Het kind naar school. Gevolgen voor het eetgedrag?! Verdieping op de JGZ richtlijn Voeding en Eetgedrag 4-19 jaar

Transcriptie

1 Het kind naar school. Gevolgen voor het eetgedrag?! Verdieping op de JGZ richtlijn Voeding en Eetgedrag 4-19 jaar Ingrid Mimpen kinderdietist Voeding & Zo Rotterdam Voedingskundige ondersteuning CJG Rijnmond i.s.m. Brenda Glas, kinderdietist Kenniscarrousel CJG Rijnmond

2 In deze workshop verdieping op: Gezonde Voeding 4 19 jaar: tussendoortjes (eten/drinken) Aandachtspunten bij over- en onder-gewicht Valkuilen en aandachtspunten bij deze leeftijd Hoe kunnen jongeren omgaan met voedselverleidingen (interactief) Communiceren met pubers Signaleren & verwijzen bij voedingsproblemen/eetstoornissen

3 1 e levensjaren van belang voor gezondheid kind op volwassen leeftijd

4 Alleen een gezonde basis is niet genoeg Leren omgaan met verleidingen is belangrijk

5 Wat is gezonde voeding voor 4-19 jaar? Update ????????????????? Vaste eet/drinkmomenten ABH basisvoedingsmiddelen Ruimte voor extra (eten/drinken) maar hoeveel? Eventueel vitamine D (donkere huidskleur)

6 Ruimte voor extra s? 4 8 jaar: 200 kcal 9 13 jaar: 200 kcal meisjes/ 300 kcal jongens jaar: 300 kcal meisjes/ 400 kcal jongens Praktische kennis/vaardigheden vaak niet optimaal bij ouders (bron Voedingscentrum)

7 Hoe groot is die ruimte?(testje) Eten Drinken Drop (5 stuks) Softijsje Gevulde koek Klein zakje chips Mini marsje Ham-kaascroissant Evergreen Kapitein koek Patatje mayo Cola (blikje) Red Bull (blikje) Arizona icetea (flesje) Breezer (flesje) Pilsje (glas) IJsthee (glas) Diksap (glas) Sportdrank AA High Energy (flesje)

8 Inter-generatie cirkel van overgewicht Overgewicht kindertijd Zwaar kind Overgewicht volwassene Zwangerschaps- diabetes Overgewicht Pre -zwangerschap

9 Aandacht voor gewicht Overgewicht -> JGZ richtlijn Overgewicht 1. Voeding: Let op extra s (incl. dranken) Niet lijnen/ wel ontbijt Kleinere porties Minder suikerrijke dranken Minder producten met hoge energie-dichtheid 2. Beweging / beeldschermtijd 3. Eetgedrag: structuur/ omgaan met verleidingen Ondergewicht (of neiging tot) 1. Wat is oorzaak? - Negatief zelfbeeld? - Piekeren over uiterlijk? - (extreem) lijngedrag? - Problemen? 2. Beginnend lijngedrag of eetprobleem? Vertrouwensrelatie van belang gewichtsproblemen

10 Valkuilen schoolgaande jeugd Basisschool (ouders advies) Invloed > leeftijdsgenoten Wijze van kinderopvang (officiele opvang/alleen thuis/familie) Tractaties / kinderfeestjes Beeldschermtijd Zakgeld Vanaf bovenbouw kans op beginnend lijngedrag/negatief zelfbeeld bij (vooral) meisjes Voorbeeld gedrag ouders in eetopvoeding blijft van belang Middelbare school (kind) Beginnen met Alcohol? Meer snacken Sociale druk leeftijdsgenoten Verleidingen kantine/supermarkt/ sportlocaties Rol sociale media/slankheidsideaal Ouders nog wel invloed (bv inkoopbeleid, samen eten)

11 Rol JGZ 4+ van Kennis naar Vaardigheden Kennis gezonde voeding is niet voldoende om te komen tot gezond(er) eetgedrag. Vaardigheden zijn een must. Nu zelf aan de slag: Groepjes formeren Schrijf steekwoorden /korte zinnen op wat jongeren kunnen doen om de vele voedselverleidingen te weerstaan (bv kantine, supermarkt, thuis) 5 voorbeelden per groepje 1 rapporteert terug Tijdspad 10 minuten Nabespreking centraal

12 Rol JGZ 4+ van Kennis naar Vaardigheden Van kennis naar vaardigheden om voedselverleidingen te weerstaan: Mogelijke rol voor JGZ 4+ (naast ouders en evt andere hulpverleners) Hoe? 3 categorieën te benoemen 1. Verminderen aantal dagelijkse verleidingen 2. Verminderen aantrekkingskracht van verleidingen 3. Versterken van het doel gezond eten Bron: project Tempest, grootschalig Europees onderzoek in 9 landen onder jongeren jaar

13 Gezond eten vergt zelfregulatie Zelfregulatie strategieën dragen bij aan leren weerstaan van dagelijkse verleidingen

14 6 zelfregulatie- strategieën van eetgedrag Categorie Vermijden hoeveelheid verleidingen in directe omgeving Strategie Zuinig met wilskracht Niet sterk maar slim Voorbeeld uit buurt snackbar snack/snoep uit het zicht Verminderen aantrekkingskracht verleiding Versterk het doel om gezond te eten Eten vergeten Nee zeggen Van voornemen naar actie Geheugensteuntjes Iets anders doen, afleiding zoeken ( als-dan -plan) Nee tegen ongezonde dingen zeggen Fruit mee naar school Als ik niet veel snack word ik niet dik

15 VB snackdagboek jongeren WAAR WAS JE? 0 thuis 0 snackbar 0 anders, namelijk 0 school 0 winkelcentrum 0 bijbaantje 0 park 0 station 0 bioscoop 0 onderweg 0 op visite 0 cafe/terras 0 op een feestje Zelfobservatie of self-monitoring voorbeeld

16 Met wie was je? Wat voor gevoel had je? 0 alleen 0 familie 0 verveeld 0 gezellig 0 vriend(in) 0 klasgenoten 0 gespannen 0 bang 0 vrienden 0 onbekenden 0 verdrietig 0 prikkelb 0 kennissen 0 anders, namelijk 0 opgewonden 0 anders Had je echt trek? 0 ja 0 nee Zelfobservatie of self-monitoring voorbeeld, Bron Fluitend door de chocoladefabriek, Voedingscentrum

17 Met wie was je? Wat voor gevoel had je? 0 alleen 0 familie 0 verveeld 0 gezellig 0 vriend(in) 0 klasgenoten 0 gespannen 0 bang 0 vrienden 0 onbekenden 0 verdrietig 0 prikkelb 0 kennissen 0 anders, namelijk 0 opgewonden 0 anders Had je echt trek? 0 ja 0 nee Zelfobservatie of self-monitoring voorbeeld, Bron Fluitend door de chocoladefabriek, Voedingscentrum

18 Samengevat: omgaan met verleidingen 1. Ga verleidingen uit de weg 2. Maak verleidingen kleiner 3. Zoek afleiding 4. Zeg nee 5. Stel regels op 6. Stilstaan bij doelen Allen op wilskracht gaat het niet lukken! JGZ kan jongeren helpen om een strategisch plan te maken -> mijn doel tool op site Voedingscentrum

19 Communiceren met pubers Leestips: 1. Luister je wel naar mij? Gespreksvoering met kinderen tussen 4 en 12 jaar 2. Ik heb ook wat te vertellen! Communiceren met pubers en adolescenten Door Martine F. Delfos

20 Signaleren van mild eetprobleem Bij lichte vorm van verstoord eetgedrag: Voorlichting/advies door JGZ -> doorverwijzen of samenwerken (bv pedagoog/psycholoog, maatschappelijk werk, kinderdietist) Naar huisarts/kinderarts - bij vermoeden somatische oorzaak - of aanwijzingen voor complexe psychosociale oorzaak - en /of (beginnende) eetstoornis Symptomen die kunnen wijzen op een eetstoornis (bij oudere kinderen) - Langdurige voedselweigering of langdurig slechte voedselinname (> 1 maand) BRON: Stroomdiagram 0 19 jaar (overzichtskaart bij richtlijn)

21 Signaleren van eetstoornissen Sexe: 90% is vrouw. Erfelijke aanleg: rol is aanwezig maar niet duidelijk Leeftijd: vooral jonge meisjes, begin puberteit Persoonlijkheidskenmerken: perfectonisme, prestatiegerichtheid, overmatige behoefte aan controle (niet specifiek voor eetstoornissen) Specifieke risicofactoren zoals eerdere eetproblemen, negatief lichaamsbeeld, obesitas en eerdere lijnpogingen A.N. en B.N: kan al op leeftijd 8 tot 10 jaar beginnen. Met name bij klassieke eetstoornis

22 Signaleringsinstrumenten Bij verdenking klassieke eetstoornis

23 Signaleringsinstrumenten Bij verdenking klassieke eetstoornis

24 Praktische pedagogische adviezen ouders Voor jonge kinderen-> zie JGZ richtlijn Voeding & Eetgedrag Structuur bieden blijft belangrijk Rol ouders nog steeds aanwezig -> inkoopbeleid, samen eten waar mogelijk Specifiek voor schoolgaande jeugd: * Vermijd conflicten aan tafel * Aandacht voeding & bewegen, verband eten emoties, slankheidsideaal, rol reclame en media * Stimuleer zelfvertrouwen en positieve lichaamsbeleving Met name bij klassieke eetstoornis

25 Naar wie doorverwijzen? Of samenwerken! (Kinder)diëtist* *

26 Vragen? Specifieke scholingsbehoefte? Meld het de staf. Dank voor jullie aandacht! Ingrid Mimpen Kinderdietist Voeding & Zo Rotterdam