Module Medewerker landschapsbeheer BB. vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
|
|
- Elisabeth van Veen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Module Medewerker landschapsbeheer BB vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
2 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen. Auteurs: Eric Boerstal, AOC Oost Doetinchem, Frantina Kiekebeld, Ruitersportcentrum Stal De Wijk VOF Resonans: Henk Linde Redactie: Brigitte Meinen, Tekstbureau RoMein Beeldverwerving: ARKA media BV Eerste druk, Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland info@ontwikkelcentrum.nl Internet: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum.
3 Inhoudsopgave Oriëntatie Natuur en cultuur Stijl van een gebied Een landschapsstijl in beeld brengen Landschappen in Nederland Een landschap digitaal presenteren Wateren in Nederland Een water beschrijven Waterbeheer in Nederland Een waterschap presenteren Dieren en planten in de natuur Kennis van flora Planten determineren Een informatiekaart voor een plant maken Kennis van fauna Diersoorten beschrijven en indelen Dieren determineren Informatie over planten en dieren opzoeken Beheermaatregelen Onderhoud en beheer van het landschap Onderzoeken van soorten natuurbeheer Een natuur- of milieuorganisatie presenteren Afrasteringen, hagen en houtwallen Een haag planten Een afrastering plaatsen Een houtwal onderhouden Een poster maken over onderhoud Natuur en recreatie Natuurrecreatie Een affiche maken voor een natuuractiviteit Een informatiekaart maken voor een natuurgebied Afval in de natuur Een poster maken over een milieuovertreding...79
4 Laten zien Reflectie...86 Begrippenlijst
5 Oriëntatie In Nederland zijn er veel groene gebieden. Er zijn cultuurlandschappen, zoals recreatieplassen en parken. En er zijn natuurgebieden, zoals heidevelden en bossen. Als medewerker landschapsbeheer voer je werkzaamheden uit in die groene ruimte. In deze module leer je wat een medewerker landschapsbeheer doet. Je leert over het verschil tussen natuur en cultuur, over dieren en planten in de natuur, over beheermaatregelen en over natuur en recreatie. Je leert onder meer hoe je onderhoud uitvoert in een gebied en hoe je educatieve activiteiten in de natuur organiseert. Een natuurgebied moet je onderhouden. Doe je dat niet, dan komen er ongewenste planten- en diersoorten in dat gebied. Die kennis en vaardigheden kun je goed gebruiken in je latere werk. In de eindopdracht, die Laten zien heet, toon je wat je allemaal kent en kunt als je de module Medewerker landschapsbeheer hebt doorlopen. Wat ga ik leren? Wat is een landschap? Wat wordt bedoeld met beheren? Wat weet je al over het beheren van een landschap? Vorm een tweetal en maak een woordweb met het woord landschap in het midden. Ga met zijn tweeën naar buiten. Vraag aan je docent waar jullie het beste naartoe kunnen gaan. Ga samen ergens in het landschap staan. Beschrijf aan elkaar wat je allemaal ziet. Gras, bomen, water, een fietspad, dat soort dingen. Dit zijn allemaal onderdelen van het landschap. Ga terug naar de klas. Pak een vel A3-papier, een schaar en lijm. Schrijf in het midden van het vel papier het woord landschap. Bedenk zoveel mogelijk woorden, minstens tien, die met een landschap te maken hebben. Schrijf deze woorden rond het woord landschap. Kijk naar de woorden die jullie hebben opgeschreven. Kun je een vorm van onderhoud of beheer bij dat woord bedenken? Schrijf dat er dan bij. Zoek afbeeldingen die bij de woorden horen en plak die erbij. Laat het woordweb zien aan de docent. Presenteer jullie woordweb aan de groep. Vraag aan het eind van de presentatie of iemand nog woorden weet. Schrijf die woorden er bij. Luister naar de presentaties van de andere groepen. Zijn er grote verschillen in de woordwebben? Zo ja, welke? Bespreek dit met elkaar. 5
6 1. Natuur en cultuur K 1.1 Stijl van een gebied Er is veel groene ruimte in Nederland. Sommige gebieden zijn aangelegd. Er zijn ook gebieden die uit zichzelf zijn ontstaan. In Nederland zijn er eigenlijk geen gebieden die nog puur natuur zijn. Er wordt altijd beheer toegepast. Dit kan veel of weinig zijn. De stijl van het gebied en het doel bepalen welk beheer er uitgevoerd wordt. Bloembollen en een molen. Is dit natuur of cultuur? Wat weet ik al? Weet jij wat het verschil is tussen een natuurgebied en een park? In welk soort natuurgebied ben jij wel eens geweest? Wat valt er op in een natuurgebied? Niet alle (natuur)gebieden zien er hetzelfde uit. Hoe komt dat? Verschillende groene gebieden In Nederland zijn er veel verschillende soorten groene gebieden. Zo zijn er gebieden die geheel zijn aangelegd. Deze gebieden noem je cultuurlandschappen. Voorbeelden zijn een recreatieplas en een stadspark. Ook zijn er gebieden die voor een (groot) deel uit zichzelf zijn gevormd. Dit noem je natuurgebieden. Voorbeelden zijn een heideveld en een duinengebied. Doordat er steeds meer mensen komen, komen er steeds meer woningen (verstedelijking) en is er minder ruimte voor groen. Mensen willen wel graag groen in hun omgeving. Daarom worden er groene gebieden aangelegd. Cultuurlandschappen en natuurgebieden zijn er om verschillende redenen. Ze zijn bijvoorbeeld bedoeld voor recreatie of voor behoud van een bepaalde planten- of diersoort. Voor behoud van een bepaalde planten- of diersoort worden bijvoorbeeld heidevelden in stand gehouden. 6
7 Een cultuurlandschap herken je aan de ronde of rechte lijnen. Ook zijn alle bomen ongeveer even dik, omdat ze in hetzelfde jaar zijn geplant. Natuur die uit zichzelf is ontstaan herken je aan de grillige vormen. Ook zijn er verschillen in de diktes van de bomen. Er komt steeds meer stedelijk groen. Hier recreëren mensen vaak. Een voorbeeld van stedelijk groen is het Amsterdamse bos. 1. Wat is een verschil tussen een aangelegd gebied en een gebied dat (gedeeltelijk) uit zichzelf is gevormd? a. Een aangelegd gebied is kleiner dan een gebied dat uit zichzelf is gevormd. b. Een aangelegd gebied heeft bomen en struiken van dezelfde leeftijd; een gebied dat uit zichzelf is gevormd heeft dat niet. c. Een gebied dat uit zichzelf is gevormd heeft meer mogelijkheden voor recreatie dan een aangelegd gebied. d. Een gebied dat uit zichzelf is gevormd is kleiner dan een aangelegd gebied. Cultuurlijk aangelegd en cultuurlijk beheerd Een cultuurlijk groengebied heeft vaak een recreatiedoel. In een cultuurlijk gebied zie je: veel paden die vaak ook voor verschillende doelen worden gebruikt (fiets-, wandel- en ruiterpaden); informatieborden; mogelijkheden om te recreëren, zoals klimmen, zwemmen of varen. Als mensen zo n gebied aanleggen, kiezen ze planten uit die passen bij het doel van het gebied. Je kunt inheemse soorten kiezen. Je kunt ook soorten kiezen die van oorsprong niet in Nederland voorkomen. Dat noem je uitheemse soorten. Ook kun je gekweekte planten kiezen die grotere of mooiere bloemen of vruchten hebben dan hun wilde variant. Of met meer kleuren dan er bij de wilde variant voorkomen. Dit soort planten noem je veredelde planten. Een cultuurlijk gebied wordt zo beheerd dat er veel recreatie kan plaatsvinden. De paden moeten dus goed begaanbaar blijven, het gras moet kort gemaaid zijn en de bladeren moeten afgevoerd worden. 7
8 In een cultuurgebied kun je goed recreëren. De vlinderstruik is een uitheemse plant. Je ziet in parken veel vlinderstruiken, omdat ze mooi zijn en vlinders aantrekken. Ridderspoor is een inheemse plant. De plant is veredeld. Links zie je de wilde variant en rechts de veredelde variant met meer bloemen. 2. Hoe herken je een cultuurgebied? a. Het gebied is speciaal aangelegd voor behoud van bepaalde diersoorten. b. Het gebied is vooral geschikt voor recreatie. c. Het gebied is speciaal aangelegd voor schilders en andere kunstenaars. d. Het gebied is ontstaan door bijvoorbeeld een dijkdoorbraak. Natuurlijk beheer Als een groen gebied natuurlijk beheerd wordt, is het behoud of het versterken van de natuurwaarde van dat gebied erg belangrijk. Een gebied heeft natuurwaarde als er bijzondere plantensoorten of diersoorten zijn. Soorten zijn bijzonder als ze weinig voorkomen en dus zeldzaam zijn. Bij natuurlijk beheer wordt er alles aan gedaan om die soorten te behouden. Bij de keuze van de planten die mogen blijven wordt er vooral gekeken of de soort in het gebied past. Het zijn vaak inheemse soorten in de wilde variant. Er zijn veel gebieden ontstaan doordat mensen er iets gingen aanleggen of graven. Heidevelden zijn bijvoorbeeld ontstaan doordat mensen plaggen gingen afgraven. De plaggen werden gebruikt als brandstof. Die brandstof noemde je turf. Door het plaggen werd de grond arm. Er zat niet veel voeding meer in de bodem. Omdat heide goed groeit op arme grond, ging er veel heide groeien. Tegenwoordig wordt de natuurwaarde van heidevelden erg gewaardeerd. Heidevelden worden daarom zo beheerd dat ze in stand blijven. Sommige natuurgebieden zijn niet of beperkt toegankelijk voor mensen. Een voorbeeld zijn de Oostvaardersplassen. Voor veel vlinders is heide een onmisbare plant. Om die vlinders te behouden, moet er dus ook heide blijven. Een natuurlijk beheerd gebied. Hier blijven omgevallen bomen gewoon liggen. Een heideveld is een voorbeeld van een gebied dat door ingrijpen van de mens is ontstaan en dat natuurlijk wordt beheerd. 8
9 3. Welke beschrijving past het beste bij een heidegebied? a. Het is ontstaan door ingrijpen van de mens, maar wordt op een natuurlijke manier beheerd. b. Het is ontstaan door ingrijpen van de mens en wordt op een cultuurlijke manier beheerd. c. Het is ontstaan zonder veel ingrepen van de mens, maar wordt op een natuurlijke manier beheerd. d. Het is ontstaan zonder veel ingrepen van de mens en wordt op een cultuurlijke manier beheerd. O 1.2 Een landschapsstijl in beeld brengen Wat ga ik doen? Als je medewerker landschapsbeheer bent, moet je weten met welk landschap je te maken hebt. Is dit landschap natuurlijk ontstaan of is het aangelegd? Ook is het belangrijk om te weten hoe dit landschap wordt onderhouden en wat de functie van het landschap is. In deze opdracht ga je in je omgeving een landschap onderzoeken. Je resultaten verwerk je in een poster. De poster presenteer je aan de groep. Je gaat een poster maken. Op de poster komt informatie te staan over het landschap met de verschillende kenmerken. Dit worden mijn resultaten Product De poster heeft een A3-formaat. Op de poster staan afbeeldingen van het landschap. De afbeeldingen zijn overzichtelijk opgeplakt. In de bijschriften zijn de begrippen natuur en cultuur gebruikt. Op de poster staat beschreven wat voor soort landschap het is en of het natuurlijk ontstaan is of aangelegd is. Verder is aangegeven hoe het landschap wordt onderhouden en welke functie het landschap heeft. Proces Ik heb het gebied bezocht. Ik heb een schets gemaakt van het gebied en foto s gemaakt van onderdelen waar je het gebied aan kunt herkennen. Ik heb informatie opgezocht. Ik heb mijn resultaten aan de groep gepresenteerd. Ik heb geluisterd naar presentaties van de anderen. 9
10 Wat heb ik nodig? een computer met internet een printer papier A3-formaat een schaar en lijm een camera Opdracht: Onderzoek en beschrijf de stijl van een landschap Je gaat een landschap onderzoeken bij jou in de buurt. Je resultaten verwerk je in een poster en die presenteer je aan de groep. De poster maak je op A3-formaat. Op de poster staan afbeeldingen van onderdelen van het gebied dat je hebt bekeken. Om het landschap goed te kunnen beschrijven, moet je er doorheen lopen. 1. Ga naar het gebied dat je wilt onderzoeken. > > Ga ergens staan en maak een schets van alles wat je om je heen ziet. Denk hierbij aan soorten en aantallen bomen, struiken, andere soorten begroeing, water, bebouwing, heuvels enzovoort. > > Maak foto s. > > Beschrijf zo veel mogelijk kenmerken van het gebied. Kenmerken zijn onderdelen waar je het gebied aan kunt herkennen. 2. Ga terug naar school. > > Zoek uit wat voor soort landschap het is. Is het natuurlijk ontstaan of is het aangelegd? > > Zoek uit hoe het landschap wordt onderhouden. > > Zoek uit wat de functie van het landschap is. 3. Maak een overzichtelijke poster op A3-formaat. De poster moet een goed beeld geven van het gebied. > > Op de poster staan afbeeldingen met daarop kenmerken van het gebied dat je hebt bekeken. > > Zet onder elke afbeelding een onderschrift. Gebruik de begrippen natuur en cultuur. > > Geef op de poster aan wat voor soort landschap het is, of het natuurlijk ontstaan is of aangelegd, hoe het landschap wordt onderhouden en welke functie het landschap heeft. 4. Hang de poster op. 5. Presenteer de poster aan de klas en luister naar de presentaties van de andere leerlingen. 10
Module Verkoopmedewerker bloemen en planten KB. vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
Module Verkoopmedewerker bloemen en planten KB vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke
Nadere informatieModule Verkoopmedewerker bloemen en planten BB. vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
Module Verkoopmedewerker bloemen en planten BB vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke
Nadere informatieNatuurlijk groen. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Natuurlijk groen De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170 Natuurlijk
Nadere informatieModule Dierverzorger. vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
Module Dierverzorger vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks
Nadere informatieWerk in tuin en landschap
Werk in tuin en landschap WEGWIJZER Deze module bestaat uit zes hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit vijf vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Terugblik en Begrippen. Elk onderdeel is
Nadere informatieModule Medewerker hoveniersbedrijf KB. vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
Module Medewerker hoveniersbedrijf KB vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen.bent
Nadere informatieTuinontwerp en -aanleg
Tuinontwerp en -aanleg De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Tuinontwerp en -aanleg WEGWIJZER
Nadere informatieModule Het groeien van planten
Module Het groeien van planten Colofon Auteur Ton van der Hoorn, Wellantcollege, Aalsmeer Redactie Marga Winnubst, Kristal Tekst- en communicatiebureau Beeld ARKA media BV, Beeldverwerving en beeldcreatie
Nadere informatieMedewerker groothandel KB
Medewerker groothandel KB Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact
Nadere informatieWerk in tuin en landschap
Werk in tuin en landschap De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170
Nadere informatieModule Omgevingsgericht beheren en communiceren op een kinderboerderij. vmbo landbouwbreed gemengde leerweg leerjaar 3 en 4
Module Omgevingsgericht beheren en communiceren op een kinderboerderij vmbo landbouwbreed gemengde leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens
Nadere informatieLoopbaan oriëntatie en -begeleiding Werkboek. Naam leerling:... Klas:... Datum:...
Loopbaan oriëntatie en -begeleiding Werkboek Naam leerling:... Klas:... Datum:... De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu
Nadere informatieTussen productie en verkoop
Tussen productie en verkoop De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Tussen productie en verkoop
Nadere informatieGroene vormgeving en verkoop
Groene vormgeving en verkoop De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112
Nadere informatieGroene machinepark. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Groene machinepark De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170
Nadere informatieModule Medewerker tuincentrum. vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
Module Medewerker tuincentrum vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen.
Nadere informatieHouden van dieren 91123a.indd :45
Houden van dieren Houden van dieren WEGWIJZER Deze module bestaat uit drie hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit zes vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Eindopdracht, Terugblik en Begrippen.
Nadere informatieGroei en oogst. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Groei en oogst De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170 Groei
Nadere informatieWater. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Water De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Water WEGWIJZER Deze module bestaat uit drie hoofdstukken.
Nadere informatieSoorten voereters herkennen
Soorten voereters herkennen 1 Soorten voereters herkennen Wat ga ik doen? Niet alle dieren eten hetzelfde. Het voer dat ze eten, heeft te maken met wat voor soort voereter het is: een planteneter, een
Nadere informatieModule Voeding basis varkens
Module Voeding basis varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Jolanda Holleman,
Nadere informatieGroei voorbereiden. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Groei voorbereiden De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Groei voorbereiden WEGWIJZER Deze module
Nadere informatieVoeding cmyk rgb #48b A.indd :23
Voeding WEGWIJZER Deze module bestaat uit vijf hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit vijf vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Terugblik en Begrippen. Elk onderdeel is herkenbaar aan een
Nadere informatieActief in de natuur. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Actief in de natuur De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170
Nadere informatieRekenen Groep 7-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieIk en de maatschappij. Democratie
k en de maatschappij Democratie Colofon Uitgeverij: du Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Schut nhoudelijke redactie: Daphne Ariaens itel: k en de maatschappij
Nadere informatieModule Het gebruik van social media in de sector veehouderij
Module Het gebruik van social media in de sector veehouderij De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL
Nadere informatieMet deze uitgaven kun je je voorbereiden op de Proeve van Bekwaamheid De beestenboel.
dier en zorg Konijnenpraat GL Met deze uitgaven kun je je voorbereiden op de Proeve van Bekwaamheid De beestenboel. Deze uitgave bevat theorie en opdrachten om de competenties en kennis die je moet beheersen
Nadere informatieModule Voeding 93007_voeding.indd :39
Module Voeding Colofon Auteur Henriëtte van Grinsven Redactie Linda Kleverlaan, Fundamentaal Beeld Arkamedia Met speciale dank aan Met dank aan: Kong Company Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd
Nadere informatieGroene vormgeving en styling
Groene vormgeving en styling WEGWIJZER Deze module bestaat uit vier hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit vijf vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Terugblik en Begrippen. Elk onderdeel
Nadere informatieHet beste idee van Nederland
groenbreed Het beste idee van Nederland BB Met deze uitgaven kun je je voorbereiden op de Proeve van Bekwaamheid De Mini onderneming. Deze uitgave bevat theorie en opdrachten om de competenties en kennis
Nadere informatieModule Assisteren bij operaties en anesthesie
Module Assisteren bij operaties en anesthesie De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur
Nadere informatieModule Duurzame fokkerij
Module Duurzame fokkerij Colofon Auteur Marko Ruis Redactie Sigrid Kroon, Bureau Contenti Beeld ARKA media BV Shutterstock Dierenwelzijnsweb Wikimedia Kleindier Liefhebbers Nederland Het Ontwikkelcentrum
Nadere informatieCursus. Leerlingen met specifieke begeleidingsvragen
Cursus Leerlingen met specifieke begeleidingsvragen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Sietske van Es Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel:
Nadere informatieModule Het gebruik van social media in de sector bloem
Module Het gebruik van social media in de sector bloem De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon
Nadere informatieModule Voer en duurzaamheid varkens
Module Voer en duurzaamheid varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Afke Zandvliet,
Nadere informatieModule Dieetvoeding 93008_Dieetvoeding.indd :30
Module Dieetvoeding Colofon Auteur Henriëtte van Grinsven Redactie Linda Kleverlaan, Fundamentaal Beeld Arkamedia Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke
Nadere informatieVoorbereidende interne stage
Ik, leren en werken Voorbereidende interne stage Deel 1 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Marian van der Meijs, werkzaam bij ICBA Inhoudelijke
Nadere informatieTraining. Groepsklimaat
Training Groepsklimaat Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Training Groepsklimaat ISBN:978
Nadere informatieGroene zorg. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Groene zorg De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170 Groene
Nadere informatieCursus. Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen
Cursus Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Nienke Koopman en Floortje Vissers Inhoudelijke redactie:
Nadere informatieTraining. Begeleiden
Training Begeleiden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Training Begeleiden ISBN: 978
Nadere informatieCursus. Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ
Cursus Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marcella Spithoven Fundamentaal Inhoudelijke redactie: Agnes
Nadere informatieModule Het gebruik van social media in de sector plant
Module Het gebruik van social media in de sector plant De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon
Nadere informatieIk en de maatschappij. Planten en dieren thuis
Ik en de maatschappij Planten en dieren thuis Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Hanneke Molenaar Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Eindredactie:
Nadere informatieBegeleide interne stage
Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren
Nadere informatieREKENEN VERHOUDINGEN Verhoudingen voor1f
REKENEN VERHOUDINGEN Verhoudingen voor1f Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Piet Bandstra Inhoudelijke redactie: Jiska van Hall en Christie Hofmeester
Nadere informatieRekenen Groep 6-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieModule Tuinontwerpen. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Module Tuinontwerpen De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteurs Henriët Wolbers, Rick
Nadere informatieModule Omgevingsrecht
Module Omgevingsrecht Colofon Auteur Elbrich Kuipers Redactie Anneke Koek, Tekstak, bureau voor tekst en redactie Beeld ARKA Media BV, Beeldverwerving en beeldredactie Resonans Charl Schils, Prinsentuin
Nadere informatieModule Gezondheid varkens
Module Gezondheid varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Afke Zandvliet,
Nadere informatieGeen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieIk en de maatschappij. Vrije tijd
Ik en de maatschappij Vrije tijd Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Mieke Lens Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Eindredactie: Daphne Ariaens Titel:
Nadere informatieModule Toegepaste beplantingsleer
Module Toegepaste beplantingsleer De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Jan van
Nadere informatieAntwoorden Rekenen Groep 5-1e helft schooljaar
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieModule Voeren naar behoefte varkens
Module Voeren naar behoefte varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Jolanda
Nadere informatieCursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ
Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal / Ank van de Wiel Inhoudelijke redactie:
Nadere informatieCursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen
Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal Astrid van Esdonk Inhoudelijke redactie: Jo-anne
Nadere informatieWerken aan natuur en milieu
Keuzevak Milieu, hergebruik en duurzaamheid Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot: COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie:
Nadere informatieRekenen Groep 4-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieModule Begroten, offreren en een werkplanning maken
Module Begroten, offreren en een werkplanning maken De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieModule Medewerker voeding. vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
Module Medewerker voeding vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent
Nadere informatieTraining. Presenteren en instrueren
Training Presenteren en instrueren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Erica Huppelschoten Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Presenteren
Nadere informatieModule Dierverzorger. vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
Module Dierverzorger vmbo landbouwbreed kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks
Nadere informatieRekenen verhoudingen. Procenten voor 1F
Rekenen verhoudingen Procenten voor 1F Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Piet Bandstra Inhoudelijke redactie: Jiska van Hall Christie Hofmeester
Nadere informatieGezonde dieren. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Gezonde dieren De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Gezonde dieren WEGWIJZER Deze module bestaat
Nadere informatieRekenen Groep 6-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
Nadere informatieNEDERLANDS Spreken en gesprekken voor 1F Deel 4 van 5
NEDERLANDS Spreken en gesprekken voor 1F Deel 4 van 5 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Hanneke Molenaar Inhoudelijke redactie: Ina Berlet
Nadere informatieTraining. Coachend begeleiden
Training Coachend begeleiden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Bertine Pruim Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Factor-E Coachend begeleiden
Nadere informatieOnkruidbestrijding en Gewasbescherming
CURSUSboek Onkruidbestrijding en Gewasbescherming voor de Hovenier & Groenvoorziener AUTEURS Wied Hendrix Jan van den Langenberg colofon Auteurs Wied Hendrix en Jan van den Langenberg Redactie Linda Kleverlaan,
Nadere informatieCursus. Autistisch spectrum
Cursus Autistisch spectrum Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Inge Janssens Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten Titel: Autistisch Spectrum ISBN:
Nadere informatieTraining. Interactieve vaardigheden
Training Interactieve vaardigheden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Anne Haselberg Eindredactie: Jo-Anne Schaaf Titel: Interactieve vaardigheden
Nadere informatieCursus. Vakinhoud en leergebieden primair onderwijs (geschiedenis)
Cursus Vakinhoud en leergebieden primair onderwijs (geschiedenis) Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Sietske van Es Inhoudelijke redactie: Floortje
Nadere informatieNederlands Luisteren Voor 1F Deel 2 van 2
Nederlands Luisteren Voor 1F Deel 2 van 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Gerda Verhey Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Titel: Nederlands Luisteren
Nadere informatieCursus. Creëer een veilig seksueel klimaat
Cursus Creëer een veilig seksueel klimaat Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Creëer
Nadere informatieCursus. Verdieping kinderen met specifieke begeleidingsvragen Deel 1
Cursus Verdieping kinderen met specifieke begeleidingsvragen Deel 1 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Meike Bouwer Inhoudelijke redactie: Napona
Nadere informatieEen website en applicatie ontwerpen en maken
Profielvak Dienstverlening en Producten Een website en applicatie ontwerpen en maken Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot: COLOFON
Nadere informatieTraining. Verhalen vertellen met poppen
Training Verhalen vertellen met poppen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Anne Haselberg Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Verhalen vertellen
Nadere informatieVerhoudingen in verband
Rekenen Verhoudingen Verhoudingen in verband Voor 1F Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Piet Bandstra Inhoudelijke redactie: Jiska van Hall Titel:
Nadere informatieCursus. Schrijf een projectplan
Cursus Schrijf een projectplan Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Annyttsje Pruim, Floortje Vissers Titel: Schrijf een projectplan ISBN: 978 90
Nadere informatieCursus. De wijk in beeld
Cursus De wijk in beeld Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Ingrid Mulder Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: De wijk in beeld ISBN:
Nadere informatieTraining. Opvoeden zonder vooroordelen
Training Opvoeden zonder vooroordelen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Opvoeden zonder
Nadere informatieTraining. Pr en communicatiemiddelen
Training Pr en communicatiemiddelen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Floortje Vissers Titel: Pr en communicatiemiddelen ISBN: 978 90 3724 122
Nadere informatieModule Dieetvoeding 93008_Dieetvoeding.indd :30
Module Dieetvoeding Colofon Auteur Henriëtte van Grinsven Redactie Linda Kleverlaan, Fundamentaal Beeld Arkamedia Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke
Nadere informatieREKENEN METEN EN MEETKUNDE. Meetkunde voor 1F Deel 1 van 2
REKENEN METEN EN MEETKUNDE Meetkunde voor 1F Deel 1 van 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Daphne Ariaens, Marie Josée Halman Inhoudelijke redactie:
Nadere informatieTraining. Talentherkenning
Training Talentherkenning Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Ariëlle Potter Titel: Talentherkenning ISBN:
Nadere informatieWerken aan communicatie 1
Communicatie Werken aan communicatie 1 Werken aan communcatie 1 Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot: Colofon Uitgeverij: Edu Actief
Nadere informatieNederlands. Woordenschat Dienstverlening en zorg
Nederlands Woordenschat Dienstverlening en zorg Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Gerda Verhey Inhoudelijke redactie: Edu Actief b.v. Titel: Woordenschat
Nadere informatieProject. Organiseren van buitenschoolse activiteiten
Project Organiseren van buitenschoolse activiteiten Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel:
Nadere informatieIk en de maatschappij. Ik en wij
Ik en de maatschappij Ik en wij Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Edith van Poppelen Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Eindredactie: Daphne Ariaens
Nadere informatieSociale en recreatieve activiteiten
Sociale en recreatieve activiteiten Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Richard Prins Inhoudelijke redactie: Patricia Streng Eindredactie: Astrid
Nadere informatieCursus. Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg
Cursus Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Richard Prins Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf
Nadere informatieInhoud. 1 Planten in allerlei soorten en maten 6. 2 Zorg voor planten Plagen en ziekten Voortplanting: een nieuw begin 90
Inhoud 1 Planten in allerlei soorten en maten 6 2 Zorg voor planten 32 3 Plagen en ziekten 60 4 Voortplanting: een nieuw begin 90 5 Vermeerderen zonder seks 114 INHOUD 5 1 Planten in allerlei soorten en
Nadere informatieCursus. Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie
Cursus Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje
Nadere informatie3. Een opleidingsdomein kiezen
Edu4all LOB 3. Een opleidingsdomein kiezen Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie: Bronvermelding: Illustraties:
Nadere informatieDOCENT. Thema: architectuur WONEN: TERUG IN DE TIJD! groep 5 en 6. Tip. Stadshagen
DOCENT In het thema architectuur gaan op onderzoek uit naar de oude huizen die vroeger in en rondom het gebied stonden dat nu is. Ze vergelijken de bouwstijl van verschillende oude huizen met hun eigen
Nadere informatieBrunelleschi. De Dom van Florence
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv, Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieGroei voorbereiden. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Groei voorbereiden De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Groei voorbereiden WEGWIJZER Deze module
Nadere informatie