Aleitug Maual Mode d emploi Hadleidig Light Computer el ek tro i k Art. 53-02015 - 53-02236 ta m s Für alle Bausätze ud Bausteie der LC-Serie. For all kits ad ready-built modules of the LC series. Pour tous les kits et modules motés de la série LC.
11/2014 Tams Elektroik GmbH Alle Rechte, isbesodere das Recht der Vervielfältigug ud Verbreitug sowie der Übersetzug vorbehalte. Vervielfältiguge ud Reproduktioe i jeglicher Form bedürfe der schriftliche Geehmigug durch die Tams Elektroik GmbH. Techische Äderuge vorbehalte. All rights reserved. No part of this publicatio may be reproduced or trasmitted i ay form or by ay meas, electroic or mechaical, icludig photocopyig, without prior permissio i writig from Tams Elektroik GmbH. Subject to techical modificatio. Tout droits réservés, e particulier les droits de reproductio et de diffusio aisi que de traductio. Toute duplicatio ou reproductio sous quelque forme que ce soit écessite l accord écrit de la societé Tams Elektroik GmbH. Sous réserve de modificatios techiques. Alle rechte voorbehoude. Niets uit deze publicatie mag worde vermeigvuldigd opgeslage of opebaar gemaakt, zoder voorafgaade schriftelijke toestemmig va Tams Elektroik GmbH. Techische wijzigige voorbehoude. Deutsch 3 Eglish 31 Fraçais 59 Nederlads 87
LC-modules Nederlads Ihoudsopgave 1. Starte...88 2. Veiligheidsvoorschrifte...90 3. Goed e degelijk soldere...92 4. Werkig...94 5. Techische gegeves...101 6. Het bouwe va de bouwset...101 7. De LC module aasluite...105 8. Checklist voor storige...111 9. Garatieverklarig...113 10. EU-coformiteitsverklarig...114 11. Verklarige bij AEEA-richtlij...114 Stuklijst...I Pritpla (Fig. 1)...I Schakelschema (Fig. 2)...II Aasluitepla 1 (Fig. 3)...II Aasluite va LEDs (Fig. 4)...III Aasluitepla 2 voor LC-16 (Fig. 5)...IV (Pagia s I tot IV i het midde kue uitgeome worde). Pagia 87
Nederlads LC-modules 1. Starte Hoe deze hadleidig u verder helpt Deze hadleidig helpt u stap voor stap bij het veilig e doelgericht bouwe va de bouwset e bij het ibouwe e het i bedrijf eme va de kat e klare schakelig. Voor u met de bouw va de bouwset resp. het i bedrijf stelle begit, rade wij u aa deze hadleidig geheel te leze, i het bijzoder de veiligheidsvoorschrifte e het hoofdstuk over mogelijke foute e hu oplossige. U weet da, waar u op moet lette om foute, die vaak allee met veel ispaig weer te verhelpe zij, te vermijde. Bewaar deze hadleidig zorgvuldig, opdat u later bij evetuele storige de werkig weer kut herstelle. Idie u de bouwset of de schakelig aa ee ader doorgeeft, geef da ook de hadleidig door. Gebruiksvoorschrifte De LC-modules zij geschikt om volges deze voorschrifte te worde gebruikt i de modelbouw, i t bijzoder i de modelspoorwege. Ieder ader gebruik is iet toegestaa, hierdoor verloopt de garatie overeekomst. De LC-modules zij iet geschikt om door kidere oder de 14 jaar te worde gebouwd e/of igebouwd. Bij de gebruiksvoorschrifte behoort ook het leze, begrijpe e volge va deze hadleidig.! Let op: De LC-modules bevatte oderdele (b.v. geïtegreerde schakelige) die gevoelig zij voor statische elektriciteit. Raak daarom de oderdele iet aa voordat u zichzelf heeft otlade. Het is meestal voldoede om b.v. de radiator eve aa te rake. Pagia 88
LC-modules Nederlads Ihoud cotrolere Cotroleer a het uitpakke of alles compleet is: ee bouwset, bestaade uit de i de stuklijst opgeome oderdele e ee prit of ee kat e klare schakelig, ee hadleidig. Beodigde materiale Voor het bouwe va de bouwset heeft u het volgede odig: ee soldeerbout (hoogstes 30 Watt) met due stift e ee soldeerstadaard of ee regeelaar soldeerstatio, ee doekje, spos of silicoedoek, ee hittebestedige odergrod, ee kleie zijkiptag e ee isolatietag, idie odig, ee picet e ee platte bektag, elektroica-soldeerti (liefst 0,5 mm. doorsede). Voor het aasluite va de schakelig heeft u ee litkabel odig. Aabevole doorsede: > 0,05 mm² voor alle aasluitige. Op de 5 uitgage va de LC-module kue lampjes og LEDs (via voorschakelweerstade) worde aageslote. Lampjes of LEDs e voorschakelweerstade worde iet meegeleverd. I hoofdstuk 7 kut u zie hoeveel lampjes of LEDs op de uitgag kue worde aageslote. Pagia 89
Nederlads LC-modules 2. Veiligheidsvoorschrifte Mechaische gevare Afgekipte drade e uiteide kue scherpe pute hebbe, die bij ovoorzichtig vastpakke huidverwodige kue oplevere. Pas daarom op voor scherpe pute bij het vastpakke. Zichtbare beschadigige va oderdele kue tot iet calculeerbare gevare leide. Bouw beschadigde oderdele iet i, maar verwijder deze zoals voorgeschreve e vervag ze door ieuwe. Elektrische gevare Aarake va oder spaig staade dele, aarake va geleidede dele, die i geval va foute oder spaig staa, kortsluitige e aasluite aa ee iet geschikte spaig, otoelaatbaar hoge luchtvochtigheid e vormig va codeswater ka tot gevaarlijke lichaamsstrome leide e daardoor verwodige aarichte. Voorkom dit gevaar door de volgede maatregele te eme: Voer bedradigwerkzaamhede allee uit i ee spaigsloze toestad. Het bouwe e ibouwe ka allee gedaa worde i geslote, schoe e droge ruimtes. Vermijd i de werkomgevig vocht e attigheid. Gebruik voor het apparaat allee lage spaige zoals aagegeve i de techische gegeves. Gebruik daarvoor uitsluited goedgekeurde trasformatore. Steek de etstekker va trasformatore e soldeerboute / soldeerstatios allee i goed geïstalleerde wadcotactdoze. Let bij het make va elektrische verbidige op de juiste draaddoorsede. Na de vormig va codeswater diet u voor het werk tot 2 uur acclimatiserigtijd i acht te eme. Gebruik bij reparatiewerkzaamhede uitsluite origiele reserveoderdele. Pagia 90
LC-modules Nederlads Bradgevaar Waeer de hete soldeerput met bradbaar materiaal i cotact komt otstaat ee bradhaard. Deze ka ee brad veroorzake e daardoor levesgevaarlijke verwodige veroorzake door verbradig e rookvergiftigig. Steek de etstekker va de soldeerbout of het soldeerstatio allee i het stopcotact gedurede de tijd die u voor het soldere odig heeft. Houdt de soldeerput ooit i de buurt va bradbare materiale. Gebruik ee goede soldeerbouthouder. Laat de hete soldeerbout ooit zoder toezicht ligge. Thermische gevare Waeer per ogeluk de hete soldeerput met uw huid i aarakig komt, of waeer vloeibare soldeerti op de huid sprigt, bestaat het gevaar va huidverbradig. Voorkom dit gevaar door: bij uw werkzaamhede ee hittebestedige oderlegger te gebruike, de soldeerbout altijd op ee goede soldeerbouthouder weg te legge, bij het soldere op ee juiste behadelig va de soldeerstift te lette, vloeibare soldeerti met ee dikke vochtige lap of spos va de soldeerstift af te strijke. Omgevigsgevare Ee te klei, ogeschikt werkoppervlak e beperkte ruimteverhoudige kue per ogeluk huidverbradige of brad teweegbrege. Voorkom dit gevaar door ee toereiked, schoo werkoppervlak i te richte met voldoede bewegigsvrijheid. Pagia 91
Nederlads LC-modules Adere gevare Kidere kue uit oachtzaamheid of door ee gemis aa veratwoordelijkheidsgevoel alle hiervoor beschreve gevare veroorzake. Om gevaar voor lijf e lede te voorkome moge kidere oder de 14 jaar bouwsets iet bouwe e bouwstee iet ibouwe.!! Let op: Kleie kidere kue zeer kleie oderdele met scherpe draadeide islikke. LEVENSGEVAARLIJK! Zorg er daarom voor dat oderdele iet i hade va kleie kidere kome. I schole, opleidigsistitute, hobby- e sociale werkplaatse diet de bouw, het ibouwe e het gebruik va bouwgroepe door geschoold persoeel te worde begeleid. I idustriële istellige zij de voor die bedrijfstak geldede voorschrifte voor het gebruik va elektrische compoete va toepassig (NEN 1010). 3. Goed e degelijk soldere Let op: Bij odeskudig soldere ka er bradgevaar optrede. Vermijd dit gevaar: lees hoofdstuk Veiligheidsmaatregele goed door e volg de aawijzige op. Gebruik ee kleie soldeerbout va hoogstes 30 Watt of ee regeelaar soldeerstatio. Gebruik allee elektroica-soldeerti met ee vloeimiddel. Gebruik bij het soldere va elektroische schakelige ooit soldeerwater of soldeervet. Deze bevatte zure, die de oderdele e koperbae kue beschadige. Pagia 92
LC-modules Nederlads Steek de aasluitdrade va de oderdele zoder druk uit te voere i de gate va de prit. Het oderdeel moet zo dicht mogelijk tege de prit ligge. Let bij het soldere va de oderdele op de juiste polig. Soldeer sel: door te lag soldere worde oderdele beschadigd. Ook heeft dit het loslate va de soldeeroge e koperbae als gevolg. Houd de soldeerstift zodaig op de soldeerplek, dat gelijktijdig het soldeeroog e het oderdeel verhit worde. Voer gelijktijdig (iet te veel) soldeerti toe. Zodra de soldeerti begit te vloeie haalt u het weg. Da wacht u og ee momet, totdat het achtergebleve soldeerti goed is doorgelope alvores de soldeerstift va de soldeerplek weg te hale. Beweeg het zojuist gesoldeerde oderdeel gedurede 5 secode iet. Voorwaarde voor ee correcte soldeerplek e goed soldere is ee schoe e iet geoxideerde soldeerstift. Strijk daarom voor elke solderig het overtollige soldeerti e het vuil weg met ee vochtige spos, ee dikke vochtige doek of ee silicoedoek. Kip a het soldere de aasluitdrade direct bove de soldeerplek af met ee zijkiptag. Na het plaatse cotroleert u de hele schakelig grodig op ee goede plaatsig e ee juiste polig va alle oderdele. Cotroleer ook of iet per ogeluk pritbae met ti zij overbrugd. Dit ka iet allee leide tot ee verkeerde werkig, maar ook tot beschadigig va deze oderdele. U kut overvloedig soldeerti met ee schoe soldeerstift opieuw vloeibaar make. De ti vloeit da va de prit aar de soldeerstift. Pagia 93
Nederlads LC-modules 4. Werkig De lichtcomputer wordt door ee micro cotroller aagestuurd. Het programma dat i de micro cotroller is opgeslage stuurt de 5 uitgage va de module aa. De volgorde e de tijdsduur is per uitvoerig aders. De LC-module heeft ee schakeligag (JP2), die bij bepaalde uitvoerige ivloed heeft op het programmaverloop. Al aar gelag de uitvoerig is de uitwerkig va het aa massa legge of iet als volgt het programma wordt a het doorlope beëidigd of wordt voortdured herhaald; de ee of de adere variat va ee programma wordt afgespeeld. LC-1 "Reclamelicht 1": De vijf uitgage worde a elkaar igeschakeld, kippere drie keer tegelijk e worde da weer uitgeschakeld. Wordt de igag JP2 met massa verbode, da wordt het programma a ee cyclus gestopt. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. LC-2 "Reclamelicht 2": De vijf uitgage worde a elkaar aa- e weer uitgeschakeld (looplicht) e da allemaal voor ca. 3 secode igeschakeld. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da wordt het programma a ee cyclus gestopt. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. LC-3 "Reclamelicht 3": De vijf uitgage worde eerst ekele kere, ogeschijlijk zoder systeem, kort i- e uitgeschakeld e da allemaal voor ca. 3 secode igeschakeld. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da wordt het programma a ee cyclus gestopt. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. LC-4 "Kipperistallatie wegwerke": Via de vijf uitgage wordt ee looplicht i gag gezet. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da wordt het programma a ee cyclus gestopt. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. Pagia 94
LC-modules Nederlads LC-5 "Bradsimulatielicht": Via de vijf uitgage wordt ee oregelmatige lichtloop getood. Worde aa de uitgage rode e gele lampjes aageslote, da otstaat het typische beeld va het flikkere va ee vuurtje. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da wordt het programma gestopt. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. LC-6 "Laslicht": Op elk va de vijf uitgage wordt ee korte e krachtige lichtimpuls afgegeve, die i oregelmatige afstade e pauzes wordt oderbroke. Let op: de pauzes kue ekele miute dure! De werkig is op alle uitgage aders, daarom kue ze op meerdere plaatse worde igezet. Ee bijzoder effect wordt verkrege idie er blauwe LEDs op de uitgage aageslote worde. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da wordt het programma oderbroke. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. LC-7 "Verkeerslichtesturig": Verkeerslichtesturig voor ee compleet kruisput. Uitgage 1 e 2 zij rood e groe voor richtig A, uitgag 4 e 5 zij rood e groe voor richtig B. Uitgag 3 is het gemeeschappelijke geel, dat voorbeeldgetrouw (bv i Duitslad) de wisselig va groe aar rood overlapt. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da schakelt het verkeerslicht op geel kippere e simuleert ee buite werkig zijd verkeerslicht (volges gewoote bv i Duitslad). Blijft de igag geoped da loopt de ormale verkeerlichtecyclus door. LC-8 "Reclamelicht 4": Samevoegig va de reclamelichte 1 tot 3. Deze lope a elkaar af. Wordt de schakeligag JP2 aa massa gelegd, da wordt het programma oderbroke. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. Pagia 95
Nederlads LC-modules LC-9 "Otsteekmodule voor gaslataars": Door de schakeligag JP2 kort met de massa te verbide, begie de lataars te kippere e worde da lagzaam helderder. Elk otsteekpatroo is ee beetje aders. Na ca. 5 secode bereike de lataars hu volle lichtsterkte. I bedrijf kippere de lataars op verschillede tijde hoger e lager (de gasdrukveraderige). Na de uitschakelimpuls brade de lataars eerst og met ee gerige lichtsterkte verder e dove vervolges bie 1,5 secode geheel. LC-10 "Neobuissimulator": Door de schakeligag JP2 kort met de massa te verbide, kippere de afzoderlijke buize atuurgetrouw ee tijdje, totdat ze éé voor éé allemaal oplichte. Daarbij is elk otsteekpatroo ee beetje aders. Wordt de schakeligag JP2 kort met massa verbode, da wordt het licht uitgeschakelt. Wordt de schakeligag JP2 permaet met de massa verbode, da wordt aa uitgag 1 ee defecte eobuis gesimuleerd. Deze kippert met oregelmatige tussepoze, waarbij de buis soms sel, soms lagzaam oplicht. LC-11 "Bewood huis": Er zij aar keuze twee programma s : programma 1 "Woig" werkt waeer de igag JP2 met massa is verbode, programma 2 "Katoor" waeer de igag ope blijft. De programma s lope telkes ca. 15 miute e worde a ee korte pauze herhaald. Programma 1: Als eerste gaat het licht i de keuke eige tijd aa (uitgag 1), iets later ook i de wookamer (uitgage 2 e 3). Uitgag 3 is geschikt voor de aasluitig va ee blauwe lamp (televisie) e kippert als ee Tv-scherm. Na eige tijd gaat het licht i de keuke uit e gaat gedurede het programma og ee keer kort aa. Het licht i de badkamer (uitgag 4) gaat met oregelmatige tussepoze kort aa. Tege het eide va het programma gaat voor eige tijd het licht i de slaapkamer (uitgag 5) e de badkamer aa, de op de uitgage 2 e 3 aageslote lampe dove. Pagia 96
LC-modules Nederlads Programma 2: I het trappehuis (uitgag 1) gaat het licht met oregelmatige tussepoze voor korte tijd aa. De katore (of de woige va ee flatgebouw) worde op de uitgage 2 tot 5 aageslote. De lichte i de katore gaa a elkaar aa, echter eerst pas waeer eerst het licht i het trappehuis werd igeschakeld. Tege het eide va het programma dove de lichte a elkaar e het licht i het trappehuis gaat telkes kort aa. LC-12 "Verlichtig voor kermisattracties": De 5 uitgage schakele elk meerdere aageslote lampe. Deze vorme verschillede patroe. Ze kippere telkes i ee adere samestellig, vorme looplichte, kippere oregelmatig, etc. De schakeligag JP2 heeft hier gee fuctie. LC-13 "Kaarslicht simulator": Na het ischakele kippere de afzoderlijke "kaarse" atuurgetrouw. Zij lichte i oregelmatige patroe soms wat helderder op e soms dimt het licht ee beetje. De schakeligag JP2 heeft hier gee fuctie. LC-14 "Seihuisverlichtig": De 5 uitgage schakele i willekeurige volgorde de aageslote lampe, resp. LEDs. Zij lichte telkes voor ee lagere tijd op e simulere de activiteit i het seihuis. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da wordt het programma oderbroke. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. LC-15 "Reddigsdiestvoertuige verlichtig": De op de vijf uitgage aageslote lampe, resp. LEDs flitse telkes tweemaal kort e gaa da voor ee korte tijd uit. De pauzes tusse de dubbele flitse zij voor alle vijf de uitgage verschilled. Zo otstaat het typische lichteffect va modere reddigsdiestvoertuige. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da wordt het programma oderbroke. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. Pagia 97
Nederlads LC-modules LC-16 "Licht gevoelige schakelaar voor straatlataars": Via ee licht-gevoelige schakelaar wordt de schakeligag JP2 afhakelijk va het omgevigslicht automatisch i- e uitgeschakeld. De istellig voor de lichtgevoeligheid wordt gedaa met behulp va ee trimpot. Vier uitgage zij bedoeld voor het aasluite va straatlataars. De straatlataars gaa a het ischakele lagzaam feller brade e zij a ca. éé miuut op volle lichtsterkte. Op uitgag 1 kue via ee relais adere verbruikers worde aageslote, die afhakelijk va het omgevigslicht i- e uitgeschakeld moete worde (bv. huisverlichtig). De schakelig reageert met ee vertragig va ekele secode op veraderige va het omgevigslicht. Waeer tijdes het oplichte va de straatlataars het omgevigslicht voor ee korte periode weer feller wordt zulle deze daarop iet reagere. LC-17 "Radarcotrole": Op uitgag 1 wordt de radarcotrole aageslote, die op oregelmatige basis (ca. 3 tot 25 sec.) flitst. De uitgage 2 t/m 5 zij geschikt voor het aasluite va de blauwe zwaailichte va politievoertuige. De uitgage 2 e 3 wekke ee asychroe dubbele flits (voor modere politieauto s), de uitgage 4 e 5 ee asychroo kippere op (voor oudere politievoertuige). De schakeligag JP2 heeft hier gee fuctie. Aabevelig: De werkig va de lichtcyclus komt het dichtst bij het grote voorbeeld waeer op uitgag 1 ee witte LED met hoge lichtsterkte wordt aageslote, e op de uitgage 2 e 3 blauwe LEDs e op de uitgage 4 e 5 blauwe gloeilampjes worde aageslote. LC-18 "Voertuigverlichtig": Via de schakeligag JP2 worde de programma s "rijded voertuig" (bij ope schakeligag) of "staad voertuig" (bij verbidig va de schakeligag met massa) igesteld. Aasluitige va de uitgage: 1 / 2: richtigaawijzer liks / rechts 3: bieverlichtig (staad voertuig) of claxo (rijded voertuig) 4 : licht voor 5: licht achter / remlicht Pagia 98
LC-modules Nederlads Programma "rijded voertuig": De lichte voor e achter zij altijd igeschakeld. Op uitgag 3 ka ee luidspreker worde aageslote (iet i de verpakkig bijgeslote), de geluidssterkte ka via ee voorschakelweerstad (ca. 10 1 k ) gereduceerd worde. De richtigaawijzers liks e rechts, de claxo e de remlichte worde volges het toevalspricipe i- e uitgeschakeld. Na het oplichte va de remlichte wordt de lichtclaxo igeschakeld, daara worde de remlichte e wat later de lichtclaxo uitgeschakeld. Programma "staad voertuig": de lichte voor e achter zij meestal igeschakeld. Af e toe worde de richtigaawijzers liks e rechts, de alarmlichte e de bieverlichtig igeschakeld. Nadat de bieverlichtig is igeschakeld gaa eerst de lichte voor e achter uit e daara ook de bieverlichtig. Aasluited blijft de verlichtig voor eige tijd uitgeschakeld. LC-19 "Paparazzi-Flitser": Op de vijf uitgage va de bouwstee kue de flitsapparate va fotograve worde aageslote. Deze flitse willekeurig e oafhakelijk va elkaar. Met oregelmatige itervalle otstaa er flitslicht uitbarstige als alle flitsers ageoeg gelijktijdig e meerdere kere achter elkaar afgaa. Bij het gebruik va witte LEDs is de werkig zeer realistisch. De schakeligag JP2 heeft hier gee fuctie. LC-20 "Voertuig voor wegwerkzaamhede": De vijf uitgage schakele de complete verlichtig va ee werkvoertuig met aahager bij wegwerkzaamhede overdag. Het aasluite va de uitgage: 1: Richtigspijl op de aahager (brad lagzaam afwisseled feller e zwakker) 2: Flitslichte op de aahager 3 e 4: Alarmlichte va het trekkede voertuig 5: Dubbele flits De schakeligag JP2 heeft hier gee fuctie. Pagia 99
Nederlads LC-modules LC-21 "Kermisverlichtig 1": De vijf uitgage realisere ee kipperlicht. I de eerste cyclus blijft uitgag 5 igeschakeld, i de volgede cyclus ook uitgag 4, ez., zodat a 5 cycli alle lampe of LEDs igeschakeld zij. Bij de cycli 6 t/m 10 worde de uitgage i omgekeerde volgorde weer uitgeschakeld. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da schakelt het lichtspel uit a afloop va het lopede programmadeel. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. LC-22 "Kermisverlichtig 2": De vijf uitgage realisere ee kipperlicht. De uitgeschakelde uitgag dooft lagzaam uit. I de eerste cyclus is telkes éé uitgag igeschakeld e dooft er ee, i de tweede cyclus zij twee uitgage uitgeschakeld e twee dove er uit, i de derde cyclus lichte teslotte drie uitgage op e twee dove uit. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da schakelt het lichtspel uit a afloop va het lopede programmadeel. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. LC-23 "Kermisverlichtig 3": De vijf uitgage realisere ee kipperlicht, dat willekeurig va richtig veradert. Wordt de schakeligag JP2 met massa verbode, da schakelt het lichtspel uit a afloop va het lopede programmadeel. Blijft de igag geoped, da wordt het programma costat herhaald. Pagia 100
LC-modules Nederlads 5. Techische gegeves Bedrijfsspaig Stroomopame (zoder verbruikers) ca. Aatal uitgage 5 Max. stroom per uitgag Aatal schakeligage 1 10-18 Volt gelijk- of wisselspaig 20 ma 100 ma Beschermwijze IP 00 Omgevigstemperatuur i bedrijf 0... +60 C Omgevigstemperatuur i opslag -10... +80 C Toegestae relatieve luchtvochtigheid Afmetige va de prit ca. Gewicht va de schakelig ca. max. 85 % 25 x 30 mm 3 g 6. Het bouwe va de bouwset Dit gedeelte kut u overslaa idie u ee kat e klare bouwstee heeft aageschaft. Voorbereidig Leg de oderdele gesorteerd voor u op de werkplek. De afzoderlijke elektroische oderdele hebbe de volgede bijzoderhede, waar u op moet lette om foute bij het bouwe te voorkome: Pagia 101
Nederlads LC-modules Weerstade Waarde: Weerstade "remme" de stroom. De waarde va weerstade voor kleie vermoges wordt door kleurrige weergegeve. Iedere kleur staat voor ee ader cijfer. Koolweerstade hebbe 4 kleurrige. De 4e rig (hier tusse haakjes) geeft de toleratie aa (goud = 5%). Kleurrige: 1 k brui - zwart - rood (goud) 10 k brui - zwart - oraje (goud) Elektrolytische codesatore Elektrolytische codesatore (kortweg "Elco s") worde vaak voor de opslag va eergie gebruikt. I tegestellig tot keramische codesatore zij ze gepoold. De waarde is op de behuizig gedrukt. Elco s zij voor verschillede spaigswaarde verkrijgbaar. Elco s met ee hogere spaigswaarde da aagegeve zij zoder probleme te gebruike. Diode s e Zeerdiode s Diode s late de stroom i slechts éé richtig door (doorlaatrichtig). Tegelijkertijd wordt de spaig met 0,3 t/m 0,8 V verlaagd. I de adere richtig (sperrichtig) laat de diode gee stroom door, behalve als de sperspaig wordt overschrede. Ee overschrijdig va de sperspaig leidt ageoeg altijd tot verietigig va de diode. Zeerdiode s worde voor de begrezig va spaige gebruikt. I tegestellig tot "ormale" diode s worde ze bij het overschrijde va de sperspaig iet beschadigd. De kemerke va de diode zij op de behuizig afgedrukt. Pagia 102
LC-modules Nederlads Trasistors Trasistors zij stroomversterkers, die zwakke sigale i sterkere omzette. Er zij diverse type met verschillede behuizige. Het type va de trasistore is op de behuizig afgedrukt. IC s Micro-Cotrolers De kleie trasistore (b.v. BC-type, BS-type, FET s) hebbe ee half cilidrische behuizig (SOT behuizig). De drie aasluitige va de bi-polaire trasistore (b.v. BD e BT type) hebbe ee basis, emitter e collector (i schema s afgekort met de letters B, E, C). IC's vervulle al aar gelag het type verschillede take. De meest gebruikte behuizig is de zogeaamde "DIL"- behuizig waar aa de zijkate 4, 6, 8, 14, 16 of 18 pootjes steke. IC's zij zeer gevoelig voor beschadigige bij het soldere (hitte, elektrostatische ladig). Daarom wordt op de plaats va het IC eerst ee IC voet gesoldeerd waar later het IC i wordt gestoke. Micro-Cotrolers zij IC s die voor iedere toepassig idividueel worde geprogrammeerd. De geprogrammeerde Micro-Cotrolers zij uitsluited te verkrijge via de fabrikat va de schakelig. Bouwe Ga volges de avolgede lijst te werk. Soldeer eerst de oderdele aa de soldeerzijde e kip da met ee zijkiptag de uitstekede draadeide krap bove de solderig af. Let op de aawijzige voor het soldere i hoofdstuk 3. Pagia 103
Nederlads LC-modules! Let op: Diverse oderdele moete overeekomstig hu polig worde igebouwd! Waeer u deze oderdele verkeerd om soldeert, kue zij bij het i werkig stelle beschadigd worde. I het ergste geval ka de gehele schakelig stuk gaa. I elk geval is het oderdeel zoder fuctie. 1. Weerstade Ibouwrichtig willekeurig. 2. Diode s, Zeerdiode s Let op de polig! De doorlaatrichtig wordt met ee rig aagegeve. Op de pritopdruk is dit weergegeve. 3. IC voetjes Bouw de voetjes dusdaig i, dat de markerig va de voet i dezelfde richtig wijst als de markerig op de prit! 4. Elektrolytische codesatore ("Elco s") Let op de polig! Eé va de beide aasluitige (de korter) is voorzie va ee mi-teke. 5. Trasistors Let op de polig! De doorsede va de kleie trasistore (b.v. BC type) i ee SOT behuizig worde op de pritplaat afgedrukt. 6. Pritstrippe 7. IC s i "DIL"- behuizig Steekt u de IC s i de igesoldeerde IC voetjes. Raak de IC s iet eerder aa voordat u otlade bet, b.v. door eve de cetrale verwarmig vast te pakke. Zorg er voor dat de pootjes iet ombuige als u ze i het voetje steekt. Let erop dat de markerige op de prit, het voetje e het IC i dezelfde richtig ligge. Pagia 104
LC-modules Nederlads Ee optische cotrole uitvoere Voer a het bouwe ee optische cotrole uit e verwijder evetueel aawezige gebreke: Verwijder alle losse dele zoals draadreste of tidruppels va de prit. Verwijder scherpe kate of putige draadeide. Cotroleer of dicht aast elkaar liggede soldeerplekke per ogeluk met elkaar verbode zij. Kortsluitgevaar! Cotroleer of alle dele juist gepoold zij. Waeer alle probleme opgelost zij gaat u verder met het volgede put. 7. De LC module aasluite Sluit de voedigsspaig, lampjes, LEDs of adere verbruikers e evetueel schakelaar of drukkop volges de oderstaade tabel e het aasluitschema aa op de LC module. Let op ook op de avolgede belagrijke aawijzige. Voor het aasluite va de drade (behalve voor JP2) zij aasluitklemme bijgevoegd, die op de stifte va de prit gestoke kue worde e altijd weer kue worde losgemaakt. JP1 Voedigsspaig (10-18 V) Let bij het aasluite va ee gelijkspaig op de polig. Bij het aasluite va ee wisselspaig is dit iet belagrijk. JP4 Retourdraad voor de uitgage 1 t/m 5 3-polig JP2 Schakeligag. 1-polig JP3 Uitgage 1 t/m 5 Max. stroom per uitgag: 100 ma 5-polig Gebruik va schakeligag JP2 Al aar gelag de versie ka via de schakeligag JP2 het programmaverloop worde aagestuurd of éé va de twee Pagia 105
Nederlads LC-modules programmavariate worde gekoze. Al aar gelag de versie e de werkig ka de schakelaar of drukkop met ee vaste soldeerverbidig worde uitgevoerd. LC-Versie LC-12, LC-13, LC- 17, LC-19, LC-20 LC-1, LC-2, LC-3, LC-4, LC-5, LC-6, LC-8, LC-14, LC-15, LC-21, LC-22, LC-23 LC-7 LC-9 LC-10 LC-11 LC-16 LC-18 Fuctie va JP2 Gee werkig op het programmaverloop. JP2 geoped oeidige herhalig. JP2 met massa verbode* verloop wordt aa het eide va het programma gestopt. JP2 geoped Stadaard gebruik. JP2 met massa verbode* verkeerslichte schakele op "geel kippere". JP2 kort met massa verbode (bv. door ee schakelimpuls va ee drukkop) programma wordt gestart/beëidigd. JP2 kort met massa verbode (bv. door ee schakelimpuls va ee drukkop) programma wordt gestart/beëidigd. JP2 met massa verbode Defecte fluorescetiebuis op uitgag 5. JP2 met massa verbode "Woig". JP2 geoped "Bureau". JP2 gereed voor het aasluite va ee dimschakelig. JP2 met massa verbode "staad voertuig". JP2 geoped "rijded voertuig". * bv. door het sluite va ee schakelaar Pagia 106
LC-modules Nederlads Aasluite va de dimschakelaar (LC-16) Sluit de licht gevoelige schakelaar e de lichtgevoelige weerstad aa overeekomstig het aasluitschema (fig. 5). De lichtgevoelige weerstad moet zodaig worde geplaatst dat deze direct door het omgevigslicht beïvloed ka worde. Stel voor de istelle va de lichtgevoeligheid de trimpot eerst i op het midde e verader de gevoeligheid voor zover oodzakelijk. Wacht voor de veraderig va ee istellig ca 3 tot 4 secode, daar de schakelig pas a deze tijd reageert. Aasluite va gloeilampjes I het algemee kut u twee gloeilampjes op éé uitgag aasluite. Gloeilampe zij iet gepoold. Sluit ze met éé zijde aa de uitgag aa e met de adere op de retourleidig.! Let op: De maximale stroom va 100 ma per uitgag mag iet worde overschrede. I dat geval wordt de uitgag beschadigd. Let daarom met ame op het stroomverbruik va de lamp (aagegeve i ma) op de lampvoet of op de verpakkig va de gloeilamp. Aasluite va LEDs Er kue meerdere LEDs parallel of serieel (i ee rij) op ee uitgag worde aageslote (zie volgede hoofdstuk). Welke aasluitvariat het beste geschikt is hagt oder adere va de ibouw situatie af. LEDs zij gepoold. Sluit de kathode (-) op de uitgag aa e de aode (+) op de retourleidig. Bij de versies met drade is de aode (+) voorzie va het lagere bee, bij de SMD versies is de kathode (-) gemarkeerd (bv. door ee schuie hoek, kleurmarkerig! Let op: Lichtdiode s moete altijd met behulp va ee voorschakelweerstad worde aageslote, daar zij adere bij het ischakele wordt verield. Aawijzig voor de keuze va ee voorschakelweerstad "Parallel/serieel aasluite va LEDs". Pagia 107
Nederlads LC-modules Parallel aasluite va LEDs Bij het parallel aasluite wordt elke LED via ee eige voorschakelweerstad op de uitgag aageslote. De totale stroom va de uitgag wordt bereked door het optelle va de strome va de LEDs. Hoe hoog de stroom is, hagt af va de waarde va de voorschakelweerstad. Hoe hoger de waarde va de voorschakelweerstad, des te mider is de stroom e des te meer LEDs kue er op de uitgag worde aageslote. Echter hoe hoger de waarde va de voorschakelweerstad des te mider fel lichte de LEDs op.! Let op: De maximale stroom va 100 ma per uitgag mag iet worde overschrede. I dat geval wordt de uitgag beschadigd. Voorbeelde va parallel aasluite va LEDs: Voedigsspaig Voorschakelweerstad Stroom per LED Trafo (~) 12 V 1,5 kohm 10 ma 10 Trafo (~) 12 V 820 Ohm 20 ma 5 Trafo (~) 15-16 V 2,2 kohm 10 ma 10 Trafo (~) 15-16 V 1 kohm 20 ma 5 Trafo (~) 18 V 2,7 kohm 10 ma 10 Trafo (~) 18 V 1,2 kohm 20 ma 5 De berekeig va de voorschakelweerstad wordt met de volgede formule gedaa: Voorschakelweerstad (kohm) = Spaig (V) / Stroom (ma) max. aatal LEDs per uitgag Aawijzig: De uitgagsspaig va ee wisselspaigs-trafo is ca. 1,4 maal de aagegeve omiale spaig. Bij gelijkstroomadapters komt de uitgagspaig overee met de omiale spaig. Pagia 108
LC-modules Nederlads Serieel aasluite va LEDs Bij het serieel aasluite worde alle LEDs (i ee rij) via éé voorschakelweerstad op de uitgag aageslote. Hoe hoog de stroom is, is afhakelijk va de voorschakelweerstad. Hoe hoger de voorschakelweerstad, des te lager de stroom. Doch de LEDs lichte mider fel op idie ee hogere voorschakelweerstad wordt gekoze. Hoeveel LEDs i serie kue worde aageslote, hagt af va de omiale spaig va de trafo e de kleur va de LEDs. Waeer teveel LEDs worde aageslote is de spaig iet voldoede e lichte de LEDs iet op. Voorbeelde va serieel aasluite va LEDs: Nomiale spaig Trafo (~)* 1 Uitgagsspaig* 1 ca. Doorlaat spaig LED* 2 12 V 17 V 2 V 7 4 V 3 16 V 22 V 2 V 10 4 V 4 18 V 25 V 2 V 11 4 V 5 Max. aatal LEDs* 3 per uitgag * 1 Nomiale spaig e uitgagsspaig: De uitgagsspaig va ee wisselspaigstrafo is ca. 1,4 maal de aagegeve omiale spaig. Bij gelijkstroomadapters komt de uitgagspaig overee met de omiale spaig. *2 De doorlaatspaig va witte e blauwe LEDs is ca. 4 V, die va de adere kleure ca. 2 V. * 3 Toleraties e/of spaigsschommelige leide er vaak toe, dat i de praktijk de bereikte uitgagsspaig iet aawezig is. Het is daarom aa te bevele, ee LED mider aa te sluite da theoretisch mogelijk. Bereke ee goede voorschakelweerstad als volgt: gem. RV [Ohm] = ( UB [V] UF [V] x LED ) / (IF [ma] x 0,001) UB = Uitgagsspaig UF = doorlaatspaig va de LED LED = Aatal LEDs IF = stroom bij max. lichtweergave L Pagia 109
Nederlads LC-modules Voorbeeld: aasluite va 2 blauwe e 3 rode LEDs bij 18 V wisselspaig. Geweste stroom 20 ma: gem. RV = (25 V 4 V x 2 2 V x 3) / (20 ma x 0,001) = 550 Ohm Gekoze wordt de volgede weerstadswaarde, die als stadaard wordt aagebode, i dit geval dus ee weerstad va 560 Ohm. Bij gebruik va ee weerstad met ee hogere waarde wordt de stroom door de LEDs mider e dus lichte de LEDs mider fel op. Tip: Veel LEDs op ee LC-module aasluite Waeer u ee groot aatal LEDs op ee LC-module wilt aasluite (bv. bij reclamelichte of i ee kermisattraktie), sluit deze da als volgt aa: Schakel zoveel mogelijk LEDs i serie, wat is toegestaa op de ter beschikkig staade uitgagsspaig. Bij gebruik va ee 18 V wisselspaigstrafo kut u bv. 7 witte of blauwe of 11 adere gekleurde LEDs i serie aasluite. Reduceer de stroom door gebruik va ee voorschakelweerstad dusdaig dat de helderheid va de LEDs og aa uw wese voldoet. Sluit adere "reekse" va i serie geschakelde LEDs parallel aa op dezelfde uitgag. Let daarbij op dat de maximale stroom va 100 ma iet wordt overschrede. Is de stroom va ee losse "reeks" bv beperkt tot 10 ma, da kue 10 reekse parallel op dezelfde uitgag worde aageslote. Ditzelfde geldt voor de vier adere uitgage. I os voorbeeld kue op deze maier de avolgede series LEDs worde aageslote op de LC-module: 5 x 10 x 7 = 350 witte of blauwe LEDs of 5 x 10 x 11 = 550 aders gekleurde LEDs. Pagia 110
LC-modules Nederlads Aasluite va adere verbruikers (LC-16) Bij de LC-16 diet uitgag 1 voor het aasluite va ee extra verbruiker (bv. huisverlichtig), die same met de straatlataars, die op de uitgage 2 t/m 5 zij aageslote, via ee lichtgevoelige schakelig wordt aageslote. Verbruikers met ee max. stroomopame va 100 ma kue direct worde aageslote, verbruikers met ee hogere stroomopame moete via ee moostabiele relais 1xUm 12 V (bvart.-r. 84-61010-01) e ee diode geschakeld worde (aasluitschema fig. 5). 8. Checklist voor storige Oderdele worde heet e / of begie te roke.! Verbreek direct de verbidig met het et!! Mogelijke oorzaak: Ee of meerdere oderdele zij verkeerd gesoldeerd. Waeer u de schakelig zelf heeft gebouwd voer da ee optische cotrole uit ( hoofdstuk 6.) e verwijder evetuele foute. Aders stuurt u de schakelig ter reparatie op. De aageslote lampe of LEDs lichte iet op. Mogelijke oorzake: ee of meerdere oderdele zij verkeerd gesoldeerd. à Voer ee optische cotrole uit. Mogelijke oorzaak: Ee aageslote schakelaar is geslote. à Cotroleer de stad va de schakelaar. Mogelijke oorzaak: de lampe of LEDs zij defect. lampe/leds. Cotroleer de Mogelijke oorzaak: de LEDs zij verkeerd gepoold aageslote. Cotroleer de juistheid va de pole. Mogelijke oorzaak: ee of meerdere uitgage zij door overbelastig stuk gegaa. Stuur de prit ter reparatie op. Pagia 111
Nederlads LC-modules Mogelijke oorzaak: Bij ee seriële aasluitig zij er teveel LEDs aageslote. Vermider het aatal LEDs of verhoog de voedigsspaig. Hotlie Bij probleme met uw bouwstee ka oze Hotlie u helpe (mailadres op de laatste pagia). Reparaties: Ee defecte bouwstee kut u voor reparatie aar os toezede (adres op de laatste pagia). Schade die oder de garatie valt wordt gratis gerepareerd. Bij schade, die iet oder de garatie valle, berekee wij maximaal het verschil tusse de kat e klare prit e de bouwset volges oze geldede prijslijst. Wij hebbe het recht, de reparatie va ee bouwstee te weigere, waeer deze techisch of ecoomisch iet mogelijk is. Stuur ee reparatiezedig iet ogefrakeerd op. I ee garatiegeval vergoede wij de verzedkoste tot de hoogte, die wij volges oze geldede prijslijst bij de leverig va het product zoude moete berekee. Bij reparaties, die iet oder de garatie valle, draagt u de koste voor porto. Pagia 112
LC-modules Nederlads 9. Garatieverklarig Op dit product wordt twee jaar garatie gegeve vaaf de datum va aakoop aa de eerste koper, met ee maximum va drie jaar a de productie va het product. De eerste koper is de gebruiker die als eerste het product bij os gekocht heeft, bij ee wikelier of ee ader, juridisch gezie, persoo, die het product i het kader va zij zelfstadige beroep doorverkoopt of ibouwt. De garatie bestaat aast de wettelijke garatiebepalige, uit de afsprake die de gebruiker met de verkoper is overeegekome. De garatie omvat ee gratis reparatie va gebreke, die aatoobaar terug te voere zij op materiaal of fabricage ozerzijds. Bij bouwsets aavaarde wij de veratwoordelijkheid voor de volledigheid e staat va de compoete, eveals de karakteristieke fucties va de oderdele i ogebouwde toestad. Wij garadere de alevig va de techische gegeves waeer de schakelig volges de hadleidig is samegesteld e zoals is voorgeschreve i gebruik werd geome. Wij behoude het recht va reparatie, verbeterige, reserve leverige of teruggave va de koopprijs. Verdergaade aasprake zij uitgeslote. Vorderige tot vergoedig va gevolgschade of productaasprakelijkheid worde allee aar wettelijke voorschrifte erket. Voor waarde voor de aasprakelijkheid op garatie is de alevig va de hadleidig. Aasprake op garatie vervalle ook i de avolgede gevalle: bij eigemachtige veraderig va de schakelig, bij reparatiepogige aa de kat e klare schakelig, bij schade door derde, bij foutief bediee of schade door ee verkeerde behadelig of misbruik. Pagia 113
Nederlads LC-modules 10. EU-coformiteitsverklarig Dit product voldoet aa de hiera geoemde EG- Richtlije e heeft hiervoor het CE certificaat. 2004/108/EG izake elektromagetische compatibiliteit. Als basis dieede orme : EN 55014-1 ad EN 61000-6-3. Om de elektromagetische verdraagzaamheid bij gebruik te garadere diet u de volgede voorzorgsmaatregele i acht te eme: Sluit de trasformator allee aa op ee door ee erkede istallateur geïstalleerde e beveiligde wadcotactdoos. Breg gee wijzigige aa i de origiele oderdele e volg de aawijzige, de aasluitplae e prit lay-out va deze hadleidig auwkeurig op. Gebruik bij reparatie allee origiele reserve oderdele. 2011/65/EG betreffede beperkig va het gebruik va bepaalde gevaarlijke stoffe i elektrische e elektroische apparatuur (RoHS). Als basis dieede orm: EN 50581. 11. Verklarige bij AEEA-richtlij Dit product voldoet aa de EG-richtlij 2012/19/EG betreffede afgedakte elektrische e elektroische apparatuur (AEEA). DE 37847206 De firma Tams Elektroik GmbH is overeekomstig 6 lid 2 va de Duitse wet voor Electro bij de hiervoor erkede Stichtig Elektrische Apparate (Stiftug Elektro-Altgeräte- Register EAR) oder ummer WEEE-Nummer DE 37847206 geregistreerd. Verwijder dit product iet via het huisvuil, maar via ee oderemig voor hergebruik. Pagia 114
LC Stückliste Parts list Nomeclature Stuklijst Widerstäde Resistors R1 - R5 10 k Résistaces Weerstade R6, R8 1 k Diode Diodes D1 1N400x, x=2...7 D3 1N4148 Zeer-Diode Zeer diodes D2 ZD 5,1 V Diodes Zeer Zeerdiodes Elkos Electrolytic capacitors C1, C2 100 µf/25 V Codesateurs électrolytiques Elco s Trasistore Trasistors T1 - T5 BC547B Micro-Cotroller Micro-cotrôleurs IC1 12F508A-I/P Micro-Cotrolers IC-Sockel IC-socket IC-1 8-pol. Soquet CI IC-voetje Stiftleiste Solder pi JP2 1-pol. Fiches Pistrippe JP1 / JP4 3-pol. JP3 5-pol. Nur für LC-16 / LC-16 oly / Seulemet pour LC-16 / Allee voor LC-16: Dämmerugsschalter Dim switch Iterrupteur DS-1 crépusculaire Lichtgevoelige schakelaar Lichtabhägiger Widerstad Light sesitive resistor / R11 Photorésistace Lichtgevoelige weerstad Fig. 1: Bestückugspla PCB layout Pla d implatatio Pritpla I
LC Fig. 2: Schaltpla Circuit diagram Schéma de pricipe Schakelschema Fig. 3: Aschlusspla 1 Coectios 1 Schéma de brachemet 1 Aasluit pla 1 II
LC Fig. 4: Aschluss vo LEDs Coectio of LEDs Coexio des DEL Aasluite va leds Ausgag 1 Ausgag 5 Output 1 Output 5 Sortie 1 Sortie 5 Uitgag 1 Uitgag 5 Serieller Aschluss vo Leuchtdiode Paralleler Aschluss vo Leuchtdiode Serial coectio of LEDs Parallel coectio of LEDs DEL motées e sèrie DEL motées e parallèle Serielle aasluitig va lichtdiodes Parallele aasluitig va lichtdiodes III
LC Fig. 5: LC-16: Aschlusspla 2 Coectios 2 Schéma de brachemet 2 Aasluit pla 2 Ausgag 1 Ausgag 2-5 Output 1 Output 2-5 Sortie 1 Sortie 2-5 Uitgag 1 Uitgag 2-5 Zusätzliche Verbraucher Straßelatere Additioal accessories Street lamps Autres éclairages Lampadaires Adere verbruikers Straatlataars IV
Aktuelle Iformatioe ud Tipps: Iformatio ad tips: Iformatios et coseils: Actuele iformatie e tips: http://www.tams-olie.de Garatie ud Service: Warraty ad service: Garatie et service: Garatie e service: Tams Elektroik GmbH Fuhrberger Straße 4 DE-30625 Haover fo: +49 (0)511 / 55 60 60 fax: +49 (0)511 / 55 61 61 e-mail: modellbah@tams-olie.de DE 37847206