Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap Vakman-ondernemer - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap maart 2015 Pagina 1 van 7
Inhoudsopgave Over kwalificatiedossiers 3 Inleiding 3 Van onderwijs en bedrijfsleven samen 3 Herziening van de kwalificatiestructuur 3 De nieuwe opbouw: basis, profieldeel en keuzedeel 4 Herziene kwalificatiestructuur Handel 5 Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap 6 Vakman-ondernemer - niveau 4 6 Basiskerntaken van de vakman-ondernemer 7 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap maart 2015 Pagina 2 van 7
Over kwalificatiedossiers Inleiding In Nederland werkt het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) met een kwalificatiestructuur. Alle beroepen waarvoor het mbo opleidt hebben een plaats binnen deze kwalificatiestructuur. Voorheen kende het mbo 600 diploma s. Vanaf 1 augustus 2016 zijn dat er aanzienlijk minder. Minder diploma s maken de kwalificatiestructuur overzichtelijker en efficiënter. Daarom is ervoor gekozen het aantal mbo-diploma s te reduceren. Van onderwijs en bedrijfsleven samen Onderwijs en bedrijfsleven hebben samen goed nagedacht over wat een mbo er moet kennen en kunnen na zijn opleiding. De diploma-eisen staan in 175 kwalificatiedossiers. Met deze dossiers kunnen scholen hun onderwijs en examens efficiënt organiseren. Voor de leerbedrijven zijn de dossiers leidend voor het onderwijs op de werkplek. Werkgevers kunnen er zeker van zijn dat mbo ers met een diploma op zak vakmensen zijn die klaar zijn voor de toekomst! Minder dossiers: door het verbreden van de dossiers zijn er minder diploma s. Daardoor kan het onderwijs doelmatiger georganiseerd worden. Dunnere dossiers: alleen de kern van het beroep wordt beschreven met een duidelijke beschrijving van noodzakelijke vakkennis en vaardigheden. Flexibelere kwalificatiestructuur: scholen kunnen samen met het bedrijfsleven keuzedelen inzetten, zo kunnen scholen snel inspelen op de eisen uit de arbeidsmarkt. Herziening van de kwalificatiestructuur Vanaf 1 augustus 2015 mogen scholen werken met de herziene kwalificatiedossiers. Per 1 augustus 2016 zijn deze verplicht. De herziene kwalificatiedossiers zijn ten opzichte van de vorige dossiers op een aantal punten gewijzigd en hebben een andere opbouw: Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap maart 2015 Pagina 3 van 7
De nieuwe opbouw: basis, profieldeel en keuzedeel Een kwalificatiedossier bestaat uit één gemeenschappelijk basisdeel en meestal één of meer profieldelen, aangevuld met een keuzedeel. Basisdeel Het basisdeel bestaat uit twee onderdelen: In het generieke onderdeel staan de eisen voor taal, rekenen, loopbaan en burgerschap. De overheid stelt deze eisen vast. Ze gelden voor alle mbo-studenten. Het beroepspecifieke onderdeel bevat de kerntaken en werkprocessen die hetzelfde zijn voor alle beroepen die in het kwalificatiedossier zijn opgenomen. De kerntaken in het basisdeel worden basiskerntaken genoemd. verdiepend op de opleiding. Zo kan de student zijn opleiding bijvoorbeeld verbreden met het keuzedeel Ondernemerschap of Duits. Of verdiepen met een keuzedeel Mode bij een verkoopdossier of Patroontekenen bij mode-dossiers. Bij goed gevolg staat het behaalde keuzedeel ook op diploma van de student. Mbo-opleiding Profieldeel Keuze Keuze Keuze Naast de gemeenschappelijke elementen uit het basisdeel zijn er ook verschillen tussen de beroepen (kwalificaties) in het dossier. Die specifieke kenmerken van de kwalificaties zijn beschreven in het profieldeel. Het pro- Profiel Profiel Profiel fiel bestaat ook uit kerntaken en werkprocessen (en/of aanvullende eisen). In dit deel worden de kerntaken profielkerntaken genoemd. Keuzedeel Het keuzedeel is nieuw. Een keuzedeel is een verplicht onderdeel binnen Basis Kwalificatie een mbo-opleiding. Het maakt geen deel uit van de slaag-zak regeling, maar moet wel geëxamineerd worden. Keuzedelen zijn verbredend of Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap maart 2015 Pagina 4 van 7
Herziene kwalificatiestructuur Handel Zo ziet de herziene kwalificatiestructuur Handel eruit Eénjarige specialistenopleiding (instroomeis: diploma op niveau 3) Niveau 4 Ondernemerschap Management retail: Commercie: Supervisors Interieuradvies: Ondernemerschap Leidinggeven op basis van retail: manager retail (junior) accountmanager logistiek: interieuradviseur op basis van vakmanschap: ondernemer retail vestigingsmanager groothandel logistiek vakmanschap: leidinggevende assistent-manager internationale handel supervisor vakman- team/afdeling/project intercedent ondernemer technisch leiding- gevende Niveau 3 Advies en leiding in de verkoop: Commercie: Logistiek: Woningstofferen: eerste verkoper commercieel medewerker logistiek allround woning- verkoopspecialist contactcenter medewerker teamleider stoffeerder verkoopadviseur verkoopspecialist groene detailhandel Niveau 2 Verkoop: parts-/baliemedewerker woning-/project- verkoper logistiek medewerker stoffeerder Niveau 1 Entree: assistent logistiek assistent dienstverlening en zorg assistent procestechniek assistent bouwen, wonen en onderhoud assistent verkoop/retail assistent mobiliteitsbranche assistent horeca, voeding of voedingsindustrie assistent plant of (groene) leefomgeving assistent installatie- en constructietechniek Kenniscentrum Handel is niet verantwoordelijk voor de beroepen die grijs gedrukt zijn. Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap maart 2015 Pagina 5 van 7
Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap Het kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap beschrijft de volgende mbo-opleiding: Vakman-ondernemer - niveau 4 Met dit dossier heeft de praktijkopleider meteen de kern te pakken van het beroep(sonderwijs). Vakman-ondernemer - niveau 4 De vakman-ondernemer heeft een afgeronde vakopleiding op mboniveau 3. Vanuit zijn vakmanschap heeft hij de wens om een eigen onderneming te starten. De vakman-ondernemer onderneemt binnen zijn vakgebied: hij onderneemt in wat hij maakt, kan of doet. Hij voert zijn werkzaamheden uit binnen zijn eigen onderneming: hij is verantwoordelijk voor eigen geld en risico. De onderneming kan worden gevoerd binnen verschillende branches en sectoren. Complexiteit, verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van het beroep De vakman-ondernemer leert een gezonde onderneming te leiden, waarin de combinatie van zelfstandig ondernemerschap en vakmanschap een positief bedrijfsresultaat tot gevolg heeft. Hij heeft grip op zijn eigen vakmanschap en vanuit die basis onderneemt hij op zijn vakgebied. Hij voert zijn taken zo zelfstandig mogelijk uit en neemt verantwoordelijkheid voor zijn eigen beslissingen. De vakman-ondernemer heeft een initiërende en uitvoerende rol en draagt als ondernemer de verantwoordelijkheid voor resultaten van eigen activiteiten en het eindresultaat. Hij dient zelf zijn vakmanschap te vertalen naar een concreet plan voor een eigen onderneming en deze praktisch tot uitvoering te brengen. Karakteristiek van de vakman-ondernemer De vakman-ondernemer: is een zelfstandige denker en doener. toont doorzettingsvermogen en ambitie voor het welslagen van zijn eigen onderneming. combineert commercieel inzicht met creativiteit en een praktische houding. is sociaal vaardig en het visitekaartje van de onderneming. zoekt en benut kansen om de onderneming te innoveren. Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap maart 2015 Pagina 6 van 7
houdt zich enerzijds aan regels en procedures en stelt zich anderzijds flexibel op om zich aan verschillende situaties aan te passen. weet hoe hij zijn vakmanschap als meerwaarde in kan zetten binnen zijn eigen onderneming is commercieel, innovatief en initiatiefrijk: ziet kansen voor zijn onderneming en durft deze te nemen. Basiskerntaken van de vakman-ondernemer Basiskerntaak 1: Start en/of innoveert een onderneming Werkproces 1.1 Bepaalt het (toekomst)beeld van de onderneming. Werkproces 1.2 Maakt een ondernemingsplan. Werkproces 1.3 Regelt het financiële gedeelte (van het opstarten) van de onderneming. Werkproces 1.4 Bereidt de start van de onderneming voor (nieuwe onderneming, overname of innovatie). Werkproces 1.5 Maakt exploitatie- en liquiditeitsbudgetten. Werkproces 1.6 Koopt in voor de onderneming. Basiskerntaak 2: Geeft leiding aan een onderneming Werkproces 2.1 Bewaakt, registreert en verantwoordt de financiële situatie. Werkproces 2.2 Presenteert en promoot de onderneming. Werkproces 2.3 Verwerft opdrachten/bindt klanten. Werkproces 2.4 Begeleidt, instrueert en informeert medewerkers. Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap maart 2015 Pagina 7 van 7