Het nieuwe erfrecht Servais Verherstraeten Voorzitter CD&V-Kamerfractie.

Het nieuwe erfrecht Servais Verherstraeten Voorzitter CD&V-Kamerfractie

2 PROGRAMMA INLEIDING OVERZICHT WETTELIJK ERFRECHT NIEUWE ERFRECHTWET GEEFT MEER VRIJHEID: WAT KAN IK ZELF REGELEN? ERF- EN SCHENKBELASTING VRAGEN

3 PROGRAMMA INLEIDING

4 INLEIDING Vaststelling: maatschappij is grondig veranderd: Nieuwe gezinsvormen Mensen leven langer, kinderen erven later Belang van roerende goederen gestegen Nood aan modernisering van het erfrecht CD&V-Erfrechtplan en CD&V-Studiedag 2011 Verkiezingsprogramma Regeerakkoord 2014 Hervorming erfrecht en huwelijksvermogensrecht

5 INLEIDING Werkgroep hervorming erfrecht Minister van Justitie Koen Geens Professoren erfrecht, notarissen, advocatuur, parlementsleden Krijtlijnen voor de hervorming Meer keuzevrijheid in erfgenamen Onderzoek naar verhogen vrij beschikbaar gedeelte Evenwicht behouden tussen individuele beschikkingsvrijheid en familiale solidariteit Regelingen mogelijk maken voor zorgkinderen Modernisering waar mogelijk

6 INLEIDING Bespreking in de Kamer: voorjaar 2017 Wet van 31 juli 2017 De nieuwe wet is van toepassing voor alle erfenissen die openvallen vanaf 1 september 2018, tot die datum blijft de huidige wetgeving van kracht Inwerkingtreding op 1 september 2018 Mogelijkheid voor de practici om zich aan te passen aan de nieuwe wetgeving Afstemming met een nieuwe wet met betrekking tot de huwelijksovereenkomsten (momenteel in voorbereiding)

7 PROGRAMMA WETTELIJK ERFRECHT

8 WET TELIJK ERFRECHT Het wettelijk erfrecht duidt aan wie er erft Bloedverwanten Langstlevende echtgenoot Bloedverwanten Erven volgens orde Erfgenamen van een eerdere orde, sluiten deze uit een volgende orde uit Binnen één orde sluit de dichtste in graad de andere uit

9 BLOEDVERWANTEN ORDE 1 Afstammelingen (kind, kleinkind, achterkleinkind, ) Een erfgenaam in de eerdere orde, sluit een erfgenaam in een volgende orde uit In de tweede orde heeft elke ouder recht op een vierde van de erfenis Stiefkinderen zijn geen wettelijke erfgenamen 2 3 4 Bevoorrechte ascendenten en zijverwanten (ouder, broer, zus) Ascendenten (ouder, indien geen broer of zus, grootouder, overgrootouder) Overige zijverwanten (oom, tante, neef, nicht)

BLOEDVERWANTEN GROOTVADER 10 GRAAD MOEDER TANTE OVERLEDENE BROER NEEF ZOON DOCHTER KLEINKIND Men erft maximaal tot in de vierde graad!

BLOEDVERWANTEN GROOTVADER 11 1 E GRAAD MOEDER TANTE OVERLEDENE BROER NEEF ZOON DOCHTER KLEINKIND

BLOEDVERWANTEN GROOTVADER 12 2 E GRAAD MOEDER TANTE OVERLEDENE BROER NEEF ZOON DOCHTER KLEINKIND

13 BLOEDVERWANTEN GROOTVADER 3 E GRAAD MOEDER TANTE OVERLEDENE BROER NEEF ZOON DOCHTER KLEINKIND

14 BLOEDVERWANTEN GROOTVADER 4 E GRAAD MOEDER TANTE OVERLEDENE BROER NEEF ZOON DOCHTER Men erft maximaal tot in de vierde graad! KLEINKIND Indien geen erfgenamen tot de vierde graad (en geen testament): de staat erft

15 BLOEDVERWANTEN OVERLEDENE PLAATSVERVULLING Door plaatsvervulling nemen de afstammelingen de plaats van een vooroverleden erfgenaam in, in dezelfde graad ZOON (reeds overleden) DOCHTER 1 DOCHTER 2 als diegene in wiens plaats zij tot de erfenis komen In het voorbeeld erven dochter 1 en dochter 2 en kleinkind 1 (die in de plaats komt van de zoon, en dus ook in de eerste graad) elk een derde van de nalatenschap KLEINKIND 1 KLEINKIND 2 ACHTER KLEINKIND 3 Kleinkinderen 2 en 3 erven niets (want zij behoren tot de tweede graad) KLEINKIND

16 BLOEDVERWANTEN OVERLEDENE VERWERPING Wanneer de schulden van de nalatenschap te groot zijn, kan men de nalatenschap verwerpen: ZOON (reeds overleden) DOCHTER 1 (verwerpt) DOCHTER 2 - vroeger gold de verwerping ook voor de nakomelingen van de verwerper - sinds 2012 plaatsvervulling van toepassing KLEINKIND 1 KLEINKIND 2 KLEINKIND 3 De verwerping maakt een erfenis-sprong mogelijk, waarbij een ouder zijn deel doorgeeft aan de volgende generatie Nadeel: een gedeeltelijke verwerping bestaat niet, dus het gehele deel van de verwerper ACHTER KLEINKIND wordt doorgegeven

17 BLOEDVERWANTEN OVERLEDENE VERWERPING In dit voorbeeld komen kleinkind 1 en kleinkind 2 in de plaats van hun ouder wegens overlijden en verwerping ZOON (reeds overleden) DOCHTER 1 (verwerpt) DOCHTER 2 Dochter 2 en kleinkinderen 1 en 2 erven elk een derde van de nalatenschap KLEINKIND 1 KLEINKIND 2 KLEINKIND 3 Mocht kleinkind 2 eveneens de nalatenschap verwerpen, zou zijn deel ten goede komen aan het achterkleinkind ACHTER KLEINKIND

18 L ANGSTLEVENDE ECHTGENOOT ERFRECHT LANGSTLEVENDE ECHTGENOOT Het deel van de erfenis dat toekomt aan de langstlevende echtgenoot is afhankelijk van de situatie of de overledene kinderen en/of andere erfgenamen heeft 1. Overledene heeft kinderen Langstlevende erft het vruchtgebruik over de hele nalatenschap De kinderen erven enkel de blote eigendom 2. Overledene heeft geen kinderen, wel andere erfgenamen Langstlevende erft de volle eigendom op de gemeenschap en het vruchtgebruik op de eigen goederen 3. Overledene heeft geen bloedverwanten Langstlevende erft de hele nalatenschap

19 SAMENWONERS ERFRECHT SAMENWONENDE PARTNERS Wettelijke en feitelijk samenwonende partners hebben niet dezelfde erfrechten als echtgenoten 1. Wettelijk samenwonenden Langstlevende wettelijk samenwonende partner erft enkel het vruchtgebruik van de gezinswoning en aanwezige huisraad Of recht op huur van de gezinswoning en vruchtgebruik op de huisraad 2. Feitelijk samenwonenden De langstlevende feitelijk samenwonende partner is geen wettelijke erfgenaam, ook niet voor het vruchtgebruik op de gezinswoning Een testament is noodzakelijk

20 VOORBEELDEN WIE ERFT WAT? ZOON VADER (overleden) DOCHTER 1 MOEDER DOCHTER 2 Ouders zijn gehuwd, hebben drie kinderen en vader overlijdt Ouders hebben een gemeenschappelijke woning Hebben samen 150.000 euro roerende goederen 1. Bepaling van de nalatenschap Gemeenschappelijk vermogen: helft behoort tot de nalatenschap van de vader, andere helft is volle eigendom van de moeder 2. Wat krijgt de moeder? Haar deel in gemeenschap (helft huis en geld) Vruchtgebruik op volledige nalatenschap (andere helft) 3. Wat krijgen de kinderen? Kinderen krijgen elk gelijk deel van de erfenis Elk één derde van het deel van de vader in de gemeenschap in blote eigendom (belast met vruchtgebruik van de moeder)

21 VOORBEELDEN WIE ERFT WAT? ZOON VADER DOCHTER 1 (overlijdt) MOEDER (overleden) DOCHTER 2 Kinderloze dochter 1 overlijdt, ongehuwd, niet wettelijk samenwonend, vader leeft nog, moeder overleden en broer en zus 1. Erfgenamen in de tweede orde Elk van de ouders heeft recht op één vierde van de nalatenschap, broers en zussen delen de andere helft, als een ouder overleden is, komt dat deel bij de helft van de broers en de zussen 2. Hoe wordt de erfenis verdeeld? Vader krijgt één vierde van de nalatenschap Broer en zus delen de overige drie vierden van de nalatenschap Dochter heeft een woning Heeft 40.000 euro op rekening

22 WAARDERING SCHENKING NIEUWE ERFRECHTWET Om de grootte van de nalatenschap te bepalen, worden de schenkingen in het verleden meegerekend Eerst bepaalt men welke goederen er in de nalatenschap aanwezig zijn, trekt men er eventuele schulden vanaf en telt men er de schenkingen uit het verleden erbij Bijkomende aanpassingen voor waardering van schenkingen: 1. Uniforme bepaling van de waarde van een schenking Nu: onderscheid tussen roerende en onroerende goederen Roerend goed: waardering op datum van de schenking Onroerend goed: waardering op datum van het overlijden Toekomst: de waardering op datum van de schenking, met indexering tot de datum van het overlijden

23 WAARDERING SCHENKING NIEUWE ERFRECHTWET HEDEN Zoon Dochter Voorbeeld: in 2000 doet de vader de volgende schenkingen: Zoon krijgt een huis t.w.v. 200.000 euro Dochter krijgt een geldsom van 200.000 euro Anno 2017 is woning 310.000 euro waard (door stijging van grondprijzen) Anno 2017 is de geldsom geïndexeerd 275.000 euro waard Waardering woning datum overlijden: 310.000 euro Deel zoon: 510.000 x 1/2 = 255.000 euro, moet 55.000 vergoeden aan zus Waardering geldsom datum schenking: 200.000 euro Deel dochter: 510.000 x 1/2 = 255.000, moet 55.000 krijgen van broer

24 WAARDERING SCHENKING NIEUWE ERFRECHTWET TOEKOMST Zoon Dochter Voorbeeld: in 2000 doet de vader de volgende schenkingen: Zoon krijgt een huis t.w.v. 200.000 euro Waardering woning: waarde bij schenking geïndexeerd: 275.000 euro Waardering geldsom: waarde bij schenking geïndexeerd: 275.000 euro Dochter krijgt een geldsom van 200.000 euro Anno 2017 is woning 310.000 euro waard (door stijging van grondprijzen) Anno 2017 is de geldsom geïndexeerd 275.000 euro waard Deel zoon: 550.000 x 1/2 = 275.000, moet niets vergoeden aan zus Deel dochter: 550.000 x 1/2 = 275.000, krijgt niets van broer

25 WAARDERING SCHENKING NIEUWE ERFRECHTWET: OVERGANGS- MAATREGEL De nieuwe regeling zal ook van toepassing zijn op oude schenkingen, daarom is in een overgangsregeling voorzien om ongewenste effecten te vermijden In twee gevallen blijven echter de vroegere waarderingsregels van kracht: 1. In de schenkingsakte staat uitdrukkelijk dat de inbreng in natura dient te gebeuren 2. Indien dit niet het geval is, kan de schenker bij de notaris een verklaring afleggen dat hij de toepassing van de vroegere waarderingsregels op alle schenkingen die hij deed voor de inwerkingtreding van de wet Deze verklaring moet afgelegd worden voor 1 september 2018 Alle schenkingen gedaan na 1 september 2018 volgen de nieuwe waarderingsregels

26 PROGRAMMA TESTAMENTEN WAT KAN IK ZELF REGELEN?

27 TESTAMENT HOE MAAK IK EEN TESTAMENT? 1. Eigenhandig testament De wet laat een eigenhandig geschreven testament toe, moet volledig handgeschreven zijn en getekend Probleem van bewaring en bewijskracht 2. Notarieel of Internationaal testament Erflater dicteert het testament Opgemaakt door openbaar ambtenaar Voordelen: Bewaring in het Centraal Register voor Testamenten Minder vatbaar voor betwisting achteraf

28 TESTAMENT KAN IK MIJN ERFGENAMEN VRIJ KIEZEN? JA... Maar er zijn beschermde of reservataire erfgenamen met een voorbehouden erfdeel Kinderen Langstlevende echtgenoot Ouders of andere ascendenten Een reservatair erfgenaam heeft een voorbehouden erfdeel, waarvan men niet kan afwijken bij testament of door een schenking In bepaalde gevallen kan de erfgenaam aan zijn voorbehouden erfdeel verzaken Als hun voorbehouden erfdeel geschonden is door giften uit het verleden of door toewijzing van goederen bij testament, kunnen de reservataire erfgenamen de inkorting vragen en hun deel terugeisen van diegene die een schenking of legaat ontvingen

29 RESERVE VAN DE KINDEREN KINDEREN KUNNEN NIET ONTERFD WORDEN 1 kind HEDEN: De reserve van de kinderen hangt af van het aantal kinderen meer dan 2 kinderen 3 kinderen 3 kinderen Kinderen: helft Beschikbaar: helft Kinderen: elk één derde Beschikbaar: één derde Kinderen: elk één vierde Beschikbaar: één vierde Kinderen: samen drie vierden Beschikbaar: één vierde

30 RESERVE VAN DE L ANGSTLEVENDE De reserve van de langstlevende echtgenoot LANGSTLEVENDE ECHTGENOOT KAN NIET ONTERFD WORDEN Er is enkel een voorbehouden erfdeel ingeval van een huwelijk, ingeval van (wettelijk) samenwonen heeft de langstlevende partner geen voorbehouden erfdeel bestaat uit twee componenten: 1. Abstracte reserve: De langstlevende echtgenoot heeft recht op het vruchtgebruik op de helft van de goederen in de nalatenschap 2. Concrete reserve: Maar minstens recht van vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad

31 RESERVE VAN DE ASCENDENTEN HET ERFRECHT VOORZIET IN EEN RESERVE VOOR DE OUDERS HEDEN: Wanneer men geen kinderen heeft en geen langstlevende echtgenoot nalaat, maar wel nog vader of moeder (of voorouders) nalaat: De bloedverwanten in de vaderlijke of moederlijke lijn hebben elk een voorbehouden erfdeel van één vierde van de nalatenschap

32 MEER TESTAMENTAIRE VRIJHEID NIEUWE ERFRECHTWET Eén van de doelstellingen van de nieuwe wet is het inspelen op de maatschappelijke evoluties en de veranderende gezinsvormen en de flexibiliteit van het erfrecht vergroten De wet vergroot daarom de beschikkingsvrijheid voor de erflater, maar behoudt toch ook de familiale solidariteit Grotere beschikkingsvrijheid = inperking van de grootte van de reserve De reserve van de kinderen wordt in alle gevallen beperkt tot de helft van de nalatenschap (geen verschil meer naargelang aantal kinderen) De reserve van de ascendenten wordt afgeschaft (wel onderhoudsuitkering ten laste van de nalatenschap als ouder behoeftig is) Behoud van de reserve van de langstlevende echtgenoot

33 MEER TESTAMENTAIRE VRIJHEID NIEUWE ERFRECHTWET Andere wijzigingen: De reserve en de inkorting zijn in waarde, niet langer in natura => dit laat toe dat bezitter van een goed dat ingekort moet worden, een vergoeding betaalt en het goed kan houden Vruchtgebruik van de langstlevende ligt zo veel mogelijk op het beschikbaar deel, waardoor erfdeel van de kinderen minder wordt belast Omzetting van vruchtgebruik van de langstlevende in volle eigendom wordt eenvoudiger, langstlevende heeft vetorecht voor omzetting vruchtgebruik op gezinswoning

34 ERFOVEREENKOMSTEN NIEUWE ERFRECHTWET LAAT AFSLUITEN VAN EEN ERFOVEREENKOMST TOE In het huidig recht is het afsluiten van een overeenkomst over een toekomstige erfenis verboden In het toekomstige erfrecht wordt dit verbod versoepeld Globale erfovereenkomst: Tussen vader en/of moeder en al hun vermoedelijke erfgenamen Mogelijkheid om stiefkinderen te betrekken Met betrekking tot vroegere schenkingen, of deze opgenomen in de erfovereenkomst Schenkingen moeten een subjectief evenwicht vormen tussen alle erfgenamen Ook generatiesprong is mogelijk Gevolg: ondertekening houdt een verzaking in voor een latere inkorting m.b.t. de schenkingen die in de overeenkomst opgenomen zijn Deze verzaking geldt niet voor een erfgenaam die niet bij de overeenkomst betrokken was, bv. een later geboren of geadopteerd kind

35 ERFOVEREENKOMSTEN NIEUWE ERFRECHTWET LAAT AFSLUITEN VAN EEN ERFOVEREENKOMST TOE In het huidig recht is het afsluiten van een overeenkomst over een toekomstige erfenis verboden Punctuele erfovereenkomsten: Generatiesprong: waarbij een kind een schenking aan een kleinkind inbrengt op het eigen deel Erfovereenkomst over de waarde van het geschonken goed op de dag van de schenking, met het oog op de inbreng Mogelijkheid tot punctuele verzaking ten aanzien van een welbepaalde schenking In het toekomstige erfrecht wordt dit verbod versoepeld

36 ERFOVEREENKOMSTEN NIEUWE ERFRECHTWET: VOORWAARDEN ERFOVEREENKOMST Het sluiten van een erfovereenkomst kan belangrijke gevolgen inhouden voor bepaalde erfgenamen, daarom is gekozen voor een duidelijke informatieverstrekking, zodat iedereen bewust is van de gevolgen ervan Vormvereisten van een erfovereenkomst Een erfovereenkomst is enkel mogelijk bij notariële akte De notaris moet evenwicht tussen de partijen nagaan en bezorgt alle partijen minstens 15 dagen op voorhand een ontwerp van de overeenkomst Alle partijen worden uitgenodigd op een vergadering over de inhoud en de gevolgen van de overeenkomst Individueel gesprek met de notaris mogelijk, of bijstand van een advocaat of andere notaris Na de vergadering is er nog minimaal één maand bedenktijd voordat de erfovereenkomst afgesloten kan worden

37 PROGRAMMA ERFBELASTING EN SCHENKINGSRECHTEN

38 ERFBEL ASTING Wat is de Erfbelasting? Vroeger successierechten genoemd Sinds 2015: Vlaamse Erfbelasting Belasting op een erfenis Wie moet erfbelasting betalen? Iedereen die erft moet een belasting betalen op de waarde van alle goederen die men verkrijgt (min begrafeniskosten en schulden)

39 ERFBEL ASTING Verplichte aangifte van de nalatenschap Binnen de vier maand na het overlijden Bij de Vlaamse Belastingsdienst Aangifteformulier via de website Geen verplichting om beroep te doen op een deskundige soms kiezen mensen ervoor om bij een notaris langs te gaan

40 ERFBEL ASTING Hoeveel bedraagt de Erfbelasting? Niet iedereen betaalt hetzelfde percentage! Het percentage hangt af van: 1. De orde en graad van bloed- of aanverwantschap 2. De omvang van de erfenis 3. De samenstelling van de goederen in de erfenis

ERFBEL ASTING RECHTE LIJN EN PARTNERS De Vlaamse Erfbelasting hanteert een ander begrippenkader dan het Burgerlijk Wetboek Stief- en zorgkinderen zijn bijvoorbeeld geen wettige erfgenamen. Indien ze echter bij testament begunstigd worden, zullen zij aan hetzelfde tarief belast worden als de eigen kinderen van de overledene Partner: Echtgenoot Wettelijk samenwonende partner Feitelijk samenwonende partner (indien meer dan één jaar samenwonend + gemeenschappelijke huishouding voeren) Ex-partner (indien gemeenschappelijke afstammelingen met de overledene) Rechte lijn: eigen kinderen en hun nakomelingen, (ook ingeval van volle adoptie) eigen ouders en grootouders, stiefkind (kind van de partner) zorgkind (inwonend kind dat meer dan drie jaar zorg en hulp krijgt van de overleden zorgouder) 41

42 ERFBEL ASTING RECHTE LIJN EN PARTNERS Tarief 0 50.000 euro: 3 % 50.000-250.000 euro: 9 % boven 250.000 euro: 27 % Bijkomende regels Elke erfgenaam wordt apart belast Het roerend en het onroerend vermogen worden apart belast Partner Heeft bijkomende vrijstelling van de erfbelasting op het erven van de gezinswoning (andere onroerende goederen worden wel belast)

43 ERFBEL ASTING RECHTE LIJN EN PARTNERS Elk kind betaalt: Deel huis: 3.750 euro erfbelasting 0 50.000 euro aan 3% = 1.500 euro 50.000 75.000 euro aan 9 % = 2.250 euro Voorbeeld: Vader overlijdt en laat twee kinderen na Elk kind erft: De helft van het huis: 75.000 euro Deel spaarrekening: 3.750 euro erfbelasting 0 50.000 euro aan 3% = 1.500 euro 50.000 75.000 euro aan 9 % = 2.250 euro Totale erfbelasting per kind: 7.500 euro De helft van het geld op de rekening: 75.000 euro

44 ERFBEL ASTING RECHTE LIJN EN PARTNERS Kind 1: Huis: 0 50.000 euro aan 3 % = 1.500 euro 50.000 150.000 euro aan 9 % = 9.000 euro Voorbeeld: Vader overlijdt en laat twee kinderen na Kind 1 erft het huis: 150.000 euro Kind 2 erft het geld op de rekening: 150.000 euro Kind 2: Spaarrekening: 0 50.000 euro aan 3 % = 1.500 euro 50.000 150.000 euro aan 9 % = 9.000 euro Totale belasting per kind: 10.500 euro Voordeliger indien kind deel onroerende en een deel roerende goederen erft

45 ERFBEL ASTING BROERS EN ZUSSEN Broers en zussen betalen een aanzienlijk hoger tarief aan erfbelasting dan familieleden in rechte lijn of partners Tarief broers en zussen: 0 75.000 euro: 30 % 75.000 125.000 euro: 55 % boven 125.000 euro: 65 % Bijkomende regels Elke erfgenaam wordt apart belast Het roerend en het onroerend vermogen worden samen belast In de eerste schijf tot 75.000 euro betalen broers en zussen een lager percentage dan andere erfgenamen, boven dat bedrag ligt de belasting even hoog

46 ERFBEL ASTING BROERS EN ZUSSEN Voorbeeld: Man overlijdt en laat enkel een zus en een broer na Elk van beide erft: De helft van het huis: 75.000 euro Elk van beide betaalt: De erfbelasting wordt berekend op het totaal aan goederen: deel huis + deel spaarrekening samen: 150.000 euro 0 75.000 euro aan 30 % = 22.500 euro 75.000 125.000 euro aan 55 % = 27.500 euro 125.000 150.000 euro aan 65 % = 16.250 euro Erfbelasting door elk van beide te betalen: 66.250 euro De helft van het geld op de rekening: 75.000 euro

47 ERFBEL ASTING ANDERE ERFGENAMEN Andere erfgenamen betalen de hoogste erfbelasting Tarief andere erfgenamen: 0 75.000 euro: 45 % 75.000 125.000 euro: 55 % boven 125.000 euro: 65 % Bijkomende regels Alle erfgenaam worden samen belast Het roerend en het onroerend vermogen worden samen belast

48 ERFBEL ASTING ANDERE ERFGENAMEN Voorbeeld: Suikertante overlijdt, erfenis wordt verdeeld onder een neef en een nicht Elk van beide erft: De helft van het huis: 75.000 euro Beide samen betalen: De erfbelasting wordt berekend op de totale erfenis van de erfgenamen samen: waarde huis: 150.000 euro geld op spaarrekening: 150.000 euro Samen: 300.000 euro Berekening erfbelasting: 0 75.000 euro: 33.750 euro 75.000 125.000 euro: 27.500 euro 125.000 300.000 euro: 113.750 euro De helft van het geld op de rekening: 75.000 euro Totale belasting: 175.000 euro Elk van beide betaalt: 87.500 euro

49 ERFBEL ASTING ANDERE ERFGENAMEN Verlaagd tarief voor legaten aan overheden, OCMW s, openbare instellingen, sociale huisvestingsmaatschappijen, VZW s, ziekenfondsen, beroepsverenigingen, private stichtingen en stichtingen van openbaar nut De erfbelasting bedraagt 8,5 % => Mogelijkheid van een duolegaat

50 ERFBEL ASTING DUOLEGAAT Mogelijkheid van een duolegaat Twee begunstigden aanduiden in uw legaat Begunstigde van uw keuze Goed doel of vzw of OCMW (deze laatste neemt de lage erfbelasting op het eigen deel en de hoge erfbelasting van de begunstigde op zich) Door het bepalen van een goede verhouding krijgen uw begunstigde en het goede doel een hoger deel van de erfenis, ten nadele van de fiscus

51 ERFBEL ASTING DUOLEGAAT Voorbeeld Overledene laat enkel een nicht na Erfenis van 25.000 euro 1. Geen regeling: erfbelasting (45 %) = 11.250 euro, de nicht houdt 13.750 euro over 2. Duolegaat: Nicht: 15.000 euro, Rode Kruis: 10.000 euro, het Rode Kruis draagt ook de kost van de erfbelasting die ten laste zijn van de nicht: a. nicht: 15.000 euro (betaalt geen erfbelasting) b. Rode Kruis: 10.000 euro x 8,5 % = 850 euro en 15.000 euro x 45 % = 6.750 euro, totaal: 7.600 euro => houdt netto 2.400 euro over (10.000 7.600)

52 ERFBEL ASTING SPECIFIEKE VERMINDERINGEN Op de basistarieven zijn nog heel wat uitzonderingen en verminderingen: Vermindering van erfbelasting met bepaald bedrag Kleinere nalatenschappen Rechte lijn of partners erfenis < 50.000 euro Broers of zussen < 75.000 euro Andere erfgenamen < 75.000 euro Kinderen van de erflater onder de 21 jaar (vermindering voor kind en partner) Opeenvolgende nalatenschappen binnen het jaar, wegens overlijden: belasting op deel van eerste nalatenschap: helft vermindering

53 ERFBEL ASTING SPECIFIEKE VERMINDERINGEN Op de basistarieven zijn nog heel wat uitzonderingen en verminderingen: Vermindering van erfbelasting met bepaald bedrag Buitenlandse goederen: vermindering met de belasting die in het buitenland op die goederen is toegepast Maatschappelijke rechten in woonzorgcomplexen (oude regeling) Verlaagde tarieven: Het erven van familiale ondernemingen

54 ERFBEL ASTING SPECIFIEKE VRIJSTELLINGEN Er zijn ook enkele (gedeeltelijke) vrijstellingen van erfbelasting Voetvrijstelling voor gehandicapte personen (in functie van leeftijd van de betrokkene en zijn verwantschap met overledene). De erfbelasting wordt berekend op het deel dat de voetvrijstelling overstijgt Vrijstelling op goederen geschonken door een ouder aan een kind die door overlijden van dat kind op grond van de regels van wettelijke terugkeer terugkeren naar de ouder Vrijstelling op de waarde van bepaalde onbebouwde onroerende goederen die deel uitmaken van het Vlaams Ecologisch Netwerk

55 PROGRAMMA VOORSTELLEN TOT HERVORMING ERFBELASTING

56 ERFBEL ASTING VOORSTELLEN TOT HERVORMING VAN DE ERFBELASTING CD&V-Conceptnota in Vlaams Parlement Rekening houden met gewijzigde gezinsvormen Gelijkstellen van stief- en zorgkleinkinderen met natuurlijke kleinkinderen Gelijkstellen van stiefbroers en zussen met natuurlijke broers en zussen Pleeggasten gelijkstellen met een verkrijging in rechte lijn Een pleeggast is een volwassene met een beperking die opgevangen worden door een pleegouder

57 ERFBEL ASTING VOORSTELLEN TOT HERVORMING VAN DE ERFBELASTING CD&V-Conceptnota in Vlaams Parlement Erfdeel inbrengen in een private stichting ten voordele van een kind met een beperking Op heden bedragen de inbrengrechten 7 % en de erfbelasting 8,5% ten aanzien van een private stichting De private stichting heeft als doel de zorg en de levenskwaliteit voor het kind te verzekeren: ook gelijkstellen aan een schenking of erfenis in rechte lijn

58 ERFBEL ASTING VOORSTELLEN TOT HERVORMING VAN DE ERFBELASTING CD&V-Conceptnota in Vlaams Parlement Invoeren van een fiscale erfenissprong Nu bestaat de mogelijkheid voor ouders om de volledige nalatenschap te verwerpen, ten voordele van hun kinderen (zie erfrecht) Voorstel om ouders de mogelijkheid te geven om binnen het jaar na het openvallen van de nalatenschap het geheel of een deel van de nalatenschap fiscaal kosteloos door te geven Voordelen: Niet alles of niets en meer beschikkingsvrijheid Minder druk op de oorspronkelijke erfgenaam Bijkomende mogelijkheden voor de jongere generatie

59 ERFBEL ASTING VOORSTELLEN TOT HERVORMING VAN DE ERFBELASTING CD&V-Conceptnota in Vlaams Parlement Fiscale plaatsvervulling voor kinderen van broers en zussen (neven en nichten) De plaatsvervulling ook toepassing binnen de erfbelasting Hierdoor kunnen neven en nichten erven aan de tarieven die gelden voor broers en zussen

60 PROGRAMMA SCHENKBELASTING

61 SCHENKBEL ASTING Wat is de Schenkbelasting? Vroeger schenkingsrechten genoemd Sinds 2015: Vlaamse Schenkbelasting Belasting op een schenking Wie moet schenkbelasting betalen? De begunstigde van een schenking Welke waarde wordt in rekening gebracht? De verkoopwaarde van het goed Ingeval van vruchtgebruik: 4 % van de waarde van de volle eigendom x leeftijdscoëfficiënt (afhankelijk van de levensverwachting)

62 SCHENKBEL ASTING TARIEVEN Verschillende regels en tarieven van toepassing voor: Roerende goederen Onroerende goederen Bouwgronden Tarieven in functie van verwantschap met de schenker Rechte lijn en partners Alle anderen (sinds 2015 geen aparte categorieën meer voor broers en zussen, ooms, tantes, neven en nichten)

63 SCHENKBEL ASTING TARIEVEN ROERENDE GOEDEREN Roerende goederen: hoe schenken? 1. Notariële akte (principe) Zekerheid voor alle partijen, ook over de waarde van de schenking Schenkbelasting: Rechte lijn en partners: 3 % Alle anderen: 7 %

64 SCHENKBEL ASTING TARIEVEN ROERENDE GOEDEREN Roerende goederen: hoe schenken? 2. Handgift Men is niet verplicht te schenken bij notariële akte, men kan roerende goederen (geld) ook via een handgift schenken Geen vormvereisten, maar best een geschrift opmaken om latere betwistingen te vermijden VOORDEEL: Op een handgift is geen schenkbelasting verschuldigd! MAAR: indien de handgift gebeurde minder dan drie jaar voor het overlijden, dan is erfbelasting verschuldigd

65 SCHENKBEL ASTING TARIEVEN ONROERENDE GOEDEREN De oude regeling voor bouwgronden is van toepassing op een schenking van een grond bestemd voor woningbouw, waarop de begunstigde binnen de vijf jaar zijn hoofdverblijfplaats zal vestigen Onroerende goederen: hoe schenken? Steeds notariële akte nodig Tarieven: progressief Tarieven Tarieven verlaagd in 2015 Extra verlaging ingeval van energierenovatie aan de geschonken onroerende goederen binnen de vijf jaar na de schenking Bouwgronden: keuze tussen nieuwe regeling en oude regeling (uitdovend tot 31/12/2019) Specifieke regeling voor schenking beschermde monumenten

66 SCHENKBEL ASTING TARIEVEN ONROERENDE GOEDEREN IN RECHTE LIJN EN TUSSEN PARTNERS Tarieven 0 150.000 euro: 3 % 150.000 250.000 euro: 9 % 250.000 450.000 euro: 18 % boven 450.000 euro: 27 % Tarieven met energierenovatie 0 150.000 euro: 3 % 150.000 250.000 euro: 6 % 250.000 450.000 euro: 12 % boven 450.000 euro: 18 %

67 SCHENKBEL ASTING TARIEVEN ONROERENDE GOEDEREN Deze tarieven zijn van toepassing tot 31/12/2019 Indien de nieuwe regeling voordeliger is, kiest men best de nieuwe regeling IN RECHTE LIJN EN TUSSEN PARTNERS Oude tarief bouwgronden voordeliger voor kleine nalatenschappen (percentage per schijf) tot 12.500 euro: 1 % tot 25.000 euro: 2 % tot 50.000 euro: 3 % tot 100.000 euro: 5 % tot 150.000 euro: 8 % tot 200.000 euro: 14 % tot 250.000 euro: 18 % tot 500.000 euro: 24 % boven 500.000 euro: 30 % Oude regeling interessanter 68.000 Nieuwe regeling interessanter

68 SCHENKBEL ASTING TARIEVEN ONROERENDE GOEDEREN Anderen Tarieven 0 150.000 euro: 10 % 150.000 250.000 euro: 20 % 250.000 450.000 euro: 30 % boven 450.000 euro: 40 % Tarieven met energierenovatie 0 150.000 euro: 9 % 150.000 250.000 euro: 17 % 250.000 450.000 euro: 24 % boven 450.000 euro: 31 % Oude tarieven voor bouwgronden niet voordeliger

69 SCHENKBEL ASTING TARIEVEN ONROERENDE GOEDEREN Voordeel van schenken in schijven Schenkingen van onroerende goederen binnen drie jaar na vorige schenking worden bij de vorige schenking geteld, waardoor hogere tarieven van toepassing zijn Laat dus best drie jaar tussen opeenvolgende schenkingen

70 SCHENKBEL ASTING TARIEVEN ONROERENDE GOEDEREN Voorbeeld: schenken in schijven Vader doet twee schenkingen aan dochter: 2015: schenking 1 van 150.000 euro Schenkbelasting: 3 % = 4.500 euro 2017: schenking 2 van 80.000 euro Schenkbelasting: 9 % = 7.200 euro Totale schenkbelasting = 11.700 euro Wacht de vader met de tweede schenking tot in 2018: Schenkbelasting: 3 % = 2.400 euro Totale schenkbelasting = 6.900 euro

71 PROGRAMMA VRAGEN?