Vereniging ROCOV Gelderland. Jaarverslag 2017

Transcriptie

1 Vereniging April 2018

2 Inhoudsopgave 1. INLEIDING ORGANISATIE EN WERKWIJZE NIEUWE CONVENANTEN BESLUITVORMING WERKGROEPEN WERKGROEPEN: RESULTATEN 2017 EN SPEERPUNTEN WERKGROEP INFRA, NETWERK EN DIENSTREGELINGEN WERKGROEP TOEGANKELIJK AANVULLEND OV WERKGROEP SPOOR WERKGROEP CONCESSIEBEHEER EN TARIEVEN WERKGROEP OV-VISIE WERKGROEP PUBLIC RELATIONS EN VOORLICHTING ADVIEZEN, BRIEVEN, MEDIA EN TRAININGEN ADVIEZEN BRIEVEN MEDIA TRAININGEN SYMPOSIUM, EXCURSIES EN ANDERE ACTIVITEITEN SYMPOSIUM EXCURSIES ANDERE ACTIVITEITEN NIEUWE AANBESTEDINGEN SAMENSTELLING ROCOV GELDERLAND MUTATIES LEDEN IN 2017: ORGANISATIES EN LEDEN ROCOV GELDERLAND PER 31 DECEMBER WERKGROEPEN ROCOV GELDERLAND PER 31 DECEMBER COLOFON

3 1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag 2017 van het. Het behartigt de belangen van de OV-reizigers in Gelderland. Het ROCOV is een vereniging waarin diverse consumentenorganisaties samenwerken en gezamenlijk adviseren aan de OV-autoriteit (provincie Gelderland) alsmede aan de vervoersmaatschappijen, gemeenten en vervoerders van het OV vangnet. Het ROCOV adviseert gevraagd en ongevraagd. De vervoersmaatschappijen en de OV-autoriteit zijn verplicht advies van het ROCOV te vragen over zaken zoals dienstregelingen, tarieven, sociale veiligheid, toegankelijkheid en aanbestedingen. Maar als het ROCOV zelf knelpunten krijgt aangereikt van reizigers dan wel situaties aan de kaak wil stellen, kan dat ook aanleiding zijn voor het uitbrengen van een (ongevraagd) advies. In 2017 zijn met zowel de provincie Gelderland als met de (regionale) vervoerders NS, Arriva, Connexxion, Hermes en Syntus (Keolis Nederland) nieuwe convenanten overeengekomen voor de periode De belangrijkste onderwerpen in 2017 waarover door het ROCOV is geadviseerd, waren: Het definitieve voorstel voor Tarievenhuis Oost (THO) m.b.t. invoering van nieuwe reisproducten fase 1 (wagenverkoop; ingang 1 februari 2017) en fase 2 (abonnementen voor Oost; ingang 1 juli 2017). Omdat het THO voor heel Oost geldt, is door de vier ROCOV s in Oost (Flevoland, Gelderland, Overijssel en Twente) een gezamenlijk advies opgesteld dat mede was gebaseerd op een door Rover uitgevoerde contraexpertise. Het advies is op 23 januari 2017 aangeboden aan de opbrengstverantwoordelijke partijen. In het advies zijn de ROCOV s in Oost o.a. ingegaan op de ongewenste gevolgen van het afschaffen van de leeftijdskorting voor schoolgaande jeugd. Ook waren de ROCOV s van mening dat het THO te weinig ambities vertoonde om groei van het aantal reizigers te bewerkstelligen. Naast het THO hebben de vervoerders in Gelderland nog separaat adviezen gevraagd over regionale reisproducten en/of over tarieven voor aparte concessies, zoals de Valleilijn en de nieuwe internationale stoptrein tussen Arnhem en Düsseldorf. Ook in 2017 hebben de vervoerders voor hun concessie diverse wijzigingsvoorstellen m.b.t. de dienstregeling ingediend. De gehele procedure van aanvraag via advisering tot vaststelling dienstregeling, is afgelopen jaar met alle vervoerders Arriva, Hermes en Syntus (Keolis Nederland) in goede harmonie verlopen. Met name Syntus (Keolis Nederland) was weer 3

4 ruim op tijd met het indienen van goed uitgewerkte voorstellen. Voor de concessie Arnhem Nijmegen (Breng) is het ROCOV vaste deelnemer aan het zogenaamde operationele ontwikkelteam. Hierin worden de plannen van Hermes voor nieuwe dienstregelingen voorbesproken, waarmee het ROCOV al in een vroeg stadium haar invloed op de plannen kan uitoefenen. Voor de concessies Achterhoek/Rivierenland en Veluwe is de deelname van het ROCOV aan de ontwikkelteams nog niet vanzelfsprekend, maar de verwachting is dat hierin verbetering komt. Onder de noemer Breng flex is Hermes eind 2016 in en om Arnhem en Nijmegen gestart met een proef voor aanvullend openbaar vervoer. Het gaat om een systeem waarbij reizigers tegen een vast tarief van halte naar (eventueel een virtuele) halte kunnen reizen. Breng flex heeft in 2017 een redelijke groei doorgemaakt waardoor de provincie Gelderland heeft besloten de pilot te continueren, zonder tot (grote) uitbreiding ervan over te gaan. Het systeem spreekt het ROCOV enerzijds wel aan, maar omdat de bekostiging van het systeem echter uit de bestaande OV-exploitatiemiddelen komt, oftewel via bezuinigingen in het reguliere lijnennet, heeft het ROCOV ook in 2017 kritisch over Breng flex geadviseerd. Na een periode van betrekkelijke rust inzake nieuwe OV-aanbestedingen, is sinds april 2017 weer leven in de brouwerij ontstaan. In 2020 dient de concessie Veluwe opnieuw aanbesteed te worden. Ook in Overijssel geldt dit voor de concessie Midden-Overijssel. De in OV Oost samenwerkende provincies (Flevoland, Gelderland en Overijssel) zien hierin aanleiding om het over een andere boeg te gooien. In april 2017 hebben zij middels het Startdocument nieuwe ronde aanbestedingen een eerste peiling onder de ROCOV s gehouden over een andere indeling en invulling van de concessies. De ideeën hierover zijn in een, aan de ROCOV s in Oost voorgelegde concept Nota van Uitgangspunten verder uitgewerkt en ter advisering aangeboden. De ROCOV s in Oost staan m.n. kritisch tegenover de voorgestelde gebiedsindeling en het niet opnemen in de nieuwe concessies van maatwerkoplossingen (kleinschalige aanvullende vervoersystemen). Dat maakt een goede regie over al het aangeboden vervoer noodzakelijk (niet alleen over regulier, maar ook over maatwerkoplossingen); helaas gaan de provincies daar in hun nota niet op in. Ook vrezen de ROCOV s chaos, omdat door de gekozen provinciegrensoverschrijdende gebiedsindeling tot zeker 2032 delen zullen worden uit-gefaseerd resp. instromen en tevens doordat elke provincie zeggenschap wenst te behouden over het eigen deel van de nieuwe concessie. In 2016 is in alle regio s in Gelderland de nieuwe organisatie m.b.t. het doelgroepenvervoer (Basismobiliteit) van start gegaan. Het ROCOV blijft haar adviserende rol voor het OV- 4

5 vangnet houden (dat door deze nieuwe regionale vervoersystemen in opdracht van de provincie wordt verzorgd). Om die rol bij de regio s te verankeren, heeft het ROCOV alle regio s geadviseerd het ROCOV in de regionale adviesraden/reizigersraden op te nemen. Dit is, m.u.v. de regio Stedendriehoek ook daadwerkelijk gerealiseerd. In 2017 heeft het een symposium georganiseerd onder de titel: Wat brengt de toekomst van het openbaar vervoer ons? Met als ondertitel: Een zoektocht naar het OV van de toekomst. Dat vond op 13 oktober plaats en was mede georganiseerd ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de vereniging (officieel: de Vereniging Regionaal Overleg Consumentenorganisaties Openbaar Vervoer in Gelderland). Tijdens dit symposium gaven Heidi Boussen (namens het ministerie van IenM), en de directeuren Roger van Boxtel (NS), Pier Eringa (ProRail) en Anne Hettinga (Arriva) en de wetenschapper Wijnand Veeneman een kijkje in de toekomst van het OV en de invloed daarvan op de regio Oost. Met een laatste woord hierover van gedeputeerde Bieze. Namens de vervoerders gingen Michiel Cusell (Arriva), Jules van Hout (Hermes) en Jeroen Suurmond in op de OV-visie van Gelderland en de mogelijke veranderingen voor de reizigers als gevolg van invoering hiervan. Duidelijke conclusies: het OV staat grote veranderingen te wachten, maar als alle partijen samenwerken is het mogelijk om tot een goed OV-systeem te komen. Zorgen zijn er over de invulling van het flexnet, de onderkant van het OV. Tijdens het symposium vond de ondertekening van de convenanten met NS en regionale vervoerders in Gelderland plaats. Het convenant met de provincie was al eerder in 2017 getekend. Inmiddels draagt het (en haar voorgangers) al meer dan 20 jaar zorg voor de consumentenbelangen in het OV. 5

6 In 2017 is de samenwerking tussen de vier ROCOV s in Oost (Flevoland, Gelderland, Overijssel en Twente) verder geïntensiveerd d.m.v. extra bijeenkomsten van het Regio Oost overleg (besturen ROCOV s), het opstellen van gemeenschappelijke adviezen over Tarievenhuis Oost en de nota s over komende, nieuwe aanbestedingen alsmede het instellen van Oost-brede werkgroepen. 6

7 2. Organisatie en werkwijze 2.1 Nieuwe Convenanten In de inleiding is reeds melding gemaakt van de nieuwe convenanten die tijdens het op 13 oktober 2017 gehouden symposium door de (regionale) vervoerders NS, Arriva, Connexxion, Hermes en Syntus (Keolis Nederland) enerzijds en het anderzijds plechtig zijn ondertekend. Al eerder was het nieuwe convenant met de provincie Gelderland door beide partijen getekend. De convenanten hebben een looptijd van 2017 tot en met Zij vormen de basis voor de organisatie en werkwijze van het ROCOV. Daarnaast is het Beleidsplan van belang. Hierin gaat het ROCOV in op de algemene doelstellingen van het ROCOV, haar missie, actieplan en werkwijze voor de komende jaren. Ook wordt inzicht gegeven in de financiële situatie van het ROCOV. Zowel de convenanten als het Beleidsplan zijn op de site van het in te zien ( In de Wet Personenvervoer 2000 is de adviestaak van het ROCOV formeel geregeld. Het heeft als voornaamste taken het geven van (gevraagd en ongevraagd) advies evenals het bevorderen van de reis van de reiziger. De consumentenorganisaties, die in Gelderland zijn verenigd in het, hebben vanuit de Wet Personenvervoer 2000 (WP 2000) formeel adviesrecht. Onderwerpen staan vermeld in de WP 2000 en betreffen onder meer: Concessieverlening Dienstregelingen Reisinformatie Tarieven Vervoersvoorwaarden en veiligheid. Naast de formele adviestrajecten heeft het ROCOV keten- en basismobiliteit aangewezen als belangrijke speerpunten. Daarbij staat de reis van de klant van deur tot deur centraal. Tevens wordt 7

8 het ROCOV in toenemende mate betrokken bij stations-ontwikkelingen door gemeenten, NS en ProRail. 2.2 Besluitvorming Het ROCOV vergadert in de regel elke derde donderdag van de maand. In de plenaire vergadering vindt de besluitvorming plaats over adviesvoorstellen die door de verschillende werkgroepen zijn voorbereid. De bijeenkomsten vonden tot en met juni 2017 plaats in gebouw Prinsenhof B van de provincie Gelderland. Vanaf juli 2017 is, na een uitgebreide renovatie, het Huis der Provincie als de vaste vergaderstek van het ROCOV weer beschikbaar gekomen. De plenaire vergadering wordt tevens gebruikt om de leden te informeren over de vele facetten van het regionale Gelderse OV, veelal aan de hand van presentaties over actuele onderwerpen, vaak verzorgd door gastsprekers. In 2017 hebben 28 gastsprekers in totaal 21 (duo)presentaties verzorgd. Onderwerpen waren, naast dienstregelingsvoorstellen en aanpassing van tarieven, o.a. Breng flex, OV-ontwikkelingen in Nijmegen, Ontwikkelingen spoor in Gelderland, de combinatie van lopen met OV, GoAbout, de uitgangspunten voor nieuwe aanbestedingen, opladen elektrische bussen met remenergie van treinen, cashloos in de bus, evaluatierapport Breng flex en de website/kennisbank Mobiliteitsexperimenten. Ook in 2017 is dus een zeer breed scala aan onderwerpen aan bod gekomen. In 2017 is driemaal een Algemene Ledenvergadering (ALV) gehouden: in maart, april en november. Een Algemene Ledenvergadering vindt o.a. plaats voor het vaststellen van begroting, jaarrekening, toetreding nieuwe leden en jaarverslag van de Vereniging ROCOV. Tijdens de ALV van 16 maart is het Jaarverslag over 2016 vastgesteld en zijn de concept convenanten met de provincie en regionale vervoerders besproken evenals het Beleidsplan Tijdens een extra ledenvergadering op 20 april is het Financieel Jaarverslag over 2016 vastgesteld. Tijdens de ALV van 16 november vormde de conceptbegroting voor 2018 het belangrijkste gespreksonderwerp. Dit jaarverslag is tijdens de ALV van 19 april 2018 door de leden goedgekeurd. 2.3 Werkgroepen Het ROCOV kent een aantal vaste werkgroepen. Daarnaast kunnen er ook werkgroepen worden gevormd omtrent een bepaald actueel thema. Sinds januari 2014 zijn de volgende werkgroepen actief: Infra, Netwerk en Dienstregelingen Toegankelijk Aanvullend OV (tot 1 januari 2017 Regiotaxi en Toegankelijk OV geheten) Spoor Concessiebeheer en Tarieven 8

9 OV-visie Public Relations en Voorlichting (ad hoc werkgroep). De werkgroep OV-visie, geformeerd in november 2014 n.a.v. de vaststelling van de OV-visie door Provinciale Staten van Gelderland, is in 2017 niet bijeen geweest. De werkgroep Public Relations en Voorlichting verricht vooral op ad hoc basis werkzaamheden en onderhoudt via c.q. telefoon onderling contact. De belangrijkste werkzaamheden per werkgroep zijn: Infra, Netwerk en Dienstregelingen: In deze werkgroep worden voorstellen c.q. aanvragen behandeld die gaan over nieuwe dienstregelingen, het lijnennet en routewijzigingen. Ook houdt de werkgroep zich bezig met de kwaliteit van de bussen, haltes (inclusief haltevoorzieningen als fietsklemmen) en het overstappen (comfort, snelheid, toegankelijkheid, informatievoorziening, duurzaamheid e.d.) alsmede met het evalueren van het gehele OV-netwerk (van basismobiliteit tot dikke lijnen). Vanwege het uitgebreide takenpakket bestaat het voornemen deze werkgroep te splitsen, waarbij Dienstregelingen apart komt te staan. Toegankelijk Aanvullend OV (voorheen Regiotaxi en Toegankelijk OV): Deze werkgroep houdt zich in eerste instantie bezig met het Doelgroepenvervoer (voorheen Regiotaxivervoer), zowel voor Wmo-ers als OV-reizigers (het OV-vangnet). Vanwege de besluitvorming over Basismobiliteit en de relatie daarvan met de OV-visie (onderkant van het reguliere OV) houdt de werkgroep zich ook nadrukkelijk bezig met de ontwikkelingen op regionale schaal (Doelgroepenvervoer; Regiecentrales; ed.). Daarnaast vormt het toegankelijk maken van het openbaar vervoer voor mensen met een lichamelijke en/of visuele beperking (zoals lage instap, maar ook lettergrootte vertrekstaten, omroepinstallaties, etc.) een belangrijk onderdeel van de activiteiten van deze werkgroep. 9

10 Spoor: In deze werkgroep worden allerlei zaken op en rondom het spoor en de stations besproken (inclusief dienstregelingen in overleg met de werkgroep Infra, Netwerk en Dienstregelingen), zowel van de regionale spoorlijnen alsook van het hoofdrailnet (daarover bestaat geen adviesrecht; indien van toepassing wordt aan het LOCOV geadviseerd, zodat dit overleg van landelijke consumentenorganisaties in de definitieve advisering aan NS rekening kan houden met de mening van het ROCOV). Concessiebeheer en Tarieven: Deze werkgroep monitort de uitvoering van zowel het lijn-gebonden OV als het speciaal vervoer (o.a. OV-vangnet per regiotaxi ). Ook bekijken zij de tariefvoorstellen die worden gedaan door vervoerders en overheden. In 2017 is wederom veel aandacht geschonken aan het Tarievenhuis Oost, maar ook aan het cashloos maken van bussen in Oost-Nederland. OV-visie: In 2016 heeft de Provincie Gelderland de Uitwerking van de OV-visie vastgesteld. Om de visie uit te kunnen voeren is er een plan van aanpak opgesteld door de provincie. In 2016 zijn door strategische en operationele Ontwikkelteams voor de regio s Veluwe en Arnhem Nijmegen de ideeën en lijnennetten verder uitgewerkt. In 2017 heeft dat voor de concessie Achterhoek/Rivierenland plaatsgevonden. Het ROCOV is deelnemer aan diverse operationele Ontwikkelteams. Public Relations en Voorlichting: Deze ad hoc werkgroep houdt zich bezig met het promoten van het ROCOV inclusief het uitbrengen van de jaarlijkse kalender alsmede het verzorgen van promotiemateriaal zoals flyers, pennen, schrijfblokjes e.d. De leden van deze werkgroep hebben vooral telefonisch en via de overleg met elkaar. De vaste werkgroepen vergaderen in principe elke twee maanden, of vaker wanneer men dit nodig acht. Dit laatste gold en geldt zeker voor de Werkgroep Infra, Netwerk en Dienstregelingen, die maandelijks bijeenkwam. In deze bijeenkomsten worden de nodige adviezen voorbereid welke besproken worden tijdens de plenaire vergadering. Alle werkgroepen hebben een eigen voorzitter. De bezetting van de werkgroepen is over het algemeen goed op orde. De voorzitter van de werkgroep zorgt voor aansturing van de werkgroep. Vragen of verzoeken worden vanuit het secretariaat zoveel mogelijk direct naar een werkgroep doorgezet. Veel werkzaamheden zijn voorbereid en uitgewerkt door de diverse werkgroepen zodat in de plenaire vergadering op hoofdlijnen kan worden vergaderd. Dit is een ontwikkeling die in 2007 is gestart en daarna verder is verfijnd. Hierdoor hoeven de meeste adviezen tijdens de reguliere vergaderingen alleen nog maar formeel te worden vastgesteld. Het komt nog maar zelden voor dat adviesaanvragen plenair moeten worden behandeld (oorzaak: te late indiening adviesaanvraag). 10

11 2.4 Werkgroepen: resultaten 2017 en speerpunten 2018 De werkgroepen stellen jaarlijks eigen speerpunten op. Daarnaast evalueert elke werkgroep aan het begin van het nieuwe jaar of die speerpunten van het voorafgaande jaar zijn bereikt. Hieronder staat per werkgroep kort beschreven wat de speerpunten waren voor 2017, wat er in dat jaar is bereikt en met welke speerpunten de werkgroep zich in 2018 gaat bezighouden Werkgroep Infra, Netwerk en Dienstregelingen Werkgroepleden (per 1 januari 2017): De heer H. Derks (voorzitter) De heer P. den Duijf De heer Th. Arnoldus De heer R. Krens De heer N. Menke De heer R. Cremers De heer M. Venhovens De heer A. Klomp De heer K. Zwaan In de loop van het jaar werd afscheid genomen van de heren R. Cremers en M. Venhovens; de heer Cremers wegens beëindiging van zijn studie, de heer Venhovens vanwege het gaan uitvoeren van werkzaamheden voor de Arnhemse gemeenteraad. In de loop van het jaar kwam mevrouw G. Homs de werkgroep versterken namens Wageningen UR. Functioneren van de werkgroep De reguliere vergaderingen van de werkgroep werden over het algemeen goed bezocht. Ook waren enkele andere ROCOV-leden regelmatig aanwezig. Voorafgaand aan bijna elke plenaire ROCOVvergadering komt de werkgroep voor haar eigen vergaderingen bijeen, vaak al vanaf uur. De meeste van die vergaderingen betroffen overleg met de vervoerders over de dienstregelingen voor het volgend jaar. Daarnaast wordt de werkgroep betrokken bij aanbestedingen en bij de ontwikkelteams voor het OV in de regio Arnhem en de regio Nijmegen. 11

12 Syntus (Keolis Nederland) Met vertegenwoordigers van vervoerder Syntus (in de loop van 2017 is de naam veranderd in Keolis Nederland) is in het eerste halfjaar veelvuldig vooroverleg geweest over de dienstregeling Dit had tot gevolg dat al voor 1 juli 2017 het advies uitgebracht kon worden. Bespreekpunten met Syntus (Keolis Nederland) waren vooral: Stadsdienst Apeldoorn Enkele kleine wijzigingen; met hier en daar een verbetering maar ook een enkele verslechtering. Stadsdienst Harderwijk De stadsdienst Harderwijk is een minimale voorziening om de eenvoudige reden dat maar weinig Harderwijkers gebruik maken van het openbaar vervoer. Syntus (Keolis Nederland) heeft in 2017 de reizigers op de stadslijnen geraadpleegd over de routevoering van de stadslijnen, waarbij een in één richting gereden ringlijn als beste naar voren kwam. Het ROCOV kan daar geen bezwaar tegen hebben. Lijn 103 vervulde eveneens een functie in de stad. De lijn is ingaande de dienstregeling 2018 opgedeeld in de lijnen 101 en 111, resp. Amersfoort Harderwijk en Harderwijk Nunspeet. Overige lijnen - Steeds meer mensen maken gebruik van het OV in Ede. Wel blijft lijn 6 (de zgn. servicelijn voor ouderen) een zwakke lijn. Langzamerhand lijkt een anderhalf-uurdienst de beste oplossing te zijn. - De Valleilijnen doen het uitstekend. - De lijnen 15, 170 en 171, rijdend in het gebied tussen Apeldoorn, Deventer en Epe, blijven zwakke lijnen. Syntus (Keolis Nederland), probeert ze voorlopig te handhaven. Verder - De nodige aandacht voor de OV-visie - Fiets als aanvulling op het Vastnet. Hermes De voorstellen voor een nieuwe dienstregeling komen van Hermes altijd wat later in het jaar binnen. Doordat Hermes gebruik maakt van het mede door de provincie georganiseerd overleg binnen het Ontwikkelteam Noord (Arnhem en omgeving) en Ontwikkelteam Zuid (Nijmegen en omgeving), ontvangt het ROCOV de definitieve voorstellen later dan van de andere vervoerders. Het ROCOV is overigens aanwezig bij het overleg in beide ontwikkelteams. In de voorstellen die Hermes indiende en of bij de bespreking daarvan vielen drie zaken op: 12

13 1. Hermes hanteert mooie uitgangspunten bij het samenstellen van een dienstregeling. Deze worden evenwel weinig in daden omgezet, daar rendement toch als het belangrijkste wordt gezien. 2. Hermes ervaart een grotere groei van het aantal reizigerskilometers dan bij aanvang van de concessie werd ingeschat. Deze gunstige ontwikkeling geeft natuurlijk principieel een betere rentabiliteit. De reactie van Hermes daarop is om nog meer te investeren in de goed renderende lijnen (de bovenkant) en juist niet meer in lijnen aan de onderkant. Daar is het ROCOV het niet mee eens. Het ROCOV heeft daarom aan Hermes gevraagd meer inzicht te geven in de exploitatiecijfers van de diverse lijnen. 3. Breng flex is in principe een goede flexibele aanvulling op de reguliere OV-lijnen, maar kan tevens een concurrent zijn voor deze OV-lijnen. Als Breng flex een hoger rendement oplevert dan een reguliere lijn bestaat de mogelijkheid dat Hermes kiest voor Breng flex en de reguliere zwakke lijn schrapt. Hermes weigert daarover informatie te verstrekken. Zelfs de beantwoording van de vraag naar het omslagpunt wordt consequent geweigerd. Uit de eerste voorstellen van Hermes bleek reeds hun voorkeur voor drukke lijnen en voor Breng flex. Er waren nogal wat zwakke lijnen die men met name in het weekeinde en tijdens de avonden wilde terugbrengen naar een uurdienst i.p.v. een halfuurdienst. Breng flex zou dan als alternatief dienen. Hiertegen heeft het ROCOV zich verzet. Ook de provincie vond deze maatregel te ver gaan waarmee deze weer van tafel is verdwenen. Het systeem van Breng flex ontwikkelt zich verder. Deze halte-tot-halte taxi (vorm tussen reguliere bus en individuele taxi) maakt gebruik van een aantrekkelijke communicatiewijze via de speciaal ontwikkelde app. Daarin spelen snelheid en duidelijkheid in communicatie, goede betalingsmogelijkheden, elkaar al kunnen zien nog voordat je in de taxi stapt, behoorlijke zekerheid omtrent aankomst op de plaats van bestemming en niet in het minst een uur van te voren contact opnemen vanuit Breng, een belangrijke rol. Het ROCOV gaat met de verdere ontwikkelingen in Breng flex alleen akkoord als de prijs voor ritten in gebieden waar geen openbaar vervoer meer is of gebieden waar op zondag, in de avond en in het dal geen openbaar vervoer meer rijdt, gelijk wordt aan het km-tarief van het reguliere openbaar vervoer. Op de HOV-lijnen (300-lijnen) is op bepaalde tijden de frequentie verlaagd van een kwartierdienst naar een halfuurdienst. Het ROCOV is van mening dat dan van HOV geen sprake meer is. 13

14 Arriva Het overleg over de dienstregeling 2018 startte met Arriva ook vrij snel. In augustus was het gehele adviestraject afgerond. Arriva probeert meer reizigers te krijgen in Doetinchem en Zutphen en paste daartoe lijnen, routes en tijden nogal eens aan in deze twee plaatsen om zo het OV daar aantrekkelijker te maken. Op zich prima, maar soms wordt het vervoersprincipe van regelmaat daarbij nogal eens losgelaten. Forse veranderingen worden voorgesteld voor de dienstregeling van de lijnen op de zgn. N18-corridor richting Twente. Die veranderingen zijn een gevolg van de aanleg van de nieuwe N18 die volledig buiten de dorpen om komt te lopen. In de loop van 2018 kunnen zich als gevolg hiervan nog wijzigingen in de dienstregeling voordoen i.v.m. werkzaamheden aan delen van dit tracé. De Nachtvlinders zijn grotendeels een succes, er wordt zelfs gedacht aan Dagvlinders. Wel is het ROCOV er voorstander van dat de Vlinders een vast vertrekpunt krijgen bij station of OV-hub. In het Rivierenland lijkt het organiseren van goed openbaar vervoer steeds moeilijker te worden. De inzet van de 10 minuten IC-diensten op de spoorlijn Amsterdam Eindhoven (Programma Hoogfrequent Spoor) zorgt voor een forse toename van de overstaptijden van trein naar trein en van trein naar bus en omgekeerd op de stations van Geldermalsen en Tiel. Verder komen de rijtijden in het Rivierenland steeds meer onder druk te staan, waardoor het moeilijker wordt om binnen een half uur of een uur weer terug te zijn en inzet van extra materieel noodzakelijk is om de huidige dienstregeling te kunnen blijven aanbieden. Het ROCOV betreurt het feit dat overleg tussen Arriva en Hermes er niet toe geleid heeft dat Arriva lijn 165 en Breng lijn 89 in Druten worden gekoppeld tot één hoogwaardige HOV-lijn tussen s- Hertogenbosch en Nijmegen via Rivierenland. Eveneens is het jammer dat de Arriva lijnen vanuit Tiel niet meer doorrijden naar de campus in Wageningen. Dat heeft mede te maken met de zeer succesvolle lijnen 84 en 88 die wel (zij het vanuit Ede en Wageningen busstation) naar de campus rijden. In beide situaties zou de provincie initiatief moeten nemen om een en ander te regelen. OV-visie De OV-visie van de provincie Gelderland heeft sterke invloed op het netwerk van buslijnen bij de drie concessiehouders. Derhalve is de Werkgroep Infra, Netwerk en Dienstregelingen sterk betrokken bij deze OV-visie. 14

15 Nog steeds worden pogingen ondernomen om de spoorlijnen Winterswijk Zutphen en Zutphen Apeldoorn aan elkaar te koppelen om een rechtstreekse verbinding tussen Winterswijk en Apeldoorn te realiseren. Wisselend is het beeld bij de buslijnen. De reeds jaren goed presterende en drukke buslijnen blijken steeds meer passagiers te vervoeren. Deze wil de provincie verder gaan verbeteren. Maar bij de zgn. dunne buslijnen, enkele in de stedelijke gebieden en veel meer in de gebieden buiten de grote plaatsen, ziet men het tegenovergestelde: een aantal lijnen is verdwenen en enkele lijnen zijn samengevoegd. Positief is dat flex-voorzieningen zoals de Kolibrie (Syntus) en Nachtvlinder (Arriva) blijken aan te slaan. Overleg met aangrenzende ROCOV s Op 9 maart heeft, op initiatief van, een bespreking plaatsgevonden met Reizigers Overleg Brabant en Reizigers Overleg Limburg. Diverse concessiegrensoverschrijdende zaken zijn toen aan de orde gekomen, zoals opwaarderen lijn 99 tussen Uden en Nijmegen, verbeteren van lijnen tussen de Bommelerwaard en s-hertogenbosch en de verschillen in tarieven tussen Breng en Arriva op de gezamenlijk geëxploiteerde lijn 83 tussen Nijmegen en Gennep (e.v.). De drie partijen maakten zich verder zorgen om de drukte op de Maaslijn. Er heeft eveneens een overleg plaatsgevonden met ROCOV Utrecht i.v.m. concessiegrensoverschrijdende buslijnen. Dat zijn met name de lijnen in de buurt van Amersfoort en in de regio Ede Wageningen Veenendaal Rhenen. In de toekomst zal dit bilaterale overleg vaker gaan plaatsvinden. Met de ROCOV s in Oost (Flevoland, Overijssel en Twente) vindt op bestuurlijk niveau meerdere keren per jaar overleg plaats met daarbij aandacht voor o.a. afstemming van concessiegrensoverschrijdende dienstregelingen. In de loop van 2018 zal deze onderlinge afstemming worden overgenomen door een Oost-brede Werkgroep Dienstregelingen. Halte-informatie Een grondige discussie over de halteinformatievoorzieningen is mede op initiatief van de provincie en vervoerder Hermes gestart in de tweede helft van Om een en ander in goede banen te leiden is bureau Flowresulting daarvoor ingehuurd. Het is de verwachting dat in 2018 een forse verbetering gerealiseerd wordt. De voorgestelde ontwerpen 15

16 ademen nu wel qua kleurstelling vooral de Breng-stijl en lijken vooralsnog geen rekening te houden met het kleurgebruik van de andere vervoerbedrijven in Gelderland. Speerpunten 2018 Uiteraard blijft de werkgroep de meeste aandacht besteden aan de advisering over dienstregelingen. Met de vervoerders vindt daartoe intensief overleg plaats. Daarnaast neemt het contact op met bijna alle aangrenzende ROCOV s om dienstregelingen die over concessiegrenzen (en nu ook nog vaak provinciegrenzen) heen gaan met elkaar af te stemmen. Binnen enkele jaren lopen in Gelderland en Overijssel concessies af. De provincies zien hierin een goed moment de concessies op een andere wijze in te delen. Ook de inhoud van de concessies staat daarbij ter discussie. De werkgroep zal zich hiermee in 2018 uitgebreid bezighouden. Ook zal de werkgroep aandacht besteden aan de voorgenomen uitbreiding van OV-verbindingen in de Euregio s (verbindingen met Duitsland) Werkgroep Toegankelijk Aanvullend OV Werkgroepleden: Mevrouw T. Wieland-Ruth, voorzitter en vaste afgevaardigde Avan (Arnhem Nijmegen) De heer P. den Duijf en vaste afgevaardigde Avan (Arnhem Nijmegen) De heer H. Kuiper en vaste afgevaardigde PlusOV (Stedendriehoek) De heer S. de Waal, onafhankelijk De heer W. Waalderbos en vaste afgevaardigde ZOOV (Achterhoek). Personele aanvullingen ten behoeve van ROCOV-afgevaardigden in de zes regio s: Mevrouw L. Davidse-Jonkman, vaste afgevaardigde Versis (Rivierenland) De heer A. Klomp, vaste afgevaardigde Valleihopper (FoodValley) De heer A.J. Nossent, vaste afgevaardigde ViaVé (Noord-Veluwe) De heer N. Menke, plaatsvervangend lid ZOOV (Achterhoek) De heer B. Mouw, plaatsvervangend lid PlusOV (Stedendriehoek) De Basismobiliteit betreft een combinatie van het gemeentelijke doelgroepenvervoer en het OVdeel van de regiotaxi (OV-vangnet). Daar waar het reguliere OV onvoldoende reismogelijkheden biedt aan de OV reiziger, is de deeltaxi een toegankelijk alternatief. Start regionale systemen basismobiliteit Vanaf 1 januari 2017 is het begrip Regiotaxi Gelderland uit het straatbeeld verdwenen. Reizigers die aanvullend vervoer nodig hebben doen voortaan een beroep op het regiovervoer in hun eigen regio. 16

17 De Provincie is met de zes Gelderse regio s een Samenwerkingsovereenkomst Basismobiliteit aangegaan. De regio s Achterhoek, FoodValley, Noord-Veluwe en Rivierenland zijn per januari 2017 gestart met de uitvoering van de regionale basismobiliteit. De regio s Arnhem-Nijmegen en de Stedendriehoek zijn reeds gestart in augustus De zes regio s nemen (namens de deelnemende gemeenten) de verantwoordelijkheid voor de Regiotaxi Gelderland over van de provincie Gelderland. Er is voor gekozen om het vervoer te laten regelen door de overheid die het dichtst bij de burger staat, uitgaande van de gedachte dat zij de lokale situatie het beste kennen en reizigers daarom goed kunnen adviseren. Monitoring Door de uitvoering van het vraagafhankelijk doelgroepenvervoer, deeltaxivervoer, in handen te geven van de regionale vervoersystemen is de doelstelling van de werkgroep veranderd. Om de monitoring te kunnen waarborgen heeft de werkgroep ervoor gekozen om per regio een vaste afgevaardigde en een vaste plaatsvervanger te benoemen. De afgevaardigden en de vaste plaatsvervangers gaan deel uitmaken van het Reizigerspanel oftewel de Reizigersadviesraad. De afgevaardigde van het ROCOV heeft een adviserende en signalerende functie. De voornaamste doelstelling is dat de reiziger van een kwalitatief op maat gesneden vervoersaanbod gebruik kan maken en dat een verdere integratie van het OV en daarop aansluitende vervoerssystemen mogelijk is. Het ROCOV is adviesgerechtigd over het door de regionale vervoersystemen uitgevoerde openbaar vervoer (OV-vangnet). Evaluatie 2017 Na de startdatum per augustus 2016 van de eerste twee regionale systemen (Avan en PlusOV) zijn op 1 januari 2017 de vier overige regionale systemen (Valleihopper, Versis, ViaVé, en ZOOV) gestart. Hoewel de start van de regionale systemen soms moeizaam is geweest, verloopt de uitvoering van het deeltaxivervoer en het leerlingenvervoer bij de bedrijfsvoeringorganisaties Avan, Versis, ViaVé en ZOOV momenteel naar behoren. De regiecentrales van de FoodValley en de Stedendriehoek zijn er nog niet in geslaagd deze adequaat en efficiënt te organiseren. 17

18 Uit de terugkoppeling van de regio-vertegenwoordigers zijn de volgende aandachtspunten naar voren gekomen: De contacten met de Reizigerspanels c.q. Reizigersadviesraden zijn goed. De regiecentrale van de Stedendriehoek heeft nog geen reizigerspanel samengesteld. Het ROCOV heeft verschillende pogingen gedaan om de bedrijfsvoeringorganisatie te bewegen een reizigerspanel voor PlusOV in te stellen. Vooralsnog heeft dit nog niet plaatsgevonden, waardoor er nog geen sprake is van participatie van het ROCOV. De samenwerking met de regiecentrale PlusOV en het reizigerspanel (ervaringsdeskundigen) moet op korte termijn alsnog worden gerealiseerd. De voorwaarde die Avan stelde om alle rolstoelers te verplichten alleen met een Wmo- taxipas gebruik te mogen maken van het deeltaxivervoer, waaronder de rolstoeler die slechts incidenteel gebruik maakt van de regiotaxi onder OV voorwaarden is niet meer van kracht. De reisbanner van 9292 functioneerde bij het opvragen van een reisadvies bij sommige regio s niet naar behoren. Bij het plannen van een reis moet de reisbanner namelijk automatisch doorschakelen naar de optie kiezen voor een regiotaxi in de betreffende regio. Het probleem is door de provincie opgenomen met De verantwoordelijkheid voor de inmiddels goed functionerende reisbanner is overgedragen aan de Gelderse regio s. Overige aspecten: De klachtenregeling wordt door de zes regiecentrales verschillend geïnterpreteerd. De werkroep pleit voor één heldere, efficiënte en effectieve klachtenregeling bij alle regio s. Samenwerking met regiecentrales over zgn. puntbestemmingen ziekenhuis is wenselijk. De geboekte rit naar een puntbestemming in een andere regio verloopt goed. Echter het probleem doet zich voor bij de boeking voor een terugrit. Deze gaat gepaard met extreem lange wachttijden tot de vervoerder arriveert. Dit zou opgelost kunnen worden door een goede samenwerking tussen de regiecentrales onderling. De reiziger mag hier geen nadeel van ondervinden. Uitstraling en uniformiteit van het rijdend materieel in de zes Gelderse regio s is momenteel onvoldoende. De managementrapportages laten een duidelijk beeld zien dat versoepeling en verbetering zich inmiddels in een opwaartse lijn bewegen: De meeste regiecentrales functioneren naar tevredenheid. 18

19 Zorgbelang heeft het initiatief genomen om samen met RAD en ROCOV, afgevaardigden van de adviesraden c.q. reizigerspanels van de zes Gelderse regio s uit te nodigen om kennis uit te wisselen over de rol die zij hebben als ervaringsdeskundige deelnemer binnen het reizigerspanel c.q.de reizigersadviesraad. Vijf reizigerspanels c.q. reizigersadviesraden zijn het afgelopen jaar 4 tot 8 keer bijeen geweest. Toegankelijkheid Door leden van de werkgroep is regelmatig aandacht gevraagd voor de toegankelijkheid voor reizigers met een beperking in alle facetten van het OV: Fysieke toegankelijkheid bushaltes en stations. Eenduidige regels over toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers in openbaar busvervoer. Reisinformatie (zowel hoorbaar als leesbaar). Comfort en bejegening in het OV. Doelgroepenvervoer in het OV. In samenwerking met de provincie, één concessiehouder en leden van het ROCOV wordt een onderzoek gedaan naar: Uniformiteit rondom informatieborden, vertrekstaten, abri's en bushaltes. De kleurstelling, lettergrootte, lettertype, contrast. De toegankelijkheid van de voertuigen. Klantvriendelijke informatie die voor iedereen met een beperking eenvoudig optimaal toegankelijk is. Deelname aan bijeenkomsten en symposia Leden van de werkgroep hebben deelgenomen aan: Symposium kleinschalig Doelgroepenvervoer verzorgd door de Cissonius Groep. Zijn betrokken geweest bij het testen en beoordelen van de 9292 app. Zijn in overleg gegaan met de regiecentrale PlusOV over de opstartproblemen rondom het reizigerspanel. Maken deel uit van de werkgroep en zijn lid van de werkgroep Verkeer&Vervoer van de KBO- PCOB. Vertegenwoordigen de werkgroep in het APCG (Arnhems Platform Chronisch zieken en Gehandicapten). Diverse bijeenkomsten met Zorgbelang Gelderland. 19

20 Speerpunten 2018 werkgroep Toegankelijk Aanvullend OV: Toezicht houden op de uitvoering van het PvE en bestek in het Vervoersreglement van de nieuwe vervoersystemen. Verbetering van de informatievoorziening op vertrekstaten (leesbaar voor iedereen). Toezien dat het VN-verdrag voor gelijke rechten van mensen met een beperking en chronische ziekte nageleefd wordt. Digitale bereikbaarheid. Signaleren van knelpunten in het comfort en de toegankelijkheid van halteplaatsen voor iedereen, met speciale aandacht voor reizigers met een beperking, ouderen en rolstoelgebruikers. Toezien op de toegankelijkheid binnen het begrip ketenmobiliteit voor reizigers met een beperking, ouderen en rolstoelgebruikers. Structurele voorkomende problemen signaleren. Welke resultaten moeten eind 2018 in ieder geval zijn behaald? Behouden en waar nodig de kwaliteit en kwantiteit verbeteren van het OV-onderdeel in het doelgroepenvervoer met daarop aansluitende vervoerssystemen. Continueren van de goede samenwerking met de gebruikersadviesraden c.q. reizigerspanels Werkgroep Spoor Werkgroepleden: Mevrouw L. Davidse-Jonkman (voorzitter) De heer N. Menke De heer M. Neet De heer H. Schmal De heer G. Wijers De heer W. Dijkstra Mevrouw E. Tjepkema heeft vanwege studie in de loop van 2017 afscheid genomen van het ROCOV. De werkgroep spoor is in 2017 een aantal keren bijeen geweest. Tijdens één bijeenkomst was NS aanwezig. Onderwerpen die aan de orde zijn gekomen: Status station Ede-Wageningen. Drukte op de Valleilijn. Design criteria van stations: niet altijd in het voordeel van wachtende reizigers (te veel focus 20

21 op architectuur en te weinig op reizigers). Fietsenstallingen. Te korte treinen. Structureel tekort aan capaciteit (sporen, perrons, e.d.). Er is veel discussie geweest over de invoering van PHS (Programma Hoogfrequent Spoor) op de A2 corridor. Een aantal leden van de werkgroep heeft deelgenomen aan (enkele van) de vijf hierover georganiseerde bijeenkomsten. De bijeenkomsten werden geïnitieerd door NS en hieraan werd verder deelgenomen door Arriva, ProRail, Provincie Gelderland, regio Rivierenland en gemeente Tiel. Het PHS heeft vooral een nadelig gevolg voor de regionale treinen en aansluitingen. Lange overstaptijden zijn hiervan het gevolg. De wachtruimten enz. op de betreffende stations zijn hiervoor meestal onder de maat. Het feit dat deze bijeenkomsten hebben plaatsgevonden en het ROCOV daarbij aanwezig mocht zijn werd als zeer positief beoordeeld. Hoewel er geen directe verbetering in het PHS bereikt kon worden, is door NS en ProRail aangedragen dat er geprobeerd gaat worden de termijn waarin de reiziger problemen ondervindt te bekorten. Verder is deelgenomen aan een symposium over stations in Amersfoort. De Wachtkamer met OV-balie en horeca-exploitatie in het stationsgebouw in Apeldoorn is door inzet van o.a. de voorzitter van het ROCOV eindelijk tot stand gekomen en op 1 december feestelijk geopend. Deelname aan de spoortafel in Geldermalsen werd voortgezet. Inmiddels is het tracé-besluit vastgesteld en wordt een aannemer gezocht. De voortgang van ingebruikneming van toiletten op stations laat op zicht wachten. De speerpunten voor 2018: Voortzetten van regelmatig overleg met NS, ProRail, Breng, Arriva en Syntus (Keolis Nederland). 21

22 Het volgen van de langetermijnvisie op het spoor en de voortgang van PHS en de eventuele gevolgen op de regionale spoorlijnen. Aansluitingen van de busdiensten op de treinen. Zorgen voor goede informatievoorziening voor reizigers. Het volgen van ontwikkelingen inzake nieuwe stations, het vernieuwen en verbouwen van bestaande stations. Inzetten op verbetering van voorzieningen voor reizigers op stations, zoals toegankelijke toiletten, verwarmde wachtruimten, voorzieningen voor WIFI, stopcontacten voor opladen telefoons, e.d. Doortrekken Valleilijn naar Arnhem. IC stop in Harderwijk (of frequentieverhoging sprinter Amersfoort-Zwolle: is tevens een wens van de gemeente Nunspeet). Dubbelspoor Olst-Deventer Werkgroep Concessiebeheer en Tarieven Werkgroepleden (in 2017): Mevrouw T. te Dorsthorst De heer W. Mrofcynski De heer K. Jacobs De heer A.J. Nossent De heer H. Schmal (voorzitter) De heer T.T. Sprakel Mutaties in de loop van 2017: De heer W. Mrofcynski heeft het ROCOV verlaten. De heer K. Jacobs, nieuw lid De heer T.T. Sprakel, nieuw lid Aandachtsgebieden Concessiebeheer: monitoring van de uitvoering van zowel lijn-gebonden openbaar vervoer, te weten de stads-/streekbus en regionale trein als speciaal vervoer zoals regiotaxi, enz. Met de huidige langlopende concessies is dit aspect extra belangrijk geworden om de gemaakte afspraken die in de verschillende concessies zijn vastgelegd te monitoren. Tarieven en OV-chipkaart: alle tariefvoorstellen die worden gedaan door vervoerders en overheden. Hierbij worden zowel de hoogte van de tarieven als de techniek (OV-chipkaart) betrokken. 22

23 Resultaten Concessiebeheer: Na opening op 6 april van de verbinding Arnhem Düsseldorf (Abellio rijdt voor VRR) is een kleinschalig concessie-onderzoek uitgevoerd naar de OV-situatie in het grensgebied tussen Montferland, Emmerik en Zevenaar. Er is een reis gemaakt van Doetinchem via 's-heerenberg en Emmerik naar Zevenaar. Het resultaat was niet bemoedigend, een reis van 's-heerenberg naar Zevenaar is sneller en frequenter te maken via Doetinchem. De hoofdredenen waren: de zeer lange busroute van 's-heerenberg naar Emmerik en de lange wachttijd (45 min.) op station Emmerik voor de trein naar Zevenaar. Verder was het uiterst moeilijk om de juiste reisinformatie te vinden. Conclusie: Er is nog een hoop te winnen in het grensoverschrijdende OV rond Emmerik en 's- Heerenberg. Dit vergt samenwerking tussen de overheden in Duitsland en Nederland. Tarieven en OV-chipkaarttarieven 2017 De tarieven stonden dit jaar nog steeds in het teken van Tarievenhuis Oost (THO) en dan met name het besluit daarover van de opdrachtgevers en de invoering. Eén van de doelstellingen is het reizen in de dalperiode aantrekkelijker te maken. Dit wordt o.a. gedaan door het geven van kortingen (40%). Om inkomstenverlies voor de vervoerder te compenseren zijn de tarieven in de spits (voor uur) verhoogd. De ROCOV's hebben geadviseerd om slechts een kleine extra verhoging toe te passen en deze verhoging aan te passen indien daar expliciet aanleiding voor is. Beslissingen provincies De aanpassing van de km-tarieven werd in 2 stappen doorgevoerd: 50% per 1 juli 2017 en 50% per 1 januari De effecten van de invoering van het Tarievenhuis en de tariefaanpassingen zullen nauwgezet gemeten worden. Het afschaffen van de leeftijdskorting van Altijd Vrij abonnementen ging gepaard met een gefaseerde 23

24 afbouw van de leeftijdskorting voor 4-18 jarigen over een periode van 4 of 5 jaar. Compenserende maatregelen i.v.m. afschaffen Altijd Korting Scholier (AKS): Scholieren krijgen de mogelijkheid om bij het begin van het nieuwe schooljaar het jaarabonnement Altijd Voordeel Oost ( 250) met 100 cash back te kopen. Deze actie wordt volgend jaar herhaald met 75 cash back. Herintroduceren sterabonnementen Het advies om in Gelderland de sterabonnementen weer in te voeren, werd niet overgenomen. Opmerkingen: Er dient nog een onderzoek gedaan te worden naar de effecten van het tarievenhuis. Het is nog onduidelijk of de toch wel grote verhogingen van de basis-kilometer-prijzen voor de reiziger gecompenseerd zijn door producten die in de dal hoge kortingen geven. De huidige afkoopbare abonnementen gaan op basis van een concessie. Bij concessiegrens overschrijdende reizen en voor reizen in slechts een beperkt gebied zijn geen aantrekkelijke afkoopbare abonnementen beschikbaar, een gemiste kans. NOVB Via de landelijke werkgroep ROCOV's wordt input geleverd voor adviezen die op NOVB-niveau spelen. Het NOVB wordt voortgezet met als doelstelling dat er effectiever gewerkt gaat worden, waardoor mogelijk eindelijk productverbeteringen tot stand kunnen komen. Speerpunten Houden van pilots voor klein en gericht onderzoek van probleemsituaties. 2. Invulling van het adviescircuit van de ROCOV s naar het NOVB versterken. 3. Verdere invulling geven aan het gezamenlijke adviseringstraject voor de tarieven in Oostverband, en dan met name de evaluatie van het ingevoerde Tarievenhuis Oost Werkgroep OV-visie Werkgroepleden: Mevrouw L. Davidse-Jonkman Mevrouw T. te Dorsthorst Mevrouw T.H.M. Wieland-Ruth De heer Th. Arnoldus De heer H.T.M. Derks De heer P. den Duijf De heer A. Klomp 24

25 De heer H. Kuiper De heer G.J. Mouw (voorzitter) De heer H. Schmal De heer K. Zwaan De werkgroep, geformeerd in november 2014 n.a.v. de vaststelling van de OV-visie door Provinciale Staten van de Provincie Gelderland, is in deze vorm in 2017 niet meer bijeengekomen. Wel hebben er nog besprekingen plaatsgevonden rondom het project Breng flex, waarbij de heer Derks en de voorzitter zijn betrokken; deze bijeenkomsten stonden in het teken van de ontwikkelingen rond de toepassing van het systeem en de ervaringen van reizigers, chauffeurs en initiatiefnemer Hermes. De evaluatie van de in het jaar 2016 gestarte pilots heeft tijdens de reguliere ROCOV vergadering plaatsgevonden en is ook bilateraal in aparte bijeenkomsten in de diverse regio s besproken. De focus is in de eerste maanden van 2017 komen te liggen op het voornemen van de provincies Flevoland, Gelderland en Overijssel om de huidige concessies samen te voegen en te komen tot de indeling van drie nieuwe concessiegebieden. Hierbij is het bestuur nauw betrokken en heeft daarover gerapporteerd aan de leden via de plenaire vergaderingen. Voor een schets van het verloop van de gevoerde besprekingen verwijzen wij naar een apart hoofdstuk, onder de titel : Nieuwe aanbestedingen (zie hoofdstuk 5) Werkgroep Public Relations en Voorlichting Werkgroepleden: De heer G.J. Mouw (voorzitter) Mevrouw L. Davidse-Jonkman Mevrouw T. te Dorsthorst De werkgroep is ook in 2017 niet fysiek bij elkaar gekomen, maar heeft wel via c.q. telefoon contact gehouden en overleg gepleegd. Op dinsdagmorgen 3 januari heeft de voorzitter een gesprek gehad met een communicatiemedewerker van Omroep Gelderland in de vestiging in Arnhem. Naast het uitwisselen van mogelijkheden werd vooral aan het ROCOV de vraag gesteld, welke doelen men wil bereiken met publiciteitsuitingen. Afhankelijk van de insteek omtrent het vergroten van de naamsbekendheid kan dan gericht gewerkt worden aan een communicatiecampagne. 25

26 Helaas is door diverse omstandigheden, waaronder drukke reguliere werkzaamheden en de aandacht voor de plannen van de provincie rond samenwerking en nieuwe concessie-indeling, geen gevolg gegeven aan de suggestie om contact te leggen met een extern communicatiebureau. Conform de in het najaar van 2016 gemaakte afspraken is het promotiemateriaal in het voorjaar aangepast vanwege het vervallen van de aanduiding STADSREGIO. Zowel de flyer, mappen als de blocnotes zijn vernieuwd, terwijl er tevens een aanmerkelijk betere ballpoint is aangeschaft. Op het symposium Wat brengt de toekomst van het openbaar vervoer ons? gehouden op vrijdagmiddag 13 oktober in hotel Haarhuis te Arnhem zijn de nieuwe promotiematerialen gebruikt en vonden gretig aftrek bij de ruim 130 aanwezigen! Naast de bovengenoemde artikelen was er ook een prachtig gedocumenteerde brochure samengesteld, hetgeen bij velen de opmerking zeer professioneel ontlokte, met de toevoeging dat een deel van de bezoekers niet op de hoogte was van de vele activiteiten. In de maand november is, zoals gebruikelijk, de kalender voor het jaar 2018 ontwikkeld, opnieuw uitgevoerd in het format A4-liggend. Deze kalender wordt op brede schaal verspreid onder alle contacten van het ROCOV inclusief bestuurders en medewerkers Mobiliteit van alle Gelderse gemeenten en collega ROCOV s in den lande. De website wordt steeds vaker geraadpleegd, hetgeen vooral veroorzaakt wordt door de regelmatige aanpassing van de informatie. Buiten de uitgebrachte adviezen worden ook de binnengekomen adviesaanvragen van zowel de provincie als de vervoerders getoond, zodat bezoekers van de website zowel de aanvraag als ons advies kunnen volgen. Ook in het jaar 2017 heeft het, in de persoon van voorzitter Ben Mouw, de meeste vergaderingen van de Statencommissie BOC (Bereikbaarheid, Openbaar vervoer en Cultuur) bijgewoond; naast het op schrift stellen van een reactie op Statenvoorstellen wordt zo nodig ook gebruik gemaakt van het recht om in te spreken. Vooral de ontwikkelingen rond de implementatie van de OV-visie, de provinciale plannen rond de concessie-indeling, de ontwikkelingen rond de spoorlijn Arnhem Winterswijk alsmede de problematiek rond het werven van vrijwilligers voor buurtbusverenigingen gaven aanleiding om het ROCOV-standpunt kenbaar te maken. Indien daar aanleiding toe is, worden er ook persberichten uitgegeven om aandacht te vragen voor kwesties, die veel reizigers bezighouden dan wel knelpunten in het Openbaar Vervoer betreffen. 26

27 3. Adviezen, brieven, media en trainingen 3.1 Adviezen In 2017 zijn door het 75 adviezen uitgebracht, waarvan 33 gevraagd en 42 ongevraagd. Dit is een afname ten opzichte van 2016, maar nog altijd beduidend hoger dan het gemiddelde over de periode 2013 t/m Daarnaast is er ook een aantal brieven geschreven die niet onder de definitie van een formeel advies vallen; deze zijn niet meegenomen in het onderstaand overzicht Aantal adviezen Aantal Gemiddeld De adviezen hadden op diverse onderwerpen betrekking Adviezen 2017 per onderwerp Gevraagd Ongevraagd Zoals bovenstaande grafiek laat zien hadden in 2017 de meeste adviezen betrekking op tarieven en 27

28 dienstregelingen, maar ook is er over diverse andere onderwerpen geadviseerd. Aan veel adviezen gaat een discussie op het besloten deel van de website van het ROCOV vooraf. Het definitieve advies wordt mede op basis van de uitkomsten van de discussies vastgesteld. In 2017 hebben de leden actief meegedaan aan 18 discussies. In 2016 was er een top met 30 discussies. Hieronder volgt een korte toelichting op de adviezen over de tarieven en dienstregelingen (de twee categorieën waarover de meeste adviezen zijn gegeven). Adviezen over tarieven: Over tarieven en tariefswijzigingen zijn 18 adviezen uitgebracht. De meeste gingen over de nieuwe tarieven voor 2017 (Tarievenhuis Oost en regionale tarieven die buiten het THO vallen). Adviezen over de dienstregelingen: Over de vervoers- en mobiliteitsplannen en de dienstregelingen is 15 keer een advies uitgebracht. Deze adviezen gingen grotendeels over de plannen voor In enkele adviezen ging het ROCOV in op gewenste ontwikkelingen (zoals koppeling van de lijnen 89 en 165 in Druten) of op negatieve gevolgen van wegreconstructies op de doorstroming en dus de dienstregeling van buslijndiensten. Ook de verslechterde aansluitingen op de stations van Tiel en Geldermalsen als gevolg van de invoering van de 10-minutentrein (PHS) tussen Amsterdam en Eindhoven, waren aanleiding om in de pen te klimmen. 3.2 Brieven Naast adviezen heeft het ROCOV ook brieven verstuurd. De meesten zijn verstuurd als antwoord op brieven en s van burgers. In 2017 zijn meerdere klachten rechtstreeks binnengekomen bij het ROCOV, met name over de gevolgen van het opheffen van enkele buslijnen en/of verlaging van frequenties van busritten. Hierop zijn de betreffende vervoerders aangesproken. Verder is het op 13 oktober gehouden symposium per brief aangekondigd (eerst vooraankondiging en later definitieve uitnodiging). In december is de Jaarkalender 2018 samen met een begeleidende brief naar ongeveer 300 relaties toegestuurd. 3.3 Media Het ROCOV heeft in 2017 meerdere malen zelf de pers benaderd of is er door de pers zelf contact opgenomen. Door middel van persberichten zijn de media geïnformeerd over een aantal standpunten van het ROCOV; het betrof onder andere de aanvankelijke onwil van de BVO DRAN om OV-reizigers in een rolstoel te vervoeren en de onvrede over de slechte uitvoering door de vervoerders van de communicatie over het Tarievenhuis Oost. De media weten het ROCOV inmiddels goed te vinden. De voorzitter van het ROCOV is ook in

29 regelmatig door de media benaderd om de mening van het ROCOV over diverse onderwerpen te geven. Daarvoor heeft hij meerdere keren interviews aan radio, TV en de schrijvende pers gegeven. Ook zijn vertegenwoordigers van het ROCOV aanwezig geweest bij een groot aantal externe bijeenkomsten, congressen e.d. De website van het wordt steeds meer bezocht. In 2017 kreeg de website ruim bezoekers; in 2016 waren dat er nog geen en in 2015 bleef het aantal bezoekers van de website steken op bijna De drukste maanden betroffen september en oktober (symposium) met bijna 700 resp. bijna bezoekers. 3.4 Trainingen In 2017 hebben twee leden van het de basistraining gevolgd die door Rover werd georganiseerd. De trainingen richtten zich met name op het verkrijgen van algemene kennis en vaardigheden, zodat men beter kan functioneren binnen een organisatie als het ROCOV. 29

30 4. Symposium, excursies en andere activiteiten 4.1 Symposium In 2017 heeft het naar aanleiding van het tienjarige bestaan een groot symposium georganiseerd. Het op vrijdag 13 oktober 2017 georganiseerde symposium "Wat brengt de toekomst van het openbaar vervoer ons?" is succesvol verlopen. Bijna 130 belangstellenden wilden zich graag laten bijpraten door het ministerie van IenM, NS, ProRail, GS van Gelderland, TU Delft en de vervoerbedrijven Arriva, Hermes en Syntus (Keolis Nederland). Alle sprekers was voorafgaand gevraagd een quote aan te leveren met daarin hun gedachten over de toekomst van het OV: Heidi Boussen (plaatsvervangend directeur OV en Spoor van IenM) "Nieuwe spelers gaan de mobiliteitsmarkt ontwrichten en de bestaande verdienmodellen van collectieve vervoerders ondermijnen. Gedreven door data over o.a. reisgedrag weten ze mobiliteitsservices en proposities op maat te bieden. Niet alleen in dunbevolkte gebieden, zoals wij allen hopen, maar ook (en wellicht wel juist) in de drukke gebieden. Wie de klant aan zich bindt, heeft de markt. Zijn we toe aan nieuwe spelregels?" Roger van Boxtel (president-directeur van NS) Om ons land duurzaam, bereikbaar en economisch aantrekkelijk te houden is er een nieuw elan nodig waar het mobiliteit betreft. Mobiliteit moét en kàn anders: slimmer, flexibeler, groener. Die nieuwe aanpak vereist een goede samenwerking tussen de overheid en mobiliteitssector vanuit een gezamenlijke, integrale visie op mobiliteit Pier Eringa (president-directeur van ProRail) De beste trein is een rijdende trein, die goed gevuld is Anne Hettinga (CEO Arriva Nederland en voorzitter FMN) Een markt die juiste prikkels bij bedrijven naar boven haalt is de beste garantie voor toekomstbestendig OV Wijnand Veeneman (universitair hoofddocent TU Delft) Deelsystemen in mobiliteit, commercieel en ideëel, zijn het gat tussen openbaar en particulier vervoer snel aan het vullen. Vanuit het openbaar vervoer moeten we, al is het maar voor de eigen positie, die ontwikkeling omarmen en ons gaan richten op mobiliteit en niet meer op bus, tram, metro en trein. Dat klinkt veel makkelijker dan dat het zal zijn Conny Bieze (gedeputeerde mobiliteit en OV provincie Gelderland) We reizen steeds meer, gemakkelijker en verder weg. Ik zet me ervoor in om deze groeiende mobiliteit efficiënt, duurzaam en betaalbaar mogelijk te maken Michiel Cusell (regiodirecteur Oost Nederland Arriva) Mobiliteit vraagt om flexibiliteit in materieel, middelen en mindset Juul van Hout (directeur Hermes en regio directeur Oost van Connexxion) Het OV gaat in de toekomst steeds meer onderdeel uitmaken van duurzame mobiliteitsoplossingen, met daarbij ook integratie van doelgroepenvervoer. D.w.z. grote ZE voertuigen en een robuuste dienstregeling waar het moet, milieuvriendelijke en vraagafhankelijke systemen (op termijn zelfs autonome) waar het kan 30

31 Jeroen Suurmond (marketing and business director Syntus (Keolis Nederland)) De Toekomst is vandaag Ben Mouw (voorzitter van het ) Een samenhangend en herkenbaar netwerk is een must voor de reiziger Marc Maartens (dagvoorzitter; onafhankelijk adviseur/publicist verkeer en vervoer) Een ding weet je zeker: het wordt nooit zo als we nu denken De belangrijkste conclusies die uit deze leerzame middag getrokken konden worden waren: 1. Het openbaar vervoer staat veel en grote veranderingen te wachten. 2. In Gelderland is een handreiking vanuit NS en ProRail nodig om samen met de provincie en regionale vervoerders problemen op het spoor op te lossen. 3. Invulling van het Flexnet binnen de OV-visie is nog niet duidelijk. Een samenhangend netwerk blijft een vereiste voor een goed vervoersysteem. Als dat wegvalt komen groepen reizigers in de problemen. Versnippering is een nieuw probleem. Er zijn nu 6 regiecentrales voor het doelgroepenvervoer en daarnaast heeft elke vervoerder ook zijn eigen regiecentrale. Dat zijn er veel te veel. Alle vervoersystemen moeten verder zo veel mogelijk onder één noemer komen. Een uitgebreid verslag van het symposium is terug te vinden op de website van het ( 4.2 Excursies Door het worden regelmatig excursies georganiseerd met als doel kennis te nemen van nieuwe ontwikkelingen in het openbaar vervoer. Op 2 mei ging een deel van de leden op weg naar Texel om de Texelhopper te testen. De Texelhopper is een kleinschalige oplossing voor landelijke gebieden en heeft aan de wieg gestaan van o.a. Breng flex. Deze excursie had als eerste doel om zo veel mogelijk aspecten rond de werking van de Texelhopper te bekijken. Daarnaast is gekozen om de reis met het OV af te leggen zodat de gehele keten bekeken kon worden, een soort van ketenmonitor dus. Verdere bijzonderheden zijn het reizen per groep, het meegaan van een rolstoel en een relatief compact reisschema. Helaas werd het einddoel niet bereikt door een defecte spoorbrug over het Noordhollandsch Kanaal waardoor de veerboot in Den Helder naar Texel niet meer gehaald kon worden. 31

32 Voor leden van de ROCOV s in Oost organiseerde een gecombineerde excursie naar Hermes in Eindhoven en VDL in Valkenswaard. Deze vond op 19 september plaats. Doel van de excursie: een beeld krijgen van grootschalige inzet van elektrische bussen in het openbaar vervoer (Hermes) en de bouw van dubbeldeks bussen die ingezet gaan worden in de busverbinding tussen Amsterdam en IJmuiden (VDL). 4.3 Andere activiteiten Namens het was het bestuur aanwezig bij vergaderingen in ROCOV-Oost verband (Overijssel, Twente, Flevoland en Gelderland). Belangrijkste onderwerpen van bespreking vormden de ontwikkelingen rondom de verdere uitbouw van de samenwerking van de vier ROCOV s in Oost, de gezamenlijke advisering over het Tarievenhuis Oost en de uitgangspunten inzake de nieuwe OV-aanbestedingen. Het bestuur ontving, evenals in voorgaande jaren, vele uitnodigingen voor openingen, nieuwjaarsbijeenkomsten en andere evenementen. Voor zover mogelijk maakt het bestuur gebruik van de ontvangen uitnodigingen. De voorzitter van het heeft in 2017 namens Regio Oost deelgenomen aan vergaderingen over de Lange Termijn Spoor Agenda Oost (LTSA Oost). Tevens maakt de voorzitter deel uit van het voorzittersoverleg ROCOV s in Nederland, alsmede neemt de voorzitter deel aan de bijeenkomsten van het OVCP (overleg landelijke consumentenorganisaties - LOCOV en NS). In het eerste kwartaal van 2017 heeft de voorzitter zijn functie als voorzitter van de Landelijke werkgroep ROCOV s alsmede lid Dagelijks Bestuur Voorzittersoverleg en deelname aan het NOVB- CO overgedragen aan de voorzitter van het ROCOV Twente. Verscheidene leden hebben het ROCOV vertegenwoordigd bij activiteiten op regionaal en landelijk terrein. Zo neemt de penningmeester deel aan de Landelijke werkgroep ROCOV s en zijn leden van het opgenomen in regionale Reizigersraden/Adviesraden Doelgroepenvervoer (zie ook hoofdstuk 2.4.2). 32

33 5 Nieuwe aanbestedingen Met verwijzing naar de inhoud van paragraaf Werkgroep OV-visie zijn in het voorjaar van 2017 Startdocumenten nieuwe ronde aanbestedingen verschenen van de drie provincies Flevoland, Gelderland en Overijssel om te komen tot nieuwe concessie-indelingen, waarbij concessies over provinciegrenzen heen gaan. Over de twee van elkaar verschillende startdocumenten (Overijssel en Gelderland) heeft in de reguliere vergadering van het overleg tussen de ROCOV s in de Regio Oost (t.w. Flevoland, Gelderland, Overijssel en Twente) op vrijdag 7 april in Zwolle een bespreking plaatsgevonden. De ROCOV s Flevoland en Twente waren door de provincies niet geïnformeerd over de startdocumenten! Op verzoek van de Colleges van Gedeputeerde Staten van de drie provincies vond er op 11 april 2017 in het Provinciehuis in Zwolle een overleg plaats met de voorzitters van de vier ROCOV s in Regio Oost. Onderwerp van bespreking waren de startdocumenten nieuwe ronde aanbestedingen, waarover door de gedeputeerden met hun adviseurs een toelichting werd verstrekt en vragen konden worden gesteld. Aan de hand van de inhoud is er een gezamenlijke reactie van de vier ROCOV s opgesteld met onze kanttekeningen bij de beide startdocumenten. In Gelderland is deze reactie ook ter kennis van de leden van de Statencommissie BOC (Bereikbaarheid, Openbaar Vervoer en Cultuur) gebracht. Op 14 september vond in Zwolle het volgend overleg plaats over het proces rond de nieuwe aanbestedingen met vertegenwoordigers van de provincies en de besturen van de ROCOV s in Oost. In het volgende reguliere overleg op 3 november van de Regio Oost in Zwolle kwam de externe projectleider, de heer Rosbergen van MuConsult, een toelichting geven op de concept Nota van Uitgangspunten Concessies Oost. Er vond een intensieve gedachtewisseling over de inhoud plaats. Op 21 november volgde opnieuw een bestuurlijk overleg met de drie gedeputeerden in Zwolle over de concept Nota van Uitgangspunten nieuwe aanbestedingen, waarbij vanuit de ROCOV s diverse vragen werden gesteld alsmede om een nadere uitleg van de intenties werd gevraagd. Vanuit de provincies werd gevraagd om voor 13 december te reageren op de inhoud. In onderling overleg is afgesproken dat er, ondanks de verschillen in de drie provincies, een gezamenlijke reactie opgesteld zal worden, waarmee onze secretaris Jules Gilissen werd belast. Daarnaast heeft voorzitter Ben Mouw gebruik gemaakt van de mogelijkheid om zowel schriftelijk als 33

34 mondeling (6 december) de leden van de Statencommissie BOC te informeren over onze opvattingen en kanttekeningen bij de inhoud van deze concept Nota van Uitgangspunten. Na veel overleg via de mail met onze collega s in Regio Oost is er op 22 december 2017 een zeer uitgebreide reactie namens de vier ROCOV s verschenen op de concept Nota van Uitgangspunten. Deze is op die dag per post verstuurd naar de drie colleges van GS en digitaal naar de externe projectleider, provinciale contactpersonen en directies van de huidige concessiehouders (vervoerbedrijven). Uit het vorenstaande zal duidelijk zijn dat er een intensief proces plaatsvindt met forse consequenties voor de huidige situatie rond het Openbaar vervoer in de drie provincies; in het eerste halfjaar van 2018 zal het duidelijk worden of de voornemens van de provincies Flevoland, Gelderland en Overijssel gestalte zullen krijgen. Het ingezette proces vergt het nodige van bestuur en secretariaat buiten de reguliere werkzaamheden om. Op dit moment is verder nog onduidelijk wat een mogelijke herindeling van de concessies, over provinciegrenzen heen, voor gevolgen kan hebben voor de werkwijze van de provinciaal georganiseerde ROCOV s. 34

35 6. Samenstelling 6.1 Mutaties leden in 2017: In 2017 zijn twee nieuwe (consumenten)organisaties toegetreden tot het. De studenten uit Wageningen worden nu vertegenwoordigd door Student Alliance Wageningen. Mevrouw Homs is daarvan de vaste vertegenwoordiger. Ook de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN; opleiding Logistiek en Economie) neemt vanaf half 2017 deel aan het ROCOV en wordt vertegenwoordigd door de heren Jacobs en Sprakel. Namens Rover is de heer Janssen de gelederen komen versterken. Hij volgt de heren Cremers en Wijers op die in 2017 afscheid hebben genomen van het ROCOV. Bij de studentenvakbond AKKU is in de loop van 2017 afscheid genomen van mevrouw Tjepkema en de heer Mrofcynski. AKKU zal de opengevallen plek snel weer invullen. Begin 2017 heeft de heer Venhovens aangegeven vanwege andere werkzaamheden niet langer te kunnen deelnemen aan het ROCOV. Met hem is ook de deelname van de Verenigde Studenten Arnhem tot een einde gekomen. De Samenwerkende Ouderenbonden Gelderland (SBOG) is eind 2016 opgehouden te bestaan. De ouderenorganisaties worden nu vertegenwoordigd door de samenwerkende ouderenbonden KBO-PCOB. 6.2 Organisaties en leden per 31 december