Module Medewerker hoveniersbedrijf KB. vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4

Transcriptie

1 Module Medewerker hoveniersbedrijf KB vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4

2 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen.bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen. Auteurs: Ans Endeman-Ververda, Sijtske Ouderkerken Resonans: Jan de Groot, Henk Linde Redactie: Clazien Rodenburg, Tekstbureau RoMein Beeldverwerving: ARKA media BV Eerste druk, Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland info@ontwikkelcentrum.nl Internet: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum.

3 Inhoudsopgave Oriëntatie Werken in de buitenruimte Groot- en kleinschalig groen Een fotopresentatie maken over kleinschalig en grootschalig groen Het werk van een hovenier Een presentatie maken over het werk van een hovenier Stadstuinen Een balkontuin maken met afvalmateriaal Vormgeven van de buitenruimte Landschap en leefgebieden De groene buitenruimte onderzoeken Veranderende buitenruimte Een Prezi maken over regenwaterafvoer De ontwerptekening Een ontwerptekening lezen Op schaal tekenen Een ontwerptekening maken Werken met gereedschappen van een hovenier Verschillende soorten tuingereedschap Je gereedschapskennis testen Veiligheid en beschermingsmiddelen Een veiligheidstest uitvoeren Ontwerpen en beplanten van de buitenruimte Werken met tekeningen en meetgereedschappen Een cirkel uitzetten Een vierkant uitzetten Een samengestelde vorm uitzetten Een ontwerptekening uitzetten Hoogtes overbrengen Het beplantingsplan Plantvakken aanplanten De offerte Een offerte maken... 73

4 5. Onderhouden van beplanting in de buitenruimte Onderhoudswerkzaamheden Een onderhoudskalender voor de tuin maken Onderhoudskosten berekenen Onderhoud aan planten Een plantenborder onderhouden Een haag snoeien Een heester afzetten Gebruiksdoel en onderhoud van gras Een grasveld onderhouden...99 Laten zien Reflectie Begrippenlijst

5 5

6 Oriëntatie Werken in de groene sector kun je bij allerlei bedrijven doen. Bijvoorbeeld bij een kinderboerderij, een dierenkliniek, een loonbedrijf of een hovenier. Je gaat de groene sector hier verder ontdekken vanuit de hovenier. Als hovenier maak en verzorg je de groene buitenruimte in het stedelijk gebied. Dat doe je bijvoorbeeld door de buitenruimte aan te leggen. Na de aanleg onderhoud je de groene buitenruimte. Het is bijvoorbeeld je taak om plantvakken aan te planten en hagen te snoeien. Als hovenier werk je op veel verschillende plaatsen. Je doet dus veel verschillende dingen op veel verschillende plaatsen. Je gaat leren hoe je dat allemaal doet. Amsterdam is groot en er staan veel gebouwen. Toch is er ook veel ruimte voor groen. Wat ga ik leren? Een hovenier werkt in de groene sector. Wat is de groene sector? En wat voor werk doet een hovenier? Daar ga je over nadenken door het maken van een moodboard. Dat is een collage van beelden. Beelden van wat jij denkt over het groen. Bekijk de volgende begrippen. Waar denk jij aan bij deze begrippen? Kun je voorbeelden geven van deze begrippen? Je mag overleggen met je klasgenoten. > > hovenier > > openbaar groen > > particulier groen > > stedelijk gebied > > ontwerp > > aanleg > > onderhoud Maak een moodboard over het werk van een hovenier in stedelijk gebied. Verwerk hierin de begrippen. Zoek afbeeldingen die volgens jou passen bij het werk van een hovenier in stedelijk gebied. Knip de afbeeldingen netjes uit. Leg de afbeeldingen los op een vel A3-papier. Kijk goed of alle afbeeldingen goed zichtbaar zijn en bij elkaar passen. Lijm de afbeeldingen op het papier. Hang het moodboard op in de klas. 6

7 1. Werken in de buitenruimte K 1.1 Groot- en kleinschalig groen De werkzaamheden van een hovenier kun je indelen in ontwerp, aanleg en onderhoud. Maar niet alleen de werkzaamheden kun je onderverdelen, ook het groen zelf. Je leert de verschillen tussen grootschalig en kleinschalig groen en ook welke werkzaamheden daarbij horen. Is dit groot- of kleinschalig groen? Wat weet ik al? Kun jij voorbeelden noemen van groene buitenruimtes? Welke voorbeelden van grootschalig groen ken jij? Welke voorbeelden van kleinschalig groen ken jij? Grootschalig groen Grootschalig groen is groot. De oppervlakte van het groen is vaak groot. Grootschalig groen is meestal van een bedrijf of de overheid. Voorbeelden van grootschalig groen zijn stadsparken, natuurterreinen, wegbermen, speeltuinen en sportvelden. Om dit grootschalig groen te onderhouden werk je meestal met machines: bijvoorbeeld een shovel voor het verzetten van grond, een maaimachine voor het maaien van wegbermen en een bosmaaier voor het afzetten van heesters. Als je dit met de hand zou doen, zou het veel te lang duren. Er zijn bedrijven die zich specialiseren in het werken in grootschalig groen. Deze worden grootgroenbedrijven genoemd. Ze specialiseren zich omdat er specialistische machines nodig zijn. Een voorbeeld van een grootgroenbedrijf is de afdeling openbare werken van een gemeente. Hagen langs de weg zijn vele meters lang. Die snoei je Wegbermen bestaan uit kilometers lange stukken gras. In parken worden in de herfst paden en wegen schoon met een hagenknipper. Die maai je met een machine die je kunt afstellen op de breedte van de wegberm. geblazen met een bladblazer. 7

8 1. Wat zijn voorbeelden van grootschalig groen? a. achtertuin, pretpark, bos b. natuurterrein, balkontuin, stadspark c. stadspark, bos, natuurterrein d. bos, achtertuin, balkontuin Kleinschalig groen Kleinschalig groen is klein. Het groen is klein van opzet en er zijn weinig personen of dingen bij betrokken. Meestal is kleinschalig groen privé. Dit betekent dat particulieren eigenaar zijn van deze groene buitenruimte. Voorbeelden van kleinschalig groen zijn voor- en achtertuinen, kantoortuinen, balkontuinen en geveltuinen. Particulieren leggen hun tuin vaak zelf aan, zonder ontwerp, en onderhouden hun tuin ook zelf. Mensen die dit niet willen of kunnen, huren daarvoor een hovenier in. Meestal werk je met handgereedschap en met kleinere machines dan in grootschalig groen, bijvoorbeeld een trilplaat, schoffel of minigraver. De machines moeten kleiner zijn, omdat ze vaak door een schuttingdeur moeten. Voorbeelden van werkzaamheden in kleinschalig groen zijn: een terras aanleggen, schoffelen, een boom planten, harken, een vijver aanleggen, bloembakken water geven en snoeien. Kleinschalig wil niet zeggen dat de klussen klein zijn; sommige mensen hebben een heel grote tuin. Het planten van een struik in een voortuin is een voorbeeld van werk in kleinschalig groen. In kleinschalig groen geef je de planten water met een gieter; in grootschalig groen doe je dat met een watergeefsysteem of met sproeiers. In kleinschalig groen worden de hagen met een heggenschaar gesnoeid. 2. Wat zijn voorbeelden van kleinschalig groen? a. natuurterrein, achtertuin, kantoortuin b. achtertuin, kantoortuin, balkontuin c. balkontuin, sportveld, voortuin d. voortuin, natuurterrein, sportveld 8

9 O 1.2 Een fotopresentatie maken over kleinschalig en grootschalig groen Wat ga ik doen? Het groen kun je onderverdelen in groot- en kleinschalig groen. Je gaat voorbeelden zoeken van grootschalig groen en van kleinschalig groen. Van die voorbeelden maak je foto s die je verwerkt tot een fotopresentatie. In deze presentatie laat je het verschil tussen grootschalig en kleinschalig groen zien. Je werkt samen met maximaal drie klasgenoten. Het eindproduct is een fotopresentatie van vijftien foto s. Een particuliere achtertuin hoort bij kleinschalig groen; een park hoort bij grootschalig groen. Dit worden mijn resultaten Product De fotopresentatie heeft vijftien foto s. Op elke foto staat een voorbeeld van grootschalig of kleinschalig groen. Proces Ik heb een selectie gemaakt van de beste foto s. Ik heb uitgelegd waarom ik een foto goed vind. De fotopresentatie laat het verschil tussen grootschalig en kleinschalig groen zien in beeld en tekst. De fotopresentatie is gemaakt op A3-papier. Wat heb ik nodig? fototoestel of telefoon grootschalig en kleinschalig groen in de omgeving A3-papier kleurenprinter 9

10 Opdracht: Maak een fotopresentatie over grootschalig en kleinschalig groen Het groen kun je onderverdelen in groot- en kleinschalig groen. Je gaat voorbeelden zoeken van grootschalig groen en kleinschalig groen. Daarvan maak je een fotopresentatie. Maak een groepje van maximaal vier personen. Bedenk voorbeelden van grootschalig groen en van kleinschalig groen. Ga in de omgeving op zoek naar voorbeelden en maak minimaal vijf foto s van grootschalig groen en minimaal tien foto s van kleinschalig groen. Zou een balkontuin groot- of kleinschalig groen zijn? Zoek de beste foto s uit. Maak een fotopresentatie van vijftien foto s op een A3-papier. Maak het verschil tussen grootschalig groen en kleinschalig groen duidelijk zichtbaar en schrijf dit met weinig tekst erbij. Hang de fotopresentatie op. Loop langs alle fotopresentaties en schrijf op welke foto jij het beste vindt van grootschalig groen en welke jij het beste vindt van kleinschalig groen. Leg ook uit waarom! K 1.3 Het werk van een hovenier Een hovenier voert veel verschillende werkzaamheden uit in de buitenruimte. Die werkzaamheden kun je indelen naar ontwerp, aanleg en onderhoud. Je leert wat de werkzaamheden van een hovenier zijn. Als je dat weet, kun je zelf ook het werk van een hovenier herkennen. Een van de werkzaamheden van een hovenier is het onderhouden van de groene buitenruimte, bijvoorbeeld het snoeien van een haag. Wat weet ik al? Welke werkzaamheden van een hovenier ken jij? Weet jij waar een hovenier zijn werkzaamheden uitvoert? 10

11 Ontwerp Een van de werkzaamheden van een hovenier is het ontwerpen van de buitenruimte. Een ontwerp is een tekening die laat zien hoe iets gaat worden. Als hovenier maak je bijvoorbeeld ontwerpen voor een achtertuin, een park, een sportveld, een wegberm of een woonwijk. Een ontwerp van een tuin wordt een tuinontwerp genoemd. Een ontwerp van een park of woonwijk noem je een landschapsontwerp. Dat ontwerp maak je in opdracht van bijvoorbeeld particulieren of bedrijven. Ook tuinarchitecten en landschapsarchitecten kunnen een ontwerp maken. Soms zijn deze architecten in dienst bij een hoveniersbedrijf, soms worden zij ingehuurd om het ontwerp te maken. Met een ontwerp bepaal je waar wat precies moet komen en hoeveel bomen, struiken of tegels je nodig hebt. Het ontwerp is nodig voor het maken van een kostenoverzicht en een materialenoverzicht. Hierin schrijf je hoeveel uur je nodig hebt om het ontwerp uit te voeren en hoeveel materialen je nodig hebt. Deze werkzaamheden voer je uit op kantoor. Een ontwerp wordt pas uitgevoerd als de klant het goedkeurt. Met een ontwerp kun je zien hoe bijvoorbeeld een tuin eruit komt te zien en wat je nodig hebt. Tijdens het maken van het ontwerp heb je als hovenier Als het ontwerp klaar is, kun je berekenen wat de gesprekken met de klant over de wensen en het aanleg gaat kosten. ontwerp. 1. Wat is een ontwerp? a. een prijsberekening b. een begroting c. een tekening die laat zien hoe iets gaat worden d. een opdracht voor een hovenier Aanleg Een andere werkzaamheid van een hovenier is het aanleggen van de buitenruimte. Met het aanleggen maak je een ontwerp werkelijkheid. Maar dat doe je pas als de klant het ontwerp heeft goedgekeurd. Je kunt een tuin aanleggen, maar ook een park of beplanting in een woonwijk. Bij de aanleg horen verschillende werkzaamheden, bijvoorbeeld: inmeten en uitzetten van de tekening; materialen bestellen; grondwerk uitvoeren, bijvoorbeeld een cunet uitgraven, verhogingen en verdiepingen maken; bouwwerken maken, bijvoorbeeld trappen, pergola s, schuttingen; bestrating aanleggen, bijvoorbeeld paden en terrassen; gazon aanleggen, bijvoorbeeld gras inzaaien of grasrollen leggen; beplanting planten, bijvoorbeeld bomen, heesters en bollen; afwerken, bijvoorbeeld vegen van de bestrating en afvoeren van het afval. 11

12 Voor deze werkzaamheden moet je goed kunnen samenwerken met collega s, technisch inzicht hebben en goed met machines om kunnen gaan. Niet bij elke aanlegklus doe je dezelfde werkzaamheden. Dit is afhankelijk van het ontwerp. Bestraten is een voorbeeld van werk bij de aanleg. Ook een gazon aanleggen is werk van een hovenier. Nieuwe beplanting op de juiste plek zetten valt ook onder aanlegwerkzaamheden. 2. Hoe maakt een hovenier een tuinontwerp werkelijkheid? a. door de tuin te tekenen b. door op te schrijven hoe de tuin eruit komt te zien c. door de tuin aan te leggen d. door de tuin te fotograferen Onderhoud Naast ontwerpen en aanleggen van de buitenruimte, houdt een hovenier zich ook bezig met het onderhouden van de buitenruimte. Deze werkzaamheden komen elk seizoen terug. Er is onderhoud dat wekelijks gebeurt, zoals het maaien van het gras, het watergeven van bloembakken en onkruid verwijderen. Ook zijn er onderhoudswerkzaamheden die per seizoen uitgevoerd worden, zoals een vijver winterklaar maken, een boom snoeien, wegbermen maaien of een tuin bemesten. Om deze werkzaamheden goed uit te voeren moet je met machines kunnen omgaan, samen kunnen werken met collega s, langdurig hetzelfde werk uit kunnen voeren en veel van planten afweten. Door goed onderhoud uit te voeren, groeit een plant of boom beter en hoeft deze niet vervangen of verplaatst te worden. Dit zorgt voor langer plezier van de plant of boom. Een voorbeeld van onderhoud is het snoeien van bomen. Door een boom te snoeien groeit de boom beter. Het maaien van wegbermen gebeurt twee keer per jaar. Een bloembak heeft wekelijks onderhoud nodig, bijvoorbeeld water geven. Ook geef je per seizoen bemesting, zodat de planten goed kunnen groeien. 3. Wat zijn voorbeelden van onderhoudswerkzaamheden? a. wegbermen maaien, schoffelen, bomen planten b. snoeien, gras maaien, bemesten c. bestraten, machinaal bollen planten, bomen planten 12