Spelling havo 4. Udens College h/v. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Spelling havo 4 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Udens College h/v 29 september 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Start Inleiding Werkwoordspelling Werkwoordsvormen Persoonsvorm Deelwoorden Infinitieven Spellingsregels Inleiding Hoofdletters Leestekens Meervoud Tussenklank Tekens bij letters Getallen schrijven Zelfstandig gebruik Aan elkaar of los? Afkortingen D-Toets Antwoorden Spelling Over dit lesmateriaal Pagina 1 Spelling havo 4

3 Start Inleiding Goed spellen is belangrijk. Al vanaf de basisschool leer je de regels, maar het is belangrijk deze steeds te herhalen. Als je veel fouten maakt, word je namelijk al snel niet serieus genomen. Het is ook belangrijk dat je de regels kent omdat bij de werkwoordspelling je niet kan vertrouwen op de spellingcorrector. De module 'Spelling' bestaat uit de volgende onderdelen: Onderdeel Tijd Onderdeel Tijd A Inleiding en orientatie 15 min Meervoudsuitgangen 30 min B Werkwoordspelling De tussenklank 30 min Persoonsvorm tt en vt 30 min Tekens bij letters 30 min Deelwoorden 30 min Getallen schrijven 30 min Infinitief en gebiedende wijs 30 min Zelfstandig gebruikte woorden 20 min TOETS 30 min Aan elkaar of los 30 min C Overige spellingsregels Afkortingen 30 min Hoofdletters en leestekens 50 min TOETS 30 min Als je alles leest en maakt, heb je voor deze module ongeveer 7 klokuren nodig. De stof is echter Pagina 2 Spelling havo 4

4 allemaal herhaling uit de onderbouw. Je kunt dus een keuze maken uit de verschillende onderdelen, en meer tijd besteden aan de regels die je niet (meer) beheerst. In de planner staat namelijk maar een week voor de hele module spelling. Werkwoordspelling Werkwoordsvormen Als je de werkwoordsvormen niet herkent, kan je ook niet beredeneren hoe het werkwoord gespeld moet worden. Daarom hier kort een paar richtlijnen om te bepalen met welke werkwoordsvorm je te maken hebt. We onderscheiden: A. Persoonsvorm B. Deelwoorden C. Infinitieven Bekijk de Kennisbank voor meer uitleg. KB: Werkwoordsvormen Bekijk ook het volgende filmpje: Persoonsvorm Bestudeer de Kennisbank Nederlands, waarin uitleg wordt gegeven over: de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd (t.t.) de persoonsvorm in de verleden tijd (v.t.) KB: De persoonsvorm Maak nu de volgende opdrachten. De persoonsvorm in de t.t. Pagina 3 Spelling havo 4

5 maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Post.nl [verzorgen]... de verzending van dat pakje wel. a. verzorgt a. verzorgd a. verzorgdt 2 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. De Chinese gigant Alibaba [zorgen]... voor de grootste beursgang ooit in de VS. a. zorgd a. zorgt a. zorgdt 3 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Zij [giechelen]... al de hele les. a. giecheld a. giecheldt a. giechelt 4 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. [Worden]... je broer als je een zusje krijgt? a. Wordt a. Word a. Wort 5 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. [Worden]... je zus leraar als ze afstudeert? a. Wort a. Wordt a. Word 6 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Wat [bedoelen]... die jongen nu eigenlijk? Pagina 4 Spelling havo 4

6 a. bedoeld a. bedoelt a. bedoeldt 7 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Dit [gebeuren]... in goed overleg met de technische staf van AZ. a. gebeurt a. gebeurd a. gebeurdt 8 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. [Vinden]... u ook dat Yuri mee had gemoeten? a. Vindt a. Vind a. Vinden 9 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Hij [worden]... boos als je niet [stoppen]... a. word, stoppen a. wordt, stopt a. word, stopt 10 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Hij [beweren]... dat wel, maar zij [geloven]... hem niet. a. beweerdt, geloofd a. beweerd, gelooft a. beweert, gelooft 11 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. De regen [plensen]... op het dak van de caravan. a. plensen a. plenst a. plens 12 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Ik [peinzen]... er niet over. Pagina 5 Spelling havo 4

7 a. peins a. peinst a. peinsdt 13 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. [Fietsen]... jij altijd zo hard? a. Fietst a. Fiets a. Fietsen 14 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. De trainer [oordelen]... positief over zijn optreden. a. oordeeldt a. oordeelt a. oordeeld 15 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Hij [antwoorden]... positief op zijn vraag. a. antwoordt a. antwoorden a. antwoort 16 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. De minister [schrijven]... dat er opnieuw [worden]... geloot. a. schrijft, word a. schrijfdt, wordt a. schrijft, wordt 17 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Verder [melden]... de krant geen bijzonderheden. a. melden a. meldt a. meld 18 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Zij [schreeuwen]... het uit als zij het goede nieuws [horen].... Pagina 6 Spelling havo 4

8 a. schreeuwdt, hoort a. schreeuwd, hoordt a. schreeuwt, hoort 19 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd. Kies het juiste antwoord. Hij [betreuren]... zijn opmerking. a. betreurdt a. betreurd a. betreurt De persoonsvorm in de t.t. of v.t. maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Jij [verwaarlozen] (t.t.) de vriendschap. 2 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Hij [geloven] (t.t.) dat jij hem leugens [vertellen] (t.t.). 3 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Ik [wachten] (v.t.) erg lang op hem. 4 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Hij [besteden] (t.t.) te veel tijd aan het gamen. 5 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). [Verzenden] (v.t.) je broer het cadeau nog een keer? 6 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). De helikopter [landen] (v.t.) op een strand bij Tripoli. 7 Pagina 7 Spelling havo 4

9 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Zij [verplegen] (t.t.) hem al twee maanden. 8 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). [Beantwoorden] (t.t.) jij die nog een keer? 9 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Het [bevreemden] (v.t.) ons niet dat hij won. 10 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Het varken [wroeten] (v.t.) met zijn snuit in de grond. 11 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Wij rekenen erop dat iedereen de club [ondersteunen] (t.t.). 12 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Op school [uitmunten] (v.t.) hij niet erg, maar hij [slagen] (v.t.) met uitstekende cijfers voor zijn examen. 13 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Hij [verlenen] (v.t.) de scooter geen voorrang. 14 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Dat [gebeuren] (t.t.) niet nog een keer. 15 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Deze vereniging [strijden] (v.t.) jaren voor de rechten van dieren. 16 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Hij [veroorloven] (t.t.) zich wel erg veel. 17 Vul de juiste persoonsvorm in, in de tegenwoordige tijd (t.t.) of de verleden tijd (v.t.). Pagina 8 Spelling havo 4

10 Mijn broer [gamen] (t.t.) per dag toch al snel twee uur. Deelwoorden We onderscheiden bij de deelwoorden: voltooide deelwoorden (VD) onvoltooide deelwoorden (OD) Bekijk de Kennisbank Nederlands voor meer uitleg. KB: Deelwoorden Maak nu de volgende opdrachten. t.t. / v.t. / OD / VD maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Ik heb toch gezeg (VD) dat je de gebrad (VD) gehaktballetjes eerst moet serveren. 2 Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De raket verwoes (v.t.) het hoofdkwartier van de overrompel (VD) vijand. 3 Vul de juiste letters in. Kies uit: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Hij berei (t.t.) de maaltijd met een verbaas (VD) uitdrukking op zijn gezicht. Pagina 9 Spelling havo 4

11 4 Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De gestel (VD) vragen werd (v.t.) door de minister vlot beantwoor (VD). 5 Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Wild om zich heen trappen (OD) snel (v.t.) hij naar de kleedkamer. 6 Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De verbred (VD) weg zal morgen worden opgestel (VD). 7 Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De gewi (VD) muur wer (v.t.) de volgende dag al weer bekla (VD). 8 Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Vrijdag presenteer (t.t.) de groep het nieuwe album die bij een nieuwe platenmaatschappij wor (t.t.) uitgebrach (VD). 9 Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Iedereen hoop (t.t.) dat de groep dan een spetteren (OD) optreden verzorg (t.t.). 10 Vul de juiste letters in. Pagina 10 Spelling havo 4

12 Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Wij verwacht (t.t.) de kinderen lachen (OD) aan te treffen. 11 Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Hij fax (v.t.) dat hij fietsen (OD) zou komen. 12 Vul de juiste letters in. Gebruikte afkortingen: t.t. = tegenwoordige tijd; v.t. = verleden tijd; OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Hij spur (v.t.) naar de finish waar zijn voorsprong wer (v.t.) getime (VD). OD / VD maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De straat was [bezaaien] (VD) met [verbranden] (VD) papieren. 2 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Hij lachte [verontschuldigen] (OD). 3 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De niets [vermoeden] (OD) soldaten werden volledig [verrassen] (VD). 4 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. Pagina 11 Spelling havo 4

13 OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De [aftreden] (OD) voorzitter hield een [verrassen] (OD) toespraak. 5 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De [slinken] (VD) voorraad had een [demotiveren] (OD) uitwerking op het personeel. 6 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De kinderen werden naar huis [begeleiden] (VD) en daar [verwelkomen] (VD) door de burgemeester. 7 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De [berekenen] (VD) prijzen waren [baseren] (VD) op de prijzen van de verwerken (VD) grondstoffen. 8 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Het [vermelden] (VD) voorval bleek te zijn [verzinnen] (VD). 9 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Hij antwoordde [ontkennen] (OD) op de [stellen] (VD) vraag. 10 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Het gemeentebestuur heeft [beloven] (VD) dat de straten niet lang [opbreken] (VD) zullen zijn. 11 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord De [haten] (VD) voorzitter werd al snel weer van zijn functie [ontheffen] Pagina 12 Spelling havo 4

14 (VD). 12 Schrijf de werkwoorden in de goede vorm. OD = onvoltooid deelwoord; VD = voltooid deelwoord Er zijn nog maar [bedroeven] (OD) weinig treinen die niet zijn [beschilderen] (VD). Voltooide deelwoord maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Wat is het juiste voltooide deelwoord? Dat is voor hem [snijden]... koek. a. gesnede a. gesneden a. gesnijden a. gesneedden 2 Wat is het juiste voltooide deelwoord? De onlangs [poten]... aardappelen staan te rotten in de natte grond. a. gepoten a. gepootte a. gepote a. gepootten 3 Wat is het juiste voltooide deelwoord? Het [haten]... regiem werd eindelijk verdreven. a. gehaatte a. gehate a. gehaten a. gehaatten 4 Wat is het juiste voltooide deelwoord? Hij moest voor straf de [bekladden]... tafels schoonmaken. Pagina 13 Spelling havo 4

15 a. beklade a. bekladden a. bekladde a. bekladen 5 Wat is het juiste voltooide deelwoord? Wij eten vanavond [braden]... haan met frites. a. gebrade a. gebraden a. gebraadde a. gebraadden 6 Wat is het juiste voltooide deelwoord? Het [vergeten]... paspoort lag nog steeds op het kastje. a. vergete a. vergeette a. vergeten a. vergeetten 7 Wat is het juiste voltooide deelwoord? De [verharden]... weg had nog een erg zachte berm. a. verharden a. verhardde a. verhardden a. verharde 8 Wat is het juiste voltooide deelwoord? Het pas [witten]... plafond vertoonde nog enkele strepen. a. gewitte a. gewite a. gewitten a. gewiten 9 Wat is het juiste voltooide deelwoord? Het lijk van de [vermoorden]... crimineel lag daar opgebaard. a. vermoorde a. vermoorden a. vermoordden a. vermoordde Pagina 14 Spelling havo 4

16 10 Wat is het juiste voltooide deelwoord? Deze [aantasten]... planten kunnen we beter weggooien. a. aangetastte a. aangetasten a. aangetaste a. aangetastten 11 Wat is het juiste voltooide deelwoord? In de omgeving van de [stranden]... boot lagen honderden gymschoenen. a. gestranden a. gestrandde a. gestrandden a. gestrande 12 Wat is het juiste voltooide deelwoord? De met de hand [geweven]... vloerkleden lagen daar te koop. a. geweefde a. geweve a. geweven a. geweefden 13 Wat is het juiste voltooide deelwoord? De [opleggen]... straffen moesten direct na de uitspraak worden uitgevoerd. a. opgelegden a. opgelegde a. opgelegen a. opgelegdde 14 Wat is het juiste voltooide deelwoord? De sterk [kruiden]... gehaktballen werden door de feestgangers erg gewaardeerd. a. gekruide a. gekruidde a. gekruidden a. gekruiden 15 Wat is het juiste voltooide deelwoord? De [vergroten]... foto stond al op het kastje. Pagina 15 Spelling havo 4

17 a. vergrootte a. vergroten a. vergrotten a. vergrote 16 Wat is het juiste voltooide deelwoord? Pas maanden later werden de resten op het [verlaten]... eiland gevonden. a. verlate a. verlaten a. verlaatten a. verlaatte 17 Wat is het juiste voltooide deelwoord? De gisteren [afgelasten]... westrijd wordt volgend weekend gespeeld. a. afgelasten a. afgelastte a. afgelaste a. afgelastten 18 Wat is het juiste voltooide deelwoord? De [beboeten]... automobilist reed de volgende dag alweer door rood. a. beboete a. beboette a. beboeten a. beboetten Infinitieven Pagina 16 Spelling havo 4

18 De infinitief (onbepaalde wijs) Als we een werkwoord moeten vervoegen gaan we uit van de infinitief ofwel het hele werkwoord. In een woordenboek wordt van werkwoorden altijd de infinitief gegeven. De infinitief eindigt bijna altijd op -en: lopen, werken, leren, lachen etc. Uitzonderingen: slaan, staan, gaan, etc. Infinitieven kunnen voorkomen als zelfstandige naamwoorden. Voorbeelden: Hardlopen is goed voor je. Schaatsen is erg populair. Maak de volgende opdracht. Infinitief maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Is het vet-cursief gedrukte woord een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? Hij had genoeg van het leven. a. werkwoord a. zelfstandig naamwoord 2 Is het vet-cursief gedrukte woord een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? Opruimen doen de meeste kinderen niet graag. a. werkwoord a. zelfstandig naamwoord 3 Is het vet-cursief gedrukte woord een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? Jullie zullen toch netter moeten werken. a. zelfstandig naamwoord a. werkwoord 4 Is het vet-cursief gedrukte woord een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? Ik zal je daar nog over mailen. a. werkwoord a. zelfstandig naamwoord 5 Pagina 17 Spelling havo 4

19 Is het vet-cursief gedrukte woord een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? Vijf kilometer kan ik makkelijk lopen. a. zelfstandig naamwoord a. werkwoord 6 Is het vet-cursief gedrukte woord een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? Voorlezen vindt ze erg leuk om te doen. a. zelfstandig naamwoord a. werkwoord 7 Is het vet-cursief gedrukte woord een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? We zullen een reis naar Parijs boeken. a. werkwoord a. zelfstandig naamwoord 8 Is het vet-cursief gedrukte woord een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? Werken is goed voor je. a. zelfstandig naamwoord a. werkwoord 9 Is het vet-cursief gedrukte woord een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? Ik kan erg slecht tegen wachten. a. zelfstandig naamwoord a. werkwoord Gebiedende wijs Als in een zin een bevel of opdracht staat en die zin heeft geen onderwerp, dan staat de zin in de gebiedende wijs. De zin begint met een persoonsvorm die bestaat uit de stam van het werkwoord. Voorbeelden: Leg neer die bal! Doe je mond open! Pak je boek! Ga de klas uit! Opmerking Als na het werkwoord het persoonlijk voornaamwoord 'u' wordt gebruikt, dan komt er wel een -t na de stam. Voorbeelden: Gaat u maar voor. Pagina 18 Spelling havo 4

20 Noteert u dat even. Maak de volgende opdracht. Werkwoorden in goede vorm maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. [Verwachten] niet teveel van die nieuwe aanpak! 2 Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. [Pakken] je spullen en [gaan] naar huis! 3 Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. [Opletten] dat ze niet te veel nemen! 4 Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. [Lopen] nou toch eens door! 5 Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. [Lezen] eens wat voor! 6 Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. [Gaan] jij maar eerst! 7 Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. [Vertrouwen] nu eens op je eigen kennis! 8 Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. [Wassen] je handen en [gebruiken] een zakdoek! 9 Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. Pagina 19 Spelling havo 4

21 [Stoppen] met kletsen en [gaan] aan het werk! 10 Zet de werkwoorden die tussen [ ] staan in de goede vorm. [Denken] eerst na voor je begint! Spellingsregels Inleiding Spelling berust op afspraken. Deze afspraken over hoe we een woord schrijven, maken het mogelijk doeltreffend met taal om te gaan. Het is dan ook handig als we allemaal dezelfde regels hanteren. De spellingcontrole is een handig hulpmiddel, maar die is lang niet foutloos. Er bestaat een groot aantal regels voor een goede spelling en van een schrijver wordt verwacht dat hij die regels kent en juist toepast. Het is belangrijk dat je goed spelt, want schrijfproducten met veel fouten maken een slordige indruk. Hoofdletters Alleen het eerste woord van een zin begint met een hoofdletter. Als de zin begint met een apostrof dan schrijf je het tweede woord met een hoofdletter. Voorbeeld: 's Morgens ruimt mijn vader altijd de vaatwasser uit. Als een zin met een cijfer begint, krijg je geen hoofdletter. Voorbeeld: 13 leerlingen waren afwezig. Bestudeer de Kennisbank Nederlands over hoofdletters. KB: Hoofdletters Bekijk ook het volgende filmpje: Pagina 20 Spelling havo 4

22 Maak de volgende opdracht. Hoofdletters maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Selecteer het juiste antwoord. a. Zeer geachte mevrouw Jansen, a. Zeer Geachte Mevrouw Jansen, 2 Selecteer het juiste antwoord. a. een Eskimo a. een eskimo 3 Selecteer het juiste antwoord. a. de Middeleeuwen a. de middeleeuwen 4 Selecteer het juiste antwoord. a. het middelnederlands a. het Middelnederlands 5 Selecteer het juiste antwoord. a. prinses Maxima a. Prinses Maxima 6 Selecteer het juiste antwoord. a. de heer Van Dalen a. de Heer Van Dalen 7 Selecteer het juiste antwoord. a. de winter a. de Winter 8 Selecteer het juiste antwoord. Pagina 21 Spelling havo 4

23 a. een bijbellezing a. een Bijbellezing 9 Selecteer het juiste antwoord. a. het fries a. het Fries 10 Selecteer het juiste antwoord. a. De Minister van Buitenlandse Zaken a. De minister van Buitenlandse Zaken 11 Selecteer het juiste antwoord. a. het stadhuis a. het Stadhuis 12 Selecteer het juiste antwoord. a. een Tweede Kamerfractie a. een tweede Kamerfractie 13 Selecteer het juiste antwoord. a. Pepsi-Cola a. pepsi-cola 14 Selecteer het juiste antwoord. a. de poolster a. de Poolster 15 Selecteer het juiste antwoord. a. de Volkskrant a. De Volkskrant 16 Selecteer het juiste antwoord. a. een Nobelprijswinnaar a. een nobelprijswinnaar 17 Selecteer het juiste antwoord. a. het Katholicisme a. het katholicisme Pagina 22 Spelling havo 4

24 18 Selecteer het juiste antwoord. a. Franse kranten a. franse kranten 19 Selecteer het juiste antwoord. a. God a. god 20 Selecteer het juiste antwoord. a. steenkolenengels a. Steenkolenengels 21 Selecteer het juiste antwoord. a. een colaatje a. een Colaatje 22 Selecteer het juiste antwoord. a. een spaghettivreter a. een Spaghettivreter 23 Selecteer het juiste antwoord. a. een gereformeerde a. een Gereformeerde 24 Selecteer het juiste antwoord. a. een sint-bernardshond a. een Sint-Bernardshond 25 Selecteer het juiste antwoord. a. de hoge raad a. de Hoge Raad Leestekens Pagina 23 Spelling havo 4

25 We onderscheiden de volgende leestekens: punt komma puntkomma dubbele punt aanhalingstekens uitroepteken vraagteken Bestudeer het gebruik van leestekens in de Kennisbank Nederlands. KB: Leestekens Bekijk het filmpje: Opdracht 9 In de volgende opdracht ga je in een aantal zinnen de juiste leestekens invullen. Overleg met je docent of je deze zinnen digitaal invult of dat je de opdracht uitprint. Klik hier om de opdracht te downloaden. Meervoud Meervoudsuitgangen Het meervoud van een zelfstandige naamwoord vorm je door er de meervoudsuitgangen -s, 's, -en of n achter te schrijven. De -s schrijf je er aan vast als dat geen probleem voor de uitspraak oplevert: sektes, tantes, printers en bureaus. Als je een fout bij de uitspraak kunt maken schrijf je 's: auto's, piano's, alinea's, baby's, jury's en ski's. Klik op de Kennisbank Nederlands voor meer uitleg. KB: Meervoudsuitgangen Bekijk het filmpje: ecver=2 Maak de volgende opdracht. Pagina 24 Spelling havo 4

26 Meervoud maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Vul het meervoud in. danseres = 2 Vul het meervoud in. epidemie = 3 Vul het meervoud in. framboos = 4 Vul het meervoud in. abrikoos = 5 Vul het meervoud in. kapitein = 6 Vul het meervoud in. lerares = 7 Vul het meervoud in. centrum = 8 Vul het meervoud in. dief = 9 Vul het meervoud in. dievegge = 10 Vul het meervoud in. Pagina 25 Spelling havo 4

27 tuinpad = 11 Vul het meervoud in. gebed = 12 Vul het meervoud in. flens = 13 Vul het meervoud in. verlof = 14 Vul het meervoud in. kolonel = 15 Vul het meervoud in. melodie = 16 Vul het meervoud in. technicus = 17 Vul het meervoud in. biervat = 18 Vul het meervoud in. lomperik = 19 Vul het meervoud in. portemonnee = 20 Vul het meervoud in. slurf = Pagina 26 Spelling havo 4

28 Tussenklank De tussen -s Hoofdregel: In samenstellingen wordt een -s geschreven, wanneer deze ook wordt uitgesproken. Dus: stationsplein, moederskindje en scheepswrak. Bekijk het filmpje: ecver=2 De tussen -e of -en Hoofdregel: De tussen -en wordt geschreven wanneer het eerste woord van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud heeft op -en. Het is dus: kippenei, want het meervoud van kip is alleen kippen. Maar het is aspergesoep en gedaanteverwisseling, want het meervoud van asperge is asperges, terwijl het meervoud van gedaante zowel gedaanten als gedaantes kan zijn. Bekijk het filmpje: De tussen -e of -en: uitzonderingen Er zijn zeven uitzonderingen waarbij je geen tussen -en maar een tussen -e gebruikt. Sommige woorden houden een -e als tussenletter, hoewel ze als je de hoofdregel zou volgen -en zouden moeten krijgen. 1. Woorden die verwijzen naar een unieke persoon of zaak: zonnestraal, maneschijn en Koninginnedag. 2. In bijvoeglijke naamwoorden waarvan het eerste deel alleen maar wordt gebruikt als versterking van het bijvoeglijke tweede deel: apetrots, boordevol, reuzeleuk en beregoed. 3. Het eerste deel van het woord is een zelfstandig naamwoord zonder meervoud: rijstepap en roggebrood. 4. Het eerste deel van het woord heeft een meervoud op -s en en: groentesoep, gedachtewisseling. 5. Het eerste deel van het woord is een zelfstandig woord met alleen een meervoud op -s: aspergekweker, etagewoning. 6. Het eerste deel van het woord is geen zelfstandig naamwoord: hogeschool, blindedarm, rodekool, knarsetanden. 7. Het woord wordt niet meer als een samenstelling gezien: bolleboos, pagegaai, schattebout. Je kunt deze uitleg nalezen in de Kennisbank Nederlands. KB: Tussenletters Maak nu de volgende opdrachten. Pagina 27 Spelling havo 4

29 Geef aan waarom de woorden goed zijn gespeld. Je kunt kiezen uit de volgende mogelijkheden. Vul de juiste letter in. A. Het eerste woord van de samenstelling is een zelfstandig naamwoord dat alleen een meervoud heeft op -en. B. Woorden die verwijzen naar een unieke persoon of zaak. C. In bijvoeglijke naamwoorden waarvan het eerste deel alleen maar wordt gebruikt als versterking van het bijvoeglijke tweede deel. D. Het eerste deel van het woord is een zelfstandig naamwoord zonder meervoud. E. Het eerste deel van het woord heeft een meervoud op -s en en. F. Het eerste deel van het woord is een zelfstandig woord met alleen een meervoud op -s. G. Het eerste deel van het woord is geen zelfstandig naamwoord. H. Het woord wordt niet meer als een samenstelling gezien. 1. krantenlezer = 10. roggebrood = 2. bolleboos = 11. Koninginnedag = 3. rijstepap = 12. rodekool = 4. maneschijn = 13. reuzeleuk = 5. blindedarm = 14. groentesoep = 6. apetrots = 15. huizenhoog = 7. gedachtewisseling = 16. beregoed = 8. schattebout = 17. etagewoning = 9. pannekoek = 18. knarsetanden = Samenstellingen maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Maak samenstellingen. krant + bericht = 2 Maak samenstellingen. aap + lazarus = 3 Maak samenstellingen. beuk + nootje = 4 Maak samenstellingen. aap + gezicht = 5 Maak samenstellingen. publiek + wissel = Pagina 28 Spelling havo 4

30 6 Maak samenstellingen. meisje + stem = 7 Maak samenstellingen. spin + wiel = 8 Maak samenstellingen. reus + gezellig = 9 Maak samenstellingen. karnen + melk = 10 Maak samenstellingen. zon + bril = 11 Maak samenstellingen. varken + blaas = 12 Maak samenstellingen. tarwe + kiem = 13 Maak samenstellingen. goed + morgen = 14 Maak samenstellingen. arm + lui = 15 Maak samenstellingen. boer + kool = 16 Pagina 29 Spelling havo 4

31 Maak samenstellingen. kat + bak = 17 Maak samenstellingen. scoren + kaart = 18 keuze + mogelijkheid = 19 Maak samenstellingen. eend + ei = 20 Maak samenstellingen. visser + schuit = 21 Maak samenstellingen. stad + archief = 22 Maak samenstellingen. asperge + teler = 23 Maak samenstellingen. rug + spraak = 24 Maak samenstellingen. benzine + damp = 25 Maak samenstellingen. burgemeester + sjerp = Tekens bij letters Pagina 30 Spelling havo 4

32 Om uitspraakproblemen te voorkomen, worden trema, liggend streepje en apostrof gebruikt. A. Gebruik liggend streepje en trema. Bekijk het filmpje: B. Gebruik liggend streepje. Bekijk het filmpje: C. Gebruik apostrof. Bekijk het filmpje: Bestudeer nu de Kennisbank Nederlands voor uitleg, voorbeelden en uitzonderingen. KB: Trema, liggend streepje, apostrof Maak de volgende opdracht. Trema, liggend streepje en apostrof maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Welk woord is goed gespeld? a. lolly'tje a. lollietje 2 Pagina 31 Spelling havo 4

33 Welk woord is goed gespeld? a. mede-erfgenaam a. mede erfgenaam 3 Welk woord is goed gespeld? a. woonwerkverkeer a. woon-werkverkeer 4 Welk woord is goed gespeld? a. maag-darmkanaal a. maagdarmkanaal 5 Welk woord is goed gespeld? a. geüpload a. ge-upload 6 Welk woord is goed gespeld? a. sms-en a. sms en 7 Welk woord is goed gespeld? a. s-hertogenbosch a. s-hertogenbosch 8 Welk woord is goed gespeld? a. financiëel a. financieel 9 Welk woord is goed gespeld? a. opticiën a. opticien 10 Welk woord is goed gespeld? a. Amsterdam-West a. Amsterdamwest 11 Welk woord is goed gespeld? Pagina 32 Spelling havo 4

34 a. antiabortusbeweging a. anti-abortusbeweging 12 Welk woord is goed gespeld? a. KNVBbestuurder a. KNVB-bestuurder 13 Welk woord is goed gespeld? a. huisvaders en moeders a. huisvaders en moeders 14 Welk woord is goed gespeld? a. 16 jarige a. 16-jarige 15 Welk woord is goed gespeld? a. douches a. douche s 16 Welk woord is goed gespeld? a. drie m-s a. drie m s 17 Welk woord is goed gespeld? a. atheneum a. atheneüm 18 Welk woord is goed gespeld? a. coordinator a. coördinator 19 Welk woord is goed gespeld? a. polaroid a. polaroïd 20 Welk woord is goed gespeld? a. ambi-eren a. ambiëren Pagina 33 Spelling havo 4

35 21 Welk woord is goed gespeld? a. be-oordeeld a. beoordeeld 22 Welk woord is goed gespeld? a. begroeiing a. begroeïng 23 Welk woord is goed gespeld? a. 48+-kaas a. 48+ kaas 24 Welk woord is goed gespeld? a. opas gehoortoestel a. opa s gehoortoestel 25 Welk woord is goed gespeld? a. Ronnies shirt a. Ronni's shirt Getallen schrijven Wanneer schrijf je getallen in letters en wanneer in cijfers? Bestudeer de uitleg met voorbeelden in de Kennisbank Nederlands. KB: Getallen schrijven Bekijk het filmpje: ecver=2 Maak de volgende opdracht. Schrijfwijze van getallen maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Pagina 34 Spelling havo 4

36 1 Welke schrijfwijze is de juiste? Ik had een... voor het proefwerk. a. 7 a. zeven 2 Welke schrijfwijze is de juiste? Bij het vliegtuigongeluk zijn... mensen omgekomen. a. 120 a. honderdtwintig 3 Welke schrijfwijze is de juiste? Zij bestelden... zakken melkpoeder. a. tweehonderdtwintig a Welke schrijfwijze is de juiste? Hij werd... bij de clubkampioenschappen. a. 3 a. derde 5 Welke schrijfwijze is de juiste? Je mag daar nog maar... km per uur rijden. a. 30 a. dertig 6 Welke schrijfwijze is de juiste? Bij de wedstrijd waren... aanwezig. a. drieduizend a Welke schrijfwijze is de juiste? De volgende repetitie is.... a. 25 februari 2015 a. vijfentwintig februari 2015 Pagina 35 Spelling havo 4

37 8 Welke schrijfwijze is de juiste? We gaan verder met maat 17 op pagina 56. a a. zeventien a. zeventien... zesenvijftig 9 Welke schrijfwijze is de juiste? Voor dat gerecht heb ik... gram bloem nodig. a. driehonderd a Welke schrijfwijze is de juiste? Bij de demonstratie liepen wel... mensen mee. a. twee miljoen a Welke schrijfwijze is de juiste? De overnachting kost.... a. 120 of 120 euro a. honderdtwintig euro 12 Welke schrijfwijze is de juiste? In totaal zijn er al meer dan... mensen naar de voorstelling komen kijken. a a. tienduizend Zelfstandig gebruik Pagina 36 Spelling havo 4

38 Zelfstandig of bijvoeglijk gebruikte bijvoeglijke naamwoorden, telwoorden en voornaamwoorden Zelfstandig gebruikte woorden krijgen -n als ze op mensen slaan die niet in de dezelfde zin genoemd worden. Zelfstandig gebruikte woorden krijgen geen -n als ze op mensen slaan die wel in dezelfde zin genoemd worden. Zelfstandig gebruikte woorden krijgen geen -n als ze op dieren, planten of dingen slaan. Bijvoeglijk gebruikte woorden krijgen geen n: vele aanwezigen, beide gemeenten, alle medewerkers, enkele glazen bier. Bekijk het filmpje: ecver=2 Bekijk de voorbeelden op Kennisbank Nederlands. KB: Zelfstandig gebruik Maak nu de volgende opdracht. Zelfstandig gebruik maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en Van die saucijzenbroodjes lust ik er wel enkel. 2 Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en Het aantal drugsverslaafd in Heerlen is stabiel gebleven. 3 Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en De supporters verwachtten all een klinkende overwinning. 4 Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en De bezoekers waren zeer enthousiast en sommig kwamen nog een keer naar Pagina 37 Spelling havo 4

39 de tentoonstelling. 5 Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en Na enkel glazen water kwam hij weer bij. 6 Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en De honden liepen naar elkaar toe. Beid blaften. 7 Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en De meeste leerlingen hadden hun huiswerk af; slechts enkel hadden het niet gemaakt. 8 Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en De meest van ons hadden toch een leuke dag gehad. 9 Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en Sommige leraren waren ontevreden over het resultaat, maar de meest waren positief. 10 Wat is de juiste vorm? Vul aan met -e of -en De aanwezig cursisten gingen met veel energie aan het werk. Aan elkaar of los? Welke zelfstandige naamwoorden en bijvoeglijke naamwoorden schrijf je aan elkaar en welke los? Wanneer schrijf je tekort, teveel en tegoed aan elkaar en wanneer schrijf je het los van elkaar? Bestudeer de Kennisbank Nederlands. KB: Aan elkaar of los Bekijk het filmpje: ecver=2 Pagina 38 Spelling havo 4

40 Maak de volgende opdracht. Je kunt bij 'Antwoorden' kijken of je de juiste keuze hebt gemaakt. Opdracht Vul op de...de juiste woorden in: aan elkaar of los geschreven. Maak de juiste keuze. 1. We mogen... dat hij goed nagedacht heeft. A. ervan uitgaan B. ervanuit gaan 2. Het hangt... of dat gaat lukken. A. ervan af B. ervanaf 3. Zij woont niet naast de makelaar, maar.... A. er boven B. erboven 4. We zullen er dit keer...? A. van afzien B. vanafzien 5. Zit jij vandaag...? A. voorin B. voor in 6. Zij zit... de tram. A. achterin B. achter in 7. Jij moet niet telkens... praten. A. erdoorheen B. erdoor heen 8. Ik zal proberen... te denken. A. er aan B. eraan 9. Jullie moeten er niet steeds.... A. tussen doorlopen B. tussendoor lopen 10. Het is nog maar de vraag of we.... A. erop vooruitgaan B. eropvoor uitgaan Maak nu de volgende opdracht. Te veel of teveel, te goed of tegoed, te kort of tekort maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Haar was niets. 2 Pagina 39 Spelling havo 4

41 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. We deden ons aan een heerlijke maaltijd. 3 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. De gordijnen zijn nu ze gewassen zijn. 4 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Jan is om naar de theoretische leerweg te gaan. 5 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Een aan slaap kan ook slecht voor de mens zijn. 6 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Voetbalfans zorgen helaas voor geweld. 7 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Door het aan onnodige uitgaven zitten we nu met een. 8 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Echte vrienden heb je nooit. 9 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Ik heb al weer glazen. 10 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Pagina 40 Spelling havo 4

42 Vul het juiste antwoord in. Anna is voor deze wereld. 11 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Het van de overheid is voor het eerst in vijf jaar weer lager dan de Europese begrotingsnorm. 12 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Door de goede inschrijving hebben wij nu een aan leerlingen. 13 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Het aan voorschot wordt naar u overgemaakt. 14 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Woorden schieten ons na dat voorval. 15 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Wat gebeurt met mijn als ik naar een andere provider ga? 16 Te veel of teveel, te kort of tekort, te goed of tegoed? Vul het juiste antwoord in. Een aan vitamine D kan leiden tot depressiviteit. Afkortingen Pagina 41 Spelling havo 4

43 Als je een woord afkort, eindig je de afkorting met een punt. Per afgekort woord gebruik je een punt. Je gebruikt een hoofdletter als die ook in het woord voorkomt: hr. = heer p. = pagina m.b.t. = met betrekking tot jl. = jongstleden blz. = bladzijde Z.K.H. = Zijne Koninklijke Hoogdheid Een paar uitzonderingen zijn: dhr. = de heer, z.o.z. = zie ommezijde en a.s. = aanstaande Veel gebruikte afkortingen krijgen kleine letters en geen punten: cao, wc, btw, dvd, apk, mbo, pc, havo, info Afgekorte eigennamen van bedrijven en instellingen schrijf je met hoofdletters en zonder punten: EU, VVD, NAVO, UMC, NS Afgekorte namen van ziekten schrijven we met hoofdletters behalve als ze tot het dagelijks taalgebruik behoren. Het is ME (myalgische encefalomyelitis of Mobiele Eenheid) en MKZ (mond-en-klauwzeer), maar soa en aids Afgekorte namen van wetten, besluiten of overheidsplannen schrijven we met hoofdletter. AOW = Algemene ouderdomswet WAO = Wet op de Arbeidsongeschiktheid verzekering KB = Koninklijk Besluit VUT = vervroegde uittreding Internationaal erkende afkortingen voor eenheden, maten, gewichten en chemische elementen krijgen geen punt: kwh = kilowattuur cm = centimeter kg = kilogram MB = Megabyte H = waterstof Er blijven een aantal uitzonderingen over waarvoor moeilijk en regel valt te geven. Handig zijn in dat geval de websites: Woordenlijst Nederlandse taal en Maak de volgende opdrachten. Afkortingen maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Pagina 42 Spelling havo 4

44 1. 2. j.l plm. jr. p.p. s.v.p. par. e.o. etc. 10. m.n. 11. afz. 12. a.s. 13. v.l.n.r. 14. i.p.v. 15. t.k.a. a. b. c. d. e. jaar f. g. h. i. j. k. l. jongstleden afzender paragraaf en omstreken per persoon in plaats van plusminus van links naar rechts aanstaande s'il vous plaît m. met name n. o. et cetera te koop aangeboden Afkortingen maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Hoe kort je de volgende woorden af? jongstleden = 2 Hoe kort je de volgende woorden af? nummer = 3 Pagina 43 Spelling havo 4

45 Hoe kort je de volgende woorden af? nader overeen te komen = 4 Hoe kort je de volgende woorden af? of iets dergelijks = 5 Hoe kort je de volgende woorden af? Openbaar Ministerie = 6 Hoe kort je de volgende woorden af? opmerking = 7 Hoe kort je de volgende woorden af? Nederlandse Spoorwegen = 8 Hoe kort je de volgende woorden af? onvoltooid verleden tijd = 9 Hoe kort je de volgende woorden af? Pedagogische academie voor het basisonderwijs = 10 plusminus = 11 Hoe kort je de volgende woorden af? professor = 12 Hoe kort je de volgende woorden af? terbeschikkingstelling = 13 Hoe kort je de volgende woorden af? ten opzichte van = Pagina 44 Spelling havo 4

46 D-Toets Je sluit het onderdeel Spellingsregels af met een d-toets. Noteer de antwoorden op een los blaadje, en lever in bij je docent. Werkwoordspelling Zoek de tien fouten in de werkwoordspelling. Noteer alleen de juiste vorm van het werkwoord. Gratis digitale schrijfhulp Het project Elektronisch platform wetenschappelijk schrijven van de KU Leuven heeft een digitale schrijfhulp opgelevert, die fouten in teksten herkend. Op de website van de universiteit word de gebruiker gevraagd in een vakje een tekst in te vullen, waarna de site drie punten controleert: structuur, stijl en spelling. De tool berekend en markeert een aantal mogelijke problemen en fouten in de tekst. Bijzonder is dat de tool niet alleen naar spelfouten kijkt, maar ook naar structuur, samenhang en stijl. Het gaat dan bijvoorbeeld om (te) vaak gebruiktte woorden, de zins- en alinealengte en structuurwoorden zoals vervolgens, omdat en zoals. Bij stijl komen een paar vaak voorkomende fouten aan bod, zoals een overdadig gebruik van vervagers': woorden als verschillende, sommige, bepaalde en vaak. Het laatste onderdeel is de spellingcontrole: Dat gebeurd bij ons beter dan in Word, beweerd professor De Wachter van de Universiteit Leuven. Hij voegt daar meteen aan toe: Maar het belangrijkste is dat alle fouten samen verzamelt worden. Spelfouten springen het snelst in het oog, maar vaak zijn ze een indicator van andere problemen, zoals een alinea die slecht is opgebouwt. Werkwoordspelling is overigens uitgesloten, omdat de tool niet ontleed. Blijven oefenen op dus! Naar: Gratis digitale schrijfhulp, Per behandeld onderwerp krijg je nu een meerkeuzevraag voorgelegd, die je moet beantwoorden. Succes! Welk woord is juist? 1. abbonnees of abonnees alleszinds of alleszins burgermeester of burgemeester chagerijnig of chagrijnig... Welk woord is juist? 5. babies of baby's leliën of lelieën niveaus of nouveaux cafees of cafés bacterieën of bacteriën... Welk woord is juist? 10. klerenzooi of klerezooi gedaanteverwisseling of gedaantenverwisseling paradepaard of paradenpaard beroepssport of beroepsport aanvangssnelheid of aanvangsnelheid... Pagina 45 Spelling havo 4

47 Welk woord is juist? 15. mee-eten of meeëten trainer-coach of trainercoach shampoo's of shampoos begroeiing of begroeïng... Welk woord is juist? 19. elfduizend of elf duizend viermiljoen of vier miljoen e of zevende januari of acht januari... Schrijf voluit! 23. m.n i.p.v prof OM... Antwoorden Spelling Spellingsregels Opdracht 9 1. De wethouder zei: 'Dat plan voer ik niet meer uit, dat zal mijn opvolger moeten doen.' 2. 'Als ik mijn huiswerk af heb,' zei Guus, 'kom ik nog even wat chillen.' 3. Hij dacht nog: 'Waarom heb ik dat niet eerder gedaan?' 4. De leraar vroeg wie het ook zouden doen. 5. Loop nou eens door! 6. Onze kantine heeft tegenwoordig een veel groter aanbod: chips, broodjes gezond, broodje koket, gevulde koeken, cola, sinas, enz. 7. Ik kijk graag naar het programma 'De wereld draait door'. 8. 'Zullen we volgend jaar weer naar Praag gaan,' vroeg de mentor, 'of willen jullie naar Barcelona?' 9. 's Winters ben ik veel actiever dan 's zomers. 10. 'Lieverd, ik hou echt van je,' zei hij tegen zijn prinses. Opdracht krantenlezer = A 10. roggebrood = D 2. bolleboos = H 11. Koninginnedag = B 3. rijstepap = D 12. rodekool = G 4. maneschijn = B 13. reuzeleuk = C 5. blindedarm = G 14. groentesoep = E 6. apetrots = C 15. huizenhoog = A 7. gedachtewisseling = E 16. beregoed = C Pagina 46 Spelling havo 4

48 8. schattebout = H 17. etagewoning = F 9. pannenkoek = A 18. knarsetanden = G Opdracht ervan uitgaan ('Uit' is een deel van het werkwoord 'uitgaan'.) 2. ervan af ('Af' hoort bij het werkwoord 'afhangen'.) 3. erboven (Een voorzetsel dat niet bij het werkwoord hoort, moet je verbinden met het voorzetsel en/of de bijwoorden er, daar, hier en waar.) 4. van afzien ('Af' hoort bij het werkwoord 'afzien'.) 5. voorin (Een voorzetsel moet je met een voorafgaand voorzetsel of bijwoord verbinden als het niet bij het daaropvolgende zelfstandige naamwoord hoort.) 6. achter in (In hoort bij het daaropvolgende zelfstandige naamwoord.) 7. erdoorheen (Een voorzetsel dat niet bij het werkwoord hoort, moet je verbinden met het voorzetsel en/of de bijwoorden er, daar, hier en waar.) 8. eraan (Een voorzetsel dat niet bij het werkwoord hoort, moet je verbinden met het voorzetsel en/of de bijwoorden er, daar, hier en waar.) 9. tussendoor lopen ('Door' is hier geen deel van een werkwoord.) 10. erop vooruitgaan ('Vooruitgaan' is hier één werkwoord.) Pagina 47 Spelling havo 4

49 Pagina 48 Spelling havo 4

50 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Udens College h/v Laatst gewijzigd 29 september 2017 om 09:37 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad leerling/student gemiddeld Gebruikte Wikiwijs Arrangementen VO-, content. (2016). Module Spelling H4. Pagina 49 Spelling havo 4