Vlaams Instituut Gezond Leven

Transcriptie

1 Een gezondheidsbeleid voor je organisatie Karlien Devloo Stafmedewerker / Projectcoördinator Gezond op de werkvloer & Lisbeth Buysse Kwaliteitscoördinator Ryhove 1

2 Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond Leven Expertisecentrum & partnerorganisatie van Vlaamse overheid mensen op een toegankelijke manier helpen om gezond te leven methodiekontwikkeling en coördinatie projecten beleidsondersteuning onderbouwde informatie- en adviesverstrekking vormingen op vraag/maat Over het preventief gezondheidsbeleid, beweging, sedentair gedrag, tabakspreventie, evenwichtige voeding en mentaal welbevinden, gezondheid & milieu Uitgebreid netwerk van (bedrijfs)gerelateerde partners 2

3

4 Gezond op de werkvloer 1. Gezondheidstoestand van de Vlaming 2. Een preventief gezondheidsbeleid op het werk als strategie 3. Zelf een preventief gezondheidsbeleid opzetten 4. Project Gezond op de werkvloer

5 1 Gezondheidstoestand van de Vlaming Enkele cijfers

6 Gezondheidstoestand van de Vlaming Psychische problemen: 32% van de bevolking (15+) Geen consumptie van dagelijks fruit: 44% (slechts 30% haalt min. van 2 porties/d) Overgewicht: 48% Zwaarlijvig (of obesitas): 14% Vooral in de sectoren bouw, voeding, metaal, chemie en transport Dagelijks 30 minuten (matige) lichaamsbeweging/d: 36% Veel bewegen op het werk: 8% Stilzitten: 9 uur/d Problematisch alcoholverbruik: 13% / 4% Bron: Gezondheidsenquête 2013 (WIV) 6

7 Gezondheidsbevordering op het werk De meerderheid (57%) van de werknemers is niet tevreden over de mogelijkheden die de werkgever biedt om de eigen levensstijl op peil te houden of te verbeteren. Amper 11% van de werkende Belgen behoort tot een bedrijf of organisatie waar continu tal van initiatieven lopen om de gezondheid van de werknemers op peil te houden. Laaggeschoolden scoren slechter dan hooggeschoolden. Laaggeschoolde mannen +35 jaar hebben gemiddeld een biologische leeftijd die 10,9 jaar ouder is dan hun werkelijke kalenderleeftijd. Bron: Gezonderzoek

8 2 Een preventief gezondheidsbeleid op het werk als bedrijfsstrategie

9 Preventief gezondheidsbeleid als bedrijfsstrategie? Ja, zeker! Enkele uitdagingen voor de Vlaamse arbeidsmarkt Vergrijzing van de werknemerspopulatie opvangen Werkbaarheid van het werk verhogen -> werkstress doen dalen Mensen langer en met goesting aan de slag houden tot aan het pensioen Absenteïsme (en presenteïsme) terugdringen 9

10 Bron: SERV,

11 Voordelen van een preventief gezondheidsbeleid ENWHP 2004, Making the case for workplace health promotion (WHP). Analysis of the effects of WHP 11

12 Voordelen van een preventief gezondheidsbeleid Gezonde levensstijl = individuele keuze? => OMGEVING! Op werknemersniveau Collegialiteit, samenhorigheid, teamgeest en werksfeer Werknemers ervaren plezier tijdens het werk Werknemers voelen zich goed en halen voldoening uit de job Geëngageerde en tevreden werknemers Productievere werknemers Minder vaak ziekte en afwezigheid Vermindering van presenteïsme 12

13 Voordelen van een preventief gezondheidsbeleid Op werkgeversniveau Bedrijfsimago Verminderd personeelsverloop Aantrekkelijk positie op arbeidsmarkt Aantrek van klanten en klantentevredenheid Vermindering van kosten voor beroepsrisico s Verbeterde kosteneffectiviteit en ROI 13

14 Voordelen van een preventief gezondheidsbeleid In ondernemingen waar gezondheid hoog op de agenda staat is de meerderheid van de werknemers tevreden over de inspanningen die genomen worden (54%) en een kleine minderheid ontevreden (12%) (<-> 62% ontevredenheid in andere bedrijven). zijn medewerkers gezonder. Ze zijn gemiddeld 3.4 jaar ouder dan hun kalenderleeftijd en doen het daarmee duidelijk beter dan werknemers in andere organisaties (6,5 jaar ouder, onafhankelijk van leeftijd en geslacht). maken kleine, vaste, dagelijkse routines het verschil op vlak van gezondheid en succes Bron: Gezonderzoek

15 3 Zelf een preventief gezondheidsbeleid opzetten?

16 Wat is een preventief gezondheidsbeleid op het werk? een beleid dat werknemers moet aanzetten tot een gezonde(re) leefstijl een beleid dat zowel individueel als via de werkomgeving gezond gedrag tracht te bevorderen een beleid waarbij de nadruk ligt op het motiveren en/of ondersteunen van de medewerkers een beleid dat de individuele keuzevrijheid van werknemers op het vlak van gezondheid respecteert een beleid dat ervoor zorgt dat werknemers voldoende bewegen, lang zitten onderbreken, evenwichtig eten, stoppen met roken, alcoholverbruik beperken en zich goed in hun vel voelen op het werk en daarbuiten een beleid dat aanvullend is aan en verder bouwt op het welzijnsbeleid van de organisatie een beleid dat niet wettelijk verplicht is en gebaseerd is op een engagement van de onderneming een beleid dat aandacht heeft voor werknemers met specifieke noden en behoeften op vlak van gezondheid een beleid met een visie op lange termijn dat aansluit op de strategische bedrijfsdoelstellingen van de organisatie 16

17 17

18 Actieplan uitvoeren BEGELEIDING 1 BEGELEIDING 2 BEGELEIDING 3 BEGELEIDING 4 Gezondernemen & co 4 modules Draagvlak creëren Organisatie/ communicatie Noden/ behoeften in kaart brengen Actieplan opmaken Evalueren/ bijsturen Verankeren gezondheidsbeleid Module 1 (3u) Stap 1: creëer een draagvlak Stap 2: organiseer een overlegstructuur en communiceer Module 2 (3u) Stap 3: In kaart brengen van de noden, de behoeften en de mogelijkheden Module 3 (4u) Stap 4: Stel een actieplan op Stap 5: Voer het actieplan uit Module 4 (2u) Stap 6: Evalueer het gezondheidsproject Stap 7: Pas aan en veranker

19 Actieplan uitvoeren BEGELEIDING 1 BEGELEIDING 2 BEGELEIDING 3 BEGELEIDING 4 Coachingmethodiek Draagvlak creëren Organisatie/ communicatie Noden/ behoeften in kaart brengen Actieplan opmaken Evalueren/ bijsturen Verankeren gezondheidsbeleid 42 geselecteerde en opgeleide coaches via coaching methodiek tot een preventief gezondheidsbeleid Inhoudelijk in lijn met en afgestemd op de kadermethodiek Gezond Werken (7- stappenplan + gezondheidsmatrix) Zorgt dat gezondheidsbeleid met aandacht voor verschillende thema s effectief geïmplementeerd wordt (output=concreet actieplan) Aandacht voor deskundigheidsbevordering van en ervaringsuitwisseling tussen de coaches 19

20 STAP 1: Creëer draagvlak Belang Zorgt ervoor dat: iedereen in de onderneming zich gehoord en betrokken voelt iedereen gemotiveerd is om te deel te nemen aan de gezondheidsacties sleutelfiguren bereid zijn om het beleid mee uit te rollen besluitvormers bereid zijn om middelen vrij te maken het project een vaste plaats krijgt in de onderneming en echt leeft bij de medewerkers. 20

21

22 STAP 1: Creëer draagvlak Hoe? Sleutelfiguren meekrijgen (ondernemingsraad of RvB, leidinggevenden, werknemers of werknemersvertegenwoordigers, vakbonden, HR-management of de personeelsdienst, CPBW, ) Gebruik relevante voordelen Cijfermateriaal Goeie praktijken Te verwachten effecten Formuleer een visie en vindt aansluiting bij bedrijfsvisie Communiceer vaak en voldoende met de sleutelfiguren tijdens het proces Stel een representatieve werkgroep samen met duidelijke doelstellingen en taken, geleid door 1 coördinator of trekker 22

23 Draagvlak Werkgroep Jaarplan Aanpak Logo Gezond + Arbeidsgeneeskundige dienst Link met bestaande acties

24

25 Oefening 1. Waarom een preventief gezondheidsbeleid? Waarom een preventief gezondheidsbeleid? Hoe past dit binnen de visie van de onderneming? Persoonlijke visie deelnemers Inspirerende materialen Deelnemers verdienen punten Werkgroep formuleert gezamenlijke visie

26 Oefening 2. Strategische voordelen Wat zijn de strategische voordelen van een preventief gezondheidsbeleid voor een onderneming? Quizvragen illustreren voordelen van een preventief gezondheidsbeleid Werkgroep selecteert 5 relevante voordelen voor hun eigen onderneming

27 STAP 2: Breng de beginsituatie in kaart Belang Helpt bij: gerichte acties te plannen significante resultaten te boeken het draagvlak te versterken participatie te verhogen evaluatie van de impact van het gezondheidsbeleid de acties haalbaar te houden 27

28 STAP 2: Breng de beginsituatie in kaart Hoe? Welke acties gebeurden al? workshops, affiches, teambuilding, woon-werkverkeer, aanbod voeding en drank, thema s Luister naar collega s en neem eventueel een vragenlijst of enquête af. draagvlak, interesse in bepaalde acties of thema s, Ontdek de mogelijkheden van de werkomgeving, zowel fysiek als sociaal. Infrastructuur binnen en buiten de organisatie Douche- of omkleedmogelijkheden Fysieke omgeving bedrijf Collega s met specifieke vaardigheden (bv. geven van sportlessen) Partners (financiële steun) 28 Verslag met inzichten

29 Reeds aanwezig Gratis stuk fruit als dessert, 2x/week Water ter beschikking Sporadische actie

30 Communicatie BWeetje Infoscherm Promobord -> affiches + folders Facebook Maandpunt in the picture Tips allerhande (Seizoensfruit / groenten)

31 Oefening 3. Samenstelling werkgroep. Wie willen we mee aan boord om het beleid verder uit te rollen? Werkgroep komt speelsgewijs tot optimale samenstelling werkgroep

32 Oefening 4. Communicatiemogelijkheden in beeld brengen. Hoe communiceren en via welke kanalen? Selectie van geschikte communicatiekanalen per doelgroep Bedenken van 3 originele communicatie-acties

33 STAP 3: Bepaal prioriteiten en doelstellingen Wat bereiken met het gezondheidsbeleid? Heldere doelstellingen formuleren Concrete doelstellingen voor alle gezondheidsacties Prioritaire thema s selecteren Voor elk prioritair thema concrete doelstellingen formuleren Hou rekening met: Visie Algemene doelstellingen bedrijf Mix van lange én korte termijndoelstellingen 33

34 34

35 Oefening 5. Opstellen van een bedrijfsgezondheidsprofiel. Wat werd er in het verleden al gedaan rond gezondheid in de onderneming? Opsomming eerdere acties in de onderneming 6 gezondheidsthema s Evaluatie & verbeterpunten Vertrekpunt voor nieuwe acties (Module 3)

36 Oefening 6. Bevragen van de noden en behoeften van de werknemers. Waar liggen de noden en behoeften van de werknemers? Uitwerking en planning behoeftebevraging Voorbeeldvragen geven inspiratie Vertrekpunt voor nieuwe acties (Module 3)

37 Oefening 7. Omgevingsmogelijkheden in kaart brengen Biedt de omgeving van de onderneming opportuniteiten voor het toekomstig preventief gezondheidsbeleid? Deelnemers zoeken naar opportuniteiten in de omgeving Fysieke + sociale omgeving 6 gezondheidsthema s Vertrekpunt voor nieuwe acties (Module 3)

38 STAP 4: Werk acties uit Zoveel mogelijk acties bedenken Selectie van acties: variatie Behoeftes van de werknemers? Doelstellingen van het gezondheidsbeleid? Omgevingsmogelijkheden van het bedrijf? Kwetsbare werknemers? Eenvoudig of grotere inspanning? Korte of lange termijn? Actieplan 38

39 Maart Mobi week Rm (PDC) Conditietest Fiets/ brommer opl Fietsonderhoud Slipcursus carwash Start suikervrije dag / mnd (LB Nathalie Geert) Bridging the gap voor omkadering

40 April Lente schoonmaak (PDC) Alles op de machines weg Alles onder de machines weg Gangen vrij houden Brand, waar rook is is vuur (PDC) Brand oefening Nieuwe verzamelplaatsen

41 Mei Voeding (LB) Suikervrije week Opstart X kg minder Bewegen (LB) Relatie bewegen kanker (ziekte) Artikel staan = gezond Stappentellers? Tips allerhande

42 STAP 5: Voer acties uit Heldere communicatie: presentatie, acties, werkgroep, activiteiten, planning, feedback, Bijsturing en oplossen van hindernissen: onvoldoende tijd en middelen lage participatie onvoldoende steun van de sleutelfiguren verminderde motivatie in de werkgroep gebrek aan monitoring van de uitvoering 42

43 Jij doet toch ook mee?

44 Waarom deelnemen? Je hebt meer energie Je slaapt beter Je kan gewicht verliezen Je spaart geld uit Je huid zal na een maand weer stralen Zonder kater heb je meer tijd voor leuke dingen Nog niet overtuigd : neem een kijkje op

45 1/3 complimentendag Fruitmand / afdeling Dat heb je goed gedaan, banaan Ik vind je fijn, mandarijn Jij bent peer-fect Je bent best te pruimen

46

47 VTO (via Logo +): winkeloefening + krok gezond : Focus op dranken en tussendoortjes Gezond tussendoortje id pauze : Geïnfuseerd water, dadelballetjes Automaten afplakken die dag 23/04 nationale alcoholvrije dag : VTO voor omkadering ism CGG Eclips : signalen herkennen, hoe bespreekbaar maken

48

49

50 05/06 wereldmilieudag Kraantjeswater promoten Drinkfles cadeau Waterfontein Water

51 Het is zomer het wordt warmer dan moet je veel drinken water uiteraard! geen probleem gebruik je nieuwe drinkfles vul deze op in de refter gratis en voor niets!!!

52 Frisse fruitsalade Gezond de zomer door Spoel of schil het fruit. Snij het in blokjes (vang het sap dat er ondertussen uitdruppelt op). Meng het fruit en doe er ook het sap bij. Verdeel alles over mooie glaasjes of kommetjes.

53 Gezond de zomer door Zomerse salade Schik de sla op een bord Verdeel appelpartjes over de salade Rol de zalmplakjes op en snij ze in stukken. Verdeel ze over de salade Snij brood in kleine blokjes en bak goudbruin Verdeel de broodkorstjes over de salade Breng op smaak met peper en zout

54 X kg minder Ryhove gaat voor x kg minder : samenwerking met diëtiste x medewerkers stellen doel om samen x kg af te vallen

55 Oefening 8. Brainstorm mogelijke acties. Welke acties zijn er allemaal mogelijk rond de prioritaire gezondheidsthema s? Input: resultaten Module 2 Selectie 3 prioritaire gezondheidsthema s Formulering doelstellingen Brainstorm tot groot aantal actie

56 Oefening 9. Onderwerp(en) selecteren om uit te werken tot concrete acties. Welke prioritaire onderwerpen selecteren om uit te werken tot acties? Rangschikken acties Selectie 5-tal acties

57 Oefening 10. Opstellen actieplan. Hoe, wanneer, met wie, voor wie en met welke middelen deze acties uitvoeren? Concrete planning acties

58 STAP 6: Evalueer en stuur bij Belang Helpt bij inzicht krijgen in: wat het oplevert wat niet werkt (en beter niet herhaalt wordt) hoe bijgestuurd kan worden motivatie van medewerkers (inspanningen leveren wat op) argumentatie voor nieuwe investeringen (management) 58

59 STAP 6: Evalueer en stuur bij Hoe? Gebaseerd op visie en doelstellingen Evalueer Samenwerking in de werkgroep Gezondheidsbeleid Acties zelf Via 5 invalshoeken Tevredenheid van medewerkers Proces: wat, hoe en waarom? Effect: doelstellingen bereikt? Kennis, gedrag, vaardigheden en levensstijl van de werknemers Productiviteit, absenteïsme, teamgeest, Evaluatieverslag 59

60

61 Planning Suikervrije week Nadien elke maand : suikervrije dag Energiedranken VTO : gezond koken X kg minder Recepten

62 Oefening 11. Evaluatie. Hoe verliep het proces tot invulling van het preventief gezondheidsbeleid? Is er bereikt wat jullie voor ogen hadden? Evaluatie traject en samenwerking werkgroep + aanpak voor verbetering Evaluatie uitgevoerde/lopende acties + aanpak voor verbetering

63 STAP 7: Veranker in het organisatiebeleid Bijsturen: Vast agendapunt Aanpassingen in werkgroep Regelmatig nieuwe acties opzetten (op basis van input uit stap 4 of stap 2) Verankeren: Vaste rubriek in personeelsblad Jaarlijks functioneringsgesprek In plannings- en controlecyclus Bijscholing management Regelmatig communiceren 63

64

65 Tips Link met bestaande initiatieven Logo s Maak het aantrekkelijk Zet je acties in de kijker Link CPBW Herhaling

66 4 Gezond op de werkvloer

67 Doel en uitgangspunten Strategisch plan De Vlaming leeft gezonder in 2025 => Health in all policies In verschillende levensdomeinen (werk, onderwijs, vrije tijd, gezin, ) inzetten op gezondheid Een beleid dat werknemers moet stimuleren om gezonder te gaan leven op vlak van voeding, beweging, roken, alcohol en drugs, sedentair gedrag en geestelijke gezondheid. Opgeleide coaches: ondersteunen de onderneming bij de opzet en de verankering van een kwaliteitsvol en duurzaam preventief gezondheidsbeleid op het werk aan de hand van de coachingmethodiek gezondernemen & co 67

68 Actieplan uitvoeren Traject Serious game -methodiek in lijn met principes kadermethodiek Gezond Werken AANVRAAG INTAKE BEGELEIDING 1 BEGELEIDING 2 BEGELEIDING 3 BEGELEIDING 4 On-line screening/ selectie vd kandidaatonderneming Intentie/ motivatie van de onderneming inventariseren Draagvlak creëren Organisatie/ communicatie Noden/ behoeften in kaart brengen Actieplan opmaken Evalueren/ bijsturen Verankeren gezondheidsbeleid 5 contactmomenten met onderneming ( uur) + voorbereidings- en verwerkingstijd (7 uur) 68

69 Aanvraag AANVRAAG On-line screening/ selectie vd kandidaatonderneming Selectiemechanisme om te bepalen of ondernemingen in aanmerking komen voor een gesubsidieerd coaching-traject On-line vragenlijst die peilt naar: grootte van de onderneming opleidingsniveau werknemers Intentie om te werken aan een gezondheidsbeleid op vlak van voeding, beweging, sedentair gedrag, geestelijke gezondheid, roken of alcohol & drugs bereidheid om te clusteren met andere kleine ondernemingen in functie van de coaching 69

70 INTAKE Intake Intentie/ motivatie van de onderneming inventariseren Nagaan wat invalshoek is om aan gezondheidsbeleid te werken Inventariseren huidige stand van zaken gezondheidsbeleid/aandacht voor kwetsbare groepen Inschatting maken van de duur van het coaching-traject (= bepalen waar onderneming instapt in het coaching-traject) Afspraken maken 70

71 Actieplan uitvoeren BEGELEIDING 1 BEGELEIDING 2 BEGELEIDING 3 BEGELEIDING 4 Gezondernemen & co 4 modules Draagvlak creëren Organisatie/ communicatie Noden/ behoeften in kaart brengen Actieplan opmaken Evalueren/ bijsturen Verankeren gezondheidsbeleid Module 1 (3u) Stap 1: creëer een draagvlak Stap 2: organiseer een overlegstructuur en communiceer Module 2 (3u) Stap 3: In kaart brengen van de noden, de behoeften en de mogelijkheden Module 3 (4u) Stap 4: Stel een actieplan op Stap 5: Voer het actieplan uit Module 4 (2u) Stap 6: Evalueer het gezondheidsproject Stap 7: Pas aan en veranker

72 Actiefase Valt buiten subsidie! Thematische ondersteuning bij opgezette acties Bestaande methodieken (Vlaams Instituut Gezond Leven) Thema-experts: diëtisten, bewegingscoaches, CGG s, tabakologen, psychologen

73 Gezond op de werkvloer? Strak plan. Meer info? Projectcoördinator Karlien Devloo