Winstkansen voor sport en bewegen op school

Transcriptie

1 Winstkansen voor sport en bewegen op school Dialoog Sport en bewegen in het onderwijs 8 februari Den Haag Dr. Jo Lucassen Mulier Instituut, Utrecht Februari 2018 Robin in actie Ziet: leren bewegen je kunt niet vroeg genoeg beginnen Ouders spelen ook belangrijke rol 1

2 Setting the scene u Initiatief raden prijzenswaardig beleid sectoren schuurt nogal Even tijd voor reflectie op: Het belang van (leren) bewegen en van een integrale aanpak De stand van zaken op dit moment op dit gebied. Een wenkend perspectief. 3 Belang van (leren) Sporten en bewegen evident? Jong geleerd --- 2

3 Argumentenkaartjes Leert omgaan met regels Nieuwe vriendjes maakt Niet te druk en agressief is Gezond is Plezier heeft en het gezellig heeft Goede cijfers haalt op school Conditie en energie heeft Belang van (leren) sporten en bewegen niet evident voor iedereen Bailey 2011 Physical Activity: An Underestimated Investment in Human Capital? Belang sport en bewegen o.b.v. wetenschappelijk onderzoek nog eens op rijtje 3

4 Bewegen en sport als object van beleid Bewegen en sport bestaansveld met enorm potentieel voor ontwikkeling van mensen en daarmee voor beleid. Maatschappelijk en persoonlijk belang van leren duurzaam bewegen door integraal sport- en beweegbeleid 3 kernwaarden * Participatie / meedoen = deel kunnen nemen aan beweegcultuur * Vitaliteit = gezonde leefstijl * Presteren = beste uit jezelf - talent leren kennen en benutten waarden lijken ook voor het onderwijs van betekenis, maar inbedding en samenhang schiet tekort steeds belangrijker - effecten hangen met elkaar samen Gezondheidsbevordering - Sport Onderwijs Verbonden beleidsperspectieven? JOGG Talentontwikkeling persoonsvorming Participatie kwalificatie Gezonde school Vitaliteit /actieve leefstijl - burgerschap? 4

5 Resultaat in schema S P E E L R U I M T E Bewegingsonderwijs in ? Toptalent Sportieve school Persoonlijke ontwikkeling Leren deelnemen aan sport- en bewegingssituaties Gezonde school Meedoen Gezonde en actieve leefstijl G E V E N Pedagogische context Ook vakwereld LO worstelt met relatie leren bewegen gezonde leefstijl (laten bewegen) zie toekomstvisie 2011 Figuur 2 Overzichtsschema HM&S Pedagogisch perspectief Opstelling vakwereld lang ambivalent Weerstand tegen onderwijs in bewegen als middel laten bewegen verdringt leren bewegen Begrijpelijk want als we kijken naar de directe bijdrage school aan de NNGB is die beperkt 5

6 Bewegingsonderwijs en gezonde leefstijl - 2 routes: direct en indirect (Borghouts Slingerland*) Bewegingsonderwijs Directe bijdrage aan NNGB MVPA per les 20 minuten (+25%) Indirecte bijdrage via leren bewegen Actieve / sportieve Leefstijl nu buiten school Leefstijl later *PHYSICAL EDUCATION S CONTRIBUTION TO LEVELS OF PHYSICAL ACTIVITY IN CHILDREN AND ADOLESCENTS Conclusie: we moeten het heil vooral zoeken in leren bewegen Geen of of keuze (leren bewegen <> fysieke activiteit) STODDEN ET AL 2007 Ontwikkeling motorische competenties cruciaal voor gezond gewicht EC: Early childhood MC: Middle childhood LC: Late childhood Motor Developmental Model - Stodden e.a Er is een directe relatie tussen verworven en ervaren beweegcompetentie en fysiek actief zijn en daarmee het risico op overgewicht 6

7 Samenhang in ontwikkelprocessen plezier vaardigheid meedoen zelfbeeld - actieve leefstijl (Bailey 2013) Maak van beweeg tijd op school tijd voor goed leren bewegen, dan snijdt het mes aan meer kanten! Schema HM&S geeft al aan: verschuiving in benadering van LO bij bewegen en sport op school naast leren deelnemen aan andere opbrengsten meer van belang Recent potentiele positiev invloed van bewegen op leerprestaties stroom van initiatieven rond bewegend leren en brain breakes > Amika Biesta: onderwijs als oefenplaats voor het leven -persoonsvorming -socialisatie >kwalificatie School Niet enige leerplaats Ketenpartners Ouders Clubs Recent Peers veel aandacht voor potentiele positieve invloed van bewegen op leerprestaties steeds duidelijker effecten hangen met elkaar samen Stroom van initiatieven rond bewegend leren en brain breakes 7

8 De onderlinge samenhang tussen genoemde ontwikkelingsprocessen is vertaald in het verbindend concept Physical Literacy - Kernelementen (Vereenvoudigd) Competentie Regelmatig bewegen Physical literacy can be described as the motivation, confidence, physical competence, knowledge and understanding to value and take Physical Literacy responsibility for engagement in physical activities for life (IPLA 2016, Margaret Whitehead) Motivatie Kennis Vertrouwen Nu: vier vormen van bewegen en sport op school met accent leren bewegen / laten bewegen (eilanden) Bewegingsonderwijs Groep 1-2 gemiddeld 113 minuten per week. Groep 3 t/m 8 per week 89 minuten. één op de vijf scholen biedt één les bewegingsonderwijs aan voor de groepen 3 t/m 8 Sport en bewegen op school Pauzeactiviteiten Groep 1-2 gemiddeld 58 minuten per dag. Groep 3 t/m 8 per dag 42 minuten volgens hun ouders 38% basisscholen heeft tenminste wekelijks sportief pauzeaanbod Bewegen in de klas Tenminste wekelijks bij 58% po scholen Schoolsport / naschools S&B Tenminste maandelijks Sportkennismakingslessen of sportclinics 24% po scholen Nu aanbod niet overal & als losse eilanden 8

9 De Stand van Zaken Zorgwekkende achteruitgang De motorische fitheid van basisschoolkinderen is in de afgelopen 25 jaar afgenomen. Dit blijkt uit een vergelijking tussen MOPER fitness testscores op kracht, snelheid/wendbaarheid, lenigheid en coördinatie van basisschoolkinderen van 2006 en Een kwart van de basisschoolleerlingen in Nederland scoort onvoldoende op bewegingsvaardigheid blijkt bij onderzoek het afgelopen jaar van de beweegvaardigheid onder ruim kinderen (in de leeftijdscategorie 6 tot en met 11 jaar) met de MQ-scan. Kinderen zitten gemiddeld zo n 7 uur per dag, jongeren (12-20) gemiddeld ruim 10 uur. Kinderen spelen steeds minder buiten Aandeel van de jongeren (12-18) dat wekelijks sport is afgenomen tussen en van 78 procent tot 71 procent. Nog niet de helft van de 4-12 jarigen en maar een kwart van jongeren tussen 12 en 18 voldoet aan Beweegnorm. Jongens aanzienlijk meer dan meisjes. 17 De Stand van Zaken Zorgwekkende, hardnekkige achterstanden Op 20% van de basisscholen krijgen kinderen nog steeds maar 1 uur bewegingsonderwijs, terwijl algemeen minimaal twee lesuren bewegingsonderwijs wenselijk worden geacht voor het bereiken van de kerndoelen Bewegingsonderwijs blijkt van toegevoegde waarde juist voor die groepen die minder van huis uit worden gestimuleerd tot een sportieve leefstijl (meisjes, lage ses, migranten) 3 procent van de jarigen in nederland heeft geen zwemdiploma. 14 procent van de 6-16-jarigen behaalt het a-diploma uitsluitend via het schoolzwemmen. Deze kinderen komen vaker uit een gezin met een laag inkomen of hebben een migrantenachtergrond. Gros van vrijwillige maatregelen bereiken de achterstandsgroepen niet Vanaf 7 e jaar lijken motorische achterstanden gerelateerd aan overgewicht te verdiepen vrijwel niet meer in te lopen (Anderson e.a., Farooq e.a., MAMBO) 18 9

10 motorische voorsprong (dagen) Amsterdam MAMBO project RESULTATEN In de loop van de basisschool periode wordt de motorische achterstand van leerlingen met overgewicht alleen maar groter normaal gewicht overgewicht obesitas leeftijdsgroepen in jaren 12 Zelfsturing Andere rol van de leerkracht Waarde impliciet leren - LO nu 90% expliciet Digitalisering in het onderwijs Mogelijkheden van peerteaching Meer besef dat ook buiten de les wordt geleerd 10

11 Hoe verder? 10 Winstkansen Naar nieuwe integrale aanpak Physical literacy als richtsnoer 10 Winstkansen + Ontwikkel een integrale aanpak (visie/beleid) waarin leren bewegen en laten bewegen elkaar versterken + Van gymzaal als oefenplaats voor leren bewegen naar school als oefenplaats + Leg verbindingen tussen alle S&B activiteiten op school (vier eilanden) vooral vanuit perspectief van leren bewegen + Versterk de samenhang tussen binnenschoolse en buitenschoolse leersettings behoudt de inzet van buurtsportcoaches hiervoor + Schoolleiders: investeer in specialisten voor leren bewegen + Stuur op minder vrijblijvendheid in lestijden voor effectief leerresultaat + Focus nadrukkelijk op achterstandsgroepen + Actualiseer het curriculum leerlijnen (streetsports dance active games) + Stop onderlinge verkettering sportcoaches gymleraren ouders + Gymleraren stap over eigen schaduw heen instructeur > teamcoach leren bewegen en sportieve leefstijl 22 11

12 Dank voor uw aandacht mulier instituut Herculesplein AA Utrecht t (030) i j.m.h.lucassen@mulierinstituut.nl 12