DB Market Insights. November Einde van de haussecyclus of niet meer dan een gewone correctie? De financiële markten: Economische vooruitzichten

Transcriptie

1 November 2018 Einde van de haussecyclus of niet meer dan een gewone correctie? 02 De financiële markten: Economische vooruitzichten Grondstoffen en munten 07 Als het regent in China, druppelt het in de rest van de wereld 08 Deutsche Bank AG Bijkantoor Brussel Marnixlaan Brussel

2 02 DE FINANCIËLE MARKTEN Einde van de haussecyclus of niet meer dan een gewone correctie? De beurzen eindigden wereldwijd diep in het rood als reactie op de vele hangende onzekerheden en de alweer oplopende geopolitieke spanningen. Zware val voor de belangrijkste aandelenindexen Dreigende handelsoorlog, tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten, stijging van de Amerikaanse rentevoeten, economische vertraging in China, onzekerheid omtrent de Italiaanse begroting en de brexitonderhandelingen, politieke moord op een Saoedische journalist dat alles deed de risicobereidheid van de beleggers geen goed en haalde de grote aandelenindexen onderuit. Met uitzondering van Braziliaanse aandelen die de overwinning van de extreemrechtse presidentskandidaat enthousiast onthaalden, kregen alle andere beurzen forse verliezen te verwerken. In Europa is er niet alleen Italië dat voorlopig de kritiek op zijn geplande begrotingstekort afwimpelt, maar komen ook de brexitonderhandelingen geen meter vooruit. De laatste economische statistieken waren net als de bedrijfsresultaten voor het 3 de kwartaal vrij gemengd. De meeste Europese indexen stonden op 31 oktober op hun niveaus van eind Ook in de Verenigde Staten struikelden de indexen in de aanloop naar de tussentijdse verkiezingen. Tekenen van een vertraging in China en handelsspanningen leken hier de katalysatoren voor een terugval, ondanks de uitstekende economische kerncijfers. De gekelderde aandelenindexen speelden onmiddellijk in het voordeel van vluchtwaarden zoals staatsleningen van de als het meest veilig beschouwde landen. van groeilanden en obligaties uit de High Yield categorie werden de rug toegekeerd. Amerikaanse bedrijven doen het beter dan verwacht De terugval van de financiële markten heeft heel wat beleggers afgeschrikt. Toch denken wij dat het voorbarig is ervan uit te gaan dat de beurzen in een duurzaam neerwaartse trend zijn terechtgekomen. De recente turbulentie heeft meer te maken met de vele (geo)politieke onzekerheden dan met de fundamentals van de wereldeconomie, die nog steeds expansief blijft. De Amerikaanse economie leidt daarbij de dans, met hoge vertrouwensindexen en een solide groei. Amerikaanse bedrijven zijn op de afspraak, met over het algemeen beter dan verwachte resultaten voor het 3 de kwartaal (eind oktober deed 80% van de Amerikaanse bedrijven het beter dan voorzien). In de eurozone verloren de vertrouwensindexen terrein, maar wijzen ze nog steeds in de richting van een expansie van de economie. Dezelfde vaststelling voor de werkgelegenheid, die verbeterde in de meeste landen, zij het dan minder sterk dan de voorbije maanden. Over Italië zal er de komende weken nog een hartig woordje gepraat worden naarmate het Europese ultimatum over de herziening van de ontwerpbegroting dichterbij komt. Voorlopig is het koffiedik kijken, maar het is weinig waarschijnlijk dat de Italiaanse regering zal aansturen op een totale clash met de Europese Commissie. Afgaande op hun waarderingen behouden de Europese markten potentieel op middellange termijn. Voorwaarde voor een echte opvering is dat de bedrijfswinsten op koers blijven. Ook de groeimarkten blijven aantrekkelijk, voor sommigen is de aantrekkende Amerikaanse rente echter problematischer dan voor anderen. Een stijging van de Europese beleidsrente op middellange termijn? Gezien het goede nieuws op het Amerikaanse economische front, zal de Federal Reserve (Fed) zeker doorgaan met de normalisering van haar monetair beleid. De afbouw van haar balans en de verdere renteverhogingen zullen in het nadeel spelen van Amerikaanse Treasury Bonds. Met enige vertraging zien we hetzelfde scenario bij de Europese Centrale Bank (ECB). Zij schroefde in oktober haar obligatieaankopen terug en zal ze eind 2018 definitief stopzetten. Een eerste renteverhoging wordt evenwel niet voor het einde van de zomer van 2019 verwacht als het met de economie van de eurozone de goede kant blijft uitgaan. Met een koper van formaat minder op de obligatiemarkten, valt het te verwachten dat de Europese rente zich op hogere niveaus zal nestelen dan vandaag. De context is duidelijk niet gunstig voor de obligatiemarkten en nog minder voor staatsleningen van de ontwikkelde landen. Mits een zekere risicobereidheid bieden bepaalde groeilanden nog aantrekkelijke rendementen, maar het is aan te raden zich te beperken tot landen met een goede rating. Wat de kredieten betreft, bieden Amerikaanse bedrijfsobligaties in dollar een hoger rendement dan hun Europese tegenhangers. Afgaande op hun waarderingen behouden de Europese markten potentieel op middellange termijn

3 03 DE FINANCIËLE MARKTEN Centrale banken De Fed trok haar beleidsrente in september op tot binnen een vork van 2%-2,25% en zal naar alle verwachting op deze weg doorgaan. Aangemoedigd door het goede vormpeil van de Amerikaanse economie bevestigde de Fed bij monde van haar voorzitter Jerome Powell haar voornemen om door te gaan met trapsgewijze renteverhogingen. De combinatie van een gestage inflatiestijging en een uitzonderlijk lage werkloosheid sterkt de Fed in haar beslissingen. Vandaar dat wij tot september volgend jaar nog 3 renteverhogingen verwachten, waarvan nog een voor het einde van In de eurozone liet de ECB zoals verwacht haar monetair beleid onveranderd. De obligatieaankopen werden begin oktober verlaagd tot 15 miljard euro per maand en zullen eind dit jaar definitief worden stopgezet. De hoogste financiële instantie van Europa zal de situatie in Italië ongetwijfeld op de voet volgen, maar de recente spanningen hadden voorlopig nog geen impact op haar beslissingen. Economische vooruitzichten: 2018 > 2019 GROEI BBP ( %) * VS 2018 > 2,9% 2019 > 2,4% Eurozone 2018 > 2,0 % 2019 > 1,8% China 2018 > 6,5 % 2019 > 6,0 % Japan 2018 > 1,1 % 2019 > 1,0% INFLATIE ( %) * 2,0 2,0 2,1 2,0 2,2 1,5 1,7 1,7 1,4 GLOBAAL 1,0 1, > 3,8 % 2019 > 3,8 % 0,5 0, BELEIDSRENTE ( %) * 2% 0% -2% VS Eurozone Japan China 0,00 0,00 3,00 2,25 Eurozone (ECB) VS 0,75 0,75 (FED) VK Huidig - Over 12 maanden 0,00 0,00 (BoE) Japan (BoJ) De wereldwijde economie blijft het goed doen, met een solide groei en een gematigde inflatie. De Verenigde Staten verkeren in blakende gezondheid, terwijl ook Japan de voorbije weken onverhoopt goed presteert. In Europa is de situatie meer verdeeld. De laatste economische statistieken wijzen op een afgenomen vertrouwen van de gezinnen en de bedrijven en een licht vertragende groei. Wellicht heeft dat alles te maken met een aantal heikele dossiers (Italiaanse begroting, brexit). In China blijven een aantal macroeconomische gegevens onder de verwachtingen, maar de onderliggende dynamiek blijft globaal genomen intact. Een verdere escalatie van het handelsconflict zou wel nadelig kunnen zijn voor de Chinese economie, die haar exportvolume ziet dalen. Wat de groeilanden betreft, zijn bepaalde economieën meer blootgesteld dan andere (hoge schuld in buitenlandse valuta, hoog lopend tekort, geopolitiek risico), maar voorlopig is het besmettings effect eerder beperkt.

4 04 BELEGGINGSTENDENSEN De grote tendensen op de aandelenmarkten De beurzen gingen in oktober diep in het rood. De verliezen in de ontwikkelde landen gaan van -6,5% voor de Duitse Dax tot -6,9% voor de S&P 500 in de Verenigde Staten. Amerikaanse technologieaandelen zaten de voorbije maand in de hoek waar de klappen vielen en leverden bijna 10% in (Nasdaq-index). Toch blijft de prestatie sinds begin dit jaar in het groen. De groeimarkten ontsnapten evenmin aan de sombere stemming en verloren eveneens terrein (MSCI Emerging Markets index op -8,8%). Alleen de Braziliaanse sterindex Ibovespa boekte vooruitgang (+23% in EUR) na de verkiezing van de extreemrechtse kandidaat tot president van het land. AANDELEN VERENIGDE STATEN: NEUTRAAL Robuuste economische groei (volledige werkgelegenheid, impact van de belastinghervorming, overheidsuitgaven). De winsten van de S&P 500 tonen veerkracht: winstgroei boven 20% verwacht voor het derde en vierde kwartaal van De Amerikaanse bedrijven zijn ongeëvenaard in het genereren van liquiditeiten en bieden een duidelijk zicht op de resultaten. Verbeterde beurswaarderingen: verwachte koers-winstverhouding van 15,4 voor de S&P 500 voor de komende twaalf maanden. Verderzetting van het protectionistisch offensief van de regering Trump tegenover China. Aanhoudende volatiliteit in een laat-cyclische economische omgeving. AANDELEN EUROPA: NEUTRAAL Voortzetting van de matige maar algemene economische groei in de eurozone, verderzetting van de monetaire steun door de ECB. Geleidelijke verbetering van de winstgroei (groei zet zich door, verzwakking van de euro). Geschatte koers-winstverhouding van 12,5 voor de Stoxx 600 over de komende twaalf maanden, wat historisch gezien een belangrijke onderwaardering is tegenover de Verenigde Staten. Buitenlandse beleggers worden afgeschrikt door de aanhoudende politieke onzekerheid: Italië, brexit, fragiele coalitie in Duitsland. Kwetsbaarheid van de Europese beurzen voor een escalatie van de handelsspanningen (bv. de autosector) door een grote blootstelling aan de internationale markten. AANDELEN GROEILANDEN: NEUTRAAL Goede fundamentals, hervormingspotentieel en beperkt politiek risico in Azië. De ondersteunende monetaire en budgettaire maatregelen van Peking zullen naar verwachting een stabiliserende impact hebben op de economische groei in China. Geschatte koers-winstverhouding van 9,9 over de komende twaalf maanden voor de MSCI Emerging Markets, een grote korting tegenover de MSCI World. Winstgroei van 11% verwacht in de opkomende markten over de komende twaalf maanden. Aanzienlijk daling van het sentiment ten gevolge van de crisis in Turkije en Argentinië en de vertraging in China. Risico s verbonden aan de oplopende spanning in het handelsconflict tussen de VS en China. Prestaties van de aandelenmarkten * 1 MAAND WIJZIGING SINDS BEGIN DIT JAAR 2017 EUROZONE -6,7% -8,4% 10,06% DUITSLAND -6,5% -11,4% 12,51% FRANKRIJK -7,3% -4,1% 9,26% NEDERLAND -5,6% -4,8% 12,71% BELGIË -7,0% -13,3% 10,30% ITALIË -8,0% -12,8% 13,61% EUROPA -5,6% -7,1% 7,68% VERENIGD KONINKRIJK -5,1% -7,3% 7,63% ZWITSERLAND -0,7% -3,8% 14,14% VERENIGDE STATEN (S&P 500) -6,9% 1,4% 19,42% VERENIGDE STATEN (NASDAQ) -9,2% 5,8% 28,24% MSCI EMERGING MARKETS -8,8% -17,5% 34,35% JAPAN -9,1% -3,7% 19,10%

5 05 BELEGGINGSTENDENSEN De belangrijkste tendensen van de obligatiemarkten De risicoafkeer speelde in het voordeel van de als veiligst beschouwde staatsleningen, zoals de Duitse Bunds (+0,6%) en de Belgische OLO s (+0,3%). De meest risicovolle obligaties van de High Yield categorie (-1,8%) en obligaties van groeilanden (-1,4%) verloren terrein. De Italiaanse rente blijft hoog, wat erop wijst dat de krachtmeting tussen Brussel en Rome rond het begrotingstekort nog niet beslecht is. Eind oktober stond de rente op 10 jaar op 3,43% nadat ze op 18 oktober piekte tot 3,69%. STAATSLENINGEN: NEGATIEF De veiligste staatsobligaties zijn populair in tijden van risicoafkeer bij beleggers. Verbetering van de fundamentals van de perifere landen sinds de crisis van Negatieve impact van een rentestijging op de prijzen van staatsleningen. Dit is des te meer belangrijk voor de eurozone, waar het startniveau van de rente laag is. De perifere schulden worden gekenmerkt door volatiliteit zie spanningen op de Italiaanse schuld. Verwachte stijging van de rente op middellange termijn: aanhoudende groei, verwachte aantrekking van de inflatie, vergroting van het Amerikaanse begrotingstekort, stapsgewijze normalisatie van het monetair beleid van de Fed en de ECB. BEDRIJFSOBLIGATIES: NEUTRAAL Defensief karakter van kwalitatieve obligaties en relatieve stabiliteit van de credit spreads. Bedrijfsobligaties worden ondersteund door de sterke groei en solide balansen van de bedrijven. Aantrekkelijke waarderingen in de Verenigde Staten na de underperformance van dit jaar en mogelijke verlaging van de credit spreads. De kapitaalversterking en de inspanningen om de schulden af te bouwen zijn steunfactoren voor uitgevers van de financiële sector. Lage rendementen en lange duratie zorgen voor een hoge gevoeligheid van kwalitatieve bedrijfsobligaties aan een stijgende rente. HUIDIGE RENTEVOETEN OP 10 JAAR ( %) * Nederland België -0,05 % 0,78 % 0,02 % 0,52 % 0,02 % 0,13 % Duitsland 0,09 % Portugal -0,02 % 1,87 % Spanje 0,05-0,03 % % 1,55 % 0,05 % Frankrijk -0,01 % 0,75 % 0,00 % Italië 0,30 % 3,43 % 1,36 % 0,38 % 0,00 % Wijziging op 1 maand Huidige rente op 10 jaar Wijziging sinds 31/12/2017

6 06 BELEGGINGSTENDENSEN Prestatie van de obligatiemarkten * Regio Staatsleningen 1 maand Wijziging sinds begin dit jaar Verenigde Staten -0,5% -1,9% Eurozone 0,0% -0,6% België 0,3% -0,1% Frankrijk 0,5% 1,0% Duitsland 0,6% 1,4% Nederland 0,5% 1,4% Italië -1,4% -6,1% Spanje -0,3% 1,4% Bedrijfsobligaties Investment Grade EUR High Yield Global groeilanden -0,1% -0,8% -1,8% -2,5% HIGH YIELD OBLIGATIES: NEUTRAAL Beperkte gevoeligheid van High Yield obligaties aan de wijzigingen van de obligatierente (korte duratie). Stabiele fundamentals, lage kans op recessie en verwacht behoud van falingsratio s op een niveau dat veel lager ligt dan het historisch gemiddelde. Aanhoudende verbetering van de kredietkwaliteit van Europese uitgevers (meer ratingverhogingen dan -verlagingen). Mogelijk verhoogde volatiliteit gezien de volwassen fase van de kredietcyclus in de VS. Het High Yield segment daar is hoog gewaardeerd, vooral tegenover Europa. OBLIGATIES VAN GROEILANDEN: POSITIEF Het gemiddelde rendement op obligaties van groeilanden is hoger dan het gemiddelde op 10 jaar na de recente forse stijging van de kredietspreads. Verwachte stabilisatie van de dollarkoers en een gematigde stijging van de Amerikaanse rente. Een betere weerstand om externe schokken te doorstaan op geaggregeerd niveau vergeleken met vroeger: verbetering van de lopende rekeningen, hogere muntreserves, buitenlandse schuld minder belangrijk, reactiever monetair beleid. Gewijzigd sentiment, risico s gelinkt aan de heropleving van protectionisme en toegenomen structurele kwetsbaarheid van bepaalde landen (Turkije, Argentinië, Zuid-Afrika). groeilanden in USD -1,4% -3,5% DE KRACHTMETING TUSSEN ROME EN BRUSSEL HEEFT DE ITALIAANSE RENTE OP 10 JAAR BOVEN DE 3% GEDREVEN 4 Interestvoet Slotniveau Wijziging sinds begin dit jaar 3,5 3 EURIBOR 3 Maanden -0,318% 0,011% EURIBOR 12 Maanden -0,149% 0,037% 2,5 CMS 2Y (Fixing 11:00) -0,118% 0,030% 2 CMS 5Y (Fixing 11:00) 0,352% 0,037% 1,5 CMS 10Y (Fixing 11:00) 0,955% 0,070% CMS 30Y (Fixing 11:00) 1,513% 0,015% Oktober 2017 November 2017 December 2017 Januari 2018 Februari 2018 Maart 2018 April 2018 Mei 2018 Juni 2018 Juli 2018 Augustus 2018 September 2018 Oktober 2018 CMS USD 10Y 3,168% 0,763% Italiaanse rente op 10 jaar (%) LIBOR USD 3 Maanden 2,559% 0,864% Bron: Bloomberg US Swap 30Y 3,237% 0,694% US Swap 2Y 3,036% 0,959%

7 07 Grondstoffen GRONDSTOFFEN: NEUTRAAL Goud kan dienen als vluchtwaarde in het geval van volatiliteit op de beurs en verder oplopend handelsdispuut tussen de VS en China. De olieprijzen worden ondersteund door de sterke daling van de export van Iran als gevolg van de Amerikaanse sancties en de terugval van de productie in Venezuela en Angola. De sterkte van de dollar (renteverhogingen door de Fed) en het ontbreken van inkomsten wegen op het goud. Stijgingspotentieel van de olieprijzen beperkt door de matiging van de globale vraag (in het bijzonder in China), het recordniveau van de olieproductie in de VS (11 miljoen vaten per dag) en de waarschijnlijke stijging van de OPEC-productie om de markt opnieuw in evenwicht te brengen. DE RISICOAVERSIE HEEFT BELEGGERS IN OKTOBER WEGGELEID VAN DE AANDELENMARKTEN 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% Europa (Euro Stoxx) USA (S&P 500) groeilanden (MSCI Emerging Markets) EURUSD Duitse Bund Schatkistcertificaten US groeilanden (USD) Ons goud (USD) Vat Brent-olie (USD) Prestaties oktober Prestaties sinds begin 2018 Bron: Bloomberg Het kan interessant zijn om in uw zoektocht naar opportuniteiten in de markt, te kiezen voor valuta s. De rendementen voor obligaties in euro zijn namelijk nogal aan de lage kant. Daarom vindt u hiernaast onze visie voor de belangrijkste valuta s* op de obligatiemarkt. Munten * LAND MUNT HUIDIGE KOERS WIJZIGING MUNT 3 MAANDEN WIJZIGING MUNT 12 MAANDEN VOORUITZICHTEN OP 12 MAANDEN T.O.V. EURO VS USD 1,13 1,5% 1,9% CANADA CAD 1,49 1,1% 0,1% AUSTRALIË AUD 1,60-0,4% -4,4% NIEUW-ZEELAND NZD 1,73 0,3% -1,7% JAPAN JPY 128,00 0,5% 3,1% VERENIGD KONINKRIJK GBP 0,88 1,6% 1,8% NOORWEGEN NOK 9,54 0,3% -0,3% ZWEDEN SEK 10,37 0,0% -5,0% ZWITSERLAND CHF 1,14 1,0% 1,9% POLEN PLN 4,34-1,1% -1,9% TURKIJE TRY 6,34-5,9% -28,9% ZUID-AFRIKA ZAR 16,70-5,1% -0,3% BRAZILIË BRL 4,21 3,5% -10,1%

8 08 Focus Als het regent in China, druppelt het in de rest van de wereld Het is niet de eerste keer dit jaar dat de Chinese economie tekenen van vertraging vertoont. Deze keer worden de Chinese beurzen meegesleurd door een verkoopgolf op activa van groeilanden. Forse terugval voor groeilanden Sinds begin dit jaar laten de groeilanden (MSCI Emerging Markets Index) en de Chinese beurs (Hong Kong Hang Seng Index) dalingen van bijna 20% optekenen. Van een terugval van de Chinese markten naar hetzelfde scenario voor de ontwikkelde landen is slechts een kleine stap, aangezien de risicoaversie zich meester heeft gemaakt van bijna alle beurzen wereldwijd. Zachte landing voor de Chinese economie Terwijl er in 2010 nog sprake was van 10%, bedraagt de groei van het Chinese BBP vandaag slechts 6,5%. Hoewel een dergelijke groeivertraging voor ongerustheid kan zorgen, ligt ze uiteindelijk in de lijn van de logica: het is voor niemand een geheim dat de Chinese regering werkt aan een zachte landing van hun economie. Peking tracht een verschuiving tot stand te brengen naar de binnenlandse markt om de economie minder afhankelijk te maken van de uitvoer. Voorlopig lijkt ze daarin te slagen: de middenklasse groeit aan, de grote steden groeien en de communicatie- en transportmiddelen in het land worden verder ontwikkeld. Chinese reus heeft last van pijnpunten Ondanks deze positieve vaststelling vertoont de Chinese markt ook een aantal kwetsbaarheden. Onder de belangrijkste pijnpunten voor de Chinese economie zijn dit de vier belangrijkste om de recente terugval van de markten te verklaren. 1. De oplopende handelsspanningen met de Verenigde Staten. Tot nu toe legde de regering Trump al invoerrechten op Chinese importgoederen ter waarde van 250 miljard dollar op. Als gevolg daarvan kende de Chinese uitvoer een terugval tijdens het derde kwartaal. Elke verdere toename van de spanningen zou een negatieve weerslag hebben op de Chinese economie en dus op de financiële markten. 2. China wordt geconfronteerd met een groeivertraging van zijn binnenlandse markt, en met name van de investeringen in infrastructuur. Bovendien werden de inkomens van de gezinnen getroffen door een verlaging van de subsidies voor de laagste inkomens (vooral in de achtergestelde wijken), wat woog op de binnenlandse consumptie. 3. De Chinese regulator lanceerde hervormingen om de schuldenlast van bedrijven en gezinnen af te bouwen. Het gevolg van de strengere financieringsvoorwaarden was dat de vastgoedmarkt begon te verzwakken. 4. De forse en snelle verzwakking van de yuan (CNY) sinds begin dit jaar woog op het marktsentiment. Deze daling is het gevolg van een uiteenlopend monetair beleid tussen de Fed en de Chinese centrale bank (PBoC) én van de economische vertraging in China. Zal de Chinese beurs weer op krachten komen? Na de recente beursterugval zijn wij van oordeel dat de waarderingen van Chinese aandelen aantrekkelijker beginnen te worden, vooral in het licht van de behoorlijke bedrijfswinsten. Toch hebben de markten vandaag nood aan katalysatoren om opnieuw een versnelling hoger te schakelen. Tegen het einde van het jaar zou de maatregel van de PBoC (die de verplichte reserves van de banken versoepelde) in combinatie met goed nieuws op het economisch front het vertrouwen van de beleggers kunnen herstellen. Ook het minste positief signaal op het niveau van de handelsbetrekkingen met de Verenigde Staten zou de financiële markten opnieuw een boost kunnen geven. Hoe dan ook zullen technologie en innovatie verder aan belang winnen in de Chinese economie en met name in de industriële automatisering en de modernisering van de consumptie. Op korte termijn, zouden de volatiliteit van de markten en de economische vertraging de regering kunnen aanzetten tot het nemen van budgettaire herstelmaatregelen.