Grammatica - Werkwoord HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 augustus 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Grammatica - Werkwoord Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Extra 1 - vwo Extra 2 - lvoorl Verderkijker Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Grammatica - Werkwoord Vooraf In deze grammaticaopdracht staat het werkwoord centraal. Leerdoelen Aan het eind van deze les: Kun je in je eigen woorden vertellen wat een werkwoord is. Kun je werkwoorden in een tekst herkennen. Kun je een voorbeeld geven van een vervoeging van een werkwoord. Ken je het verschil tussen sterke en zwakke werkwoorden. Eindproduct Je doet verslag van een onderzoek naar het aantal keer dat het werkwoord gemiddeld voorkomt in een willekeurige tekst. De omvang van het verslag is niet groter dan een half A4-tje. Beoordeling Je verslag laat je beoordelen door je docent. Je docent beoordeelt het verslag op: Werkwijze Activiteiten De inhoud: gaat het verslag over het aantal keer dat het werkwoord in een tekst voorkomt? De omvang: is het verslag niet groter dan een half A4-tje? De vorm: is het verslag netjes vormgegeven? Taalfouten: bevat je verslag niet te veel taalfouten? Stap Stap 1 Stap 2 Groepsgrootte Alleen Alleen + samen Activiteit Bestudeer het Kennisbankitem 'Het werkwoord' en maak de oefeningen. Maak de oefening over de verschillende vormen van het werkwoord. Pagina 2

4 Stap 3 Alleen + samen Wanneer is een werkwoord sterk of zwak? Stap 4 Alleen Tel het aantal werkwoorden in de tekst. Stap 5 Alleen + samen Tel het aantal werkwoorden in de tekst. Stap 6 Alleen Schrijf een kort verslag. Benodigdheden Geen extra benodigdheden. Tijd Voor deze opdracht heb je ongeveer twee lesuren nodig. Stap 1 Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands het volgende onderwerp: KB: Grammatica: Het werkwoord Maak daarna de volgende twee oefeningen: Toets kn.nu/aj63u 1 van 20 De jongens stonden tot hun enkels in de modder. Pagina 3

5 2 van 20 Meester vroeg of ze het niet beter konden. 3 van 20 De kleuters lustten allemaal wel een ijsje. 4 van 20 Na een uurtje misten ze allemaal hun moeder. 5 van 20 Het was heel gevaarlijk op de weg omdat het overal mistte. 6 van 20 De tocht was lang maar ze hadden zich goed voorbereid. 7 van 20 In de grot vonden ze een aantal prehistorische schilderingen. 8 van 20 Ze wonden het touw van de vlieger om een plank. 9 van 20 Pagina 4

6 De jongen bakte niets van zijn examen. 10 van 20 Alle deelnemers zakten door het ijs. 11 van 20 De hyena s likten hun wonden en gingen verder. 12 van 20 De jongeman raadde het getal in één keer! 13 van 20 Hij witte de muur met een grote kwast. 14 van 20 De honger was erg, ze leden er allemaal onder. 15 van 20 De auto raakte bijna de vangrail. 16 van 20 Pagina 5

7 Moeder was boos, de kinderen mochten niet meer van hun kamer. 17 van 20 Het smalle pad leidde naar een open plek in het bos. 18 van 20 Het potje poker was spannend en ze kaartten tot diep in de nacht door. 19 van 20 Hij hoorde achter zich een vreemd geluid. 20 van 20 En ze leefden nog lang en gelukkig! Toets kn.nu/y2xsm 1 van 10 Volgens de consumentenbond is een goede internetbeveiliging te moeilijk voor de gemiddelde gebruiker. Pagina 6

8 2 van 10 Jan woonde op het platteland en hield veel van wandelen. 3 van 10 Onze hond speelt buiten met een balletje. 4 van 10 Ik vind het tof! 5 van 10 De jongeman raadde het getal in één keer! 6 van 10 De kleuters lustten allemaal wel een ijsje. 7 van 10 Ze winden het touw van de vlieger om een plank. Pagina 7

9 8 van 10 Moeder is boos, de kinderen mogen niet meer van hun kamer. 9 van 10 En ze leefden nog lang en gelukkig! 10 van 10 De jongen bakte niets van zijn examen. Stap 2 Verschillende vormen van het werkwoord Werkwoorden zijn woorden die aangeven wat er gebeurt of wat iets of iemand doet. Een werkwoord heeft verschillende vormen. Download nu het volgende werkblad en maak de twee oefeningen. Werkblad werkwoorden Bespreek je antwoorden met een klasgenoot. Pagina 8

10 Stap 3 Sterk of zwak? Werkwoorden worden verdeeld in zwakke en sterke werkwoorden. Bij sterke werkwoorden verandert de klinker van de stam. Bijvoorbeeld: De kinderen lopen op straat. vt: liepen. Lopen is dus een sterk werkwoord. Bij zwakke werkwoorden blijft de klinker gelijk. Bijvoorbeeld: Ze spelen samen. vt: speelden. Spelen is dus een zwak werkwoord. Schrijf nu zelf vijf voorbeelden van sterke werkwoorden op en ook vijf voorbeelden van zwakke werkwoorden. Vergelijk de werkwoorden die jij hebt opgeschreven met de werkwoorden die je buurman/buurvrouw heeft opgeschreven. Zijn er woorden waar jullie over twijfelen? Stap 4 Pagina 9

11 Hieronder zie je een tekst van precies 100 woorden. Tel het aantal werkwoorden in de tekst. Hoeveel procent van de woorden in deze tekst is een werkwoord? Werkwoorden worden verdeeld in zwakke en sterke werkwoorden. > Bij sterke werkwoorden verandert de klinker van de stam. Bijvoorbeeld: Tegenwoordige tijd: De kinderen lopen op straat. Verleden tijd: De kinderen liepen op straat. Lopen is dus een voorbeeld van een sterk werkwoord. > Bij zwakke werkwoorden blijft de klinker gelijk. Bijvoorbeeld: Tegenwoordige tijd: De kinderen spelen samen. Verleden tijd: De kinderen speelden samen. Spelen is een zwak werkwoord. > Sommige werkwoorden zijn zowel sterk als zwak. Bijvoorbeeld: Tegenwoordige tijd: De jongen spuugt op straat. Verleden tijd: De jongen spuugde/spoog op straat. Op internet kun je wel een lijst vinden met de sterke werkwoorden. Wat denk je? Bevat deze tekst meer of minder werkwoorden dan een willekeurige tekst? Stap 5 Ga op internet naar een willekeurige website. Selecteer op de website een tekst van ongeveer 100 woorden. Plak de tekst in Word. In Word kun je zien uit hoeveel woorden de tekst bestaat. Is de tekst langer dan 100 woorden, haal dan aan het eind een aantal woorden weg. Tel nu het aantal werkwoorden in de tekst. Hoeveel procent van de woorden in jouw tekst zijn werkwoorden? Verschilt het percentage veel van het percentage dat je in stap 4 hebt gevonden? Vraag aan een aantal klasgenoten welke percentages zij gevonden hebben. Durf je antwoord te geven op de vraag: "Hoeveel procent van de woorden in een tekst is een werkwoord?" Stap 6 Pagina 10

12 Schrijf nu een kort verslag over het onderzoekje dat je gedaan hebt. Het verslag krijgt als titel: 'Het aantal werkwoorden in een tekst'. Schrijf in het verslag: Wat je onderzocht hebt. Hoe je te werk bent gegaan. Wat je conclusie is. Je verslag mag niet groter zijn dan een half A4-tje. Onder de knop 'Vooraf' kun je vinden hoe je docent het verslag gaat beoordelen. Lees de beoordelingscriteria nog een door en pas je verslag eventueel nog wat aan. Tevreden? Laat je verslag beoordelen door je docent. Extra 1 - vwo Werkwoord Schrijf een korte tekst (ongeveer half A4) over een scholier die naar huis fietst en onderweg een Pagina 11

13 verkeersongeluk ziet gebeuren. Je schrijft deze tekst in de verleden tijd (ovt). In deze tekst gebruik je minimaal 10 veranderlijke (sterke) werkwoorden en één onveranderlijk (zwak) werkwoord. Wissel je tekst uit met die van een medeleerling. Onderstreep in de tekst van je klasgenoot het zwakke werkwoord. Zet nu de tekst van je klasgenoot in de tegenwoordige tijd (ott). Kijk tenslotte elkaars teksten na en bespreek daarna de fouten. Extra 2 - lvoorl Leerlingen voor leerlingen Op de website vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Hieronder staat een video die goed past bij dit thema. Bekijk de video. Kun je de video goed volgen? Bespreek de inhoud van de video met een klasgenoot. Let op: Als je de video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg. Verderkijker Verderkijker De Verderkijker biedt bij de opdracht passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes. Voor het onderdeel Werkwoord zijn de volgende items geselecteerd. youtube.com Uitleg in een video. Oefenen Oefening: Maak een dictee voor een klasgenoot met de vetgedrukte werkwoorden uit de lijst. Pagina 12

14 Uitleg in een video. In de Verderkijker wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Mocht u vragen/opmerkingen hebben, of constateert u een niet-werkende link, horen wij dit natuurlijk graag. Dit kan via onze helpdesk. Pagina 13

15 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 19 augustus 2016 om 14:11 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en doelen Nederlands; Begrippenlijst en taalverzorging; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 14