Gedrag en cultuur toezicht. De aanpak van DNB 3 juli 2018 IIA YP event

Transcriptie

1 Gedrag en cultuur toezicht De aanpak van DNB IIA YP event

2 Om te beginnen (1/2) - Een instelling komt in de problemen: het probleem is zeer groot, heeft een grote impact en is al begonnen zich te manifesteren. Achtergrond - Managers voerden regelmatig cosmetische trucjes uit om de financiële situatie aan het einde van een kwartaal beter te laten lijken als het was, - Daardoor ontstond een fundamenteel verkeerd beeld van de financiële gezondheid van de instelling, - De instelling werd met een niet eerder gezien verlies door de aanhoudende crisis geconfronteerd, - Het is te laat om nog redden op te treden. 2

3 Om te beginnen (2/2) Bestaat de kans om een dergelijke situatie te voorspellen of zelfs te voorkomen? 3

4 Deze bijeenkomst - Dit toezicht als logische les uit het verleden - Cultuurelementen die DNB bekijkt - Aanpak binnen dit toezicht vormgegeven - Ervaringen 4

5 Waarom Bereiken en behouden van stabiliteit valt en staat met menselijk handelen. Menselijk handelen te voorspellen en te beïnvloeden is van cruciaal belang voor het behalen van DNB s kerndoelen zoals duidelijk werd in de crisis vanaf

6 Lessen voor de toezichthouder De crisis vanaf 2008: niet zo zeer inadequate governance structuren, maar gedrag (G30 studie) was o.m. reden. Zie bv. ook commissie Scheltema (rondom DSB). Meer regels (alleen) helpen niet. Meer vooruitkijkend toezicht is gewenst. Meer aandacht voor strategische en kwalitatieve elementen in toezicht. Prestaties van een onderneming worden (mede) bepaald door gedrag van bestuurders en medewerkers. Gedrag en cultuurrisico s manifesteren zich vaak al als er financieel nog geen vuiltje aan de lucht is. Betrokkenen zijn zich vaak zelf niet bewust van gedrag en cultuurrisico s. 6

7 Expertisecentrum Governance, Gedrag & Cultuur Sinds 2011 is toezicht op gedrag en cultuur onderdeel van DNB toezicht -> forwardlooking Horizontale functie, onderdeel van divisie toezicht horizontale functies en integriteit Cross-sectoraal werkgebied, we werken voor en samen met toezichthouders van banken, pensioenfondsen, verzekeraars, trustkantoren. Expertisecentrum GGC, is samengesteld op basis van multidisciplinaire expertises (15 experts op gebied van governance, psychologie, recht, verandermanagement etc.) 7

8 8

9 Cultuur 9

10 Beschrijven en beïnvloeden i.p.v. voorschrijven in dit toezicht 1. Identificatie Gedragspatronen van een bepaalde groep in beeld brengen. Patronen binnen deze groep en patronen in de omgang met anderen die wel of niet effectief kunnen zijn. 2. Beoordeling Patronen analyseren op hun risico s: In welke mate beïnvloeden leiderschap, besluitvorming, communicatie en groepsdynamiek de (financiële) prestatie van de instelling. 3. Mitigatie De patronen en hun risico s presenteren aan de instelling met de opdracht de risico s te verminderen. DNB zet haar macht in bij risicovol gedrag/ risicovolle cultuur of bij onvoldoende actie n.a.v. onze bevindingen. 10

11 Het proces Onderzoek gedrag en cultuur Eerste interventie= dataverzameling Kick-off met instelling Desk research Interviews Survey/Self assessment Observatie Analyse door triangulatie resulterend in kernpatronen en hun risico s Interne challenge Start van derde interventie = tracking follow up Gesprek met instelling Rapportage Follow-up 11 Tweede interventie= feedback

12 Onderwerpen onderzoeken Board effectiveness Cultuurverandering Integriteitsklimaat Strategische besluitvorming Indicatoren en verwachtingen zijn gebaseerd op wetenschappelijke inzichten. 12

13 Wat zien we daadwerkelijk voor G&C risico s? Onevenwichtige besluitvorming: Verschillende belangen worden niet geïdentificeerd en afgewogen, en alternatieven worden genegeerd, Geen heldere strategie of visie, Opportunistische c.q. ad-hoc besluitvorming. Onvoldoende challenge, vanwege: Dominant leiderschap en geen tegenspraak van andere board members of senior management, Weinig effectief intern toezicht, Conflict ontwijkend gedrag en groepsdynamiek. Onvoldoende (effectieve) verandering, vanwege: Gebrek aan helder veranderverhaal of strategie, De top delegeert verantwoordelijkheid voor de verandering naar lagere niveaus of HR/consultant, Geen/gebrekkige vertaling van veranderverhaal of visie in gedrag. 13

14 Resultaten bij instellingen Veranderingen in hoe discussies worden gevoerd en beslissingen worden genomen Verbetering in de dynamiek door oude patronen te doorbreken Verbeterd voorzitterschap Conflicten kwamen op tafel Gedrag en cultuur werd onderwerp aan de bestuurstafel Verbetering cultuurprogramma s Inzicht in eigen gedrag bij bestuurders en daardoor verandering van gedrag In een aantal gevallen heeft een onderzoek bijgedragen aan vertrek van bestuurders of medewerkers. 14

15 Van waarnemingen naar oordeel oordeel uitstellen waarnemen interpreteren evalueren Wat zie/hoor ik gedurende het onderzoek? Wat zijn patronen? Wat is specifiek voor deze groep of instelling? Wat is risicovol? Wat is effectief? 15

16 Reacties Financiële sector Logisch dat DNB naar gedrag aan de top kijkt, initiële critici werden door eigen concullega's overtuigd Grote waarderen voor deze vorm van toezicht door vaardige toezichthouders en professionele en respectvolle uitvoering; ook heeft het deels tot grote gevolgen. Media Nieuwsgierig, op zoek naar smeuïge verhalen Algemeen positief Doorlopend toezicht DNB Eerst sceptisch, redelijk snel verruild in ondersteuning door toegevoegde waarde voor het toezicht. Toenemende vraag naar ondersteuning in dossiers Vraag om instrumenten om zelf aan de slag te gaan Andere toezichthouders Australië vergelijkbaar team opgezet. Ierland ook begonnen: DNB is recognized leader in behavior and culture supervision De AFM ook sinds twee jaar vergelijkbaar team FSB, ECB, EBA, EIOPA steeds meer aandacht 16

17 Wilt u meer weten? - Boek: Supervision of Behaviour and Culture; foundations, practice & future developments %20Culture_tcm pdf - Brochure: Gedrag en cultuur in de Nederlandse financiële sector (2015), zie bijlage (ook verkrijgbaar in het Engels en het Duits) link: ultuur%202015%20nl_tcm pdf - Brochure: Leading by example /dnb jsp - Brochure: Verandervermogen 17