Risicogestuurd Beheer

Transcriptie

1 Wat ga ik morgen oppakken? Risicogestuurd Beheer Ambtelijk platform 22 februari 2018

2 Programma 9.00 Welkom (Silvie) 9.15 Op stoom komen 9.35 Een kleine, haalbare stap (Hans) 9.50 Een systematische, praktische aanpak (Koen en Theo) Wat gaan we doen? Een zoektocht (Sander) Koffie Gemalenbeheer, van theorie naar praktijk (Jan en Ruud) Wat ga ik morgen doen? Afronding & Broodje

3 Risicogestuurd Beheer Op stoom komen

4 Risicogestuurd Beheer Een kleine haalbare stap (Hans)

5 Wanneer vervangen? BV EJ RGB AM Persoonlijke kennis/ervaring/inzicht Systematisch / objectief

6 RGB met BV Functie Hoofdriool Toevoerriool Wijkriool Soort weg Hoofdontsluitingsweg of weg naar vitale functie Toevoerwegen naar hoofdontsluitingsweg Overige wegen 50 km/uur Overige wegen 30 km/uur/woonerf Risicogroep Vervangen bij verwachte technische restlevensduur < (jaar) Op basis schades maaiveld

7 RGB met BV Functie Hoofdriool Toevoerriool Wijkriool Soort weg Hoofdontsluitingsweg of weg naar vitale functie Toevoerwegen naar hoofdontsluitingsweg Overige wegen 50 km/uur Overige wegen 30 km/uur/woonerf Risicogroep Vervangen bij verwachte technische restlevensduur < (jaar) Reinigen, inspecteren en beoordelen (per x jaar) Op basis schades maaiveld 20

8 Afstemmen openbare ruimte Start Restlevensduur op basis jaar van aanleg en soort buis Geplande inspectie op basis van leeftijd en functie buis Technische beoordeling buis Aanpassen technische restlevensduur op basis van inspecties Op basis restlevensduur en risico s bepalen maatregelen (inclusief aanpassen inspectieregime) Technische beoordeling wijk Analyse wenselijkheid opschalen maatregelen van streng naar buis naar wijk Afstemming Leg maatregelenprogramma's van riolering, wegen, groen over elkaar heen en optimaliseer aanpak (kosten en overlast burgers/bedrijven) Vb: toch vervangen ipv relinen Leren Actualiseer meerjarenraming Toets de kwaliteit van de buis die uitgenomen wordt. Leer van onder/ overschatting restlevensduur

9 Risicogestuurd Beheer Een systematische, praktische aanpak (Koen en Theo)

10 Risico & kwaliteit gestuurd rioolvernieuwing werkgroepproject AWT Barneveld-Ede-Veenendaal Ambtelijk platform 22 februari 2018

11 INHOUD De aanloop Het project (fase 1) Hoe nu verder (fase 2)

12 Beleidssynchronisatie (juli 2016) 4 speerpunten opgenomen in het UvP Strategische aanpak rioolvervanging Kwaliteit- & Risico gestuurde benadering Integraal / wijkgericht werken Transitiespoor Klimaatadaptatie Verduurzamen van de waterketen Heroverwegen riolering buitengebied

13 Kwaliteit & Risico gestuurde aanpak (UvP) Bedrijfswaarden Risicomatrix Tactisch niveau Investeringsverwachting Strategisch niveau Instrumenteel niveau Rest risico Rationele prioritering Kwaliteit gestuurd Programmering 5 jaar

14 Oriënterende fase (v.a. okt 16) Breed verkennen van het thema Rioleringsbeheer in context gemeentelijke opgaven Ervaringen uit de regio (Simon Leertouwer) Scope afbakenen (vernieuwing, onderhoud, Inspectie, etc) Bestaande of nieuwe hulpmiddelen nodig Boerenverstand vs. High tech Hoe inpassen in bedrijfsprocessen

15 Verwachtingen en Wensen Bestuurlijk afwegingskader Transparante toestand bepaling riool Objectieve bepaling restlevensduur Scherpere onderbouwing LTP ( ) Differentiatie in levensduur (locatie)

16 Strategisch budget ( /50jr) - op basis van Leeftijd - Tactisch Uitvoeringsprogramma vgrp 1-5 jr - op basis budget en (inspectie) - Kwaliteit Hydraulisch Kwaliteit /risico 1. Kwaliteit/ degradatie (restlevensduur) 2. Risico gestuurd (omgevingsfactoren) - buismateriaal - achterliggend stelsel/diameter - belang weg (provinciaal, woonstraat, etc.) - etc. Opgaven op basis van kwaliteit Meerjarenprogramma Riolering Kwaliteit, Hydraulische maatregelen, afkoppelmaatregelen Afkoppelen Opgave Wegen Opgave Groen Integrale programmering beheer programma s (groen, grijs, riolering) 1 5 jr - op basis budget en noodzaak, wijkgericht -

17 Assetmanagement in Waterstad Rioleringsbeheer, incl. Risicomanagementtoepassing

18 Theo aan de beurt Het project (fase 1)

19 Doel Risico en kwaliteit gestuurde rioolvernieuwing Op middellange termijn ( tactisch) Op lange termijn ( stategisch) Afkadering Geen beheer taken ( reiniging, inspectie) Alleen vrijvervalriolering in stedelijk gebied pragmatisch

20 Hoe was onze aanpak Voorbereiding wat verwachten we Ontzorging door externe partij t.b.v. leerproces Schrijven van vraagspecificatie Aanbesteding bij 3 partijen met EMVI criteria Uitvoering van fase 1

21 Hoe was de uitvoering fase 1 3 werksessies bedrijfswaarden Oorzaak ongewenste gebeurtenis faalkansen Meetbaar impactfaktoren maken/zijn Risico s mijdend/acceptabel De risicomatrix

22 Resultaat- evaluatie De risicomatrix Inzicht in beschikbare data Samenwerking loont Alles helder

23 Vervolg fase 2.

24 Risicogestuurd Beheer Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

25 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Aanleidingen voor risicogestuurd beheer - Nieuw rioleringsplan + kostendekkingsplan, dus nieuwe onderhouds- en vervangingsplanning - Nieuw beheerpakket (Kikker) - Presentaties Rioned-dag (Rotterdam en Enschede) - Presentatie in AWT van Leusden (Simon Leertouwer) en Riosan (Gert Meutstege) over Rasmariant;

26 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Motieven voor risicogestuurd - Potentiele kostenbesparing - Onderhoud en vervanging gebaseerd op werkelijke staat riolering (maatwerk) - Onderhoud en vervanging gebaseerd op (bewuste gekozen en acceptabele) risico s

27 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Overwegingen aanpak Pragmatisch en stapsgewijs of meteen statistische benadering? Statistische benadering: - te grote stap? - wat is waarde (betrouwbaarheid) voor lokale situatie?

28 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Stapsgewijze benadering - Eerst raamwerk neerzetten - Toepassen raamwerk en periodiek evalueren - Verfijnen - Uitbouwen

29 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Raamwerk 1. Introduceren risicocategorieen voor riolering: Technisch: functie riolering; Ruimtelijk: functie bovengrond 2. Ingrijpsmaatstaven afstemmen op risicocategorie; 3. Restlevensduurbepaling en vervangingsplanning obv.: - rioolinspecties en analyse (niet obv. theoretische levensduur) - risicocategorie;

30 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Kwaliteitscategorieen Onderscheid in 3 kwaliteitscategoriën: A = normaal; A+ = riolen waarvan we goede kwaliteit extra belangrijk vinden en waar we minder risico willen op falen; B = riolen waarvan we een iets groter risico op falen accepteren. Werksessie met gemeenten Baarn en Soest over indeling riolen in categorieen.

31 Hoofdcriteria soort wijk functie v.d. leiding kenmerken leiding achterliggend gebied wegkenmerken belang bereikbaarheid zichtbaarheid 31

32 Welke kenmerken bepalen aanvaardbaar risico? GRP-doelen Bedrijfswaarden + Volksgezondheid Wateroverlast Veiligheid Milieu Imago Kosten à Ziekte / lagere levensverwachting à Hinder, overlast, schade à Ongevallen (letsel, dodelijk) à Verontreiniging bodem/opp.water à Commotie, politieke consequenties à Eenmalige kosten of structureel 32

33 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Raamwerk voor risico s Criterium voor onderscheid in kwaliteitsniveau Kwaliteitsniveau A+ A B Type gebied winkelcentra, centrum en bedrijven overig gebied Functie voor verkeer ontsluitingswegen en doorgaande wegen overige verkeersfuncties woonstraten Type verkeersweg overige verkeerswegen fietspaden Functie van het riool hoofdafvoer dwa, rwa naar overstort overige riolen Achterliggend afhankelijk gebied riolen waarvan het achterliggend gebied afhankelijk is overige riolen

34 Voorstel Ingrijpmaatstaven per klasse 5 4 B,C, D A 3 A

35 Vervangingsplanning inspectie na 30 jaar 10 jaar jaar 35

36 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Toepassing raamwerk Toepassing: - Inspecties tonen aan of theoretische curve klopt ; - In Kikker zijn ingrijpmaatstaven en restlevensduurberekening per categorie anders ingesteld. - Met Kikker zijn de vervangingskosten op lange termijn berekend en verwerkt in het kostendekkingsplan van het GRP;

37 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Verfijning Meerdere opties: - Ingrijpmaatstaven per categorie aanpassen (grenzen tussen categorieen verschuiven); - Riolen in andere categorie plaatsen; - Achteruitgang riolering systematisch in beeld brengen door vergelijken periodieke inspecties; - Alsnog statistische benadering introduceren.

38 Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander) Wat heeft het opgeleverd? - Bewust en systematisch omgaan met risico s; - Onderhoud en vervanging obv. werkelijke staat ipv. theoretische staat/levensduur - Besparingen? Nog niet

39 Risicogestuurd Beheer Gemalenbeheer (Jan en Ruud)

40 Risico-gestuurd beheer rioolgemalen Verkennen animo voor (regionale) samenwerking Ambtelijk Platform 22 feb. 18 Ruud van der Velden, Jan Wisse

41 Opbouw Scope onderzoek & tool (Jan) Praktische toepassing (Ruud) Mogelijkheden voor vervolg? & Verkennen animo (Ruud/gez.)

42 Scope onderzoek & tool (1) Praktijk Aanleiding Frequentie preventief onderhoud? B&O-kosten waterschap & gemeenten verschillen à vraag gemeenten aan WS evt. ontzorging B&O-taak Normgericht: Beleid à Alle gemalen 1x per jaar preventief onderhoud q Nadeel: frequentie is niet onderbouwd q Voordeel: éénduidigheid Risicogestuurd (nieuw): Wat zijn kritische factoren voor bepaling onderhoud frequentie? q Grootte gemaal (debiet)? q Leeftijd / toestand gemaal? q Functie gemaal? 20 m3/uur 2011 Gescheiden stelsel (RWA) 50 m3/uur 1997 VGS (DWA) 750 m3/uur 1994 Gemengd stelsel

43 Scope onderzoek & tool (2) Doel pilot Benodigd kwaliteitsniveau beheer rioolgemalen o.b.v. risicobenadering op systeemniveau àinhoud: Consensus over WAT is nodig (los van evt. samenwerking)

44 Scope onderzoek & tool (3) Scope algemeen q Afvalwaterketen: à Rioolgemalen en RVZ (techn. install.) à (Afval)watersysteem = 1 geheel! à Risicobenadering centraal! q Werkproces: à Beheer & Onderhoud (ontwerp & inrichting als bijproduct) q Wiel niet opnieuw uitvinden: à Best Practices ü Gem. Oldenbroek/WVV ü Gem. Maassluis/HHDelfland ü Waterschapsbedrijf Limburg ü Waterschap Rijn & IJssel ü Waterschap Aa & Maas

45 Scope onderzoek & tool (4) Risico benadering onderhoud Risico = Kans x Effect Kans = freq. storingen (gemaal verpompte niet volgens ontwerp) 1. Minder dan eens per 5 jr 2. Eens per 2 tot 5 jr 3. Eens per 1 tot 2 jr 4. 1 tot 5 keer per jr Effect: 5. Meer dan 5 keer per jr - Bedrijfscontinuïteit (hoeveel tijd na falen treed effect op) - Veiligheid/gezondheid (gezondheidsrisico bij falen) - Gevolgschade (wat is fin. gevolgschade van falen) - Milieu (effect op milieu bij falen) - Reputatie/overlast

46 Scope onderzoek & tool (5) Praktisch gesprekstool (in excel) Activiteiten Producten Met praktische keuzelijsten VB1 Bedrijfscontinuiteit <functie uitval> - funktieuitval heeft, ongeacht de duur, geen/ minimaal effect - funktieuitval heeft pas na 24 uur negatief effect - funktieuitval voor 8-24 uur leidt tot negatief effect - funktieuitval voor 1-8 uur leidt tot negatief effect - funktieuitval heeft binnen 1 uur negatief effect <urgentie> - reactietijd bij storing < 1 uur - reactietijd bij storing < 8 uur - reactietijd bij storing < 24 uur <gevolgen> - functieuitval leidt tot ongewenste overstortgebeurtenis - functieuitval leidt tot wateroverlast - functieuitval leidt tot waterschade - functieuitval leidt tot verstoring zuiveringsproces VB2 Gevolgschade <wijze van afvoer> <omvang maatschappelijke effecten> - afvoer gegarandeerd via interne overloop - de maatschappelijke effecten zijn gering - afvoer per as eenvoudig realiseerbaar - de maatschappelijke effecten zijn beperkt door initatief bewoners/eigenaren - afvoer per noodpomp eenvoudig realiseerbaar - uitval leidt tot productieverlies bij bedrijven - afvoer per as of noodpomp eenvoudig realiseerbaar - de kosten voor schadeafhandeling en reiniging zijn gering - alternatieve afvoer is complex - de kosten voor schadeafhandeling en reiniging zijn aanzienlijk <totale gevolgschade> - gevolgschade bedraagt: < gevolgschade bedraagt: 100 tot gevolgschade bedraagt: tot gevolgschade bedraagt: tot gevolgschade bedraagt: >

47 Opbouw Scope onderzoek & tool (Jan) Praktische toepassing (Ruud) Mogelijkheden voor vervolg? & Verkennen animo (Ruud/gez.)

48 Praktische toepassing (1) Neem bij het volgende verhaal à 2 eigen gemalen in gedachten

49 Praktische toepassing (2) Risico benadering onderhoud 20 m3/uur 2011 Gescheiden stelsel (RWA) Frequentie preventief onderhoud verlagen => kans op storing kan verhoogd worden.

50 Praktische toepassing (3) Risico benadering onderhoud 50 m3/uur 1997 Verbeterd gescheiden stelsel (DWA) Frequentie preventief onderhoud zo houden.

51 Praktische toepassing (4) Risico benadering onderhoud 70 m3/uur 2011 Gescheiden stelsel (DWA) Frequentie preventief onderhoud verhogen => kans op storing verkleinen?

52 Praktische toepassing (5) Resultaat op hoofdlijnen: Doel Benodigd kwaliteitsniveau q q q q Gemalen zijn in te delen o.b.v. risico benadering (matrix) B&O-richtlijnen (onderhoudsfrequentie) kunnen o.b.v. risico benadering Consensus over Beheer op orde Periodiek herijken risico indeling gemalen nodig

53 Praktische toepassing (6) Praktisch nut/resultaat methode Intern / samenwerking q q q q Contact geïntensiveerd / verbeterd (o.a. 2x /jaar regulier overleg) Meer wederzijds begrip van elkaars systemen + risico s daarin Enthousiasme / drive bij B&O-mdw gemeente & ws 1 e stap risico gestuurd gemalenbeheer à aanknopingspunt verdere samenwerking Instrumenteel q Proces-/gespreksinstrument à praktische methodiek met excel-tool ü op juiste niveau met elkaar in gesprek ü modulair bruikbaar en te verdiepen ü periodiek (her)bruikbaar (trends)

54 Opbouw Scope onderzoek & tool (Jan) Praktische toepassing (Ruud) Mogelijkheden voor vervolg? & Verkennen animo (Ruud/gez.)

55 Mogelijkheden voor vervolg? (1) Contracten aannemers à reeds aangepast in in W berg + S zeel q Correctief B&O (alarmopvolging o.b.v. risicogestuurde reactietijden) q Preventief B&O (o.b.v. risicoprofiel/-frequentie)

56 Mogelijkheden voor vervolg? (2) Brede toepassing methodiek? q bij andere gemeenten met behoefte/animo Uitwerken aanbevelingen (verdiepen methode) q q q Intelligente alarmering à afwijking in starts/looptijd/debiet t.o.v. normaal Kpi s - Waar moet het gemaal aan voldoen? à debiet/maximaal aantal storingen? Uitwerken generieke richtlijnen inrichting Laag risico Beperkt risico Hoog risico Signalering Rode lamp hoofdpost hoofdpost Pompen Enkele pomp reserve reserve Alarm opvolging werkdagen 24/7 24/7 Reactie tijd 24 uur 4 uur 1 uur niveaumeters vlotters vlotter/drukdoos Drukdoos/pulsar Reserve niveaumeter nee nee Ja

57 Animo voor samenwerking? Vragen en animo?

58 Wat ga ik morgen oppakken? Risicogestuurd Beheer Wat ga ik morgen oppakken?