Mozaïek Wonen. De crisis voorbij. Jaarbericht 2010: - Volkshuisvestingsverslag - Jaarverslag - Jaarrekening

Transcriptie

1 Jaarbericht Mozaïek Wonen Mozaïek Wonen Goedgekeurd door de RvC op 28 april 2011 Vastgesteld door de directie op 28 april 2011 Jaarbericht 2010: - Volkshuisvestingsverslag - Jaarverslag - Jaarrekening De crisis voorbij Bezoek- en post adres: Bachstraat HZ Gouda info@mozaiekwonen.nl Website:

2 Jaarbericht Mozaïek Wonen Enkele kerngegevens 2010 Woningvoorraad aantal woningen totaal, in Gouda, Bodegraven en Moordrecht aandeel goedkoop (tot 357,37) 19% aandeel bereikbaar (aftoppingsgrens 548,18) 69% aandeel betaalbaar (tot huurtoeslaggrens 647,53) 10% aandeel vrije sector 2% gemiddelde netto huurprijs (van huurwoningen) 438,82 gemiddelde huurstijging % 0,97% aandeel en aantal eengezinswoningen 46% aandeel en aantal woningen met 3 kamers en 4 kamers 72% aandeel en aantal nultredenwoningen. 24% Verhuur en verkoop mutatiegraad en aantal verhuringen 7,2% aantal actief woningzoekenden en gemiddelde slaagkans ,35% % huurachterstand en % leegstand 1,42% - 0,57% aantal huisuitzettingen vanwege huurschuld en vanwege overlast/woonfraude. 7-4 aantallen verkoop 43 Beheer en investeringen totaal en gemiddeld bedrag dagelijks onderhoud per woning ,52 totaal en gemiddeld bedrag planmatig per woning ,40 totaal aan investering milieu Technisch: totaal aan bijdrage leefbaarheid technisch en sociaal Sociaal: totaal aan verbetering basiskwaliteit aantal huurwoningen nieuwbouw opgeleverd, in uitvoering, in voorbereiding aantal koopwoningen nieuwbouw opgeleverd, in uitvoering, in voorbereiding aantal m2's overig nieuwbouw opgeleverd, in uitvoering, in voorbereiding Financiën solvabiliteit 34,29% rentedekkingsratio 1,59 eigen vermogen jaarresultaat netto bedrijfslasten per eenheid Organisatie aantal medewerkers en FTE's ,6 ziekteverzuim 3,62%

3 Jaarbericht Mozaïek Wonen VOORWOORD Met een zekere trots presenteer ik u het jaarbericht van Mozaïek Wonen over Ondanks de jaren van crisis hebben wij onze investeringen op peil kunnen houden. Dat geldt zowel voor Gouda als voor Bodegraven. Voorts zijn de nodige maatregelen genomen om ook de toekomst met vertrouwen tegemoet te kunnen zien, dit ondanks de grote onzekerheden die nog spelen en de dreiging van een heffing door het Rijk ten behoeve van de huurtoeslag. De ontwikkeling van Gouda stemt ook tot grote tevredenheid. Niet alleen onze investeringen zijn op peil gebleven. De gemeente Gouda is er in geslaagd om tegen het economisch tij in nagenoeg alle bestaande bouwlocaties in Gouda te beleggen met bouwplannen in uitvoering. Tegelijk is er ook sprake van negatieve ontwikkelingen. Het aantal woningzoekenden loopt weer op, waardoor de slaagkansen op een te laag niveau liggen. Zorgen zijn er ook over de middeninkomens zeker net boven de euro die als gevolg van de nieuwe regelgeving buiten de boot dreigen te vallen. Hierdoor en ook door de nog steeds zeer moeizame koopmarkt stagneert de doorstroming. Vanuit deze startsituatie heeft Mozaïek Wonen een nieuw ondernemingsplan opgesteld, Op koers. We kunnen op koers blijven, maar dan zullen we wel maximaal samen moeten werken, met name met de gemeenten Gouda en Bodegraven-Reeuwijk. Ik ben daar graag toe bereid. Peter de Klerk directeur-bestuurder Gouda, april 2011

4 Jaarbericht Mozaïek Wonen Jaarbericht 2010 Mozaïek Wonen Stichting Mozaïek Wonen is een middelgrote maatschappelijke onderneming. Zij beheert zo n woningen, waarvan zo n in eigendom. Het ondernemingsplan Samen Werken aan Wonen vormde ook in 2010 de leidraad voor onze activiteiten. De in het ondernemingsplan beschreven opgave is verdeeld in jaarschijven. De jaarschijf 2010 vormde de basis voor ons bedrijfsplan en begroting Het bedrijfsplan 2010 noemden wij De crisis voorbij. Met deze titel gaven we aan dat de schade door de krediet- en de daarop volgende economische crisis nog enigszins meeviel. Het feit dat wij consequent onze voorgenomen activiteiten doorrekenen op basis van verschillende politieke en economische scenario s, stelde ons ook in 2010 weer in staat adequaat te reageren op de snel veranderende omstandigheden. In het voorwoord van het bedrijfsjaarplan 2010 stelden we onszelf de vraag Kunnen we nu ook gerust zijn op de toekomst?. Het antwoord is tweeërlei: Nee, vanwege de politieke- en economische onzekerheid. Het Rijk kondigde forse bezuinigingen aan. Onze gemeenten en huurders zullen dat zeker gaan voelen in hun portemonnee; Ja, omdat we in 2010 allerlei verkenningen hebben gedaan in verband met ons nieuwe ondernemingsplan Ook consulteerden we uitgebreid onze belanghouders. De verkenningen dwongen ons meer dan voorheen te kiezen. De consultaties stelden ons in staat samen met onze belanghouders deze keuzes te maken en onze koers te bepalen. Dat schept vertrouwen in de toekomst. Volkshuisvestingsverslag, bestuursverslag en jaarrekening in 1 jaarbericht In dit jaarbericht 2010 Mozaïek Wonen verantwoorden wij ons over de door ons geleverde prestaties en behaalde resultaten. Behalve het op grond van art. 26 lid 2 BBSH vereiste volkshuisvestingsverslag, dienen corporaties op grond van art. 26 lid 1a BBSH tevens een bestuursverslag (jaarverslag) op te stellen, waarop art. 2:391 BW van toepassing is. Volgens laatstgenoemd artikel moeten in het bestuursverslag de volgende elementen aan de orde komen: a. gang van zaken en gevoerde beleid tijdens het verslagjaar en toestand per balansdatum; b. bijzondere gebeurtenissen waarmee in de jaarrekening geen rekening behoeft te worden gehouden; c. verwachte gang van zaken; d. activiteiten op het gebied van onderzoek en ontwikkeling; e. doelstellingen en beleid risicobeheer in verband met financiële instrumenten. In het onderhavige jaarbericht zijn overeenkomstig de aanbevelingen van de Raad voor de Jaarverslaglegging (RJ ) de specifieke elementen van het volkshuisvestingsverslag en bestuursverslag 2010 van Mozaïek Wonen tot één stuk gecombineerd. In het tweede deel volgt de geconsolideerde jaarrekening 2010.

5 Jaarbericht Mozaïek Wonen Inhoudsopgave Deel 1: Volkshuisvestings- en jaarverslag 1. Jaarbericht 2010: inleiding Missie en visie 1.2 De omgeving 1.3 Belangrijkste doelstellingen en prestaties in 2010 van Mozaïek Wonen 1.4 Financiën: het jaarresultaat Het bij voorrang passend huisvesten van de primaire doelgroep Het bezit van Mozaïek Wonen 2.2 Nieuwbouw 2.3 Huurprijsbeleid 2.4 Verhuringen 2.5 Verhuurbaarheid 2.6 Bestrijden onrechtmatige bewoning 2.7 Huurincasso 2.8 Verleende diensten (servicekosten) 2.9 Verkoop van woningen 3. Het kwalitatief in stand houden van het bezit Onderhoud 3.2 Duurzaam bouwen, onderhoud en milieu 4. Het betrekken van huurders bij beheer en beleid Periodiek overleg met huurdersverenigingen, de Koepel en bewonerscommissies 4.2 Ondernemingsplan 4.3 Overleg met belanghouders 4.4 Visitatie 4.5 Klachtencommissie 5. Het bevorderen van de leefbaarheid in wijken en buurten Criteria voor investeren in leefbaarheid 5.2 Wijkontwikkeling 5.3 Citymarketing 5.4 Woongedrag en buurtbetrokkenheid 5.5 Uitgaven voor materiële leefbaarheidvoorzieningen 6. Wonen, welzijn en zorg Nieuwbouw 6.2 Bestaande voorraad 6.3 Samenwerkingen 6.4 Bijzondere aandachtsgroepen

6 Jaarbericht Mozaïek Wonen 7. Het waarborgen van de financiële continuïteit Betrouwbaar financieel beleid 7.2 Resultaten Borgen toegang tot de kapitaalmarkt 7.4 Kasstromen en financiering van investeringen 7.5 Bewaken van macro economische en politieke ontwikkelingen 7.6 Beoordeling CFV en WSW 7.7 Financieel gezond, maar 8. De organisatie van Mozaïek Wonen De werkorganisatie 8.2 Medewerkers 8.3 Beloning bestuurders 8.4 Beheer derden 8.5 Verbindingen 8.6 Ondernemingsraad 8.7 Personeelsvereniging 9. Governance en zelfevaluatie Bestuur 9.2 Governancestructuur 9.3 Overleg en samenwerking met belanghouders 9.4 Toezicht houden en klankborden 9.5 Besluiten Raad van Commissarissen 9.6 Bevindingen Raad van Commissarissen 9.7 Corporate governance 9.8 Verbeterpunten, te realiseren in Mededeling over het volkshuisvestingsverslag 80 Bijlagen 1. Colofon 2. Profielschets Raad van Commissarissen, van toepassing sinds (samenvatting) 3. Samenstelling Raad van Commissarissen 4. Besluitenlijst Raad van Commissarissen 5. Samenstelling klachtencommissie 6. Verhuringen in 2010 naar huishouden en inkomensklassen 7. Verhuringen in 2010 naar inkomen en prijssegment voor Mozaïek Wonen totale aanbod, het aanbod in Gouda, Bodegraven en Moordrecht 8. Verhuringen in 2010 naar aantal personen, leeftijd en aantal kamers en woningtype voor Mozaïek Wonen totale aanbod, het aanbod in Gouda en in Bodegraven 9. Gemiddeld aantal reacties per doelgroep op via advertenties verhuurde woningen in 2010 naar aantal kamers, type, prijs en locatie 10. Nadere informatie met betrekking tot overlastdossiers 11. Nadere informatie leefbaarheids- en empowermentfonds en sponsoractiviteiten

7 Jaarbericht Mozaïek Wonen Deel 2: Geconsolideerde jaarrekening 2010 Consolidatie Stichting Mozaïek Wonen, Mozaïek Wonen Projecten B.V. en Ontwikkelingsmaatschappij Binnenstad Gouda 11. Geconsolideerde balans (na resultaatbestemming) Geconsolideerde winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Algemene toelichting Grondslagen voor waardering van activa, passiva en resultaat Toelichting op de geconsolideerde balans Niet in de balans opgenomen verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerde kengetallen 142 Enkelvoudige Jaarrekening Stichting Mozaïek Wonen 20. Enkelvoudige balans (na resultaatneming) Enkelvoudige winst- en verliesrekening Toelichting op enkelvoudige balans en enkelvoudige winst- en verliesrekening Enkelvoudige kengetallen Overige gegevens 150 Deel 3: Verklaringen 25. Verklaringen van het bestuur en van de RvC Mededeling van de accountant 27. Verklaring van de onafhankelijke accountant

8 Jaarbericht Mozaïek Wonen Deel 1: Volkshuisvestings- en jaarverslag 1. Jaarbericht 2010: Inleiding 1.1. Missie en visie In 2010 schreven we ons nieuwe ondernemingsplan, waarin we de koers voor de jaren 2011 t/m 2015 van Mozaïek Wonen beschrijven. Om die koers te kunnen bepalen, hebben we eind 2009/begin 2010 onze lokale partners en belanghouders geconsulteerd. Daarnaast hebben we ons bedrijf kritisch laten doorlichten (visiteren) door een onafhankelijke instantie. We mogen in algemene zin concluderen dat Mozaïek Wonen op koers ligt. Vanzelfsprekend is ons ondernemingsbeleid primair gebaseerd op onze volkshuisvestelijke taak zoals die in het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) is vastgelegd, namelijk het huisvesten van de doelgroepen van beleid. Mozaïek Wonen heeft voor de komende jaren haar missie als volgt geformuleerd: Het bieden van kwalitatief goed en betaalbaar wonen aan groepen in de gemeente Gouda en Bodegraven-Reeuwijk, die daar zelf niet in kunnen voorzien. Daarbij ziet Mozaïek Wonen haar taken ruimer dan het bouwen, verhuren, onderhouden en verkopen van woningen. Mozaïek Wonen wil samen met haar lokale partners invulling geven aan de thema s wonen, welzijn, zorg, leefbaarheid en duurzaamheid en wel op een dusdanige wijze dat dit leidt tot perspectief en participatie. Een corporatie heeft als maatschappelijke onderneming qua resultaatgerichtheid te maken met drie aandachtsvelden, namelijk klantrendement, maatschappelijk rendement en financieel rendement. Het spreekt vanzelf dat deze gebieden nauw met elkaar samenhangen. Mozaïek Wonen heeft ze vertaald naar acht strategische doelstellingen, te weten: Draagkracht - De doelgroepen van Mozaïek Wonen wonen in voor hen betaalbare woningen; Kwaliteitsniveau - De doelgroepen van Mozaïek Wonen wonen passend naar kwaliteit; Positionering - Mozaïek Wonen is een lokaal verankerde, transparante en betrouwbare organisatie; Financiën - Mozaïek Wonen is een financieel gezonde organisatie; Leefbaarheid - klanten van Mozaïek Wonen wonen in een vitale stad met sterke, leefbare en inspirerende wijken; Welzijn en Zorg - Mozaïek Wonen wil samen met partners komen tot voldoende en betaalbare zorgen welzijnsproducten en -diensten. Service - Mozaïek Wonen biedt een gedegen en klantgerichte dienstverlening. Organisatie - Mozaïek Wonen is een effectieve en efficiënte organisatie. Onze accenten: Mozaïek Wonen zal ook de komende jaren onverkort blijven inzetten op: 1. De kwaliteit en kwantiteit van het woningbezit; 2. Een intensieve samenwerking met gemeenten en lokale partners en 3. Stedelijke vernieuwing en leefbaarheid. Wél dwingen het huidige economische- en politieke klimaat en de daarmee gepaard gaande teruglopende kasstromen en investeringsmogelijkheden ons de komende jaren tot (nog) striktere prioriteitstellingen. Mozaïek Wonen zal meer investeren in bestaand bezit en leefbaarheid en iets minder in nieuwbouw. Daarbij zal Mozaïek Wonen zich meer focussen op betaalbare huurwoningen en minder op de vrije sector. Het milieu en energiebesparing blijven belangrijke speerpunten. Mozaïek Wonen zal de komende jaren nog meer inzetten op de stedelijke vernieuwing en daarmee gepaard gaande sociale aspecten zoals armoedebestrijding.

9 Jaarbericht Mozaïek Wonen 1.2. De omgeving Dreigende ontwikkelingen in de sector: Het staatssteundossier Brussel heeft haar invloed uitgebreid naar de Nederlandse woningmarkt. Naar aanleiding van een klacht over oneerlijke concurrentie, neergelegd door de commerciële vastgoedsector, heeft de Europese Commissie met de Minister van Wonen, Wijken en Integratie (WWI) een onderhandelingsresultaat bereikt waar de corporaties ongelukkig mee zijn. Het resultaat is dat de staat alleen steun mag verlenen aan corporaties die minimaal 90% van hun woningen toewijzen aan mensen met een inkomen tot euro (prijspeil ). Door deze enge definitie met betrekking tot de staatssteunregels wordt de manoeuvreerruimte van corporaties verder ingeperkt. Dit knelt des te meer omdat de verwachting is, dat zo een grote groep middeninkomens geen toegang houdt tot een betaalbare woning. Voorts worden door het besluit van de EU de mogelijkheden voor corporaties om projecten uit de commerciële sector te verkrijgen of er in te participeren eveneens fors ingeperkt. Dit geldt eveneens voor de mogelijkheden van de corporaties ten aanzien van het ontwikkelen/beheren van maatschappelijk vastgoed. Met een interim regeling geeft Nederland op onderdelen uitwerking aan het Besluit van de Europese Commissie. Deze ministeriele regeling betreft een partiële implementatie van het EC-besluit, waarmee het dus vooruitloopt op de Herzieningenwet toegelaten instellingen (wijziging Woningwet). Bij deze herzieningenwet gaat het om veel meer zaken, zowel intern- en extern toezicht, de rol en positie van de minister en de autoriteit (thans CFV), de inrichting van de corporatie en de positie van belanghouders en de gemeente. De ministeriële regeling is op 1 januari 2011 in werking getreden en stelt vast voor welke activiteiten staatssteun is toegestaan en stelt regels voor woningtoewijzing en het aanbesteden van maatschappelijk vastgoed. Mozaïek Wonen heeft eind 2010 de maatregelen uit de EU-regeling in kaart gebracht en vertaald in een implementatieplan. Zo zijn wij in staat tijdig bij te sturen wanneer de situatie daarom vraagt. Financiële positie verder onder druk Door overheidsmaatregelen zoals de integrale vennootschapsbelasting, de Vogelaarheffing en het generiek inflatievolgend huurbeleid, is de financiële positie van de corporatie de afgelopen jaren onder druk komen te staan. Dit heeft er samen met de economische crisis toe geleid dat steeds meer corporaties cashflow-problemen hebben gekregen en zich gedwongen zien om extra woningen te verkopen en hun investeringen te temporiseren. De rijksoverheid staat voor enorme bezuinigingen. Het eind september/begin oktober 2010 gesloten Regeerakkoord (kabinet Rutte-Verhagen) is wat dat betreft duidelijk: de koopmarkt blijft ongemoeid, er wordt niet getornd aan de hypotheekrenteaftrek. Voor de huursector heeft het nieuwe kabinet wel de nodige plannen en die kunnen grote gevolgen hebben voor de corporaties, voor de huurders en voor de wijken waarin zij wonen. Welke punten op het gebied van de volkshuisvesting vallen in het regeerakkoord op? 1. De 1% huurverhoging boven inflatie, bepleit door Aedes en de Woonbond is niet gehonoreerd. Alleen voor huishoudens met een jaarinkomen boven ligt een huurverhoging van maximaal 5% bovenop de inflatie in het verschiet. Begin 2011 is het echter nog steeds onduidelijk wanneer en op welke wijze corporaties deze extra huurverhoging zouden moeten invoeren (nog niet per 1 juli 2011). 2. In welke mate de financiële positie van corporaties zal verslechteren, valt nu nog niet te zeggen. Een eerste indruk is er natuurlijk wel. Allereerst is daar de aangekondigde heffing voor corporaties als bijdrage aan de huurtoeslag.

10 Jaarbericht Mozaïek Wonen Ook hier is het begin 2011 nog niet duidelijk hoe de heffing uitgevoerd zal gaan worden. Maar de heffing zal in ieder geval jaarlijks 760 miljoen moeten opleveren. Het vergt daarom niet veel rekenwerk om te kunnen voorspellen, dat dit leidt tot een forse verlaging van de investeringscapaciteit in de sector. 3. Huurders van corporaties zouden het recht krijgen hun woning tegen een redelijke prijs te kopen. We kunnen ons afvragen in hoeverre grootschalige en afgedwongen verkoop haalbaar is en wie daar beter van wordt of anders gezegd - welk maatschappelijk probleem ermee opgelost wordt? Daarbij bieden corporaties nu al een aantal mogelijkheden aan huurders om hun woning te kopen. Concrete maatregelen om de verstopte woningmarkt als gevolg van de fiscale renteaftrek in beweging te krijgen, om wat te doen aan de scheve verhouding tussen huurders en kopers én aan de hoge woonlasten van huurders, zijn nog niet aangekondigd. Waar de corporaties en ook Mozaïek Wonen nog effecten van gaan ondervinden zijn: De bezuinigingen bij de lokale overheid: gezamenlijk met de gemeenten wordt hard gewerkt aan een leefbaar woonklimaat. De (financiële) mogelijkheden van de gemeente om daar in te sturen en het voorzieningenniveau op peil te houden, worden minder; De financiering van de zorg, inclusief de zorghuisvesting, wordt aangepast. Hoe dit precies uitpakt is nog niet volledig helder, maar ook hier zal een groter beroep gedaan worden op de corporaties, in financiële zin en op het gebied van de verhuurrisico s; Toenemende eisen op het terrein van duurzaamheid die kosten met zich mee brengen maar waar aan de opbrengstenkant (hogere huren) weinig ruimte wordt gegeven. De kapitaalmarkt Voor Mozaïek Wonen heeft de toegang tot de kapitaalmarkt in 2010 geen problemen opgeleverd. Nog steeds zijn er verschillende aanbieders. De borgstelling door het Waarborgfonds maakt het aantrekken van geld - tot nu toe - nog een vrij eenvoudige zaak. De rente was in 2010 laag ondanks een krediettoeslag, die banken momenteel berekenen en die hoger wordt naarmate de looptijd van de leningsovereenkomst langer is. In totaal hebben we in miljoen aan nieuwe leningen aangetrokken. Hiervan is 40 miljoen. gestort in De resterende 37 miljoen zal in 2011 worden gestort. In december 2010 is bijvoorbeeld 12 miljoen aangetrokken (met uitgestelde storting) met de bedoeling te anticiperen op de thans nog onduidelijke situatie rond de Europese beschikking met betrekking tot de herfinanciering van de leningen die moeten worden afgelost. De Europese beschikking geeft immers aan, dat de zogenaamde commerciële activiteiten van corporaties niet langer gefinancierd mogen worden met staatssteun, hetgeen betekent dat Mozaïek Wonen vanaf voor dit deel van haar activiteiten door geldverstrekkers als gewone debiteur zal worden beoordeeld. Eind 2010 hebben we in beeld gebracht in welke nieuwbouwprojecten en activiteiten van Mozaïek Wonen sprake is van niet borgbare vastgoed/activiteiten en waar Mozaïek Wonen risico s loopt met betrekking tot (her)financiering. In 2011 zal Mozaïek Wonen de financieringsmogelijkheden en risico s verder onderzoeken. De woningmarkt De huidige economische recessie heeft uiteraard effect op de woningmarkt. Dit zien we aan signalen als stijgende verkooptijden, dalende verkoopprijzen, afnemende bouwproductie en doorstroming enzovoorts. De economische onzekerheden komen tot uitdrukking in minder doorstroming op de arbeidsmarkt (kansen op een nieuwe baan zijn onzeker), beperkingen in de hypotheekmogelijkheden (verlagen van garantiegrenzen en leennormen), grotere aanloop bij voedselbanken en forse bezuinigingen bij centrale en lokale overheid. En uiteraard hebben deze ontwikkelingen effect op de koopkracht, het consumentenvertrouwen en de beschikbaarheid van voorzieningen.

11 Jaarbericht Mozaïek Wonen De vraag is echter hoe lang en hoe ernstig deze ontwikkelingen zich voor (blijven) doen. Gegeven de grote onrust op de financiële markten, moeten we rekening houden met jarenlange beperkte groei en mogelijk oplopende werkloosheid. Grofweg kunnen de volgende effecten als gevolg van de economische tegenwind zich voordoen: De verhuisgeneigdheid van jongere huishoudens, gezinnen, middeninkomens en andere zogenaamde kwaliteitsdoorstromers zal (wellicht) tijdelijk afnemen. Zij stellen hun verhuizing uit en nemen minder risico s; Starters zullen mogelijk meer veiligheid zoeken en zich meer richten op de huursector of wachten nog even af en blijven een jaartje langer thuis wonen; De verhuiswens van senioren blijft redelijk stabiel, maar de daadwerkelijke verhuizing kan stagneren op het moment dat zij niet in staat zijn hun huidige woning te verkopen; De inkomensontwikkeling m.n. van de lage en middeninkomens zal de komende jaren beperkt zijn. Hierdoor kan de omvang van de doelgroepen in omvang toenemen. Als de energieprijzen weer gaan stijgen, kunnen veel bewoners, m.n. in de sociale huur- en koopsector in de problemen komen. Het aantal mensen dat in armoede leeft, zal mogelijk toenemen. Hoewel nog steeds laag, lijkt eind 2010 landelijk het aantal verkooptransacties enigszins te stabiliseren. Dit lichte herstel is echter uiterst broos. De NVM verwacht dat 2011 wederom een moeilijk jaar wordt voor de koopmarkt. De verwachting is dat het aanbod op de koopmarkt toe zal nemen, maar het aantal verkooptransacties nagenoeg gelijk blijft aan dan wel licht zal stijgen t.o.v Daar tegenover staat dat door het toegenomen aanbod de verkoopprijs naar verwachting licht zal dalen. Ontwikkelingen in ons werkgebied De provincie Zuid-Holland heeft de Universiteit van Amsterdam en Companen onderzoeken laten verrichten naar groei en krimp in het Groene Hart. Daaruit blijkt dat de ontwikkeling van de huur- en verkoopprijzen in Gouda, maar ook in Bodegraven, sinds 2002 achterblijft bij het gemiddelde van het Groene Hart. De lage opbrengsten in Gouda, gemeten in WOZ-waarde en verkoopprijzen per vierkante meter, zijn in 2010 bevestigd in een gezamenlijke studie van de woningcorporaties en de gemeente Gouda. Er tekent zich een ontwikkeling af waarbij de zuidelijke vleugel van de Randstad achterblijft bij de noordvleugel in zowel economische ontwikkeling als woonattractiviteit en huizenprijzen. Te lage opbrengsten in Gouda (huur- en verkoopopbrengst in vergelijking met nieuwbouwkosten en met andere gemeenten) vormen een belemmering voor de uitvoering van het bouw- en wijkontwikkelingsprogramma. Samen met gemeenten en andere ontwikkelpartners onderzoeken we de oorzaken van de lagere huur- en koopprijzen en samen zullen we ook kijken welke (marketing) maatregelen we moeten nemen om de aantrekkingskracht van Gouda en Bodegraven te verhogen en zo te voorkomen dat met name Gouda in een neerwaartse economische spiraal terecht komt. Als algemene constateringen over de markt in Gouda en Bodegraven gelden onverkort: De omvang van de aandachtsgroep neemt vooralsnog niet af en zal de komende jaren toenemen; De druk op de (sociale huur-)markt in Bodegraven blijft onverminderd hoog. In Gouda leek de spanning minder hoog. Uit recent onderzoek blijkt echter, dat ook hier de druk op de (sociale) huurmarkt weer toe zal nemen; De vergrijzing neemt tot 2030 verder toe; Het zijn met name de paren met kinderen die vaker dan gemiddeld een koop- en eengezinswoning bewonen. Alleenstaanden, oudere huishoudens (65+) en huishoudens in de aandachtsgroep wonen juist vaker in een huur- respectievelijk meergezinswoning. Maar nog altijd woont 30% van de alleenstaanden en 45% van de ouderen in een eengezinswoning. En respectievelijk 40% en 32% woont in een koopwoning; Allochtone huishoudens wonen minder vaak dan gemiddeld in een koopwoning. Van de allochtone huishoudens is ongeveer de helft een gezin;

12 Jaarbericht Mozaïek Wonen Van iedere 100 huurwoningen worden er circa 57 bewoond door een huishouden met een inkomen tot Tweederde van deze huishoudens behoort tot de doelgroep van beleid; In Gouda worden gemiddeld van iedere 100 koopwoningen 26 woningen bewoond door een huishouden met een inkomen tot ; Ongeveer een vijfde deel van de doelgroep van beleid woont in een huurwoning boven de aftoppingsgrens voor huurtoeslag (dure scheefheid) en nog eens een vijfde deel woont in een koopwoning; Door de nieuwe toewijzingsnorm van de Europese Commissie wordt de spoeling voor huishoudens met een inkomen boven dunner. Een deel van die huishoudens zal moeten uitwijken naar het duurdere huursegment of naar de koopsector. Ontwikkelingen in sociale huurmarkt 2010, Gouda en Bodegraven. Hoe heeft de reeds in 2009 opgelopen druk op de lokale woningmarkt zich in 2010 ontwikkeld? Hoe pakt de stagnatie in de koopmarkt uit voor de kans op een huurwoning? Wie zoeken een sociale huurwoning? De hierna volgende beschrijving van de vraag naar sociale huurwoningen in 2010 is gebaseerd op de reacties van woningzoekenden op het woningaanbod van de woningcorporaties Mozaïek Wonen en Woonpartners: Tabel Aantal en slaagkans woningzoekenden 2010, Gouda en Bodegraven Aantal actieven (1) Gouda 2010 Bodegraven 2010 Aantal geslaagden (2) Slaagkans (3) Aantal actieven (1) Aantal geslaagden (2) Slaagkans Doorstromers ,4% ,9% Starters ,4% ,5% Zelfstandig wonenden % % Totaal ,5% ,2% Binnen plaats ,8% % Buiten plaats % % Totaal ,5% ,2% 1 persoon ,9% ,1% 2 persoon ,5% ,3% 3 t/m 5 personen ,6% ,3% 6 en meer ,2% 9 0 0% Totaal ,5% ,2% 18 t/m 23 jaar ,7% ,2% 24 t/m 30 jaar ,1% ,3% 31 t/m 45 jaar % ,6% 46 t/m 55 jaar ,4% ,6% 56 t/m 65 jaar ,9% ,1% 66 t/m 75 jaar ,5% ,6% vanaf 76 jaar ,7% ,7% Totaal ,5% ,2% 0 tot ,9% ,9% tot ,4% ,8% Vanaf ,5% ,7% Onbekend ,7% % Totaal ,5% ,2% (3) (1) woningzoekenden met minimaal 1 reactie op een aangeboden woning in het betreffende jaar (2) woningzoekenden aan wie een woning is toegewezen (3) aantal geslaagden gedeeld door aantal actieven

13 Jaarbericht Mozaïek Wonen Toelichting: In Gouda is het aantal actief woningzoekenden in 2010 (3.608 woningzoekenden) opnieuw aanzienlijk toegenomen ten opzichte van voorgaand jaar ( woningzoekenden, toename 16%, in 2009 toename 12%). Deze toename deed zich voor bij het merendeel van de groepen woningzoekenden, maar vooral bij woningzoekenden van buiten Gouda en in de leeftijd tot 55 jaar. Het aantal oudere woningzoekenden is stabiel gebleven. Hoewel het aantal gezinnen dat wil huren, is toegenomen (nog steeds is slechts 25% van woningzoekenden een gezin, de helft is alleenstaand), is het aantal grote gezinnen afgenomen. Het aanbod aan sociale huurwoningen dat via Woningnet in Gouda werd verhuurd nam in 2010, vergeleken met 2009, gelukkig ook toe met 71 woningen (= + 16%)! Dit ondanks de voor sloop onttrokken woningen. In 2010 zijn er woningen via nieuwbouw aan het reguliere aanbod toegevoegd en is de mutatiegraad toch weer iets opgelopen. De slaagkans voor actief woningzoekenden is daarmee op hetzelfde niveau gebleven als in 2009: 14,5%. Dat is nog steeds een veel te geringe slaagkans. In 2008 was deze nog 21%. Voor het merendeel van de groepen is de slaagkans ongeveer gelijk gebleven. Hoewel de slaagkans van de laagste inkomensgroep iets is afgenomen, is deze nog steeds groter dan die van hogere inkomensgroepen. De starters hebben hun positie ten opzichte van de doorstromers verder verbeterd. In Bodegraven is in 2010 eenzelfde ontwikkeling zichtbaar. Het aantal actief woningzoekenden nam zelfs met 24% toe naar 597 (in 2009 toename 11%). Die toename is vooral toe te schrijven aan woningzoekenden van buiten Bodegraven in de leeftijd jaar, veelal in gezinsfase, met een hoger inkomen. De vraag van jonge starters is licht toegenomen. Het aandeel woningzoekenden met een inkomen boven de huurtoeslaggrens was in Gouda in % en in Bodegraven 35%. Onder de toegewezenen (via Woningnet) is het aandeel respectievelijk 22% en 19%. Ook in Bodegraven is het aanbod aan sociale huurwoningen in 2010 fors toegenomen en wel met 62 woningen naar 97 woningen (+ 177%, vorig jaar nog afname van - 38%). Als gevolg hiervan nam de slaagkans toe naar 16,2% (in 2009 nog slechts 7,3%). De slaagkans voor senioren is groot en voor gezinnen zeer gering. Het aandeel gezinnen onder de woningzoekenden is opgelopen naar 35% (29%). Van de 522 via Woningnet verhuurde woningen in Gouda zijn er 332 (64%) verhuurd door Mozaïek Wonen. Daarnaast hebben wij nog 164 woningen in Gouda verhuurd buiten Woningnet om. Dat zijn er in Bodegraven 17 geweest. De toegenomen krapte komt ook tot uitdrukking in een toegenomen gemiddeld aantal reacties op het woningaanbod: van gemiddeld 34 in 2007 tot 40 in 2008 tot 62 in 2009 tot 117 in Conclusies Op grond van bovenstaande constateringen concluderen wij, dat de huidige nieuwbouwprogramma s in Gouda kwalitatief bijsturing behoeven, te weten: Een groter aandeel huurwoningen, met name eengezinshuurwoningen en vooral in het betaalbaar en bereikbaar (middenduur) segment; Een kleiner aandeel meergezinskoopwoningen en een groter aandeel middeldure koop; Kleinere aandelen sloop en verkoop van bestaande huurwoningen. In Bodegraven zijn we samen met de gemeente in 2010 tot de conclusie gekomen dat, De eerder geprognosticeerde aantallen en programmering nieuwbouw bijgesteld dienen te worden. In 2011 wordt voor de gemeente Bodegraven-Reeuwijk een nieuwe woonvisie geschreven. De groei van het aantal huishoudens neemt af en zal op termijn waarschijnlijk omslaan in een krimp. Dit betekent dat we nu reeds moeten voorsorteren op een evenwichtige(r) samenstelling van de voorraad. Hoewel het merendeel van de senioren in hun huidige eengezinswoning kunnen blijven wonen, al dan niet met ondersteuning WMO, is er nog steeds een tekort aan voor senioren geschikte huisvesting.

14 Jaarbericht Mozaïek Wonen En aan de andere kant is er een tekort aan duurdere eengezinswoningen. Beide segmenten zorgen voor doorstroming uit zowel eengezinshuurwoningen als uit het middensegment koopwoningen, waardoor er ruimte ontstaat voor starters. Wij zien dan ook geen noodzaak in het realiseren van koopwoningen specifiek voor starters. Het bijstellen van de aantallen moet vooral beslag krijgen in de uitleggebieden: minder woningen daar en meer laagbouw (zeer beperkt gestapeld). Wel gefaseerd doorgaan met het realiseren van (senioren)appartementen nabij de huidige voorzieningen Belangrijkste doelstellingen en prestaties in 2010 van Mozaïek Wonen Kijken we naar Mozaïek Wonen en naar Gouda en Bodegraven, dan lijkt de schade - ondanks de economische en financiële tegenwind - nog mee te vallen. We kunnen met enige tevredenheid constateren dat Mozaïek Wonen en de gemeenten Gouda en Bodegraven maximaal gepresteerd hebben. Ter illustratie een overzicht van onze belangrijkste voorgenomen prestaties en gerealiseerde prestaties in 2010: Top-10 activiteiten bedrijfsplan 2010 Mozaïek Wonen Voorgenomen Door alle belanghouders gedragen nieuwe prestatieafspraken met de gemeenten Gouda en Bodegraven. Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) Prestatieafspraken met gemeente Gouda zijn in januari 2010 ondertekend. Prestatieafspraken met gemeente Bodegraven-Reeuwijk worden in 2011 herzien. Procesafspraken hiervoor zijn in 2010 gemaakt. Voorgenomen Overeenstemming met de gemeente Gouda en met bewoners over het afmaken van de wijkontwikkeling Korte Akkeren. Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) De gebiedsovereenkomst Korte Akkeren is in 2010 in concept gereed gekomen. Afronding is afhankelijk van MFA, waarover in 2011 besluitvorming plaatsvindt. Op diverse deelterreinen is er reeds overeenstemming. Uitwerking initiatieffase Erasmusplein en Turfsingel is afgerond (sloop en opknappen in 2011). Overleg Garenspinnerij leidt tot mogelijke vestiging van een Cultuurhuis. Heroriëntatie op een nieuwe bestemming voor de Gunningmavo is gestart. Voorgenomen Een nieuw ondernemingsplan, gestoeld op de visitatie (begin 2010) en gedragen door de belanghouders. Een ondernemingsplan waarmee Mozaïek Wonen goed voorbereid de komende vijf jaar in kan. Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) Concept ondernemingsplan was eind 2010 gereed. Is besproken met belanghouders. Definitieve besluitvorming is in februari 2011 afgerond. Voorgenomen Uitvoering van de eind 2009 vastgestelde bezuiniging van 15% op de bedrijfskosten van Mozaïek Wonen. Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) Reorganisatie is in 2010 conform planning gerealiseerd. In 2010 is besloten, dat het WoningOnderhoudsBedrijf niet uitgeplaatst zal worden. Wel is gekozen voor een afslank- en afbouwconstructie. Voorbereiding WoonServicePunt kende in 2010 haken en ogen. Per officiële start van het WSP gepland. De bezuinigingsdoelstelling, d.w.z. bedrijfskosten in % lager dan 2008, is in 2010 nog niet volledig gerealiseerd.

15 Jaarbericht Mozaïek Wonen Voorgenomen Planmatig onderhoud, waarbij 240 keukens en 130 badkamers worden vervangen en verbeterd, en 3,4 miljoen aan het onderhoud van gevels en buitenschilderwerk is geraamd. Om het milieu en de woonlasten te sparen, wordt voor 0,8 miljoen dubbele beglazing aangebracht zonder huurverhoging en voor 1,5 miljoen in verwarmingsinstallaties in de woningen geïnvesteerd. Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) In 2010: 127 badkamers vervangen; 123 keukens vervangen; Uitgaven gevelonderhoud: 3.8 miljoen; Investering dubbel glas: 1 miljoen; Nieuwe HR ketels: 1.6 miljoen; Voorgenomen Totstandkoming van een door vele partijen gedragen citymarketing van Gouda, mede gericht op het verhogen van de waarde van (nog af te zetten) woningen. Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) Samen met de gemeente en Woonpartners is in 2010 een vergelijkend onderzoek afgerond naar de waardeontwikkeling vastgoed. Vervolgens hebben partijen in 2010 een citymarketeer aangesteld. Voorgenomen Start van de nieuwbouw na vele tegenslagen van het nieuwe Rode Dorp te Gouda. Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) In 2010 verder gewerkt aan de ontwikkeling van het project Rode Dorp. In 2010 is het definitieve plan goedgekeurd. Verwachte start bouw Voorgenomen Start van de nieuwbouw van Graafse Waard (Bodegraven), Snoystraat/Westerkade (Gouda), Thijssestaete (Gouda), Boslocatie, BSO en Westeinde (Moordrecht). Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) In 2010 is de eerste paal in de Graafse Waard (Bodegraven) geslagen. Woningen complex Snoystraat/Westerkade (Gouda) zijn gesloopt en in 2011 is gestart met de nieuwbouw. De nieuwbouw Thijssestaete (Gouda) is in maart 2011 opgeleverd. De nieuwbouw van de Boslocatie en BSO (Moordrecht) start in De realisatie Westeinde (Moordrecht) is gestart Voorgenomen Het oppakken van de wijkprogramma s die in 2009 in Gouda voor het eerst volgens de nieuwe werkwijze van de Wijkaanpak samen met de wijkpartners zijn geformuleerd, met veel aandacht voor sociale samenhang, veiligheid en uitstraling. Deze zijn vastgesteld en verwerkt in de begroting 2011 e.v. Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) Uitwerking specifieke thema s (Sport & Spel en Schoon/Heel/Veilig) in 2010 besproken en vastgesteld met partners. Per wijk hebben we acties op dit terrein uitgevoerd. Voorgenomen Planontwikkeling voor Dronenplein, Molenzicht, Erasmusplein, MFA Centrum Korte Akkeren, Koningin Wilhelminaweg. Gerealiseerd/Stand van zaken ( ) Voor de planontwikkeling voor Dronenplein (Rijngaarde) is in 2010 overeenstemming met de gemeente bereikt over het stedenbouwkundig kader en de verwerving van grond. De ontwikkeling Molenzicht (Domburg) is in 2010 stopgezet omdat het niet mogelijk blijkt de financiële knelpunten op te lossen. De ontwikkeling Wijde Wiericke loopt nog, zij het dat er ook t.a.v. dit project een financieel knelpunt ligt tussen de gemeente en de ontwikkelaar. In 2010 is besloten de 31 woningen aan de Erasmusstraat te slopen om plaats te maken voor openbare ruimte (entree wijk). De herhuisvesting van de huidige bewoners gaat op 1 maart 2011 van start.

16 Jaarbericht Mozaïek Wonen De aangekochte woningen aan de Erasmusstraat worden in 2011 gesloopt. Mozaïek Wonen wil de grond aan een projectontwikkelaar verkopen, die de woningen voor eigen risico op de markt brengt. Aan een zelfde constructie wordt gewerkt voor het project aan de Koningin Wilhelminaweg. De 21 bestaande woningen worden vervangen door 12 eengezinswoningen in de koopsector. Voor de multifunctionele accommodatie (MFA) in Korte Akkeren is een definitief Programma van Eisen opgesteld in samenwerking met de toekomstige gebruikers. Dit is in 2010 vertaald in een stedenbouwkundig plan en een geactualiseerde grond- en vastgoedexploitatie Financiën: het jaarresultaat 2010 We hebben 2010 afgesloten met een positief resultaat van Voor 2010 is een winst begroot van Over 2009 boekte Mozaïek Wonen nog een verlies van Het in 2010 sterk verbeterde resultaat is vooral een gevolg van investeringsbeslissingen met onrendabele toppen. In 2009 was voor aan onrendabele investeringen ten laste van het resultaat gebracht. In dit 2010 is dit In paragraaf 7.1 verklaren we het verschil nader. De volgende tabellen bevatten kerncijfers met betrekking tot financiële resultaten en positie. Tabel Financiële kerncijfers, na verwerking jaarresultaat (x 1.000) Bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Saldo Rentebaten Rentelasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Buitengewone baten/lasten Jaarresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Vennootschapsbelasting Mutatie actuele waarde Jaarresultaat

17 Jaarbericht Mozaïek Wonen Tabel Financiële kengetallen Overige reserves Solvabiliteit (EV/TV) 34,29% 33,75% 36,57% Liquiditeit (current ratio) 0,59 0,76 0,36 Rentabiliteit eigen vermogen 3,85% -2,85% 0,73% Rentabiliteit totaal vermogen 4,65% 1,77% 3,74% Rentedekkingsratio 1,59 1,31 1,20 Gemiddelde vermogenskostenvoet 4,49% 4,72% 4,92%

18 Jaarbericht Mozaïek Wonen 2. Het bij voorrang passend huisvesten van de primaire doelgroep Strategisch doel: Mozaïek Wonen wil komen tot een grote bouwproductie, voldoende bereikbare voorraad en doorstroming. Inzet van middelen Doelstelling 2010 Resultaten Geraamde uitgaven in 2010: 28,5 mlj. Geraamde uitgaven in 2010 ten laste van eigen vermogen: 6 mlj. Gedifferentieerd en gematigd huurbeleid streefhuren lager dan maximaal. redelijk Het bezit van Mozaïek Wonen * oplevering nieuwbouw: 59 * woningen in productie: 510 * woningen in voorbereiding: 175 * gematigd huurbeleid * heroriëntatie systematiek huurbeleid in relatie met woonlasten * evaluatie Koopgarant * opgeleverd: 59 * in productie: 420 * in voorbereiding: 202 * gemiddelde huuraanpassing : 0.97% * woonlastenonderzoek afgerond. * evaluatie Koopgarant afgerond. In onderstaande tabel wordt aangegeven hoe de woningvoorraad van Mozaïek Wonen zich in 2010 heeft ontwikkeld. Tabel Samenstelling woningvoorraad naar huurprijs per 31 december 2009 en 2010 en ontwikkeling in 2010 (netto huren) tot kwaliteitskortingsgrens <= 357,37 1 vrije sector > 647,53 Totaal per aantal - % Ontwikkeling: - aankoop - verkoop - sloop - nieuwbouw - overig - huurbeleid per aantal - % Woningtypen: - eengezins - meergezins Gouda - aantal - % Bodegraven - aantal - % Moordrecht - aantal - % ,8% ,9% ,1% % 10 37% tot 1 e aftoppingsgrens > 357,37 - <= 511, ,1% ,8% ,1% ,8% 5 18,5% tot 2 e aftoppingsgrens > 511,50 - <= 548, ,9% ,9% ,9% 131 8,2% 0 0% tot huurtoeslaggrens > 548,18 - <= 647, ,7% ,9% ,1% ,1% 8 29,6% 47 0,5% ,5% ,8% 15 0,9% 4 14,8% % % % % % Overig bezit Wooneenheden 65 Standplaatsen + woonwagens 11 garages / park.plaatsen/ bergingen 191 bedrijfsruimten / winkels 34 maatschappelijk vastgoed 35 Overig 5 1 Huurgrenzen op basis van netto huur.

19 Jaarbericht Mozaïek Wonen Er hebben zich in 2010 geen grote verschuivingen voorgedaan in de samenstelling van onze voorraad. Omdat er iets meer woningen zijn verkocht en gesloopt dan aangekocht en bijgebouwd, is de voorraad per saldo licht afgenomen met 71 woningen. Het aandeel huurwoningen in de vrije sector is, hoewel door huurverhogingen iets toegenomen, nog steeds zeer gering (2,5%). Ook het segment middelduur (tussen aftoppingsgrens en liberalisatiegrens) is nog steeds klein (10%). De verdeling naar prijs van onze voorraad is in Gouda bijna gelijk aan die in Bodegraven. Verkoop vindt in alle prijssegmenten plaats. Sloop betreft vooral de allergoedkoopste woningen. En het is ons ook in 2010 weer gelukt om woningen toe te voegen in het betaalbare segment. Iets meer dan helft van ons bezit bestaat uit meergezinswoningen. Dat aandeel is iets toegenomen omdat we vooral eengezinswoningen verkopen en appartementen toevoegen Nieuwbouw Samenvattend de resultaten In 2010 hebben we geconstateerd dat projectontwikkelaars aanzienlijk minder projecten bij Mozaïek Wonen hebben aangeboden. Dit in tegenstelling tot 2009 waarin Mozaïek Wonen veelvuldig voor projecten werd benaderd om woningen af te nemen. Dit waren grotendeels woningen die bedoeld waren voor de koopsector, maar waarvoor werd gevreesd dat deze niet of onvoldoende verkocht konden worden. Het omzetten van woningen naar de (sociale) huursector zou dan voor de projectontwikkelaars de afzet garanderen. In 2010 zijn er maar vijf locaties aangeboden. Deels projecten in de nieuwbouw (3) en deels bestaand vastgoed (2). Als gevolg van de wijzigingen in nationale- en Europese regelgeving is in 2010 voor sommige projecten onderzocht of het voor Mozaïek Wonen nog steeds mogelijk is deze te ontwikkelen. Dit heeft tot gevolg gehad dat de ontwikkelperiode voor deze projecten langer zal duren. Bij de toekomstige projecten in Westergouwe treedt vertraging op als gevolg van procedurele zaken, onder andere vanwege bezwaren op het bestemmingsplan. In het bedrijfsplan 2010 beoogden we in woningen op te leveren, 510 woningen in productie te hebben en nog eens 175 woningen in voorbereiding. Concreet hebben we in 2010: Opgeleverd: 53 huurwoningen en 6 koopwoningen. In productie: 420 woningen, waarvan 349 huur en 71 koop Het verschil tussen beoogd (510) en gerealiseerd (420) is te verklaren door 1. project, Vromade is verschoven van in productie naar in voorbereiding (28 eenheden) 2. het aantal woningen in enkele projecten in de ontwikkelfase is bijgesteld (bijvoorbeeld Driestar: was 150, nu 121) In voorbereiding: 202 woningen (allen huur) Het verschil tussen beoogd (175) en gerealiseerd (202) is te verklaren door 1. Project Vromade is verschoven van in productie naar in voorbereiding (28 eenheden) 2. het aantal woningen in project Olympiadeplein met 1 naar beneden is bijgesteld. Onze financiële inzet ten behoeve van de nieuwbouwprojecten staat vermeld in de jaarrekening, paragraaf Daaruit blijkt dat voor een tweetal projecten in uitvoering en een tweetal projecten in voorbereiding de stichtingskosten het bedrag voor in geringe mate overstijgen. Sinds 2010 moeten wij in dat geval een verklarende toelichting geven. Voor project Olympiadeplein geldt dat we in 2010 hebben besloten, dat juist vanwege die overschrijding (investering > ) een alternatief en goedkoper plan ontwikkeld moet worden. In de plannen Graafse Waard en Thijsselaan zijn ook vrije sectorhuurwoningen opgenomen, waarbij de hogere kwaliteit de verklaring biedt. In het plan Vromade zijn zorgwoningen opgenomen waarbij de specifieke kwaliteit tot hogere investeringen leidt. In de hierna volgende tabel zijn al onze nieuwbouwplannen opgenomen en geordend naar fase, aantal woningen, segment, doelgroep, woningtype en (mogelijk) opleveringsjaar.

20 Jaarbericht Mozaïek Wonen Tabel Nieuwbouwprojecten GOUDA Fase Aantal Segment Doelgroep Woningtype Planning woningen oplevering W.C. Bloemendaal Opgeleverd 27 Sociale huur Senioren meergezins 2010 Renovatie Wachtelstraat Opgeleverd 6 Koop Niet specifiek eengezins 2010 J.P. Thijsselaan Uitvoering 34 Sociale huur (16), vrije sector (18) Senioren + zorg meergezins 2011 Westerkade / Snoystraat Uitvoering 36 Sociale huur Senioren meergezins 2012 Rode Dorp Definitief ontwerp 28 Sociale huur Niet specifiek eengezins 2012 Bolwerk 1 Verloren Kost Uitvoering 25 Sociale huur Niet specifiek eengezins 2012 Driestar Voorlopig ontwerp 121 Sociale huur Jongeren meergezins 2013 Olympiadeplein Haalbaarheid 58 Sociale huur Senioren + zorg meergezins 2013 Erasmusplein Haalbaarheid 8 Koop Niet specifiek eengezins 2013 Jan Verswollezone Zuid Haalbaarheid 46 Sociale huur Zorgwoningen meergezins 2013 Koningin Wilhelminaweg Haalbaarheid 12 Koop Niet specifiek eengezins 2013 MFA Winterdijk Haalbaarheid 30 Sociale huur Zorgwoningen meergezins 2014 Leerlingen met MFA Winterdijk Haalbaarheid Bijzonder onderwijs beperkingen 2014 MFA Korte Akkeren, incl. Futselaar Haalbaarheid Basisschool, kinderopvang, welzijn, winkels, sport, parkeren Divers 2015 meergezins (300) en eengezins (50) > 2016 Westergouwe (woningen) Haalbaarheid 350 Sociale huur en sociale koop Divers Westergouwe (gezondheidscentrum) Haalbaarheid Zorg en welzijn > 2016 Gunning Mavo Haalbaarheid N.t.b. Sociale huur of koop Sociaal of markt Meergezins > 2016 Wachtelstraat 2 nieuwbouw Haalbaarheid 2 Koop en parkeren Niet specifiek eengezins 2013 Sub-totaal Gouda 783 BODEGRAVEN Fase Aantal Segment Doelgroep Woningtype Planning woningen oplevering Waterhoen Opgeleverd 26 Sociale huur Senioren meergezins Weideveld Uitvoering 19+2 Vrije sector Zorg meergezins 2011 Graafse Waard Uitvoering sociale en vrije sector huur en 49 koop Niet specifiek meergezins en eengezins 2011 t/m 2014 Weideveld Uitvoering koop en 30 huur Niet specifiek eengezins 2012 Weide Veld (fase 2) Haalbaarheid 18 Koopgarant Startende kopers eengezins 2013 Definitief 19 ADL, 10 sociale huur, zorg, winkels en Vromade ontwerp 28 sportkantine Senioren meergezins 2014 Rijngaarde Haalbaarheid 155 Sociale huur Zorg meergezins 2014 Sociale huur (20) en Senioren en Wijde Wiericke Haalbaarheid 38 koopgarant (18) startende kopers eengezins 2014 Schoutendreef Haalbaarheid 26 Sociale huur Niet specifiek meergezins 2017 Sub-totaal Bodegraven 529

21 Jaarbericht Mozaïek Wonen MOORDRECHT Fase Aantal Segment Doelgroep Woningtype Planning woningen Oplevering Westeinde Uitvoering 28 Vrije sector Zorg meergezins 2012 Vijf Akkers Noord (buitensch. opvang) Haalbaarheid BSO meergezins 2012 Boslocatie Definitief ontwerp 28 Sociale huur Niet specifiek meergezins 2013 Sub-totaal Moordrecht 56 TOTAAL 1398 fasen: opgeleverd, uitvoering, definitief ontwerp, voorlopig ontwerp, definitie, haalbaarheid segmenten: sociale huur, vrije sector, verkoop (koopgarant) doelgroepen: jongeren, senioren, zorg typen: eengezins, meergezins, bedrijfsruimte, maatsch vastgoed Highlights nieuwbouwprojecten 2010 In januari 2010 is de eerste vloerplaat gelegd van het gebouw Thijssestaete. De 34 appartementen van de Thijssesteate zijn luxe en hoogwaardig. Ze zijn bedoeld voor 55- plussers met een lichte zorgindicatie. Het gebouw heeft een hoog en laag gedeelte met daartussen het trappenhuis en twee liften. In het hoge gedeelte van zes bouwlagen komen 18 ruime huurappartementen met een oppervlakte van 110 m 2. In het lage gedeelte met drie bouwlagen komen 16 huurappartementen met een oppervlakte van 80 m 2. Alle appartementen hebben drie kamers. De huurprijzen liggen tussen de 482,- en 686,-. De opleverdatum is maart In maart 2010 werden 27 prachtige huurappartementen boven de nieuwe winkels van Winkelcentrum Bloemendaal opgeleverd. De doelgroep betreft 55-plussers en mindervaliden. De huurprijzen liggen tussen de 450 en 670. Op loopafstand van de 27 appartementen zijn diverse voorzieningen: het vernieuwde en uitgebreide Winkelcentrum Bloemendaal, een zorgcentrum, huisarts, fysiotherapeut en openbaar vervoer. In maart 2010 hebben de eerste bewoners de sleutel van hun appartement gekregen. In juni 2010 werd op de plaats waar vroeger 18 appartementen aan de Waterhoen stonden, een complex met 26 royale huurappartementen opgeleverd. De woningen zijn verdeeld over vier bouwlagen. Drie appartementen zijn geschikt voor mindervaliden. De huurprijzen liggen tussen de 470 en 510. Op loopafstand zijn diverse voorzieningen zoals winkelcentrum Vromade, apotheek, huisartsenpost en openbaar vervoer.