Naar een Masterplan voor het centrum van Budel Discussienota PvdA-Cranendonck Januari 2012
Inleiding Het (winkel)centrum van Budel bevindt zich in een cruciale fase. Een aantal panden staan al enige tijd leeg, terwijl nieuwbouwplannen stagneren of zijn afgeblazen. De concurrentiekracht van nabije, grotere winkelcentra zoals dat van Weert, waar volop geïnvesteerd wordt, neemt toe. Daar komt de economische recessie nog bij, die het meest voelbaar zal zijn in winkelcentra die achterop dreigen te raken. Behalve deze bedreigingen zijn er echter ook kansen voor het centrum van Budel: er moet op korte termijn een aantal keuzes gemaakt worden, die de aantrekkelijkheid van het centrum sterk kunnen beïnvloeden, zowel in positieve als in negatieve zin. Denk daarbij aan het besluit over het gemeentehuis en aan de plannen voor gemeenschapshuis De Borgh. Los daarvan worden in de "Herijking van het centrumplan" aanbevelingen gedaan om het centrum van Budel aantrekkelijker te maken voor het winkelend publiek. De PvdA heeft er steeds voor gepleit om eerst een algehele visie op het centrum van Budel te ontwikkelen - een masterplan - voordat er besluiten genomen worden over het gemeentehuis of De Borgh. Wij beschouwen beide gebouwen als belangrijke schakels in dat masterplan. Tot nu toe is er niet over zo'n masterplan nagedacht. Een meerderheid van de raad vindt het erg ingewikkeld worden als allerlei op zichzelf staande plannen in het centrum met elkaar in verband gebracht moeten worden. Dat zou maar tot vertraging in de uitvoering leiden. Maar eerst nadenken kan volgens ons geen kwaad en dat hoeft ook niet veel tijd te kosten. Bedenk dat zo'n masterplan ook niet ineens uitgevoerd hoeft te worden. Dat kan stapsgewijze, als vooraf maar goed bepaald is wat het eindplaatje is. Daarom is het van belang dat alle betrokken partijen meedenken bij het opstellen van zo'n masterplan: inwoners, ondernemers, buurtplatform, eigenaren, plaatselijke architecten. Zij hebben vast allerlei goede ideeën over hoe je het centrum van Budel aantrekkelijker kunt maken. Door zoveel mogelijk mensen erbij te betrekken kan ons gemeentebestuur daarvan profiteren. Eén van de aanbevelingen uit de "Herijking van het centrumplan" is dat het centrum van Budel levendiger zal worden als hier op een doordachte wijze allerlei functies geconcentreerd worden. Door slimme combinaties te kiezen verwachten wij bovendien dat de financiële haalbaarheid van commerciële en niet-commerciële activiteiten zal verbeteren. Daarom zal het naar de overtuiging van de PvdA een gemiste kans voor het centrum van Budel zijn als nu alleen naar het gemeentehuis op zich wordt gekeken. Of straks alleen naar de verbouwing van De Borgh. Wij vinden dat er eerst een visie op het centrum van Budel moet komen. Het maken van een masterplan biedt de kans om die visie alsnog te ontwikkelen. Hierna geven we aan wat er in zo'n masterplan zoal aan de orde zou moeten komen. Aantrekkelijk centrum In de "Herijking van het centrumplan" worden al een paar behartigenswaardige aanbevelingen gedaan (o.a. over sociaal-culturele functies en over centrummanagement). Voor de aantrekkelijkheid van het centrum van Budel achten we de volgende condities van belang: Zorg voor méér toeloop en levendigheid door zoveel mogelijk de winkels en voorzieningen in het centrumgebied te concentreren. Breng eventueel functies samen voor een betere exploitatie. 1
De inrichting van de verblijfsruimte moet aantrekkelijk zijn. Zorg voor voldoende parkeerplaatsen, maar besef dat ondergronds of betaald parkeren ernstig afbreuk zal doen aan de concurrentiekracht van het centrum van Budel. Ga uit van de realiteit dat grote evenementen slechts ondersteunend zijn: het dagelijks gebeuren is het hoofdevenement in het centrum. De weekmarkt moet méér een op Budel en omgeving toegesneden karakter krijgen; dat betekent dat de samenstelling van de markt zich wat sterker zou mogen onderscheiden en best wat diverser mag worden. Voor de winkeliers in Budel hoeft internetverkoop geen bedreiging te vormen, mits men in de goede niche specialiseert en superieure service biedt. Denk aan het "click en collect"- concept van Hema of aan "Het Nieuwe Winkelen" zoals toegepast wordt in winkelcentrum Veldhoven-Dorp (zie kader). Voer nu echt een vorm van centrummanagement in; voorkom "free riders", bijv. via invoering van de in de praktijk al bewezen reclametax. VELDHOVEN - Het winkelcentrum in Veldhoven-Dorp begint in maart als een van de eerste kleine winkelcentra met Het Nieuwe Winkelen. De winkeliers willen daarmee naar eigen zeggen voorkomen dat ze de concurrentieslag met webwinkels dreigen te verliezen. Een aantal plannen van Het Nieuwe Winkelen is al bekend. Zo willen de winkeliers mobiel internet aanbieden. Daarmee kunnen klanten direct een route plannen en zien waar ze een bepaald product kunnen kopen. Daarnaast willen de Veldhovense middenstanders een digitaal betaalsysteem, waarmee klanten met hun telefoon kunnen betalen. Ook zal er meer gebruik worden gemaakt van sociale media. Centrumlocaties Op dit moment zijn er diverse plekken in het centrum van Budel aan te wijzen, die in de nabije toekomst een nieuwe of verbeterde invulling zouden kunnen krijgen. Het voormalige politiebureau naast het gemeentehuis is gesloopt. Voor de rij panden van politiebureau tot en met Rabobank zijn in de afgelopen jaren al eens nieuwbouwplannen ontwikkeld, met een invulling van winkels en appartementen. Daar valt dus met de eigenaren over te spreken. De C1000 wil eigenlijk naar een andere locatie en heeft in het verleden al eens het oog laten vallen op het terrein van het voormalige Duitse gemeenschapshuis naast het Protestantse kerkje. Dat zou goed passen in het idee om supermarkten naar de rand van het centrumgebied te verplaatsen. Het biedt bovendien de kans om het kerkje wat beter uit te laten komen, bijvoorbeeld door er rondom een openbaar parkje aan te leggen. De Borgh is aan algehele vernieuwing toe. Ook daarover worden al jarenlang plannen gemaakt. Aan het centrum zal het een grote impuls geven als een eventuele nieuwbouw daar komt. Dan kun je ook aan combinaties van functies denken: die nieuwbouw kan misschien ook plaats bieden aan de bibliotheek, aan een door EMM gewenste muziekzaal en zelfs aan de raadszaal. Er zijn vergevorderde plannen om op de hoek van de Anton Mathijssenstraat en de Treurenburgstraat een hotel te bouwen. Maar het zou natuurlijk veel mooier zijn als dat hotel ergens aan het Capucijnerplein kan komen. 2
In 2009 is het project van de "Tussen de torens" aan de Deken van Baarsstraat gestrand. Maar het blijft een centraal gelegen locatie, die met een goede combinatie van invullingen vroeg of laat succesvol herontwikkeld kan worden. In 2008 heeft Stedenbouwkundig Adviesbureau Croonen een rapport uitgebracht over de mogelijkheden met het Schutstraatje, waarin drie ontwikkelopties uitgewerkt zijn: het plein-, het steeg- en het straatmodel. Als er plannen gemaakt worden voor het Rabokantoor, dan zou dit rapport uit de la gehaald moeten worden waarin het nu verstopt is. En dan is er nog het gemeentehuis zelf. Heeft dat straks precies dezelfde functie als nu? Komt de raadszaal daarin terug? Kan de publieksbalie straks misschien gecombineerd worden met de bibliotheek? Of met andere maatschappelijke functies? Huidige situatie Bovenstaand plaatje geeft de huidige situatie van het centrum van Budel schematisch weer. Het Capucijnerplein is momenteel niet het toppunt van een gezellig verblijfsgebied. Het is tamelijk kaal, niet echt een plein en nogal onoverzichtelijk door de verhoogde parkeerplaats vóór het gemeentehuis, waar de doorgaande rijweg omheen slingert. De C100 lijkt niet echt bij de rest van het winkelgebied te horen. 't Schutstraatje is een doods steegje, dat weinig met het Capucijnerplein te maken lijkt te hebben. Pas voorbij dit straatje, richting markt, lijkt het winkelcentrum te beginnen. 3
Ontwikkelopties In bovenstaand plaatje zijn enkele denkbare ontwikkelingen geschetst. Daarmee willen we illustreren dat het op zich niet zo moeilijk hoeft te zijn om bij de genoemde centrumlocaties een aantal opties te noemen. Het is echter geenszins onze bedoeling om daarover nu al een standpunt in te nemen. Wat we hier vooral proberen te benadrukken is dat het belangrijk is om samen met alle betrokkenen vast te stellen waar we in het centrum naar toe willen werken. Als het doel eenmaal bepaald is kan dat gefaseerd gerealiseerd worden. We benoemen specifiek de volgende locaties. - Aan het gemeentehuis (1) is een kleine uitbreiding aan de zijde van de Keizer Ottostraat getekend. Daar zou ondermeer de raadszaal in ondergebracht kunnen worden, zoals beschreven in één van de varianten uit onze notitie "Opties voor renovatie". Het hoogteverschil op het Capucijnerplein is verdwenen: alleen enkele meters vlak rondom het gemeentehuis zijn nog hoger. Met een ring van bomen wordt veel meer dan nu een pleinidee opgeroepen. Omdat de parkeerplaats vóór het gemeentehuis (2) nu op dezelfde hoogte ligt als de rest van het plein, kan de weg vanaf de Deken van Baarsstraat rechtgetrokken worden (3). - Als de locatie van het voormalige politiebureau (4) onbebouwd blijft, kunnen hier extra parkeerplaatsen komen. Dit biedt eventueel de mogelijkheid om vanaf deze kant een ruime ingang (5) naar de Budelse Brouwerij te maken: misschien kan zo dit terrein meer bij het centrum betrokken worden (accentuering als een toeristische trekpleister?). 4
- Het huidige kantoor van de Rabobank en de schoenenwinkel Tasco (6) kunnen voor verschillende doeleinden herontwikkeld worden. Je zou er De Borgh kunnen onderbrengen, zodat die centraal komt te liggen. Een combinatie met een hotel zou dan interessante kunnen zijn. Via het hotel kan bijv. de bar geëxploiteerd worden. Ook de bibliotheek kan in deze nieuwe Borgh gehuisvest worden. Als de nieuwe gevel aan de zijde van 't Schutstraatje (7) wat terugloopt t.o.v. de huidige situatie, dan zal dit straatje wat beter aansluiten op het Capucijnerplein. Met enkele bomen en een kiosk (8) kan het pleinidee zo verder versterkt worden. - Als de C1000 zou verhuizen, dan kan door renovatie van de voorgevel (of nieuwbouw) ook op deze locatie (9) het pleingevoel versterkt worden. Omdat de weg nu rechtgetrokken is, komt er wat meer wandelruimte vóór dit gebouw. Het kan opnieuw ingevuld worden met enkele winkels, maar het is evenzeer een goed alternatief voor de nieuwe Borgh, de bibliotheek en/of het hotel. Men kan ook denken aan het gemeentelijk bestuurscentrum (raadszaal, publieksbalie) in geval bij een renovatie van het huidige gemeentehuis te weinig vloeroppervlak vrij komt. - Ook het gebied van het doorgestreepte plan "Tussen de torens" (10) zou een locatie kunnen zijn voor de nieuwe Borgh annex muziekcentrum en bibliotheek. Een combinatie met wonen en hotel is hier ook denkbaar. Hier kunnen ook wat extra parkeerplaatsen (11) ingericht worden. - Als de C1000 werkelijk naar het terrein van het voormalige Duitse gemeenschapshuis naast het Protestantse kerkje wil verhuizen (12), dan biedt dat de kans om het kerkje (13) een wat prominenter aanzicht te laten krijgen door het in een openbaar parkje (14) te positioneren. Parkeren voor de supermarkt kan (beperkt) aan de Anton Mathijssenstraat (15) en aan de achterzijde (aansluitend op het parkeerterrein naast de kloosterkapel) (16) gebeuren. Bevoorrading zou aan de oostkant (17) via de Anton Mathijssenstraat plaats kunnen vinden. Boven de winkel kunnen appartementen of zorgwoningen komen. Deze situering van de C1000 is op zich gunstig: tegenover de huidige super van AH (18) en aan de rand van het centrumgebied. Maak een Masterplan! Er zijn uiteraard nog méér opties dan die, welke hierboven geschetst zijn. Het braakliggend terrein van het voormalige politiebureau hoeft geen parkeerplaats te worden, bijvoorbeeld, maar kan ook ontwikkeld worden in samenhang met het gemeentehuis. Te denken valt dan aan een combinatie van het gemeentehuis en De Borgh. En het rapport van Croonen over 't Schutstraatje schetst ook een aantal mogelijkheden, waar het centrum van kan profiteren. Voor de toekomst van het centrum van Budel lijkt het ons zeer de moeite waard om alle opties op korte termijn in beeld te brengen, bijvoorbeeld via een quick scan. Dit is een uitgelezen moment om dat te doen: er moeten binnenkort immers toch al een aantal keuzes gemaakt worden (gemeentehuis, De Borgh, herijking centrumplan). Beschouw daarom de samenhang tussen die keuzes door eerst een totaalplaatje te schetsen. Als zo'n masterplan er eenmaal is, zal het voor geïnteresseerde ondernemers ook veel aantrekkelijker worden om hier te investeren: men weet immers waar de komende jaren in gezamenlijkheid naar toe gewerkt zal worden. 5 PvdA-Cranendonck, 4 januari 2012