Lezen - Plaats en tijd vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Lezen - Plaats en tijd Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Lezen - Plaats en tijd Vooraf Leerdoel Je weet dat plaats en tijd effect hebben op het verhaal. Je weet dat een schrijver kan spelen met tijd in een verhaal. Je kunt zelf variëren met tijd en plaats in een verhaal. Eindproduct Je gaat vragen beantwoorden over het gebruik van plaats en tijd in een fragment uit een luisterboek. Alleen of samen? Je werkt alleen. Soms vergelijk je je antwoorden met een klasgenoot, speelt elkaars docent en verbetert het werk waar nodig. Als je er niet uitkomt vraag je een medeleerling of de docent om hulp. Tijd Je kunt twee lesuren aan deze opdracht besteden. Stap1 Pagina 2

4 Plaats en tijd Elk verhaal speelt zich af op een bepaalde plaats en in een bepaalde tijd. Plaats en tijd hebben veel invloed op het verhaal. Op een school kunnen er hele andere dingen afspelen, dan in een onderzeeër. Een verhaal dat zich afspeelt in de toekomst kan veel verschillen, van een verhaal dat zich afspeelt in de huidige tijd. Vaak wordt in een verhaal wel iets over de plaats en tijd gezegd. Als dat niet zo is, kun je het meestal wel uit de tekst afleiden. Je kunt dan afgaan op de kleding die gedragen wordt, de omgeving of de gebeurtenissen. Een schrijver kan in zijn verhaal spelen met tijd. Bestudeer de theorie daarover in de Kennisbank Nederlands. KB: Tijd in een verhaal Doe de volgende invuloefening. Neem de tekst over in je schrift of kopieer het in een Worddocument en vul de woorden in op de goede plek. Je kan kiezen uit: eerdere - korte - tijdsvertraging - de verteltijd - flashback - vertelde tijd De tijd die er verstrijkt in een verhaal wordt de... genoemd. Het hoeft niet zo te zijn, dat een boek over een lange periode dikker is, Pagina 3

5 dan een boek over een... periode. Dit heeft te maken met de verhouding tussen... en de vertelde tijd. De schrijver gebruikt een... als hij/zij zeer uitgebreid over een bepaalde gebeurtenis schrijft. De schrijver kan ook een... gebruiken. Dan wordt er in het verhaal iets verteld over... gebeurtenissen. Bespreek je antwoorden met een medeleerling. Hebben jullie de woorden op dezelfde plaats gezet? Stap2 Plaats In deze opdracht ga je de plaats waar een verhaal zich afspeelt onder de loep nemen. 1 Lees de volgende tekst goed door. Het gaat over plaats en tijd in een verhaal. Plaats en tijd Ze zijn erg belangrijk voor het verhaal Elk verhaal speelt zich af op een bepaalde plek. Het kan in Nederland zijn, of in een ander land, ergens anders op de wereld. Misschien lees je net een toekomstverhaal en speelt het verhaal zich af op Mars. De plaats waar een verhaal zich afspeelt, heeft invloed op het verhaal. In een lift kunnen heel andere dingen gebeuren dan aan het strand, in een gevangenis of op school. De schrijver kiest een plek voor het verhaal dat hij wilt vertellen. Hij kan zijn personages precies de ruimte geven die hij wil. Wanneer? Elk verhaal speelt zich af in een bepaalde tijd. De tijd waarin een verhaal zich afspeelt, heeft gevolgen voor het verhaal. Als een verhaal in de riddertijd speelt, kunnen er geen auto's in voorkomen of sms-jes. Aanwijzingen In een verhaal vind je aanwijzingen over de plek en de tijd waarin het verhaal zich afspeelt. Soms worden plaats en tijd genoemd, maar af en toe moet je op de aanwijzingen af gaan. Dan kijk je naar de omgeving, de kleding, wat de personages in het verhaal doen en wat er gebeurt. Bron: Schooltv Pagina 4

6 2 Kies een leesboek uit dat jou leuk lijkt om te lezen. Lees hoofdstuk 1 van het boek. 3 Beantwoord de volgende vragen. Waar speelt het verhaal zich af? Is het logisch dat het verhaal zich op die plaats afspeelt? Leg uit! Waar zou hetzelfde verhaal zich nog meer kunnen afspelen? 4 Bespreek met een medeleerling de antwoorden op de vragen. Waarschijnlijk hebben jullie het eerste hoofdstuk van een ander boek gelezen. Hierdoor moeten jullie elkaar eerst kort over de inhoud van het boek vertellen. Probeer elkaar goede feedback te geven. Heeft je medeleerling de vragen op een goede manier beantwoord? Waarom wel of niet? Jullie mogen hier vijf minuten voor gebruiken. Stap3 Tijd In deze opdracht ga je de tijd wanneer een verhaal zich afspeelt onder de loep nemen. 1 Lees het tweede hoofdstuk van het boek dat je in de vorige opdracht hebt uitgekozen. 2 Beantwoord de volgende vragen: Wanneer speelt het verhaal zich af? Hoe lang is de verteltijd? Hoe lang is de vertelde tijd? Is er gebruik gemaakt van flashbacks? Leg je antwoord uit. Is er gebruik gemaakt van een tijdsverdichting of een tijdssprong? Leg je antwoord uit. 3 Pagina 5

7 Bespreek met een medeleerling de antwoorden op de vragen. Probeer elkaar goede feedback te geven. Heeft je medeleerling de vragen op een goede manier beantwoord? Waarom wel of niet? Jullie mogen hier vijf minuten voor gebruiken. Stap4 Herschrijven In deze opdracht ga je een stukje uit het boek dat jij hebt gekozen herschrijven. Het is de bedoeling dat je de plaats en/of de tijd verandert, zodat het verhaal in het boek anders wordt. 1 Lees hoofdstuk drie uit je boek. Let goed op de plaats waar het verhaal zich afspeelt en de tijd waarin het verhaal zich afspeelt. 2 Bedenk welk stukje uit het hoofdstuk je wilt veranderen, door de plaats en/of de tijd te veranderen. Herschrijf dit stukje. Zorg ervoor dat de verandering die jij aanbrengt, invloed heeft op het verhaal. Voorbeeld: Het verhaal gaat over een jongen en een meisje die verliefd zijn op elkaar. Ze gaan daten in de stad. De jongen gaat met de metro naar de afgesproken plaats toe. De versie die jij bedenkt, speelt zich af in de middeleeuwen. De jongen komt dan niet met de metro naar de afgesproken plaats, maar te paard. Gebruik voor deze opdracht maximaal twintig minuten. 3 Bespreek met een medeleerling het stukje dat je hebt herschreven. Probeer elkaar goede feedback te geven. Is je medeleerling creatief geweest in het bedenken van de verandering? Wat is de invloed van de verandering op het verhaal? Gebruik voor deze opdracht ongeveer vijf minuten. Stap5 Luisterboek Een boek kun je niet alleen lezen, je kunt er ook naar luisteren. In deze opdracht ga je luisteren naar een fragment uit De grijze jager, geschreven door John Flanagan. 1 Luister naar het eerste hoofdstuk van het boek. Pagina 6

8 Beschrijf de plaats en de tijd in het verhaal. Beantwoord de vragen Wanneer speelt het verhaal zich af? Hoe lang is de verteltijd? Hoe lang is de vertelde tijd? Is er gebruik gemaakt van flashbacks? Leg je antwoord uit. Is er gebruik gemaakt van een tijdsverdichting of een tijdssprong? Leg je antwoord uit. Waar speelt het verhaal zich af? Is het logisch dat het verhaal zich op die plaats afspeelt? Leg uit! Waar zou hetzelfde verhaal zich nog meer kunnen afspelen? 3 Wissel je antwoorden met een klasgenoot. Beoordeel elkaars antwoorden. Hiervoor mag je ongeveer vijf minuten gebruiken. 4 Bespreek samen de antwoorden. Verbeter, waar nodig, de antwoorden en beschouw het gesprek als een leergesprek. Eventuele vragen kun je aan de docent stellen. Hiervoor mag je ongeveer vijf minuten gebruiken. Pagina 7

9 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 August 2016 om 16:18 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Nederlands; Schrijfvaardigheid; Leesvaardigheid; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting Pagina 8 2 uur en 0 minuten