Duurzaamheid & strategische asset allocatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzaamheid & strategische asset allocatie"

Transcriptie

1 Duurzaamheid & strategische asset allocatie Seminar Frank Wagemans Vereniging van beleggers voor duurzame ontwikkeling(vbdo) 16 Maart

2 Content 1. Duurzaamheid & strategische asset allocatie: Waarom is het van belang? 2. Relevante thema s: klimaatsverandering, grondstoffen, waterschaarste 3. Relevante initiatieven en best-practices 4. Volgende stappen? 2

3 Duurzaamheid & Strategische asset allocatie: wat is het? Het meenemen van duurzaamheidstrends in strategische beleggingsbeslissingen zoals asset- en sector allocatie. 3

4 Invalshoeken voor duurzaam beleggen Financieel Ethisch Impact 4

5 ESG-integratie: het hoe i.p.v. het wat ESG-integratie vaak gefocust op processen; De vraag naar producten. Financiële risico s voor sectoren. Nieuwe concurrentie of juist nieuwe markten. 5

6 ESG-integratie: Op individuele titels ESG-integratie wordt veel minder betrokken bij meer strategische beleggingsbeslissingen: 26% van pensioenfondsen laat dit enigszins meewegen rol bij sector-allocatie of asset allocatie. Neemt geen trends in beschouwing. 6

7 Relevante thema s Grondstoffen Bevolkingsgroei Water schaarste Vergrijzing Klimaatsverandering 7

8 Impact ) Klimaatsverandering Directe impact: - Voedselproductie - Energie gebruik - Verzekeringen - Sociale onrust Indirecte impact: - Transitie naar duurzame energie - Mitigatie - Carbon bubble 8

9 Carbon Bubble Risico s Als we de klimaatsverandering willen limiteren tot 2 graden, dan zal 80% van de opgegeven reserves in de grond moeten blijven. Verschillende landen hebben nog grote reserves en zijn budgettair afhankelijk van winning fossiele brandstoffen. Beurzen van Sao Paolo, Moskou, Australië en Canada: 20-30% fossiele brandstoffen. 9

10 Bank of England: frontrunner Marc Carney is een van de eerste die het risico van de carbon bubble benoemde. Benoemde de risico s van de carbon bubble voor financiële stabiliteit. Risico s worden beperkt door een tijdige, en voorspelbare, transitie. Beter inzicht in de risico s nodig. 10

11 Sustainability and strategic investment decisions De DNB Klaas Knot ziet een rol voor de DNB als katalysator voor een meer duurzaam financieel systeem. 11

12 Sustainability and strategic investment decisions Verschillende initiatieven ontwikkelen zich Platform Carbon Accounting Financials 12

13 Sustainability and strategic Investment decisions Verschillende instrumenten ontwikkelen zich Verschillende instrumenten ontwikkelen zich: Blootstelling in portfolio: carbon footprinting Aquaduct Gevoeligheid voor trends: Scenario-analyse Doorvertaling naar asset allocatie Maar gebruik van deze instrumenten is nog geen common practice 13

14 Sustainability and strategic Investment decisions Vervolgstappen Programma sustainability and strategic asset allocation Vergroten bewustwording op het thema Ontwikkelen van tools om het thema effectief in investment management te integreren Scenario analyse Models Methoden om risico in portfolio s te mitigeren Om dit programma te starten is VBDO op zoek naar partijen: Die expertise in willen brengen en willen delen Actief in het programma willen deelnemen en samenwerken met andere investeerders en experts 14

15 Contact en meer informatie VBDO Pieterstraat JT Utrecht

De beheersing van klimaatrisico s in de praktijk 6 maart 2018

De beheersing van klimaatrisico s in de praktijk 6 maart 2018 De beheersing van klimaatrisico s in de praktijk 6 maart 2018 Ridzert van der Zee Aan welke CO 2 gerelateerde financiële risico s is uw beleggingsportefeuille blootgesteld? Impact van energietransitie

Nadere informatie

Duurzaamheid en klimaatrisico s

Duurzaamheid en klimaatrisico s Duurzaamheid en klimaatrisico s De rol van de financiële sector en de toezichthouder Henk Jan Reinders Amsterdam, 20 september 2018 Inleiding Agenda voor de presentatie DNB en duurzaamheid Klimaatrisico

Nadere informatie

Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen. IM seminar, Amstelveen 10 mei Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability

Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen. IM seminar, Amstelveen 10 mei Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen IM seminar, Amstelveen 10 mei 2016 Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability Maatschappelijke uitdaging Opiniestuk FD Minister Dijsselbloem

Nadere informatie

Wat wordt onder klimaatrisico s verstaan en hoe kunnen deze de beleggingsportefeuille

Wat wordt onder klimaatrisico s verstaan en hoe kunnen deze de beleggingsportefeuille Wat wordt onder klimaatrisico s verstaan en hoe kunnen deze de beleggingsportefeuille beïnvloeden? Jeroen Veenstra 21 juni 2018 IORP II: Ontwikkeling pensioenwetgeving Ontwikkeling pensioenwetgeving staat

Nadere informatie

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment

Nadere informatie

Life Cycling Zwitserleven 21 augustus 2014. Eelco Ubbels Alpha Research

Life Cycling Zwitserleven 21 augustus 2014. Eelco Ubbels Alpha Research Life Cycling Zwitserleven 21 augustus 2014 Eelco Ubbels Alpha Research Beoordeling van Life Cycle fondsen Waar op te letten bij het product van de toekomst? ALPHA RESEARCH EELCO UBBELS RBA Vanmiddag 1.

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Introductie. Waarom deze guide? Hoe is deze tot stand gekomen? Inhoud van de guide: Self-assessment tool. Lancering

Inhoudsopgave. Introductie. Waarom deze guide? Hoe is deze tot stand gekomen? Inhoud van de guide: Self-assessment tool. Lancering Inhoudsopgave Introductie Waarom deze guide? Hoe is deze tot stand gekomen? Inhoud van de guide: Policy Investment Management Transparantie Self-assessment tool Lancering www.vbdo.nl 2 VBDO Vereniging

Nadere informatie

Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking

Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Financial Investigator Zeist 19 juni 2017 Frans Dooren directeur Agenda Introductie Nedlloyd Pensioenfonds

Nadere informatie

Strategisch Pensioenmanagement

Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement is samenbrengen. Strategisch Pensioenmanagement De belangrijkste taak van Strategisch Pensioenmanagement is ervoor te zorgen dat u in control

Nadere informatie

Klimaatrisico en energietransitie CFA Society VBA Netherlands 20 september Ridzert van der Zee

Klimaatrisico en energietransitie CFA Society VBA Netherlands 20 september Ridzert van der Zee Energietransitie Wat zijn de beleggingsrisico's gerelateerd aan de energietransitie? Wat zijn de onderliggende CO 2 risico factoren? Screening beleggingen op transitierisico's Klimaatrisico en energietransitie

Nadere informatie

Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013

Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013 Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013 Stakeholderdialoog VNCI Pieterstraat 11 3512 JT Utrecht T +31 (0) 30 234 00 31 info@vbdo.nl www.vbdo.nl Samenvatting Op 14 oktober 2013 heeft de Vereniging van de Nederlandse

Nadere informatie

Seminar 'Aandeelhouderschap op de schop'

Seminar 'Aandeelhouderschap op de schop' Seminar 'Aandeelhouderschap op de schop' Case study collectief engagement 11 februari 2013 Ger Fehrenbach Senior Advisor Responsible Investment Stelling Institutionele beleggers dragen een grotere verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Toekomstbestendig Beleggen Een Centraal Beheer APF Case Study 24 januari Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in.

Toekomstbestendig Beleggen Een Centraal Beheer APF Case Study 24 januari Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Toekomstbestendig Beleggen Een Centraal Beheer APF Case Study 24 januari 2017 Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Agenda Introductie Centraal Beheer APF en rol Achmea IM Toekomstbestendige

Nadere informatie

DUURZAAM BELEGGEN IS WAARDEVOL EN SPREIDT HET RISICO

DUURZAAM BELEGGEN IS WAARDEVOL EN SPREIDT HET RISICO Foto s: Ruben Eshuis Fotografie VOORZITTER Thijs Jochems, KeyQ Advisors DEELNEMERS Els Ankum-Griffioen, Triodos Investment Management Yvonne Bakkum, FMO Investment Management Steven Evers, Triple Jump

Nadere informatie

Dynamisme en Betrouwbaarheid

Dynamisme en Betrouwbaarheid Dynamisme en Betrouwbaarheid Wie is ACTEIA? ACTEIA is de combinatie van het latijns woord ACTio (actie) en van het grieks woord adeia (zekerheid) ACTEIA symboliseert sterke waarden, DYNAMISME en BETROUWBAARHEID

Nadere informatie

Beleggen in de jungle van duurzaamheid. Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid?

Beleggen in de jungle van duurzaamheid. Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid? Beleggen in de jungle van duurzaamheid Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid? 23 Classificatie: mei 2019 Situatie: klimaat roept discussie op, maar effecten zijn niet te negeren Pagina: 2 Reactie:

Nadere informatie

Efficiëntie van Nederlandse Pensioenfondsen. Prof. Dr. Jaap Bikker Universiteit van Utrecht / DNB

Efficiëntie van Nederlandse Pensioenfondsen. Prof. Dr. Jaap Bikker Universiteit van Utrecht / DNB Efficiëntie van Nederlandse Pensioenfondsen Prof. Dr. Jaap Bikker Universiteit van Utrecht / DNB The views expressed in this presentation are personal and do not necessarily reflect those of DNB 9 september

Nadere informatie

Duurzaam Beleggen door Pensioenfondsen

Duurzaam Beleggen door Pensioenfondsen Delen uitkomsten Duurzaam Beleggen door Pensioenfondsen Patrick Corveleijn DNB Toezicht Pensioenen, 14 November 2016 Agenda Introductie: aanleiding en opzet onderzoek Uitkomsten Algemeen beeld Beleid Risicomanagement

Nadere informatie

VOORUITKIJKSPIEGEL FINANCIËLE SECTOR IDEEËN VOOR EEN AANPAK HELPDESK NATUURLIJK KAPITAAL

VOORUITKIJKSPIEGEL FINANCIËLE SECTOR IDEEËN VOOR EEN AANPAK HELPDESK NATUURLIJK KAPITAAL VOORUITKIJKSPIEGEL FINANCIËLE SECTOR IDEEËN VOOR EEN AANPAK HELPDESK NATUURLIJK KAPITAAL 14 juni 2016 INHOUD Aanleiding Risicomodellen Een vooruitkijkspiegel Vooruit kijken: hoe doe je dat? NK vooruitkijkspiegel

Nadere informatie

ABN AMRO Duurzame Ontwikkeling Hoe financieren we de energie transitie

ABN AMRO Duurzame Ontwikkeling Hoe financieren we de energie transitie ABN AMRO Duurzame Ontwikkeling Hoe financieren we de energie transitie Wie? Opleiding: Technische Bedrijfskunde (werktuigbouw), Universiteit Twente Werk: ABN AMRO Export financiering Banco Real (AA Brazilie)

Nadere informatie

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen

Nadere informatie

De impact van technologische innovatie op de financiële sector onderzoek en vervolgstappen. Willem Schudel Betaalvereniging Amsterdam, 8 juni 2016

De impact van technologische innovatie op de financiële sector onderzoek en vervolgstappen. Willem Schudel Betaalvereniging Amsterdam, 8 juni 2016 De impact van technologische innovatie op de financiële sector onderzoek en vervolgstappen Willem Schudel Betaalvereniging Amsterdam, 8 juni 2016 0 We zien een grote verscheidenheid aan nieuwe spelers

Nadere informatie

http://www.dvua.nl/images/project07/proj07_01.jpg

http://www.dvua.nl/images/project07/proj07_01.jpg PORTFOLIO http://www.dvua.nl/images/project07/proj07_01.jpg 30-10-2006 http://www.dvua.nl/images/project02/project02_01b.jpg 30-10-2006 http://www.dvua.nl/images/project15/proj15_01.jpg 30-10-2006 http://www.aronsengelauff.nl/afbeeldingen/04092006%20de%20plus%20jeroen/058-...

Nadere informatie

Een nieuwe stap in duurzaam beleggen

Een nieuwe stap in duurzaam beleggen BLACKROCK IMPACT SCREENS ESG IMPACT Een nieuwe stap in duurzaam beleggen BlackRock Impact combineert het beste van BlackRock om beleggers te helpen een maatschappelijk én financieel verantwoord rendement

Nadere informatie

CO2-voetafdruk van beleggingen

CO2-voetafdruk van beleggingen CO2-voetafdruk van beleggingen Waarom meet ACTIAM de CO 2 -voetafdruk van haar beleggingen? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Daarom steunt ACTIAM het klimaatakkoord

Nadere informatie

Ronde tafel MVB/ESG discussie

Ronde tafel MVB/ESG discussie Ronde tafel MVB/ESG discussie Nico Langedijk, STOXX Ltd. Oegstgeest, 13 april 017 Meer dan 5 bestuurders van Nederlandse Pensioenfondsen hebben deelgenomen aan deze questionnaire van MVB/ESG. Hierdoor

Nadere informatie

DNB SEMINAR VERMOGENSBEHEER UITBESTEDING VERMOGENSBEHEER

DNB SEMINAR VERMOGENSBEHEER UITBESTEDING VERMOGENSBEHEER DNB SEMINAR UITBESTEDING Door: Oscar van Angeren I. Regulatory framework en II. Algemene contractuele aspecten 1 I. Regulatory framework Uitbestedingsregels pensioenfondsen: artikel 34 Pw en 12-14 BuPw.

Nadere informatie

Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering

Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering De Handreiking Kwaliteit Beleggingsbeleid in de praktijk 26 maart 2015 Alex Poel Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering 1 Achtergrond 2 Dienstverleningsproces 3 Beleggingsbeleid 4 Handreiking beleggingsbeleid

Nadere informatie

Als de Centrale Banken het podium verlaten

Als de Centrale Banken het podium verlaten Als de Centrale Banken het podium verlaten Als de centrale banken het toneel verlaten 1. Zichtbaar economisch herstel 2. Het restprobleem 3. Onbekend terrein 4. Wat betekent dit voor asset allocatie? Zichtbaar

Nadere informatie

De oplossing ligt niet in het heden

De oplossing ligt niet in het heden De oplossing ligt niet in het heden Op weg naar een evenwichtig beleggingsbeleid 1 november 2018 Stef Vermeulen AAG Actuarieel Advies & ALM Mijn boodschap voor vandaag Over de rol van de ALM-adviseur en

Nadere informatie

Persbijeenkomst ABP Jaarverslag 2010

Persbijeenkomst ABP Jaarverslag 2010 Persbijeenkomst ABP Jaarverslag 2010 Joop van Lunteren, vicevoorzitter Xander den Uyl, vicevoorzitter Amsterdam, 11 mei 2011 2010: jaar van contrasten Positief: - goed rendement - dekkingsgraad op 105%

Nadere informatie

DNB Pensioendag. Parallelsessie Beheersing en waardering innovatieve beleggingen. Update DNB themaonderzoek innovatieve beleggingen 21 september 2011

DNB Pensioendag. Parallelsessie Beheersing en waardering innovatieve beleggingen. Update DNB themaonderzoek innovatieve beleggingen 21 september 2011 DNB Pensioendag Parallelsessie Beheersing en waardering innovatieve beleggingen Update DNB themaonderzoek innovatieve beleggingen 21 september 2011 Inleiding DNB verricht in 2011 bij een aantal geselecteerde

Nadere informatie

ACTIAM Academy. (ESG) Self risk assessment. Colette Grosscurt. Classificatie: publiek

ACTIAM Academy. (ESG) Self risk assessment. Colette Grosscurt. Classificatie: publiek ACTIAM Academy (ESG) Self risk assessment Colette Grosscurt 1. Waarom ESG-risico s van belang zijn A. ESG heeft een effect op het risico-/rendementsprofiel van beleggingen nu en in de toekomst B. Link

Nadere informatie

Q: Waarom zit er geen lijst van relevante financieringen en beleggingen bij het commitment?

Q: Waarom zit er geen lijst van relevante financieringen en beleggingen bij het commitment? Bijlage 1: Q&A Q: Waarom dit commitment? A: Financiële instellingen willen een bijdrage leveren aan de strijd tegen klimaatverandering en aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs. De ondertekenaars

Nadere informatie

Ortec Finance Artikel. Financiële planning. Een integrale benadering van inkomensplanning en vermogensplanning met inzicht in risico.

Ortec Finance Artikel. Financiële planning. Een integrale benadering van inkomensplanning en vermogensplanning met inzicht in risico. Ortec Finance Artikel Financiële planning Een integrale benadering van inkomensplanning en vermogensplanning met inzicht in risico Oktober 2014 inleiding In wet en regelgeving wordt steeds meer nadruk

Nadere informatie

Classification: Public. Innovatie bij duurzaam beleggen

Classification: Public. Innovatie bij duurzaam beleggen Innovatie bij duurzaam beleggen Stelling 1:Verantwoord beleggen is mijn fiduciaire plicht? Ja Nee Weet het niet Trending Page: 3 Sugar economics Page: 4 Might as well face it, you re addicted.. Koppeling

Nadere informatie

Onderzoeksrapport Is informatie de sleutel tot meer duurzame beleggingen?

Onderzoeksrapport Is informatie de sleutel tot meer duurzame beleggingen? Onderzoeksrapport Is informatie de sleutel tot meer duurzame beleggingen? Marketing material Global Investor Study 20181 Inhoudsopgave 3 4 5 Overzicht Een korte samenvatting van onze bevindingen Gebrek

Nadere informatie

Toelichting op uw jaaroverzicht

Toelichting op uw jaaroverzicht Bedenk je toekomst Toelichting op uw jaaroverzicht Inzicht in uw producten met mijnaegon.nl De visie achter onze beleggingsbeslissingen Toekomstverwachtingen Aegon in de prijzen Inzicht in uw producten

Nadere informatie

Het vermogen in beweging: een transitie uit de praktijk van het Oranje Fonds

Het vermogen in beweging: een transitie uit de praktijk van het Oranje Fonds Het vermogen in beweging: een transitie uit de praktijk van het Oranje Fonds Peter Douwes Seminar IBS 13-06-2019 Samen voor een sociaal verbonden Nederland Oranje Fonds - profiel Hybride fonds voor sociale

Nadere informatie

Duurzaam beleggen Een nieuwe rol voor investeerders?

Duurzaam beleggen Een nieuwe rol voor investeerders? Duurzaam beleggen Een nieuwe rol voor investeerders? Carolus van de Ven Hoofd vermogensadvies 18 december 2006 Agenda - Definitie duurzaam beleggen - Hoofdvormen - Historie / Huidige situatie - Corporate

Nadere informatie

MVB beleggingsbeleid: uitdagingen en inzichten uit de praktijk

MVB beleggingsbeleid: uitdagingen en inzichten uit de praktijk MVB beleggingsbeleid: uitdagingen en inzichten uit de praktijk KPMG Investment Management Seminar 10 mei 2016 Robert van der Meer Agenda 1. Inleiding 2. Stand van zaken 3. Praktische inzichten en uitdagingen

Nadere informatie

SRI Richtlijnen. Carmignac Emergents

SRI Richtlijnen. Carmignac Emergents 1 SRI Richtlijnen Carmignac Emergents Duurzame ontwikkeling staat centraal in ons beheerproces voor aandelen Onze belofte aan beleggers Een aantrekkelijk rendement genereren met weinig positiewissels...

Nadere informatie

GLASS als economische scenario integrator

GLASS als economische scenario integrator GLASS als economische scenario integrator Maart 2019 1 a.s.r. is de Nederlandse verzekeringsmaatschappij voor alle verzekeringen. Met de merken a.s.r., De Amersfoortse, Ditzo, Europeesche Verzekeringen

Nadere informatie

Commitment van de financiële sector

Commitment van de financiële sector Commitment van de financiële sector De financiële sector (banken, pensioenfondsen, verzekeraars en vermogensbeheerders) neemt het initiatief om een bijdrage te leveren aan de uitvoering van het Akkoord

Nadere informatie

CO2-voetafdruk van beleggingen

CO2-voetafdruk van beleggingen CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 32 013 Toekomst financiële sector 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 129 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN Aan de Voorzitter

Nadere informatie

Kennissessie: Investeren in Bio-energie-projecten en Biobased innovaties

Kennissessie: Investeren in Bio-energie-projecten en Biobased innovaties Kennissessie: Investeren in Bio-energie-projecten en Biobased innovaties Programma van de avond Welkom Proces van voorbereiding tot realisatie en exploitatie Hoe worden investeringsrisico s beperkt? Onderzoek:

Nadere informatie

Het belang van financiële educatie

Het belang van financiële educatie Het belang van financiële educatie Kristof De Witte Leuven Economics of Education Research, KU Leuven Wikifin Chair Financial Literacy Studiedag Financiële Educatie KU Leuven 9 oktober 2017 Financiële

Nadere informatie

reo viewpoint Task Force on Climate-related Financial Disclosures: het belang voor beleggers? Contact augustus 2017

reo viewpoint Task Force on Climate-related Financial Disclosures: het belang voor beleggers? Contact augustus 2017 Alleen voor professionele beleggers reo viewpoint augustus 2017 Task Force on Climate-related Financial Disclosures: het belang voor beleggers? Dit is een publicatie van ons Governance & Sustainable Investment

Nadere informatie

Specialist in de financiële sector. Happy people, higher output

Specialist in de financiële sector. Happy people, higher output Specialist in de financiële sector Happy people, higher output Recruitment Recruitment specialist in de financiële sector Zowel starters als ervaren professionals BankBook: online platform voor financials

Nadere informatie

DE WENDBARE ORGANISATIE

DE WENDBARE ORGANISATIE DE WENDBARE ORGANISATIE 16E BPUG SEMINAR 4 JUNI 2013 Het belang van dynamisch portfoliomanagement in een wendbare organisatie Een management game als instrument om het belang van portfoliomanagement en

Nadere informatie

ACTUCOMP b.v. D e B e l g i ë R o u t e. Efteling Golfpark 27 mei Koen De Ryck Voorzitter en Gedelegeerd Bestuurder Pragma Consulting N.V.

ACTUCOMP b.v. D e B e l g i ë R o u t e. Efteling Golfpark 27 mei Koen De Ryck Voorzitter en Gedelegeerd Bestuurder Pragma Consulting N.V. ACTUCOMP b.v. C R O S S B O R D E R P E N S I O N S D e B e l g i ë R o u t e Efteling Golfpark 27 mei 2008 TEL: +32 2 752 40 40 FAX: +32 2 752 40 49 E-MAIL: k.deryck@pragmaconsulting.com Koen De Ryck

Nadere informatie

Gratis inkijk exemplaar! STAKEHOLDERS. - Strategiekaart & communicatieplan

Gratis inkijk exemplaar! STAKEHOLDERS. - Strategiekaart & communicatieplan Gratis inkijk exemplaar! STAKEHOLDERS - Strategische analyse - Stakeholdermapping - Strategiekaart & communicatieplan 2018 leansixsigmatools.nl versie 1.00-2018 Dit werk is gelicenseerd onder een Creative

Nadere informatie

Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist

Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist Inhoudsopgave Ontwikkelingen

Nadere informatie

De Wijk. Masterclass Wijkgericht werken

De Wijk. Masterclass Wijkgericht werken De Wijk Masterclass Wijkgericht werken 14 november 2013 De opdracht Het wordt druk in de wijk, iedereen richt zich naar buiten. Vanuit welke startpositie doe je dat? Waar ligt je eigen kracht en rol in

Nadere informatie

Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen

Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen Annemarie van Gaal Ondernemer & financieel deskundige Bob Homan Manager ING Investment Office Amsterdam, 8 oktober 2013 Agenda 1. Wat is beleggen

Nadere informatie

ALM als basis van Zorgvuldig Beleggen

ALM als basis van Zorgvuldig Beleggen ALM als basis van Zorgvuldig Beleggen Samenhang en voorbeelden Ronald Janssen, Ortec Finance 1 Klant centraal stellen: Doelstelling Managen van de verwachtingen van onze cliënten Hoe kunnen we dat doen?

Nadere informatie

CO2-voetafdruk van beleggingen

CO2-voetafdruk van beleggingen CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende

Nadere informatie

Water Footprint. Waarom, de theorie en de praktijk 18-04-2012. Jarit van de Visch Strategy Management Consultancy

Water Footprint. Waarom, de theorie en de praktijk 18-04-2012. Jarit van de Visch Strategy Management Consultancy Water Footprint Waarom, de theorie en de praktijk 18-04-2012 Jarit van de Visch Strategy Management Consultancy Water Footprint: inhoud presentatie Deel 1: Waarom een water footprint Deel 2: Theorie Deel

Nadere informatie

SPNG. veranderingen. was voor. een jaar van grote. Verkort jaarverslag 2013 >

SPNG. veranderingen. was voor. een jaar van grote. Verkort jaarverslag 2013 > 2013 was voor SPNG een jaar van grote veranderingen. Verkort jaarverslag 2013 > 2013 was voor SPNG een jaar van grote veranderingen. Eind 2012 liep het herverzekeringscontract met Nationale-Nederlanden

Nadere informatie

Beleid. Verantwoord beleggen in de financiële sector

Beleid. Verantwoord beleggen in de financiële sector Beleid Verantwoord beleggen in de financiële sector September 2017 Inhoud 1 Introductie 3 2 ESG-beleid voor de Financiële Sector 4 INHOUD 2 1 Introductie ACTIAM is dé verantwoorde fonds- en vermogensbeheerder

Nadere informatie

2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.

2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico. Beleggingsbeginselen Spoorwegpensioenfonds 1. Rendement wordt behaald door het nemen van risico. Om de ambitie van SPF waar te maken is rendement op het belegd vermogen nodig. Sparen levert onvoldoende

Nadere informatie

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid

Verantwoord beleggen beleid Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal juli 2016 t/m 30 september 2016

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal juli 2016 t/m 30 september 2016 Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2016-1 juli 2016 t/m 30 september 2016 De maandelijkse nominale dekkingsgraad ultimo september is 102,4% en is gestegen ten opzichte van eind juni

Nadere informatie

Duurzaam Beleggen. Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium "Hoe te beleggen in turbulente tijden?" 2 april 2016

Duurzaam Beleggen. Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium Hoe te beleggen in turbulente tijden? 2 april 2016 Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium "Hoe te beleggen in turbulente tijden?" 2 april 2016 2014 Morningstar. All Rights Reserved. Agenda Morningstar Duurzaam Beleggen Introductie Morningstar

Nadere informatie

Beleggingsupdate Allianz Pensioen

Beleggingsupdate Allianz Pensioen Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Beleggingsupdate Allianz Pensioen Beleggingsupdate 2 Rendementen lifecycles Allianz Pensioen Beleggen In deze Beleggingsupdate vindt u tabellen met het 1-, 3- en

Nadere informatie

Korte toespraak Joanne Kellermann uitreiking Benchmark VBDO 2014

Korte toespraak Joanne Kellermann uitreiking Benchmark VBDO 2014 Korte toespraak Joanne Kellermann uitreiking Benchmark VBDO 2014 1. Opening Hartelijk dank voor de presentatie en deze benchmark. Als we bedenken dat duurzaamheid in het beleggingsbeleid nog niet eens

Nadere informatie

Raadplegen deelnemers pensioenfondsen over duurzaam beleggen

Raadplegen deelnemers pensioenfondsen over duurzaam beleggen Raadplegen deelnemers pensioenfondsen over duurzaam beleggen 2 Raadplegen deelnemers pensioenfondsen over duurzaam beleggen Auteurs: Jacqueline Duiker, Frank Wagemans, Erwin Fijt, Peter de Jong Januari

Nadere informatie

SustainaBul 2016 #3 Universiteit Utrecht

SustainaBul 2016 #3 Universiteit Utrecht SustainaBul 2016 #3 Universiteit Utrecht Vraag 1 Aanbod cursussen & minoren Biedt de onderwijsinstelling minoren en/of cursussen aan gericht op duurzaamheid, die inzichtelijk en toegankelijk zijn voor

Nadere informatie

BLACKROCK IMPACT. rendement. verantwoord DUURZAAM BELEGGEN

BLACKROCK IMPACT. rendement. verantwoord DUURZAAM BELEGGEN BLACKROCK IMPACT verantwoord rendement DUURZAAM BELEGGEN BLACKROCK IMPACT combineert het beste van BlackRock om u te helpen een maatschappelijk én financieel verantwoord rendement te bereiken. Bouw met

Nadere informatie

Vereniging van Vermogensbeheerders & - Adviseurs. 23 september 2014. Alex Poel. Beleggingsbeleid

Vereniging van Vermogensbeheerders & - Adviseurs. 23 september 2014. Alex Poel. Beleggingsbeleid Vereniging van Vermogensbeheerders & - Adviseurs 23 september 2014 Alex Poel Beleggingsbeleid 1 Achtergrond 2 Dienstverleningsproces 3 Beleggingsbeleid 4 VBA Discussion Paper 5 Kanttekeningen discussion

Nadere informatie

APF toekomstbestendige oplossing voor pensioenfondsen 13:30 14:45

APF toekomstbestendige oplossing voor pensioenfondsen 13:30 14:45 APF toekomstbestendige oplossing voor pensioenfondsen 13:30 14:45 1 Agenda Introductie APF Wat is een Algemeen Pensioenfonds? Het nut van een APF Wat zijn de belangrijkste bouwstenen van De Nationale APF?

Nadere informatie

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 Impact op uw fonds? 2 Inspanningen van toezichthouders nemen toe 3 Agenda Wat is de ERB en waarom eigenlijk? Vereisten in

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

Yong Lin FactSet Portfolio Analytics Specialist

Yong Lin FactSet Portfolio Analytics Specialist Yong Lin FactSet Portfolio Analytics Specialist Wat is attributie? Performance attribution Absolute Relative Portfolio Benchmark Contribution Sectors, Countries, Industries, etc. Factors such as fundamental,

Nadere informatie

Investment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen

Investment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Investment beliefs bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Uitgangspunten vermogensbeheer Milieu, maatschappij en corporate governance zijn belangrijk Inhoudsopgave

Nadere informatie

Expected Returns. Lukas Daalder, CIO Robeco Investment Solutions Amsterdam November 2015

Expected Returns. Lukas Daalder, CIO Robeco Investment Solutions Amsterdam November 2015 Expected Returns Lukas Daalder, CIO Amsterdam November 2015 Sophisticated model ontwikkeld voor voorspelling rendement aandelen Geannualiseerd rendement eerste twee jaar : +13,0%... Werkwijze 5 jaars outlook

Nadere informatie

ENERGIE IN VASTGOEDSTURING

ENERGIE IN VASTGOEDSTURING Inhoud ENERGIE IN VASTGOEDSTURING Het strategisch belang van de energieprestatie van de woning 0. Bert Weevers 2 Missie Organisatie -> grote dekking Missie Organisatie -> grote dekking Strat adviseur Ontwikkelaar

Nadere informatie

Gedrag en cultuur toezicht. De aanpak van DNB 3 juli 2018 IIA YP event

Gedrag en cultuur toezicht. De aanpak van DNB 3 juli 2018 IIA YP event Gedrag en cultuur toezicht De aanpak van DNB IIA YP event Om te beginnen (1/2) - Een instelling komt in de problemen: het probleem is zeer groot, heeft een grote impact en is al begonnen zich te manifesteren.

Nadere informatie

ROULARTA LEAD GENERATION

ROULARTA LEAD GENERATION ROULARTA LEAD GENERATION CONCEPT DATABASE Alle opt-in profielen binnen de database van Roularta Media Group Abonnees RMG titels RMG events RMG online contacts Gesegmenteerd content e-letters per subsegment

Nadere informatie

D4LS Operational Board Meeting

D4LS Operational Board Meeting LCRDM stand van zaken D4LS Operational Board Meeting 21-03-2018 Wat was er aan de hand? Veel RDM initiatieven en samenwerking in verschillende universiteiten en onderzoeksinstellingen in NL, maar: Fragmentering

Nadere informatie

Goed moment high yield obligaties te overwegen

Goed moment high yield obligaties te overwegen Goed moment high yield obligaties te overwegen Het tij zit mee voor hoogrentende bedrijfsobligaties, ofwel High Yield obligaties. Deze categorie bedrijfsobligaties kent een relatief hogere coupon dan reguliere

Nadere informatie

Best Practice Seminar 14 NOVEMBER 2013

Best Practice Seminar 14 NOVEMBER 2013 Best Practice Seminar 14 NOVEMBER 2013 14.00: Welkom Best Practice Seminar 14.10: Centraal PMO als middelpunt van projecten en programma s Yvonne Veenma, Stedin 14.50: Pauze 15.30: Governance in een Enterprise

Nadere informatie

Good practice. Presentatie DNB Irene Staal & Maartje Dijt

Good practice. Presentatie DNB Irene Staal & Maartje Dijt Good practice Presentatie DNB Irene Staal & Maartje Dijt Agenda 1) Overkoepelende resultaten 2) Aandachtspunten & good practices per element Samenvatting, organisatieomschrijving & doel Governance Indicatoren

Nadere informatie

BELEGGINGSSTATUUT. Stichting Fonds Oncologie Holland. April 2015. Beleggingsstatuut SFOH 30 april 2015, pag. 1

BELEGGINGSSTATUUT. Stichting Fonds Oncologie Holland. April 2015. Beleggingsstatuut SFOH 30 april 2015, pag. 1 BELEGGINGSSTATUUT Stichting Fonds Oncologie Holland April 2015 30 april 2015, pag. 1 Inhoudsopgave I Beleid.... 3 Algemeen 4 Hefbomen 4 Restricties....4 II Middelenverdeling......5 Strategische asset allocatie

Nadere informatie

Sequoia Vermogensbeheer zal daarom een goed beeld moeten hebben van:

Sequoia Vermogensbeheer zal daarom een goed beeld moeten hebben van: Risicoprofielen Inleiding Bij het nemen van financiële beslissingen is het van belang een optimale afstemming te vinden tussen uw huidige en gewenste situatie én uw mogelijkheden. Uw persoonlijke doelen

Nadere informatie

Transformeer naar een data gedreven organisatie. Strategy & Big Data Analytics Leadership

Transformeer naar een data gedreven organisatie. Strategy & Big Data Analytics Leadership Transformeer naar een data gedreven organisatie Strategy & Big Data Analytics Leadership Details Cursusduur 4 dagen Datum en locatie 2, 3, 13, 14 november 2017 - Tilburg Tijd 09:00-18:00, 09:00-16:30,

Nadere informatie

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Investment beliefs 2017 Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Mei 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Investment beliefs 2014...4 3. Investment beliefs 2017...6 2 1. Inleiding Tijdens de strategiedag

Nadere informatie

Care Invest II. De ideale combinatie van. rendement, stabiliteit en nabijheid

Care Invest II. De ideale combinatie van. rendement, stabiliteit en nabijheid INVESTEREN Care Invest II De ideale combinatie van rendement, stabiliteit en nabijheid Uniek aanbod: enkel beschikbaar tussen 19 mei en 26 juni 2015 (een vervroegde afsluiting is mogelijk) Inleiding Via

Nadere informatie

VisualVest Testimonial

VisualVest Testimonial VisualVest Testimonial November 2018 1 Ortec Finance adviseert VisualVest sinds 2015 over de belangrijkste aspecten van de customer journey voor vermogensplanning. VisualVest is een digitale vermogensbeheerder,

Nadere informatie

Enquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties April 2014

Enquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties April 2014 Enquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties April 2014 Enquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties Het professionaliseren van portefeuillesturing

Nadere informatie

Lange-termijn waardecreatie

Lange-termijn waardecreatie Lange-termijn waardecreatie Hoe kunnen Institutionele Beleggers bijdragen? Utrecht, 14 november 2018 Jaap van Dam Principal Director Investment Strategy 1 Wat staat u te wachten? Focus op beleggingsbeleid,

Nadere informatie

Beantwoording vragen fractie GroenLinks inzake beleggingen fossiele industrie en oproep divestment ABP

Beantwoording vragen fractie GroenLinks inzake beleggingen fossiele industrie en oproep divestment ABP Collegevoorstel Openbaar Beantwoording vragen fractie GroenLinks inzake beleggingen fossiele industrie en oproep divestment ABP Programma Duurzaamheid BW-nummer Portefeuillehouder H. Tiemens Samenvatting

Nadere informatie

Terug naar de kern Bob Hendriks

Terug naar de kern Bob Hendriks Terug naar de kern Bob Hendriks Oktober 2013 Waarom nog beleggen? 2 Agenda BlackRock? Sparen & beleggen We leven langer/pensioen Inkomsten uit beleggen Conclusie 3 BlackRock is opgericht voor deze nieuwe

Nadere informatie

Verantwoord beleggen 2011

Verantwoord beleggen 2011 Verantwoord beleggen 2011 Verantwoord beleggen Pensioenfonds Zorg en Welzijn is verantwoordelijk voor een goede fi nanciële uitvoering van de pensioenregeling. Tegelijkertijd heeft het pensioenfonds een

Nadere informatie

Multidisciplinair BIMmen met TheModus Suite

Multidisciplinair BIMmen met TheModus Suite Multidisciplinair BIMmen met TheModus Suite Presentatie: Desmond AEC Account Manager Create, manage & share digital design information Crimson Tide It s your call Agenda Trends & Ontwikkelingen TheModus

Nadere informatie

De schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate

De schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate ROCK note Februari 2013 Alleen voor professionele beleggers De schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate Johan Duyvesteyn Quantitative Research Martin Martens Quantitative Research Roderick Molenaar

Nadere informatie

Beleggingsbeginselen SPW

Beleggingsbeginselen SPW Beleggingsbeginselen SPW Inleiding: Beleggingsbeginselen zijn de belangrijkste overtuigingen die ten grondslag liggen aan de strategie, de samenstelling en het beheer van de beleggingsportefeuille van

Nadere informatie

Opening Majesteit, dames en heren, ook ik heet u vandaag van harte welkom op het jaarlijkse pensioenseminar van DNB.

Opening Majesteit, dames en heren, ook ik heet u vandaag van harte welkom op het jaarlijkse pensioenseminar van DNB. Speech Joanne Kellermann Pensioenseminar 2014 Opening Majesteit, dames en heren, ook ik heet u vandaag van harte welkom op het jaarlijkse pensioenseminar van DNB. Voor mij is dit een bijzonder moment:

Nadere informatie