Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014

Transcriptie

1 Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014 Ben Voorhorst COO TenneT 1

2 Onderwerpen TenneT algemeen Aandeel duurzaam Uitdaging inpassing duurzaam: - invloed weer - balanshandhaving - prijsontwikkeling Samenvatting: behoefte aan flexibiliteit 2

3 TenneT algemeen Kerncijfers TenneT Totale lengte van het net km Transformatorstations 440 Interconnectie verbindingen 14 Aantal eindgebruikers 41 miljoen Klanttevredenheid 8,6 Aantal medewerkers Opgesteld vermogen Omzet (2013) Bedrijfsresultaat- EBIT (2013) (1.321 in NL) MW EUR 2,2 miljard 620 miljoen Netbeschikbaarheid 99,9999% Investeringen t/m 2023 Circa 20 miljard 3

4 Aandeel duurzaam Groei duurzaam Uitdagingen voor inpassing in het systeem 4

5 Groei duurzaam in D en NL Aandeel duurzame energie 2013: realisatie 2020: doelstelling Aandeel duurzaam in elektriciteitsmix 2013: realisatie 2020: projectie Aandeel wind + zon in elektriciteitsmix 2013: realisatie 2020: projectie Nederland heeft inhaalslag nodig NL gaat meer doen dan D al heeft gedaan! In2020: 5x meer stroom uit variabele duurzame bronnen % % % Duitsland Nederland 5

6 Groei zonne-energie Duitsland

7 Groei duurzaam vermogen Duitsland Piekvraag D: 80 GW, off peak 35 GW Steeds meer duurzaam nodig om in vraag te voorzien. piekvraag 80 Conventioneel vermogen produceert steeds minder, blijft (gedeeltelijk) nodig voor back up! off peak 35 7

8 Invloed weer Weersafhankelijkheid neemt toe Illustratie: effect wolken, storm op productie Afwijking prognose door omslag weer 8

9 Meer duurzaam, meer flexibiliteit nodig meer vermogen nodig als er geen wind of zon (voorspeld) is snel vermogen nodig als de voorspelling afwijkt Geplande versus gerealiseerde windproductie 2500 MW 9

10 Afwijking van de prognose Voorbeeld: ochtendmist trekt niet op; dan wijkt werkelijke productie sterk af van de voorspelde productie 2.2 GW 10

11 Uitdaging inpassing duurzaam Aanvullend vermogen (of afname vraag!) blijft absoluut nodig, m.n. als er geen zon of wind is. Bijvoorbeeld in de koude februari- maand 2012: 11

12 Balanshandhaving Balancering Loop flows 12

13 Balanshandhaving TSO Willekeurige dag TSO moet rode lijn op de blauwe lijn terug brengen in 15 minuten 13

14 Uitdaging inpassing duurzaam Consequenties voor TSO Grote hoeveelheid productie duurzame energie bij een relatief laag verbruik in Duitsland: zondag 11 mei

15 Gevolgen import goedkope stroom 15

16 Impact op net (loop flow) 16

17 Prijsontwikkeling Effect duurzaam op prijsvorming Negatieve prijzen Volatiliteit en prijsconvergentie NL-D 17

18 Prijsconvergentie NL-D % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 18

19 Productie duurzaam en verbruik Grote hoeveelheid productie duurzaam bij laag verbruik leidt in Duitsland soms tot negatieve prijzen (augustus 2014) Netbelasting D Solar D Wind D EPEX weighted average ( /MWh) 100 MW EUR/MWh Prijs

20 Weekpatroon prijsconvergentie NL-D januari - juni 2014 Sterke variatie in prijsverschil tussen NL en D Grillig dag/nacht-patroon 20

21 Gevolgen Mothballing and closure of conventional generation capacity Germany Netherlands Natural gas Hard coal Oil Multi fuels Lignite 60 - Total [1] Generation Capacity [MW] switched operational state from Operation to Shut Down, Reserve plant for TSO or alike. 21

22 Samenvatting Flexibiliteit 22

23 Behoefte aan flexibiliteit Twee uitdagingen: balanceren op momenten met veel volatiele productie en weinig draaiend conventioneel vermogen vraag en aanbod bij elkaar brengen als er geen opwek is uit wind en zon 23

24 Aanbod van flexibiliteit Toenemende behoefte aan flexibiliteit en afnemend aanbod uit conventioneel geeft kansen voor nieuwe bronnen: Flexibele elektriciteitsvraag Power to Heat (voor periodes met groot aanbod) Time-of-use pricing (slimme meters, allocatie, nieuwe producten) Reductie bij hoge prijzen (als waarde van gebruik < kosten opwek) Flexibel laden van elektrische auto s Flexibiliteit van duurzame productie, duurzame productie krijgt een volwaardige rol Interconnectie-capaciteit, een groot systeem heeft minder flexibiliteit nodig dan som van de kleine systemen Opslag, verschillende technologieën voor verschillende doelen: frequentieondersteuning, balancering, dagpatronen, seizoenspatroon. 24

25 Vragen?

26 TenneT is Europe s de eerste first grensoverschrijdende cross-border grid operator elektriciteitstransporteur for electricity. With approximately van Europa. Met 21, kilometres kilometer of aan (extra) hoogspanningsverbindingen high-voltage lines and 36 en million 36 miljoen end-users eindgebruikers the Netherlands in Nederland en Germany, Duitsland we behoren rank among we tot the de top 5 five elektriciteitstransporteurs grid operators in Europe. van Our Europa. focus Onze is to develop focus is a gericht Northwest op de European ontwikkeling energy van market een Noordwest-Europese and to integrate renewable energiemarkt energy. op de integratie van duurzame energie. Taking power further. 26

27 Disclaimer Aansprakelijkheid en auteursrecht TenneT Deze powerpoint wordt u aangeboden door TenneT TSO B.V. ( TenneT ). De inhoud ervan - alle teksten, beelden en geluiden - is beschermd op grond van de auteurswet. Van de inhoud van deze powerpoint mag niets worden gekopieerd, tenzij daartoe expliciet door TenneT mogelijkheden worden geboden en aan de inhoud mag niets worden veranderd. TenneT zet zich in voor een juiste en actuele informatieverstrekking, maar geeft ter zake geen garanties voor juistheid, nauwkeurigheid en volledigheid. TenneT aanvaardt geen aansprakelijkheid voor (vermeende) schade, voortvloeiend uit deze powerpoint, noch voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van gegevens en informatie op deze powerpoint. 27

28 Backup sheets 28

29 29

30 Fysieke stroom vs financiële transactie Impact Duitse windproductie op interconnectie Verschuiving productie van zuid-d naar noord-d NL Circa 20% D-productieverschuiving legt als loop flow beslag op interconnectie capaciteit D-NL 7 BE 8 5 D Bij bepalen veilig beschikbare interconnectie capaciteit wordt rekening gehouden met loop flows FR

31 Fysieke stroom vs financiële transactie Impact 100 MW transactie tussen landen Transactie D-noord met NL-noord fysiek 95% via grens NL-D, 5% via NL-BE Transactie D-zuid met NL-zuidwest fysiek 60% via grens NL-D, 40% via NL-BE -100 NL NL BE 3 D 35 BE 5 D FR 5 FR