Naar een dynamisch integraal Vlaams kwaliteitsbeleid

Transcriptie

1 @ZorgnetIcuro #Q&S Naar een dynamisch integraal Vlaams kwaliteitsbeleid Dominique Vandijck Gezondheidszorg vroeger 1

2 Gezondheidszorg vandaag en (over)morgen Hoge tevredenheid Kwaliteit Opleiding Stevig aanbod Toegankelijkheid Solidariteit 2

3 Maar, ook zorgen! (gezondheids)economisch organisatorisch (patiëntveiligheid) paradox meer doen met minder middelen onveiligheid in een zorgzame context Kwaliteit verbeteren? We scoren minder goed in internationale studies ( perceptie vs. werkelijkheid ) Prestaties van ons zorgsysteem in OECD landen België op 20ste plaats MRSA prevalentie in Europa België op 15de plaats etc. 3

4 Kwaliteitsvolle zorg continue efficiënt de mate waarin de geleverde zorg voor individuen en voor de gemeenschap overeenkomt met de patiëntgericht & veilig toegankelijk gewenste zorgresultaten en in overeenstemming is met de actuele professionele kennis en inzichten tijdig geïntegreerd S (Institute of Medicine, 2000) De feiten spreken voor zich bij 40% van patiënten sprake van te veel, te weinig of verkeerde zorg 20% van de diagnostische verrichtingen en behandelingen onnodig 10%(-15%) van alle gehospitaliseerden loopt schade op, waarvan helft vermijdbaar is lang niet alle zorg effectief (20% is evidence-based) wordt zorg slechts voor de helft gegeven volgens de state of the art bevat ¼ van alle geneesmiddelenvoorschriften fouten zit er veel verspilling in het systeem (30-40%) worden patiënten nog te weinig betrokken bij hun behandeling is er nog steeds grote variatie in aanpak en resultaten van zorg McGlynn E, et al. The quality of health care delivered to adults in the United States. NEJM 2003;348: Amalberti R, et al. Five system barriers to achieving ultrasafe health care. Arch Intern Med 2005;142: Zegers M, et al. Adverse events and potentially preventiable deaths in Dutch hospitals. Qual Saf Health Care 2009;18: Vrijens F, et al. Performantie van het Belgisch gezondheidszorgsysteem. KCE rapport 259A. 4

5 Best Bestmogelijke mogelijkezorg zorg niet nietvanzelfsprekend vanzelfsprekend Wij die in de gezondheidszorg werken zijn verantwoordelijk voor deze resultaten Maar ook beleidsmakers verantwoordelijk Let s blame the others 5

6 Besteden van middelen Als meer zorg niet beter is, wat is het dan wel? Millenson: Het gaat om verbetering van zorg Michael L Millenson De grondleggers van patiëntveiligheid Bij alle menselijke handelingen, maar ook bij niet handelen James Reason Human Error, 1990 Veiligheid van de zorg komt geleidelijk (gelukkig)steeds meer onder de aandacht Lucian Leape Error in Medicine,

7 De ontnuchtering in 1999 social-profit 9/11 Elke innovatie start met een vraag Hoe kunnen we de kwaliteit van de zorgsector waarborgen? 7

8 Evolutie naar een geïntegreerde benadering Q&S in de algemene ziekenhuizen 8

9 Een proactief en samenhangend kader Accreditatie Inspectie Proces- en uitkomst indicatoren Ziekenhuisbrede accreditatie Externe controle door externe organisatie Accreditatie Inspectie Indicatoren Hele ziekenhuis gemobiliseerd om na te denken over kwaliteit en de positie van de patiënt In België twee spelers op de markt: JCI en NIAZ 25 ZH (geen reva s) kozen voor JCI, 33 voor NIAZ (2.4 norm, merendeel Q-mentum) 4 NIAZ: Jessa ziekenhuis Hasselt, St-Lucas Brugge, AZ Oudenaarde, UZ Gent 5 JCI: UZ Leuven, AZ Groeninge, Jan Yperman, AZ St-Blasius, UZ Antwerpen 9

10 Ziekenhuisbrede accreditatie proces JCI gapanalyse 285 standaarden 1160 meetpunten Ziekenhuisbrede accreditatie proces JCI On-site survey 10

11 Ziekenhuisbrede accreditatie proces NIAZ normenbundels hoofdstukken levels thema s prioriteiten toelichtingen Indicatoren VIP2 Accreditatie Inspectie Indicatoren Doel om specifieke aspecten van de kwaliteit van verstrekte zorg te objectiveren en aantoonbaar te maken - Inzicht geven in welke processen er nog verbeterpotentieel is - Maatschappelijke verantwoording en publieke legitimering faciliteren - Opportuniteiten inzake wetenschappelijk onderzoek 11

12 Indicatoren structuur Bureau Initiatiefnemers Zorgnet-ICURO Vlaamse overheid Vlaamse Vereniging voor Hoofdartsen Ondersteunende organisaties Vlaams Patiëntenplatform Wet. beroepsverenigingen Mutualiteiten Universiteiten QIDbestuur TTP redactieraad Indicatorenforum OG beroerte OG cardio OG ortho OG onco OG moeder & kind WAR OG ZHbreed OG website Start 2010, protocol 2011 groepen: borst, rectum Indicatoren Zeer sterk enthousiasme en engagement van de sector Ontwikkeling via samenwerking door sector en overheid Gebasseerd op voluntarisme, participatie en vertrouwen alle Vlaamse ZH nemen deel! Nieuwe ontwikkelingsgroepen Centrale website 12

13 Een nieuw model voor inspectie Model Vlaamse overheid Accreditatie Inspectie Indicatoren Startpunt - Nood voor een geïntegreerde (hernieuwde) aanpak inzake het werken aan kwaliteit - ZH krijgen een erkenning voor onbepaalde duur Doel - Objectiveren van kwaliteit van zorg (proces) - Instrument om lokale Q-initiatieven aan te moedigen Inspection by the Flemish Governement S Y S T E M Screening of hospital-wide quality systems Announced (every 4 years) Preceded by a self assessment Guarantees for the future? Accreditated hospitals or hospitals preparing an hospital-wide accreditation (ISQua) exempted only if in these hospitals systematic failures are observed during compliancy checks C O M P L I A N C E Checking defined criteria (structure, process and outcome) Defined with professionals, sector, academics Legal elements (+ nuance), guidelines, EB Unannounced (at least yearly) + differentiated (care pathways) Is it okay right now? : surgical pathway 2015: internal pathway (also emergency and critical services, pharmacy) 2016: Systeemtoezicht (geriatric/revalidation, mother-child, psychiatric pathways still to come) 13

14 Q&S in de geestelijke gezondheidszorg Indicatoren Vlaams Indicatoren Project GGZ Doel is kwaliteitsverbetering te stimuleren via het gebruik van (proces- en outcome) indicatoren Aantoonbaar maken van kwaliteit en voorzien in maatschappelijke verantwoording - Vlaamse overheid Zorgnet-ICURO Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie Vlaamse Verpleegunie Federatie diensten GGZ Federatie beschut wonen Start 2012, protocol

15 Indicatoren - structuur Continuïteit en coördinatie Patiëntveiligheid Patiëntenparticipatie Depressie bij volwassenen/ouderen Gedragsstoornissen bij kinderen/jongeren Vlaamse Patiënt Peiling GGZ Operationalisatie eerste set indicatoren: - Gedeelde besluitvorming - Inzetten ervaringsdeskundigen - Volledig GM-voorschrift - Suïcidepreventie - Volgen behandelingrichtlijnen - Bureau Indicatorenforum C&C OW PV OW PP OW Depressie OW GedragOW stoornis Accreditatie Toenemende aandacht voor accreditatie in sector - UPC KU Leuven (jan 2014) - PZ Broeders Alexianen Tienen - Een aantal psychiatrische ziekenhuizen nemen concrete stappen ter voorbereiding van accreditatie - Een aantal psychiatrische ziekenhuizen informeren zich 15

16 Q&S in de ouderenzorg PREstatiemodel in de ZOrg Woonzorg Referentiekader Vlaamse overheid kwaliteit van leven en zorg in de woonzorgcentra (2013) Verplichte registratie van data voor een aantal indicatoren PREZO Woonzorg beschrijft de prestaties voor de cliënt en wat de medewerkers van de organisatie kunnen doen om die prestaties daadwerkelijk te leveren. Tevens beschrijft het model welke prestaties de organisatie dient te leveren, juist om de medewerkers in staat te stellen de voorliggende prestaties te leveren. Integraal kwaliteitsmodel, stapsgewijze implementatie - opstapniveau instapniveau doorgroeiniveau excellentieniveau 16

17 PREZO - structuur Domeinen (prestaties) Pijlers Voorwaarden Kwaliteit een gezamenlijke verantwoordelijkheid 17

18 Geen gebrek aan evidentie Er is, naast het grote belang aan voldoende en competente zorgprofessionals, geen gebrek aan evidentie om de kwaliteit te verbeteren Permante handhygiëne Sluitende identiteitscontrole Volledig medicatievoorschrift Systematische checks (operatiekwartier, IZ, ) Valpreventie Positief werkklimaat en goede samenwerking in team Goed opgebouwd en volledig/veralgemeend gebruik dossier/epd ikv het zorgtraject Patiënt actief betrekken en vragen stellen stimuleren Opleiding en continue bijscholing Communicatie Adequate bestaffing (aantal + kwalificatie) Etc. Nood aan sluitende implementatie! Q CE I 18

19 Waarom is implementatie zo moeilijk? Onbehaaglijk thema: onveiligheid past niet in zorgzame context van ziekenhuis Gedragsverandering is altijd moeilijk Onvoldoende ingebed in opleiding van zorgprofessionals Onvoldoende opgenomen in ziekenhuisorganisatie, -wetgeving en financiering Onvoldoende onderzoek naar voorkomen, verbeteren, aanpakken en opvolgen = nood aan implementatieonderzoek Te lage bestuurlijke prioriteit Een proactief en samenhangend extended kader Accreditatie Inspectie Proces- en uitkomst indicatoren Onderzoek 19

20 Slotbeschouwingen Kwaliteit (en patiëntveiligheid) is bijzonder complex Hoogkwalitatieve zorg is een terechte verwachting van patiënten en professionals (Externe) evaluatie en openheid daarvan, een logisch gevolg Grote nood aan een samenhangend kader voor kwaliteitsmonitoring Meten van kwaliteit en opvolgen is niet eenvoudig en veelzijdig, maar essentieel willen we de veiligheid van zorg (verder) verbeteren Momentum is er Slotbeschouwingen Positieve en constructieve kwaliteitsdynamiek gaande (indicatoren, toezichtsmodel, accreditatie) in alle sectoren (Verdere) intersectorale integratie is weliswaar nodig én noodzakelijk Zonder professionals geen kwalitatieve zorg Zonder beleid geen randvoorwaarden om kwalitatieve zorg te kunnen leveren Zorg is en blijft mensenwerk! Waar mensen werken, worden fouten gemaakt Belangrijk is de omslag in attitude van zorgprofessionals in de omgang met incidenten Maar ook, inzicht van bestuurders dat Q&S met alle andere aspecten van zorg verweven is 20

21 Slotbeschouwingen Debat (te) vaak gevoerd aan de hand van slogans, vaak om andere doelstelling te bekomen Evidence-based inzichten waar effectiviteit en veiligheid (en efficiëntie!) hand in hand gaan Bemoedigende vaststelling dat heel wat zorginstellingen effectieve inspanningen doen om Q&S, stap voor stap, structureel en duurzaam te verbeteren Samenwerking noodzakelijk Nog meer inzetten op outcome indicatoren Kost van kwaliteit (en ROI) mee in rekening nemen Hopelijk kan dit ook anderen inspireren en stimuleren om dezelfde weg te gaan Bijzondere dank aan Vera De Troyer Katleen Valtin Peter Coseman Roel Van de #Q&S Open en samen voor kwaliteit E: 21