbinden van klimplanten. Het moeten onderdelen zijn die school(tuin)specifiek zijn. Als u de onderwerpen over de leerlingen verdeelt, heeft u na deze opdracht een overzicht van de onderhoudswerkzaamheden. Om te voorkomen dat leerlingen te lang blijven zoeken op het internet kunt u een tijdlimiet aangeven. Neem de kaarten van alle leerlingen in. U kunt ze vervolgens sealen en in een map doen. U heeft zo een mooi overzicht van de werkzaamheden die in de schooltuin uitgevoerd moeten worden. Ook kunt u de kaarten bundelen en aan elke leerling een gebundeld exemplaar geven. BASISONDERHOUD 9

10 Opdracht 1.6 Onderhoud aan gereedschap uitvoeren gereedschap dat onderhouden moet worden; een staalborstel; olie en doek; een ijzervijl; een werkbank; tekenmaterialen. LN/K/4-1,2 Voorkennis verwoorden Gereedschap herkennen Werkplek inrichten Gereedschap onderhouden Tabel invullen Tekenen Werkresultaat evalueren Werkproces evalueren 50 minuten Zorg voor een werkruimte waar alle leerlingen kunnen werken, eventueel in groepen. Het is handig als elke leerling (groep) een werkbank tot zijn beschikking heeft. U kunt de leerlingen meerdere soorten gereedschap laten onderhouden (slijpen). In de Uitvoering staat dat u een instructie geeft. Deze instructie kunt u klassikaal geven. Opdracht 1.7 Geluid maken een geluidsmeter; een radio; machines (grasmaaier, bladblazer en motorzaag). 10 BASISONDERHOUD

11 LN/K/4-1,2 Samenwerken Meten van gegevens Werken met geluidsmeter Kennismaken met gehoorbescherming Verwerken van gegevens Informatie ordenen Conclusies trekken Gedrag beschrijven Gedrag verklaren 50 minuten U heeft één of meerdere machines nodig die u kunt starten. U kunt om het verschil te laten horen gebruik maken van een grasmaaier met benzinemotor, één met een elektromotor en een handgeduwde kooimaaier. Laat de meest gangbare gehoorbeschermingsmiddelen zien en demonstreer hoe ze werken. BASISONDERHOUD 11

12 2 Basisaanleg 2.1 Opdracht 2.1 Een rechthoek uitzetten tekenmaterialen; een geodriehoek; een haakse hoek; een rechttandhark; een pootlijn en pennen; piketten; een meetlint; een rubber hamer. LN/K/4-1,2 Tekenen Haakse hoek gebruiken Rechte hoek uitzetten Berekenen Tabel invullen Werkresultaat beoordelen Kritisch kijken/beoordelen Vergelijken minuten In de afsluiting moet de leerling zijn werk laten controleren door een medeleerling. De bevindingen van deze leerling worden door beide leerlingen genoteerd. Hierna kan de leerling van wie het werk gecontroleerd is, zijn conclusies trekken en deze noteren. Dit is best een lastige opdracht voor leerlingen. U kunt de leerlingen het praktische deel van de opdracht nóg een keer laten oefenen. De leerling weet dan waar op gelet moet worden. 12 BASISAANLEG

13 Opdracht 2.2 Waterpassen piketten en pennen; een pootlijn; een haakse hoek; een duimstok; een rubber hamer; een rechttandhark; een waterpas en reilat; acht klinkers en een tegel. LN/K/4-1,2 Overleggen Brainstormen Hoofd- en bijzaken onderscheiden Samenwerken Uitzetten van een rechte hoek Waterpas uitzetten van hoogtes Werkresultaat beoordelen Werkproces beoordelen 100 minuten De leerlingen moeten om deze opdracht te kunnen uitvoeren een rechte hoek kunnen uitzetten. Deze opdracht kunt u combineren met de opdracht Een rechthoek uitzetten of Een sierbestrating maken. Opdracht 2.3 Een sierbestrating maken een pootlijn; vier pennen; drie piketten; zes tegels; een meetlint; een waterpas; een reilat; een rechttandhark; een bats; BASISAANLEG 13

14 een steekschop; een rubber hamer. LN/K/4-1,2 Toepassing verklaren Checklist maken Samenwerken Werkresultaat beoordelen Werkproces beoordelen Rechte hoek uitzetten Hoogtes uitzetten Egaliseren Sierbestrating maken 150 minuten De leerlingen moeten voordat ze deze opdracht uitvoeren, geoefend hebben met: het uitzetten van een rechthoek (opdracht Een rechthoek uitzetten ); het uitzetten van hoogtes (opdracht Waterpassen ). Als dat niet zo is, zult u instructie moeten geven over die onderwerpen. De grootte van de rechte hoek die de leerlingen uitzetten, is afhankelijk van de ruimte die u tot uw beschikking heeft. Zorg er wel voor dat de leerlingen voldoende ruimte hebben om goed te kunnen werken (minimaal 150 bij 200 cm). Opdracht 2.4 Een modeltuin aanleggen een rekenmachine; pen en papier; een computer met Word; een printer; gereedschappen en machines (afhankelijk van de aan te leggen onderdelen); dode en levende materialen; een tuintekening (aangeleverd door docent); een basisplan (aangeleverd door docent). 14 BASISAANLEG

15 LN/K/4-1,2 Tabellen maken Werken met Word Taken verdelen Planning maken Logboek maken Logboek bijhouden Samenwerken sbalk maken en invullen Formulieren invullen Rekenen Verslaglegging Tekening lezen Uitzetten aan de hand van tekening Onderdelen aanleggen Specifieke vaardigheden (afhankelijk van de onderdelen uit de tuin) Werkproces beoordelen Werkresultaat beoordelen BASISAANLEG 15

16 500 minuten In de Oriëntatie werken de leerlingen hun voorbereiding uit op een computer. De benodigde tabellen kunnen ze zelf in Word maken. U kunt er ook voor kiezen om het format over te nemen en op het netwerk te zetten. De leerlingen houden een eenvoudig logboek bij. Hierin staan de gemaakte afspraken (wie wat wanneer doet), wat er die dag gedaan is en een globale tijdsindicatie. De leerlingen hebben een tuinontwerp nodig. Het makkelijkste is dat u een ontwerp aanlevert, maar de leerlingen kunnen natuurlijk ook zelf een ontwerp maken. Laat de leerlingen in dat geval ook het perceel opmeten. Ze kunnen hun tekening dan echt gebruiken. Van het tuinontwerp moet een matenplan gemaakt worden om de tuin uit te zetten. Het makkelijkste is dat u dit matenplan aanlevert. Dit basisplan kan bestaan uit het ontwerp met daarin pijlen waar de leerlingen de juiste maten invullen. U kunt eventueel twee tekeningen maken: één met alleen dode materialen en één met levende materialen. De leerlingen die deze opdracht gaan doen, moeten al eens geoefend hebben met het straten en planten. Opdracht 2.5 Uitzetten van een rechte lijn met jalons (tussenzichten) tekenmaterialen; vier jalons; een jalonrichter. 16 BASISAANLEG

17 LN/K/4-1,2 Tekenen Verklaren Samenwerken Aanwijzingen geven Overleggen Werken met jalons Werken met een jalonrichter Tussenzichten (Vooruitzichten) Tabel invullen Werkproces evalueren 50 minuten Instrueer de leerlingen hoe ze met een jalonrichter moeten werken (als ze dat niet weten). Leg de leerlingen uit wat tussenzichten en vooruitzichten is. Het zichten is een manier van uitzetten, maar kan ook als controlemiddel gebruikt worden. U kunt het tussenzichten combineren met vooruitzichten. Opdracht 2.6 Een afrastering stellen een computer met Word; een meetlat, touw en pennen; vier palen; twee schoren; draad; een draadspanner; een grondboor; een houten hamer; krammen; een klauwhamer. BASISAANLEG 17

18 LN/K/4-1,2,3 Werken met de computer Tabel maken Taakverdeling maken Samenwerken Lezen technische tekening Gaten boren met palenboor Stellen van de palen en schoren Monteren van draadspanner Opmeten Werkresultaat beoordelen 100 minuten U kunt deze opdracht combineren met de opdracht Uitzetten van een rechte lijn met jalons (tussenzichten). De leerlingen werken waarschijnlijk het makkelijkste met vierkante palen. Als u de palen en schoren langer heel wilt houden, kunt u de bevestiging van de schoor aan de paal voorboren en met bouten en moeren bevestigen. Ook de bevestiging van het draad kunt u met een gemonteerd oog of een voorgeboord gat voorbereiden. Als u gebruik maakt van bouten en moeren hebben de leerlingen extra gereedschap (en instructie) nodig om de opdracht uit te kunnen voeren. 18 BASISAANLEG

19 BASISAANLEG 19

20 3 Planten en verplanten 3.1 Opdracht 3.1 Eenjarige planten poten tekenmaterialen; een plantenboek een steekschop; een plantschop; piketten, pennen en een pootlijn; eenjarige planten; een cultivator; een bezem. LN/K/4-1,2 Tekenen Verklaren Opzoeken Tabel invullen Samenwerken Plantvak uitzetten Spitten Poten van eenjarige planten Planten in een plantverband Werkresultaat beoordelen Werkproces beoordelen 100 minuten Voordat de leerlingen deze opdracht doen, moeten ze de opdracht Spitten uitgevoerd hebben. Leg de leerlingen uit wat dompelen is en waar en hoe ze dit moeten doen. In het voor- en najaar kunt u deze opdracht buiten laten uitvoeren. In de winter kan dit in de kas. Laat de leerlingen dan een plantverband oefenen met potjes. 20 PLANTEN EN VERPLANTEN

21 Opdracht 3.2 Heesters planten tekenmaterialen; een steekschop; heesters; piketten, pennen en een pootlijn; een horloge of een stopwatch. LN/K/4-1,2 Tekenen Verklaren splanning maken bijhouden Tabel invullen Plantvak uitzetten Spitten Heesters planten Planten in plantverband Vergelijken Controleren Evalueren 100 minuten Voordat de leerlingen deze opdracht doen, moeten ze de opdracht Spitten uitgevoerd hebben. Wijs de leerlingen erop dat ze de tijd nauwkeurig moeten bijhouden. In een nabespreking kunt u aandacht schenken aan de werkvoorbereiding en de planning. Voorbereiden en afwerken kost veel tijd, maar het is wel erg belangrijk dat dit goed gebeurt. ens het planten kunt u de leerlingen iets vertellen over de snoei van de heester. Denk daarbij ook aan de wortelsnoei. In het voor- en najaar is dit een buitenactiviteit. In de winter kunt u deze opdracht in de kas laten uitvoeren met bijvoorbeeld bosplantsoen. PLANTEN EN VERPLANTEN 21

22 Opdracht 3.3 Een boom planten een spade; een hamer; een grondboor; een snoeischaar; een boom; een boompaal; een boomband; spijkers. LN/K/4-1,2 Eisen formuleren Volgorde vaststellen Werkopdracht maken Tabel invullen Spitten Plantgat maken Planten boom Werkresultaat beoordelen Cijfer geven Werkproces beoordelen 50 minuten Voordat de leerlingen deze opdracht doen, moeten ze de opdracht Spitten uitgevoerd hebben. Het stappenplan is voor het planten van wortelgoed. Bij containerplanten of kluitgoed kan de boompaal niet altijd 10 cm van de stam afstaan. Wijs de leerlingen daarop. Opdracht 3.4 Een haag planten een pen; een pootlijn; een steelschop; een egaliseerhark; een meetlint; plantgoed. 22 PLANTEN EN VERPLANTEN

23 LN/K/4-1,2 Tabel invullen Stappenplan maken Vergelijken Overleggen Eenvoudig uitzetwerk verrichten Instructie volgen Een haag planten Gereedschappen kiezen Eigen werk beoordelen 100 minuten Deze opdracht is te combineren met de opdrachten Uitzetten van een rechthoek en Spitten. U moet de leerlingen tijdens de uitvoering een instructie geven hoe ze een haag moeten planten. U moet de leerlingen ook informatie geven over de planten die ze moeten poten. PLANTEN EN VERPLANTEN 23

24 4 Gazonaanleg en -onderhoud 4.1 Opdracht 4.1 Spitten een steekschop; een pootlijn; vier piketten en/of pennen; een haakse hoek. LN/K/4-1,2 Stellingen beantwoorden Mening formuleren Veilig werken Rechthoek uitzetten Spitten Beoordelen Werkresultaat evalueren Verbeterpunten noemen Werkhouding evalueren 100 minuten Wijs de leerlingen een stukje grond aan dat ze kunnen spitten. Geef ook aan hoe groot het stuk is dat ze moeten spitten. Voordat de leerlingen deze opdracht kunnen uitvoeren, moeten ze een rechthoek kunnen uitzetten. De leerlingen halen de juiste spittechniek uit een figuur. U kunt natuurlijk ook een demonstratie geven. Wijs de leerlingen tijdens het spitten regelmatig op hun werkhouding. 24 GAZONAANLEG EN -ONDERHOUD

25 Opdracht 4.2 Egaliseren een bats; een rechttandhark. LN/K/4-1,2 Demonstratie navolgen Hoofdzaken bepalen Aantekeningen maken Spitten Handmatig egaliseren Werkproces evalueren Reflecteren op verworven kennis 100 minuten Wijs de leerlingen een stukje grond aan dat ze kunnen spitten en egaliseren. U geeft de leerlingen in deze opdracht een demonstratie hoe ze moeten egaliseren. U kunt deze opdracht combineren met de opdracht Spitten. Voor de leerling werkt het makkelijker als de grond losgewerkt is. U kunt het perceel daartoe eventueel van tevoren frezen. Opdracht 4.3 Een siergazon aanleggen een haakse hoek; een pootlijn; piketten, pennen; een meetlint; een steekschop; een rechttandhark; een riek; graszaad. GAZONAANLEG EN -ONDERHOUD 25

26 LN/K/4-1,2 Hoofdpunten onderscheiden Ordenen Tabellen invullen Vergelijken Spitten Egaliseren Uitzetten Zaaien Inwerken van graszaad Werkproces benoemen Werkresultaat beoordelen Werktempo beoordelen 100 minuten Om deze opdracht te kunnen doen, moeten de leerlingen verschillende onderdelen beheersen, zoals werk uitzetten, spitten en egaliseren. Controleer vooraf of dit voor iedere leerling zo is. Opdracht 4.4 Grasmaaien pen en papier; een computer met Word; een printer; een handmatig aangedreven kooimaaier; een bladhark; een kruiwagen. 26 GAZONAANLEG EN -ONDERHOUD

27 LN/K/4-1,2,3 Hoofd- en bijzaken scheiden Aantekeningen maken Aantekeningen uitwerken Tekenen Werken met de computer Demonstratie navolgen Kooimaaier afstellen Grasmaaien volgens maaipatroon Reflecteren op werkproces Reflecteren op werkresultaat 100 minuten U verzorgt een demonstratie in het afstellen van een kooimaaier. Hierin horen de volgende onderdelen aan bod te komen: afstellen van de maaier, controle van de afstelling, veiligheidsaspecten (tijdens het afstellen en het maaien) en het dagelijks onderhoud. Als de leerlingen klaar zijn, laat ze dan de grasmaaiers weer ontregelen. Een volgende leerling heeft dan weer iets om af te stellen. Opdracht 4.5 Graskanten knippen en steken een kantenschaar; een kantensteker; een bats; een kruiwagen; een schoffel; pennen en touw. GAZONAANLEG EN -ONDERHOUD 27

28 LN/K/4-1,2,3 Vragen beantwoorden Uitvoeren van handelingen Knippen van graskanten Steken van graskanten Terugkijken op werkproces Werkhouding beoordelen 100 minuten In deze opdracht voeren de leerling twee handelingen uit: kanten knippen en kanten steken. U kunt ze ook een van de handelingen laten uitvoeren en de andere handeling op een later tijdstip laten uitvoeren. 28 GAZONAANLEG EN -ONDERHOUD

29 GAZONAANLEG EN -ONDERHOUD 29

30 5 Borderonderhoud 5.1 Opdracht 5.1 Heesters snoeien een snoeischaar; een takkenschaar; een snoeizaag; touwtjes. LN/K/4-1,2,3,4 Stellingen beoordelen Stelling nemen Beargumenteren Vergelijken Werken met snoeigereedschappen Beoordelen van heesters Herkennen van natuurlijke vorm heester Snoeien Kritisch kijken Reflecteren op werkproces Formuleren 100 minuten Voor de leerlingen is het belangrijk dat ze goed leren kijken naar een heester: hoe ziet de heester eruit voor de snoei, welke takken moeten er eerst uit et cetera. Dit is belangrijker dan veel takken knippen. Belangrijk in deze opdracht is dat de leerling vóór het snoeien met touwtjes werkt om aan te geven hoe de heester gesnoeid moet worden. De leerling wordt zo gedwongen om rustig te kijken en te werken. 30 BORDERONDERHOUD

31 Opdracht 5.2 Vaste planten scheuren een snoeischaar; een mes; een spade; een plantschopje; een cultivator; een kruiwagen; een bezem. LN/K/4-1,2 Beoordelen Samenwerken Taken verdelen Beoordelingspunten formuleren Hoofdzaken onderscheiden Planten uitsteken Planten scheuren Planten terugzetten Eindresultaat beoordelen Samenwerking beoordelen 100 minuten U geeft de leerlingen een demonstratie in het scheuren van vaste planten. U moet van tevoren in de border aangeven welke vaste planten gescheurd moeten worden. De leerlingen kunnen vervolgens zelfstandig met de opdracht aan het werk. Als u wilt dat er bemest wordt voordat de leerlingen de planten terug poten, geef dat dan al in de oriëntatie aan. Opdracht 5.3 Borderplanten verzorgen een snoeischaar; een schrepel; een mand of emmer; een schoffel; een hark; BORDERONDERHOUD 31

32 een bats; een riek; compost; kunstmest; plantsteunen; een kruiwagen; een bezem. LN/K/4-1,2,3,4 Vragen beantwoorden Kennis reproduceren Samenwerken Taakverdeling maken Wieden Schrepelen Vaste planten verzorgen (Bemesten) Product evalueren Werkproces evalueren Samenwerking evalueren Vergelijken Overleggen 100 minuten Als de leerling deze opdracht zelfstandig maakt, moet hij/zij de volgende opdrachten gemaakt hebben: - Heesters snoeien - Onkruid bestrijden - Onkruid uitharken - Een haag knippen - Bladharken Als u niet wilt dat de border bemest wordt, zeg dat dan tegen de leerlingen. Als ze wel moeten bemesten, leg dan duidelijk uit wat de dosering of hoeveelheid moet zijn. U kunt als dat nodig is demonstraties geven van de verschillende onderdelen. Opdracht 5.4 Een onderhoudsplan voor borders een meetlint; 32 BORDERONDERHOUD

33 een pen; verschillende soorten gereedschap, afhankelijk van het onderhoud. LN/K/4-1,2,3,5 Inventariseren Tabellen invullen Samenwerken Taakverdeling maken Onderhoudsplan maken Eerder verworven kennis toepassen Planmatig werken Specifiek tuinonderhoud herkennen Gewenste onderhoudswerkzaamheden uitvoeren Beoordelen Beargumenteren Werkproces evalueren minuten De leerlingen moeten de benodigde handelingen in deze opdracht zelfstandig uit kunnen voeren. Is dit niet het geval, dan zullen ze de specifieke vaardigheden eerst moeten oefenen. De tijd die de leerlingen nodig hebben voor deze opdracht, is afhankelijk van de gekozen onderdelen. Als de leerlingen al eerder een tuinkalender gemaakt hebben, dan kunnen ze die hier gebruiken. De leerlingen kunnen dan een planning maken voor het onderhoud van een eigen stuk border. Voordat de leerlingen aan het werk gaan, kunt u de tabellen controleren. Let daarbij specifiek op de jaargetijden waarin de leerlingen de werkzaamheden willen uitvoeren. Deze opdracht kunt u ook gebruiken als eindopdracht. De leerlingen kunnen hierin laten zien wat ze geleerd hebben van de verschillende onderdelen die het afgelopen jaar naar voren zijn gekomen. BORDERONDERHOUD 33

34 Opdracht 5.5 Veiligheidskaart een computer met internetaansluiting en een tekstverwerkingsprogramma; een printer; een mailadres. LN/K/4-1,2 Brainstormen Tabel invullen Informatie opzoeken Werken met de computer Informatie ordenen Schrijven Vragen formuleren Discussiëren 50 minuten De leerlingen moeten een klassegesprek voeren over veilig werken in het groen. U begeleidt dit gesprek. Bedenk van tevoren waar u het met de leerlingen over wilt hebben (wat u belangrijk vindt) en in welke vorm u het klassegesprek giet. 34 BORDERONDERHOUD

Vakwerk! Groene ruimte

Vakwerk! Groene ruimte Vakwerk! Groene ruimte Groene ruimte Docentenboek Deel 1 (BB) Marcel Blommert eerste druk, 2005 Artikelcode: 21117.1 Colofon Auteur(s): Illustraties: Redactie: Onderwijskundige: Resonans: Marcel Blommert

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Examen VMBO-KB 2010 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is.

Nadere informatie

Vakwerk! Antwoorden Groene ruimte. Deel 1 (BB) Marcel Blommert

Vakwerk! Antwoorden Groene ruimte. Deel 1 (BB) Marcel Blommert Vakwerk! Antwoorden Groene ruimte Deel 1 (BB) Marcel Blommert eerste druk, 2005 Artikelcode: 21117.1 Colofon Auteur(s). Illustraties; Redacie; Onderwijskundige Resonans Marcel Blommert VeertienElf Media,

Nadere informatie

Vakwerk! Toelichting bij de methode. Groene ruimte. leerjaar 3 (deel 1) en 4 (deel 2), voor de kader- en basisberoepsgerichte leerweg

Vakwerk! Toelichting bij de methode. Groene ruimte. leerjaar 3 (deel 1) en 4 (deel 2), voor de kader- en basisberoepsgerichte leerweg Vakwerk! Toelichting bij de methode leerjaar 3 (deel 1) en 4 (deel 2), voor de kader- en basisberoepsgerichte leerweg www.ontwikkelcentrum.nl http://ontwikkelcentrum.docentenportal.nl Inleiding De methode

Nadere informatie

Vakwerk! Groene ruimte

Vakwerk! Groene ruimte Vakwerk! Groene ruimte Groene ruimte Docentenboek Deel 2 Marcel Blommert, Studio Maan - Andrea Oostdijk eerste druk, 2006 Artikelcode: 21140.1 Colofon Auteur(s): Illustraties: Illustrator: Onderwijskundige:

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Examen VMBO-BB 2015 gedurende 240 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen digitale bestanden. Dit examen bestaat uit 8 opdrachten.

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Examen VMBO-BB 2013 gedurende 240 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen digitale bestanden. Dit examen bestaat uit 8 opdrachten.

Nadere informatie

1 Voorbereidingen. 1.1 Een tuin uitzetten. Oriëntatie. Leerdoelen

1 Voorbereidingen. 1.1 Een tuin uitzetten. Oriëntatie. Leerdoelen 1 Voorbereidingen Oriëntatie Alvorens de tuin aan te kunnen leggen, zullen de grenzen van de tuin bekend moeten zijn. Het is de bedoeling dat de haag, die als afscheiding wordt aangeplant tussen jouw tuin

Nadere informatie

5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD

5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD 5 Borderonderhoud 5 Borderonderhoud 70 5.1 Algemeen onderhoud 71 5.2 Groeien en snoeien 74 5.3 Afzetten en dunnen 75 5.4 Overig onderhoud 76 5.5 Afsluiting 78 70 BORDERONDERHOUD Alle vormen van tuinonderhoud

Nadere informatie

tijdnormen grondwerk (bron: IMAG-normenboek)

tijdnormen grondwerk (bron: IMAG-normenboek) tijdnormen grondwerk (bron: IMAG-normenboek) cunet uitgraven tot 1 m3 27 min m3 grondwal afgraven schep (Handkracht) tot 1 m3 30 min m3 grondwal afgraven hydraulische graafmachine met dieplepel 1-3 m3

Nadere informatie

Groene ruimte Docentenboek

Groene ruimte Docentenboek Groene ruimte Groene ruimte Docentenboek Deel 2 (BB) Andrea Oostdijk - Studio Maan eerste druk, 2006 Artikelcode: 21141.1 Colofon Auteur(s): Illustraties: Illustrator: Onderwijskundige: Redactie: Resonans:

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Examen VMBO-BB 2014 gedurende 240 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen een bijlage en een digitaal bestand. Dit examen bestaat

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Examen VMBO-BB 2016 gedurende 260 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen digitale bestanden. Dit examen bestaat uit 9 opdrachten.

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Examen VMBO-BB 2017 gedurende 240 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen digitale bestanden. Dit examen bestaat uit 10 opdrachten.

Nadere informatie

Woordenschat Plant en groene leefomgeving

Woordenschat Plant en groene leefomgeving Nederlands Woordenschat Plant en groene leefomgeving Deel 1 van 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Hanneke Jansen Inhoudelijke redactie: Edu

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 6: : Thema 6 1 Introductieles De leerling inventariseert wat er komt kijken bij het assisteren bij een groenvoorziening (een

Nadere informatie

profielvak groen CSPE BB onderdeel C

profielvak groen CSPE BB onderdeel C Examen VMBO-BB 2017 gedurende 100 minuten profielvak groen CSPE BB onderdeel C Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit onderdeel horen een bijlage en digitale bestanden. Dit onderdeel bestaat uit 8 opdrachten.

Nadere informatie

Met deze uitgaven kun je je voorbereiden op de Proeve van Bekwaamheid De beestenboel.

Met deze uitgaven kun je je voorbereiden op de Proeve van Bekwaamheid De beestenboel. dier en zorg Konijnenpraat GL Met deze uitgaven kun je je voorbereiden op de Proeve van Bekwaamheid De beestenboel. Deze uitgave bevat theorie en opdrachten om de competenties en kennis die je moet beheersen

Nadere informatie

Module Medewerker hoveniersbedrijf KB. vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4

Module Medewerker hoveniersbedrijf KB. vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Module Medewerker hoveniersbedrijf KB vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen.bent

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Examen VMBO-BB 2018 gedurende 280 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen een bijlage en een digitaal bestand. Dit examen bestaat

Nadere informatie

3 Planten en verplanten

3 Planten en verplanten 3 Planten en verplanten 3 Planten en verplanten 34 3.1 Plantensoorten 35 3.2 Plantafstand 38 3.3 Planten in verband 41 3.4 Bomen planten 43 3.5 Afsluiting 48 34 PLANTEN EN VERPLANTEN Bijna het hele jaar

Nadere informatie

4 Gazonaanleg en -onderhoud

4 Gazonaanleg en -onderhoud 4 Gazonaanleg en -onderhoud Opdracht 4.1 Grondsoorten herkennen a b De antwoorden staan in de tabel. Grondsoort Structuur (korrel) Kleur Plantenresten Opmerkingen Kleigrond fijn grijs/bruin nee Zandgrond

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Examen VMBO-KB 2014 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is.

Nadere informatie

Onderhouden van beplanting 1

Onderhouden van beplanting 1 Onderhouden van beplanting 1 3 Struiken, heesters, coniferen en sierbomen onderhouden 47 Water- en moerasbeplanting onderhouden 139 6oriëntatie a... Oriënteren op border- en perkbeplanting onderhouden

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Examen VMBO-KB 2018 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is.

Nadere informatie

Voorbereidende interne stage

Voorbereidende interne stage Ik, leren en werken Voorbereidende interne stage Deel 1 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Marian van der Meijs, werkzaam bij ICBA Inhoudelijke

Nadere informatie

Training. Coachend begeleiden

Training. Coachend begeleiden Training Coachend begeleiden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Bertine Pruim Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Factor-E Coachend begeleiden

Nadere informatie

Begeleide interne stage

Begeleide interne stage Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren

Nadere informatie

Werk in tuin en landschap

Werk in tuin en landschap Werk in tuin en landschap WEGWIJZER Deze module bestaat uit zes hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit vijf vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Terugblik en Begrippen. Elk onderdeel is

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 5. 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen 8. 2 Houtachtige beplantingen en gewassen Grond, water en technische werken 132

Inhoud. Inleiding 5. 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen 8. 2 Houtachtige beplantingen en gewassen Grond, water en technische werken 132 Inhoud Inleiding 5 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen 8 2 Houtachtige beplantingen en gewassen 66 3 Grond, water en technische werken 132 Trefwoordenlijst 195 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen

Nadere informatie

profielvak groen CSPE KB onderdeel C

profielvak groen CSPE KB onderdeel C Examen VMBO-KB 2017 gedurende 100 minuten profielvak groen CSPE KB onderdeel C Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit onderdeel horen een bijlage en digitale bestanden. Dit onderdeel bestaat uit 8 opdrachten.

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-BB 2004

Examenopgaven VMBO-BB 2004 Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 2 woensdag 23 juni 09:00 10:30 uur LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING GROENE RUIMTE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Gebruik

Nadere informatie

Vakwerk! Plantenteelt

Vakwerk! Plantenteelt Vakwerk! Plantenteelt Plantenteelt Docentenboek Projectenboek Studio Maan - Andrea Oostdijk eerste druk, 2005 Artikelcode: 21161 Colofon Auteur(s): Illustraties: Redactie: Onderwijskundige: Resonans:

Nadere informatie

Het beste idee van Nederland

Het beste idee van Nederland groenbreed Het beste idee van Nederland BB Met deze uitgaven kun je je voorbereiden op de Proeve van Bekwaamheid De Mini onderneming. Deze uitgave bevat theorie en opdrachten om de competenties en kennis

Nadere informatie

ISBN s-16-7 Eerste druk, eerste oplage

ISBN s-16-7 Eerste druk, eerste oplage 2009 Leskist.nl, Noordhorn Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Examen VMBO-BB 2012 gedurende 240 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen digitale bestanden. Dit examen bestaat uit 7 opdrachten.

Nadere informatie

Vakwerk! Antwoorden Groene ruimte. Deel 1. Marcel Blommert

Vakwerk! Antwoorden Groene ruimte. Deel 1. Marcel Blommert Vakwerk! Antwoorden Groene ruimte Deel 1 Marcel Blommert eerste druk, 2005 Artikelcode: 21116.2 & 21116.1 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke

Nadere informatie

Groen. Vakspecifieke competenties en uitstroomprofielen. Nr. Competenties A B C

Groen. Vakspecifieke competenties en uitstroomprofielen. Nr. Competenties A B C Gren Vakspecifieke cmpetenties en uitstrmprfielen Nr. Cmpetenties A B C Grene ruimte 1 Onderhud plantsen 3 4 5 2 Aanleg en nderhud grasveld 3 4 5 3 Onderhud hutige gewassen 2 4 5 4 Plantenkennis 1 3 5

Nadere informatie

Werken binnen commercieel groen

Werken binnen commercieel groen Profielvak Groen Werken binnen commercieel groen Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie: Illustraties: Edu

Nadere informatie

Nederlands Luisteren Voor 1F Deel 2 van 2

Nederlands Luisteren Voor 1F Deel 2 van 2 Nederlands Luisteren Voor 1F Deel 2 van 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Gerda Verhey Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Titel: Nederlands Luisteren

Nadere informatie

5 Borderonderhoud. Uitvoering Geen antwoord aanwezig. Afsluiting. Oriëntatie De antwoorden zijn:

5 Borderonderhoud. Uitvoering Geen antwoord aanwezig. Afsluiting. Oriëntatie De antwoorden zijn: 5 Borderonderhoud Opdracht 5.1 Vaste planten opinden a De aanindhoogte is ongeveer de helft van de maximale hoogte van de plant. Je ziet de stokken en het touw. Op deze manier krijgt de plant toch voldoende

Nadere informatie

Praktische sectororiëntatie. Techniek

Praktische sectororiëntatie. Techniek Praktische sectororiëntatie Techniek Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Gerda Verhey Inhoudelijke redactie: Tessel Mulder Titel: Praktische sectororiëntatie

Nadere informatie

Uw tuin goed onderhouden

Uw tuin goed onderhouden Uw tuin goed onderhouden Een goed onderhouden tuin is een lust voor het oog en een kostbaar bezit. Het vereist de nodige kennis en kunde om het onderhoud goed uit te voeren. Bijvoorbeeld wat, wanneer en

Nadere informatie

Werk in tuin en landschap

Werk in tuin en landschap Werk in tuin en landschap De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170

Nadere informatie

Tuinontwerp en -aanleg

Tuinontwerp en -aanleg Tuinontwerp en -aanleg De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Tuinontwerp en -aanleg WEGWIJZER

Nadere informatie

Aanleggen van beplanting 2

Aanleggen van beplanting 2 Aanleggen van beplanting 2 3 Landschappelijke beplanting aanleggen 25 Struiken, heesters en coniferen planten 53 6oriëntatie a... Oriëntatie Zonder groen om ons heen zou het een kale bende zijn. Om dat

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal / Ank van de Wiel Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

GROEN - TUINONTWERP & -AANLEG

GROEN - TUINONTWERP & -AANLEG 2017 / 2018 GROEN - TUINONTWERP & -AANLEG WEDSTRIJDOPDRACHT Groen Opleidingsprofiel Team Uitvoering door 120 Wedstrijdduur (minuten) Inleiding Skills Talents zijn teamvakwedstrijden. Bij deze voorrondewedstrijd

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-BB 2004

Examenopgaven VMBO-BB 2004 Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 1 maandag 24 mei 11:30 13:00 uur LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING GROENE RUIMTE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Gebruik

Nadere informatie

Cursus. Netwerk versterken

Cursus. Netwerk versterken Cursus Netwerk versterken Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Lieke Helmes Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten Titel: Netwerk versterken ISBN:

Nadere informatie

REKENEN. Meetkunde voor 1F Deel 2 van 2

REKENEN. Meetkunde voor 1F Deel 2 van 2 REKENEN Meetkunde voor 1F Deel 2 van 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Daphne Ariaens, Marie Josée Halman Inhoudelijke redactie: Jiska van

Nadere informatie

Werken als meubelmaker

Werken als meubelmaker Profielvak Bouwen, Wonen en Interieur Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot: COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ

Cursus. Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ Cursus Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marcella Spithoven Fundamentaal Inhoudelijke redactie: Agnes

Nadere informatie

Luxe abonnement tuinonderhoud vanaf 335,-/maand

Luxe abonnement tuinonderhoud vanaf 335,-/maand Luxe abonnement tuinonderhoud vanaf 335,-/maand Ondervindt het gemak van een luxe abonnement voor het tuinonderhoud van uw tuin. Van wekelijks grasmaaien, onkruidvrij houden bestrating en borders, hagen

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-KB

Correctievoorschrift VMBO-KB Correctievoorschrift VMBO-KB 010 landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling Algemene regels Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

Nadere informatie

Organisatie van werkzaamheden

Organisatie van werkzaamheden Organisatie van werkzaamheden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Rubus Opleidingspartners, Richard Prins Inhoudelijke redactie: Jessica Satink

Nadere informatie

Inhoud. 1 Planten in allerlei soorten en maten 6. 2 Zorg voor planten Plagen en ziekten Voortplanting: een nieuw begin 90

Inhoud. 1 Planten in allerlei soorten en maten 6. 2 Zorg voor planten Plagen en ziekten Voortplanting: een nieuw begin 90 Inhoud 1 Planten in allerlei soorten en maten 6 2 Zorg voor planten 32 3 Plagen en ziekten 60 4 Voortplanting: een nieuw begin 90 5 Vermeerderen zonder seks 114 INHOUD 5 1 Planten in allerlei soorten en

Nadere informatie

Assistent plant of (groene) leefomgeving

Assistent plant of (groene) leefomgeving Voedsel, natuur en leefomgeving Assistent plant of (groene) leefomgeving Deel 4 van 4 Transporteert producten en materialen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-BB

Correctievoorschrift VMBO-BB Correctievoorschrift VMBO-BB 00 landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE BB Het correctievoorschrift bestaat uit: Regels voor de beoordeling Algemene regels Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB

landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Examen VMBO-KB 2016 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is.

Nadere informatie

Inhoud. 1 Het dagelijkse werk in de bloemenwinkel 6. 2 Kamerplanten Bloemwerk van de vakman Speciaal bloemwerk 108

Inhoud. 1 Het dagelijkse werk in de bloemenwinkel 6. 2 Kamerplanten Bloemwerk van de vakman Speciaal bloemwerk 108 Inhoud 1 Het dagelijkse werk in de bloemenwinkel 6 2 Kamerplanten 38 3 Bloemwerk van de vakman 72 4 Speciaal bloemwerk 108 1 Het dagelijkse werk in de bloemenwinkel 1.1 Opdracht 1.1 Bloemen winkelklaar

Nadere informatie

Training. Verhalen vertellen met poppen

Training. Verhalen vertellen met poppen Training Verhalen vertellen met poppen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Anne Haselberg Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Verhalen vertellen

Nadere informatie

Training. Observeren en rapporteren

Training. Observeren en rapporteren Training Observeren en rapporteren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Floortje Vissers Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Observeren

Nadere informatie

Werken aan natuur en milieu

Werken aan natuur en milieu Keuzevak Milieu, hergebruik en duurzaamheid Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot: COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Werken als specialistisch banketbakker

Werken als specialistisch banketbakker Keuzevak Brood- en banketspecialisatie Werken als specialistisch banketbakker Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot: COLOFON Uitgeverij:

Nadere informatie

Doe meer met de stagegids Werken in het groen!

Doe meer met de stagegids Werken in het groen! LEZEN VOOR IEDEREEN UITGEVERIJ EENVOUDIG COMMUNICEREN Lesbrief Doe meer met de stagegids Werken in het groen! Bij elke Werken in-stagegids hoort een gratis lesbrief. In deze lesbrief staan tips, ideeën,

Nadere informatie

Basis abonnement tuinonderhoud vanaf 75,-/maand

Basis abonnement tuinonderhoud vanaf 75,-/maand Basis abonnement tuinonderhoud vanaf 75,-/maand Ondervindt het gemak van een abonnement voor het tuinonderhoud van uw tuin. Een goed onderhouden tuin is een lust voor het oog en een kostbaar bezit. Het

Nadere informatie

Module Verkoopmedewerker bloemen en planten KB. vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4

Module Verkoopmedewerker bloemen en planten KB. vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Module Verkoopmedewerker bloemen en planten KB vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke

Nadere informatie

Oriëntatie. Wat??? een zeepkist??? Oriëntatie. Welke. Dit ga je doen Onderzoeken wat nu eigenlijk een zeepkist is.

Oriëntatie. Wat??? een zeepkist??? Oriëntatie. Welke. Dit ga je doen Onderzoeken wat nu eigenlijk een zeepkist is. Oriëntatie Dit ga je doen Onderzoeken wat nu eigenlijk een zeepkist is. Welke Dit is een groepsopdracht. Dit doe je dus met je eigen groepje waar je de zeepkist mee gaat bouwen Aan deze vaardigheden ga

Nadere informatie

Cursus. Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding

Cursus. Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding Cursus Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Marcella Spithoven Inhoudelijke redactie: Floortje

Nadere informatie

Training. Opvoeden zonder vooroordelen

Training. Opvoeden zonder vooroordelen Training Opvoeden zonder vooroordelen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Opvoeden zonder

Nadere informatie

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Groei en oogst. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Groei en oogst. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Groei en oogst De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170 Groei

Nadere informatie

NEDERLANDS Spreken en gesprekken voor 1F Deel 4 van 5

NEDERLANDS Spreken en gesprekken voor 1F Deel 4 van 5 NEDERLANDS Spreken en gesprekken voor 1F Deel 4 van 5 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Hanneke Molenaar Inhoudelijke redactie: Ina Berlet

Nadere informatie

Werken als timmerman

Werken als timmerman Profielvak Bouwen, Wonen en Interieur Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot: COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

CBL STAGEWERKBOEK Afdelingsmanager handleiding

CBL STAGEWERKBOEK Afdelingsmanager handleiding CBL STAGEWERKBOEK Afdelingsmanager handleiding centraal bureau levensmiddelenhandel 1 stagewerkboek handleiding voor de praktijkopleider (Afdelingsmanager) 1 Copyright 2012 OVD Educatieve Uitgeverij bv

Nadere informatie

Rekenen Groep 6-1e helft schooljaar.

Rekenen Groep 6-1e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of

Nadere informatie

Training. Presenteren en instrueren

Training. Presenteren en instrueren Training Presenteren en instrueren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Erica Huppelschoten Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Presenteren

Nadere informatie

Cursus. Coördineren in de kinderopvang, ketenregie, sociale kaart en netwerk

Cursus. Coördineren in de kinderopvang, ketenregie, sociale kaart en netwerk Cursus Coördineren in de kinderopvang, ketenregie, sociale kaart en netwerk Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Angela van der Plas Inhoudelijke

Nadere informatie

Training. Uiterlijke verzorging

Training. Uiterlijke verzorging Training Uiterlijke verzorging Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Esther de Roode Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf Titel: Factor-E - Uiterlijke

Nadere informatie

Cursus. Ontwikkelingsgerichte lesactiviteiten

Cursus. Ontwikkelingsgerichte lesactiviteiten Cursus Ontwikkelingsgerichte lesactiviteiten Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Hanneke Jansen Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Ontwikkelingsgerichte

Nadere informatie

Colofon. Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteur(s): Marijke Willems

Colofon. Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteur(s): Marijke Willems BPV BPV GHZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 022-22 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Marijke Willems Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf Titel: BPV GHZ ISBN: 978907210 Edu Actief b.v.

Nadere informatie

7B Onderhouden en herstellen: afrastering plaatsen

7B Onderhouden en herstellen: afrastering plaatsen Naam: Klas:.. Datum: Ruimte voor schoolstempel en paraaf docent 7B Onderhouden en herstellen: afrastering plaatsen Aan het einde van deze les moet je vaardigheden hebben over verschillende technieken voor

Nadere informatie

Vakwerk! Bloembinden en -schikken

Vakwerk! Bloembinden en -schikken Vakwerk! Bloembinden en -schikken Bloembinden en -schikken Docentenboek deel 1 Koos van Ee eerste druk, 2005 Artikelcode: 21110.1 Colofon Auteur(s): Illustraties: Redactie: Onderwijskundige: Resonans:

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: Communiceren en sociaal contact onderhouden

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: Communiceren en sociaal contact onderhouden Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: : Thema 1 1. Introductieles De leerling vertelt waarom het belangrijk is om goed te presenteren. Arbeidsvoorbereidend

Nadere informatie

Training. Begeleiden

Training. Begeleiden Training Begeleiden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Training Begeleiden ISBN: 978

Nadere informatie

Verslag Aardrijkskunde Lesvoorbereiding les 1

Verslag Aardrijkskunde Lesvoorbereiding les 1 Verslag Aardrijkskunde Lesvoorbereiding les 1 Verslag door J. 875 woorden 26 oktober 2016 5,5 1 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Lesvoorbereiding Verantwoording (waarom ga je dit doen) Beginsituatie

Nadere informatie

Cursus. Verdieping doelgroepen

Cursus. Verdieping doelgroepen Cursus Verdieping doelgroepen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Ingrid Mulder Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Factor-E Verdieping

Nadere informatie

profielvak groen CSPE GL onderdeel C

profielvak groen CSPE GL onderdeel C Examen VMBO-GL 2017 gedurende 140 minuten profielvak groen CSPE GL onderdeel C Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit onderdeel horen een bijlage en digitale bestanden. Dit onderdeel bestaat uit 7 opdrachten.

Nadere informatie

Vakwerk! Bloembinden en -schikken

Vakwerk! Bloembinden en -schikken Vakwerk! Bloembinden en -schikken Bloembinden en -schikken Docentenboek Projectenboek Studio Maan - Andrea Oostdijk eerste druk, 2005 Artikelcode: 21160 Colofon Auteur(s): Illustraties: Redactie: Onderwijskundige:

Nadere informatie

Cursus. Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie

Cursus. Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie Cursus Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal Astrid van Esdonk Inhoudelijke redactie: Jo-anne

Nadere informatie

Presenteren. Oriëntatie

Presenteren. Oriëntatie Oriëntatie Dit ga je doen Je gaat een stand (marktkraam) inrichten om te laten zien wat je gedaan hebt tijdens dit project en wat je eindresultaat is. Je probeert jullie stand zo te maken dat het aantrekkelijk

Nadere informatie

Training. Groepsklimaat

Training. Groepsklimaat Training Groepsklimaat Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Training Groepsklimaat ISBN:978

Nadere informatie

Training. Werken in een team: vergaderen en evalueren voor SMD en SCW

Training. Werken in een team: vergaderen en evalueren voor SMD en SCW Training Werken in een team: vergaderen en evalueren voor SMD en SCW Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Joke Kraakman Inhoudelijke redactie: Floortje

Nadere informatie

Houden van dieren 91123a.indd :45

Houden van dieren 91123a.indd :45 Houden van dieren Houden van dieren WEGWIJZER Deze module bestaat uit drie hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit zes vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Eindopdracht, Terugblik en Begrippen.

Nadere informatie

Module Het groeien van planten

Module Het groeien van planten Module Het groeien van planten Colofon Auteur Ton van der Hoorn, Wellantcollege, Aalsmeer Redactie Marga Winnubst, Kristal Tekst- en communicatiebureau Beeld ARKA media BV, Beeldverwerving en beeldcreatie

Nadere informatie

SECTORWERKSTUK 2013-2014

SECTORWERKSTUK 2013-2014 SECTORWERKSTUK 2013-2014 1 HET SECTORWERKSTUK Het sectorwerkstuk is een verplicht onderdeel voor alle leerlingen uit het Mavo. Het maken van een sectorwerkstuk is een manier waarop je, als eindexamenkandidaat,

Nadere informatie

Module Medewerker landschapsbeheer BB. vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4

Module Medewerker landschapsbeheer BB. vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Module Medewerker landschapsbeheer BB vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen.

Nadere informatie

Cursus. Coördinatie en beheertaken uitvoeren

Cursus. Coördinatie en beheertaken uitvoeren Cursus Coördinatie en beheertaken uitvoeren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marcella Spithoven en Fundamentaal. Inhoudelijke redactie: Jo-Anne

Nadere informatie