ZIJN OFFSHORE WINDMOLENS VERZEKERBAAR? 17 APRIL 2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ZIJN OFFSHORE WINDMOLENS VERZEKERBAAR? 17 APRIL 2017"

Transcriptie

1 ZIJN OFFSHORE WINDMOLENS VERZEKERBAAR? 17 APRIL 2017

2 Inhoud van de Presentatie Introductie Marsh - Mees & Zoonen Ontwikkelingen Offshore Wind Industrie Trends Verzekeringsindustrie Vragen

3 01 May

4 Offshore Windmolen

5 Ontwikkelingen Vindeby Offshore Windfarm Denmark ,95MW 11 WTG s 0,45MW per WTG Turbine hoogte 52,2 mtr 2 4 mtr waterdiepte 1,8 km van de kust Deutsche Bucht Germany MW 31 WTG s 8MW per WTG Turbine hoogte 187 mtr 40 mtr waterdiepte 117 km van de kust

6 PAST PRESENT FUTURE Capaciteit 2 3 MW 5 9 MW 10 -?? Ontwikkeling Aangepaste Standaard offshore Project specifieke onshore turbine ontwerp technologie Jaar Productie FLH FLH ? FLH Rotor Diameter mtr mtr mtr

7

8 Prijzen en overheidstenders Projects awarded subsidy contracts through competitive auction tenders in Europe. Projecten met subsidie contracten door openbare aanbesteding in Europa Year (FID) Year (online) Capacity WTG rating Water depth (ave.) Distance from shore Tariff (local currency/m Wh) Tariff ( /MWh) Tariff ( /MWh adjusted) Horns Rev III (DK) MW 8 MW 16 m 30 km 770 DKR 103, East Anglia I (UK) MW 7 MW 36 m 55 km 119,9 GBP 140,3 140,3 Vesterhav Syd & Nord (DK) MW TBC 20 m 6 km 475 DKR 63,9 72,9 Borssele I&II (NL) MW 8 MW 26 m 31 km 72,7 EUR 72,7 86,7 Kriegers Flak (DK) MW TBC 22 m 25 km 372 DKR 50,0 64,0 Borssele III&IV (NL) MW 8 MW 26 m 36 km 54,5 EUR 54,5 68,5 Source: REWIND OFFSHORE March 2017

9 Het verzekeren van Offshore Windparken Een typisch Windmolenpark bestaat uit: Turbines op fundaties Kabels tussen de turbines (Inter-array) met aansluiting op Offshore Substation Exportkabel naar land Onshore Substation Risico s: 1. Materiele Schade 2. Inkomensverlies 3. Aansprakelijkheid Fases: I Constructie 2-3 jaar II Operationeel ca jaar

10 Wat zijn de kosten ongeveer 500MW+ Windpark Europese wateren, diepte meter ECV1,75 miljard Euro Item +/- kosten EUR miljoen +/- kosten unit EUR miljoen Percentage van CAPEX Turbines % Fundering % Inter-array kabels % Export kabels % Offshore OHVS % Onshore Transformer % Project Management %

11 Verzekeringsvormen al dan niet gecombineerd Risico 1: Materiële Schade 1. Transport 2. CAR (Welcar / WindCar) & DIC, DIL & DID onderaannemers 3. Machinebreuk / Brand (WindOp) Risico 2: Inkomensverlies 1. DSU / ALOP (ook Marine-DSU) 2. BI / CBI Risico 3: Aansprakelijkheid 1. Sectie 2 ofwel project-aansprakelijkheid onder de CAR 2. AVB 3. P & I

12 Kenmerkend voor offshore wind verzekeringen Ingang verzekering tijdens prefabricage Aansluiting/overlap van constructie op zeetransport Extra dekkingen door middel van hoge Sublimits (10-25 Miljoen per Sublimit) Stand-by charges removal of wreck and debris Cable Cutting Clause Sue & Labor Forwarding charges Evacuation expenses Marine Warranty Surveyor: Niet gecertificeerd, geen dekking Hoge Eigen Risico s Zgn marine DSU

13 Waar kijken verzekeraars naar? 1. Wie? 2. Betrokken aannemers 3. Type WTG, type OHVS, Type fundatie 4. Locatie: diepte, afstand tot kust, bodem gesteldheid 5. Offshore condities, klimaat 6. Voorwaarden: ER, extra s 7. Grootte project 8. Plan B/Tijdspad 9. MWS 10. Financierbaarheid 11. Cumulatie? 12. Concurrentie En altijd in relatie tot onze eigen ervaringen / betaalde schades...

14 Dalende tendens Kosten realisatie offshore windparken dalen ook premies dalen in percentage en in geld, terwijl de dekking uitgebreider wordt offshore windproject 1,790% CAR en 2,175% DSU 2016 offshore windproject 0,525% CAR en 1,500% DSU. Ofwel: Premie Dekking

15 Voor de Beeldvorming

16 Met speciale aandacht voor:

17 EML PML (maximale schade) Typisch: Het verlies van 1 Offshore Substation, met als gevolg een vertraging van maanden, resulterend in DSU tot de limiet

18 En dan doet men dit Miljoen Euro bespaard EML tijdelijk 400 Miljoen hoger

19 Schaden gedurende operationele fase nieuwe trend? Gedurende de laatste 2 jaar trend in export kabelschaden als gevolg van interne fouten in de kabel. In 2015 meer dan 10 schaden op export kabels op verschillende projecten terwijl projecten operationeel zijn. Herstelkosten vaak > EUR 10 mio Hersteltijd dagen Gemiddelde hersteltijd dagen

20 Schade scenario s Het gaat nog wel eens mis

21 Wat is het percentage schaden? Source: Lloyd Warwick & Codan

22 Allocatie Schadekosten Vessel charges Site works Admin costs 8% 5% 5% Special machinery Engineering costs Materials Ontwikkeling Schaden Algemeen Herstel Herstel export kabel +/- 6 maanden Herstel inter-array kabel +/- 3 months Late melding schaden Twee maanden na incident eerst melding Late betrokkenheid verzekeringspecialisten Veranderende kosten en omstandigheden Aflopende garanties op operationele assets Business Interruption claims zullen toenemen Huidige markt onder druk door lage premies en 16% grote schaden met de vraag hoe lang dat goed 1% 65% zal gaan.

23 Ontwikkelingen Sterk schuivende panelen, baggeraars worden aannemer, aannemer wordt eigenaar veel (technische) ontwikkelingen (monopiles, floating, suction buckets...) Van 3-8 MW turbines in een paar jaar naar? Veel nieuwe spelers met verschillende achtergronden Verzekeringstechnische ontwikkelingen: Meer capaciteit: (waarom? Captives, Onderlingen zoals OIL, Corporate relations, herverzekeringscapaciteit) Premie verlaging leg2 versus leg3 Guarantee maintenance vs Extended of Visit Maintenance

24 Zijn offshore wind parken te verzekeren? Conclusie: Ja Voldoende spelers, maar voor hoe lang?

25

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager We@Sea 1973 2012 Energie potentieel van de Noordzee Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken

Nadere informatie

Stand van zaken offshore windenergie in Nederland

Stand van zaken offshore windenergie in Nederland Stand van zaken offshore windenergie in Nederland Chris Westra (We@Sea) met dank aan Sander de Jong (Rijkswaterstaat Noordzee) Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken operationeel

Nadere informatie

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE OP WEG NAAR MEER WIND OP ZEE & NIEUWE BUSINESS KANSEN AYOP.COM URGENTIE - ENERGIETRANSITIE Monday 8 th of October 2018, the UN Climate Scientists have alarming news for the

Nadere informatie

Om wind te oogsten...moet je wind zaaien!

Om wind te oogsten...moet je wind zaaien! 1 Om wind te oogsten....moet je wind zaaien! Jasper Groen & Jennifer Hoovers 2 Duurzame energie is booming! / Discussies over sluiten kolencentrales / E.ON en RWE splitsen fossiele energietakken af / Zwaardere

Nadere informatie

Renewable Energy Base Oostende

Renewable Energy Base Oostende 1 Renewable Energy Base Oostende The ideal hub for offshore wind & heavy lift activities in the North Sea Sunday, the 7th of May, 2017 - VLIZ Emmanuël Timmermans - Business Development Manager 2 Offshore

Nadere informatie

Voortgangsrapport windenergie op zee. Programma windenergie op zee

Voortgangsrapport windenergie op zee. Programma windenergie op zee Voortgangsrapport windenergie op zee Programma windenergie op zee 11 december 2014 Inhoud Wat moeten we doen? Waar staan we nu? Randvoorwaarden Waar staan we nu? Voorbereiding tender Borssele SDE+ tendersysteem

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie 13 juni 2013 Delft University of Technology Challenge the future Er is meer dan voldoende wind op aarde 200 x meer wind

Nadere informatie

Visie op Windenergie en solar Update 2014

Visie op Windenergie en solar Update 2014 Visie op Windenergie en solar Update 2014 De vooruitzichten voor hernieuwbare energie zijn gunstig Succes hangt sterk af van de beschikbaarheid van subsidies Naast kansen in Nederland kan de sector profiteren

Nadere informatie

Kosten wind op zee 2015, bevindingen na marktconsultatie

Kosten wind op zee 2015, bevindingen na marktconsultatie Kosten wind op zee 2015, bevindingen na marktconsultatie Sander Lensink Petten 17 april 2015 www.ecn.nl Toelichting ECN heeft conceptberekeningen gemaakt over de kosten van wind op zee in Nederland in

Nadere informatie

Verzekeren van duurzame energie

Verzekeren van duurzame energie Verzekeren van duurzame energie Verzekeren van duurzame energie Wind, zon, water en aardwarmte vier prachtige, maar onvoorspelbare natuurelementen. Het zijn de elementen die een steeds grotere rol gaan

Nadere informatie

TKI Wind op Zee Workshop Financiering

TKI Wind op Zee Workshop Financiering TKI Wind op Zee Workshop Financiering Met welk support regime worden ambities offshore wind NL bereikt? 7 mei 2013 Amersfoort Marco Karremans Wind op Zee cruciaal voor 16% duurzame energie in 2020 Doelstelling:

Nadere informatie

Windenergie op zee in Albert van der Hem Secretaris Taskforce Windenergie op Zee

Windenergie op zee in Albert van der Hem Secretaris Taskforce Windenergie op Zee Windenergie op zee in 2020 Albert van der Hem Secretaris Taskforce Windenergie op Zee Taskforce Windenergie op Zee Ingesteld door de minister van EZ Rapporteert eind maart 2010 aan de minister van EZ,

Nadere informatie

Renewable Energy Base Oostende

Renewable Energy Base Oostende Renewable Energy Base Oostende The ideal hub for offshore wind & heavy lift activities in the North Sea Saturday, 1st of December 2018 Emmanuël Timmermans - Business Development Manager 1 2 REBO? Founded

Nadere informatie

Oppepper serie 1 Wind op land contractmanagement Sessie 2: Contracten

Oppepper serie 1 Wind op land contractmanagement Sessie 2: Contracten Oppepper serie 1 Wind op land contractmanagement Sessie 2: Contracten INTRODUCTIE Wie, wat en waar 2 INTRODUCTIE Veiligheid Verzamelpunt 3 INTRODUCTIE BLIX Consultancy - Onafhankelijk adviesbureau met

Nadere informatie

RENTEL NV bereikt Financial Close voor 309 MW offshore windproject in de Belgische Noordzee

RENTEL NV bereikt Financial Close voor 309 MW offshore windproject in de Belgische Noordzee Persbericht - Maandag 3 oktober 2016 / 1 RENTEL NV bereikt Financial Close voor 309 MW offshore windproject in de Belgische Noordzee Rentel NV heeft financial close bereikt voor de realisatie van een nieuw

Nadere informatie

VERTROUWELIJK. Resultaten inclusief kabel- en netaansluiting voor Wind op Zee scenario s (Fase II)

VERTROUWELIJK. Resultaten inclusief kabel- en netaansluiting voor Wind op Zee scenario s (Fase II) Resultaten inclusief kabel- en netaansluiting voor Wind op Zee scenario s (Fase II) Joost van Stralen, Luuk Beurskens & Sander Lensink 30 juli 2013 www.ecn.nl Inhoudsopgave Beschrijving opdracht Methode

Nadere informatie

Parallelsessie Cyber Security

Parallelsessie Cyber Security Parallelsessie Cyber Security Agenda Cyber Risicoscan Cyber Verzekering Cyber Hulpdienst Cyber Secure ondernemen Cybercrime in MKB 70% van de MKB-ers maakt zich zorgen over cybercriminaliteit Cybercrime

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie Delft University of Technology Challenge the future Wind Werkt 10 GW Sinds 1990: groei van 30%/jr Europa leidend vanaf

Nadere informatie

Wind experience innogy windpark Kattenberg Reedijk. 4 oktober 2018

Wind experience innogy windpark Kattenberg Reedijk. 4 oktober 2018 Wind experience innogy windpark Kattenberg Reedijk 4 oktober 2018 Agenda 13:30 14:15 uur 14:15 14:30 uur 14:30 15:30 uur 15:45 uur Presentatie innogy Busreis naar windpark Bezoek Windpark Kattenberg Reedijk

Nadere informatie

2.1 Global Wind Support Offshore NL1. Wind Support Offshore NL 1. BARD -Group ZEE ENERGIE. "The Offshore Wind Specialist" IN COOPERATION WITH THE

2.1 Global Wind Support Offshore NL1. Wind Support Offshore NL 1. BARD -Group ZEE ENERGIE. The Offshore Wind Specialist IN COOPERATION WITH THE .. ft Global ZEE ENERGIE Wind Support Offshore NL 1 Documentation for SOE Tender Submission 2.1 ~. IN COOPERATION WITH THE BARD -Group "The Offshore Wind Specialist" ZEE ENERGIE Oocumentation for soe Tender

Nadere informatie

BLIX Consultancy BV. Hoe kies je de juiste windturbine voor je project

BLIX Consultancy BV. Hoe kies je de juiste windturbine voor je project BLIX Consultancy BV Hoe kies je de juiste windturbine voor je project In deze presentatie Introductie BLIX Hoe kies je de juiste windturbine voor je project Techniek Turbinevermogen en powercurve Aandachtspunten

Nadere informatie

Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance

Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance Energie infrastructuur (deze lezing) Verband tussen benutting, kosten en marktprijzen

Nadere informatie

Nederlands beleid Wind op Zee. Marjan Botman, m.j.p.botman@mineleni.nl

Nederlands beleid Wind op Zee. Marjan Botman, m.j.p.botman@mineleni.nl Nederlands beleid Wind op Zee Marjan Botman, m.j.p.botman@mineleni.nl Inhoud Beleid op Hernieuwbare energie in Europa en in Nederland Ruimtelijke planning toekomstige ontwikkelingen Green deal met de offshore

Nadere informatie

Offshore Wind: nieuwe uitdagingen. Risico s in de Offshore Wind sector: wind mee óf wind tegen?

Offshore Wind: nieuwe uitdagingen. Risico s in de Offshore Wind sector: wind mee óf wind tegen? Offshore Wind: nieuwe uitdagingen Risico s in de Offshore Wind sector: wind mee óf wind tegen? Workshop risico s en verzekeringen in de offshore wind industrie INTRAMAR insurances Nico de Wit 1 juni 2017

Nadere informatie

Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid

Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer

Nadere informatie

Financieren van grote windprojecten Juni 2013. Vertrouwelijk NWEA Winddag

Financieren van grote windprojecten Juni 2013. Vertrouwelijk NWEA Winddag Financieren van grote windprojecten Juni 2013 Green Giraffe Energy Bankers gespecialiseerd in duurzame energie financieringen Focus op de duurzame energie: Green Giraffe Energy Bankers is opgericht door

Nadere informatie

BIJLAGE 2. Voornemen

BIJLAGE 2. Voornemen BIJLAGE 2 Voornemen 1 NADERE OMSCHRIJVING VOORNEMEN De volgende paragrafen beschrijven de onderdelen van het voornemen in meer detail: Individuele turbines; Turbineopstellingen; Type funderingen; Aanlegwijzen

Nadere informatie

Windstroom en werkgelegenheid

Windstroom en werkgelegenheid Windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 x meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer dan 40 x

Nadere informatie

Suggesties ter verbetering van het rendement van de SDE

Suggesties ter verbetering van het rendement van de SDE Stimuleren van wind: Suggesties ter verbetering van het rendement van de SDE Martin van Pernis David Molenaar Siemens Nederland N.V. Energy Renewables Wind Power 30 juli 2009 Inhoud Page 2 Inhoud Introductie:

Nadere informatie

Offshore wind: turbulente tijden

Offshore wind: turbulente tijden Offshore wind: turbulente tijden Bedrijfsperspectief, kosten/innovatie, beleid KIVI, Den Haag, 20 Sep 2012 Laut.VanSeventer@RWE.com RWE Innogy 9/20/2012 PAGE 1 Introductie RWE/Essent > Verticaal geïntegreerd

Nadere informatie

Windenergie goedkoper dan kernenergie!

Windenergie goedkoper dan kernenergie! Go Wind - Stop nuclear Briefing 1 26 june 2002 Windenergie goedkoper dan kernenergie! Electrabel geeft verkeerde informatie over kostprijs van kernenergie en windenergie. Electrabel beweert dat windenergie

Nadere informatie

ONSHORE WINDENERGIE RISICO S EN OPLOSSINGEN. Renewable Energy Practice

ONSHORE WINDENERGIE RISICO S EN OPLOSSINGEN. Renewable Energy Practice ONSHORE WINDENERGIE RISICO S EN OPLOSSINGEN Renewable Energy Practice OVER MARSH Marsh is een wereldwijd leidende verzekeringsmakelaar en risicoadviseur. We werken samen met onze klanten om innovatieve

Nadere informatie

Trends en ontwikkelingen vanuit Engineering en Schadelastreductie in de verzekeringsindustrie: Totale Risicokosten

Trends en ontwikkelingen vanuit Engineering en Schadelastreductie in de verzekeringsindustrie: Totale Risicokosten Trends en ontwikkelingen vanuit Engineering en Schadelastreductie in de verzekeringsindustrie: Totale Risicokosten Marcel Hanssen Aon Global Risk Consulting Rotterdam Property Risk Control & Engineering

Nadere informatie

Visie Netontwerp en uitrolstrategie

Visie Netontwerp en uitrolstrategie Visie Netontwerp en uitrolstrategie Toekomstbestendige netoptimalisatie Publieksversie Inhoud Hoofdstuk 1: Netontwerp en uitrolstrategie Algemeen Hoofdstuk 2: Netontwerp en uitrolstrategie Technisch Appendix

Nadere informatie

MIX. Van verantwoorde. herkomst

MIX. Van verantwoorde. herkomst Van verantwoorde MIX herkomst Het papier gebruikt in deze brochure is FSC gecertificeerd (Forest Stewardship Council). Dit certificaat staat voor een aantal mondiaal erkende principes en criteria op het

Nadere informatie

Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen

Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen IRO/CEDA lezing Bert Wilbrink (ministerie EZK) Suzanne Lubbe (RWS) 12 maart 2019 Inhoud presentatie Visie overheid op ecologische impact bouw

Nadere informatie

PERSMEDEDELING CFE. RENTEL NV bereikt Financial Close voor 309 MW offshore windproject in de Belgische Noordzee

PERSMEDEDELING CFE. RENTEL NV bereikt Financial Close voor 309 MW offshore windproject in de Belgische Noordzee PERSMEDEDELING CFE RENTEL NV bereikt Financial Close voor 309 MW offshore windproject in de Belgische Noordzee Rentel NV heeft financial close bereikt voor de realisatie van een nieuw 309 MW offshore windpark

Nadere informatie

SDE Wind op Zee

SDE Wind op Zee SDE+ 2015 Wind op Zee SDE+ aanvraagprocedure Geert Harm Boerhave & Ruud Oerlemans Zwolle, 10 december 2015 Programma 14:00 tot 15:00 Aanvraagformulier en bijlagen 15:00 tot 15:30 Pauze 15:30 tot 16:30

Nadere informatie

7 mei 2013, Amersfoort. 7 mei 2013 Verslag Workshop Financiering Offshore Wind NL

7 mei 2013, Amersfoort. 7 mei 2013 Verslag Workshop Financiering Offshore Wind NL Verslag Workshop Financiering Offshore Wind NL 7 mei 2013, Amersfoort 1 Inhoud Inleiding Presentaties Onderwerpen voor vervolgworkshops Foto impressie 2 Inleiding Het onderwerp financiering voor duurzame

Nadere informatie

Supply Chain Offshore Wind Noord Holland

Supply Chain Offshore Wind Noord Holland Supply Chain Offshore Wind Noord Holland Auteur: Jonathan Mars Datum: 5 juni 2012 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Samenvatting... 4 3. Omschrijving van de tiers bij uitleg van de fasen... 6 3.1. Ontwikkelingsfase...

Nadere informatie

TenneT. Strategie als netbeheerder op zee. Marco Kuijpers. Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015

TenneT. Strategie als netbeheerder op zee. Marco Kuijpers. Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015 TenneT Strategie als netbeheerder op zee Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015 Marco Kuijpers In deze presentatie TenneT in 20 seconden Netbeheerder op zee Stappen naar Net op zee Strategie TenneT

Nadere informatie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Gijs van Kuik, em. HL TU-Delft 3 april 2017 Waar staat windenergie: 164 m Ø 8 MW turbine 5 windcentrales van 700 MW in de Noordzee Inbedding

Nadere informatie

Sif Holding NV Algemene Vergadering van Aandeelhouders 2018

Sif Holding NV Algemene Vergadering van Aandeelhouders 2018 Sif Holding NV Algemene Vergadering van Aandeelhouders 2018 verantwoording over het boekjaar 2017 en toelichting op de gang van zaken in het eerste kwartaal 2018 1 De omgeving is verder verbeterd voor

Nadere informatie

Workshop kostenreductie offshore wind

Workshop kostenreductie offshore wind Ernst van Zuijlen Workshop kostenreductie offshore wind 22 Januari 2015 Programma / agenda 14.00 14.05 Welkom en toelichting rollen TKI en SER Rob Weterings (SER) Voorstelrondje 14.05 14.15 Toelichting

Nadere informatie

Voor de offshore wind gaan: Kansen voor innovatief Nederland. David Molenaar. 27 november 2008 Siemens AG

Voor de offshore wind gaan: Kansen voor innovatief Nederland. David Molenaar. 27 november 2008 Siemens AG Voor de offshore wind gaan: Kansen voor innovatief Nederland David Molenaar Siemens Nederland N.V. Energy Renewables Wind Power 27 november 2008 1 Inhoud Siemens Energy Siemens offshore kenniscentrum :

Nadere informatie

De financiering van geothermie in de glastuinbouw

De financiering van geothermie in de glastuinbouw De financiering van geothermie in de glastuinbouw Rabobank en Geothermie Anneke Postma Sectormanager Tuinbouw, Rabobank Nederland Inhoud presentatie Deel 1: Deel 2: Deel 3: Deel 4: Deel 5: Deel 6: Rabobank

Nadere informatie

Duitsland: steeds meer wind op zee

Duitsland: steeds meer wind op zee Innovatie Attaché Berlijn Joop Gilijamse, berlijn@ianetwerk.nl, September 2015, further information: www.ianetwerk.nl Duitsland: steeds meer wind op zee Samenvatting Om het ambitieuze doel van 6,5 GW geïnstalleerd

Nadere informatie

25 jaar windenergie in de Noordoostpolder

25 jaar windenergie in de Noordoostpolder 25 jaar windenergie in de Noordoostpolder Ir. Guido Bakema KIVI-Excursie 14 september 2015 RWE Innogy Windpower Netherlands B.V. 1 Agenda 1. de Noordoostpolder 2. Het windpark Westermeerdijk (1987 2015)

Nadere informatie

Project Management. De expertise om ambities waar te maken

Project Management. De expertise om ambities waar te maken Project De expertise om ambities waar te maken Topwind Betrek Topwind bij uw project en verzeker u ervan dat uw ambities waar worden. Topwind is een pragmatisch, servicegericht bedrijf met veel ervaring

Nadere informatie

Offshore Windenergie: Don Quichot of onontkoombaar?

Offshore Windenergie: Don Quichot of onontkoombaar? Den Helder, 27 november 2014 Offshore Windenergie: Don Quichot of onontkoombaar? Masterclass Offshore Wind Ruben Dijkstra Agenda Welkom - Persoonlijke introductie - Energietransitie - Offshore wind - Eneco

Nadere informatie

Dirk van der Cammen en Raoul van Lambalgen ILVO seminar 30 juni 2011, Oostende

Dirk van der Cammen en Raoul van Lambalgen ILVO seminar 30 juni 2011, Oostende Dirk van der Cammen en Raoul van Lambalgen ILVO seminar 30 juni 2011, Oostende Wie THV RENTEL Wat Ontwikkelen, bouwen en exploiteren van offshore energieparken voor de Belgische kust. Eens de zone is volgebouwd,

Nadere informatie

Maarten Timmerman. Offshore Windenergie. Staalbouwdag / 2 oktober 2014

Maarten Timmerman. Offshore Windenergie. Staalbouwdag / 2 oktober 2014 Maarten Timmerman Offshore Windenergie Staalbouwdag / 2 oktober 2014 Wat doet TKI Wind op Zee? SEmuleert en faciliteert de ontwikkeling en implementaee van offshore windtechnologie voor de industrie (MKB)

Nadere informatie

TenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014

TenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014 TenneT als netontwikkelaar op zee NWEA Winddag, TenneT als netontwikkelaar op zee 1. Introductie TenneT als netontwikkelaar 2. Integrale aanpak en netoptimalisatie nodig voor behalen duurzaamheidsdoelstellingen

Nadere informatie

Offshore windenergie, onmisbaar en economisch verantwoord ECN-O

Offshore windenergie, onmisbaar en economisch verantwoord ECN-O Offshore windenergie, onmisbaar en economisch verantwoord ECN-O 15-039 Offshore windenergie, onmisbaar en economisch verantwoord Offshore windenergie is een belangrijke pijler van het SER energie akkoord:

Nadere informatie

Windparken op zee, risico s tijdens ontwikkeling en bouwfase. Jaap Olthoff. head of technology Vattenfall Benelux 24/11/09

Windparken op zee, risico s tijdens ontwikkeling en bouwfase. Jaap Olthoff. head of technology Vattenfall Benelux 24/11/09 financie Windparken op zee, risico s tijdens ontwikkeling en bouwfase of: wie gooit zijn geld in zee Jaap Olthoff head of technology Vattenfall Benelux 24/11/09 Inhoud financie Waarom projectfinanciering

Nadere informatie

Cogen Symposium WKK en de Handel Bijdrage: Nico Klappe Manager Dispatch en Tradesupport

Cogen Symposium WKK en de Handel Bijdrage: Nico Klappe Manager Dispatch en Tradesupport Cogen Symposium WKK en de Handel Bijdrage: Nico Klappe Manager Dispatch en Tradesupport 1. Introductie Essent 2. Energie keten Ketenmanagement Energy Management Group(tradingfloor) Portfolio trading Dispatch

Nadere informatie

IDENTIFICATIE VAN ECONOMISCH POTENTIEEL/TEWERKSTELLING EN SLEUTELSECTOREN VOOR OFFSHORE TECHNOLOGIEËN

IDENTIFICATIE VAN ECONOMISCH POTENTIEEL/TEWERKSTELLING EN SLEUTELSECTOREN VOOR OFFSHORE TECHNOLOGIEËN IDENTIFICATIE VAN ECONOMISCH POTENTIEEL/TEWERKSTELLING EN SLEUTELSECTOREN VOOR OFFSHORE TECHNOLOGIEËN Identificatie +/- 250 ondernemingen werden geïdentificeerd met potentiële interesse voor windenergie:

Nadere informatie

STABU & Aon. Agenda. Aon. Aon in Nederland. Aon

STABU & Aon. Agenda. Aon. Aon in Nederland. Aon STABU & Aon Agenda Aon Besteksparagraaf & brochure Samenhang verzekering en contract Verschillen Type verzekeringen Hoe (niet) te handelen Vragen Bouw 7 juni 2011 Caroline Vial Sr. Broker Ruben de Bruin

Nadere informatie

TenneT Offshore Maintenance

TenneT Offshore Maintenance TenneT Offshore Maintenance Martijn de Ruiter TenneT hoogspanningsnet Grensoverschrijdende TSO 21000km HS lijn 41milj eindgebruikers 99,999% beschikbaarheid 1500km Noorzeekust!! Offshore aansluitingen

Nadere informatie

Duurzaam Mobiel? Nieuwe Verdien- en Business Modellen Borne 12.04.13. Prof. Dr. Jan Jonker Nijmegen School of Management Radboud University Nijmegen

Duurzaam Mobiel? Nieuwe Verdien- en Business Modellen Borne 12.04.13. Prof. Dr. Jan Jonker Nijmegen School of Management Radboud University Nijmegen Duurzaam Mobiel? Nieuwe Verdien- en Business Modellen Borne 12.04.13 Prof. Dr. Jan Jonker Nijmegen School of Management Radboud University Nijmegen Een maatschappij met onzekere opgaven Politiek Maatschappij

Nadere informatie

MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone

MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone Den Haag, 3 november 2014 Niels Hoefsloot Ruben Abma Inhoud presentatie 1. Onderzoeksmethode en uitgangspunten 2. Directe effecten 3. Indirecte/externe effecten

Nadere informatie

Chris Westra (senior consultant ECN)

Chris Westra (senior consultant ECN) De ontwikkelingen van offshore windenergie en een roadmap voor Nederland Chris Westra (senior consultant ECN) (general manager We@Sea) www.we-at-sea.org www.ecn.nl www.haveneilandopzee.nl Waarom windenergie?

Nadere informatie

Donderdag, 21 maart 2019 London (UK) Oostende (BE) SeaMade sleept prestigieuze IJGlobal award in de wacht European Offshore Wind deal of the year.

Donderdag, 21 maart 2019 London (UK) Oostende (BE) SeaMade sleept prestigieuze IJGlobal award in de wacht European Offshore Wind deal of the year. Donderdag, 21 maart 2019 London (UK) Oostende (BE) SeaMade sleept prestigieuze IJGlobal award in de wacht European Offshore Wind deal of the year. Key facts: SeaMade NV staat in voor de gelijktijdige ontwikkeling

Nadere informatie

Kleine windturbines. Presentatie Kontich. Donderdag 13 november 2014. Van 13u30 tot 17 uur. Filip Arnou Green Energy Consult

Kleine windturbines. Presentatie Kontich. Donderdag 13 november 2014. Van 13u30 tot 17 uur. Filip Arnou Green Energy Consult Kleine windturbines Presentatie Kontich. Donderdag 13 november 2014. Van 13u30 tot 17 uur Filip Arnou Green Energy Consult Windenergie De wind is een onuitputtelijke en natuurlijke bron om elektriciteit

Nadere informatie

Workshop 6 Technische betrouwbaarheid

Workshop 6 Technische betrouwbaarheid Workshop 6 Technische betrouwbaarheid Standaardisatie bij Wind op Zee (1) 13 Juni 2014 Frank Kortstee & Martijn Geertzen (NEN) Winddag 2014 Windenergie: een betrouwbare techniek 1 Programma Tijdstip Onderwerp

Nadere informatie

Openbare eindrapportage BLUE Piling Technology TKIW01001

Openbare eindrapportage BLUE Piling Technology TKIW01001 Project titel : BLUE Piling Technology Project nummer : Project coordinator : Project partners : TKIW01001 Fistuca BV Van Oord OWP BV & TNO Project Periode 12-7-2012 30-04-2016 Contactpersoon Email J S

Nadere informatie

PALWindmolen. 1.1 Theorie opdracht

PALWindmolen. 1.1 Theorie opdracht PALWindmolen 1.1 Theorie opdracht 1. Windmolens zijn er in vele soorten en maten. Vroeger pompten ze water of maalden ze graan tot meel. Tegenwoordig worden ze voornamelijk ingezet voor elektriciteit.

Nadere informatie

De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen.

De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen. De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen Twitter: @BM_Visser De Nederlandse postzegel Dubbel zoveel CO2 als het wereldgemiddelde

Nadere informatie

MDS technologie. Kennisinstituut Duurzaam Verpakken, 6 maart 2014

MDS technologie. Kennisinstituut Duurzaam Verpakken, 6 maart 2014 MDS technologie Kennisinstituut Duurzaam Verpakken, 6 maart 2014 Achtergrond Urban Mining Corp (UMC) Urban Mining Corp is een samenwerking tussen Fondel Urban Mining en de TU Delft De partijen werken al

Nadere informatie

Smart Datacenter Services

Smart Datacenter Services Smart Datacenter Services Naast het borgen van de continuïteit wijst onafhankelijk onderzoek uit dat de drie belangrijkste zaken zijn om het onderhoud en beheer van een datacenter uit te besteden zijn:

Nadere informatie

R-meeting, 14 april, Delft

R-meeting, 14 april, Delft R-meeting, 14 april, Delft EPC of split contract? De voor- en nadelen tijdens contractering en bouw van windparken hands-on experience in wind energy Inhoud 1. BLIX 2. Projectcyclus 3. Wat is EPC, wat

Nadere informatie

Financiële baten van windenergie

Financiële baten van windenergie Financiële baten van windenergie Grootschalige toepassing van 500 MW in 2010 en 2020 Opdrachtgever Ministerie van VROM i.s.m. Islant Auteurs Drs. Ruud van Rijn Drs. Foreno van der Hulst Drs. Ing. Jeroen

Nadere informatie

Vergelijking kostenmodellen FLOW/TKI - ECN

Vergelijking kostenmodellen FLOW/TKI - ECN TKI Wind op Zee Vergelijking kostenmodellen FLOW/TKI - ECN Uitgevoerd in samenwerking tussen ECN en Ecofys in opdracht van TKI Wind op Zee Auteurs: Bob Prinsen (Ecofys), Valentijn van Gastel (Ecofys),

Nadere informatie

Werken in de Baggersector Vrouwen in de baggerwereld

Werken in de Baggersector Vrouwen in de baggerwereld 24 november 2010 Dieuwertje Klazinga Werken in de Baggersector Vrouwen in de baggerwereld 1 Mijn loopbaan Civiele Techniek TU Delft Waterbouw, Havens & Scheepvaartwegen Boskalis: In-house Ingenieursbureau

Nadere informatie

01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK 04 / VOORWAARDEN PRESENTATIE 05 / VERVOLGSTAPPEN. Zon op Bedrijfsdaken 06 / VRAGEN

01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK 04 / VOORWAARDEN PRESENTATIE 05 / VERVOLGSTAPPEN. Zon op Bedrijfsdaken 06 / VRAGEN 01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK PRESENTATIE Zon op Bedrijfsdaken 04 / VOORWAARDEN 05 / VERVOLGSTAPPEN 06 / VRAGEN AANLEIDING Ambitie Capelle aan den IJssel Energieneutraal

Nadere informatie

(A) april 2019

(A) april 2019 (A)1930 25 april 2019 Advies over de aanvraag door de naamloze vennootschap Northwester 2 tot wijziging van de domeinconcessie voor de bouw en de exploitatie van installaties voor de productie van elektriciteit

Nadere informatie

(Tidal) Technology Center Grevelingendam (TTC-GD)

(Tidal) Technology Center Grevelingendam (TTC-GD) (Tidal) Technology Center Grevelingendam (TTC-GD) Basis voor: Laag-verval waterkracht en getijdenenergie Exportpotentieel voor De Nederlandse waterbouwsector 1 Agenda Introductie BT Projects Energie uit

Nadere informatie

Externe notitie Amsterdam, 29 augustus Bevindingen

Externe notitie Amsterdam, 29 augustus Bevindingen Externe notitie Amsterdam, 29 augustus 2017 Kenmerk Afdeling Van Voor ECN-N--17-022 S.M. Lensink, L.W.M. Beurskens Ministerie van Economische Zaken Onderwerp Kosten wind op zee 2017 (versie 2 met update

Nadere informatie

Topwind Asset Management

Topwind Asset Management Same Conditions, Better Performance De missie van Topwind Uw turbines moeten beschikbaar zijn en optimaal presteren op het moment dat het waait. Specialisten in Asset en Project. Maximaal Rendement Topwind

Nadere informatie

Toekomstbeeld of Schrikbeeld? Albert Korper - Stichting Vrije Horizon

Toekomstbeeld of Schrikbeeld? Albert Korper - Stichting Vrije Horizon Toekomstbeeld of Schrikbeeld? Albert Korper - Stichting Vrije Horizon Luchterduinen, 130 m hoog 42 turbines 23 km van kust Welke stichtingen zijn er, en welke rol spelen zij? STICHTING VRIJE HORIZON -

Nadere informatie

OPENBAAR EIND RAPPORT

OPENBAAR EIND RAPPORT Project titel WiFi II JIP (wave impacts on fixed wind turbines II joint industry project) Project nummer : TEW0314003 (MARIN ref 28845) Versie : Versie 1 31032017 Project coördinator : Project partners

Nadere informatie

Windprojecten in de pijplijn tot 2020 en daarna. Focus op SDE en Financiering. NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015

Windprojecten in de pijplijn tot 2020 en daarna. Focus op SDE en Financiering. NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015 Windprojecten in de pijplijn tot 2020 en daarna. Focus op SDE en Financiering NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015 Deel 1: Windprojecten in de pijplijn, bottlenecks, flitspeiling Ruud van Rijn Bosch & Van Rijn

Nadere informatie

Windpark Borssele 1+2. Stefan de Bruijn, april 2019

Windpark Borssele 1+2. Stefan de Bruijn, april 2019 Windpark Borssele 1+2 Stefan de Bruijn, april 2019 Ørsted is wereldwijd actief in windenergie op zee Orsted Wind Power geographical footprint USA Europe Bay State Wind Asia Pacific Boston office Ocean

Nadere informatie

Summary. FLOW: Far and Large Offshore Wind 1. Far and Large Offshore Wind FLOW

Summary. FLOW: Far and Large Offshore Wind 1. Far and Large Offshore Wind FLOW Summary FLOW: Far and Large Offshore Wind 1 Far and Large Offshore Wind FLOW FLOW: Far and Large Offshore Wind 2 FLOW: Far and Large Offshore Wind 3 Far and Large Offshore Wind FLOW De Nederlandse industrie

Nadere informatie

Systeemaspecten en Netintegratie. Ralph Hendriks (TU Delft, Siemens AG)

Systeemaspecten en Netintegratie. Ralph Hendriks (TU Delft, Siemens AG) Systeemaspecten en Netintegratie Ralph Hendriks (TU Delft, Siemens AG) Inhoud Systeemaspecten Balanshandhaving met wind Netintegratie Stand van de techniek Overzicht ontwerpaspecten Clusteren en combineren

Nadere informatie

Initiële Haalbaarheidsstudie Financiele aspecten Windpark Markermeer

Initiële Haalbaarheidsstudie Financiele aspecten Windpark Markermeer Initiële Haalbaarheidsstudie Financiele aspecten Windpark Markermeer Final Report 10500067_PRFL_REP_01d FINAL.Doc 15 Juli, 2011 Opdrachtgever: Werkmaatschappij Markermeer - IJmeer Tav. Dhr. J. Grutters

Nadere informatie

Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014

Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014 Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014 Ben Voorhorst COO TenneT 1 Onderwerpen TenneT algemeen Aandeel duurzaam Uitdaging inpassing duurzaam: - invloed weer - balanshandhaving - prijsontwikkeling

Nadere informatie

Samen is de snelste weg voor Wind op Land

Samen is de snelste weg voor Wind op Land Samen is de snelste weg voor Wind op Land NWEA bijeenkomst Leon Pulles Januari 2015 Vragen aan de zaal Wie is er voor wind energie op land? Wie vindt windmolens mooi? Wie wil een 3 MW molen op 300 meter

Nadere informatie

NWEA Winddag, 12 juni 2015 Lessen van grote projecten Anne de Groot, directeur Ventolines

NWEA Winddag, 12 juni 2015 Lessen van grote projecten Anne de Groot, directeur Ventolines NWEA Winddag, 12 juni 2015 Lessen van grote projecten Anne de Groot, directeur Ventolines Programma Introductie Ventolines Het Westermeerwind project - Achtergrond van het project - Huidige status (bouw)

Nadere informatie

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek Toekomst volgens TenneT Klaas Hommes Arnhem, 25 april 2012 Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen wij uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen:

Nadere informatie

OutSmart Asset Management

OutSmart Asset Management OutSmart Asset Management Kennisavond HWF/Centrum Wind Beheer, onderhoud, monitoring en maximale opbrengst 14 maart 2013-19:30 Inhoud ü Introductie OutSmart ü Concept bedrijfsvoering ü Condition Based

Nadere informatie

Gasrotonde in beweging

Gasrotonde in beweging Gasrotonde in beweging Gastransport steeds dynamischer Ruud Wieleman 11 juni 2015 Inhoud Introductie Gasunie en Gasunie Transport Services De basics van het gastransport Kentallen GTS + Kwis (als daar

Nadere informatie

Een beginners handleiding voor het opwekken van je eigen energie en er ook voor betaald worden.

Een beginners handleiding voor het opwekken van je eigen energie en er ook voor betaald worden. Een beginners handleiding voor het opwekken van je eigen energie en er ook voor betaald worden. Waarom moet je leren over het opwekken van je eigen energie en er ook voor betaald worden! Het antwoord is

Nadere informatie

KOSTEN DUURZAME ELEKTRICITEIT. Windenergie op zee. H.J.T. Kooijman E.J.W. van Sambeek

KOSTEN DUURZAME ELEKTRICITEIT. Windenergie op zee. H.J.T. Kooijman E.J.W. van Sambeek Augustus 2003 KOSTEN DUURZAME ELEKTRICITEIT Windenergie op zee H.J.T. Kooijman E.J.W. van Sambeek Verantwoording Deze publicatie is door ECN geschreven in het kader van een opdracht van het Ministerie

Nadere informatie

Windenergie. Verdiepende opdracht

Windenergie. Verdiepende opdracht 2015 Windenergie Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel leer je meer over windenergie. Pagina 1 Inhoud 1. Windenergie... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 1.3 Verwerking... 9 Pagina 2 1. Windenergie

Nadere informatie

Introductie windenergiesector

Introductie windenergiesector Introductie windenergiesector Blok 2 Sander Lagerveld Dag 10 Windenergie 1 Duurzaam werken op Zee Toepassing van windenergie in Nederland Duurzaam werken op zee 2 Windmolens verschijnen vanaf 12e eeuw

Nadere informatie

Naleving van vergunningen door initiatiefnemer en aannemers. Schakeldag 2017 / 29 juni 2017

Naleving van vergunningen door initiatiefnemer en aannemers. Schakeldag 2017 / 29 juni 2017 Naleving van vergunningen door initiatiefnemer en aannemers Schakeldag 2017 / 29 juni 2017 Wie zijn Omniplan en Martijn Haman Omniplan: Managers van ruimtelijke ontwikkeling Procesmanagement Projectmanagement

Nadere informatie

MCN-EFRO project Blauwdruk ( ) Combinatie: offshore wind energy met large-scale mussel farming

MCN-EFRO project Blauwdruk ( ) Combinatie: offshore wind energy met large-scale mussel farming MCN-EFRO project Blauwdruk (2010-2014) Combinatie: offshore wind energy met large-scale mussel farming Christine Röckmann IMARES (afd. Maritiem Den Helder) & BLAUWDRUK-partners: TNO Harssens, AMC-RF, ATO-NH,

Nadere informatie