Aanbod van levensmiddelen in schoolkantines
|
|
- Dina Koning
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Aanbod van levensmiddelen in schoolkantines Versie 1 Datum 12 januari 2011 Status
2
3 DEFINITIEF Schoolkantines 12 januari 2011 Colofon Projectnaam Aanbod levensmiddelen in schoolkantines Projectnummer ZD Versienummer 1 T F Pagina 3 van 8
4 Schoolkantines 12 januari 2011 Inleiding De snelle ontwikkeling van overgewicht ( 25 BMI<30) en obesitas ( 30) vormt zowel wereldwijd als in Nederland een toenemende bedreiging voor de volksgezondheid. De groei van overgewicht en obesitas onder kinderen, groepen met een lage sociaal economische status en allochtonen is verontrustend. Van de jarigen is 15-20% te dik. De gevolgen van overgewicht en obesitas zijn zeer ernstig voor kinderen. Deze kinderen vertonen een toename van glucose intolerantie en diabetes type 2. Daarnaast hebben kinderen met obesitas vaker een gebrek aan zelfrespect en zelfvertrouwen. Ook bij kinderen ontstaat overgewicht door een verstoring van de energiebalans. Kinderen brengen veel tijd door op school en kunnen ook steeds vaker eten kopen op school. Scholen beschikken over bijvoorbeeld automaten, een eenvoudige uitgiftebalie of zelfs een professionele kantine. De school kan een belangrijk aandeel hebben in het ontwikkelen van een gezond eetpatroon, door een verantwoord aanbod van levensmiddelen te hebben. Ook kan een school tijdens lessen aandacht besteden aan gezonde leefgewoonte. Het programma De Gezonde Schoolkantine van het Voedingscentrum biedt scholen praktische informatie en ondersteuning om een Gezonde Schoolkantine te maken. Ter ondersteuning wordt jaarlijks een financiële stimuleringsprijs uitgereikt voor de beste Gezonde Schoolkantine. De nvwa heeft in 2005 een nulmeting uitgevoerd bij 60 middelbare scholen, hieruit bleek dat er geen enkele school was met een gezond aanbod. Twee belangrijke oorzaken waren gebrek aan kennis en geen prioriteit geven aan het onderwerp ( Het aanbod van levensmiddelen op middelbare scholen ; VWA juli 2006). Doel Het doel van dit nvwa project is om inzicht te krijgen in het huidige beleid, aanbod, reclame en promotionele activiteiten met betrekking tot de voorziening van levensmiddelen in middelbare scholen dmv inspecties. Ook wordt gekeken naar het effect van het Voedingscentrum programma en stimuleringsprijs bij deelnemers aan deze prijs in Werkwijze Van oktober tot en met december 2009 zijn 30 middelbare scholen (VMBO, HAVO en VWO) door controleurs van de nvwa bezocht. Tien scholen hebben een bezoek gekregen die ook in 2005 zijn bezocht, tien scholen zijn bezocht omdat deze scholen in 2008 mee hebben gedaan met de stimuleringsprijs en er zijn tien nieuwe scholen bezocht. * ** Type school bezocht in 2009 VMBO VMBO/HAVO VMBO/HAVO/VWO HAVO/VWO Speciaal Onderwijs 2005 * ** *** Totaal *** scholen die in 2005 ook door de nvwa zijn bezocht scholen die in 2008 mee hebben gedaan aan de stimuleringsprijs scholen die nieuw in 2009 zijn bezocht De inspectie bestond uit twee delen. Het eerste deel was een gesprek met een leidinggevende van de school, waarbij de nadruk lag op het beleid rondom gezonde voeding. Het tweede deel bestond uit het in kaart brengen van het aanbod van de kantine (uitgiftebalie en/of automaat) inclusief reclame en promotionele activiteiten, waarbij ook vragen gesteld werden aan kantinebeheerder en/of conciërge. Tijdens iedere inspectie zijn van diverse onderdelen foto s gemaakt. Het aanbod werd beoordeeld op een tijdstip vlak voor aanvang van de pauze. De vragenlijst bestond uit een aantal onderdelen: algemene vragen, beleidsvragen, sponsoringsvragen, aanbod van de uitgiftebalie, aanbod in automaten, reclame en promotie. Het aanbod van producten is in kaart gebracht door per productgroep aan te geven hoeveel verschillende producten aanwezig waren. De producten werden ingedeeld volgens criteria van het Voedingscentrum (VC). Pagina 4 van 8
5 Een kantine heeft volgens het VC een gezond aanbod als er alleen producten uit de vijf vakken van de schijf van vijf worden aangeboden. Een gezonde kantine betekent een gevarieerd en evenwichtig aanbod: Variatie met voldoende basisproducten uit alle vijf vakken van de Schijf van Vijf, zoals brood, fruit, melkproducten, vlees, smeersels en dranken. Evenwicht door een goede verdeling binnen het aanbod basisproducten uit de Schijf van Vijf en extra's. Aanbod basisproducten uit de Schijf van Vijf op scholen via een balie of automaten: - Brood: verschillende soorten volkoren en bruin brood, mueslibollen, krentenbollen. - Melk en melkproducten: magere/halfvolle melk, karnemelk - Groente en fruit: alle soorten verse groenten en vers fruit. - Smeersel: margarine uit kuipje voor op brood (max 40% vet) - Vlees, vis, kaas en ei - Dranken: water, koffie, thee In het ideale geval bestaat het kantineaanbod uit honderd procent basisvoedingsmiddelen (Schijf van Vijf). Scholen die nog geen ideaal aanbod hebben kunnen streven naar een betere verhouding tussen basisvoedingsmiddelen en extra's. Naast het in kaart brengen van het aanbod van productgroepen op scholen is ook aandacht geweest voor de aanwezigheid van kingsize producten en mini verpakkingen. Een kingsize product is gedefinieerd als een product waarvan ook een kleinere verpakking in omloop is (al dan niet van hetzelfde merk) of als op de verpakking de nadruk wordt gelegd op de grote portie (bijvoorbeeld super gevulde koek, extra grote stroopwafels, king size). Een mini verpakking is gedefinieerd als een product waarvan ook een normale verpakking in omloop is (al dan niet van hetzelfde merk) of als op de verpakking de nadruk wordt gelegd op de kleine portie (mini) of losse verkoop van snoep. In de inspectielijst wordt ook gevraagd of promotie of reclame aanwezig is. Promotie is gedefinieerd als kortdurend, verkoopbevorderend, acties en aanbiedingen. Reclame is gedefinieerd als materiaal met een logo van een voedingsmiddel/merk/fabrikant. Factsheet schoolkantine
6 Schoolkantines 12 januari 2011 Resultaten Uit het bezoek aan de scholen bleek dat 21 (70%) van de 30 scholen bekend zijn met De gezonde schoolkantine. Van deze 21 scholen zijn 10 scholen in 2008 deelnemer geweest aan de stimuleringsprijs en 5 in 2005 bezocht door de nvwa. Aantal Ja, bekend geen participatie 9 Ja, bekend participatie ism GGD 8 Ja, bekend zonder participatie GGD 1 Anders, nl 3 Nee 9 Totaal 30 * Anders : scholen die eerder wel hebben deelgenomen. In 2005 was 48% van de bezochte scholen bekend met de gezonde schoolkantine. Het bezoek aan de deelnemers aan de stimuleringsprijs verklaart onder andere deze stijging in bekendheid. Aan scholen die deelnemers zijn of waren aan het programma, is gevraagd naar ervaringen en tips. Hieronder volgt een opsomming van deze resultaten: Broodjes gezond worden zeer goed verkocht; 90 broodjes per dag De school heeft te weinig tijd om te controleren of afspraken worden nageleefd Draagvlak creëren; durven doorpakken; kantinebeheerder en leerlingen betrekken Gewoon proberen, niet van tevoren zeggen dat het niet werkt. Broodjes gezond worden zeer goed verkocht. Neem risico's je moet het leuk vinden. Je moet investeren in apparatuur; alles is 1 euro (projectvorm) Kost heel veel tijd; VC begeleidt niet Niet de nadruk leggen op gezond, maar op sfeer en spellen Onduidelijk tav eisen Voedingscentrum TIP: koppelen aan prestatie en sport Zonder prijs zou het beleid ook anders zijn geweest Invloed op het assortiment Er is 1 school die aangeeft geen invloed te hebben op het assortiment in automaten of uitgiftebalie. 22 van de 30 scholen (73%) hebben zowel invloed op het assortiment in automaten als uitgiftebalie. Beheer Er zijn 25 scholen met zowel een uitgiftebalie als automaten, 5 scholen hebben alleen een uitgiftebalie. 12 automaten zijn in beheer van een cateraar, de andere 10 zijn in eigen beheer. Van de 30 scholen met een uitgiftebalie, zijn 21 uitgiftebalies in eigen beheer, 5 uitgiftebalies zijn uitbesteed aan een cateraar en 4 zijn verpacht. Beleid Is er beleid ten aanzien van Gezonde Voeding en kantine? Aantal Ja 23 (77%) Nee 7 (23%) Pagina 6 van 8
7 Voorbeelden: Automaten zijn weg uit de kantine, bruin brood voor tosti, geen gefrituurde producten, genoeg keuze: meer broodjes, minder snacks, alleen light producten in automaat, verse smoothies, aanbod verkleint: geen repen en chips meer, geen Redbull, appelsnacks in automaat. Is er beleid ten aanzien van Gezonde Voeding en automaten? Aantal Ja 17 (71%) Nee 7 (29%) Nvt 6 Voorbeelden: appels en melk, geen frisdrank, geen energiedranken, geen snoep, allen frisdrank zonder suiker, veel light producten, minder ongezonde koeken. Is er beleid ten aanzien van Gezonde Voeding en verbod op producten? Aantal Ja 8 (27%) Nee 22 (73%) Voorbeelden: alcoholverbod, energiedrank, geen automaten, geen snoep en fris, geen chips (vanwege rommel), geen gefrituurde producten, geen kauwgom (vanwege rommel). Op het gebied van beleid lijkt er niet veel veranderd ten opzichte van het nvwa onderzoek in Ook toen gaf meer dan de helft van de scholen aan beleid te hebben op het gebied van Gezonde Voeding. Schoolomgeving Bij 26 van de 30 scholen (87%) zijn er in de nabijheid van de school één of meerdere verkooplocaties: cafetaria (6x), snackbar (11x), supermarkt (26x), bakker (1x), winkelcentrum (1x), mobiele ijscokar (2x), anders (pizzeria, tankstation, Turkse bakker). 11 van de 26 scholen (42%) geven aan dat leerlingen hier geen gebruik van kunnen maken, omdat leerlingen niet van terrein af mogen (of alleen bovenbouw). Er is één school die een afspraak heeft gemaakt met winkeliers, als leerlingen daar komen wordt de school geïnformeerd en volgt er straf. 8 van de 26 scholen (31%) geven aan dat het assortiment op school bepaald wordt door de aanwezigheid van deze verkooplocaties. Er wordt bijvoorbeeld wel chips, snacks en snoep verkocht om leerlingen op het terrein te houden. Aanbod automaten (in 25 scholen) - 15 scholen (60%) hebben één of meer warme dranken automaten (max. 2) - 13 scholen (52%) hebben één of meerdere koude dranken automaten (max. 4); het aanbod van deze drank automaat is ideaal - 11 scholen (44%) hebben een cooler - 17 scholen (68%) hebben één of meerdere zoetwaren automaten (max. 3) - 1 (4%) school heeft een food automaat; het aanbod in deze automaat wordt gekwalificeerd als beste - 7 (28%) scholen hebben een combi automaat Portiegrootte aanbod automaten Er worden op 9 van de 25 scholen (36%) 19 kingsize producten aangeboden. Deze 9 scholen zijn zowel nieuwe scholen, door de nvwa in 2005 bezochte scholen en deelnemers aan de stimuleringsprijs. De producten zijn verpakt en vallen binnen de categorie extra. Voorbeelden: appelkoek, B tween big, gevulde koek, kanjers, stroopwafels en cake. In alle gevallen is de reguliere variant niet aanwezig en worden ook geen mini verpakkingen aangeboden. In 2005 werd op 50% van de scholen met automaten één of meerdere kingsize producten aangeboden. Factsheet schoolkantine
8 Schoolkantines 12 januari 2011 Aanbod uitgiftebalie Uitgiftebalie Ideaal Beste Minder Minst Geen Ideaal Beste Minder Minst Geen De figuur links geeft het aanbod in de uitgiftebalie in 2009 weer. De rechter figuur geeft de verdeling van dit aanbod aan over de 10 nieuwe scholen (2009), de scholen die mee hebben gedaan aan de stimuleringsprijs (2008) en de scholen die al eerder bezocht zijn door de nvwa (2005). Er zijn twee scholen waar sprake is van een ideaal aanbod in de uitgiftebalie. Eén school is in 2005 bezocht door de nvwa en de andere school heeft in 2008 meegedaan aan de Stimuleringsprijs. Ook de school met het beste aanbod is in 2005 door de nvwa bezocht. Er worden ook extra belegde broodjes aangeboden bij de scholen. Variërend van één tot zes dubbel belegde broodjes. Veel gegeten broodjes zijn: broodje gezond, broodje shoarma, broodje kipfilet, broodje ei, broodje (knak)worst, tosti s. Portiegrootte aanbod uitgiftebalie Er worden op 6 van de 30 scholen (20%) 8 kingsize producten aangeboden. Deze 6 scholen zijn zowel nieuwe scholen, door de nvwa in 2005 bezochte scholen en deelnemers aan de stimuleringsprijs. De producten zijn bijna allemaal verpakt, één kingsize product is onverpakt. De producten vallen binnen de categorie extra, behalve één. Voorbeelden zijn: broodje (basis), stroopwafels, chocolade en speculaaspop. De regulier variant is niet aanwezig en mini verpakkingen worden niet aangeboden. In 2005 werd op 43% van de scholen met een uitgiftebalie vergelijkbare kingsize producten aangeboden. Kingsize producten worden nergens aangeprezen. Reclame Op 16 van de 30 scholen (53%) is reclamemateriaal aanwezig. Voorbeelden van reclame zijn prullenbakken en afbeeldingen op automaten. De reclame heeft betrekking op drank, ijs, soep en snoep. Op 3 van de 30 scholen (10%) is er sprake van promotie. De promotie is in de vorm van een combikorting: drank + broodje voor een prijs. In 2005 werd op 90% van de scholen reclame gemaakt voor dezelfde producten. En op 45% van de scholen was er sprake van promotie. Conclusie De resultaten zijn vergeleken met de bezoeken aan middelbare scholen in De resultaten komen redelijk met elkaar overeen. Toen bezocht de nvwa 60 middelbare scholen en was er geen enkele school met een gezond aanbod in de uitgiftebalie. Tijdens dit onderzoek zijn er twee middelbare scholen met een ideaal aanbod en één school met een beste aanbod. De school met het beste aanbod en één school met een ideaal aanbod zijn in 2005 ook bezocht. Eén school had voorheen alleen melkproducten in de uitgiftebalie en nu een completer aanbod. De andere school heeft nu een cateraar in dienst die de uitgiftebalie beheert. Op grond van dit kleine aantal scholen is niet te zeggen of de stimuleringsprijs of het eerdere bezoek van de nvwa een effect hebben op het aanbod van levensmiddelen in scholen nu. Wel is de algemene indruk dat er meer aandacht is voor gezondheid en voeding op middelbare scholen. Pagina 8 van 8
Aan de slag met De Gezonde Schoolkantine
Aan de slag met De Gezonde Schoolkantine Schoolkantine Brigade - Schoolbezoek Helpt concreet toe te werken naar een gezonder aanbod Kosteloos advies op maat Scholen ontvangen rapport met bevindingen en
Nadere informatieRichtlijnen Assortimentskeuze De 1 e Fase op weg naar de gezonde kantine
Richtlijnen Assortimentskeuze De 1 e Fase op weg naar de gezonde kantine Voorlopig achtergrond document tbv Criteria Brons voor de sportkantine februari 2014 Achtergrond Er zijn veel locaties die voedingsmiddelen
Nadere informatieEten volgens de nieuwe Schijf van Vijf. Annette Stafleu 8 november 2016
Eten volgens de nieuwe Schijf van Vijf Annette Stafleu 8 november 2016 Video: Wat is gezond eten volgens de Schijf van Vijf Astrid Postma van het Voedingscentrum vertelt Wat presenteren we vandaag? Onze
Nadere informatieAan : Directieteam Van : team facilitair d.d. : 14 juni 17 onderwerp : Voedingsbeleid Groene Welle
Aan : Directieteam Van : team facilitair d.d. : 14 juni 17 onderwerp : Voedingsbeleid Groene Welle De Groene Welle Een groene, gezonde school van binnen en buiten. De Groene Welle stelt het welzijn van
Nadere informatieInstructies bij de voor- en nameting van de gezonde sportkantine
Instructies bij de voor- en nameting van de gezonde sportkantine Beste combinatiefunctionaris/buurtsportcoach, Je bent waarschijnlijk actief binnen een sportvereniging. Door te sporten werken we aan onze
Nadere informatieBeleidsstuk. gezonde schoolkantine. Arte College
Beleidsstuk gezonde schoolkantine Arte College Inhoudsopgave Inleiding... 2 De kantine... 2 Waarom is een gezonde schoolkantine belangrijk?... 3 Wat is de meerwaarde van een gezonde schoolkantine op het
Nadere informatieScore & Advies ontmoet elkaar 87% 80% De basis. Uitgestald aanbod. Automaten. Uitstraling
Score & Advies ontmoet elkaar De basis 87% Uitgestald aanbod 80% 80% Automaten Uitstraling De kantine is Goud; betere keuzes liggen voor de hand Gefeliciteerd, het niveau van de kantine is Goud en het
Nadere informatieVoeding en bewegen. Hè? Vitamines? Andreas College, Pieter Groen Katwijk Pel van Hattum Gezondheidsbevorderaar GGD HM pvanhattum@ggdhm.
Voeding en bewegen Hè? Vitamines? Andreas College, Pieter Groen Katwijk Pel van Hattum Gezondheidsbevorderaar GGD HM pvanhattum@ggdhm.nl Programma Feiten en cijfers voeding Katwijk Gezond eten Tussendoortjes
Nadere informatieVoedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen
Nadere informatieWat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar
Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit
Nadere informatieVoedingsbeleid VSO de Korenaer Helmond Sint Willibrordstraat TA Helmond
Voedingsbeleid VSO de Korenaer Helmond Sint Willibrordstraat 10 5701 TA Helmond Datum: september 2016 Naam: VSO de Korenaer Helmond Auteurs: M. de Louw (docent consumptieve techniek) en K. Spijkers (Gezonde
Nadere informatieGoalkeeper: jouw sport, jouw leefstijl, jouw doel! Naam:.
Naam:. 1 2 TABEL 1 WAT HEB JE GISTEREN OP SCHOOL PRECIES GEGETEN/ GEDRONKEN UIT DE SCHIJF VAN 5? Schrijf ook de hoeveelheid op, bijvoorbeeld: 2 volkoren boterhammen, 1 appel, 1 flesje water BROOD, GRAANPRODUCTEN
Nadere informatieGezond eten en drinken voor je kind van 4 tot 8 jaar
Gezond eten en drinken voor je kind van 4 tot 8 jaar Je kind speelt, leert en groeit. Door goed te eten en te drinken, krijgt je kind de energie die hij daarvoor nodig heeft. Van ontbijt tot lunch, tussendoortjes
Nadere informatieVoedingsbeleid basisschool Pius X
Voedingsbeleid basisschool Pius X Introductie We willen gezond eten op basisschool Pius X voor iedereen makkelijk maken, om zo bij te dragen aan een goede ontwikkeling van de kinderen. Samen met ouders
Nadere informatieCheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in Zwolle
Onderzoekscentrum Preventie Overgewicht CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in ZWOLLE Een onderzoek naar het eet- en beweeggedrag van leerlingen van de 2 e klas
Nadere informatie1. Verdeling tijdens de ramadan 2. Het Suikerfeest
1. Verdeling tijdens de ramadan 2. Het Suikerfeest 4. Goede indeling van het bord 3. Goede vulling van het bord 6. Goede hoeveelheid kiezen 5. Goede keuze maken 8. Drink geen vruchtensap 7. Gedroogd of
Nadere informatieVoedingsbeleid
Voedingsbeleid 2016-2019 O.B.S. t Jonkertje Jonkersvaart Inhoud 1. Introductie 2. Eten in de ochtendpauze 3. Eten tijdens de lunch 4. Drinken 5. Traktaties 6. Het goede voorbeeld 7. Uitvoering 1 1 Introductie
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 9
Samenvatting Voedingsmiddenenbedrijven hebben verschillende manieren om consumenten erop te attenderen dat bepaalde producten goed zouden zijn voor de gezondheid. Sinds enkele jaren worden daar in Nederland
Nadere informatieGezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar
Gezond gewicht: BOFT Gezonde eet- en beweegadviezen voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Van gezond eten blijf je fit en van bewegen word je vrolijk Kinderen moeten goed eten om te groeien, leren,
Nadere informatieVoedingsbeleid basisschool De Diamant
Voedingsbeleid basisschool De Diamant Januari 2018 Introductie We willen gezond eten op school voor iedereen makkelijk maken, om zo bij te dragen aan een goede ontwikkeling van de kinderen. Samen met ouders
Nadere informatieScore & Advies 2e RONDE Beroepscollege Parkstad Limburg, locatie HOLZ, Kerkrade
Score & Advies 2e RONDE Beroepscollege Parkstad Limburg, locatie HOLZ, Kerkrade De basis 93% 79% Uitgestald aanbod Automaten Uitstraling De kantine is Zilver; betere keuzes zijn aantrekkelijk Gefeliciteerd,
Nadere informatieOp naar een gezonde schoolkantine
Op naar een gezonde schoolkantine Richtlijnen Gezondere Kantines voor scholen Een gezonde schoolkantine maakt gezond kiezen makkelijker door een overwegend gezond aanbod en gezonde uitstraling. De Richtlijnen
Nadere informatieBewegen x vakleerkracht = toekomst 2
Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool (Bewegen + voeding) x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool Inhoud
Nadere informatieVoedingsbeleid basisschool Leyenbroek
Voedingsbeleid basisschool Leyenbroek Introductie We willen gezond eten op basisschool Leyenbroek voor iedereen makkelijk maken, om zo bij te dragen aan een goede ontwikkeling van de kinderen. Samen met
Nadere informatie2. Schijf van Vijf samengevat
2. Schijf van Vijf samengevat 2.1 De essentie van de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is het beeldmerk dat laat zien wat gezond eten inhoudt. Het beeldmerk wordt onderbouwd met de Richtlijnen Schijf
Nadere informatieGezond eten en drinken voor je kind van 13 tot 18 jaar
Gezond eten en drinken voor je kind van 13 tot 18 jaar Als je kind op de middelbare school zit, speel je als ouder nog steeds een belangrijke rol bij wat hij eet en drinkt. Met de tips in deze folder zorg
Nadere informatieVoedingsbeleid. Niels Donders De Sportanen
2019 Voedingsbeleid Niels Donders De Sportanen 1-1-2019 INLEIDING 2 1.1 Waarom een voedingsplan 2 1.2 Gezond voedingsaanbod 2 1.2.1 Gezond eten met de schijf van vijf 3 1.2.2 Vaste en rustige eetmomenten
Nadere informatieWAAROM EEN GEZONDERE SPORTKANTINE
WAAROM DOEN WE DIT? WAAROM EEN GEZONDERE SPORTKANTINE 1 op de 8 kinderen is te zwaar Obesitas en diabetes neemt enorm toe Ongezonde voeding heeft effect op de ontwikkeling en prestaties van kinderen en
Nadere informatieVoedingsbeleid CBS de Hoeksteen Well
Voedingsbeleid CBS de Hoeksteen Well Introductie We willen gezond eten op school voor iedereen makkelijk maken, om zo bij te dragen aan een goede ontwikkeling van de kinderen. Samen met ouders zorgen we
Nadere informatieProceselementen gezondheidsbeleid
CHECKLIST Voeding Proceselementen gezondheidsbeleid Een gemotiveerd team: Het personeel is gemotiveerd om rond gezonde voeding te werken. Over het voedingsbeleid wordt regelmatig gecommuniceerd naar personeel,
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Koolhydraten en koolhydraten tellen
Koolhydraten en koolhydraten tellen KOOLHYDRATEN EN KOOLHYDRATEN TELLEN WAT ZIJN KOOLHYDRATEN? Koolhydraten is de verzamelnaam voor suikers en zetmeel. Ze zijn opgebouwd uit één of meerdere suikermoleculen,
Nadere informatieO.B.S. Het Palet Gezondheidsbeleid 2016/2017
O.B.S. Het Palet Gezondheidsbeleid 2016/2017 1 Introductie Wij als school zien graag dat alle kinderen gezond zijn, daar proberen wij op onze manier een bijdrage aan te leveren. Dat doen we onder andere
Nadere informatieWelkom bij Forte kinderopvang
Welkom bij Forte kinderopvang Gezonde voeding van 0-12 jaar Voedingsbureau PUUR! Donderdag 5 maart 2015 Inhoud 1. Belang gezonde voeding 2. Duurzaam & puur 3. Interactief informeren 4. Vragen 1. Belang
Nadere informatieHet preoperatieve dieet voor een obesitas operatie Obesitas Centrum Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis
Het preoperatieve dieet voor een obesitas operatie Obesitas Centrum Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Inleiding Deze folder geeft u informatie over het dieet dat u moet volgen voorafgaande aan een
Nadere informatieEnergie in balans: weet wat je eet, fit tot de meet.
Energie in balans: weet wat je eet, fit tot de meet. Met de juiste balans in actie! Niet suf zijn, altijd bruisen van energie! Het kan! Met een gezonde voeding, voldoende bewegen en een juist evenwicht
Nadere informatieniveau 2, 3, 4 thema 5.5
niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks
Nadere informatieGevecht om het maagaandeel Eten en drinken onderzoek 2008
Nationaal Foodservice Congres 2008 Gevecht om het maagaandeel Eten en drinken onderzoek 2008 3 Oktober 2008 Frank Quix Q&A Research & Consultancy Q&A Research & Consultancy 2008 1 Agenda BMI Enkele uitkomsten
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 7
Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis
Nadere informatieVoorkom Zwangerschapsdiabetes
Voorkom Zwangerschapsdiabetes Steeds meer zwangere vrouwen krijgen zwangerschapsdiabetes (zwangerschapssuiker). Deze folder geeft informatie over gezond eten en bewegen tijdens zwangerschap. Wat is zwangerschapsdiabetes?
Nadere informatieWELKOM. Inspiratiesessie De Gezonde Schoolkantine
WELKOM Inspiratiesessie De Gezonde Schoolkantine De Gezonde Schoolkantine Filmpje De Gezonde Schoolkantine De Gezonde Schoolkantine Schoolkantine Brigade Kim Eversteijn Heleen Schuit Wat doen we? Aanspreekpunt
Nadere informatieProceselementen gezondheidsbeleid
CHECKLIST Voeding Proceselementen gezondheidsbeleid Een gemotiveerd team: Het personeel is gemotiveerd om rond gezonde voeding te werken. Over het voedingsbeleid wordt regelmatig gecommuniceerd naar personeel,
Nadere informatieOntdek jouw aanpak Gezond eten met de Schijf van Vijf
Ontdek jouw aanpak Gezond eten met de Schijf van Vijf Iedereen vult zijn eigen Schijf van Vijf Je lijf gaat je hele leven mee, daar wil je dus zo goed mogelijk voor zorgen. Maar hoe doe je dat? Als je
Nadere informatieProtocol Voedingsbeleid
Protocol Voedingsbeleid 1 Soort Document: Protocol Code: WL- Gezondheid Titel: Voedingsbeleid Afdeling: KDV en NSO Versie: Status: Datum: Pagina: Aantal bijlagen: 1.0 Vastegesteld Maart 2013 4 Titel Voedingsbeleid
Nadere informatieGezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd
Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd Je kind speelt, leert en groeit. Door goed te eten en te drinken, krijgt je kind de energie die hij daarvoor nodig heeft. Van ontbijt tot
Nadere informatieBeleidsplan. De gezonde schoolkantine Gezonde en duurzame voeding BELEIDSPLAN DEGEZONDE SCHOOLKANTINE Kluiverboom 2018/2019
Beleidsplan De gezonde schoolkantine Gezonde en duurzame voeding BELEIDSPLAN DEGEZONDE SCHOOLKANTINE Kluiverboom 2018/2019 Inhoud 1. Het vignet De Gezonde School 2. De Gezonde Schoolkantine 3. Hoe borgt
Nadere informatieGlucose Tolerantie Test (GTT)
Binnenkort komt u naar de polikliniek van het MCL voor een glucose tolerantie test. Een andere naam hiervoor is glucose belastingcurve. Bij dit onderzoek krijgt de huisarts of de specialist een betere
Nadere informatieRegio Nijmegen. Een gezond gewicht. Informatie voor jongeren
Regio Nijmegen Een gezond gewicht Informatie voor jongeren Ben jij tevreden over je gewicht? Vind jij jezelf te dik of vind jij jezelf te dun? Wat betekent je gewicht voor hoe jij je voelt? Wil jij weten
Nadere informatieGezonde school: Gezond leven
Gezonde school: Gezond leven Introductie Onze leerlingen leren voor het leven. Naast rekenen, taal, schrijven en het aanleren van allerlei vaardigheden die onze leerlingen helpen om Vaardig de wereld in
Nadere informatiePlaats de gegeven verpakkingen van dranken en/of tussendoortjes in de juiste groep van de Groep actieve voedingsdriehoek
Werkblad 5.1: De actieve voedingsdriehoek* Plaats de gegeven verpakkingen van dranken en/of tussendoortjes in de juiste groep van de actieve voedingsdriehoek. Naam product Werkblad 5.2: De actieve voedingsdriehoek**
Nadere informatieFit met gezonde voeding
lekker in je lijf Fit met gezonde voeding Jij bent druk met huiswerk, een bijbaantje en je vrienden. Maar ondertussen is je lijf druk in de weer met groeien en sterk worden. Zo help je een handje. Gezonde
Nadere informatieSamenvatting resultaten voedselconsumptiepeiling 2014
Samenvatting resultaten voedselconsumptiepeiling 2014 De resultaten van de VCP 2014 werden in september 2016 gepubliceerd. Een samenvattend overzicht van de resultaten, en een vergelijking met enkele resultaten
Nadere informatieGezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd
Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd Je kind speelt, leert en groeit. Door goed te eten en te drinken, krijgt je kind de energie die hij daarvoor nodig heeft. Van ontbijt tot
Nadere informatieBij deze vragenlijst is gebruik gemaakt van de vettest en de groente & fruittest van het Voedingscentrum.
Vragenlijst Voeding Inleiding Uw organisatie wil graag meer inzicht krijgen in wat zij op het terrein van voeding voor de werknemers kan betekenen. Door het invullen van deze vragenlijst over uw voedingsgedrag
Nadere informatieVoedingsbeleid School met de Bijbel Zuilichem Ingaande op 25 januari 2016
Voedingsbeleid School met de Bijbel Zuilichem Ingaande op 25 januari 2016 Gezonde voeding en gezond eetgedrag Wij, leraren en ouders, vinden gezonde voeding en gezond eetgedrag belangrijk voor kinderen.
Nadere informatieToelichting bij de vragenlijst
Toelichting bij de vragenlijst 1 Deze vragenlijst bevat vragen over een aantal leefgewoonten, zoals lichaamsbeweging en voedingsgewoonten. Aan het einde van de vragenlijst staan enkele algemene vragen.
Nadere informatieVoedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum
Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes diabetes gravidarum 2 Deze brochure is bedoeld voor vrouwen met diabetes gravidarum. In deze brochure wordt informatie gegeven over o.a. de richtlijnen voor de
Nadere informatieBrengt de Kantinescan aanbod en uitstraling goed in kaart?
Brengt de Kantinescan aanbod en uitstraling goed in kaart? Met de Kantinescan kan het uitgestalde aanbod in schoolkantines goed in kaart worden gebracht. Het meten van het aanbod in de automaten en de
Nadere informatieVoedingsbeleid basisschool
Voedingsbeleid basisschool Introductie We willen gezond eten op school voor iedereen makkelijk maken, om zo bij te dragen aan een goede ontwikkeling van de kinderen. Samen met ouders zorgen we voor gezond
Nadere informatieDE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.
GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee
Nadere informatieInstructiedocument bij monitoringformat Handvest Gezonder Voedingsaanbod op scholen
Instructiedocument bij monitoringformat Handvest Gezonder Voedingsaanbod op scholen De ondertekenaars van het Handvest werken samen met individuele scholen in het Voortgezet Onderwijs en het Middelbaar
Nadere informatieTip: koop seizoensgroente en -fruit.
Voedingsbeleid Inleiding We willen gezond eten op school voor iedereen gemakkelijk maken, om zo bij te dragen aan een goede ontwikkeling van de kinderen. Samen met de ouders zorgen we voor gezond eten
Nadere informatieKinderen over gezonde voeding
Kinderen over gezonde voeding Samenvatting van een quick scan onder kinderen uit groep 8 van de basisschool Uitgevoerd in opdracht van het Voedingscentrum Mei 2012; project 12.006 Suzanne Dölle Paul Sikkema
Nadere informatieHet bijhouden van een diabetes-eetdagboek tijdens de sensor. Diëtetiek
Het bijhouden van een diabeteseetdagboek tijdens de sensor Diëtetiek Inleiding Mensen met diabetes kunnen hun glucosewaarden op verschillende manieren onder controle houden. Sommigen doen dat met een zorgvuldig
Nadere informatieVerkennend onderzoek beleving eetomgeving
Verkennend onderzoek beleving eetomgeving Conceptbevindingen 16 december 2015 Inhoud sheets 1. Doel van de bijeenkomst 2. Onderzoeksvragen 3. Verdeling van geïnterviewde scholen 4. Beelden op basis van
Nadere informatiewww.voedingscentrum.nl Veranderingen in indelingscriteria 1/10
BIJLAGE 2: Vergelijking criteria RV 2009 versus RV 2011 Voor de voetnoten bij criteria RV 2011 zie RV zelf. Richtlijnen voedselkeuze 2009 hoofdgroep subgroep a/b b/c BASIS PRODUCTGROEPEN Groente* Alle
Nadere informatieRichtlijnen Gezondere Kantines voor scholen
Richtlijnen Gezondere Kantines voor scholen Jongeren zijn de toekomst. Willen we dat jongeren gezond leven, dan is het belangrijk dat zij ook op school gezond kunnen eten en drinken. Ze brengen hier immers
Nadere informatie28 mei Voedingsbeleid
28 mei 2019 Voedingsbeleid Introductie De Prinses Amaliaschool is een gezonde school en werkt al jaren aan de gezondheid van haar leerlingen. In september 2016 heeft de school het certificaat van thema
Nadere informatieEvaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin. Resultaten evaluatie JOGG December 2017
Evaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin Resultaten evaluatie JOGG December 2017 Inleiding Achtergrond In het kader van de JOGG aanpak in de gemeente Roosendaal heeft op basisschool de Vlindertuin
Nadere informatieVoedingsbeleid De Wereldweide. In dit beleidsplan maken we duidelijk waar we voor staan en wat we willen bereiken.
Voedingsbeleid De Wereldweide In dit beleidsplan maken we duidelijk waar we voor staan en wat we willen bereiken. Introductie Ons uitgangspunt is dat we met ouders en verzorgers in gesprek zijn over de
Nadere informatieGezondere maatschappij met meer inzet en lef
Gezondere maatschappij met meer inzet en lef Overijsselse Sportontmoeting 4 november 2011 Marjan Boos projectbureau voor gezonde leefstijl en voeding Overgewicht Ca. helft Nederlandse volwassenen, BMI
Nadere informatieVoedingsbeleid Algemene Hindoe Basisschool
Voedingsbeleid Algemene Hindoe Basisschool 1 Introductie Op onze school willen we gezond eten en drinken voor iedereen makkelijk maken. Samen met ouders proberen we te zorgen voor gezond eten en drinken
Nadere informatieDE MAAND ZONDER SUIKER
DE MAAND ZONDER SUIKER Spelregels Hoe werkt het experiment? De maand november is voor Kassa de Maand Zonder Suiker. Helemaal suikervrij is niet gezond: in fruit zit bijvoorbeeld van nature suiker, maar
Nadere informatieGoed eten en drinken in het CWZ
Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u
Nadere informatieVoedings beleid Voedingsbeleid Basisschool Scharn Schooljaar
Voedings beleid Voedingsbeleid Basisschool Scharn Schooljaar 2018-2019 Introductie We willen gezond eten op school stimuleren en voor iedereen toegankelijk maken, om zo bij te dragen aan een goede ontwikkeling
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes en voeding
Gynaecologie Zwangerschapsdiabetes en voeding www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Zwangerschapsdiabetes... 3 Glucosedagcurve... 3 Behandeling... 4 Adviezen met betrekking tot uw voeding... 4 Hanteer een
Nadere informatieBijlage: Dieet zonder koolhydraten
Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Let op: u hoeft dit dieet alleen te volgen als u als voorbereiding Dieet en nuchter heeft. Het is belangrijk dat u de dag voor het onderzoek tot de laatste 6 uren voor
Nadere informatieMet een hapje en een drankje delen we na afloop herinneringen met elkaar. Assortiment eten en drinken
Met een hapje en een drankje delen we na afloop herinneringen met elkaar. Assortiment eten en drinken 1 Gastvrij en goed verzorgd Inhoud Op onze locaties bieden we een uitgebreid assortiment eten en drinken.
Nadere informatieVEDABELEIDSPLANDEGEZONDESCHOOLKANTINE
Beleidsplan De gezonde schoolkantine Gezonde en duurzame voeding 20160901VEDABELEIDSPLANDEGEZONDESCHOOLKANTINE Inhoud 1. Het vignet De Gezonde School... 3 2. De Gezonde Schoolkantine... 3 3. Hoe borgt
Nadere informatieQuickscan Voedselvaardigheid
Quickscan Voedselvaardigheid Over hoeveel kennis en vaardigheden over gezond eten beschikken kinderen van 8 tot 6 jaar? Vinden ouders het belangrijk dat hun kind voedselvaardig is en dragen zij hieraan
Nadere informatieVoeding en sport. 31 oktober 2012 RedFed - Carmen Lecluyse
Voeding en sport 31 oktober 2012 RedFed - Carmen Lecluyse Inhoud 1. Actieve voedingsdriehoek 2. Aanbevelingen 3. Praktische tips 4. Energiebehoefte 5. Etiket lezen 6. Reclame 7. Fabels en feiten Voeding
Nadere informatieBijlage: Dieet zonder koolhydraten
Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Let op: u hoeft dit dieet alleen te volgen als u als voorbereiding Dieet en nuchter heeft. Het is belangrijk dat u de dag voor het onderzoek tot de laatste 6 uren voor
Nadere informatieVoedingsadviezen. Diëtetiek. Bij zwangerschapsdiabetes
Diëtetiek Voedingsadviezen Bij zwangerschapsdiabetes Inleiding U heeft van uw behandelend arts vernomen dat u zwangerschapsdiabetes heeft. U heeft tijdens uw bezoek aan de diëtist al de voedingsadviezen
Nadere informatieGezond eten en drinken voor je kind van 9 tot 12 jaar
Gezond eten en drinken voor je kind van 9 tot 12 jaar Je kind groeit hard en wordt steeds zelfstandiger. Hij wil steeds meer zelf beslissen wat hij eet en drinkt. Hoe ga je daarmee om? En hoe geef je je
Nadere informatieGezond eten en drinken. voor je kind van 9 tot 12 jaar
Gezond eten en drinken voor je kind van 9 tot 12 jaar Je kind groeit hard en wordt steeds zelfstandiger. Hij wil steeds meer zelf beslissen wat hij eet en drinkt. Hoe ga je daarmee om? En hoe geef je je
Nadere informatieLesbrief Eten en drinken november Eten en drinken
Door Henk Jongsma Inleiding Eten en drinken Vroeger (maar hoe lang is dat geleden?), vroeger hadden leerlingen het maar makkelijk. Je nam een trommel met boterhammen mee naar school en in de kantine had
Nadere informatiesportorganisaties
SPORTAANBOD 40.000 sportorganisaties 27.000 sportverenigingen/ 4 miljoen leden/ 1miljoen vrijwilligers 2.000 fitness clubs/ 2 miljoen leden 800 zwembaden/ 80 90 miljoen bezoekers Speeltuinen, Cruijffcourts
Nadere informatieVideo 3: De Voedselpyramide
Video 3: De Voedselpyramide Het ideale eetpatroon valt niet in twee zinnen samen te vatten. En dieetgoeroes, schrijvers en zogenaamde voedingsdeskundigen die dit wel denken te kunnen, doen vaak niets meer
Nadere informatieLesbrief les 2 groep 5 en 6 Voed je lijf met de Schijf van Vijf
Lesbrief les 2 groep 5 en 6 Voed je lijf met de Schijf van Vijf Lesdoelen De kinderen kennen de Schijf van Vijf. De kinderen weten dat gezond eten belangrijk is. De kinderen weten dat bewegen gezond is.
Nadere informatieScriptieonderzoek. De Gezonde Schoolkantine. Auteurs: Sandra Brandjes en Daniëlle Luppers
Scriptieonderzoek 2009 De Gezonde Schoolkantine uteurs: Sandra Brandjes en Daniëlle Luppers Gezonde schoolkantine Studenten: Daniëlle Luppers Sandra Brandjes Klaverhof 14 Buurt III 25 1441 PE Purmerend
Nadere informatieDraaiboek voor de GGD Groningen
Draaiboek voor de GGD Groningen Een hulpmiddel bij de invoering van een gezonde schoolkantine in het voortgezet onderwijs. Groningen, juni 2008 Maaike Dijk Matteke Feenstra Stap voor stap naar een gezonde
Nadere informatieIntroductie Ontbijt Eten in de ochtendpauze
Introductie CBS de Rank wil gezond eten op school voor iedereen makkelijk maken, om zo bij te dragen aan een goede ontwikkeling van de kinderen. Daarnaast vinden wij dat een gezonde voeding bijdraagt aan
Nadere informatieEiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag
Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt
Nadere informatieONGEZONDER ETEN DOOR DE CRISIS?
ONGEZONDER ETEN DOOR DE CRISIS? Marcel Temminghoff en Niek Damen April 2013 GfK 2013 Ongezonder eten door de crisis? April 2013 1 Inhoudsopgave 1. Achtergrond en doelstelling 2. Onderzoeksresultaten 3.
Nadere informatieSNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS
SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies
Nadere informatieKlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008:
Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende voedingsstoffen
Nadere informatieWerkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst
Volop uit de Schijf van Vijf Veel groente en fruit Werkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst Gezond eten: Genoeg zuivel, zoals melk, yoghurt en kaas
Nadere informatieClaims bij levensmiddelen (2)
Claims bij levensmiddelen (2) Voedsel en Waren Autoriteit Afdeling Signalering en Ontwikkeling Regio Zuid (Deel)projectnummer: ZD06D250 Thema Voeding & Gezondheid oktober 2007 Samenvatting Per 1 juli 2007
Nadere informatieKIJK! VOEDING. mijn leven. Leerjaar 1. Leskatern 2. Geschikt voor. praktijkonderwijs Basis - Kader
em ex jk ki In KIJK! VOEDING mijn leven Leerjaar 1 aa pl Leskatern 2 r Geschikt voor praktijkonderwijs Basis - Kader Voeding INLEIDING Eten doen we allemaal, elke dag. Het is niet altijd makkelijk om gezonde
Nadere informatieFit met gezonde voeding
lekker in je lijf Fit met gezonde voeding Jij bent druk met huiswerk, een bijbaantje en je vrienden. Maar ondertussen is je lijf druk in de weer met groeien en sterk worden. Zo help je een handje. Gezonde
Nadere informatie