Voor u ligt de brochure met het vormingsaanbod voor het academiejaar van de

Transcriptie

1 VOORWOORD Beste lezer, Voor u ligt de brochure met het vormingsaanbod voor het academiejaar van de Netwerken Palliatieve Zorg Gent-Eeklo en Zuid-Oost-Vlaanderen. Ook dit jaar werken we samen om u een zo kwaliteitsvol mogelijk vormingsaanbod te bieden. Het organiseren van kwaliteitsvolle opleidingen is en blijft immers een belangrijke doelstelling van beide Netwerken Palliatieve Zorg. De vormingsmogelijkheden in Open aanbod variëren van de jaarlijks terugkerende minisymposia en basiscursussen, tot de referentcursus die wij 2-jaarlijks organiseren en die dit academiejaar doorgaat. Daarnaast blijft natuurlijk ook Vorming op maat bestaan, waarbij wij het aanbod aanpassen aan de vraag. Binnen de Vorming op maat bieden wij dit jaar, naast de voorstelling Kinderen en Palliatie : Niet te jong voor verlies, een vervolg aan in de vorm van een verdiepend vormingspakket. Meer uitleg kunt u vinden op blz Voor recente informatie over vorming en opleiding kunt u steeds terecht op de website Naast ons volledig up-to-date gehouden vormingsaanbod, kunt u er ook algemene informatie over palliatieve zorg en interessante links naar andere websites op terugvinden. Wenst u op de hoogte te worden gehouden van studiedagen, symposia en andere vormingsinitiatieven die niet door het Netwerk Palliatieve Zorg worden georganiseerd, dan kan u intekenen om het elektronisch vormingskrantje te ontvangen. In dit vormingskrantje worden initiatieven gebundeld en maandelijks per naar geïnteresseerden gestuurd. Om het te ontvangen volstaat het om uw adres aan ons door te geven. Alle inlichtingen over de vormingen kunnen bekomen worden bij : vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo "Het Leven Helpen" vzw Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Oost-Vlaanderen Gerda Okerman, vormingsverantwoordelijke An de Vliegher, vormingsverantwoordelijke Jubileumlaan 221 Sint-Walburgastraat Gent 9700 Oudenaarde Tel : Fax : Tel : Fax : gerda.npz.genteeklo@scarlet.be an.devliegher@hetlevenhelpen.be Naast het vormingsaanbod willen wij toch nog eens uw aandacht trekken op het feit dat u steeds van harte welkom bent in het documentatiecentrum van het Netwerk Gent-Eeklo waar u terecht kunt voor het kosteloos ontlenen van allerlei publicaties, boeken, video s en dvd s m.b.t. palliatieve zorg. Wij nemen graag tijd vrij voor u na een telefonische afspraak.

2 2

3 INHOUDSTAFEL I. Open Aanbod Mini-symposium 1 : "Humor in de Palliatieve Zorg?! Dr. Hugo Stuer 4 Mini-symposium 2 : "Pijnbestrijding in de Palliatieve Zorg " Dr. Sarah-Fien Van Laer 5 Basiscursus 6 Referentcursus 8 Intervisie 10 Supervisie 12 II. Intern op Maat Vorming op Maat 14 Initiatie 15 Palli-Anders 17 Coaching en advies 19 Vormingsnamiddag : Kinderen en Palliatie : niet te jong voor verlies - De Eigenwijze Doos 20 Nieuw vanaf voorjaar 2009 Kinderen en jongeren betrekken bij palliatieve situaties 21 III. Sensibilisatiepakket 23 IV. Inschrijvingen Inschrijvingsmodaliteiten 24 Inschrijvingsstrook Minsymposia Basiscursus 27 Referentcursus 28 Intervisie 29 Supervisie 30 Digitaal Vormingskrantje 31 3

4 I. OPEN AANBOD MINI-SYMPOSIUM 1 : Humor in de Palliatieve Zorg?! INHOUD Welke invloed heeft humor op een zieke? Kan men er automatisch vanuit gaan dat humor misplaatst is in een palliatieve situatie? Kan humor überhaupt een plaats hebben in die laatste zorg bij het levenseinde? Heeft een glimlach of een uitbundige lach hetzelfde effect? Wat is het verschil tussen gewone humor, zwarte humor, galgenhumor, ironie, sarcasme,. Dit en nog meer van dergelijke vragen zullen worden beantwoord door Dr. Hugo Stuer. Vanuit zijn sterke persoonlijke betrokkenheid en professionele interesse voor dit onderwerp zal hij een lezing houden waarin hij aan de hand van theorie en praktijkvoorbeelden praktische tips voor de hulpverleners zal formuleren. Na de voordracht zal er tijd voorzien worden voor vraagstelling. GASTSPREKER Dr. Hugo Stuer is huisarts in St. Gillis Waas en was als staflid verbonden aan het Centrum voor Huisartsgeneeskunde van de Universiteit Antwerpen. Hij is auteur van het boek Denk eens niet aan roze olifanten en ook van verschillende wetenschappelijke artikels. Hij is medeauteur van boeken waaronder lachen is gezond en Cahier ouderenzorg : Humor bij ouderen DOELGROEP Alle hulpverleners vanuit de verschillende zorgsettings ORGANISATIE Plaats, tijdstip en duur : Het symposium gaat door in : vrijdag 21 november 2008 van 13u30 tot 16u00 Vormingscentrum Guislain Jozef Guislainstraat Gent Prijs : 16,00 4

5 MINI-SYMPOSIUM 2 : Pijnbestrijding in palliatieve zorg INHOUD Pijnbehandeling bij een palliatieve patiënt verloopt niet altijd optimaal. De verpleegkundigen en verzorgenden die bij de zorg betrokken zijn herkennen of vermoeden bij hun patiënten/bewoners vaak pijn, zonder dat zij voldoende argumenten kunnen aanbrengen t.o.v. de behandelende arts, opdat deze een aangepast pijnbeleid zou instellen. Het resultaat is dat zorgverstrekkers zich echt machteloos kunnen voelen in deze situaties én dat pijn nog altijd een reëel probleem kan zijn bij palliatieve patiënten/bewoners. Het minisymposium zal naast een herhaling van de basisprincipes van pijnbestrijding (het belang van de verschillende toedieningwijzen van medicatie; het tijdstip van toediening; de werking en combinatiemogelijkheden van medicatie; de werking van een spuitaandrijver, ) ook dieper ingaan op de rol die verpleegkundigen/verzorgenden kunnen innemen in pijnbestrijding naar patiënten toe. We denken dan vooral aan het belang van pijnobservatie en evaluatie, en aan een adequate verslaggeving van deze observaties en evaluaties naar hoofdverpleegkundige, diensthoofd, arts, toe. Ook zal aandacht worden besteed aan het belang om aan de palliatieve patiënt/bewoner en zijn/haar familie voldoende duiding en uitleg te geven over de ingestelde pijnbehandeling. Als LEIF-arts en equipearts van een netwerk palliatieve zorg is Dr. Van Laer gespecialiseerd in pijnbestrijding bij palliatieve patiënten. Zij zal in het minisymposium de nadruk leggen op de essentiële en noodzakelijke bijdrage van verpleegkundigen en verzorgenden bij pijnbestrijding bij palliatieve patiënten/bewoners. De uiteenzetting wordt geïllustreerd met tal van voorbeelden uit de praktijk. Op het einde is er eveneens tijd voorzien voor vraagstelling. GASTSPREKER Dr. Sarah-Fien Van Laer, huisarts, LEIF-arts en equipearts Netwerk Palliatieve Zorg Zuid- Oost-Vlaanderen. DOELGROEP Alle hulpverleners vanuit de verschillende zorgsettings ORGANISATIE Plaats, tijdstip en duur : Het symposium gaat door in : Prijs : 16,00 donderdag 26 maart 2009 van 13u30 tot 16u30 Centrum Glorieux A.Z. Zusters van Barmhartigheid Glorieuxlaan Ronse 5

6 BASISCURSUS PROGRAMMA Inleiding op palliatieve zorg - Geschiedenis van palliatieve zorg - Filosofie en basisprincipes palliatieve zorg - Totale pijn - Palliatieve zorgstructuren Omgaan met (eigen) verlies en rouw Lichamelijke zorg - Pijn- en symptoomcontrole - Comfortzorg - Bespreekbaar maken van pijn - Lijktooi Psycho-sociale zorg - Communicatie met patiënt en omgeving - Positie en waarden binnen de familie Emotionele en spirituele zorg - Omgaan met waarheid - Spirituele en existentiële pijn - Levensbalans - Afscheid en rouwbegeleiding - Omgaan met emoties van patiënt, omgeving en hulpverleners Cultuur m.b.t. palliatieve zorg en sterven in de eigen organisatie - Stervenscultuur in de eigen instelling - Palliatieve functie - Zorg voor de zorgenden DOELSTELLING De opleiding is vooral gericht op attitudevorming. Volgende doelstellingen worden nagestreefd : - Verwerven van kennis en inzicht met betrekking tot palliatieve zorg (filosofie en basisprincipes palliatieve zorg : van cure naar care; pijlers palliatieve zorg; concept totaalzorg ) - Verwerven van basisvaardigheden in het omgaan met patiënt en familie in een palliatieve situatie - Attitudevorming met betrekking tot omgaan met sterven, verlies, rouw 6

7 METHODIEK In deze vorming wordt afwisselend gewerkt met informatie-overdracht, interactie, groepswerk, ervaringsoefeningen en zelfreflectie. Er wordt veel aandacht besteed aan persoonlijke ervaringen, vragen en probleemsituaties. De cursist dient daarom bereid te zijn tot eigen inbreng, zelfbeschouwing en kritische reflectie. De cursus wordt gecoördineerd door een hoofddocent, die instaat voor de samenhang van de cursus en het groepsproces bewaakt. Voor specifieke onderwerpen wordt beroep gedaan op deskundigen uit het palliatieve werkveld. DOELGROEP Deze cursus is gericht naar het personeel uit RVT/ROB, ziekenhuis en eerstelijnsorganisaties. Zowel verzorgenden, verpleegkundigen en paramedici, als logistiek personeel kunnen aan deze cursus deelnemen. ORGANISATIE Aantal deelnemers : het aantal deelnemers per cursus wordt beperkt tot 18 om zo de kwaliteit en het groepsproces voldoende te kunnen bewaken. Per cursus worden maximaal 2 deelnemers vanuit dezelfde instelling toegelaten. Inschrijving : men schrijft in voor de volledige cursus. Per cursist wordt 200,00 gevraagd. Deze kosten omvatten cursus, syllabus en koffie. Getuigschriften : de deelnemers ontvangen na het doorlopen van de cursus een getuigschrift van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen vzw. Educatief verlof wordt aangevraagd. Tijdstip, Duur en plaats Basiscursus 1 : dinsdagen 9, 16 en 30 september, 7 oktober, en donderdag 16 oktober 2008 (VOLZET!) Basiscursus 2 : dinsdagen 13 en 27 januari, 10 februari, 03 en 17 maart 2009 (VOLZET!) Basiscursus 3 : dinsdagen 28 april, 12 en 26 mei, 9 en 23 juni 2009 (code : BAS3 / 08-09) Basiscursus 4 : Woensdagen 6 en 20 mei, 3, 10 en 24 juni 2009 (code : BAS4 / 08-09) De vorming gaat door in : vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Polyvalente ruimte Eerstelijnshuis Jubileumlaan Gent Telkens van 9u00 tot 12u30 en van 13u30 tot 16u30 De totale opleiding omvat 32,5 uur. 7

8 REFERENTCURSUS - PALLIATIEVE ZORG IN WZC PROGRAMMA Cultuur en Cultuurverandering - De eigen organisatiecultuur - Cultuurverandering - Implementatie van veranderingen Communicatie - Verhoudingen en interacties binnen de organisatie - Effectief communiceren - Conflicthantering - Omgaan met weerstanden Teamwerking - Inter- en multidisciplinair werken - Functioneringsgesprekken Juridische aspecten van de Palliatieve Zorg in RVT/ROB - Zorgstructuren - Wetgeving - Financiering Didactiek - Vormingsnoden (h)erkennen - Vormingsnoden vertalen in vormingsaanbod - Bezoek aan de stageplaatsen - Stage : 40 u stage (mogelijke stageplaatsen : Palliatieve Thuiszorg, Palliatieve Eenheid, Palliatief Supportteam van een ziekenhuis of RVT) - Eindwerk - Supervisie DOELSTELLING De referentcursus wil de cursisten de nodige basiskennis en -vaardigheden meegeven zodat zij binnen de eigen instelling en in samenwerking met collega's de palliatieve zorgcultuur kunnen uitbouwen, en dit met respect voor de eigenheid van de instelling, de verschillende medewerkers en de bewoners en hun familie. Concrete doelstellingen daarbij zijn : - Kennis en inzicht bijbrengen met betrekking tot de cultuur en cultuurverandering in de eigen organisatie. - Verwerven van vaardigheden inzake communicatie, interactie, teamwerking, multidisciplinair werken, om veranderingen binnen de bestaande palliatieve zorgcultuur van de instelling te kunnen implementeren. - Vormingsnoden kunnen vertalen in een realistisch vormingsaanbod. - Weten welke wetgeving van belang is voor RVT/ROB. 8

9 METHODIEK Informatieoverdracht wordt afgewisseld met oefeningen, interactie en groepswerk. Er wordt gewerkt aan de hand van concrete praktijksituaties die door de cursisten zelf worden ingebracht. In de opleiding is een stageperiode voorzien, waarin de deelnemers kennis maken met de palliatieve zorgstructuren in andere settings. Van de cursisten wordt verwacht dat zij een actieplan uitwerken in een eindwerk. De cursus en de stage worden daarin geïntegreerd. De cursus wordt gecoördineerd door een hoofddocent. Voor specifieke onderwerpen wordt beroep gedaan op deskundigen uit het palliatieve werkveld. DOELGROEP Personen die binnen RVT/ROB een palliatieve functie op zich nemen als referent en die reeds een basisopleiding hebben gevolgd. ORGANISATIE Plaats, Tijdstip en Duur : De vorming gaat door in : vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Jubileumlaan Gent De totale opleiding omvat 160 uur. De opleiding bestaat uit : - 12 lesdagen (72 uur) - stage (40 uur) - supervisie (18 uur) - voorbereiding eindwerk (30 uur) Tijdens de laatste dag van de opleiding, drie maanden na het afronden van het theoretische gedeelte, wordt het eindwerk persoonlijk voorgesteld. Daarbij wordt veel ruimte gelaten voor het uitwisselen van ervaringen. Data referentcursus : - 23 september, 14 oktober, 3 en 18 november en 11 december januari, 19 februari, 31 maart, 21 en 30 april en 14 mei 2009 voorstelling eindwerk : 8 september 2009 Aantal deelnemers : het aantal deelnemers wordt beperkt tot 20. Inschrijving : Men schrijft in voor de volledige cursus. (Code : REF / 08-09) Per cursist wordt 700,00 gevraagd. Deze prijs omvat de totale opleiding zoals hierboven beschreven, syllabus en koffie. Getuigschriften : de deelnemers ontvangen na de cursus een getuigschrift van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen vzw. Educatief verlof wordt aangevraagd voor de 12 lesdagen en de 18 uur supervisie. 9

10 INTERVISIE Intervisie is een werkvorm waarin men leert door het verhelderen van concrete praktijksituaties en werkproblemen. De personen die de palliatieve zorg trekken in een instelling hebben soms een gevoel van "alleen-zijn". Intervisie is een manier om deze mensen vanuit verschillende instellingen met elkaar in contact te brengen. Door de onderlinge uitwisseling en de bespreking van diverse problematieken leert men niet alleen over het eigen functioneren maar ook uit de visie en ervaringen van de anderen, waardoor de palliatieve zorg in de eigen instelling een nieuw elan kan krijgen. DOELSTELLING Met intervisie beoogt men - het eigen functioneren in de werksituatie te optimaliseren - het reflecteren op het eigen functioneren te bevorderen - te leren omgaan met diverse probleemsituaties METHODIEK Intervisie vindt plaats in een kleine groep (8 à 10 deelnemers). De deelnemers kunnen concrete situaties inbrengen die men graag zou willen uitdiepen. De intervisor begeleidt en bewaakt het groepsproces. Voor intervisie moet aan een paar basisvoorwaarden zijn voldaan : - een veilig klimaat waarin men vrijuit kan spreken zonder schrik voor be- of veroordeling - de waarborg dat wat in groep besproken wordt binnen de groep blijft - groepsgeheim - de deelnemers moeten bereid zijn tot leren en actieve betrokkenheid - bij voorkeur hebben de deelnemers een gemeenschappelijk werkterrein - de groep heeft een vaste samenstelling. Continuïteit in aanwezigheid op de intervisiemomenten is vereist opdat de veiligheid in de groep kan worden gegarandeerd DOELGROEP De intervisiegroepen staan open voor alle disciplines : verpleegkundigen, gezins- en bejaardenhelper, vrijwilligers, maatschappelijke assistenten die reeds een basisopleiding palliatieve zorg gevolgd hebben. Naargelang de vraag kunnen er groepen enkel met referenten of multidisciplinaire groepen worden gevormd. 10

11 ORGANISATIE Algemeen : er worden nieuwe intervisiegroepen gevormd in de maand september en dit zowel in het Netwerk Gent-Eeklo als in het Netwerk Zuid-Oost-Vlaanderen. Gedurende het dan startende academiejaar zullen zij ongeveer 6 maal samenkomen. Tijdstip, duur en plaats : de eerste intervisie vindt plaats op 7 oktober 2008 van 14u00 tot 17u00. De data voor de overige samenkomsten worden vastgelegd in overleg met de intervisanten. De vorming gaat door in : vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Jubileumlaan Gent Aantal deelnemers : de groepen worden beperkt tot maximum 10 personen. Men schrijft in voor de hele reeks. Docenten : de intervisie wordt begeleid door de psycholoog van het Netwerk. Prijs : voor 6 sessies wordt 180 per persoon gevraagd. 11

12 SUPERVISIE Supervisie is een leermethode, gericht op leren uit werkervaringen, in functies of beroepen waar relaties tussen werkers en cliënten centraal staan. Het is een vorm van deskundigheidsbevordering met het oog op het optimaliseren van het beroepsmatig functioneren. De nadruk ligt hierbij op het functioneren van de eigen persoon. Vanuit praktijkervaringen worden leerdoelen geformuleerd die omgezet worden in leervragen. Hierbij is reflectie, het terug blikken op opgedane ervaringen, essentieel. Vanuit deze reflectie komt men zo tot leerervaringen. DOELSTELLING Met supervisie beoogt men - het optimaliseren en verder bekwamen van beroepsdeskundigheid in mensgerichte beroepen - beroepsontwikkeling en attitudevorming - leren vanuit de praktijk. Het leerproces staat hierbij centraal - een groeiproces waarbij men komt tot integratie van denken, voelen, willen en handelen - verbinding maken tussen persoon, methodisch handelen en beroep - het omzetten van de verkregen inzichten in de gegeven werksituaties METHODIEK - de supervisie vindt plaats in kleine groepjes van maximum 4 supervisanten in een reeks van 10 sessies - de supervisanten brengen concrete werkervaringen in van waaruit leerdoelen en leervragen worden geformuleerd. De focus ligt, nog meer dan bij intervisie, op het persoonlijk functioneren in het werkveld - de supervisor heeft een structurerende, en sturende rol. Hij stimuleert tot zelfexploratie, reflectie en zelfsturing. Door middel van gerichte vragen helpt hij de supervisant zijn leerdoelen en leervragen te concretiseren - de situatie en de leervragen krijgen vorm in een op voorhand ingediend werkverslag. Het geleerde uit de supervisie krijgt zijn neerslag in een reflectieverslag - de leerinzichten worden getoetst in de werksituatie. Er is dus een voortdurende pendelbeweging tussen ervaringen binnen de supervisiesessies en het werk 12

13 Voor supervisie dienen eveneens een aantal basisvoorwaarden te zijn vervuld : - engagement tot deelname aan de volledige reeks, zijnde 10 sessies - bereidheid tot openheid en reflectie over werkervaringen met intentie tot leren - voor het waarborgen van een veilig klimaat is een open en niet be- of veroordelende houding naar medesupervisanten en verbinding tot respect en geheimhouding van wat in supervisie besproken wordt, noodzakelijk - het schrijven van een werkverslag, ter voorbereiding, en een reflectieverslag, na de sessie - de supervisant moet in voldoende mate zelfstandig kunnen werken om zo supervisabel materiaal te kunnen inbrengen DOELGROEP De supervisiegroepen zijn bedoeld voor hulpverleners die in de voorziening een verantwoordelijke functie hebben in de palliatieve zorg, zoals referenten in RVT s, leden van een palliatief supportteam. Zij zijn verantwoordelijk voor de uitbouw van de palliatieve zorg in hun organisatie en hebben minstens een basisopleiding, en liefst bijkomende opleiding palliatieve zorg gevolgd. ORGANISATIE Plaats en Tijdstip : Er worden supervisiegroepen gevormd in het begin van het najaar. Gedurende het academiejaar worden er 10 sessies gepland, om de 2 à 3 weken. Deze samenkomsten gaan door in de lokalen van het Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo - Jubileumlaan Gent Data en tijdstip worden in overleg met de supervisanten bepaald Duur : een sessie duurt ongeveer 3 uur. Aantal deelnemers : de groepen worden beperkt tot maximum 4 personen. Men schrijft in voor de hele reeks. Docenten : de supervisie wordt begeleid door de psycholoog van het Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo. Prijs : voor 10 sessies wordt 300,00 per persoon gevraagd. 13

14 II. INTERN OP MAAT VORMING OP MAAT Bij "Vorming op Maat" kan de voorziening zelf de onderwerpen, doelstellingen, doelgroep en methodiek van de gevraagde vorming bepalen. Dit gebeurt steeds in overleg met de vormingsverantwoordelijke van het Netwerk die het aanbod zo goed mogelijk tracht aan te sluiten bij de vraag. De vorming wordt ingepast in het vormingstraject van de organisatie. DOELSTELLING Vorming op maat wil een antwoord bieden op de specifieke vormingsvragen van de voorzieningen. Afhankelijk van hoever de voorziening staat inzake palliatieve zorg, kan er gekozen worden voor vorming met algemene informatie over palliatieve zorg of voor vorming met uitdieping van specifieke thema s. METHODIEK De methodiek varieert naargelang de docent, het onderwerp en de doelgroep. De organisatie kan bepaalde voorkeuren uitspreken. DOELGROEP Deze vormingen kunnen worden ingericht voor diverse doelgroepen (brede bevolking, studenten, professionelen, vrijwilligers, enz.) Zij kunnen worden gegeven aan zowel homogene als heterogene groepen (bv. enkel verpleegkundigen of alle personeelsleden van een instelling). ORGANISATIE Plaats en Tijdstip : de plaats en het tijdstip waarop de cursus doorgang kan vinden, wordt bepaald in overleg met de voorziening. Duur : de duur en de structuur van de cursus kan nader bepaald worden in samenspraak met de voorziening. Aantal deelnemers : is afhankelijk van onderwerp en aanpak. Een kleine groep laat echter meer mogelijkheid tot interactie Docenten : de vorming wordt gegeven door docenten die goed onderlegd zijn in de desbetreffende materie en ervaring hebben in palliatieve zorg. Prijs : In principe wordt 65,00 per uur gevraagd + verplaatsingskosten + kosten voor kopieën. Bij sterk afwijkende cursussen - wat structuur en organisatie betreft wordt de prijs in onderling overleg bepaald. Attesten : het organiserende Netwerk verleent aanwezigheidsattesten. 14

15 INITIATIECURSUS De initiatiecursus kan georganiseerd worden in elke instelling die een grotere groep van haar personeel tegelijkertijd wil initiëren in de palliatieve zorg. PROGRAMMA Module 1 : Basisprincipes Palliatieve Zorg - Van cure naar care - De 4 pijlers van de palliatieve zorg - Het concept "totaalzorg" Module 2 : Communicatie - Basisregels van communicatie - Het belang van goede communicatie - De effecten van slechte communicatie - Actief luisteren Module 3 : Palliatieve zorg in de eigen instelling - Palliatieve zorg vanuit de eigen discipline - Eventueel het stappenplan van de referent palliatieve zorg bespreken en toelichten DOELSTELLING Deze cursus wil alle personeel van een instelling initiëren inzake palliatieve zorg en zo een bewustwordingsproces op gang brengen. Volgende doelstellingen worden nagestreefd : - Verwerven van basiskennis en basisinzichten met betrekking tot palliatieve zorg. - Bewust worden van de eigen emoties en attitudes en de invloed er van op het eigen handelen. - Bewust worden van het belang van communicatie en actief luisteren. - Inzicht hebben in elementaire communicatieregels. - Bewust worden van de bestaande cultuur in de instelling in relatie tot palliatieve zorg. METHODIEK De theorie wordt afgewisseld met interactieve oefeningen. Er is steeds mogelijkheid tot vraagstelling en bespreking van eigen casussen. 15

16 DOELGROEP De initiatiecursus richt zich tot alle personeel van de voorziening. De deelnemers aan deze initiatie komen dan ook bij voorkeur uit de verschillende beroepsgroepen werkzaam in de voorziening. Als personen vanuit verschillende disciplines in deze lessenreeks bij elkaar zitten, leren ze zowel veel over zichzelf als over de visie en de ervaringen van de anderen. Het is daarom aan te raden dat de groep niet uitsluitend uit verplegend of verzorgend personeel bestaat. ORGANISATIE Plaats en Tijdstip : de plaats en het tijdstip waarop de cursus doorgang kan vinden, wordt bepaald in overleg met de instelling. Duur : de cursus omvat 3 dagdelen van ongeveer 3 uur. Aantal deelnemers : om de interactie optimaal te maken, is een groep van minimum 12 tot maximum 18 personen aangewezen. Prijs : er wordt 450,00 per cursus gevraagd + verplaatsingskosten + kosten voor kopieën. Attesten : het organiserende Netwerk verleent aanwezigheidsattesten. 16

17 PALLI-ANDERS Palli-Anders is een alternatief vormingsinstrument waarbij men aan de hand van vragen, wordt aangezet tot reflectie over eigen visie en gevoelens met betrekking tot ziek zijn, sterven en palliatieve zorg. DOELSTELLING De bedoeling van het spel is : - aanzetten tot nadenken, zelfreflectie, - zich bewust worden van eigen gevoelens en meningen als persoon en als hulpverlener - bespreekbaar maken van verlies, sterven, ziek zijn, rouw, enz. en communicatie stimuleren - in contact treden met jezelf en anderen METHODIEK Het spel handelt over volgende thema s : - Gevoelens van de hulpverlener - Confrontatie met de (eigen) dood - Omgaan in waarheid Deze thema s zijn verwerkt in een aantal vragen of stellingen. Het spelbord zelf bestaat uit 3 ringen waarbij de buitenste ring verwijst naar de minst persoonlijke vragen en de binnenste ring naar de meest persoonlijke vragen. Er wordt in grote mate toegezien op de veiligheid binnen de groep. Zo kan elke speler zelf bepalen hoe persoonlijk hij de vragen wil beantwoorden; er wordt niet toegelaten dat persoonlijke bedenkingen of gevoelens worden be- of veroordeeld en feedback tijdens het spel wordt enkel toegelaten vanwege de spelleider. Het spel wordt steeds afgerond met een evaluatiemoment waarbinnen elke speler de kans krijgt tot ventileren. Palli-Anders is geen competitief spel. DOELGROEP Palli-Anders kan men gebruiken bij alle beroepsgroepen betrokken bij palliatieve zorg, hetzij als professionele kracht, hetzij als vrijwilliger. 17

18 ORGANISATIE Praktisch : Het spel kan ontleend worden met of zonder begeleider. - Spel zonder begeleider : 12,00 huur + 50,00 waarborg - Spel met begeleider : 65,00 per uur + verplaatsingskosten Plaats, tijdstip en duur : de plaats en het tijdstip waarop het spel doorgang kan vinden, wordt bepaald in overleg met de instelling. Een sessie duurt 2 à 3 uur. Aantal deelnemers : het spel wordt bij voorkeur gespeeld in een beperkte groep van 8 à 10 personen. Docenten : het spel Palli-Anders wordt begeleid door de psycholoog van het Netwerk. Indien men er voor kiest een interne spelbegeleider aan te wijzen, moet deze in staat zijn om de veiligheid in de groep te bewaren en individuele- en groepsprocessen in de hand te houden. Attesten : bij begeleiding door de docent van het Netwerk, verleent het organiserende Netwerk aanwezigheidsattesten. 18

19 COACHING EN ADVIES Een palliatieve zorgcultuur implementeren in een bestaande cultuur is niet altijd vanzelfsprekend. Men heeft heel dikwijls te maken met weerstanden of moeilijkheden waar men, omdat men te direct bij de situatie is betrokken, niet direct ziet waar het probleem zich precies situeert. Om de voorziening te ondersteunen en om bepaalde situaties te helpen verhelderen, biedt het Netwerk "coaching en advies" DOELSTELLING De bedoeling van "coaching en advies" : - Helpen bepalen van de doelstellingen inzake Palliatieve Zorg van een voorziening - Helpen vaststellen waar de implementatie van de palliatieve zorgcultuur vast gelopen is - Verhelderen van probleemsituaties, zodat het team de eigen weg verder kan gaan METHODIEK Op vraag van de instelling komt een medewerker van het Netwerk naar een vergadering, teamoverleg of andere samenkomst. Als neutrale buitenstaander tracht zij de probleemsituatie te verhelderen zodat het team weer verder op weg kan gaan. Indien een eerste advies niet voldoende is om het proces weer op gang te krijgen en er verdere opvolging nodig is, wordt dit besproken met het team of de verantwoordelijke. DOELGROEP Elke voorziening of organisatie die moeilijkheden ondervindt bij de implementatie van de palliatieve zorgcultuur of bij problemen binnen een team kan beroep doen op het Netwerk Voor een specifiek patiëntgebonden problematiek kan beroep gedaan worden op de palliatief deskundigen van de vzw Palliatieve Thuiszorg. ORGANISATIE Praktisch : "coaching en advies" wordt gratis aangeboden Plaats, tijdstip en duur : de plaats, tijdstip en de duur wordt bepaald in overleg met de voorziening. 19

20 VORMINGSNAMIDDAG : KINDEREN EN PALLIATIE : NIET TE JONG VOOR VERLIES DE EIGENWIJZE DOOS INHOUD Kinderen en jongeren worden vaak te weinig betrokken bij palliatieve situaties in het gezin of de omgeving vanuit de bedoeling hen te sparen. Nochtans kan men niet vermijden dat ook zij met verlies en verdriet te maken krijgen. Hen betrekken bij ziekte en sterven blijkt bevorderlijk te zijn voor het verwerkingsproces en helpt hen om te gaan met de vele emoties rond dit gebeuren. Gepaste opvang door volwassenen zal hen hierbij ondersteunen. Deze vorming op maat bestaat uit een presentatie die hulpverleners kapstokken aanbiedt bij de psychosociale ondersteuning van kinderen en jongeren geconfronteerd met een palliatieve situatie. Tegelijkertijd met de presentatie wordt De Eigenwijze Doos voorgesteld. Dit doosje is bedoeld om te worden meegegeven aan kinderen en jongeren in palliatieve situaties als ondersteuning bij het verwerken van hun emoties. DOELSTELLING - Inzicht hebben in het belang van het betrekken van kinderen bij palliatieve situaties waarmee ze geconfronteerd worden. - Aanreiken van eenvoudige kapstokken om kinderen effectief te betrekken bij deze palliatieve situaties DOELGROEP Alle hulpverleners vanuit de verschillende zorgsettings Alle scholen en CLB s ORGANISATIE Plaats, tijdstip en duur : de plaats en het tijdstip waarop de presentatie doorgang kan vinden, wordt bepaald in overleg met de voorziening. De presentatie duurt ongeveer 3 uur. Aantal deelnemers : is afhankelijk van de instelling. Een kleine groep laat echter meer mogelijkheid tot interactie Docent : Lucie Cannie, psychologe en rouwzorgverantwoordelijke binnen vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo, supervisor Prijs : 65,00 per uur + verplaatsingskosten + kosten voor kopieën. Attesten : het organiserende Netwerk verleent aanwezigheidsattesten. 20

21 NIEUW VANAF VOORJAAR 2009! SPECIALISATIE : KINDEREN EN JONGEREN BETREKKEN BIJ PALLIATIEVE SITUATIES In opvolging van de presentatie Niet te jong voor verlies, die werd uitgewerkt binnen de werkgroep Federatie Kinderen en Palliatie bieden wij vanaf voorjaar 2009 een verdiepend vormingspakket aan voor hulpverleners over het omgaan met kinderen in palliatieve situaties. Meer info hierover zal bekend gemaakt worden op het symposium van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen dat zal doorgaan op 11 oktober 2008 (zie INHOUD In het vormingspakket zullen volgende items opgenomen worden: - Enkele basisprincipes bij betrekken van kinderen in palliatieve situaties - Leeftijd en daaraan gerelateerd doodsbesef bij kinderen - Gevoelens, gedachten en mogelijke reacties - Signalen voor problematische rouw - Praktische tips, informatie en communicatietips DOELSTELLING - Inzicht hebben in het belang van het betrekken van kinderen in een palliatieve zorgsituatie - Inzicht hebben in de psychologische moeilijkheden en emoties die kinderen kunnen hebben als ze geconfronteerd worden met een palliatieve zorgsituatie - Vaardigheden ontwikkelen om families te ondersteunen in het betrekken van kinderen in palliatieve situaties - Vaardigheden ontwikkelen om de kinderen zelf te ondersteunen - Signalen van problematische rouw bij het kind vóór het overlijden van de palliatieve patiënt kunnen herkennen, erkennen en gepaste hulp inschakelen indien nodig METHODIEK Naast een uitgebreide theoretische basis zal ruim aandacht besteed worden aan interactieve inbreng zoals beantwoorden van specifieke vragen en het bespreken van meegebrachte casussen. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van oefeningen en andere creatieve werkvormen om de deelnemers vaardigheden aan te leren om families te ondersteunen in het betrekken van kinderen bij palliatieve situaties. 21

22 DOELGROEP Deze module richt zich tot hulpverleners, werkzaam in een palliatieve zorgsetting, die een ondersteunende rol kunnen vervullen bij het betrekken van kinderen in palliatieve zorgsituaties ORGANISATIE Duur : Het vormingspakket strekt zich uit over 4 dagdelen. Indien aangewezen en voldoende geargumenteerd kan dit beperkt worden tot 2 dagdelen waarbij er dan uiteraard minder tijd zal beschikbaar zijn voor het oefenen en aanleren van vaardigheden. Plaats en tijdstip : de plaats en het tijdstip waarop de presentatie doorgang kan vinden, wordt bepaald in overleg met de voorziening. Aantal deelnemers : om voldoende interactie en leermogelijkheden te waarborgen is een groep van maximaal 15 à 18 personen aangewezen. Attesten : het organiserende Netwerk verleent aanwezigheidsattesten. 22

23 III. SENSIBILISATIEPAKKET Sensibilisatie is een eerste kennismaking met palliatieve zorg. DOELSTELLING Sensibilisatie heeft tot doel het sterven als onlosmakelijk deel van het leven te duiden en mensen enige voeling te geven met palliatieve zorg. Concreet gaat het om volgende doelstellingen : - Inzicht hebben in de filosofie en basisprincipes van palliatieve zorg - Weten binnen welke zorgstructuren men een beroep kan doen op palliatieve zorg - Het taboe rond ziek zijn, sterven, dood en rouw doorbreken METHODIEK De referent palliatieve zorg heeft onder andere als taak het personeel van haar organisatie op de hoogte te brengen van wat palliatieve zorg is. Om deze taak te vergemakkelijken bieden wij een "sensibilisatiepakket" aan. Dit pakket kan als leidraad gebruikt worden voor een algemene infosessie palliatieve zorg. Alle aspecten betreffende palliatieve zorg komen aan de orde: fysisch, psychisch, sociaal en spiritueel. Naast een draaiboek, slides en een syllabus zijn ook gedichten en muzieksuggesties opgenomen. Dit kan voor een extra dimensie zorgen op weg naar kennis en inzicht in palliatieve zorg. DOELGROEP Organisaties die hun personeel enige noties rond palliatieve zorg willen bijbrengen, kunnen dit sensibilisatiepakket aankopen. PRIJS De kostprijs van dit sensibilisatiepakket bedraagt 15,00 per pakket, inclusief verzendingskosten 23

24 IV. INSCHRIJVINGEN INSCHRIJVINGSMODALITEITEN Inschrijven kan tot 3 weken vóór het starten van de cursus, door middel van bijgevoegd inschrijvingsformulier. Gelieve één formulier per cursus te gebruiken. Nadat wij uw inschrijvingsstrookje voor intervisie, supervisie, basiscursus of referentcursus hebben ontvangen, sturen wij een factuur. Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het inschrijvingsgeld. Bij inschrijving voor een minisymposium ontvangt u geen factuur. De inschrijving is pas geldig als het verschuldigde bedrag overgeschreven. Bij overschrijving moet de code van het minisymposium, de naam van de instelling en het aantal ingeschreven deelnemers worden vermeld. Annuleren kan tot 2 weken voor aanvang van de cursus met terugstorting van het cursusgeld mits aftrek van 30% administratiekosten. Annuleren binnen de 2 weken voor aanvang van de cursus heeft tot gevolg dat het cursusgeld niet meer kan worden teruggevorderd. Wij houden eraan mensen die een plaats hebben gereserveerd en noch aanwezig zijn op de cursus e, noch hebben geannuleerd, toch een factuur op te sturen. Bij onvoldoende inschrijvingen gaat de opleiding niet door. Hiervan wordt u zo spoedig mogelijk op de hoogte gebracht. Bij inschrijving in de basis - en de referentcursus ontvangt u ongeveer 14 dagen voor aanvang een schriftelijke bevestiging. Alle cursussen lopen van 9u00 tot 16u30, tenzij anders vermeld. In de prijs zijn steeds syllabi en koffie inbegrepen. WENST U MEER INLICHTINGEN : vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo "Het Leven Helpen" vzw Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Oost-Vlaanderen Gerda Okerman, vormingsverantwoordelijke An de Vliegher, vormingsverantwoordelijke Jubileumlaan 221 Sint-Walburgastraat Gent 9700 Oudenaarde Tel : Fax : Tel : Fax : gerda.npz.genteeklo@scarlet.be an.devliegher@hetlevenhelpen.be 24

25 INSCHRIJVINGSSTROOK MINI-SYMPOSIUM 1 Humor in de Palliatieve Zorg?! Gastspreker : Dr. Hugo Stuer Vrijdag 21 november van 13u30 tot 16u00 Vormingscentrum Guislain Jozef Guislainstraat Gent Cursus Cursuscode Prijs Mini-symposium 1 MS1 / ,00 Instelling : Adres Tel : : Naam 1:.. Voornaam :.. Naam 2:.. Voornaam :.. Naam 3:.. Voornaam :.. Naam 4:.. Voornaam :.. Naam 5:.. Voornaam :.. Inschrijfstrookje terug te sturen naar: Vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Jubileumlaan Gent Tel : Fax : npz.genteeklo@scarlet.be Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het inschrijvingsgeld, met vermelding van de naam van de instelling, het aantal ingeschreven personen én de cursuscode, op rekening van vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo. Datum en handtekening Terugbezorgen vóór 7 november

26 INSCHRIJVINGSSTROOK MINI-SYMPOSIUM 2 Pijnbestrijding in palliatieve zorg Gastspreker : Dr. Sarah-Fien Van Laer Donderdag 26 maart van 13u30 tot 16u30 AZ Zusters van Barmhartigheid - Centrum Glorieux Glorieuxlaan Ronse Cursus Cursuscode Prijs Mini-symposium 2 MS2 / ,00 Instelling : Adres Tel : : Naam 1:.. Voornaam :.. Naam 2:.. Voornaam :.. Naam 3:.. Voornaam :.. Naam 4:.. Voornaam :.. Naam 5:.. Voornaam :.. Inschrijfstrookje terug te sturen naar: "Het Leven Helpen" VZW Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Oost-Vlaanderen Sint-Walburgastraat 9, 9700 Oudenaarde Tel : Fax : an.devliegher@hetlevenhelpen.be Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het inschrijvingsgeld, met vermelding van de naam van de instelling, het aantal ingeschreven personen én de cursuscode, op rekening van het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Oost-Vlaanderen. Datum en handtekening Terugbezorgen vóór 12 maart

27 INSCHRIJVINGSSTROOK BASISCURSUS Cursus Cursuscode Prijs Basiscursus 3 BAS3 / ,00 Basiscursus 4 BAS4 / ,00 Instelling : Directie : Adres : Telefoon : Fax :.. Schrijft volgende perso(o)n(en) in (max. 2 deelnemers per cursus!) NAAM FUNCTIE CURSUSCODE 1) ) Inschrijfstrookje terug te sturen naar: Vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Jubileumlaan Gent Tel : Fax : gerda.npz.genteeklo@scarlet.be Nadat wij uw inschrijvingsstrookje hebben ontvangen, sturen wij een factuur. Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het inschrijvingsgeld, met vermelding van de naam van de ingeschreven perso(o)n(en) én de cursuscode, op rekening van vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo. Datum en handtekening Terugbezorgen 3 weken vóór het starten van de cursus 27

28 INSCHRIJVINGSSTROOK REFERENTCURSUS Cursus Cursuscode Prijs Referentcursus REF / ,00 Instelling : Directie : Adres : Telefoon : Fax :.. Schrijft volgende persoon in NAAM FUNCTIE CURSUSCODE Hij/zij volgde de basiscursus in het academiejaar:.., georganiseerd door. Inschrijfstrookje terug te sturen naar: Vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Jubileumlaan Gent Tel : Fax : gerda.npz.genteeklo@scarlet.be Nadat wij uw inschrijvingsstrookje hebben ontvangen, sturen wij een factuur. Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het inschrijvingsgeld, met vermelding van de naam van de ingeschreven persoon én de cursuscode, op rekening van vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo. Datum en handtekening Terugbezorgen vóór 1 september

29 INSCHRIJVINGSSTROOK INTERVISIE Cursus Cursuscode Prijs Intervisie INT ,00 Instelling : Directie : Adres : Telefoon : Fax :.. Schrijft volgende persoon in NAAM... FUNCTIE voor intervisie in een (gelieve aan te kruisen) multidisciplinaire groep intervisie voor referenten (enkel voor referenten uit RVT s) Bij onvoldoende kandidaten wenst hij/zij toch deel te nemen aan een gemengde groep : ja nee Deze inschrijfstrook moet worden opgestuurd naar het Netwerk van uw regio. Vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo OF "Het Leven Helpen" vzw Jubileumlaan Gent Netwerk PZ Zuid-Oost-Vlaanderen Tel : Fax : St-Walburgastraat Oudenaarde npz.genteeklo@scarlet.be Tel : Fax : Rek nr : an.devliegher@hetlevenhelpen.be Rek nr : Nadat wij uw inschrijvingsstrookje hebben ontvangen, sturen wij een factuur. Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het cursusgeld. Datum en handtekening Terugbezorgen vóór 1 september

30 INSCHRIJVINGSSTROOK SUPERVISIE Cursus Cursuscode Prijs Supervisie SUP ,00 Instelling : Directie : Adres : Telefoon : Fax :.. Schrijft volgende persoon in NAAM FUNCTIE CURSUSCODE Inschrijfstrookje terug te sturen naar: Vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Jubileumlaan Gent Tel : Fax : npz.genteeklo@scarlet.be Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het inschrijvingsgeld, met vermelding van de naam van de ingeschreven persoon én de cursuscode, op rekening van vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo. Datum en handtekening Terugbezorgen vóór 4 september

31 INSCHRIJVINGSSTROOK DIGITAAL VORMINGSKRANTJE Mevr. / Dhr. Organisatie wil graag maandelijks het digitaal vormingskrantje ontvangen op volgend adres : opsturen naar.. vzw Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo, Jubileumlaan Gent. npz.genteeklo@scarlet.be Datum Handtekening 31