Onderwerp: Plan van aanpak nota "Diepteschouw Landgoederen" Nummer:

Transcriptie

1 COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HOOGHEEMRADEN COMMISSIE ALGEMEEN BESTUUR Agendapunt Onderwerp: Plan van aanpak nota "Diepteschouw Landgoederen" Nummer: In D&H: Steller: Marjan Holtman/Dennis van de Waardt In Cie: BMZ Telefoonnummer: (030) SKK Afdeling: Planvorming en Advies/ WSB In AB: Portefeuillehouder: Van der Maat Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter consultering ter advisering Op 6 maart 2012 is het college van dijkgraaf en hoogheemraden akkoord gegaan met het voorkeursalternatief 3 Diepteschouw landgoederen en heeft zij besloten om het plan van aanpak nota "Diepteschouw Landgoederen eerst ter consultering voor te leggen aan de commissie SKK. Korte inhoudelijke omschrijving: In 2009 heeft het waterschap een diepteschouw in het Kromme Rijn gebied uitgevoerd. 10-tallen jaren was in dit gebied geen diepteschouw in tertiaire watergangen gehouden, waardoor een aantal sloten zijn verland. Naar aanleiding van de diepteschouw heeft een aantal landgoedeigenaren en natuurorganisaties verzocht tot tijdelijke en definitieve ontheffingen. Om een goede afweging te maken voor de beoordeling van deze ontheffingen mist het waterschap beleid en draagvlak voor dit beleid bij betrokkenen. Bij het opstellen van dit plan van aanpak is gebleken dat het beleid Diepteschouw landgoederen ook breder toegepast kan worden dan alleen binnen het Kromme Rijn gebied of alleen voor landgoederen. Uit de KBW-analyse komt alternatief 3 diepteschouw landgoederen naar voren als voorkeursalternatief: - geografische afbakening: beheergebied heel HDSR; - geografische afbakening: begrenzing landgoederen (binnen landgoederen zowel de functie natuur als agrarisch gebied); - doelgroep(-en): - landgoedeigenaren en natuurterreinbeheerders heel HDSR; - pachters binnen landgoederen. Argumenten voor het voorkeursalternatief zijn: 1. dit alternatief doet recht aan de verwachting van de landgoed- en terreineigenaren en het bestuur van De Stichtse Rijnlanden om binnen afzienbare termijn met een gedragen nota diepteschouw landgoederen te komen; 2. ter verantwoording van de keuzes voor een aangepaste diepteschouwvoering binnen landgoederen/ natuurgebieden is het noodzakelijk om niet alleen landgoedeigenaren/natuurterreinbeheerders in het proces te betrekken, maar ook pachters binnen deze landgoederen; 3. er worden op dit moment geen andere grondeigenaren in het proces betrokken dan genoemd onder argument 2 omdat anders de geschetste planning in het plan van aanpak in het geding kan komen. Dit komt omdat het waterschap al een relatie met de landgoed- en natuurterreineigenaren in het voortraject van dit project heeft opgebouwd en niet met de andere doelgroepen; 4. op basis van de kennis die wordt opgedaan over de effecten van een aangepaste diepteschouwvoering door middel van een pilot en hydrologische analyses (opgenomen in het plan van aanpak) zullen aanbevelingen worden gedaan voor opschaling van het beleid naar andere doelgroepen en situaties. Op basis hiervan zal het beleid voor de diepteschouw zo nodig worden bijgesteld. Op deze wijze wordt rechtsongelijkheid geminimaliseerd

2 COMMUNICATIE Binnen dit project worden de landgoed- en natuurterreineigenaren en pachters binnen landgoederen aangemerkt als primair belanghebbend. De communicatie met deze doelgroep richt zich op draagvlak voor de nota Diepteschouw landgoederen Kromme Rijn gebied. In paragraaf 4.2 is aangegeven dat deze doelgroepen tijdens de inventarisatie, de fase met de voorkeursvarianten en in de fase van de ontwerpnota actief door middel van bijeenkomsten in het traject betrokken worden. Om duidelijk het kader af te bakenen en geen precedentwerking te krijgen zal ook gecommuniceerd worden met andere grondeigenaren en agrariërs. Het communicatiedoel is informatie te verschaffen over het te ontwikkelen beleid en de afbakening hiervan. Ook wordt aangegeven dat op basis van de pilot en hydrologische analyses van een aangepaste diepteschouw over een mogelijke opschaling van het beleid naar andere doelgroepen en situaties aanbevelingen worden gedaan

3 Diepteschouw landgoederen Concept Plan van aanpak (tevens) opdracht WSB aan P&A DM# Datum: 17 februari 2012 Dennis van de Waardt (WSB) en Marije van Bergen (P&A) -1-

4 Inhoudsopgave 1. Algemeen 1.1 Aanleiding en probleemschets 1.2 Doel 2. Eindproduct en werkzaamheden 2.1 Eindproduct 2.2 Afbakening en afstemming 2.3 Fasering en werkzaamheden 3. Communicatie 3.1 Intern 3.2 Extern 4. Projectbeheersing 4.1 Opdrachtgever en nemer 4.2 Planning 4.3 Kosten Bijlage 1: Bijlage 2: procesbeschrijving voorbereiding nota Diepteschouw landgoederen (2009 t/m 2011) bezwaren op de diepteschouw landgoederen Kromme Rijn gebied ( ) -2-

5 1 Algemeen Deze notitie vormt het plan van aanpak voor de diepteschouw landgoederen. Tevens dient dit document als opdracht van de afdeling WSB aan P&A. 1.1 Aanleiding en probleemschets In 2009 heeft een diepteschouw in het Kromme Rijn gebied plaatsgevonden. 10-tallen jaren was in dit gebied geen diepteschouw in tertiaire watergangen gehouden, waardoor een aantal sloten zijn verland. Naar aanleiding van de diepteschouw hebben een aantal landgoedeigenaren en natuurorganisaties verzocht tot tijdelijke en definitieve ontheffingen. Om een goede afweging te maken voor de beoordeling van deze ontheffingen mist het waterschap beleid en draagvlak voor dit beleid bij betrokkenen. Eind 2010 en begin 2011 zijn twee bijeenkomsten met de landgoed- en terreineigenaren georganiseerd om tot overeenstemming over een concept nota te komen (zie bijlage 1). Het heeft niet geleid tot een akkoord met deze doelgroep, waardoor nu een impasse is ontstaan. De belangrijkste bezwaren van deze doelgroep waren (zie ook bijlage 2): - te verregaande bemoeienis van het waterschap met betrekking tot onderhoud van watergangen die geen waterhuishoudkundige betekenis voor derden hebben; - onderhoud is te weinig toegesneden op ecologische betekenis van watergangen en/of verdroginggevoelige natuurgebieden; - ontbreken van bewijs dat aangepast onderhoud zou kunnen leiden tot nadelige effecten op het waterhuishoudkundige systeem en de doelen van het waterschap; - te weinig maatwerk. Ter ondersteuning van dit maatwerk moet door waterschap voorbereidend werk worden gedaan en niet door de landgoedeigenaar en natuurterreinbeheerder; - kosten baggeren. 1.2 Doel Doel is bestuurlijk vastgestelde nota Diepteschouw Landgoederen. Deze nota dient: - geschikt te zijn om als kader te dienen voor tijdelijke en definitieve ontheffingen voor de diepteschouw landgoederen en natuurterreinen; - draagvlak te hebben bij de primaire doelgroep landgoed- en terreineigenaren in het gebied van HDSR; - afgestemd te zijn op het algemene beleid voor de (diepte)schouw en de actualisatie van de schouw 2011 conform 7 ontwikkellijnen (DM # ). -3-

6 2. Eindproduct en werkzaamheden 2.1 Eindproduct Het eindproduct dient een bestuurlijk vastgestelde nota Diepteschouw landgoederen te zijn. 2.2 Afbakening en afstemming Schouwbeleid In 2005 heeft het bestuur beleid vastgesteld voor de schouwvoering (05.WBV.146). 1 maal per 4 jaar wordt de diepte-/profielschouw uitgevoerd. Met dit beleid is het toezicht op het onderhoud door ingelanden gewijzigd. Dit beleid wil recht doen aan: - de eigen verantwoordelijkheid van de ingeland; - meer ruimte bieden voor natuurvriendelijk onderhoud; - waarborg voor voldoende waterberging en wateraan- en afvoer. Een aantal inzichten inzake de schouw zijn naderhand geactualiseerd (plan van aanpak bestuurlijk vastgesteld: DM (2009)). Dempingbeleid Het dempen van een watergang mag in beginsel geen negatief effect op het watersysteem hebben. Dit negatieve effect heeft betrekking op: - de bergingscapaciteit. Hierdoor moet bij iedere demping minimaal de hoeveelheid open water gecompenseerd worden binnen hetzelfde peilgebied; - de bestaande afwatering en wateraanvoer. De aan- en afvoercapaciteit mag niet verminderen; - doorgraven van peilscheidingen; - hinder van het onderhoud. De nota Diepteschouw landgoederen dient te passen binnen de kaders zoals dit is uitgezet binnen het beleid voor de schouwvoering en dempingen. De geografische afbakening betreft het beheergebied van HDSR met daarin een nadere begrenzing van landgoederen (zowel functie natuur als agrarisch gebied). Nota diepteschouw landgoederen is een nadere specificatie van het bovengenoemde schouwbeleid voor: - gebieden met de functie natuur conform de functiekaart uit WP3 1. Hiervoor is mogelijk aanpassing nodig, in overeenstemming met akkoord van Utrecht herijking EHS juni 2011; - watergangen ter bescherming en ontwikkeling van (beschermde) flora- en fauna. 1 het is mogelijk dat naar aanleiding van het huidige beleid, inventarisatie of knelpuntenanalyse een nadere detaillering, nader specificeren en/of afbakening noodzakelijk is -4-

7 Kaart 1: gebieden met de functie natuur (mogelijk aanpassing noodzakelijk nav akkoord van Utrecht herijking EHS juni 2011) 2.3 Fasering en werkzaamheden Fase 0: doorstart/gezamenlijk bepalen waar we staan: intern projectgroep overleg; vastgesteld plan van aanpak door college van D&H. Fase 1: inventarisatie en knelpuntenanalyse: verkenning en inventarisatie benodigde en bekende gegevens; inventarisatie knelpunten (verdieping probleemschets en afbakening); brede bijeenkomst landgoed- en terreineigenaren; communicatie naar alle belanghebbenden; hydrologische analyse effecten (varianten) aangepaste diepteschouw op waterhuishoudkundig systeem en doelen waterschap (denk aan waterberging, aan- en afvoer, KRW, verdroging, GGOR). Nader te bepalen hoe deze analyse plaatsvindt door hydroloog en ecoloog. Fase 2: vaststellen voorkeursvarianten voor binnen thema s diepteschouw landgoederen : bepalen en uitwerken voorkeursvarianten voor aangepaste diepteschouw. Hierbij wordt aangegeven wat de baten zijn, maar ook de kosten en de risico s, bijvoorbeeld precedentwerking; protocollen voor onderhoud profiel bij verschillende doelen. Fase 3: ontwerp nota: schrijven van ontwerp nota; brede bijeenkomst landgoed- en terreineigenaren. Fase 4: (inspraak en )bestuurlijke vaststelling: begeleiding proces bestuurlijke vaststelling/bestuursvoorstel. -5-

8 Fase 5: overdracht naar WSB en communicatie nota: overdracht en evaluatie proces en inhoud opdracht met opdrachtgever; communicatie naar alle belanghebbenden; interne bijeenkomst. -6-

9 3. Communicatie 3.1 Intern Opdrachtgever (2 bijeenkomsten) De opdrachtgever wordt individueel bij de vaststelling van de opdracht betrokken en bij de evaluatie aan het einde van het project. Projectgroep (6 bijeenkomsten) In overleg met de projectgroep bepaalt de projectleider de inhoudelijke en procesmatige aanpak (zie voorliggend document). De projectgroep bestaat uit medewerkers van het waterschap. De projectgroep onder voorzitterschap van de projectleider is verantwoordelijk voor een inhoudelijk goed plan, processturing, planning en middelen. De projectgroep bestaat uit: Marije van Bergen (P&A) projectleider Joost Heijkers (P&A) hydroloog Rob van de Haterd (P&A) ecoloog Dennis van de Waardt/Dennis Koster (WSB) regio- veldbeheerder Aanvullende adviseurs Anne Heins (V&H) schouwbeleid en dagvoorzitter externe bijeenkomsten Alien Kroeze (MO) Communicatie Pm Jurist Marjan Holtman (P&A) Procesadviseur Portefeuillehouder, College van D&H, Commissie SKK en het algemeen bestuur Tijdens het planproces wordt de portefeuillehouder Huub van de Maat (en waar nodig ook Guus Beugelink) regelmatig op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen en de te maken keuzes tijdens het POHO (4 bijeenkomsten). Het Plan van aanpak wordt ter consultatie aan de commissie SKK voorgelegd. Na de inspraak wordt de ontwerp-nota door het algemeen bestuur vastgesteld. Interne communicatiemomenten 2012 Fases en werkzaamheden jan febr maart april mei juni juli aug sept okt nov dec Fase 0: doorstart/gezamenlijk bepalen waar we staan Opdrachtgever Projectgroep College D&H Fase 1: inventarisatie en knelpuntenanalyse Projectgroep POHO Externe bijeenkomst landgoed- en natuurterreineigenaren bijeenk Fase 2: vaststellen voorkeursvarianten Projectgroep POHO 2.3 bijeenkomst landgoed- en natuurterreineigenaren Fase 3: voorkeursvariant en ontwerp beleidsnota Projectgroep bijeenk POHO 3.2 Brede bijeenkomst landgoed- en natuurterreineigenaren bijeenk Fase 4: (Inspraak en) bestuurlijke vaststelling Projectgroep POHO College D&H AB Fase 5: Overdracht naar WSB en communicatie beleidsnota Projectgroep -7-

10 3.2 Extern Primaire belanghebbenden Binnen dit project worden de landgoed- en natuurterreineigenaren en pachters binnen landgoederen aangemerkt als primair belanghebbend. De communicatie met deze doelgroep richt zich op draagvlak voor de nota Diepteschouw landgoederen. In paragraaf 4.2 is aangegeven dat deze doelgroepen tijdens de inventarisatie, de fase met de voorkeursvarianten en in de fase van de ontwerp-nota actief door middel van bijeenkomsten in het traject betrokken wordt. Overige belanghebbenden Om duidelijk het kader af te bakenen en geen precedentwerking te krijgen zal ook gecommuniceerd worden andere grondeigenaren en agrariërs. Het communicatiedoel is informatie te verschaffen over het te ontwikkelen beleid en de afbakening hiervan. Ook wordt aangegeven dat op basis van de pilot en hydrologische analyses van een aangepaste diepteschouw aanbevelingen over een mogelijke opschaling van het beleid naar andere doelgroepen en situaties worden gedaan. -8-

11 4. Projectbeheersing 4.1 Opdrachtgever en opdrachtnemer De opdrachtgever van het project is Dennis van de Waardt van de afdeling WSB. 4.2 Planning 2012 Fases en werkzaamheden jan febr maart april mei juni juli aug sept okt nov dec Fase 0: doorstart/gezamenlijk bepalen waar we staan 0.1 Vastgesteld plan van aanpak xxxxxxxxx xxxxx Fase 1: inventarisatie en knelpuntenanalyse 1.1 Inventarisatie knelpunten xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 1.2 Brede bijeenkomst landgoed- en natuurterreineigenaren bijeenk 1.3 Communicatie naar alle belanghebbenden xxxxxxx 1.4 Hydrologische analyse effecten aangepaste schouwv op doelen xxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxx 1.5 Start pilot en monitoring xxxxxxxxx Fase 2: vaststellen voorkeursvarianten 2.1 Uitwerking voorkeursvarianten op bass van afbakening relevante factoren xxxxxxxxx 2.2 Protocollen varianten onderhoud xxxxxxxxx 2.3 bijeenkomst landgoed- en natuurterreineigenaren bijeenk Fase 3: voorkeursvariant en ontwerp beleidsnota 3.1 Ontwerp beleidsnota 3.2 Brede bijeenkomst landgoed- en natuurterreineigenaren bijeenk Fase 4: (Inspraak en) bestuurlijke vaststelling Fase 5: Overdracht naar WSB en communicatie beleidsnota 4.3 Ureninschatting Urenplanning fase 0 fase 1 fase 2 fase 3 fase 4/5 Totaal Marije van Bergen (PL) Marjan Holtman (procesadviseur) Joost Heijkers (hydroloog) Rob van de Haterd (ecoloog/kwaliteit) Dennis van de Waard (regiobeheerder)/ Dennis Koster (veldbeheerder) Anne Heijns (vergunningberlener/handhaving) Pm (Jurist) 4 4 Alien Kroese

12 Bijlage 1: procesbeschrijving voorbereiding nota diepteschouw landgoederen Kromme Rijn gebied (2009 t/m 2011) Eind 2009 is de diepteschouw Kromme Rijn uitgevoerd. Gecontroleerd is of tertiaire sloten voldoen aan ondermeer de vereiste diepte en profiel. Indien dit niet het geval is, zijn de aanliggende eigenaren (de onderhoudsplichtigen) middels een brief (medio 2010) verzocht het onderhoud uit te voeren. Om dit beleid te communiceren zijn diverse informatieavonden georganiseerd. De animo voor deze avonden was beperkt. Naar aanleiding hiervan zijn in het najaar 2010 meerdere brieven ontvangen van of namens landgoedeigenaren en natuurbeherende organisaties (Staatsbosbeheer en Utrechts landschap), waarin bezwaar wordt gemaakt ten aanzien van het verzoek om onderhoud voor februari 2011 uit te voeren (in bijlage 2 zijn de bezwaren nader toegelicht). Om invulling te geven aan een oplossing voor het geconstateerde conflict en tegemoet te komen aan de gestelde bewaren, is een concept notitie opgesteld (najaar 2010). Hierbij waren diverse ambtenaren betrokken (o.a. Nico de Bruin en Ciska Blom). De notitie geeft duidelijkheid aan eigenaren voor welke watergangen het onder voorwaarden mogelijk is ontheffing te verkrijgen voor de diepteschouw en/of het uitvoeren van onderhoudswerk. Tevens was de insteek van de notitie om ruimte te geven aan gefaseerd diepteonderhoud middels beheerplannen (beheerplannen door natuurorganisatie of landgoedeigenaar). Een eerste concept is doorgesproken met de portefeuillehouders Guus Beugelink en Huub van der Maat. Het eerste concept is positief ontvangen.. Eind 2010 is door het waterschap een brainstormsessie georganiseerd met landgoedeigenaren en natuurbeherende instanties. Inzet van de brainstorm was een discussie over normen en alternatieven. Het voorstel is aangepast nav opmerkingen en kanttekeningen Eerste kwartaal 2011 is een nieuwe brainstormsessie georganiseerd. Onderwerp was een aangepast concept voorstel. In tegenstelling tot de verwachting is geen overeenstemming met betrokkenen over deze concept richtlijn bereikt. Het voorstel werd fors van de hand gewezen De begunstigingstermijn voor de diepteschouw 2009 voor alle ingelanden is verlengd tot en met Hierover zijn alle ingezeten die voor de diepteschouw 2009 zijn aangeschreven met een brief geïnformeerd Genodigde brainstorm 22 november 2010 Dhr. Diepenhorst Dhr. Glastra Dhr. Nijlant Dhr. Donker Dhr. De Beaufort Staflid Utrechts Particulier Grondbezit Directeur Utrechts Landschap (eventueel samen met beheerder Dhr. Blom). Rentmeester van Het Schoutenhuis. Vertegenwoordiger van onder andere de landgoederen Beverweerd, Hardenbroek, Leeuwenburg en Sandenburg Beheerder Staatsbosbeheer (mogelijk tevens het districthoofd Dhr. Al). Landgoedeigenaar Kolland en Overlangbroek -10-

13 Genodigden brainstorm 3 februari 2011 K. Donker Staatsbosbeheer D. Diepenhorst Utrechts Particulier Grondbezit (UPG) F. Vaandrager UPG W. de Beaufort Landgoedeigenaar Kolland en Overlangbroek W. Nijlandt Het Schoutenhuis H. Geesink Utrechts landschap (UL) R. Blom Utrechts landschap (UL) H. van der Maat hoogheemraad HDSR G. Beugelink hoogheemraad HDSR E. van Capelleveen HDSR N. de Bruijn HDSR J. Smorenburg HDSR -11-

14 Bijlage 2: bezwaren op de diepteschouw landgoederen Kromme Rijn gebied ( ) De meeste bezwaren op het concept beleid voor de diepteschouw waren: een aantal van de opgeschoonde sloten betreffen zogenaamde binnensloten. Dit zijn sloten die geen scheiding vormen tussen percelen van verschillende eigenaren en geen functie hebben voor af- of ontwatering van achtergelegen percelen van derden. Om deze reden vindt de onderhoudsplichtige dat het waterschap niet op het onderhoud hoeft toe te zien; een gedeelte van de opgeschouwde sloten is gelegen binnen verdroginggevoelige gebieden. Het baggeren van de sloten binnen deze gebieden zou de verdroging versterken en om deze reden onwenselijk zijn. Immers de afwatering wordt dan versneld en de ontwatering versterkt; een gedeelte van de sloten bevindt zich in natuurgebieden (al dan niet als verdroginggevoelig aangemerkt). Beargumenteerd is dat het baggeren van alle sloten binnen een gebied of in een korte periode van ca. 1 jaar ecologisch onwenselijk is; de kosten voor het baggeren van alle watergangen worden als een probleem ervaren. Dit komt omdat het meerdere landgoederen en natuurorganisaties betreft met een aanzienlijk aantal sloten. Dit wordt versterkt door het feit dat een aantal sloten in voor machines moeilijk toegankelijk terrein ligt. In het eerste kwartaal van 2011 is een nieuwe sessie georganiseerd, waarbij het aangepaste voorstel is besproken. Het voorstel werd resoluut van de hand gewezen. Belangrijkste argumenten hiervoor van de landgoedeigenaren en terreinbeheerders waren: het al dan niet uitvoeren van slootonderhoud is een zaak voor de terreineigenaren, zolang de omgeving daar geen last van heeft; terreineigenaren willen maatwerk per natuurterrein/landgoed. Door middel van hydrologisch onderzoek moet bekeken worden of er wel negatieve effecten te verwachten zijn van het uitblijven van slootonderhoud. Initiatief (zowel financieel als qua uitvoering) van dergelijk hydrologisch onderzoek wordt van het waterschap verwacht; een beheerplan op slootniveau dat opgesteld wordt door de terreineigenaar en voorgelegd wordt aan HDSR ter goedkeuring wordt als onwerkbaar (arbeidsintensief) en onwenselijk beschouwd. Het waterschap moet beargumenteerd aangeven waarom een bepaalde sloot al dan niet onderhouden moet worden. Er wordt maatwerk verwacht. -12-