Tankstation Ganzepool Brunssum

Transcriptie

1

2

3

4

5 Tankstation Ganzepool Brunssum

6 Inhoudsopgave Bijlagen bij de toelichting 3 Bijlage 1 Inrichtingstekening tankstation 5 Bijlage 2 Quickscan marktonderzoek haalbaarheid tankstation 7 Bijlage 3 Historisch bodemonderzoek 41 Bijlage 4 Onderzoek externe veiligheid 59 Bijlage 5 Natuuronderzoek 81 2

7 Bijlagen bij de toelichting 3

8 4

9 Bijlage 1 Inrichtingstekening tankstation 5

10

11 Bijlage 2 Quickscan marktonderzoek haalbaarheid tankstation 7

12 Vertrouwelijk QUICK SCAN MARKTONDERZOEK Haalbaarheid tankstation Brunssum Project d.d i.o.v. Gemeente Brunssum Uitgevoerd door: Bureau Star Line Bureau Star Line Polderlaan SK Middelharnis Tel.: Fax: KvK Rotterdam

13 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektronisch of op welke andere wijze ook en evenmin in een retrieval systeem worden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de opdrachtgever van het rapport. De inhoud van dit rapport is vertrouwelijk en Bureau Star Line zal daarover, behoudens voorafgaande toestemming van de opdrachtgever, geen mededelingen doen aan derden. Evenmin worden zonder voorafgaande toestemming van de opdrachtgever exemplaren van dit rapport of onderdelen daarvan door Bureau Star Line aan derden ter beschikking gesteld. De in dit rapport gegeven prognoses zijn zo objectief en realistisch mogelijke inschattingen die echter mede zijn gebaseerd op de (subjectieve) waardering en interpretatie van de onderliggende factoren en hun onderliggende samenhang. Aan deze waarden kan dan ook geen absolute waarde worden toegekend en Bureau Star Line kan op generlei wijze aansprakelijk worden gehouden indien deze prognoses in de praktijk niet blijken te worden gerealiseerd. Bureau Star Line, Middelharnis 2 Project QSO Brunssum d.d

14 INHOUDSOPGAVE Pagina Hoofdstuk 1 Inleiding 4 Hoofdstuk 2 Marktanalyse Pompprijzen en kortingen Tankstations gemeente Brunssum en N Kaarten marktgebied Omzetclaim motorbrandstoffen (aanbod) marktgebied 10 Hoofdstuk 3 Demografische gegevens en ruimtelijke ontwikkelingen Parkstad Limburg Demografische gegevens Nature Wonder World (NWW) Masterplan Herstructurering bedrijventerrein Oostflank 16 Hoofdstuk 4 Verkeer & Infrastructuur Buitenring Parkstad Limburg (BPL) Inpassingsplan BPL Verkeersintensiteiten en verkeersprognoses Verkeer Nature Wonder World (NWW) 21 Hoofdstuk 5 Volumepotentieelberekening motorbrandstoffen Volumepotentieelberekening vraagzijde gemeente Brunssum Confrontatie vraag en aanbod in motorbrandstoffen Volumepotentieel Buitenring Parkstad Limburg (BPL) Volumepotentieel bezoekers NWW 26 Hoofdstuk 5 Samenvatting en Conclusies 28 Bijlage I: Bijlage II: Bijlage III: Informatiebronnen Tracé Buitenring Parkstad Limburg Tracé Binnen- en Buitenring Parkstad Limburg 3 Project QSO Brunssum d.d

15 1 INLEIDING In opdracht van de gemeente Brunssum is door Bureau Star Line een Quick Scan Onderzoek (QSO) uitgevoerd ten behoeve de haalbaarheidpotenties van mogelijk 1 of 2 nieuw te vestigen tankstations binnen de gemeente Brunssum. Bij de gemeente Brunssum is het verzoek binnengekomen om medewerking te verlenen aan de realisering van een tankstation aan de Ganzepool in Brunssum (kadastraal bekend H nrs. 259 en 269) door een private partij (BLIS) en in dit rapport verder aangeduid als onderzoekslocatie Ganzepool. Daarvoor is een bestemmingsplanwijziging noodzakelijk. Door de gemeente Brunssum is aangegeven hieraan medewerking te willen verlenen onder de voorwaarde dat in de toekomst een tweede tankstation op korte afstand van de onderzoekslocatie Ganzepool markttechnisch haalbaar is en daar markttechnisch ruimte voor is. Dit in het kader van een gebiedsontwikkeling waar in de toekomst onder meer themapark Nature Wonder World (NWW) en andere ontwikkelingen voorzien zijn. Dit tweede tankstation wordt in het onderzoeksrapport verder aangeduid als onderzoekslocatie NWW en is voorzien bij de ontsluiting van het NWW vanaf de aan te leggen Buitenring Parkstad. Aan Bureau Star Line is gevraagd of een tweede tankstation in de directe nabijheid van het beoogde tankstation aan de Ganzepool en bij het doorgaan van Nature Wonder World haalbaar is en of daar markttechnisch gezien op dat moment ruimte voor is. Essentiële aandachtspunten daarbij zijn: verkeersintensiteiten, doelgroep en type tankstation, tarifering en invloed grensligging tot accijnsbeleid. Na deze inleiding volgt in hoofdstuk 2 een marktanalyse van het lokale verzorgingsgebied voor zover van invloed op beide onderzoekslocaties. Hoofdstuk 3 verdiept zich in de demografische gegevens en ruimtelijke ontwikkelingen van de gemeente Brunssum. Hoofdstuk 4 gaat in op de ontwikkelingen infrastructuur van de Buitenring Parkstad en op de verkeersintensiteiten en verkeersprognoses rondom beide onderzoekslocaties. In hoofdstuk 5 vindt een confrontatie plaats tussen vraag en aanbod in de markt van motorbrandstoffen alsmede een doelgroepenanalyse voor beide onderzoekslocaties. Hoofdstuk 6 sluit het rapport af met een samenvatting en conclusies. 4 Project QSO Brunssum d.d

16 2. MARKTANALYSE In hoofdstuk 2 is een beknopte marktanalyse opgesteld, waarin vier verkooppunten voor motorbrandstoffen zijn opgenomen die gezamenlijk en afhankelijk van de ligging geheel of gedeeltelijk voorzien in de behoefte aan motorbrandstoffen binnen de gemeente Brunssum. Daarnaast is een vijfde tankstation net ten noorden van de gemeente Brunssum in de marktanalyse opgenomen, welke van invloed is op het noordelijk deel van Brunssum en de toekomstige Buitenring Parkstad. 2.1 Pompprijzen en kortingen De pompprijzen in het onderzochte gebied zijn weergegeven in tabel 1 en zijn genoteerd op 2 juni Pompprijzen gemeente Brunssum en N274 Texaco Lukoil Total Esso Esso gem. * Brunssum Brunssum Brunssum Brunssum N274 land. (ad 1) (ad 2) (ad 3) (ad 4) (ad 5) ref.prijs Euro 95 1,779 1,709 1,725 1,709 1,680 1,819 Diesel 1,470 1,399 1,416 1,420 1,380 1,504 LPG x x 0,667 x 0,779 0,889 x = produkt wordt niet verkocht *gemiddelde landelijke referentieprijs Tabel 1 Pompprijzen d.d. 2 juni 2014 gemeente Brunssum en N274 Euro per liter Op basis van de genoteerde pompprijzen uit tabel 1, geeft tabel 2 een overzicht van de verstrekte kortingen aan de pomp. De korting is gerelateerd aan de gemiddelde landelijke referentieprijzen van Shell. Kortingen marktgebied Brunssum Texaco Lukoil Total Esso Esso gem. * Brunssum Brunssum Brunssum Brunssum N274 land. (ad 1) (ad 2) (ad 3) (ad 4) (ad 5) ref.prijs Euro 95 0,040 0,110 0,094 0,110 0,139 1,819 Diesel 0,034 0,105 0,088 0,084 0,124 1,504 LPG x x 0,222 x 0,779 0,889 x = produkt wordt niet verkocht *gemiddelde landelijke referentieprijs Tabel 2 Kortingen d.d. d.d. 2 juni 2014 gemeente Brunssum en N274 Eurocent per liter Tabel 2 laat zien dat, met uitzondering van het Texaco station (ad 1), alle tankstations in Brunssum relatief hoge kortingen verstrekken op alle producten motorbrandstof. Het Esso tankstation langs de N274 ten noorden van Brunssum (ad 5) biedt met 13,9 cent korting op benzine en 12,4 cent korting op diesel de hoogste kortingen binnen het onderzochte marktgebied. Dit tankstation ligt dan ook relatief dichter bij de Duitse grens ten opzichte van de overige onderzochte tankstations in Brunssum. De hoogste korting op LPG wordt met 22,2 cent verstrekt door Total in Brunssum (ad 3). Opvallend is dat alle onderzochte tankstations bemand zijn. 5 Project QSO Brunssum d.d

17 Verder is sprake van een grenseffect met Duitsland waarbij zowel de benzine- als de dieselproducten in Duitsland een stuk goedkoper zijn dan in Nederland. Volgens de International Road Transport Union (IRU) bedraagt het actuele prijsverschil (week 29, 2014) tussen Nederland en Duitsland 28,1 cent voor benzine en 11,5 cent voor diesel, beide ten gunste van Duitsland. Brunssum heeft wel als voordeel dat het dichtstbijzijnde tankstation in Duitsland op ca. 8 kilometer van Brunssum gevestigd is. De eventuele invoering van het Duitse tolvignet dat voor 2016 gepland staat, zal een positief effect hebben op het negatieve grenseffect voor Nederlandse pomphouders aan de grens met Duitsland, omdat thans relatief veel liters motorbrandstof afvloeien richting Duitsland. 2.2 Tankstations gemeente Brunssum en N274 In de marktanalyse zijn vijf verkooppunten voor motorbrandstoffen onderzocht die gezamenlijk en afhankelijk van de ligging geheel of gedeeltelijk voorzien in de behoefte aan motorbrandstoffen binnen de gemeente Brunssum (marktgebied). Daarvan ligt alleen het Esso verkooppunt aan de N274 (ad 5) net buiten Brunssum. Omwille van de hoge kortingen en de ligging van dit Esso tankstation net ten noorden van Brunssum en de toekomstige Buitenring Parkstad, is dit tankstation tevens in de marktanalyse opgenomen. De verkooppunten voor motorbrandstoffen (zie verwijzingen tabel 1 en 2) zijn: 1. Texaco (Toussaint Meys) aan de Akerstraat 126 te Brunssum Type en ligging station: Bemand full service, tangent Brunssum ri. Heerlen Brandstoffen: Benzine en diesel Voorterrein: Smal voorterrein met 4 opstelplaatsen. Extra voorzieningen: Minishop, geen prijzenbord Afstand tot onderzoekslocatie 1: 3,6 km. Afstand tot onderzoekslocatie 2: 4,1 km. Bijzonderheden & acties: geen prijzenbord, relatief weinig korting Foto 1 Texaco Foto 2 Texaco Akerstraat (Bron: Google Maps) 2. Lukoil aan de Prins Hendriklaan 243 te Brunssum Type en ligging station: Bemand full service, centrum Brunssum Brandstoffen: Benzine en diesel Voorterrein: Ruim voorterrein met 4 opstelplaatsen Extra voorzieningen: Shop, carwash rollover + 2 wasboxen hogedruk Afstand tot onderzoekslocatie 1: 2,5 km. Afstand tot onderzoekslocatie 2: 3 km. Bijzonderheden & acties: voorheen Total 6 Project QSO Brunssum d.d

18 Foto 3 Lukoil Foto 4 Lukoil (hier nog Total) Pr. Hendriklaan (Bron: Google Maps) 3. Total Boshouwers aan de Emmaweg 1 te Brunssum Type en ligging station: Bemand full service, tangent tussen Brunssum en Hoensbroek Brandstoffen: Benzine, diesel en LPG Voorterrein: Ruim voorterrein met 8 opstelplaatsen (waarvan 2 voor LPG en 2 voor Truckdiesel) Extra voorzieningen: Grote shop, wasstraat Total Wash, aanhangwagenverhuur Afstand tot onderzoekslocatie 1: 6 km. Afstand tot onderzoekslocatie 2: 6,5 km. Bijzonderheden & acties: Total nieuwe stijl Foto 5 Total Emmaweg Foto 6 Total Emmaweg 4. Esso aan de Akerstraat-Noord 57 te Brunssum Type en ligging station: Bemand full service, doorgaande weg Brunssum- West Brandstoffen: Benzine en diesel Voorterrein: Ruim voorterrein met 8 opstelplaatsen Extra voorzieningen: Shop met bakery, carwash rollover Afstand tot onderzoekslocatie 1: 5,5 km. Afstand tot onderzoekslocatie 2: 6 km. Bijzonderheden & acties: Ligging op gemeentegrens met Hoensbroek 7 Project QSO Brunssum d.d

19 Foto 7 Esso Akerstraat-noord (Bron: Google Maps) Foto 8 Esso Akerstraat-noord (Bron: Google Maps) 5. Esso Diederen aan de Echterbaan 2 (N274) te Schinveld Type en ligging station: Bemand full service, provinciale weg N274 zijde uitvallend Brunssum (t.h.v. Schinveld) Brandstoffen: Benzine, diesel en LPG Voorterrein: Ruim voorterrein met 8 opstelplaatsen (2 LPG) Extra voorzieningen: Grote shop, carwash rollover, Afstand tot onderzoekslocatie 1: 3,5 km. Afstand tot onderzoekslocatie 2: 3 km. Bijzonderheden & acties: Ligging ten noorden van toekomstige Buitenring Parkstad, goedkoopste tankstation in onderzoek. NB. Met de aanleg van de Buitenring Parkstad Limburg (BPL) zal het verkeer op de N274, het wegvak ten noorden van de BPL richting Brunssummerweg naar verwachting toenemen met 43%. Foto 9 Esso Schinveld Foto 10 Esso Schinveld (Bron: Google Maps) De vermelde afstanden bij bovenstaande tanklocaties zijn gebaseerd op de huidige onderlinge afstand ten opzichte van de Ganzepool en de geschatte onderlinge afstand ten opzichte van de toekomstige Buitenring Parkstad. In de marktanalyse valt op dat de tankstations in Brunssum vooral in het centrum, zuiden (richting Heerlen) en zuidwesten (richting Hoensbroek en Heerlen) van Brunssum gesitueerd zijn. 2.3 Kaarten marktgebied Onderstaande kaarten geven de ligging van de onderzoekslocaties weer binnen de regionale infrastructuur en binnen de gemeente Brunssum. Kaart 2 geeft een overzicht van de spreiding tankstations binnen het onderzochte marktgebied ten opzichte van de onderzoekslocaties. 8 Project QSO Brunssum d.d

20 De nummers op de kaart verwijzen naar de concurrentie in paragraaf 2.3. Kaart 3 geeft de ligging van de onderzoekslocaties weer ten opzichte van de huidige lokale infrastructuur. Het noordelijk deel van Brunssum kan vooral goed terecht bij het Esso station in Schinveld. De nieuwe infrastructuur (zie hoofdstuk 4) rondom Brunssum zal naar verwachting behoorlijke verschuivingen in de verkeersroutes in en om Brunssum tot gevolg hebben. Dit zal zeker effect hebben op de bestaande tankstations in Brunssum. In welke mate dat is zal per locatie bezien moeten worden. Omdat echter het doorgaande verkeer in de toekomst om Brunssum heen geleid zal worden, zal er in dit onderzoek vanuit worden gegaan dat het verkeersaanbod op doorgaande wegen in de kern Brunssum af zal nemen, met uitzondering van de wegen die naar de nieuwe Buitenring Parkstad Limburg leiden, zoals bijvoorbeeld de Ganzepool (onderzoekslocatie 1) en de N274 (Esso Schinveld). Kaart 1 Huidige infrastructuur regio Brunssum Bron kaart: Google Maps 5. Esso Onderzoeks- Locatie 1 Zoekgebied onderzoeks- Locatie 2 2. Lukoil 4. Esso 3. Total 1. Texaco = Rijrichting Buitenring Parkstad Limburg Kaart 2 Spreiding tankstations onderzocht marktgebied onderzoekslocatie Bron kaart: Google Maps (bewerkt) 9 Project QSO Brunssum d.d

21 Onderzoeks- Locatie 1 Zoekgebied onderzoeks- Locatie 2 = Rijrichting Buitenring Parkstad Limburg Kaart 3 Ligging onderzoekslocaties Bron kaart: Google Maps (bewerkt) De ligging van beide onderzoekslocaties op kaart 3 zijn bij benadering ingetekend. Kaart 6 in paragraaf geeft de toekomstige situatie van spreiding tankstations weer. 2.4 Omzetclaim motorbrandstoffen (aanbod) marktgebied Binnen de gemeente Brunssum zijn vier verkooppunten voor motorbrandstoffen gevestigd. Van de vier aanwezige tankstations binnen de gemeentegrens, liggen er drie (Esso ad 4, Total ad 3 en Texaco ad 1) aan de rand van de gemeentegrens met Heerlen en Hoensbroek. Naar verwachting trekken deze drie locaties zowel klanten uit Brunssum als uit Hoensbroek en/of Heerlen. Op basis van landelijke ervaringscijfers wordt in dit onderzoek aangenomen dat deze drie gemeentegrens locaties 60% van het totaal aantal verkochte liters motorbrandstoffen op het tankstation afzetten binnen de gemeente Brunssum en 40% in de omringende gemeenten. Het volume motorbrandstoffen van de locatie Lukoil, dat centraal gelegen is in de gemeente Brunssum, wordt voor 100% toegerekend tot het marktgebied van Brunssum. De gemiddelde afzet in liters per tankstation varieert per type tankstation. De grotere, goed uitgeruste tangent tankstations behalen een doorgaans hogere afzet dan de kleinere buurtstations. Deze laatste groep moet het vooral van persoonlijke service en/of prijs en lokaliteit hebben. Ook is de gemiddelde afzet aan drukke, doorgaande wegen doorgaans hoger dan in wijken op minder zichtbare locaties. 10 Project QSO Brunssum d.d

22 Daarbij dient opgemerkt te worden dat ook de onbemande tanklocaties met doorgaans een scherpe prijsstelling aan de pomp, een relatief hogere gemiddelde afzet per pomp hebben, mits de locatie qua prijsbeleid voldoende onderscheidend is. Omdat in Brunssum bij alle tankstations (met uitzondering van Texaco, ad 1) hoge kortingen verstrekt worden (mede ook door de ligging in een grensgebied) is dit prijsvoordeel bij de onbemande tankstations niet significant. Tot slot bestaat er een groot verschil tussen tankstations die zich hoofdzakelijk op personenverkeer richten en tankstations die zich zowel op personen- als op vrachtverkeer richten. Binnen het onderzochte marktgebied richt alleen Total (ad 3) zich ook specifiek op vrachtverkeer met extra opstelplaatsen speciaal bestemd voor deze doelgroep. Alle tanklocaties binnen de gemeente Brunssum liggen binnen de bebouwde kom of aan de rand daarvan. Binnen de bebouwde kom varieert de gemiddelde afzet motorbrandstoffen per pomp grofweg van liter per opstelplaats op een buurt- of wijkstation tot liter per opstelplaats bij een groot tangent tankstation of een onbemand tankstation (mits voldoende prijsconcurrerend). In algemene zin zijn buurtstations gelegen in de wijk of langs wijkontsluitingswegen met een relatief lage verkeersintensiteit (minder dan gemiddeld motorvoertuigen per etmaal). Hierbij dient echter ook rekening gehouden te worden met het aantal tankstations in een woonkern. Tangent stations liggen vooral aan doorgaande wegen met gemiddeld tot motorvoertuigen per etmaal, waarbij de grote tangent stations vooral in stedelijke gebieden gelegen zijn en de kleinere tangent stations in kleine tot middelgrote kernen als Brunssum. Binnen het onderzochte marktgebied zijn Lukoil (ad 2) en Esso (ad 4) gerekend tot de buurtstations met een gemiddelde afzet van circa liter per opstelplaats per jaar. Tankstations langs de hoofdontsluitingswegen van Brunssum (Texaco ad 1 en Total ad 3) zijn beide gerekend tot kleine tangent stations, waarbij een onderscheid is gemaakt in de uitstraling, grootte en extra opstelplaatsen voor vrachtwagens. Daarvoor is in dit onderzoek voor de Texaco locatie gerekend met gemiddeld liter per opstelplaats en voor Total met gemiddeld liter per opstelplaats. De gemiddelde afzet in liters motorbrandstof per opstelplaats voor een bepaald type tankstation is grotendeels gebaseerd op cijfers uit de Toolbox benzinemarkt van het Ministerie van Economische Zaken. De cijfers uit de Toolbox zijn echter vertaald naar de lokale situatie en aangepast waar nodig, teneinde een zo reëel mogelijk beeld van de onderzochte markt te verkrijgen. Tabel 3 geeft een overzicht van de gemiddelde afzet in liters motorbrandstoffen van de tanklocaties binnen de gemeente Brunssum, berekend op basis van de gemiddelde afzet per opstelplaats zoals hierboven omschreven. Let wel, het gaat hier dus niet om daadwerkelijke afzetcijfers, maar om de afzet die op basis van landelijke kengetallen behaald zou kunnen worden. De daadwerkelijk gerealiseerde afzet kan en zal in de praktijk hiervan afwijken. De ervaring leert echter dat het daadwerkelijk minder aantal liters bij de ene marktpartij wordt gecompenseerd door het hoger aantal liters bij de andere marktpartij, hetzij binnen de gemeente Brunssum, hetzij binnen de regio. Dit heeft alles met marktwerking te maken: prijskortingen (en accijnzen), spaarsystemen en vooral ook persoonlijke service en merkkracht. 11 Project QSO Brunssum d.d

23 Volumeclaim motorbrandstoffen aanbodzijde gemeente Brunssum 2013 Tankstation Gemiddelde Effectief Bruto volume % Omzet- Netto volumeafzet aantal opstel- claim claim claim opstelplaats plaatsen tanklocatie Brunssum tanklocatie Brunssum: Ad 1. Texaco % Ad 2. Lukoil % Ad 3 Total % Ad 4. Esso % Totaal Brunssum liter Gemiddelde afzet opstelplaats = gemiddeld verkocht aantal liters motorbrandstof per opstelplaats Effectief aantal opstelplaatsen = feitelijk aantal opstelplaatsen dat op het tankstation in gebruik is Bruto volumeclaim tanklocatie = bruto aanwezige volumecapaciteit dat tankstations in Brunssum bieden % omzetclaim Brunssum = aandeel van het volume motorbrandstoffen dat naar verwachting feitelijk afkomstig uit is de gemeente Brunssum; Netto volumeclaim tanklocatie = netto aanwezige volumecapaciteit dat tankstations in Brunssum bieden voor uitsluitend de tankende klanten uit gemeente Brunssum (= netto aanbod, zie paragraaf 5.2) Tabel 3 Volumeclaim motorbrandstoffen aanbodzijde gemeente Brunssum anno 2013 De netto volumeclaim in tabel 3 wordt doorberekend in de confrontatie tussen vraag en aanbod in hoofdstuk 5, paragraaf Project QSO Brunssum d.d

24 3. DEMOGRAFISCHE GEGEVENS EN RUIMTELIJKE ONTWIKKELINGEN Hoofdstuk 3 gaat in op de demografische gegevens en ruimtelijke ontwikkelingen van zowel de gemeente Brunssum als de omliggende regio Parkstad Limburg. Parkstad Limburg is een bestuurlijk samenwerkingsverband in Zuidoost-Limburg, met in totaal inwoners. De gemeenten Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Brunssum, Nuth, Voerendaal, Simpelveld en Onderbanken vormen samen Parkstad Limburg. 3.1 Parkstad Limburg Brunssum is een grensgemeente met Duitsland en maakt deel uit van het bestuurlijke samenwerkingsverband Parkstad Limburg. De omgeving van Brunssum is sterk verstedelijkt. De stedelijke gebieden van Brunssum, Heerlen, Landgraaf en Kerkrade vormen een aaneengesloten stedelijke agglomeratie. Parkstad Limburg krimpt. Volgens eerdere prognoses loopt het aantal inwoners in de 8 gemeenten in de regio terug van bijna in 1990 via in 2010 naar ca inwoners in Door middel van het totale pakket aan maatregelen in het Regioprogramma wil de regio een bodem leggen in deze daling en een nieuw evenwicht tot stand brengen. Parkstad moet in 2040 een vitale stadsregio zijn met circa inwoners. Demografisch gezien neemt Parkstad een bijzondere positie in Nederland in. Het geboortecijfer is lager en de vergrijzing groter dan elders in Nederland. Met als gevolg een natuurlijke krimp van de bevolking. Een extra bevolkingsverlies door de migratie naar Duitsland en België komt daar nog bij. De regio geldt momenteel als een van de meest vergrijzende gebieden van Nederland. In 2006 is ongeveer 1 op de 4 inwoners ouder dan 65 jaar (bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Op grond van een CBS-prognose (CBS 2006) zal in 2025 ongeveer 1 op de 3 inwoners ouder zijn dan 65 jaar. Voor Nederland ligt het gemiddelde in 2025 op circa 1 op de 4 mensen als 65- plusser (de situatie die in Parkstad Limburg reeds in 2006 ingetreden is). Ook wat betreft de daling van de bevolking loopt de regio voor op de rest van Nederland. De CBSprognose (CBS 2006) gaat uit van een bevolkingsdaling van meer dan inwoners in de periode De daling van het inwonertal is in 1997 ingezet en heeft verstrekkende sociale en economische gevolgen voor de regio. In 2005 heeft de provincie Limburg in reactie op de kabinetsnota Pieken in de Delta, waarin voor Nederland de hoofdlijnen van de toekomstige economische ontwikkeling zijn benoemd, de Versnellingsagenda vastgesteld. In de Versnellingsagenda zijn 3 projecten opgenomen die de regio een op technologie en innovatie gerichte impuls moeten geven. Voorts zijn de gemeenten Maastricht, Sittard-Geleen en Heerlen een samenwerking onder de naam Tripool Zuid-Limburg gestart. Deze samenwerking is erop gericht de economische structuur van Zuid-Limburg te versterken. Voorts is in de regio ook de publiek-private Ontwikkelingsmaatschappij Parkstad Limburg actief die met een aantal projecten voor nieuwe economische impulsen probeert te zorgen. Van diverse kanten wordt gewerkt aan een economisch sterk Parkstad. Om de economische ontwikkeling van de regio te sturen, is de afgelopen jaren door Parkstad gekozen voor een beperkt aantal economische speerpunten. Nieuwe Energie, Toerisme en Recreatie, Zorg, Financieel Administratieve dienstverlening en de ontwikkeling van een Parkstad Centrum. 13 Project QSO Brunssum d.d

25 Hiermee kan een beter toegankelijke regio met een dynamisch stadscentrum, met nieuwe en vernieuwende werkgelegenheid de bestaande arbeidsmarkt bedienen en hoger opgeleiden aantrekken en vasthouden. Met de vaststelling van het Regioprogramma in 2010 is een verdeelsleutel gemaakt voor de investeringen in een duurzaam vitale regio. Het Regioprogramma schetst de visie op de toekomst (Parkstad 2040) en de strategie tot Op die basis worden de komende jaren alle uitvoeringsprojecten beoordeeld en geselecteerd. De bevolkingsaantallen lopen terug in Parkstad. Anticiperen hierop door te zoeken naar kansen is voor de regio van groot belang. Zoals het verbeteren van het woningaanbod, vergroten en verbeteren van het groenareaal, beter afstemmen van het retail aanbod en met name versterken van leisure en recreatie gericht op meerdaags verblijf. Investeren in de duurzame economische vitaliteit van Parkstad om de potentie van de regio te vergroten. Het Regioprogramma steunt op de Strategische Agenda die in samenwerking met de Provincie Limburg is vastgesteld. Inmiddels is gestart met de aanleg van de no regret -delen van de Buitenring Parkstad (zie hoofdstuk 4). De Buitenring bevordert niet alleen de bereikbaarheid en verbindingen van de regio met de omgeving, maar geeft ook de economische ontwikkelingen in en de duurzaamheid van de regio een impuls. Het woon- en leefmilieu in het gebied wordt opgewaardeerd. 3.2 Demografische gegevens De gemeente Brunssum telt op 1 januari 2014 in totaal inwoners (bron: CBS). In tabel 4 is een opsomming gegeven van de demografische gegevens en prognoses van de gemeente Brunssum van 2013 tot en met 2030 (CBS Statline en Onderzoeksbureau E,til). De cijfers worden als input gehanteerd in de volumepotentieelberekening van het marktgebied in hoofdstuk 5. Marktgebied aantal aantal aantal gem. in- aantal Gem.Brunssum inwoners huishoudens personen- woners per bedrijfs wagens** huishouden wagens , * , , ,99 *aantal gemotoriseerde bedrijfswagens, waarvan 990 bestelauto s en 51 vrachtauto s ** aantal personenwagens op basis van gemiddeld 1,07 motorvoertuigen per huishoudens in 2013 Tabel 4 Demografische gegevens marktgebied gemeente Brunssum Bron: CBS Statline & E,til (bewerkt) De inwoneraantallen en het aantal huishoudens tot en met 2030 zijn afkomstig van de bevolkingsprognoses van onderzoeksbureau E,til. Daarin is waarneembaar dat het aantal inwoners in Brunssum tot 2030 naar verwachting in hogere mate zal afnemen dan het aantal huishoudens. Dit komt overeen met de landelijke trend dat het gemiddeld aantal inwoners per huishouden geleidelijk aan kleiner wordt. Het aantal geregistreerde personenwagens voor 2020, 2025 en 2030 is doorberekend op basis van het actuele gemiddeld aantal personenwagens per huishoudens in 2013, zijnde 1,07 wagens. Van het aantal bedrijfswagens zijn alleen de actuele cijfers bekend (2013). Gelet op de ontwikkelingen binnen Parkstad Limburg mag daarin een groei verwacht worden, echter in welke mate is op dit moment niet vast te stellen. Om die reden is ook in de toekomstscenario s uitgegaan van het actuele aantal gemotoriseerde bedrijfswagens, zijnde wagens, waarvan 990 bestelwagens, 51 vrachtwagens en 159 overige wagens (bussen, tractoren e.d.). 14 Project QSO Brunssum d.d

26 3.3 Nature Wonder World Het project Nature Wonder World is verankerd in de Intergemeentelijke Structuurvisie Parkstad Limburg (okt. 2009) en de gemeentelijke structuurvisie (nov. 2009) en vormt één van de speerpunten in het Regioprogramma naar een duurzame vitale regio als onderdeel van de Integrale Gebiedsontwikkeling Parkstadring en het Uitvoeringsprogramma Toerisme Parkstad Limburg (febr. 2010). De Oostflank in Brunssum is daarbinnen aangemerkt als een van de belangrijkste potentiële ontwikkelingsgebieden voor een toeristische topattractie in een combinatie van grootschalige dagrecreatie met grootschalige verblijfsrecreatie. Het geformuleerde toekomstperspectief voor de Oostflank van Brunssum gaat uit van een integrale en duurzame gebiedsontwikkeling, met enerzijds hoogwaardige nieuwe bedrijvigheid in het noordelijk deel en een grootschalige toeristisch-recreatieve ontwikkeling in het zuidelijk deel, passend in een fraai natuurlandschap en ontsloten door hoogwaardige infrastructuur in de vorm van de Buitenring Parkstad Limburg. Medio 2011 heeft de gemeente Brunssum in samenwerking met Parkstad Limburg en Provincie Limburg besloten samen met initiatiefnemer ADDVentures een ontwikkelingsen haalbaarheidsstudie te maken voor het themapark. Parkstad Limburg telt al veel toeristische trekpleisters zoals PinkPop, SnowWorld, GajaZoo, Mondo Verde, de stoomtrein, de woonboulevard, de golfbaan, het Thermenmuseum en het Discovery Center Continium. Eind dit jaar moet duidelijk worden of de financiering voor Nature Wonder World in Brunssum rond komt. In 2019 zouden de zeven wereldwonderen dan op één plek bijeen komen. Als de plannen doorgaan, levert dat naar verwachting minimaal ca arbeidsplaatsen op. Kaart 4 Parkstad Leisure Ring Bron: gemeente Brunssum 15 Project QSO Brunssum d.d

27 Volgens prognoses mag uitgegaan worden dat minimaal 1,9 en maximaal 2,8 miljoen bezoekers per jaar te verwachten zijn. In het haalbaarheidsonderzoek NWW is uitgegaan van de middenvariant van 2,2 miljoen bezoekers op jaarbasis, waarvan 26% van de bezoekers afkomstig uit België, 45% uit Duitsland en 29% uit Nederland. 3.4 Masterplan Herstructurering Bedrijventerreinen Oostflank Op 25 maart 2014 heeft het college van B&W van de gemeente Brunssum het concept Masterplan Herstructurering Bedrijventerreinen Oostflank vastgesteld. Het masterplan betreft een strategische meerjarenvisie voor de bedrijventerreinen Bouwberg, Ora et Labora, Hendrik en Rimburgerweg, gericht op transformatie en herstructurering. Het project maakt, samen met de ontkluizing van de Rode Beek en het project Nature Wonder World, deel uit van de Integrale gebiedsontwikkeling Oostflank. Doelstelling van het project is een verbetering van de ruimtelijke kwaliteit op de bestaande bedrijventerreinen. Het geplande tracé van de Buitenring vormt één van de uitgangspunten van het masterplan. Bedrijven in de sfeer van afvalverwerking en recycling worden zoveel mogelijk geclusterd op het bedrijventerrein Ora et Labora. Het bedrijventerrein Hendrik ondergaat een transformatie tot de nieuwe entree van Brunssum, alwaar beide onderzoekslocaties gesitueerd zijn. Op Bouwberg wordt getracht de structuur en ontsluiting ten zuiden van de Boschstraat te verbeteren. Bouwberg Ora et Labora Zoekgebied onderzoeks- Locatie 2 NWW (uitgangspunt: voorlopige afbakening) Transformatielocatie Onderzoeks- Locatie 1 Hendrik Rimburgerweg Kaart 5 Oostflank Brunssum deelgebieden Kaart 6 Deelgebied Hendrik t.o.v. aansluiting BPL Bron: Toekomstvisie Deelgebieden Bedrijventerrein Oostflank Brunssum Het huidige bedrijventerrein Hendrik krijgt in de toekomst een andere vorm en omvang door de komst van de Buitenring en NWW. De zone langs de (oprit van) de Buitenring is de representatieve zijde van het bedrijventerrein. Voor de gevels die zichtbaar zijn aan deze zone gelden hogere beeldkwaliteitseisen. De overige gevels en voor bedrijven die niet aan deze zichtlocatie liggen (interne kavels) geldt een basisniveau voor de beeldkwaliteit. Voor gevels die niet grenzen aan openbaar gebied gelden geen beeldkwaliteitseisen. Bij de rotonde ter hoogte van de fly-over over de Buitenring is een hoogteaccent of markant beeldmerk denkbaar. 16 Project QSO Brunssum d.d

28 4. VERKEER EN INFRASTRUCTUUR In dit hoofdstuk wordt een beknopte samenvatting gegeven van de ruimtelijke ontwikkelingen infrastructuur met betrekking tot de Buitenring Parkstad ter hoogte van Brunssum. Tevens komen de verkeersintensiteiten en verkeersprognoses aan de orde voor beide onderzoekslocaties. Brunssum heeft in de huidige infrastructuur diverse aansluitingen naar de provinciale wegen: N274: richting Roermond en toekomstige B56 neu richting Duitsland N276: richting Sittard-Geleen N298: via Hoensbroek naar Nuth en de A2 N299: via Landgraaf en Kerkrade naar Herzogenrath Hiernaast kent Brunssum diverse verkeersaders die niet tot de provinciale wegen behoren: Akerstraat: van de wijk Rumpen naar Heerlen. Emmaweg en de Akerstraat-Noord: van de wijk Treebeek en Hoensbroek) naar Heerlerheide en Heerlen. Rimburgerweg: richting Ubach over Worms en Ubach-Palenberg. In de toekomst zal Brunssum zowel aangesloten worden aan de Binnenring Parkstad als aan de Buitenring Parkstad. 4.1 Buitenring Parkstad Limburg (BPL) De Buitenring wordt een ringweg rondom de stadsregio Parkstad Limburg, waar de gemeenten Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Onderbanken en Schinnen deel van uitmaken. De Buitenring Parkstad Limburg heeft een duidelijk doel: zorgen dat de bereikbaarheid van en binnen de regio Parkstad sterk verbetert. De Buitenring zorgt voor een vlotte verbinding tussen gemeenten in de regio en voor een goede verbinding met nationale en internationale wegen. Daarbij worden bestaande wegen die door woonkernen leiden ontlast. Bovendien biedt de nieuwe weg volop kansen voor economische en toeristische ontwikkelingen en verbetert de verkeersveiligheid in het gebied. In de regio Parkstad Limburg speelt een aantal problemen dat onder andere het gevolg is van de aanwezige verkeersstructuur. Het gaat om de hierna genoemde problemen die met de Buitenring moeten worden aangepakt: 1. Binnen de regio is sprake van een diffuse verkeersstructuur zonder een duidelijke hiërarchie. Het gebied mist met name regionale stroomwegen, waardoor regionaal en lange-afstandsverkeer worden afgewikkeld over wegen die hier minder geschikt voor zijn. 2. De interne bereikbaarheid is onvoldoende. Voor de verplaatsingen binnen Parkstad Limburg is er enerzijds sprake van capaciteitsknelpunten waardoor de doorstroming van het verkeer wordt gehinderd. Anderzijds is er sprake van lange reistijden als gevolg van de diffuse structuur van het wegennet. 3. De externe bereikbaarheid is onvoldoende. Een hoogwaardige verbinding tussen de oostflank van Parkstad Limburg en regio Aachen ontbreekt. 17 Project QSO Brunssum d.d

29 Daarnaast doet het verkeer er relatief lang over om vanuit de oostzijde van Parkstad Limburg de A76 te bereiken. Dit leidt ertoe dat het oostelijk deel van Parkstad niet optimaal bereikbaar is. 4. De huidige verkeersstructuur heeft een negatieve invloed op de leefbaarheid (luchtkwaliteitsproblemen, geluidshinder en barrièrewerking). 5. De huidige verkeersstructuur heeft een negatieve invloed op de verkeersveiligheid. 6. De verkeersstructuur plaatst een rem op de economische ontwikkeling en het vestigings en ondernemingsklimaat. Dit geldt met name voor de (noord)oostzijde van Parkstad Limburg waar de komende jaren juist nog verschillende ruimtelijke ontwikkelingen zijn voorzien. 7. De verkeersstructuur beperkt de ontwikkeling van de toeristisch recreatieve sector. De ambitie bestaat om in Parkstad Limburg, naast Maastricht en het Heuvelland, een derde toeristische recreatieve pijler voor Zuid Limburg te ontwikkelen (zie hoofdstuk 3). Een goede bereikbaarheid van de aanwezige toeristische attracties is een van de voorwaarden om de toeristisch-recreatieve sector te versterken. Het tracé van de BPL is opgenomen in bijlage II. Kaart 7 geeft alleen de uitsnede van het tracé ter hoogte van Brunssum weer. Het tracé van de BPL loopt vanaf de aansluiting van de N298 op de A76 bij Nuth tot aan de aansluiting van de N300 op de N281 bij Avantis European Science and Businesspark. Het tracé heeft een totale lengte van circa 26 kilometer. Het tracé loopt circa 8 kilometer over bestaande wegen die worden aangepast of verbreed en circa 18 kilometer over nieuw aan te leggen wegen. De gemeenten waar het tracé doorheen loopt zijn Nuth, Heerlen, Schinnen, Brunssum, Onderbanken, Landgraaf en Kerkrade. Kaart 7 Tracé Parkstad Buitenring t.h.v. Brunssum Bron: 18 Project QSO Brunssum d.d

30 Het tracé voor de Buitenring loopt vanaf de aansluiting op de A76 ter hoogte van bedrijventerrein de Horsel (inclusief aansluiting Nuth). Ter hoogte van Brunssum loopt het tracé na de aansluiting op de N276 langs de noordzijde van Brunssum naar de N274. Het tracé loopt om Brunssum heen, over de Mijnsteenberg naar de N299. De N299 wordt gevolgd tot aan de Torenstraat. Vanaf hier loopt het tracé over de Dentgenbachweg naar de Kaalheidersteenweg / Kerkradersteenweg. Op deze locatie wordt het tracé doorgetrokken richting de Hamstraat (N300). Vanaf de aansluiting op de Hamstraat (N300) wordt deze weg gevolgd om vervolgens aan te sluiten op de N281 bij Avantis European Science and Business Park. De Buitenring Parkstad bestaat straks uit twee rijbanen van elk twee rijstroken. De maximale snelheid buiten de bebouwde kom wordt 100 km per uur, met uitzondering van de trajecten door de Brunssummerheide en het Geleenbeekdal. Hier is de maximumsnelheid 80 km per uur. Samen met de aanleg van de Buitenring worden ook de provinciale wegen N298, N299 en N300 verbeterd. Zo ontstaat een fijnmazig wegennet, met een hoogwaardige verbinding rond de regio en een goede aansluiting op de hoofdwegen binnen Parkstad, zoals de Binnenring Parkstad. Zo zijn woonwijken, bedrijven en toeristische attracties in de regio straks beter te bereiken Inpassingsplan Buitenring Parkstad Limburg (BPL) 2012 De BPL beslaat de regionaal verbindende wegen N298, N299 en N300 en is één van die ontbrekende onderdelen. Het is de bedoeling dat de genoemde wegen worden opgewaardeerd en deels aangevuld met nieuwe wegvakken, inclusief kruisingen en aansluitingen, waardoor er één hoogwaardige, regionale verbinding ontstaat. In deze paragraaf is uitsluitend een samenvatting gegeven van de meest relevante aspecten uit het inpassingsplan met betrekking tot dit onderzoek naar tanklocaties Brunssum. Op 8 oktober 2010 is door Provinciale Staten van Limburg reeds een inpassingsplan voor de Buitenring Parkstad Limburg vastgesteld. Dit besluit is door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bij uitspraak van 7 december 2011 vernietigd. De Raad van State was van oordeel dat er geen 'toereikend inzicht bestaat in de gevolgen van de weg voor de beschermde natuurgebieden 'Brunssummerheide' en 'Geleenbeekdal'. Het Inpassingsplan Buitenring Parkstad Limburg 2012 is opgesteld en vastgesteld met inachtneming van bovengenoemde uitspraak van de Raad van State en de overige (gedeeltelijk) gegrond verklaarde beroepen. Naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State is in het kader van dit inpassingsplan voor de natuurgebieden 'Brunssummerheide' en 'Geleenbeekdal' een nieuwe Passende Beoordeling uitgevoerd. Eind begin 2015 volgt naar verwachting de uitspraak van de Raad van State over het Provinciaal Inpassingsplan Het tracé voor de Buitenring loopt vanaf de aansluiting op de A76 ter hoogte van bedrijventerrein de Horsel (inclusief aansluiting Nuth). Na de aansluiting op de N276 loopt het tracé langs de noordzijde van Brunssum naar de N274. Het tracé loopt om Brunssum heen, over de Mijnsteenberg naar de N299. Bij Brunssum is het voorkeurstracé ten noorden van Brunssum geprojecteerd. Het noordelijke traject ondersteunt het belang van de ringstructuur die de weg behoort te krijgen. Het doorgaande verkeer verdwijnt uit de kern Brunssum waardoor de leefbaarheid aldaar aanzienlijk verbetert. Met het project Rode Beek wordt er een robuuste verbinding gecreëerd tussen de Brunssummerheide en het Schutterspark inclusief herstel van het oorspronkelijke natuurlijke evenwicht. De N299 wordt gevolgd tot aan de Torenstraat. 19 Project QSO Brunssum d.d

31 Vanaf hier loopt het tracé over de Dentgenbachweg naar de Kaalheidersteenweg / Kerkradersteenweg. Op deze locatie wordt het tracé doorgetrokken richting de Hamstraat (N300). Vanaf de aansluiting op de Hamstraat (N300) wordt deze weg gevolgd om vervolgens aan te sluiten op de N281 bij Avantis European Science and Business Park. Verkeerseffecten BPL De komst van de BPL zal naast een positief verkeerskundig effect op de verkeerafwikkeling en de doorstroming binnen de regio Parkstad ook een positief verkeerskundig effect opleveren ten aanzien van de verkeersveiligheid. De BPL zorgt voor meer structuur en meer logische routekeuzes. Het verkeer dat nu nog relatief lang op het onderliggende wegennet van A naar B rijdt, zal eerder volgens de hoofdstructuur gaan rijden. Dit betekent dat voor de verplaatsingen over langere afstanden binnen de regio, voor de BPL wordt gekozen. Door dit effect wordt het onderliggende wegennet ontlast, met positieve effecten voor de leefbaarheid en verkeersveiligheid. Samenvoegen aansluitingen Ganzepool en Rimburgerweg In het bestuurlijk voorkeurstracé zijn ten oosten van Brunssum twee aansluitingen opgenomen, te weten de aansluiting op de Ganzepool en de aansluiting op de Rimburgerweg. Deze twee aansluitingen liggen erg dicht op elkaar. Het samenvoegen van de beide aansluitingen heeft daarnaast een positief effect op de doorstroming, verkeersveiligheid en geluidshinder op de BPL door de afname van een aansluiting (concentratie van in en uitvoegende bewegingen). De samenvoeging van de twee aansluitingen past daarnaast binnen de ontwikkelingen rond de Oostflank van Brunssum (zie kaart 8). 5. Esso Onderzoeks- Locatie 2 2. Lukoil Onderzoeks- Locatie 1 4. Esso 3. Total 1. Texaco Kaart 8 Aansluiting Ganzepool BPL Bron: Inpassingsplan Buitenring Parkstad Limburg Project QSO Brunssum d.d

32 4.2 Verkeersintensiteiten en verkeersprognoses Een gedeelte van de BPL bestaat uit geheel nieuwe infrastructuur. Het gaat hierbij hoofdzakelijk om het noordelijke deel van het tracé vanaf Nuth tot aan de Nieuwenhagenerweg (N299). De verkeersintensiteiten liggen in het jaar 2025 op dit deel van het tracé rond de tot motorvoertuigen per etmaal. Vanaf de Rimburgerweg tot aan het GaiaZoo volgt de BPL de route van het bestaande tracé (Nieuwenhagenerweg en de Dentgenbachweg). De verkeersintensiteit is hier rond de motorvoertuigen per etmaal. Ten opzichte van de 'oude' infrastructuur is dit meer dan een verdubbeling. Het deel van de BPL door het Vauputsdal tussen het GaiaZoo en de Hamstraat betreft eveneens nieuwe infrastructuur. Uit de modelberekening wordt hier een verkeersintensiteit van ongeveer motorvoertuigen per etmaal verwacht. De BPL vervolgt zijn route over de bestaande Hamstraat tot aan het verkeersplein Avantis. De verkeersintensiteit bedraagt ongeveer motorvoertuigen per etmaal. Volgens de modelberekeningen ten behoeve van het Provinciaal Inpassingsplan zijn de volgende verkeersintensiteiten voorzien voor de Buitenring ter hoogte van de aansluiting Ganzepool en Nature Wonder World (dit is ter hoogte van de twee geprojecteerde rotondes bij de aansluiting Ganzepool). Verkeersprognoses per etmaal Buitenring Parkstad Limburg (BPL) Wegvak BPL * zuidelijk van de aansluiting Ganzepool noordelijk van de aansluiting Ganzepool * intensiteiten exclusief ontwikkeling Nature Wonder World Tabel 5 Verkeersprognoses BPL t.h.v. aansluiting Ganzepool, Bron: Inpassingsplan Buitenring Parkstad Limburg 2012 Verkeer Ganzepool Ter hoogte van onderzoekslocatie 1 reden in 2007 op de Ganzepool motorvoertuigen per gemiddelde werkdag. De prognose voor de Ganzepool in 2030 zijn motorvoertuigen per etmaal in geval van realisatie van de Buitenring Parkstad Limburg. 4.3 Verkeer Nature Wonder World (NWW) Door de komst van de Parkstad Leisure Ring (kaart 4) wordt de bereikbaarheid van het gebied met de auto aanzienlijk verbeterd. Ook de ontwikkeling van de parken binnen het NWW-concept zullen aansluiten op deze Leisure Ring. De Parkstad Leisure Ring zal, in combinatie met de N281, een volledige ringweg gaan vormen rondom de regio Parkstad Limburg. Daarnaast komt er aan de zuidkant, in Duitsland, een nieuwe weg, de B258n, die de Leisure Ring zal verbinden met de L232. Zo ontstaat een hechtere schakel tussen Parkstad Limburg en de regio Aken. De bereikbaarheid en modal split (wijze van vervoer van bezoekers) van Nature Wonder World zullen in het vervolgonderzoek verder uiteengezet worden. In het haalbaarheidsonderzoek NWW is uitgegaan van een middenvariant van 2,2 miljoen bezoekers op jaarbasis. 21 Project QSO Brunssum d.d

33 5. VOLUMEPOTENTIEELBEREKENING MOTORBRANDSTOFFEN In de volumepotentieelberekening motorbrandstoffen voor beide onderzoekslocaties wordt er van uitgegaan dat de te verwachten volumepotentie voor de onderzochte locaties afkomstig is van de volgende doelgroepen: - Interne markt gemeente Brunssum; - Passanten Buitenring Parkstad Limburg; - Bezoekers Nature Wonder World. In hoofdstuk 5 is ten eerste een volumepotentieelberekening gemaakt van het aanwezige volumepotentieel aan motorbrandstoffen binnen de gemeente Brunssum, ofwel de vraag naar motorbrandstoffen. Vervolgens is de aanbodzijde van motorbrandstoffenmarkt van Brunssum (zie hoofdstuk 2) geconfronteerd met de vraag naar motorbrandstoffen binnen de gemeente. Daarmee wordt de lokale doelgroep in kaart gebracht. Naast de lokale doelgroep wordt vervolgens het te verwachten volumepotentieel motorbrandstoffen afkomstig van de Buitenring Parkstad Limburg berekend en tot slot het te verwachten volumepotentieel motorbrandstoffen afkomstig van Nature Wonder World. 5.1 Volumepotentieelberekening vraagzijde gemeente Brunssum In 2013 beschikt de gemeente Brunssum in totaal over inwoners en huishoudens (tabel 4). Het totaal aantal geregistreerde personenwagens in het onderzochte marktgebied in 2013 bedraagt wagens. Volgens prognoses daalt het aantal inwoners geleidelijk aan naar inwoners in 2030 verdeeld over huishoudens. Het aantal personenwagens op basis van huidig gemiddeld aantal motorvoertuigen per huishouden (1,07) zou dan in 2030 afnemen tot in totaal ca personenwagens. Het personenwagenpark in Brunssum bestond in 2002 (laatst beschikbare verdeling van CBS in 2002 voor gemeente Brunssum) voor 93,6% uit benzinewagens, 4,6% uit dieselwagens en 1,8% uit LPG-wagens. Daarnaast stonden in 2013 in Brunssum gemotoriseerde bedrijfswagens geregistreerd, waarvan 990 bestelauto s (82,5%) en 51 vrachtauto s (4,3%). In dit onderzoek wordt ervan uitgegaan dat alle bedrijfswagens op diesel rijden. Tabel 6 geeft een overzicht van het aanwezige volumepotentieel motorbrandstoffen per productsoort binnen de gemeente Brunssum in zowel de huidige markt als in de toekomst. Het betreft hier dus de vraag naar motorbrandstoffen op basis van het aantal geregistreerde motorvoertuigen binnen de gemeente Brunssum. Wanneer de bevolkingscijfers inclusief het aantal geregistreerde personenwagens en bedrijfswagens (diesel) worden doorberekend naar het volumepotentieel motorbrandstoffen (vraag naar volume motorbrandstoffen) voor personen- en bestelwagens in de gemeente Brunssum anno 2013 (huidige markt), komt Bureau Star Line uit op een bruto aanwezig volumepotentieel van bijna 15,4 miljoen liter motorbrandstof op jaarbasis. Uitsluitend voor de particuliere huishoudens bedraagt de vraag naar motorbrandstoffen in 2013 circa 12,5 miljoen liter per jaar. Op basis van de bevolkings- en huishoudensprognoses tot 2030 komt het bruto aanwezige volumepotentieel motorbrandstoffen voor 2030 uit op ca. 15 miljoen liter op jaarbasis, waarvan bijna 12,2 miljoen liter voor personenwagens. Dat is een geleidelijke afname oplopend tot bijna liter op jaarbasis in Mogelijk wordt dit geringe verlies gecompenseerd door toenemende bedrijvigheid, echter daar zijn geen prognoses van bekend. 22 Project QSO Brunssum d.d

34 Brandstofsoort Vraag naar motorbrandstoffen gemeente Brunssum Jaar: Benzines Diesel personenwagens LPG Totaal personenwagens Diesel bedrijfswagens * * * Bruto volumepotentieel Scenario afvloeiing 40% Netto volumepotentieel Scenario afvloeiing 30% Netto volumepotentieel *geen prognoses bedrijfswagens beschikbaar, echter er mag hierin enige groei verwacht worden. Bruto volumepotentieel = de totaal aanwezige vraag naar motorbrandstoffen op basis van aantal geregistreerde motorvoertuigen binnen gemeente Brunssum Netto volumepotentieel = de totaal aanwezige vraag naar motorbrandstoffen op basis van aantal geregistreerde motorvoertuigen binnen gemeente Brunssum na aftrek van afvloeiende liters buiten Brunssum Afvloeiing = liters die wegvloeien naar gebieden buiten de gemeente Brunssum. Tabel 6 Vraag naar motorbrandstoffen binnen marktgebied gemeente Brunssum in liters/jaar De herkomst van de cijfers die gehanteerd zijn voor de berekening van het volumepotentieel, zijn: Binnenlandse afzet motorbrandstoffen, bron: Bovag en CBS. Hoewel het verbruik voor iedere auto verschillend is, waardoor deze variabele moeilijk in te schatten is, kan op basis van afzetcijfers en verdeling van het wagenpark bij benadering en op basis van gemiddelden een inschatting van het gemiddelde verbruik per type wagen gemaakt worden; Gemiddeld jaarkilometrage, bron Bovag en CBS. In de onderverdeling van het personenwagenpark naar benzine-, diesel- en LPG-wagens is per categorie gerekend met het gemiddeld aantal gereden kilometers per jaar; Verdeling motorbrandstoffen consumentenmarkt, bron: Bovag en CBS. Doordat het verbruik van benzinewagens anders is dan het verbruik van diesel- en LPGwagens, is het van belang deze verdeling toe te passen in de volumepotentieelberekening. De verdeling personenwagens naar type motorbrandstoffen is tot op gemeenteniveau te traceren. Hoewel de cijfers van het CBS op gemeenteniveau daarin flink verouderd zijn, blijkt in de praktijk dat deze cijfers op gemeenteniveau beter overeenkomen met de lokale werkelijkheid dan wanneer landelijke actuele verdeelcijfers daarop toegepast worden. Een sterke factor die daarop bijvoorbeeld van toepassing is, is: stedelijke of landelijke ligging; Per gemeente zijn bij het CBS statistieken (CBS Statline) bekend over onder meer het aantal inwoners, huishoudens, gemiddeld aantal personen per huishouden en aantal geregistreerde personen- en bedrijfswagens. Op basis van deze gegevens kan een nauwkeurige berekening van het marktgebied gemaakt worden. 23 Project QSO Brunssum d.d

35 Demografische prognoses verschillen per gemeente. De gehanteerde prognosecijfers voor de gemeente Brunssum zijn afkomstig van onderzoeksbureau E,til. 5.2 Confrontatie vraag en aanbod in motorbrandstoffen Door het vergelijken van de vraag naar motorbrandstoffen (paragraaf 5.1) met het aanbod in motorbrandstoffen (hoofdstuk 2, paragraaf 2.4) is de marktpotentie voor de markt van motorbrandstoffen binnen de gemeente Brunssum te bepalen. Uit de marktpotentie valt op te maken in hoeverre er ruimte is voor de vestiging van al dan geen nieuw verkooppunt voor motorbrandstof. Het bruto aanwezige volumepotentieel motorbrandstoffen voor particuliere wagens en kleine bedrijfswagens (vraag) in de huidige markt (2013) voor motorbrandstoffen in de gemeente Brunssum bedraagt ca. 15,4 miljoen liter op jaarbasis, waarvan 12,5 miljoen liter uitsluitend voor personenwagens (tabel 6). In de huidige markt anno 2013 wordt uitgegaan van een relatief hoog afvloeiingspercentage, zijnde 40%, met name als gevolg van de negatieve grenseffecten (zie hoofdstuk 2) als ook door afvloeiing naar omliggende gemeenten en stedelijke gebieden (bv. door woon-werkverkeer). Het netto resterende volumepotentieel bij 40% afvloeiing bedraagt in 2013 in totaal ca. 9,2 miljoen liter op jaarbasis. Bij minder negatieve grenseffecten (bv ten gevolge van de invoering van het tolvignet in Duitsland) zal het afvloeiingspercentage naar verwachting afnemen. In dit onderzoek is in het optimistische scenario uitgegaan van een afvloeiingspercentage van 30%, ofwel 4,6 miljoen liter op jaarbasis anno 2013, waarmee de netto vraag naar motorbrandstoffen binnen de gemeente Brunssum in 2013 op bijna 10,8 miljoen liter op jaarbasis uitkomt. De marktconfrontatie tussen vraag en aanbod gaat uit van de huidige marktsituatie met dien verstande dat de invoering van het tolvignet in Duitsland op korte termijn zeer waarschijnlijk wordt geacht. Het bruto aanbod aan volumecapaciteit op de aanwezige tankstations in Brunssum bedraagt in 2013 in totaal 9,2 miljoen liter op basis van de Toolbox berekening en Bovag gemiddelden, waarvan netto 6 miljoen effectief bestemd voor de markt van de gemeente Brunssum (tabel 3, hoofdstuk 2.4). Op basis van de berekeningen mag geconcludeerd worden dat in 2013 binnen de gemeente Brunssum de netto aanwezige vraag naar motorbrandstoffen bij 40% afvloeiing in totaal 3,2 miljoen liter op jaarbasis hoger ligt dan het netto aanbod in motorbrandstoffen. Bij een lagere afvloeiing van 30%, komt het vraagoverschot in 2013 uit op bijna 4,8 miljoen liter op jaarbasis. Dat betekent dat anno 2013 er dus sprake is van een overschot in de vraag naar motorbrandstoffen van circa 3,2 miljoen liter in het ongunstige scenario (40% afvloeiing), dat mogelijk op korte termijn (2016) verder oploopt naar een vraagoverschot van 4,8 miljoen liter in het gunstige scenario (30% afvloeiing). Tot het jaar 2030 zou dat verschil op basis van het huidige aanbod afnemen naar 3 miljoen liter op jaarbasis bij een afvloeiing van 40% en 4,5 miljoen liter bij een afvloeiing van 30%. Onderzoekslocatie 1 zal daarvan het meeste profiteren door haar ligging als eerste tankstation langs de uitvallende weg van Brunssum-Oost. Tabel 7 geeft de resultaten van de marktconfrontatie tussen vraag en aanbod in motorbrandstoffen weer. 24 Project QSO Brunssum d.d

36 Marktconfrontatie vraag en aanbod motorbrandstoffen gemeente Brunssum Scenario 40% afvloeiing Netto volumepotentieel (vraag, tabel 6) Netto volumeclaim (aanbod, tabel 3) / / / /- Vraagoverschot Scenario 30% afvloeiing Netto volumepotentieel (vraag, tabel 6) Netto volumeclaim (aanbod, tabel 3) / / / /- Vraagoverschot Tabel 7 Marktconfrontatie vraag en aanbod in motorbrandstoffen gemeente Brunssum in liters per jaar 5.3 Volumepotentieel Buitenring Parkstad Limburg (BPL) In de volumepotentieelberekening is uitgegaan van een verkeersaanbod van gemiddeld motorvoertuigen per etmaal in 2015 en per etmaal in Hierbij is uitgegaan van het minst drukke telpunt, teneinde het afslaand en instromend verkeer van en naar Brunssum zoveel mogelijk te filteren omdat deze doelgroep reeds hierboven berekend is. Het betreft hier dus bovenal het doorgaande verkeer om Brunssum. Om een indruk te krijgen van de acceptabele marges waarbinnen het volumepotentieel motorbrandstoffen op de onderzoekslocaties valt, zijn enkele berekeningen puur op basis van inname-percentages van het verkeersaanbod gemaakt. Daarbij is rekening gehouden met het feit dat onderzoekslocatie 2 ergens rondom de aansluitingsstructuur van de BPL gesitueerd is en dus beter bereikbaar en sneller zichtbaar is dan onderzoekslocatie 1, die op circa 500 meter afstand van de ontsluiting ligt. Bovendien is rekening gehouden met het feit dat beide onderzoekslocaties geen directe ontsluiting hebben op de BPL. Het nadeel daarvan is dat het innamepercentage daardoor flink lager uitvalt. Het voordeel is echter dat met name op onderzoekslocatie 2 ervan uitgegaan mag worden (bij situering rondom één van de rotondes) dat de locatie de verkeersstromen van beide rijrichtingen op de BPL op kan vangen. Voor onderzoekslocatie 1 ligt dat mogelijk lastiger, afhankelijk van al dan geen directe cross over ter hoogte van het tankstation. In het onderzoek is ervan uitgegaan dat het op de Ganzepool mogelijk blijft om ter hoogte van onderzoekslocatie 1 vanuit beide rijrichtingen de locatie te bereiken en te verlaten. Landelijk wordt voor een tankstation met directe ligging langs een provinciale weg uitgegaan van een gemiddeld innamepercentage van 2 tot 2,5%, met in de praktijk sterke afwijkingen naar zowel naar boven als naar beneden. Voor een indirecte ligging aan een N-weg zoals op onderzoekslocatie 2 het geval is, wordt gerekend met een innamepercentage van 0,5 tot 1 %, afhankelijk van onder meer de feitelijke bereikbaarheid en zichtbaarheid van de locatie. Daar is op dit moment inhoudelijk nog niets over te zeggen. 25 Project QSO Brunssum d.d

37 Voor een locatie op grotere afstand van de N-weg en buiten het zicht van de N-weg, zoals bij onderzoekslocatie 1 het geval is, wordt gerekend met een innamepercentage van 0,25 tot 0,50%, afhankelijk van het te voeren merk, concurrentie langs de N-weg en de feitelijke bereikbaarheid van de locatie. Vooralsnog wordt er in dit onderzoek vanuit gegaan dat het te voeren merk op onderzoekslocatie 1 een sterk A-merk betreft (Esso) en dat er langs de BPL geen andere tankstations met directe ontsluiting op de BPL gevestigd worden. Onderzoekslocatie 1 Bij een verkeersaanbod van motorvoertuigen per etmaal in 2015 en een gemiddelde tankbeurt van 30 liter zou bij een gemiddeld innamepercentage van 0,25% sprake zijn van een volume van bijna liter per jaar. Bij een innamepercentage van 0,50% zou dat potentieel oplopen naar bijna 1,2 miljoen liter per jaar. Voor 2025 met motorvoertuigen per etmaal zou dat potentieel oplopen naar ruim liter bij 0,25% en ruim 1,2 miljoen liter bij een inname van 0,5%. Zodra echter onderzoekslocatie 2 gerealiseerd wordt ergens ter hoogte de rotondes bij de op- en afritten van Nature Wonder World op de BPL, dan zal het merendeel van het volumepotentieel afkomstig van de BPL voor onderzoekslocatie 1 verloren gaan aan onderzoekslocatie 2, weliswaar afhankelijk van het te voeren merk en concept. Onderzoekslocatie 2 Bij een verkeersaanbod van motorvoertuigen per etmaal in 2015 en een gemiddelde tankbeurt van 30 liter zou bij een gemiddeld innamepercentage van 0,50% sprake zijn van een volume van bijna 1,2 miljoen liter per jaar. Bij een innamepercentage van 1% zou dat potentieel oplopen naar bijna 2,4 miljoen liter per jaar. Voor 2025 met motorvoertuigen per etmaal zou dat potentieel oplopen naar ruim liter bij 0,50% en ruim 2,4 miljoen liter bij een inname van 1%. Voorwaarde is dus wel dat langs de BPL geen andere tankstations op minder dan ca. 10 kilometer van onderzoekslocatie 2 (en 1) gevestigd worden. Zodra daar sprake van is, neemt de volumepotentie afkomstig van de BPL, afhankelijk van de afstand, merk en concept, voor beide onderzoekslocaties flink af. 5.4 Volumepotentieel Bezoekers Nature Wonder World (NWW) In het volumepotentieel afkomstig van bezoekers van Nature Wonder World (NWW) is uitgegaan van gemiddeld 2,2 miljoen bezoekers per jaar, waarvan naar verwachting 26% ( ) van de bezoekers afkomstig uit België, 45% ( ) uit Duitsland en 29% ( ) uit Nederland. Op basis van de huidig beschikbare gegevens wordt aangenomen dat verkeer uit het buitenland (België en Duitsland) vooral in eigen land tankt vanwege het prijsvoordeel. Voor België geldt dat al jaren en het enige dieselaccijns voordeel dat Nederland ten opzichte van Duitsland had, is een paar jaar geleden ook verloren gegaan. De tankende doelgroep afkomstig van NWW wordt om die reden dan ook hoofdzakelijk uit Nederland verwacht, zijnde bezoekers. Omdat de modal split van de te verwachten bezoekersaantallen nog niet bekend is, wordt in dit onderzoek een fictieve aanname gedaan dat 75% van die bezoekers per auto komen, zijnde bezoekers. Bovendien wordt in dit onderzoek uitgegaan van een gemiddelde bezettingsgraad van 2,5 personen per auto, zijnde bezoekende auto s uit Nederland per jaar. Verspreid over 365 dagen zijn dat gemiddeld 524 bezoekende personenwagens uit Nederland per dag. 26 Project QSO Brunssum d.d

38 In volumepotentie is dat 5,7 miljoen liter per jaar; dat geldt dus wanneer al deze auto s ook zouden tanken. In de praktijk wordt ervan uitgegaan dat bezoekers van huis vertrekken met voldoende brandstof voor een dagje uit. Onderzoekslocatie 2 In dit onderzoek is voor de doelgroep bezoekers NWW uitgegaan van een gemiddelde innamepercentage van 2,5% voor onderzoekslocatie 2, omdat er in dit onderzoek vanuit wordt gegaan dat onderzoekslocatie 2 direct langs de route richting NWW gesitueerd is. Bij gemiddeld 524 Nederlandse personenwagens die dagelijks NWW bezoeken en een gemiddelde tankbeurt van 30 liter zou bij een gemiddeld innamepercentage van 2,50% sprake zijn van een volume van ruim liter per jaar. Wanneer de accijnsverschillen tussen de onderlinge landen op termijn minder dominant aanwezig zijn, dan zouden ook bezoekers uit België en Duitsland meegerekend mogen worden, waarmee het totaal aantal bezoekende potentieel in bezoekende personenwagens per dag uitkomt op naar schatting wagens (op basis van 75% per auto en gemiddeld 2,5 bezoekers per auto), hetgeen bij een gemiddeld innamepercentage van 2,5% goed is voor bijna liter motorbrandstof op jaarbasis. Gelet op de ligging van onderzoekslocatie 1 ten opzichte van onderzoekslocatie 2 in combinatie met het doel van het bezoek van deze doelgroep, wordt verondersteld dat vooral onderzoekslocatie 2 profiteert van de doelgroep NWW. Hierbij worden marketingaspecten (zoals prijs, merk, reclame e.d.) gemakshalve buiten beschouwing gelaten. 27 Project QSO Brunssum d.d

39 6. SAMENVATTING EN CONCLUSIES Door de gemeente Brunssum is aan Bureau Star Line gevraagd om een Quick Scan Onderzoek uit te voeren met de vraag of een tweede tankstation (onderzoekslocatie 2) in de directe nabijheid van het beoogde tankstation aan de Ganzepool (onderzoekslocatie 1) en bij het doorgaan van Nature Wonder World haalbaar is en of daar markttechnisch gezien op dat moment ruimte voor is. In het voorliggend onderzoek zijn de beide onderzoekslocaties in kaart gebracht waarbij in de basis drie verschillende doelgroepen voor beide locaties zijn onderscheiden. Dat zijn ten eerste de lokale automobilisten en bedrijfswagens die geregistreerd staan binnen de gemeente Brunssum, de zogenaamde lokale bevolking. Ten tweede zijn dat de passanten die in de toekomst gebruik zullen maken van de Buitenring Parkstad Limburg, het zogenaamde doorgaande verkeer. Ten derde zijn dat de toekomstige bezoekers van het Nature Wonder World. Uit het onderzoek naar de eerste doelgroep, de lokale bevolking en bedrijven, blijkt dat op basis van de actuele marktgegevens en actuele demografische gegevens een vraagoverschot naar motorbrandstoffen aanwezig is binnen de gemeente Brunssum. Daarin zijn twee scenario s berekend, namelijk een scenario met een hoog afvloeiingspercentage van 40% als gevolg van onder meer de hoge accijnsverschillen met Duitsland, zoals thans aan de orde is. Daarnaast is ook een scenario met een minder hoog afvloeiingspercentage berekend, namelijk 30%, als gevolg van de voorgestelde invoering van de tolheffing in Duitsland. De netto aanwezige vraag naar motorbrandstoffen in geval van 40% afvloeiing ligt 3,2 miljoen liter op jaarbasis hoger dan het netto aanbod in brandstoffen op de interne markt van Brunssum. Een op korte termijn verwachte lagere afvloeiing van 30%, resulteert in een vraagoverschot van 4,8 miljoen liter. Op basis van de netto volumepotentieelberekeningen is thans dus sprake van een aanbodoverschot van circa 3,2 miljoen liter, mogelijk oplopend naar 4,8 miljoen liter op korte termijn (2016). Tot het jaar 2030 zou dat verschil op basis van het huidige aanbod afnemen naar 3 miljoen liter op jaarbasis bij een afvloeiing van 40% en 4,5 miljoen liter bij een afvloeiing van 30%. Wel dienen bij deze cijfers enkele opmerkingen geplaatst te worden. Ten eerste liggen de meeste onderzochte tankstations langs of dicht nabij de gemeentegrenzen van Hoensbroek en Heerlen, waardoor overlapping van marktgebied aanwezig is. Hier is in de marktclaim van de Brunssumse tankstations zoveel mogelijk rekening mee gehouden. Bovendien is de spreiding van de tankstations in Brunssum vooral gericht op de huidige infrastructuur van Brunssum. Met de aanleg van de Buitenring Parkstad mag echter verwacht worden dat er verschuivingen in verkeerstromen in Brunssum plaats gaan vinden, als ook dat het thans doorgaande verkeer door de stad in de toekomst dus buitenom geleid gaat worden, hetgeen zeer waarschijnlijk van invloed zal zijn op het verkeersaanbod van de Brunssumse tankstations. Met de aanleg van de Buitenring ten noorden en ten oosten van Brunssum zal met name het aanbod in tankstations in het noordelijk deel van Brunssum schaars zijn. De dichtstbijzijnde tanklocatie voor deze wijken is Esso Schinveld ten noorden van de Buitenring en buiten de gemeente Brunssum. 28 Project QSO Brunssum d.d

40 Uit het onderzoek blijkt dat de volumepotentie voor de tweede doelgroep, doorgaand verkeer op de Buitenring Parkstad, tussen de 1,2 en 2,4 miljoen liter motorbrandstof op jaarbasis bedraagt voor onderzoekslocatie 2 en tussen de ca en ca. 1,2 miljoen liter voor onderzoekslocatie 1 (zonder vestiging van onderzoekslocatie 2). Zodra onderzoekslocatie 2 gerealiseerd gaat worden, zal dit wat betreft de ligging van beide locaties ten koste gaan van het volume motorbrandstoffen afkomstig van de doelgroep van de Buitenring Parkstad op onderzoekslocatie 1. Tot slot blijkt uit het onderzoek dat het berekende volume afkomstig van de doelgroep bezoekers Nature Wonder World (NWW) op basis van de huidige marktsituatie geraamd wordt op ca liter per jaar. Op moment dat de accijnsverschillen op termijn met Duitsland en België minder dominant zouden worden, zou het potentieel op basis van de voorlopige aannames door kunnen groeien naar ca liter per jaar. Hierbij dient opgemerkt te worden dat veel essentiële gegevens met betrekking tot het verkeer naar NWW nog ontbreekt. Daarmee zou een meer nauwkeurige berekening van het volumepotentieel te maken zijn geweest. De berekening is dan ook vooral gebaseerd op aannames. Wel wordt verondersteld dat bovenal onderzoekslocatie 2 profiteert van het extra volume afkomstig van bezoekers aan NWW. Samenvattend mag geconcludeerd worden dat voor beide onderzoekslocaties binnen de diverse doelgroepen volumepotentie aanwezig is. Onderzoekslocatie 1 zal vooral volume trekken uit Brunssum en ligt daarmee gunstig ten opzichte van onderzoekslocatie 2. Onderzoekslocatie 2 daarentegen ligt juist gunstiger voor de doelgroepen doorgaand verkeer BPL en bezoekers NWW. Zodra onderzoekslocatie 2 gerealiseerd gaat worden, zal dat dan ook zeker effect hebben op het volume van onderzoekslocatie 1. Onderzoekslocatie 1 wordt volgens de huidige planning ingericht als full service tankstation, hetgeen gelet op de ligging langs een hoofdontsluitingsroute van Brunssum een begrijpelijke keuze is. Wel zal op de locatie rekening gehouden dienen te worden met het feit dat volume uit de bestaande en licht krimpende markt getrokken zal moeten worden, waar het volume inmiddels verdeeld is. De verschuivingen in verkeersstromen in Brunssum richting BPL zal daartoe weliswaar bijdragen, echter prijstechnisch gezien staat de markt behoorlijk onder druk. De komst van een tweede tankstation op onderzoekslocatie 2 kan en zal naar alle waarschijnlijkheid een volumedrukkende invloed hebben op onderzoekslocatie 1. Waar onderzoekslocatie 1 in eerste instantie mogelijk deels ook zal profiteren van verkeer afkomstig van de BPL, zal met de komst van onderzoekslocatie 2 de nodige concurrentie verwacht mogen worden, ongeacht in welke vorm of met welk merk. De onderlinge afstand tussen beide locaties is zeer klein en met name voor het doorgaande verkeer op de Buitenring geldt dat zij om te tanken zo kort mogelijk de weg willen verlaten (met uitzondering van kaartliters die merkgebonden zijn). Dat betekent dat onderzoekslocatie 1 vanaf dat moment bovenal op de lokale markt van Brunssum gericht zal zijn en onderzoekslocatie 2 bovenal op het doorgaande verkeer op de BPL en in mindere mate op de bezoekersstroom van en naar het NWW. Beide onderzoekslocaties hebben dus volumetechnisch gezien een redelijk tot voldoende volumepotentieel vanuit de afzonderlijke doelgroepen, maar zullen toch ook elkaars concurrenten zijn gezien de ligging zo nabij elkaar, ongeacht in welke vorm ook geëxploiteerd. 29 Project QSO Brunssum d.d

41 BIJLAGE I: INFORMATIEBRONNEN - Site: inzake project Buitenring Parkstad - Google Maps & Google Earth - Inpassingsplan Buitenring Parkstad Limburg 2012, door Oranjewoud i.o.v. Provincie Limburg, projectnr status: definitief d.d. 29 juni 2012; - Herontwikkeling OOSTFLANK, Startnotitie Bestuursopdracht, door gemeente Brunssum d.d. december 2006 / MW / Versie 3; - Site inzake Nature Wonder World: m_2013/2010/raadsvergaderingen_2010/agenda_raadsvergadering_7_8_en_1 4_december_2010/Nature_Wonder_World_ontwikkeling_Oostflank_Gemeentebl ad_2010_nr_86/raadsvoorstel_met_eventuele_bijlage_n; - Beschouwing themapark door Ernst & Young d.d , status definitief ; - Site inzake internationale brandstofprijzen International Road Transport Union (IRU): - Naar een duurzaam vitale regio >>>>>, Regioprogramma Regionaal Actieplan Bevolkingsdaling Parkstad Limburg Meerjarig UitvoeringsProgramma Regiodialoog, Inhoudelijke basis ontwikkeling EGTS Städteregion Aachen, door Stadsregio Parkstad Heerlen d.d. 12 juli 2010; - CBS Statline, Heerlen inzake demografische data gemeente Brunssum; - Site gemeente Brunssum: - Site inzake demografische gegevens - CBS Gemeente op Maat, gemeente Brunssum 2002 door CBS Voorburg, 2003, inzake verdeling type brandstof in gemeente Brunssum; - Onderzoeksbureau E,til, cijfers en prognoses gemeente Brunssum via site: ; - Toekomstvisie Deelgebieden Bedrijventerrein Oostflank Brunssum door Buro Lubbers & Arcadis d.d. 10 februari Project QSO Brunssum d.d

42 BIJLAGE II: TRACÉ BUITENRING PARKSTAD LIMBURG Kaart II Bron: Tracé Buitenring Parkstad Limburg 31 Project QSO Brunssum d.d

43 BIJLAGE III: TRACÉ BINNEN- en BUITENRING PARKSTAD LIMBURG Kaart III Tracé Binnen- en Buitenring Parkstad Limburg Bron: Inpassingsplan Buitenring Parkstad Limburg Project QSO Brunssum d.d

44 40

45 Bijlage 3 Historisch bodemonderzoek 41

46 HISTORISCH BODEMONDERZOEK GANZEPOOL ONG. TE BRUNSSUM GEMEENTE BRUNSSUM

47 Historisch bodemonderzoek Ganzepool ong. te Brunssum in de gemeente Brunssum Opdrachtgever BRO Industriestraat PK Tegelen Project BRU.BRO.HIS Rapportnummer Versienummer Status D1 Eindrapportage Datum 30 juli 2014 Vestiging Opsteller Swalmen M.G.B. Ellenkamp-Paalhaar MSc. Paraaf Kwaliteitscontrole Drs. E. Hartingsveld Paraaf Kwaliteitszorg Econsultancy is lid van de Vereniging Kwaliteitsborging Bodembeheer (VKB). De VKB is een vereniging van bodemadviesen -onderzoeksbureaus en heeft als doel kwaliteitsborging en continue verbetering van de dienstverlening van haar leden op het gebied van bodembeheer. Het VKB keurmerk geeft opdrachtgevers de zekerheid dat het uitvoerend bureau werkt conform de eisen die de VKB aan haar leden stelt op het gebied van competenties en integriteit van medewerkers en het toepassen van vigerende normen en onderzoeksprotocollen. Econsultancy werkt volgens een dynamisch kwaliteitssysteem, zoals beschreven in het kwaliteitshandboek. Ons kwaliteitssysteem is gecertificeerd volgens de kwaliteitsborgingsnormen van de NEN-EN-ISO 9001:2008. Betrouwbaarheid Opgemerkt wordt dat geraadpleegde bronnen niet altijd zonder fouten en volledig zijn. Daar Econsultancy voor het verkrijgen van historische informatie afhankelijk is van deze bronnen, kan Econsultancy niet instaan voor de juistheid en volledigheid van deze informatie.

48 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING GERAADPLEEGDE BRONNEN AFBAKENING ONDERZOEKSLOCATIE VOORONDERZOEK GEBRUIK ONDERZOEKSLOCATIE Historisch en huidig gebruik onderzoekslocatie Toekomstige situatie CALAMITEITEN UITGEVOERD(E) BODEMONDERZOEK(EN) OP DE ONDERZOEKSLOCATIE BELENDENDE PERCELEN/TERREINDELEN INFORMATIE LOKALE/REGIONALE ACHTERGRONDGEHALTEN BODEMOPBOUW EN GEOHYDROLOGIE Bodemopbouw Geohydrologie TERREININSPECTIE SAMENVATTING EN CONCLUSIES... 5 BIJLAGEN: 1. - Topografische ligging van de locatie 2a. - Locatieschets 2b. - Foto's onderzoekslocatie 2c. - Kadastrale gegevens 3. - Geraadpleegde bronnen BRU.BRO.HIS

49 1. INLEIDING Econsultancy heeft van BRO opdracht gekregen voor het uitvoeren van een historisch bodemonderzoek aan de Ganzepool ong. te Brunssum in de gemeente Brunssum. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van de voorgenomen bestemmingsplanwijziging van en nieuwbouw van een tankstation op de onderzoekslocatie. Het historisch bodemonderzoek heeft tot doel te bepalen of er aanleiding bestaat voor het uitvoeren van een bodemonderzoek conform de NEN 5740, door middel van een archiefonderzoek, een interview met de eigenaar/gebruiker en een terreininspectie. Het vooronderzoek is verricht conform de NEN 5725:2009 "Bodem - Landbodem - Strategie voor het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend en nader onderzoek". 2. GERAADPLEEGDE BRONNEN De informatie over de onderzoekslocatie is gebaseerd op de bij de gemeente Brunssum aanwezige informatie (contactpersoon mevrouw H. Lelieveld), informatie verkregen van BRO (contactpersoon de heer P. Maessen en informatie verkregen uit de op 29 juli 2014 uitgevoerde terreininspectie. Van de locatie en de directe omgeving zijn uit verschillende informatiebronnen gegevens verzameld over: het historische, huidige en toekomstige gebruik; eventuele calamiteiten; eventueel eerder uitgevoerde bodemonderzoeken; de bodemopbouw en geohydrologie; verhardingen, kabels en leidingen. Bijlage 3 geeft een overzicht van de geraadpleegde bronnen. 3. AFBAKENING ONDERZOEKSLOCATIE VOORONDERZOEK Het vooronderzoek omvat de onderzoekslocatie en direct hieraan grenzende percelen binnen een afstand van 25 meter. De onderzoekslocatie (± m²) ligt aan de zuidzijde van de openbare weg Ganzepool, aan de oostzijde van de kern van Brunssum in de gemeente Brunssum (zie bijlage 1). De percelen, waar de onderzoekslocatie deel van uitmaakt, zijn kadastraal bekend gemeente Brunssum, sectie H, nummers 259, 269 en 412 (zie bijlage 2c). Volgens de topografische kaart van Nederland, kaartblad 68 G, (schaal 1:25.000), bevindt het maaiveld ter plaatse van de weg zich op een hoogte van circa 91 m +NAP en ter plaatse van het waterbekken op een hoogte van circa 100 m +NAP. De coördinaten van de onderzoekslocatie zijn X = , Y = BRU.BRO.HIS Pagina 1 van 5

50 4. GEBRUIK ONDERZOEKSLOCATIE 4.1 Historisch en huidig gebruik onderzoekslocatie Volgens historisch kaartmateriaal uit de periode heden bestond de locatie reeds uit een mijnstort. De grens van deze mijnstortzone bevindt zich ten westen van de locatie. De locatie is gelegen bovenop deze mijnsteenberg, op industrieterrein Hendrik. De locatie is grotendeels ingericht als waterbekken. Dit deel van de onderzoeklocatie maakt deel uit van het terrein van de aanwezige steenfabriek. De openbare weg Kranepool, welke ten zuiden van de locatie aanwezig is, was in het verleden in gebruik als mijnspoorweg. Het overige deel bestaat volledig uit bos. Te midden van de locatie bevindt zich een hek, welke het industrieterrein van de openbare weg Ganzepool afsluit. De openbare weg Ganzepool bevindt zich circa 10 m lager dan het maaiveld rondom het waterbekken. In bijlage 2a is de huidige situatie op een locatieschets weergegeven. Bijlage 2b bevat enkele foto's van de onderzoekslocatie. Voor zover bij de opdrachtgever en de gemeente Brunssum bekend, heeft er op de onderzoekslocatie nimmer opslag van oliehoudende producten in ondergrondse of bovengrondse tanks plaatsgevonden. 4.2 Toekomstige situatie De initiatiefnemer is voornemens ter plaatse van de onderzoekslocatie een tankstation te realiseren. 5. CALAMITEITEN Voor zover bij de opdrachtgever bekend hebben zich op de onderzoekslocatie in het verleden geen calamiteiten met een bodembedreigend karakter voorgedaan. Ook uit informatie van de gemeente Brunssum blijkt niet dat er zich in het verleden bodembedreigende calamiteiten hebben voorgedaan BRU.BRO.HIS Pagina 2 van 5

51 6. UITGEVOERD(E) BODEMONDERZOEK(EN) OP DE ONDERZOEKSLOCATIE Arcadis heeft in 2009, in opdracht van de provincie Limburg, een verkennend en nader bodemonderzoek uitgevoerd op een deel van onderhavige onderzoekslocatie (rapport :0.6, d.d. 4 juni 2010). Het onderzoek is destijds uitgevoerd in verband met de aanleg van de Provinciale weg Buitenring Parkstad. Ter plaatse van de locatie dient in dit kader een deel van de bodem te worden ontgraven. Destijds zijn in totaal 15 boringen verricht tot maximaal 5,5 m -mv. Ten behoeve van het nader onderzoek zijn vervolgens nog 5 boringen met een wisselende diepte verricht. Uit het onderzoek bleek dat de bodem tot minimaal 5,5 m -mv volledig uit mijnsteen bestaat. Daarnaast zijn bijmengingen met puin, industriële slakken, kolenruis en baksteen waargenomen. Zintuiglijk zijn geen asbestverdachte materialen waargenomen. In de sliblaag, bestaande uit leem en klei (bovengrond), is een sterke verontreiniging met zink en een matige verontreiniging met PAK aangetroffen. Binnen de contouren van de destijds gehanteerde onderzoekslocatie is de omvang van de sterke verontreiniging geschat op circa 200 m 3 over een oppervlakte van circa 400 m 2. Er is derhalve sprake van een ernstig geval van bodemverontreiniging. Tevens zijn sterke verontreinigingen met nikkel aangetroffen. Echter, bekend is dat nikkel van nature in mijnsteen aanwezig is. Voor de sterke verontreinigingen met nikkel is er dan ook vanuit gegaan dat het hier een natuurlijke oorsprong betreft. Het grondwater is destijds niet onderzocht, aangezien dit zich dieper dan 5,0 m -mv bevond. De bijbehorende onderzoekstekening is hieronder weergegeven BRU.BRO.HIS Pagina 3 van 5

52 De sterke verontreinigingen met nikkel en zink, alsmede de matige verontreiniging met PAK is eveneens ter plaatse van de onderhavige onderzoekslocatie aangetroffen (maximaal tot 1,0 m -mv). Bovendien is de verontreiniging destijds niet afgeperkt, enkel tot aan de destijds gehanteerde locatiegrenzen. Derhalve kan niet worden uitgesloten dat de verontreiniging zich verder uitstrekt ter plaatse van de onderhavige onderzoekslocatie. 7. BELENDENDE PERCELEN/TERREINDELEN De onderzoekslocatie is gelegen in de bebouwde kom van Brunssum. In bijlage 3 zijn de geraadpleegde informatiebronnen voor de omliggende terreindelen en belendende percelen binnen 25 meter van de onderzoekslocatie opgenomen. Ten zuiden van de onderzoekslocatie bevindt zich het overige terreindeel van steenfabriek Poriso (momenteel genaamd Wienerberger Brick). Ten oosten is een straal- en spuitbedrijf gelegen (Kranennpool / Caanen Conserveringen). Beide terreinen zijn volledig verhard. Ten noorden van de locatie, circa 10 m lager, is de openbare weg Ganzepool gelegen. Van de aangrenzende percelen zijn geen bodemonderzoeksgegevens bekend. Uit de verzamelde informatie blijkt dat er vanuit de omliggende percelen geen grensoverschrijdende verontreinigingen zijn te verwachten. 8. INFORMATIE LOKALE/REGIONALE ACHTERGRONDGEHALTEN De onderzoekslocatie is volgens de bodemkwaliteitskaart Mijnsteengebied Brunssum gelegen in de bodemfunctiezone Industrie. De percelen 259 en 269 betreffende zogenaamde uitbijters binnen deze kaart, op basis van de onderzoeksresultaten uit 2010 (zie hoofdstuk 6). Binnen de zone mijnsteen zijn verhoogde gehalten aan zware metalen, PCB, PAK en minerale olie vastgesteld. 9. BODEMOPBOUW EN GEOHYDROLOGIE 9.1 Bodemopbouw De bodem bestaat volgens de bodemkaart van Nederland volledig uit mijnstort. 9.2 Geohydrologie Tectonisch gezien ligt de onderzoekslocatie in de Roerdalslenk. Deze slenk wordt aan de zuidwestzijde begrensd door de Feldbiss en aan de noordoostzijde door de Peelrandbreuk. Beide breuken zijn noordwest-zuidoost gericht. De gemiddelde stand van het freatisch grondwater bedraagt ± 65 m +NAP, waardoor het grondwater zich op ± 26 tot 35 m -mv zou bevinden. Het water van het eerste watervoerend pakket stroomt volgens de isohypsenkaart van de Dienst Grondwaterverkenning van TNO, kaartblad 60 West, 1977 (schaal 1:50.000), globaal in noordwestelijke richting. Er liggen, voor zover bekend, geen pompstations in de buurt van de onderzoekslocatie die van invloed zouden kunnen zijn op de grondwaterstroming ter plaatse van de onderzoekslocatie BRU.BRO.HIS Pagina 4 van 5

53 10. TERREININSPECTIE Op 29 juli 2014 is er een terreininspectie uitgevoerd. Deze is gericht op de identificatie van bronnen, die mogelijk hebben geleid of kunnen leiden tot een grond- en/of grondwaterverontreiniging. De tijdens de terreininspectie aangetroffen situatie komt overeen met de locatiegegevens, zoals deze zijn opgenomen in hoofdstuk 4. Afgezien van de potentiële bronnen voor een grond- en/of grondwaterverontreiniging (mijnstort), die in de voorgaande paragrafen zijn beschreven, zijn er tijdens de terreininspectie geen aanvullende potentiële bronnen aangetroffen. Op het maaiveld zijn geen asbestverdachte materialen waargenomen. 11. SAMENVATTING EN CONCLUSIES Econsultancy heeft in opdracht van BRO een historisch bodemonderzoek uitgevoerd aan de Ganzepool ong. te Brunssum in de gemeente Brunssum. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van de voorgenomen bestemmingsplanwijziging van en nieuwbouw van een tankstation op de onderzoekslocatie. Uit het vooronderzoek blijkt dat er sprake is van voormalige en/of huidige bodembelasting op de locatie, waardoor het vermoeden van bodemverontreiniging aanwezig is. Dit in verband met de in 2010 reeds aangetroffen lichte tot sterke verontreinigingen ter plaatse van (een deel van) de onderzoekslocatie, alsmede de ligging op (de helling van) een mijnstort. Verwacht wordt, dat er verspreid over de locatie wisselende gehalten aan verontreinigende stoffen voorkomen. De verwachte verontreinigende stoffen voor deze situatie zijn zware metalen (inclusief arseen), PAK en minerale olie. Op basis van het vooronderzoek is geconcludeerd, dat de onderzoekslocatie onderzocht dient te worden volgens de strategie voor een "verdachte locatie met diffuse bodembelasting en een heterogene verontreiniging op schaal van monsterneming" (VED-HE). Het doel van het verkennend bodemonderzoek in deze situatie is het bepalen van de aard van de heterogeen verdeelde verontreinigende stof op schaal van monsterneming. Tevens wordt vastgesteld of de vermoede verontreinigende stof de achtergrondwaarde of het geldend achtergrondgehalte overschrijdt. Econsultancy Swalmen, 30 juli BRU.BRO.HIS Pagina 5 van 5

54 Bijlage 1 Topografische ligging van de locatie Schaal 1: Deze kaart is noordgericht BRU.BRO.HIS

55

56 Bijlage 2b Foto's onderzoekslocatie Foto 1. Foto BRU.BRO.HIS

57 Bijlage 2b Foto's onderzoekslocatie Foto 3. Foto BRU.BRO.HIS

58 Bijlage 2c Kadastrale gegevens

59 Uittreksel Kadastrale Kaart 542 Uw referentie: MEl A m 10 m 50 m Deze kaart is noordgericht Perceelnummer Huisnummer Vastgestelde kadastrale grens Voorlopige kadastrale grens Administratieve kadastrale grens Bebouwing Overige topografie Voor een eensluidend uittreksel, Apeldoorn, 30 juli 2014 De bewaarder van het kadaster en de openbare registers Schaal 1:1000 Kadastrale gemeente Sectie Perceel BRUNSSUM H 259 Aan dit uittreksel kunnen geen betrouwbare maten worden ontleend. De Dienst voor het kadaster en de openbare registers behoudt zich de intellectuele eigendomsrechten voor, waaronder het auteursrecht en het databankenrecht.

60 Bijlage 3 Geraadpleegde bronnen Informatiebron Geraadpleegd (ja/nee) Toelichting Informatie uit kaartmateriaal etc. Datum kaartmateriaal Opmerkingen Historische topografische kaart ja heden - Luchtfoto ja heden - Informatie uit themakaarten Datum bron/ kaartmateriaal Opmerkingen Bodemkaart Nederland ja Grondwaterkaart Nederland ja West Bodemloket.nl ja Informatie van eigenaar / terreingebruiker / opdrachtgever Datum uitgevoerd Contactpersoon Opmerkingen Historisch gebruik locatie ja augustus 2014 de heer P. Maessen (BRO) Huidig gebruik locatie ja - Huidig gebruik belendende percelen (vanuit onderzoekslocatie) Toekomstig gebruik locatie Calamiteiten/resultaten voorgaande bodemonderzoeken Verhardingen/kabels en leidingen locatie ja ja ja ja Informatie van gemeente Datum uitgevoerd Contactpersoon Opmerkingen Archief Bouw- en woningtoezicht Archief Wet milieubeheer en Hinderwet ja ja 29 juli 2014 mevrouw H. Lelieveld (gemeente Brunssum) Archief ondergrondse tanks ja - Archief bodemonderzoeken Gemeenteambtenaar milieuzaken ja ja Informatie uit terreininspectie Datum uitgevoerd Opmerkingen Historisch gebruik locatie ja 29 juli Huidig gebruik locatie Huidig gebruik belendende percelen (vanuit onderzoekslocatie) Verhardingen ja ja ja

61 Over Econsultancy.. Econsultancy is een onafhankelijk adviesbureau. Wij bieden realistisch advies en concrete oplossingen voor milieuvraagstukken en willen daarmee een bijdrage leveren aan een duurzaam en verantwoord gebruik van onze leefomgeving. Diensten Wij kunnen u van dienst zijn met een uitgebreid scala aan onderzoeken op het gebied van bodem, waterbodem, water, archeologie, ecologie en milieu. Op vindt u uitgebreide informatie over de verschillende onderzoeken. Werkwijze Inzet en professionele betrokkenheid kenmerkt onze diensten. De verantwoordelijke projectleider is het eenduidige aanspreekpunt voor de klant en draagt zorg voor alle aspecten van het project: kwaliteit, tijd, geld, communicatie en organisatie. De kernwaarden deskundig, vertrouwd, betrokken, flexibel, zorgvuldig en vernieuwend zijn een belangrijke leidraad in ons handelen. Kennis Het deskundig begeleiden van onze opdrachtgevers vraagt om betrokkenheid bij en kennis van de bedoelingen van de opdrachtgever. Het vereist ook gedegen en actuele vakinhoudelijke kennis. Alle beschikbare kennis wordt snel en effectief ingezet. De medewerkers vormen ons belangrijkste kapitaal. Persoonlijke en inhoudelijke ontwikkeling staat centraal want het werk vraagt steeds om nieuwe kennis en nieuwe verantwoordelijkheden. Creativiteit Onze medewerkers zijn in staat om buiten de geijkte kaders een oplossing te zoeken met in achtneming van de geldende wet- en regelgeving. Oplossingen die bedoeld zijn om snel en efficiënt het doel van de opdrachtgever te bereiken. Kwaliteit Er wordt continue gestreefd naar het verhogen van de professionaliteit van de dienstverlening. Het leveren van diensten wordt intern op een dusdanige wijze georganiseerd dat het gevraagde resultaat daadwerkelijk op een zo effectief en efficiënt mogelijke wijze wordt voortgebracht. Hierbij staat de klanttevredenheid centraal. Het kwaliteitssysteem van Econsultancy voldoet aan de NEN-EN-ISO 9001: Tevens is Econsultancy gecertificeerd voor diverse protocollen en beoordelingsrichtlijnen. Opdrachtgevers Econsultancy heeft sinds haar oprichting in 1996 al meer dan tienduizend projecten uitgevoerd. Projecten in opdracht van particulier tot de Rijksoverheid, van het bedrijfsleven tot non-profit organisaties. De projecten kennen een grote diversiteit en hebben in sommige gevallen uitsluitend een onderzoekend karakter en zijn in andere gevallen meer adviserend. Steeds vaker wordt onderzoek binnen meerdere disciplines door onze opdrachtgevers verlangt. Onze medewerkers zijn in staat dit voor de opdrachtgever te coördineren en zelf (deel)onderzoeken uit te voeren. Ter illustratie van de veelvoud en veelzijdigheid van de projecten in de werkvelden bodem, waterbodem, ecologie, archeologie, water, geluid en milieu kunnen uitgebreide referentielijsten worden verschaft. Vestiging Limburg Vestiging Gelderland Vestiging Brabant Rijksweg Noord 39 Fabriekstraat 19c Rapenstraat KS Swalmen 7005 AP Doetinchem 5831 GJ Boxmeer Tel Tel Tel Swalmen@econsultancy.nl Doetinchem@econsultancy.nl Boxmeer@econsultancy.nl

62

63 Bijlage 4 Onderzoek externe veiligheid 59

64 Notitie P : Bepaling en verantwoording hoogte groepsrisico LPG tankstation te Brunssum Berg en Terblijt, 31 juli Inleiding In opdracht van BRO is door Windmill Milieu en Management een onderzoek uitgevoerd naar de externe veiligheidsrisico s van een LPG-tankstation. Aanleiding voor het onderzoek is de realisatie van een LPG-tankstation aan de Ganzepool in Brunssum. Onderzocht is of de risico s die optreden bij het LPG-tankstation een belemmering vormen voor de planrealisatie. In de directe nabijheid van het nieuwe LPG-tankstation zijn bedrijven en een woonwagenstandplaats gesitueerd. In figuur 1.1 is de ligging van het plangebied (LPG-tankstation) weergegeven. Figuur 1.1: Plangebied

65 2 Wet- en regelgeving Voor risicovolle activiteiten en/of risicovolle installaties bij inrichtingen worden ten aanzien van het milieuhygiënische aspect externe veiligheid regels gesteld in het Activiteitenbesluit milieubeheer. In het Activiteitenbesluit milieubeheer wordt aangesloten op de van toepassing zijnde Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS). Daarnaast is een aantal rechtstreeks geldende besluiten van belang waarin te respecteren veiligheidsafstanden en/of risicocontouren zijn opgenomen. Hierbij kan gedacht worden aan het Besluit Risico s Zware Ongevallen (BRZO), het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi), de Circulaire opslag ontplofbare stoffen voor civiel gebruik en het Vuurwerkbesluit. Het Bevi legt veiligheidsnormen op aan bedrijven die een risico vormen voor personen buiten het bedrijfsterrein. Bijvoorbeeld rondom chemische fabrieken, spoorwegemplacementen waar goederentreinen met gevaarlijke stoffen rangeren en LPG-tankstations. In het Bevi zijn milieukwaliteitseisen op het gebied van externe veiligheid geformuleerd. Deze zijn vertaald in de risiconormen voor het plaatsgebonden risico en het groepsrisico. De bij het Besluit behorende ministeriële Regeling externe veiligheid inrichtingen (Revi) werkt de afstanden, de referentiepunten en de wijze van berekenen van het plaatsgebonden risico en het groepsrisico verder uit ter uitvoering van het Bevi. Ten aanzien van LPG-tankstations zijn in de Revi in bijlage I de aan te houden afstanden (plaatsgebonden 10-6 risico-contour) gegeven tot kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten. Deze afstanden zijn afhankelijk van de jaarlijkse doorzet van LPG. In navolgende tabel 2.1 zijn de afstanden samengevat. Tabel 2.1: Afstanden LPG-tankstations Doorzet per Afstand vanaf jaar [m 3 ] vulpunt [m] Afstand vanaf ondergronds reservoir [m] Afstand vanaf afleverzuil [m] < LPG-tankstation 3.1 Plaatsgebonden risico Aan de zuidzijde van het tankstation is de steenfabriek Wienerberger Poriso gelegen. Aan de oostzijde is het bedrijf Scrap Metal Recycling gelegen. De loods op het terrein van Wienerberger Poriso is op 40 meter afstand van het vulpunt gelegen. Op dit moment is niet bekend of deze loods is aan te merken als een (beperk) kwetsbaar object. Indien sprake is van een (beperkt) kwetsbaar object, wordt de afstand uit de Revi niet gerespecteerd. Door het vulpunt enkele meters te verplaatsen kan in elk geval voldaan worden aan de afstand die geldt voor een doorzet van minder dan 1000 m 3 /jaar. Indien in het deel van het gebouw, dat binnen de plaatsgebonden 10-6 risico-contour is gelegen, geen werkplaatsen zijn, is het gebouw niet aan te merken als (beperkt) kwetsbaar. In dat geval hoeft het vulpunt niet verplaatst te worden. In figuur 3.1 zijn de plaatsgebonden 10-6 risico-contouren van het vulpunt en het reservoir weergegeven (in blauw). 2

66 3.2 Invloedsgebied In de Revi is bepaald dat de grens van het invloedsgebied bij een LPG-tankstation op 150 meter afstand rondom het LPG-vulpunt en het op 150 meter afstand rondom LPGreservoir is gelegen. De ligging van de invloedsgebieden is weergegeven in onderstaande figuur 3.1 (in rood). Figuur 3.1: Ligging invloedsgebied. Uit de figuur blijkt dat een deel van het woonwagenterrein aan de Kranenpool en delen van de bedrijven Wienerberger Poriso en Scrap Metal Recycling binnen het invloedsgebied zijn gelegen. Voor deze (beperkt) gevoelige objecten is de hoogte van het groepsrisico bepaald. 4 Berekening hoogte groepsrisico 4.1 LPG-rekentool Het groepsrisico (ook wel aangeduid als GR) is bepaald met de LPG groepsrisico berekeningsmodule (verder: LPG-rekentool). De LPG-rekentool vervangt de tabel uit de 'Handreiking verantwoordingsplicht groepsrisico' voor de bepaling van het groepsrisico bij LPG-tankstations. Doordat de LPG-rekentool rekening houdt met locatie specifieke criteria, is deze betrouwbaarder dan de tabellen. Binnen de entreecriteria benadert een berekening met de faalkansen conform Revi 2004 zeer dicht de betrouwbaarheid van QRA (QRA = een volledige risicoberekening). Dit komt doordat het Bleve-scenario zeer bepalend is. 3

67 4.2 Scenario s Het projectplan omvat de realisatie van een LPG-tankstation. Medewerking aan deze ontwikkeling kan alleen worden verleend door een afwijking van het bestemmingsplan. Gelet op deze nieuwe ontwikkeling is enkel het scenario doorgerekend voor de toekomstige situatie. In de huidige situatie is er immers nog geen sprake van enig groepsrisico vanwege het LPG-tankstation. 4.3 Bevolkingsdichtheid De invoer van het aantal aanwezige personen is nodig om groepsrisicoberekeningen te kunnen maken. Voor de GR berekening van het tankstation zijn uitsluitend de functies binnen het invloedsgebied van het LPG-tankstation van belang. In de berekeningsmodule dient de bevolkingsdichtheid binnen verschillende afstanden (schillen) vanaf het vulpunt en de tank bepaald te worden: 0 tot 100 meter, 100 tot 130 meter en 130 tot 150 meter. Voor de bevolkingsinventarisatie is gebruik gemaakt van de volgende databronnen: - Populator van het bedrijf Bridgis; deze geeft het aantal aanwezigen aan in een gebied met behulp van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) voor woon- en werkgebieden. - De BAG-viewer; deze geeft de grafische weergave weer van de gemeentelijke basisgegevens over alle gebouwen en adressen in Nederland. - Google Earth; luchtfoto en streetview Voor wat betreft de personendichtheid is in de berekening uitgegaan van de in bijlage I opgenomen personenbezetting. Vanuit een worst case benadering is voor de bedrijven, zowel voor het vulpunt als voor het opslagreservoir, uitgegaan van 40 personen in de dagperiode. Daarnaast is in de buitenste schil van het vulpunt een tweetal woonwagens gelegen (2,4 personen per woning). 4.4 Resultaat Voor de LPG-rekentool is de berekening van het GR op basis van Revi 2004 en Revi 2007 uitgevoerd 1. De rapportage van de berekening is opgenomen in bijlage I. In navolgende figuur 4.1 is de hoogte van het groepsrisico weergegeven op basis van Revi 2004 (gestippeld) en Revi 2007 (doorgetrokken). 1 Revi 2004 is van toepassing als er een nieuw ruimtelijk besluit moet worden genomen, of bij een nieuwe milieubeheer vergunning voor het LPG tankstation. Revi 2007 is van toepassing op bestaande situaties. 4

68 Figuur 2.1: Hoogte groepsrisico Uitgaande van de situatie Revi 2004 (van toepassing voor nieuwe ruimtelijke besluiten) blijkt uit bovenstaande grafiek dat de oriënterende waarde wordt gerespecteerd. De normwaarde 2 bedraagt 0, Conclusie De plaatsgebonden 10-6 risicocontour reikt tot over een loods van het bedrijf Wienerberger Poriso. Indien het gebouw aan te merken is als (beperkt) kwetsbaar dient het vulpunt enkele meters verplaatst te worden zodat de afstand van het vulpunt tot het gebouw minimaal 45 meter bedraagt. De hoogte van het groepsrisico vormt geen belemmering voor de realisatie van het LPG-tankstation. WINDMILL MILIEU I MANAGEMENT I ADVIES Ing. R.J.A. Alferink 2 De normwaarde is het berekende groepsrisico gedeeld door 0,01. Een normwaarde groter dan 1 betekent een overschrijding van de oriëntatiewaarde 5

69 Bijlage 1: Berekening hoogte groepsrisico

70 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Disclaimer De LPG-rekentool is aangepast op het Revi, zoals deze in juli 2007 in werking is getreden. Dit betekent dat de LPG-rekentool nu de mogelijkheid biedt om te rekenen met: Nieuwe situaties, (nieuwe ruimtelijke besluiten of milieubeheervergunningen). Bestaande situaties. Zowel nieuwe als bestaande situaties (de tool geeft beide fn-curves). Nieuwe situaties Nieuwe situaties zijn bestemmingsplannen of milieubeheervergunningen die voor 2010, of voordat de LPG-branche de convenantmaatregelen heeft gerealiseerd, worden vastgesteld. Bij de berekening voor nieuwe situaties, wordt gebruik gemaakt van de bestaande LPG-rekentool, welke gebaseerd is op de faalfrequenties zoals opgenomen in het Revi Daarom wordt dit onderdeel van de rekentool ook Revi 2004 genoemd. De convenant-maatregelen (verbeterde losslang, coating op de tankwagen) worden bij deze berekening niet meegenomen. Betrouwbaarheid berekening Revi 2004 Indien de entree-criteria in het begin van de invulbladen van de rekentool juist worden ingevuld, dan heeft het rekenresultaat van de LPG-rekentool een zeer hoge, met een QRA te vergelijken, betrouwbaarheid. Bestaande situaties Bestaande situaties zijn situaties waarbij geen nieuw ruimtelijk besluit of nieuwe milieubeheervergunning speelt of waarbij het effect van een niet urgente sanering van een LPG-tankstation moet worden beoor deeld. Bij dit onderdeel van de rekentool, dat Revi 2007 wordt genoemd, zijn de de effecten van de convenantmaatregelen ingebouwd. Betrouwbaarheid berekening 2007 Het integreren van de convenantmaatregelen maakt het niet mogelijk om uitkomsten te genereren met een vergelijkbare betrouwbaarheid als bij de Revi 2004 berekening. De verminderde betrouwbaarheid wordt veroorzaakt doordat bij de Revi 2004-berekening sprake is van één zeer dominant scenario, de Bleve. Dit scenario dicteert vrijwel de gehele uitkomst. Door de convenantmaatregelen is bij de Revi 2007-berekening het Bleve-scenario van sterk verminderd belang. Ook is de bijdrage van de losslang in de risicoberekening sterk gereduceerd. Door het wegvallen van deze bovenliggende risicoscenario s, wordt het voorheen onderliggende scenario, het ontwijken van gaswolk bij de ondergrondse tank, mede bepalend. De verspreiding van deze gaswolk en de plaats van ontsteking van deze wolk, wordt beïnvloed door de windrichting en de locatiespecifieke aanwezigheid van ontstekingsbronnen. Het effect op het GR van de gaswolk (zowel directe ontsteking als vertraagde onsteking) is met complexe wiskundige formules benaderd en is daarmee niet zo eenvoudig en precies berekend als bij de Bleve scenario's. Het is daarom aannemelijk te veronderstellen dat de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de REVI 2007 module van de tool iets lager is dan de REVI 2004 module van de tool. Overigens wordt opgemerkt dat de REVI 2007 module van de tool als laatste stap voor de presentatie van het resultaat een veiligheidsfactor toepast waardoor het GR minimaal gelijk is, en in andere gevallen hoger ligt dan de GR curve berekend met Safeti-NL (voor slachtofferaantallen hoger dan 13). Daarom: Indien de Revi 2007 berekening volledig betrouwbaar moet zijn, of wanneer de uitkomst zeer nabij de oriëntatiewaarde ligt, wordt het uitvoeren van een volwaardige QRA met Safeti-NL aanbevolen. Pagina 1-14

71 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Basis Gegevens Project LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Locatie LPG-tankstation Straat Huisnummer Postcode Kranenpool ong. 0000AA Berekening uitgevoerd door Naam organisatie Winmill Milieu Managemente Advies Naam persoon R. Alferink Telefoonnummer Datum berekening Overig Alleen een groepsrisicoberekening volgens Revi2007 Nee Pagina 2-14

72 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Toepasbaarheid Tankstation 1. LPG vulpunt, voorraadtank en afleverzuil maken onderdeel uit van één openbaar tankstation? Ja 2. Worden op het LPG tankstation ook nog één of meer van de volgende stoffen verladen - Waterstof Nee 3. LPG voorraadtank wordt bevoorraad met LPG tankwagens? Ja 4. Eén LPG vulpunt bedient één LPG voorraadtank? Ja 5. LPG voorraadtank heeft een volume van 20 m3 of 40 m3? Ja 6. LPG voorraadtank is in de grond ingegraven of ingeterpt? Ja 7. De afstand van het LPG vulpunt tot aan de LPG voorraadtank bedraagt 10-50m 8. Zijn er venstertijden van toepassing op de laadtijden van de LPG-tankwagen? Nee 9. De LPG doorzet is in de milieuvergunning beperkt tot 500 m3, 1000 m3 of m3? Ja 10. Bevinden zich mensen (niet behorend tot de inrichting van het LPG tankstation) binnen een cirkel rondom het vulpunt (eventueel ondergrondse tank) met een straal van 25 meter? Nee Bevolking Binnen een straal van 150 meter van het vulpunt of ondergrondse tank komen de volgende items voor: Verzorgingstehuis, verpleegtehuis, ziekenhuis, kinderdagverblijf Evenementenhal, congrescentrum, dierentuin Bioscoop, theater, (voetbal)stadion Zwembad, sporthal, tennisbaan Of andere functies met afwijkende verblijfstijden De rekentool is geschikt voor deze situatie Pagina 3-14

73 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Technische gegevens Aanrijkans De opstelplaats van de tankwagen is geïsoleerd, waarbij een aanrijding van opzij tegen de leidingkast niet aannemelijk wordt geacht (ook niet met lage snelheid) Omgevingsbrand 1. Afstand tussen afleverzuil LPG en LPG vulpunt: 17,5 meter of meer 2. Afstand tussen afleverzuil benzine en LPG vulpunt: 5 meter of meer 3. Afstand tussen opstelplaats benzine tankauto en LPG vulpunt: 25 meter of meer 4. Hoogte gebouw tankstation: minder dan 5 meter 5. Is het tankstation voorzien van brandwerende voorzieningen (30 minuten brandwerende wanden) en maximaal 50% gevelopeningen? : Nee 6. Afstand tussen gebouw tankstation en LPG vulpunt: 10 meter of meer Pagina 4-14

74 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Omgevingsinput vulpunt Groepsberekening 1 Naam groepsberekening Nieuwebouw LPG-tankstation LPG doorzet per jaar (m3) 1000 Inhoud ondergrondse tank (m3) 20 Actuele situatie Nee Schil 1 : Afstand meter Omgevingsfactor Invoer Invoer Aantal Aantal aantal aantal personen personen dag personen nacht (100 %) Woningen [aantal] Kantoren, 40 uur [bruto vloeroppervlak m2] Industriegebieden laag, 40 uur [ha] Industriegebieden midden, 40 uur [ha] Industriegebieden hoog, 40 uur [ha] Industriegebieden laag, 7/24 [ha] Industriegebieden midden, 7/24 [ha] Industriegebieden hoog, 7/24 [ha] Scholen, 40 uur Totaal 40 0 Pagina 5-14

75 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Omgevingsinput vulpunt Groepsberekening 1 Naam groepsberekening Nieuwebouw LPG-tankstation LPG doorzet per jaar (m3) 1000 Inhoud ondergrondse tank (m3) 20 Actuele situatie Nee Schil 2 : Afstand meter Omgevingsfactor Invoer Invoer Aantal Aantal aantal aantal personen personen dag personen nacht (100 %) Woningen [aantal] Kantoren, 40 uur [bruto vloeroppervlak m2] Industriegebieden laag, 40 uur [ha] Industriegebieden midden, 40 uur [ha] Industriegebieden hoog, 40 uur [ha] Industriegebieden laag, 7/24 [ha] Industriegebieden midden, 7/24 [ha] Industriegebieden hoog, 7/24 [ha] Scholen, 40 uur Totaal 40 0 Pagina 6-14

76 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Omgevingsinput vulpunt Groepsberekening 1 Naam groepsberekening Nieuwebouw LPG-tankstation LPG doorzet per jaar (m3) 1000 Inhoud ondergrondse tank (m3) 20 Actuele situatie Nee Schil 3 : Afstand meter Omgevingsfactor Invoer Invoer Aantal Aantal aantal aantal personen personen dag personen nacht (100 %) Woningen [aantal] Kantoren, 40 uur [bruto vloeroppervlak m2] Industriegebieden laag, 40 uur [ha] Industriegebieden midden, 40 uur [ha] Industriegebieden hoog, 40 uur [ha] Industriegebieden laag, 7/24 [ha] Industriegebieden midden, 7/24 [ha] Industriegebieden hoog, 7/24 [ha] Scholen, 40 uur Totaal Pagina 7-14

77 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Omgevingsinput ingeterpte tank Groepsberekening 1 Naam groepsberekening Nieuwebouw LPG-tankstation LPG doorzet per jaar (m3) 1000 Inhoud ondergrondse tank (m3) 20 Actuele situatie Nee Schil 1 : Afstand meter Omgevingsfactor Invoer Invoer Aantal Aantal aantal aantal personen personen dag personen nacht (100 %) Woningen [aantal] Kantoren, 40 uur [bruto vloeroppervlak m2] Industriegebieden laag, 40 uur [ha] Industriegebieden midden, 40 uur [ha] Industriegebieden hoog, 40 uur [ha] Industriegebieden laag, 7/24 [ha] Industriegebieden midden, 7/24 [ha] Industriegebieden hoog, 7/24 [ha] Scholen, 40 uur Totaal 40 0 Pagina 8-14

78 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Omgevingsinput ingeterpte tank Groepsberekening 1 Naam groepsberekening Nieuwebouw LPG-tankstation LPG doorzet per jaar (m3) 1000 Inhoud ondergrondse tank (m3) 20 Actuele situatie Nee Schil 2 : Afstand meter Omgevingsfactor Invoer Invoer Aantal Aantal aantal aantal personen personen dag personen nacht (100 %) Woningen [aantal] Kantoren, 40 uur [bruto vloeroppervlak m2] Industriegebieden laag, 40 uur [ha] Industriegebieden midden, 40 uur [ha] Industriegebieden hoog, 40 uur [ha] Industriegebieden laag, 7/24 [ha] Industriegebieden midden, 7/24 [ha] Industriegebieden hoog, 7/24 [ha] Scholen, 40 uur Totaal 40 0 Pagina 9-14

79 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Omgevingsinput ingeterpte tank Groepsberekening 1 Naam groepsberekening Nieuwebouw LPG-tankstation LPG doorzet per jaar (m3) 1000 Inhoud ondergrondse tank (m3) 20 Actuele situatie Nee Schil 3 : Afstand meter Omgevingsfactor Invoer Invoer Aantal Aantal aantal aantal personen personen dag personen nacht (100 %) Woningen [aantal] Kantoren, 40 uur [bruto vloeroppervlak m2] Industriegebieden laag, 40 uur [ha] Industriegebieden midden, 40 uur [ha] Industriegebieden hoog, 40 uur [ha] Industriegebieden laag, 7/24 [ha] Industriegebieden midden, 7/24 [ha] Industriegebieden hoog, 7/24 [ha] Scholen, 40 uur Totaal 40 0 Pagina 10-14

80 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Resultaat REVI2004 Groepsberekening 1 Naam groepsberekening Nieuwebouw LPG-tankstation LPG doorzet per jaar (m3) 1000 Actuele situatie Nee dag nacht aantal slachtoffers bij een BLEVE van een tankwagen voor 33% gevuld 40 0 aantal slachtoffers bij een BLEVE van een tankwagen voor 66% gevuld 80 0 aantal slachtoffers bij een BLEVE van een tankwagen voor 100% gevuld Pagina 11-14

81 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Resultaat REVI2007 Groepsberekening 1 Naam groepsberekening Nieuwebouw LPG-tankstation LPG doorzet per jaar (m3) 1000 Inhoud ondergrondse tank (m3) 20 Actuele situatie Nee Schil 1 : Afstand meter aanwezigen slachtoffers aanwezigen slachtoffers code scenario dag dag nacht nacht O1D20 Directe ontsteking ondergrondse tank 20 m B1 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 100% gevuld B2 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 100% gevuld B3 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 67% gevuld B4 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 33% gevuld B5 Bleve tankauto koude bleve externe besch. 100% gevuld B6 Bleve tankauto koude bleve externe besch. 67% gevuld B7 Bleve tankauto koude bleve externe besch. 33% gevuld T1 Intrinsiek falen van de bovengrondse tank Schil 2 : Afstand meter aanwezigen slachtoffers aanwezigen slachtoffers code scenario dag dag nacht nacht O1D20 Directe ontsteking ondergrondse tank 20 m B1 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 100% gevuld B2 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 100% gevuld B3 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 67% gevuld B4 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 33% gevuld B5 Bleve tankauto koude bleve externe besch. 100% gevuld B6 Bleve tankauto koude bleve externe besch. 67% gevuld B7 Bleve tankauto koude bleve externe besch. 33% gevuld T1 Intrinsiek falen van de bovengrondse tank Schil 3 : Afstand meter aanwezigen slachtoffers aanwezigen slachtoffers code scenario dag dag nacht nacht O1D20 Directe ontsteking ondergrondse tank 20 m B1 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 100% gevuld B2 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 100% gevuld B3 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 67% gevuld B4 Bleve tankauto; brand tijdens verlading 33% gevuld B5 Bleve tankauto koude bleve externe besch. 100% gevuld B6 Bleve tankauto koude bleve externe besch. 67% gevuld B7 Bleve tankauto koude bleve externe besch. 33% gevuld T1 Intrinsiek falen van de bovengrondse tank Pagina 12-14

82 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Resultaat grafisch weergegeven Groepsberekening 1 Groepsberekening 2 Groepsberekening 3 Groepsberekening 4 Nieuwebouw LPG-tankstation Pagina 13-14

83 LPG groepsrisico berekeningsmodule Project: LPG-tankstation Kranenpool te Brunssum Toelichting De grafiek geeft het groepsrisico aan voor de ingevoerde situatie. Het groepsrisico is berekend met de rekenmodule van Deze module is uitsluitend geschikt voor standaardsituaties. De module geeft een indicatie van het groepsrisico. Voor een gedetailleerde berekening dient een risicoanalyse met SAFETI-NL te worden uitgevoerd.de rekenresultaten kunnen worden gebruikt bij het invullen van de verantwoordingsplicht zoals bedoeld in artikel 12 en 13 van het "Besluit externe veiligheid inrichtingen'. Een oordeel over de toelaatbaarheid van het berekende groepsrisico dient te geschieden op basis van alle elementen van de verantwoordingsplicht. Zie hiervoor de Handreiking verantwoordingsplicht groepsrisico.deze rekenmodule is ontwikkeld door Antea Group (voorheen ingenieursbureau Oranjewoud), in samenwerking met het ministerie van I&M en de Vereniging Vloeibaar Gas.Rekenmodule groepsrisico LPG, versie 2.2 Pagina 14-14

84 80

85 Bijlage 5 Natuuronderzoek 81

86 Notitie : Quickscan flora en fauna Ganzepool, Brunssum Locatie : Ganzepool (ong.) te Brunssum Datum : 5 augustus 2014 Projectnummer : 211x07210 Opgesteld door : Reinoud Vermoolen Bij ruimtelijke planvorming is een toetsing aan de natuurwetgeving verplicht. Door middel van een verkennend flora- en faunaonderzoek is een beoordeling gemaakt van de effecten die het plan zal hebben op beschermde natuurwaarden. Hierdoor wordt duidelijk of het plan in overeenstemming is met de natuurwetgeving. Natuurbescherming in Nederland De bescherming van de natuur is in Nederland vastgelegd in respectievelijk de Natuurbeschermingswet (NB-wet) en de Flora- en faunawet (FF-wet). Deze wetten vormen een uitwerking van de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn. Daarnaast vindt beleidsmatige gebiedsbescherming plaats door middel van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), die is geïntroduceerd in het Natuurbeleidsplan (1990) van het Rijk en op provinciaal niveau in het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) is vastgelegd. Natuurbeschermingswet De Natuurbeschermingswet heeft betrekking op de Europees beschermde Natura 2000-gebieden en de Beschermde natuurmonumenten. De Vogelrichtlijn- en Habitatrichtlijngebieden worden in Nederland gecombineerd als Natura 2000-gebieden aangewezen. Als er naar aanleiding van projecten, plannen en activiteiten mogelijkerwijs significante effecten optreden, dienen deze vooraf in kaart gebracht en beoordeeld te worden. Projecten, plannen en activiteiten die mogelijk een negatief effect hebben op de beschermde natuur in een Natura 2000-gebied (of Beschermd Natuurmonument) zijn vergunningsplichtig. Provinciaal beleid De provinciale groenstructuur bestaande uit Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en Provinciale Ontwikkelingszone Groen (POG) is ruimtelijk vastgelegd in het POL. De EHS is een robuust netwerk van natuurgebieden en tussenliggende verbindingszones. Dit netwerk bestaat uit bestaande natuurgebieden, nieuw aan te leggen natuur en verbindingszones tussen de gebieden. Ook de beheergebieden voor agrarisch natuurbeheer behoren tot de EHS. De feitelijke beleidsmatige gebiedsbescherming vindt plaats middels de uitwerking van het provinciaal beleid in de gemeentelijke bestemmingsplannen. Flora- en faunawet De Flora- en faunawet heeft betrekking op alle in Nederland in het wild voorkomende zoogdieren, (trek)vogels, reptielen en amfibieën, op een aantal vissen, libellen en vlinders, op enkele ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 1

87 bijzondere en min of meer zeldzame ongewervelde diersoorten (uit de groepen kevers, mieren, schelp- en schaaldieren) en op een honderdtal vaatplanten. Voor alle soorten, dus ook voor de soorten die zijn vrijgesteld van de ontheffingsplicht, geldt wel een zogenaamde 'algemene zorgplicht' (art. 2 Flora- en faunawet). Deze zorgplicht houdt in dat de initiatiefnemer passende maatregelen neemt om schade aanwezige soorten te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het niet verontrusten of verstoren in de kwetsbare perioden zoals de winterslaap, de voortplantingstijd en de periode van afhankelijkheid van de jongen. De zorgplicht geldt altijd en voor alle planten en dieren, of ze beschermd zijn of niet, en in het geval dat ze beschermd zijn ook als er ontheffing of vrijstelling is verleend. Bij ruimtelijke ontwikkelingen moet naast de zorgplicht ook rekening gehouden worden met de juridisch zwaarder beschermde soorten uit 'tabel 2', de bijlage 1 soorten van het besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten, de soorten uit Bijlage IV van de Habitatrichtlijn (tezamen tabel 3) en met alle vogels. Van deze laatste groep is een lijst opgesteld met vogelsoorten waarvan de nesten jaarrond beschermd zijn en een lijst met vogels waarbij inventarisatie gewenst is. Komen soorten van de hierboven genoemde beschermingsregimes voor dan is de eerste vraag of de voorgenomen activiteit effecten heeft op de beschermde soorten. Treden er effecten op dan dient er gekeken te worden of er passende maatregelen getroffen kunnen worden om de functionaliteit van de voortplantings- en/of vaste rust- en verblijfplaats te garanderen. Werkwijze quickscan flora en fauna In de quickscan zijn de gevolgen van de ruimtelijke ingreep afgezet tegen de aanwezige natuurwaarden vanuit de Flora- en faunawet, Natuurbeschermingswet en planologisch beschermde natuurwaarden. Deze werkwijze vloeit voort uit de Wijziging beoordeling ontheffing Flora- en faunawet bij ruimtelijke ingrepen van het Ministerie van LNV van september Om een beeld te krijgen van de natuurwaarden is op 29 juli 2014 door een ecoloog van BRO 1 een verkennend veldbezoek gebracht aan het plangebied. Mogelijke verblijfplaatsen en sporen van dieren zijn onderzocht. Hierbij is onder andere gebruik gemaakt van de checklist Inschatting Vooronderzoek Vleermuizen ( Naast een veldbezoek is er een bronnenonderzoek gedaan. Voor dit bronnenonderzoek is gebruik gemaakt van vrij beschikbare gegevens, zoals provinciale natuurgegevens, algemene verspreidingsatlassen, enkele internetsites ( en en reeds uitgevoerde natuuronderzoeken ten behoeve van de Buitenring Parkstad Limburg (Oranjewoud, 2012: de onderliggende natuuronderzoeken zijn grotendeels in 2010 en 2011 uitgevoerd) en de renaturering van de Rode Beek (Bosgroep Zuid Nederland & Bureau Meervelt, 2012). Aan de hand van het uitgevoerde onderzoek is vervolgens een inschatting gemaakt van de effecten van de ruimtelijke ontwikkeling op beschermde natuurwaarden. 1 BRO is lid van het Netwerk Groene Bureaus (NGB). Het NGB is de brancheorganisatie voor groene adviesbureaus en heeft als doel kwaliteitsbevordering en belangenbehartiging. Onze werkzaamheden voeren wij dan ook uit volgens de door het NGB vastgestelde gedragscode (versie juni 2008, aangevuld in februari 2010). De medewerkers binnen de discipline ecologie voldoen aan de door het Ministerie van EL&I genoemde voorwaarden voor ter zake deskundigen op het gebied van ecologisch onderzoek. ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 2

88 Beschrijving van het plangebied Ligging van het plangebied Het plangebied ligt langs de zuidzijde van de weg Ganzepool ten oosten van de kern Brunssum in de gemeente Brunssum. Ten noorden van het plangebied bevindt zich het natuur- en recreatiegebied Schutterspark en ten zuiden het industrieterrein Hendrik. De Amersfoortcoördinaten van het midden van de locatie zijn 197,5-328,3 2. De ligging van het plangebied is te zien in onderstaande afbeeldingen (figuur 1 en 2). Figuur 1 en 2. Respectievelijk globale ligging (rode ster) en precieze begrenzing (rode omlijning) van het plangebied. Huidige situatie Het plangebied bestaat uit een houtsingel en braakliggend terrein. De houtsingel staat op een talud tussen de weg en het hoger gelegen industrieterrein en bestaat uit opgaande loofbomen en struiken. In het westelijk deel van het talud is een strook gekapt. Het braakliggend terrein bestaat uit ruigtekruiden en opslag van struiken en boompjes (met name acacia s en berkjes) met in het binnenste deel een laagte, welke fungeert als waterberging, waarin riet en brandnetels domineren. Tijdens het veldbezoek stond er geen water in de laagte. Gezien de aanwezige vegetatie zal periodiek water hierin wel aanwezig zijn. Binnen het plangebied is geen verharding en/of bebouwing aanwezig. Onderstaande afbeeldingen (foto s 1 t/m 6) geven een impressie van het plangebied. 2 De getallen staan respectievelijk voor de x-coördinaat en de y-coördinaat van de linkerbenedenhoek van het betreffende kilometervak. ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 3

89 Foto 1. Houtsingel op talud westelijke deel plangebied Foto 2. Oostrand braakliggend terrein Foto 3. Laagte braakliggend terrein Foto 4. Westzijde braakliggend terrein Foto 5. Zuidrand braakliggend terrein Foto 6. Scheiding houtsingel/braakliggend terrein Toekomstige (geplande) situatie De gewenste ontwikkeling betreft de realisatie van een tankstation. In dit kader dient aanwezige vegetatie te worden weggehaald en grondverzet plaats te vinden. Onderstaande afbeelding (figuur 3) geeft een impressie van de toekomstige ontwikkeling. ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 4

90 Figuur 3. Toekomstige inrichting van het plangebied. Toetsing gebiedsbescherming Wettelijke gebiedsbescherming Het dichtstbijzijnde wettelijk beschermde natuurgebied, het Natura 2000-gebied Brunsummerheide, ligt op 500 meter van het plangebied. Dit gebied is aangewezen voor 8 habitattypen en 1 habitatsoort. In onderstaande figuur (figuur 4) is de gevoeligheid van de aangewezen habitattypen en habitatsoort voor de verstoringsfactoren weergegeven. Het plangebied ligt buiten het Natura2000-gebied en van de verstoringsfactoren oppervlakteverlies dan wel versnippering is geen sprake. Verkeersaantrekkende werking van de aanleg- en gebruiksfase van het tankstation is verwaarloosbaar. Een toename van stikstofdepositie als gevolg van de ontwikkeling wordt dan ook niet verwacht. Met de realisatie en verplaatsing van de waterberging (laagte) naar een nabijgelegen plek elders langs het geplande tracé worden geen hydrologische veranderingen verwacht op het Natura2000-gebied. Overige storingsfactoren zijn gezien de aard van de ontwikkeling en de afstand tot het Natura2000-gebied (met inbegrip van de afscherming en buffering van het tussenliggende gebied) tevens niet aan de orde. In het plan hoeft derhalve geen rekening gehouden te worden met wettelijke gebiedsbescherming. ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 5

91 Figuur 4. Effectenindicator Natura 2000-gebied Brunssummerheide Planologische gebiedsbescherming De houtsingel binnen het plangebied ligt binnen de EHS. Deze houtsingel ligt tevens binnen het tracé van de Buitenring Parkstad Limburg en in dat kader zal compensatie plaatsvinden. In de planvorming voor deze ontwikkeling hoeft verder geen rekening gehouden te worden met planologische bescherming van natuurwaarden. ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 6

92 Toetsing Flora- en faunawet Vaatplanten Het plangebied bestaat grotendeels uit ruigtevegetatie. Uit de natuuronderzoeken voor de buitenring Parkstad Limburg blijkt grote muggenorchis (tabel 2) ten noordoosten van het plangebied voor te komen. Deze soort van kalkgraslanden is tijdens het veldbezoek niet aangetroffen en wordt gezien de ongeschiktheid van het voorkomende habitat binnen het plangebied uitgesloten. Overige zwaarder beschermde soorten planten (tabel 2 en 3) zijn niet aangetroffen tijdens het veldbezoek en zijn tevens niet bekend uit de natuuronderzoeken. Het voorkomen van beschermde soorten vaatplanten binnen het plangebied wordt hiermee uitgesloten. Grondgebonden zoogdieren Het plangebied vormt geschikt habitat voor grondgebonden zoogdieren. Diverse algemeen beschermde grondgebonden zoogdieren van tabel 1 (bosspitsmuis, mol, egel, konijn, vos etc.) kunnen van het plangebied gebruik maken. Zwaarder beschermde soorten als steenmarter en eekhoorn (tabel 2) zijn aangetroffen in de omgeving van het plangebied. Het braakliggend terrein is ongeschikt om te dienen als verblijfplaats voor steenmarter en/of eekhoorn. De houtsingel binnen het plangebied is echter wel geschikt als verblijfplaats voor beide soorten. Het is op basis van het veldbezoek en eerder uitgevoerde natuuronderzoeken niet geheel uitgesloten dat een verblijfplaats van steenmarter en/of eekhoorn binnen het plangebied aanwezig is. Effectenbeoordeling Voor de genoemde soorten van tabel 1 geldt een algemene vrijstelling van de Flora- en Faunawet bij ruimtelijke ontwikkelingen. In het kader van de algemene zorgplicht is het echter wel noodzakelijk om voldoende zorg te dragen voor de aanwezige individuen. Dit houdt in dat al het redelijkerwijs mogelijke gedaan dient te worden om het doden van individuen te voorkomen. In het kader van de algemene zorgplicht zijn geen specifieke maatregelen nodig. Voor de eekhoorn en steenmarter is niet geheel uitgesloten dat een vaste verblijfplaats verloren gaat met de kap van de houtsingel. Te kappen bomen dienen vooraf te worden geïnspecteerd op de aanwezigheid van voor zoogdieren geschikte verblijfplaatsen. Indien deze aanwezig zijn, is nader onderzoek naar het gebruik daarvan noodzakelijk. Vleermuizen Uit de omgeving van het plangebied zijn waarnemingen bekend van diverse soorten zwaar beschermde vleermuizen (allen tabel 3) waaronder boombewonende vleermuissoorten als rosse vleermuis en watervleermuis. Tijdens de natuuronderzoeken zijn geen verblijfplaatsen voor vleermuizen vastgesteld binnen het plangebied. Potentiële verblijfplaatsen voor boombewonende vleermuizen kunnen echter wel aanwezig zijn in de enkele dikkere bomen in de houtsingel indien daar voor vleermuizen geschikt holten voorkomen. Tijdens het veldbezoek stonden de bomen vol in het blad en kon de aan- dan wel afwezigheid hiervan niet worden vastgesteld. Het plangebied vormt tevens geschikt foerageergebied voor vleermuizen. Tijdens de natuuronderzoeken zijn langs de houtsingel foeragerende vleermuizen waargenomen. Het plangebied vormt hierbij geen onderdeel van belangrijke vliegroutes voor vleermuizen. ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 7

93 Effectenbeoordeling De dikkere bomen in de houtsingel binnen het plangebied kunnen in potentie geschikt zijn als verblijfplaats voor vleermuizen. Te kappen dikkere bomen binnen het plangebied dienen vooraf te worden geïnspecteerd op de aanwezigheid van voor vleermuizen geschikte verblijfplaatsen. Indien deze aanwezig zijn, is nader onderzoek naar het gebruik daarvan noodzakelijk. Met de kap van de houtsingel zal naar verwachting geen essentieel foerageergebied voor vleermuizen verloren gaan. Naar verwachting zal in de toekomstige situatie voldoende geschikt foerageergebied aanwezig blijven in de directe omgeving. Vogels Tijdens het veldbezoek zijn binnen het plangebied enkele struweel- en ruigtebroedende vogelsoorten waargenomen, waaronder grasmus en merel. Uit de natuuronderzoeken blijkt dat er geen nestlocaties van vogelsoorten met jaarrond beschermde nesten zijn aangetroffen binnen het plangebied en tijdens het veldbezoek is het voorkomen van grote roofvogelhorsten in de houtsingel binnen het plangebied uitgesloten. Het plangebied kan echter wel deel uitmaken van het foerageergebied van de in de omgeving voorkomende roofvogels als sperwer, havik en buizerd. Het plangebied maakt geen onderdeel uit van het leefgebied voor de grote gele kwikstaart. Effectenbeoordeling Op de Aangepaste lijst jaarrond beschermde vogelnesten van het Ministerie van LNV (augustus 2009) wordt onderscheid gemaakt in verschillende categorieën vogelnesten. Van de meeste vogelsoorten zijn de nesten uitsluitend beschermd wanneer deze tijdens de broed- en nestperiode in gebruik zijn. Het gaat om soorten die jaarlijks nieuwe nesten maken. Van een aantal soorten is het nest, inclusief de functionele leefomgeving, jaarrond beschermd. Dit zijn een aantal roofvogels en uilen, koloniebroeders en gebouwbewonende vogelsoorten. Het plangebied kan deel uitmaken van het foerageergebied van in de omgeving voorkomende roofvogels als sperwer, havik en buizerd. Het plangebied is ongeschikt als leefgebied voor de in de omgeving broedende grote gele kwikstaart. Met de kap van de houtsingel en het verwijderen van de vegetatie in het braakliggende terrein zal voldoende leefgebied voor roofvogels voorhanden blijven. De gunstige staat van instandhouding van de lokale populaties van roofvogelsoorten zal niet in het geding komen. Negatieve effecten voor vogelsoorten met jaarrond beschermde nesten worden uitgesloten. Tenslotte is er een categorie nesten van vogelsoorten die weliswaar vaak terugkeren naar de plaats waar zij het jaar daarvoor hebben gebroed, maar die over voldoende flexibiliteit beschikken om, als die broedplaats verloren is gegaan, zich elders te vestigen ( categorie 5-soorten ) zoals grote bonte specht. Verwacht wordt dat het kappen van de houtsingel geen negatief effect heeft op de gunstige staat van instandhouding voor deze soorten. Voor de voorgenomen ontwikkeling zal vegetatie worden weggehaald. De nesten van vogelsoorten die hierin kunnen broeden zijn uitsluitend beschermd gedurende de periode dat deze nesten in gebruik zijn, dat wil zeggen de broed- en nestperiode. Het is in de praktijk niet mogelijk om een ontheffing te verkrijgen voor het verwijderen of verstoren van deze nesten in deze periode. Voor de binnen het plangebied voorkomende vogelsoorten kan de periode tussen half ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 8

94 maart en half augustus worden aangehouden als broedseizoen. Door het verwijderen van vegetatie en grondverzet buiten deze broedperiode uit te voeren, wordt het risico op verstoring van broedsels sterk verminderd. Inspectie voor aanvang werkzaamheden op aanwezige legsels of nestjongen zal verstoring sterk verminderen. De broedperiode verschilt per soort en soms ook per jaar en in het kader van de Flora en faunawet wordt voor het broedseizoen geen standaardperiode gehanteerd. Van belang is of een broedgeval wordt verstoord, ongeacht de datum. Indien op een locatie geen broedende of nestelende vogels aanwezig zijn, mag de aanwezige vegetatie ook tijdens het broedseizoen verwijderd worden. Vissen, amfibieën en reptielen Binnen het plangebied is hooguit periodiek oppervlaktewater aanwezig. De aanwezigheid van vissen en van voortplantingsplaatsen van amfibieën binnen het plangebied wordt uitgesloten. Uit de natuuronderzoeken blijkt dat alpenwatersalamander niet in het plangebied aangetroffen is en op basis van de afwezigheid van voor deze soorten geschikte wateren in de directe omgeving van het plangebied wordt niet verwacht dat deze soort voorkomt binnen het plangebied. Incidenteel voorkomen van een zwervend exemplaar van bruine kikker of gewone pad (tabel 1) binnen het plangebied kan niet uitgesloten worden. Uit de natuuronderzoeken blijkt dat levendbarende hagedis niet aangetroffen is binnen het plangebied en directe omgeving. Gelet ook op het marginaal geschikte habitat binnen het plangebied wordt het voorkomen van levendbarende hagedis, evenals het voorkomen van andere soorten reptielen, op voorhand uitgesloten binnen het plangebied. Effectenbeoordeling Voor soorten van tabel 1 geldt een algemene vrijstelling van de Flora- en Faunawet bij ruimtelijke ontwikkelingen. In het kader van de algemene zorgplicht is het echter wel noodzakelijk om voldoende zorg te dragen voor de aanwezige individuen. Dit houdt in dat al het redelijkerwijs mogelijke gedaan dient te worden om het doden van individuen te voorkomen. In het kader van de algemene zorgplicht zijn geen specifieke maatregelen nodig. Beschermde ongewervelde diersoorten Voor beschermde ongewervelde soorten heeft het plangebied weinig waarde door het ontbreken van geschikt habitat. Uit de natuuronderzoeken blijkt dat er geen beschermde soorten binnen of nabij het plangebied aangetroffen zijn. Het voorkomen van beschermde ongewervelde soorten binnen het plangebied is daarmee met voldoende zekerheid uit te sluiten. Conclusie Natuurbeschermingswet Gezien de aard van de ontwikkeling en de afstand tot het Natura2000-gebied Brunssummerheide (met inbegrip van de afscherming en buffering van het tussenliggende gebied) zijn negatieve effecten ten aanzien van de voor het Natura2000-gebied geformuleerde instandhoudingsdoelstellingen niet aan de orde. In het plan hoeft derhalve geen rekening gehouden te worden met wettelijke gebiedsbescherming. Conclusie en aanbevelingen Flora- en faunawet ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 9

95 De (dikkere) bomen in de houtsingel binnen het plangebied kunnen in potentie geschikt zijn als verblijfplaats voor boombewonende vleermuizen, steenmarter en eekhoorn. Te kappen bomen in de houtsingel dienen vooraf te worden geïnspecteerd op de aanwezigheid van geschikte verblijfplaatsen. Indien deze aanwezig zijn, is nader onderzoek naar het gebruik daarvan noodzakelijk. Met de kap van de houtsingel en het verwijderen van de vegetatie in het braakliggende deel zal geen belangrijk foerageergebied voor grondgebonden zoogdieren en vleermuizen verloren gaan. In de toekomstige situatie zal voldoende geschikt foerageergebied aanwezig blijven in de directe omgeving. Belangrijke vliegroutes voor vleermuizen zijn niet aanwezig binnen het plangebied. Het plangebied kan deel uitmaken van het foerageergebied van in de omgeving voorkomende roofvogels als sperwer, havik en buizerd. Met de kap van de houtsingel en het verwijderen van de vegetatie in het braakliggende terrein zal voldoende leefgebied voorhanden blijven. De gunstige staat van instandhouding van de lokale populaties van voornoemde soorten zal niet in het geding komen. Negatieve effecten voor vogelsoorten met jaarrond beschermde nesten worden uitgesloten. Binnen het plangebied zijn broedende vogels te verwachten in de bomen en ruigtevegetatie. De nesten van vogelsoorten die hierin kunnen broeden zijn uitsluitend beschermd gedurende de periode dat deze nesten in gebruik zijn, dat wil zeggen de broed- en nestperiode. Het is in de praktijk niet mogelijk om een ontheffing te verkrijgen voor het verwijderen of verstoren van deze nesten in deze periode. Voor de binnen het plangebied voorkomende vogelsoorten kan de periode tussen half maart en half augustus worden aangehouden als broedseizoen. Door het verwijderen van vegetatie en grondverzet buiten deze broedperiode uit te voeren, wordt het risico op verstoring van broedsels sterk verminderd. Inspectie voor aanvang werkzaamheden op aanwezige legsels of nestjongen zal verstoring sterk verminderen. Binnen het plangebied zijn geen zwaarder beschermde soorten planten, vissen, amfibieën, reptielen en overige ongewervelden (zoals bijv. zeldzame dagvlinders en libellen) te verwachten. Voor aanwezige algemeen voorkomende soorten van tabel 1 geldt een algemene vrijstelling van de Flora- en Faunawet bij ruimtelijke ontwikkelingen. Negatieve effecten voor deze soortgroepen zijn op voorhand uitgesloten met inachtneming van de zorgplicht. In het kader van de algemene zorgplicht is het noodzakelijk om voldoende zorg te dragen voor aanwezige individuen. Dit houdt in dat al het redelijkerwijs mogelijke gedaan dient te worden om het doden van individuen te voorkomen. Er zijn echter geen specifieke maatregelen nodig voor planten, zoogdieren, vissen, amfibieën en overige ongewervelden. ADVIES / Quickscan flora en fauna Ganzepool te Brunssum 10

96

97

98