Overzicht modules HBO5 Maatschappelijk Werk

Transcriptie

1 Doorniksesteenweg Kortrijk Tel. 056/ Overzicht modules HBO5 Maatschappelijk Werk THEORETISCHE MODULES FILOSOFIE ALGEMENE PSYCHOLOGIE WERKEN IN EEN ORGANISATIE SOCIOLOGIE INLEIDING TOT HET RECHT SOCIAAL WERKER ALS BEROEP In deze module wordt stil gestaan bij een bepaalde historische periode (oudheid, middeleeuwen, moderne tijd en hedendaagse tijd) en wordt de algemene visie op de mens in die periode geschetst. Hoe kijkt de mens naar zichzelf en naar de werkelijkheid, hoe wijzigt het wereldbeeld en welke effecten heeft dit alles op onze hedendaagse blik op mens en werkelijkheid? De cursus biedt een brede waaier aan kennis en toepassingen binnen het veld van de hedendaagse psychologie en geeft een inleidend inzicht in de basismechanismen van het menselijk gedrag. De cursus Werken in een organisatie heeft als eerste doelstelling studenten te leren kijken naar en te stimuleren tot nadenken over de complexe maar boeiende realiteit van deze ge-re-construeerde sociale gehelen. Een tweede doelstelling is studenten de nodige inzichten aan te reiken om gerichter te functioneren en te handelen binnen organisaties. Meer info vind je terug op de In deze cursus maken we kennis met dit sociologisch perspectief op de samenleving. Volgende thema s komen aan bod : socialisatie, en de cultuurelementen die tijdens socialisatieprocessen worden overgedragen: waarden, normen en instituties, sociaal-structurele componenten van een samenlevingsverband zoals sociale posities, rollen, sociale statussen, Er wordt kennis gemaakt met de belangrijkste beginselen uit de volgende rechtstakken: staatsrecht, gerechtelijk recht, strafrecht en burgerlijk recht. We studeren deze beginselen niet zonder meer in, maar confronteren ze met onze eigen waarden en normen, en ontwikkelen een kritische maar verantwoorde attitude ten aanzien van het recht. Het vak Sociaal Werker als beroep focust op de vraag wat de opdracht/rol van het sociaal werk is binnen de welvaartsstaat en in de ruimere samenleving. Eigenlijk betreft het hier de vraag naar het mandaat dat je als sociaal werker krijgt vanuit je beroepsgroep, de vraag naar wat die beroepsgroep van jou als sociaal werker verwacht. We noemen dit ook het mandaat vanuit de professie zelf. Om een antwoord te bieden op de vraag naar het mandaat van de sociaal werker vanuit zijn beroepsgroep, baseren we ons in de cursus op de internationale definitie van sociaal werk, zoals geformuleerd

2 DE ACTIEVE WELVAARTSSTAAT ALS WERKVELD DEMOGRAFIE OMGAAN MET DIVERSITEIT SOCIAAL-ECONOMISCHE VRAAGSTUKKEN ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE BIOLOGIE VAN DE GEDRAGSWETENSCHAPPEN door de IFSW (2014) en de IASSW (2014). De onderdelen van deze definitie vormen het raamwerk voor deze cursus. De historische en maatschappelijke situering van het beroep van sociaal werker komen eveneens aan bod, evenals de actuele invulling van het beroep in relatie tot de hedendaagse maatschappelijke discussies en ontwikkelingen. In de naoorlogse Westerse samenleving wordt de welvaartsstaat de maatschappijvorm die garant staat voor de collectieve welvaart en het collectieve welzijn. Vandaag, in onze huidige risicosamenleving, staat het model van de verzorgingsstaat onder druk. Kunnen we dit model handhaven of is het onaangepast aan de huidige samenlevingscontext? Blijven de uitgaven voor ziekteverzekering, voor onderwijs, voor pensioenen betaalbaar? Moeten we kiezen voor de markt en private verzekering? In deze cursus maken wij een kritische doorlichting van het fenomeen welvaartsstaat en de actuele discussies. In deze module wordt vanuit een sociologische invalshoek inzicht geboden in historische en actuele maatschappelijke ontwikkelingen. Onder meer volgende thema s komen aan bod: de vergrijzing en ontgroening van de huidige Westerse samenleving, de wereldwijde bevolkingsgroei, demografische transities, gezinnen in verandering, sociale ongelijkheid en sociale mobiliteit, migratie, maatschappelijke veranderingen zoals industrialisering en informatisering, verstedelijking, modernisering en postmodernisering, bekeken vanuit een sociologisch perspectief. In deze cursus proberen we het begrip diversiteit zo breed mogelijk te verkennen en uit te werken. Diversiteit heeft betrekking op veel verschillende dimensies en dus niet enkel op vlak van etnisch-culturele afkomst. We introduceren de studenten in een meer structurele benadering waarbij veel aandacht wordt besteed aan hoe machts- en uitsluitingsmechanismen fungeren. Deze cursus helpt de student een economisch begrippenkader te leren hanteren, alsook de economische aspecten van het menselijk gedrag en de economische dimensie van het organisatie- en samenlevingsgebeuren beter te kunnen duiden. Een mens gaat zich geleidelijk ontvouwen in de opeenvolgende fasen van baby, peuter en kleuter, schoolkind en adolescent. Ontwikkelingspsychologie is dan ook een aparte deeldiscipline en een brede kennisbasis hiervan is binnen het sociaalagogische werkterrein een must. Daarnaast biedt de cursus ook een inleiding in de pedagogiek als wetenschappelijke discipline. Naast het in vraag stellen van wat we heden te dage onder opvoeding mogen verstaan, zullen we enkele actuele opvoedingsvisies en -modellen belichten. Sociaal werkers zullen dan ook in welke sector ze ook terechtkomen regelmatig geconfronteerd worden met personen met psychische problemen / een psychiatrische aandoening. Vandaar is het belangrijk dat sociaal werkers kennis en inzicht verwerven met betrekking tot psychopathologie en GGZ. Niet alleen dienen ze over een basiskennis pathologie te beschikken. Daarnaast is het

3 ECONOMISCHE, POLITIEKE EN SOCIALE GESCHIEDENIS MODULES VAARDIGHEDEN COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN SOCIAAL-AGOGISCHE VAARDIGHEDEN GROEPSDYNAMICA METHODIEK MAATSCHAPPELIJKE ACTIVERING SOCIALE VAARDIGHEDEN MET CLIENTEN ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN SOCIAAL-JURIDISCHE HULPVERLENING 1 belangrijk dat ze inzicht hebben in de sociale determinanten en gevolgen ervan. Wie toekomstperspectieven voor het welzijnswerk wil schetsen, moet naar het ontstaan, de ontwikkeling en de huidige context kijken, stelt een beroemd filosoof en historicus. In deze cursus onderneemt de student een economische, politieke en sociale speurtocht naar de fundamenten van de laat-moderne maatschappij en gaat de confrontatie aan met de minder bekende wortels van het sociaal agogisch werk. In deze module wordt het eigen communicatief gedrag, presentatievaardig-heden en schriftelijke communicatie verkend en verder ontwikkeld. Het trainingsprogramma biedt denkkaders van waaruit communicatief handelen wordt verduidelijkt en ze bieden een basis voor de studenten om persoonlijke communicatiecompetenties op te bouwen. Een hulpverlener/begeleider moet vrij vlug situaties kunnen inschatten, analyseren, een hulpvraag detecteren, samen met de cliënt of groep een begeleiding opzetten, het proces in goede banen leiden, In deze training proberen we die opdracht vorm te geven aan de hand van inzichten in de belangrijkste sociaal-agogische vaardigheden en attitudes. In deze module verwerven we inzichten en praktische kennis in het werken met groepen. Volgende thema s komen aan bod: het opstarten van een groepswerking, groepsdynamische processen, integrale groepsproces-begeleiding, competenties van de groepsbegeleider en het werken in een team. Het is de bedoeling tijdens deze module studenten te bekwamen in: het analyseren van sociale problemen, het ontwerpen van projecten van samenlevingsopbouw, het organiseren van burgerparticipatie, het beïnvloeden van het beleid van de overheid en andere instanties. We bieden in deze module bruikbare handgrepen aan om sociale vaardigheidstraining met cliënten op te zetten en te begeleiden. Daarnaast blijven we ook stilstaan bij het werken aan sociale vaardigheden binnen de context van het dagelijkse leven. Het ruime aanbod van methodieken rond sociale vaardigheidstraining wordt gepresenteerd, met speciale aandacht voor 2 modellen: het sociaal-cognitief leermodel en het sociaal competentiemodel. De rode draad doorheen deze cursus wordt gevormd door de logische opeenvolging van de verschillende fasen van het sociaal-wetenschappelijk onderzoek, te weten het doel, de doel-, probleem en vraagstelling, de conceptualisering en operationalisering van kenmerken, de operationalisering en selectie van eenheden, de dataverzameling, de analyse en de rapportage. Bij het werken met werkelijke of feitelijke gezinnen wordt de welzijnswerker dagelijks geconfronteerd met juridische vragen of problemen. Het "recht" is vaak ingewikkeld en complex. Het is wel mee geëvolueerd met de steeds wijzigende realiteit, maar de praktijk kan soms minder evident zijn. In deze module kom je in aanraking met arbeidsrecht en sociaal zekerheidsrecht.

4 SOCIAAL-JURIDISCHE HULPVERLENING 2 Als sociaal werker kom je in je beroepsveld voortdurend in contact met recht of je nu werkt in een vakorganisatie, OCMW, justitiehuis, In deze module wordt er dieper ingegaan op domeinen waar je als sociaal werker naar alle waarschijnlijkheid mee te maken zal krijgen namelijk recht rond huwelijk, wonen, schulden en jeugdbescherming. PSYCHOSOCIALE HULPVERLENING Na een grondige analyse van de maatschappelijke ontwikkelingen, de cliënten en het doel van het maatschappelijk werk, bekijken we de diverse fasen van het hulpverleningsproces. De student analyseert de verschillende stappen in het hulpverleningsproces en maakt kennis met een aantal concrete instrumenten. SYSTEEMGERICHT WERKEN RAPPORTAGE EN VERSLAGGEVING Volgende thema s komen in deze cursus aan bod: Centrale begrippen vanuit de algemene systeemtheorie, het functioneren van gezonde gezinnen, structurele patronen in gezinsdynamieken, het gezinsfasenmodel. theoretische inleiding over inhoud en gebruik van het genogram en de tijdslijn, het creëren van begeleidingsruimte bij de analyse van de hulpvraag en de toetsing en toepassing van aangereikt werkkader in eigen werkcontext. Aan de hand van de module Rapportering en Verslaggeving worden de studenten aangemoedigd en ondersteund om bewust bezig te zijn met het schrijven van rapporten en verslagen. Op basis van informatie, aanbevelingen en door middel van toepassingen, leert de student een eigen vlotte schrijfstijl hanteren, aangepast aan de doelstellingen van het rapport of verslag en de doelgroep, dus de lezer(s). Verschillende tekstvormen krijgen de aandacht namelijk het vergaderverslag, het reflectieverslag, maar in het bijzonder de cliëntrapportage. De cursus bekijkt het schrijven en het resultaat daarvan, de tekst, vanuit verschillende invalshoeken. GESUPERVISEERDE MODULES SUPERVISIE 1 SUPERVISIE 2 Deze module is de eerste module van de praktijkleerlijn waarbinnen de student het werkveld van een maatschappelijk werker leert kennen. In de eerste gesuperviseerde module ligt de nadruk op oriëntatie in het werkveld. Niet iedere student die instapt in de opleiding Maatschappelijk Werk/ Sociaal Cultureel Werk heeft zicht op de sociale sector en de daarbinnen werkzame actoren. De student krijgt in deze module de kans om op een actieve wijze via sturing, feedback en tips van de docent de praktijkplaats in al zijn facetten te benaderen. Studenten leren hun ervaringen koppelen aan de methodische en theoretische inzichten uit de opleiding en leren reflecteren over hun eigen handelen: zelfsturend en levenslang leren zijn hierbij de uiteindelijke doelstelling. SUPERVISIE 3 In de derde supervisiemodule wordt het methodisch werken rond casussen belicht. Studenten brengen casussen in en verkennen en sturen het eigen methodisch handelen bij vanuit

5 SUPERVISIE 4 BEROEPSPRAKTIJK EINDPROJECT feedback van de docenten en wederzijdse informatieuitwisseling door studenten. In het sociaal werk word je vanuit een intermediaire positie niet zelden geconfronteerd met dilemma s. Dilemma s op basis van ingebrachte casussen worden opengetrokken en verkend naar verschillende belangen, wetgeving, waarden en normen, om een verantwoord ethisch en professioneel handelen tot stand te brengen. In de opbouw van het portfolio voor deze module kan je duidelijk het ervaringsgericht leren opmerken met een wisselwerking naar de theorie. Enerzijds vertrekken de studenten van eigen ervaringen, krachten en moeilijkheden die ze in de praktijk ervaren en anderzijds verwachten we dat de link gelegd wordt naar het competentieprofiel van een MW er en naar denkkaders die hen kunnen bijsturen om vervolgens opgedane inzichten opnieuw in de praktijk om te zetten. De module eindproject heeft een integratieve doelstelling. Studenten tonen aan het eind van hun traject dat zij over een relevant, op het werkveld en/of op hun leertraject betrokken onderwerp in groep een innovatief product kunnen uitwerken.