B&W Vergadering. Gemeenteraad B&W Vergadering 6 juni 2017

Transcriptie

1 2.1.7 Waterketenplan Limburgse Peelen en Gemeentelijk Rioleringsplan Roermond Dossier 1792 voorblad.pdf B&W Vergadering Dossiernummer 1792 Vertrouwelijk Nee Vergaderdatum 6 juni 2017 Agendapunt Omschrijving Waterketenplan Limburgse Peelen en Gemeentelijk Rioleringsplan Roermond Zaaknummer Commissie Commissiedatum (RU) Gemeenteraad Geagendeerd Vergaderdatum B&W Vergadering 6 juni 2017 Voorgesteld besluit Het college heeft besloten het Waterketenplan Limburgse Peelen en het Gemeentelijk ter vaststelling voor te leggen aan de gemeenteraad. Besluit Het college heeft besloten het Waterketenplan Limburgse Peelen en het Gemeentelijk ter vaststelling voor te leggen aan de gemeenteraad.

2 1 BW voorstel - vaststelling Waterketenplan en GRP pdf VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN DE GEMEENTE ROERMOND Onderwerp: Vaststelling waterketenplan Limburgse Peelen en en Gemeentelijk Rioleringsplan Bijlagen: Bijlage 1 Collegebesluit A11 Opstellen Waterketenplan en Gemeentelijk Rioleringsplan Bijlage 2 Waterketenplan Limburgse Peelen Bijlage 3 Gemeentelijk Rioleringsplan Roermond Bijlage 4 Motie 16 M11 Herschikking rioolheffing Bijlage 5 Raadsvoorstel nr waterketenplan GRP Bijlage 6 Raadsbesluit nr waterketenplan GRP Inleiding Sinds 2013 werkt de gemeente samen met andere waterketenpartners in samenwerkingsverband Limburgse Peelen. Hiertoe heeft de raad in 2013 het Afvalwaterplan (uitbreiding) en Gemeentelijk Rioleringsplan vastgesteld. Voor de periode is een nieuw plan nodig. Recent is de samenwerking verbreed naar de totale waterketen, de waterleidingmaatschappij Limburg (WML) is toegetreden. Voor het gezamenlijk beleid is een waterketenplan opgesteld. Dit beleid is vervolgens weer lokaal vertaald in het Gemeentelijk Rioleringsplan. De samenwerking in de waterketen gaat veel verder dan alleen het afvalwater. De waterketen bestaat uit alle schakels die nodig zijn om water te winnen en na gebruik weer te lozen. Drinkwaterbedrijven zorgen voor de waterwinning en drinkwaterdistributie. Burgers en bedrijven gebruiken het water, gemeenten zamelen het afvalwater in. Ook zamelen de gemeenten afvloeiend hemelwater in, verwerken het en treffen grondwatermaatregelen als dat nodig is. Het waterschap organiseert de zuivering van het stedelijk afvalwater. In het waterketenplan Limburgse Peelen zijn de gezamenlijke ambities in de waterketen verwoord. Uitgangspunt van het waterketenplan is de in november 2015 vastgestelde visie Waardevol Groeien, De Limburgse visie op samenwerking in de waterketen. Iedere gemeente is volgens de Waterwet verplicht om een Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) vast te stellen. In het GRP staat onder andere hoe een gemeente invulling geeft aan haar zorgplicht voor het afvalwater, regenwater en grondwater. Welke lokale maatregelen de komende 5 jaar nodig zijn, wat dit kost en hoe de kosten gedekt worden (rioolheffing). In het GRP staan de gezamenlijke projecten uit het waterketenplan vermeld. Voorgesteld wordt uw college te laten besluiten het waterketenplan en GRP ter vaststelling voor te leggen aan de gemeenteraad. Het advies en de argumenten leest u in dit voorstel. Advies 1. Besluiten om het Waterketenplan Limburgse Peelen ter vaststelling aan de gemeenteraad voor te leggen. 2. Besluiten om het ontwerp Gemeentelijk ter vaststelling aan de gemeenteraad voor te leggen.

3 Pagina 2 Onderwerp: Vaststelling Waterketenplan Limburgse Peelen en Gemeentelijk Doelstelling 1.1 Waterketenplan Limburgse Peelen Het waterketenplan is de opvolger van het afvalwaterplan uit (uitbreiding). Het plan geeft invulling aan de doelstellingen vanuit het Bestuursakkoord Water voor één gezamenlijk beheer van de gehele waterketen. Het is een overkoepelend plan waarin de waterketenpartners zich verbinden in gezamenlijke duurzame ambities en een gezamenlijk uitvoeringsprogramma. Met samenwerken willen we invulling geven aan de drie doelstellingen van het Bestuursakkoord Water: a) De kwetsbaarheid verminderen van onze eigen organisaties door kennis en kunde te delen om nieuwe ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden. b) De kwaliteit verhogen van onze dienstverlening aan burgers en bedrijven door specialisatie van taken binnen de organisaties. c) Kostenvoordeel behalen in 2020 van minimaal de in het Bestuursakkoord Water (2011) afgesproken 12,6% ten opzichte van Maatregelen om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen vergen mogelijk extra middelen. Door samenwerking kunnen kostenstijgingen echter beperkt blijven. 2.1 Gemeentelijk Rioleringsplan Roermond Het GRP is de verbindende schakel tussen het uit te voeren maatregelenpakket, de rioolbeheercyclus en de gemeentelijke begroting. Het GRP vervangt de GRP notitie , welke het einde van de looptijd heeft behaald. In het GRP geven we aan op welke wijze we bijdragen aan de gezamenlijke duurzame ambities uit het Waterketenplan en op welke wijze deze ambities op lokaal niveau zijn vertaald naar onze wettelijke zorgplichten Argumenten 1.1 Visie Waterketen lange termijn De in november 2015 ondertekende Limburg brede visie Waardevol groeien: De Limburgse visie op samenwerken in de waterketen dient als basis voor het waterketenplan Limburgse Peelen De visie benadrukt dat innovatie en samenwerking de mogelijkheid biedt de waterketen beter te benutten en in te zetten. In het waterketenplan hebben we gezamenlijke ambities opgenomen. Deze ambities zijn leidend voor het beheer van de waterketen in de komende jaren en ook bepalend voor de richting van het gemeentelijk rioleringsplan Hierna zijn de ambities op hoofdlijnen vermeld. a) Benutten van de samenhang in de afvalwaterketen door samenwerking met aandacht voor duurzaamheid; b) Streven naar uniformering van de financiële uitgangspunten voor de riolering, maar geen gelijke heffing; c) Beschermen en monitoren van onze drinkwaterbronnen (grondwater en oppervlaktewater); d) Afvalwater beschouwen als een potentiële bron van energie en grondstoffen; e) Verantwoordelijkheid nemen voor de zuivering van afvalwater; f) De gemeentelijke verantwoordelijkheid nemen voor het hemelwater en de burgers en bedrijven bewust maken van hun eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de verwerking van hemelwater afkomstig van het eigen perceel; g) Burgers en bedrijven bewust maken van hun eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de zorg van grondwater op hun eigen perceel, maar ook als gemeente verantwoordelijkheid nemen voor het verwerken van grondwater binnen de daarvoor vastgestelde kaders; h) Water krijgt zijn eigen plaats in ruimtelijke ordening.

4 Pagina 3 Onderwerp: Vaststelling Waterketenplan Limburgse Peelen en Gemeentelijk 1.2 Uitvoeren van het speerpuntenprogramma Het waterketenplan geeft aan wat de waterketenpartners in de periode tot en met 2021 willen bereiken in de waterketen. Een groot aantal onderwerpen staan op de actielijst (zie bijlage 2 pagina 32). De twee belangrijkste speerpunten van het waterketenplan Limburgse Peelen zijn: a) Klimaatadaptatie: Het gezamenlijk uitvoeren van een klimaatstresstest, water is immers grensoverschrijdend, moet duidelijk maken welke klimaateffecten (droogte en wateroverlast) op welke locaties in ons gebied zullen gaan spelen. Ruimtelijke ordening gaat hierbij door o.a. bovengronds afkoppelen van regenwater, een belangrijke rol spelen. a) Optimalisatie databeheer: Data/gegevens vormen de basis voor een effectief rioolbeheer en het bepalen van de meest doelmatige aanpassingen van het (afval)watersysteem. Momenteel worden gegevensbestanden vooral gebruikt om informatie op te zoeken en toe te passen en niet om analyses uit te voeren. Omdat dit niet alleen binnen Limburgse Peelen speelt is Limburg breed gestart met een onderzoek dat in beeld brengt wat de huidige kosten aan inzet zijn en wat het gaat kosten om zaken te gaan analyseren (meten, databeheer en berekeningen). Op basis daarvan wordt een advies opgesteld over in welke organisatievorm databeheer in het beginsel gezamenlijk opgepakt zou kunnen worden. Limburgse Peelen neemt deel aan dit onderzoek. 2.1 Wettelijke verplichting De gemeente heeft de plicht om op basis van de Wet Milieubeheer en de Waterwet te beschikken over een geldig gemeentelijk rioleringsplan waarin op een transparante manier invulling wordt gegeven aan een doelmatige zorgplicht op het gebied van het afval-, hemel -en grondwater tegen de laagst mogelijke maatschappelijk kosten. 2.2 Primair beheerplan rioolsysteem Het GRP heeft betrekking op het beheer van het rioolsysteem. Op basis van ambities, beleidskeuzes en het benodigde onderhoud van alle onderdelen van het rioolsysteem wordt in het GRP voor een lange termijn berekend welke kosten daarmee gemoeid zijn 2.3 Gezamenlijk uitvoeren van de in het gemeentelijk rioleringsplan geformuleerde doelstelling De doelstelling van het gezamenlijk opstellen van het waterketenplan Limburgse Peelen en het daarbij behorende Gemeentelijk Rioleringsplan Roermond is het op elkaar afstemmen van ambities, doelen en beleidsuitgangspunten. Hiermee wordt bovendien de basis gelegd om doelmatigheidswinst te realiseren en wordt tevens aangesloten bij de doelstelling van het Bestuursakkoord Water. 2.4 Relatie met Kadernota beheer en beheerplan riolering (DIBOR) In het beheerplan riolering staan verwijzingen naar het GRP en het waterketenplan. Het verschil tussen het beheerplan riolering en het GRP en waterketenplan is dat het beheerplan een uitwerking van het beleid is, zoals genoemd in Kadernota Beheer , het GRP en waterketenplan. Op basis van de in het beheerplan riolering omschreven werkpakketten en kentallen zijn de onderhoudskosten voor de rioleringszorg berekend alsmede de tienjarige onderhoudsplanning. Deze onderhoudskosten en de tienjarige onderhoudsplanning met de voorziene investeringen voor de komende 10 jaar zijn in het GRP opgenomen, omdat voor het vaststellen van de budgetten het GRP leidend is. 2.5 Meer ruimte voor water Klimaatverandering heeft een grote invloed op het functioneren van het (afval)watersysteem. Deze invloed gaan we onderzoeken om benodigde duurzame aanpassingen in het gemeentelijk rioolsysteem. In nieuwbouwplannen houden we rekening met ruimte voor water. Door criteria op te nemen in

5 Pagina 4 Onderwerp: Vaststelling Waterketenplan Limburgse Peelen en Gemeentelijk bestemmingsplannen zijn ontwikkelaars tijdig geïnformeerd zijn en kunnen ze hiermee rekening houden in hun ontwerpen. 2.6 Jaarlijks verhogen van de rioolheffing naar een kostendekkend niveau De rioolheffing (inkomsten) dekt de in het GRP opgenomen kosten. Het tarief 2017 van 168,17 is onvoldoende om de uitgaven op langere termijn te dekken. Uitgaande van alle in dit GRP opgenomen uitgaven en inkomsten, is een over de hele periode een kostendekkend tarief van 199,- berekend voor de rioolheffing. Dit zou betekenen dat de rioolheffing met meer dan 30,- zou moeten stijgen in Om de lasten van de burger zo laag mogelijk te houden en een dergelijke grote schoksgewijze stijging van het tarief te voorkomen, stellen we voor om vanaf 2018 stapsgewijs een stijging van 1% (exclusief inflatiecorrectie) door te voeren. In 2036 bereiken we dan een kostendekkend tarief van 202,- (prijspeil 2017) voor de langere termijn. De uitgaven zijn exclusief BTW. Kanttekeningen 1.1 Samenwerking Het niet aangaan van de regionale samenwerking heeft tot gevolg dat geen sprake zal zijn van regionale beleidsafstemming en financiële winst op operationeel niveau. Dit leidt tot hogere maatschappelijke kosten en een hogere kostendekkende rioolheffing. Daarnaast wordt ook geen invulling gegeven aan het Bestuursakkoord Water om door samenwerking te komen tot een besparing op de kosten op het gebied van riolering en water. De personele situatie van de rioleringszorg voor de taken planvorming, onderzoek en facilitair is kwetsbaar met een tekort van 1,25 fte. Door middel van samenwerken binnen de Limburgse Peelen streven we dit tekort te compenseren, maar ook investeren in eigen goed gekwalificeerd personeel blijft aandacht vergen. De laatste jaren zijn er steeds meer taken bijgekomen voor het rioleringsbeheer van gemeenten. De watertaken zijn uitgebreid, er zijn meer richtlijnen gekomen (Kader Richtlijn Water) en ook de taken in kader van klimaatadaptatie en de daarmee gepaarde wateroverlast zullen toenemen. Het niet aangaan van de samenwerking verhoogt de kwetsbaarheid. 2.1 Gemeentelijk Rioleringsplan Roermond niet vast stellen Het niet vaststellen van het GRP Roermond met de daarin opgenomen visie en uitgangspunten, betekent dat de gemeente niet aan de aan haar opgelegde verplichting vanuit de Wet Milieubeheer en de Waterwet voldoet. Beide wetten schrijven voor dat de gemeente een plan moet hebben dat op een transparante manier invulling geeft aan een doelmatige zorgplicht op het gebied van stedelijk afval-, hemel- en grondwater tegen de laagst mogelijke maatschappelijk kosten. 2.2 Wijkgericht onderhoud Indien de middelen voor het uitvoeren van wijkgericht onderhoud inclusief grootschalig afkoppelen niet beschikbaar worden gesteld, wordt een kans gemist om werk met werk te maken in de wijken. Het gevolg zijn gaten in het wegdek door niet uitgevoerde rioolvervanging en het niet voldoen aan ons eigen beleid omtrent afkoppelen (zie 5.4 Afkoppelen en van het GRP) en klimaatadaptatie. Het inspelen op klimaatadaptatie wordt steeds belangrijker, denk hierbij aan bijvoorbeeld hitte, droogte en wateroverlast. Voor dat laatste punt is een robuuste inrichting van de openbare ruimte noodzakelijk. Daarnaast draagt afkoppelen bij aan de doelstelling voor de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW)

6 Pagina 5 Onderwerp: Vaststelling Waterketenplan Limburgse Peelen en Gemeentelijk 2.3 Klimaatregelen niet in GRP verwerkt Onder argument 2.5 is aangegeven dat in het GRP budget is opgenomen om de effecten van klimaatverandering voor het gemeentelijk rioleringssysteem te onderzoeken. Hiermee kunnen de benodigde toekomstbestendige maatregelen in beeld worden gebracht alsmede de kosten die daarmee gemoeid zullen zijn. Middelen voor de benodigde klimaatmaatregelen zijn (logischerwijs) nog niet volledig opgenomen in het GRP. De hiervoor benodigde middelen worden indien van toepassing in de jaarlijkse P&C cyclus meegenomen. Klimaatmaatregelen leiden op termijn hoogstwaarschijnlijk tot de noodzaak om de rioolheffing te moeten verhogen. 2.4 Rioolheffing Het niet jaarlijks indexeren van de rioolheffing aan de inflatie en het tot 2036 niet jaarlijks met 1% laten stijgen van de heffing naar het kostendekkend tarief heeft tot gevolg dat het kostendekkend tarief stijgt en dat er geen sprake is van een geleidelijke stijging van de rioolheffing naar dit kostendekkend tarief. De stijging zal schoksgewijs zijn. Kader Collegebesluit /A11 Opstellen Waterketenplan en Gemeentelijk Rioleringsplan (zie bijlage 1) Uitvoering Het waterketenplan en het gemeentelijk rioleringsplan heeft een looptijd van 2017 tot en met In deze periode voeren we de voorziene beheersactiviteiten, onderzoeken en investeringen uit. Door middel van een onderzoek, al dan niet binnen het samenwerkingsverband, zal de door de partijen VVD, PvdA en LVR ingediende motie 16M11 - Herschikking rioolheffing (zie bijlage 4) in behandeling genomen worden. Financiële gevolgen Het kostendekkingsplan in het GRP is bijgewerkt naar de herijkte investeringsplanning 2017 en de in de kadernota 2018 voorgestelde autonome ontwikkelingen. De financiële effecten hiervan zijn integraal doorgerekend in het kostendekkingsplan en verwerkt in de financiële paragraaf en in de tabellen in de bijlagen van het GRP. Het tarief van 2017 van 168,17 is onvoldoende om de uitgaven op langere termijn te dekken. Bijlage 3 van het GRP geeft een overzicht van het verloop van de benodigde rioolheffing voor de komende jaren. Om (met inbegrip van alle maatregelen) te komen tot een kostendekkend tarief van 202,- (prijspeil 2017) in 2036, is een jaarlijkse stijging van 1% van het tarief (exclusief inflatie) nodig. Communicatieparagraaf In het voortraject (bij de vaststelling van de Limburgbrede visie) zijn reeds op regionale schaal artikelen gepubliceerd in de regionale dagbladen. Na vaststelling van het Waterketenplan en Gemeentelijk Rioleringsplan komt een publicatie op de gemeentepagina te staan.