De kansen van Afval Anders

De kansen van Afval Anders Van afval naar grondstoffen Hoe gemeenten zonder tariefsdifferentiatie succesvol inzetten op reductie restafval

De kansen van Afval Anders Van afval naar grondstoffen Hoe gemeenten zonder tariefsdifferentiatie succesvol inzetten op reductie restafval

De pijlers van Afval Anders Van afval naar grondstoffen Derde container voor plastic verpakkingen Driewekelijkse inzameling van grijze, groene en oranje container Sorteerstraat en recyclezuil in winkelcentrum Afvalcoach en ondersteunende communicatie 2

In deze paper Afval gooi je niet weg! - Van afval naar grondstoffen 4 Feiten en cijfers 6 Over Afval Anders - Van afval naar grondstoffen 8 Interview Maralda Schoemakers, projectleider Afval Anders 10 Interview Tiens Eerenstein, wethouder gemeente Hoogeveen 12 Pijler 1 Derde container voor plastic verpakkingen 14 Interview mevrouw Van der Meer, inwoner proefgebied Hoogeveen 16 Pijler 2 Driewekelijkse inzameling van grijze, groene en oranje container 18 Interview de heer Vugteveen, inwoner proefgebied Emmen 20 Interview Bas Masseling, chauffeur Area Reiniging 22 Stappenplan invoering Afval Anders - Van afval naar grondstoffen 24 Pijler 3 Sorteerstraat en recyclezuil in winkelcentrum 26 Interview Bouke Durk Wilms, wethouder gemeente Emmen 28 Pijler 4 Afvalcoach en ondersteunende communicatie 30 Interview Gerrit Baron, afvalcoach Afval Anders 32 Interview Bart-Jan Wolting, leerkracht OBS De Goudvink Hoogeveen 34 Samen van afval naar grondstoffen 36 Interview Hans Boer, regiefunctionaris gemeente Leeuwarden 38 3

4 Afval gooi je niet weg!

V A N A F V A L N A A R G R O N D S T O F F E N Wie had pakweg tien jaar geleden gedacht dat inwoners zoveel plastic verpakkingen zouden scheiden van het restafval? En dat daarmee de hoeveelheid huishoudelijk restafval met minstens een kwart zou verminderen? Het is nu de realiteit in een groeiend aantal Nederlandse gemeenten. Ook Area Reiniging zamelt het huishoudelijk afval in opdracht van de aandeelhoudende gemeenten anders in. Met de proef Afval Anders hebben we in Emmen en Hoogeveen verrassende inzamelresultaten behaald: een forse reductie van het huishoudelijk afval, een flinke toename van plastic verpakkingen, aanzienlijke terugverdienkansen en een geruisloze invoering van de nieuwe methodiek. Het type wijk - weinig of juist matig stedelijk - blijkt hierop niet van invloed te zijn. Afval Anders mag dan ook een succesvolle inzamelmethodiek worden genoemd. We zijn trots op de ontwikkeling en de invoering hiervan. Wat ons betreft blijft dit succes niet beperkt tot ons werkgebied alleen. Als professionele, overheidsgedomineerde afvalorganisatie delen wij onze ervaringen met Afval Anders graag met andere gemeenten, afvalbedrijven en kennisinstellingen. Waar gewenst ondersteunen we graag met kennisdiensten, vanuit ons afvalkenniscentrum. Veranderen van inzamelmethodiek is misschien niet altijd eenvoudig. Maar met de juiste aanpak, de juiste ondersteuning van inwoners en de juiste vorm van communicatie liggen er prachtige kansen voor gemeenten die niet willen overgaan op een gedifferentieerde inzameling, maar wel een wezenlijke bijdrage willen leveren aan de lokale, circulaire economie. Dat zijn we niet alleen aan onszelf, maar ook aan onze kinderen verplicht. Mevrouw drs. Alfride Groenewold Algemeen directeur Area Reiniging NV 5

Feiten en cijfers Huishoudelijk restafval 25% reductie in een weinig stedelijke buurt met veel twee-onder-een-kap woningen in een matig stedelijke wijk met veel rijenwoningen Huishoudelijk restafval VAN 242 NAAR 168 KG per inwoner per jaar in een weinig stedelijke buurt met veel twee-onder-een-kap woningen VAN 206 NAAR 168 KG per inwoner per jaar in een matig stedelijke wijk met veel rijenwoningen Plastic verpakkingen VAN 10 NAAR 20 KG per inwoner per jaar in een weinig stedelijke buurt met veel twee-onder-een-kap woningen VAN 6 NAAR 16 KG per inwoner per jaar in een matig stedelijke wijk met veel rijenwoningen 6

R E S U LTAT E N B E W O N E R S O N D E R Z O E K voor derde container Plastic verpakkingen in een weinig stedelijke buurt met veel twee-onder-een-kap woningen, voor derde container in een matig stedelijke wijk met veel rijenwoningen Driewekelijkse inzamelfrequentie % vindt dat dat er er voldoende genoeg ruimte is is in in de de groene container contai- in in een een weinig stedelijke buurt buurt met met veel veel twee-onder-een-kap woningen wonin- % % vindt vindt dat dat er voldoende er genoeg ruimte is is in in de de groene groene container contai- in een matig stedelijke wijk met met veel veel rijenwoningen Driewekelijkse inzamelfrequentie %, voor vindt grijze dat container genoeg ruimte is in de groene contai- in in een een weinig stedelijke buurt buurt met met veel veel twee-onder-een-kap woningen wonin-, % voor vindt grijze dat container genoeg ruimte is in de groene contai- in een matig stedelijke wijk met veel rijenwoningen Driewekelijkse inzamelfrequentie %, voor vindt groene dat er container genoeg ruimte is in de groene contai- in in een een weinig stedelijke buurt buurt met met veel veel twee-onder-een-kap woningen wonin-, % voor vindt groene dat container genoeg ruimte is in de groene contai- in een matig stedelijke wijk met met veel veel rijenwoningen %, voor vindt oranje dat container genoeg ruimte is in de groene contai- Driewekelijkse inzamelfrequentie in in een een weinig stedelijke buurt buurt met met veel veel twee-onder-een-kap woningen wonin-, % voor vindt oranje dat container genoeg ruimte is in de groene contai- in een matig stedelijke wijk met met veel veel rijenwoningen 7

Over Afval Anders Van afval naar grondstoffen M E T H O D I E K Afval Anders is een vernieuwende inzamelmethodiek waarbij inwoners van een wijk of gemeente een derde container ontvangen voor het aan huis scheiden van plastic verpakkingen. De inzamelfrequentie van huishoudelijk restafval en groente-, fruit- en tuinafval wordt daardoor verlaagd van eens per twee naar eens per drie weken. Vervolgens wordt in een nabijgelegen winkelcentrum een sorteerstraat aangelegd. Deze sorteerstraat bestaat uit ondergrondse containers voor glas, papier, plastic verpakkingen en textiel. Hier kunnen inwoners 24 uur per dag, 7 dagen per week afval brengen. Daarnaast is er een recyclezuil voor batterijen, spaarlampen, inktcartridges, cd s/dvd s, kleine elektrische apparaten en (mobiele) telefoons. 8

9

10 Het merendeel van de inwoners is bereid afval te scheiden wanneer dit wordt gefaciliteerd en gestimuleerd

Maralda Schoemakers, projectleider Afval Anders Ik ben er trots op dat Afval Anders zich als methodiek heeft bewezen Afval Anders biedt kansen waarmee inwoners en gemeenten op vrij eenvoudige wijze flink kunnen besparen. Dat is ons gelukt door onder meer het aanbieden van een derde container voor plastic verpakkingen. Die container wordt door de inwoners hoog gewaardeerd en goed gebruikt. Ook hebben we de inzamelfrequentie van de verschillende afvalstromen teruggebracht naar één keer in de drie weken. Hierdoor wordt 25 procent minder huishoudelijk restafval aangeboden en besparen we structureel op de inzamel- en verwerkingskosten. Ik ben er trots op dat we dit resultaat met Afval Anders hebben bereikt. De methodiek heeft zichzelf bewezen en biedt bovendien nieuw perspectief. Dat delen we graag met andere inzamelbedrijven en gemeenten. Zo is het gemakkelijk om inwoners te stimuleren ook blik en kartonnen drankverpakkingen te scheiden en in de derde container te doen. Daardoor kan de hoeveelheid restafval verder worden teruggebracht en dalen de verwerkingskosten. Bovendien kunnen de gescheiden afvalstromen op de grondstoffenmarkt worden aangeboden. Dat levert extra inkomsten op. Tijdens de proef in Emmen en Hoogeveen heb ik gemerkt dat het merendeel van de inwoners bereid is afval te scheiden als je dit faciliteert en stimuleert. Afval Anders heeft dat in zich, daarom spreekt deze methode mij zo aan. De inzet van een afvalcoach en een sorteerstraat in het nabijgelegen winkelcentrum is dan ook een bewuste keuze geweest. De afvalcoach biedt inwoners een luisterend oor en reikt ter plekke ideeën en mogelijkheden aan die ook aansluiten bij hun wensen. Sowieso is goede voorlichting, zoveel mogelijk persoonlijk gericht, van wezenlijk belang. Het is mooi dat we daardoor ook inwoners die in eerste instantie terughoudend waren, hebben kunnen enthousiasmeren voor Afval Anders. We moeten het vooral samen doen. 11

12 Ik vond het verrassend dat niet alleen meer plastic verpakkingen, maar ook meer glas, papier en textiel werden ingezameld

Tiens Eerenstein, wethouder gemeente Hoogeveen De meerwaarde zit in de prikkel om nog meer grondstoffen te scheiden Afval is vele tientallen jaren gezien als iets waar we vanaf willen. Maar afval bestaat juist uit veel waardevolle grondstoffen. Gelukkig dringt dat besef steeds vaker door, ook bij inwoners in Hoogeveen. Afval Anders is in het proefgebied, de wijk Wolfsbos, een goede inzamelmethodiek gebleken. Ik vond het zelfs verrassend dat niet alleen aanzienlijk meer plastic verpakkingen werden ingezameld maar ook meer glas, papier en textiel. Afval Anders maakt inwoners dus bewust en prikkelt om grondstoffen te scheiden. Wat vervolgens leidt tot vermindering van het huishoudelijk restafval. Daardoor dalen de kosten van de afvalverwerking en stijgen de inkomsten als gevolg van het vermarkten van de verschillende grondstoffenstromen. Zo houden we zelf grip. De invoering van de methodiek in Wolfsbos heeft Area volledig op zich genomen. Dat is haar ook toevertrouwd. Dat daarbij regulier met ons als opdrachtgever is afgestemd en samengewerkt, op zowel bestuurlijk, ambtelijk als uitvoerend niveau, is prettig. Als professionele organisaties beschikken we samen immers over veel expertise. Het maximaal benutten daarvan maakt het mogelijk om innovaties te ontwikkelen en in te voeren die passen bij Hoogeveen. Ik kijk dan ook met tevredenheid terug naar de proef in Wolfsbos. Natuurlijk zijn er ook leerpunten. Zo was de voorlichting aan de bewoners van Wolfsbos goed, maar hebben we andere inwoners te weinig betrokken bij Afval Anders. Dat gaan we een volgende keer anders doen. We gaan gemeentebreed informeren over de resultaten van de methodiek en kijken of we ook de effecten daarvan op de afvalstoffenheffing kunnen meenemen. Want het kan niet anders, of die gaat omlaag. Ik geloof in de intrinsieke motivatie van mensen om te veranderen. Daarom denk ik dat het voor alle inwoners duidelijk moet worden wat het scheiden van grondstoffen voor hen zelf kan betekenen: zij sparen de eigen portemonnee en laten een schone leefomgeving achter voor hun kinderen. Dan is het aan ons om ervoor te zorgen dat zij hun grondstoffen gemakkelijk kunnen inleveren. Thuis, in de sorteerstraat bij het winkelcentrum en op de milieustraat van Area. 13

14 Pijler 1 Derde container voor plastic verpakkingen

Ook in een gemeente met een matig stedelijke wijk met veel rijenwoningen is Afval Anders succesvol 15

16 Een derde container zagen mijn man en ik eerst niet zitten. Maar het valt ons erg mee

Mevrouw Van der Meer, inwoner proefgebied Wolfsbos in Hoogeveen Scheiden is belangrijk voor de toekomst Volgens mij is de verbranding van restafval slecht voor het milieu. En het kost ons allemaal veel geld. Daarom is het belangrijk zo min mogelijk restafval aan te bieden. Dat lukt door ons afval te scheiden. Ik vind dat inwoners zelf die verantwoordelijkheid hebben. Daarom is het goed dat de gemeente Hoogeveen de proef Afval Anders uitvoert. Toch zag ik een extra container voor plastic niet zitten. Mijn man en ik zijn rond de tachtig jaar. We willen geen zware containers sjouwen. Na een goed gesprek met de afvalcoach zijn we het toch gaan proberen. Het valt ons erg mee. Klein grof afval laten we ophalen door de kringloopwinkel. Lege flessen en chemisch afval brengen we naar de sorteerstraat als we boodschappen doen. En plastic verzamelen we heel netjes in de oranje container voor plastic verpakkingen. Die is lang niet vol als die wordt opgehaald. Maar we hebben ook nauwelijks nog restafval. Voor ons zou het prettig zijn als de container voor groente-, fruit- en tuinafval soms wordt geleegd in plaats van de grijze of oranje container. Maar dat is voor gezinnen met kinderen misschien anders. Vaak zie ik dat mensen hun rotzooi op straat van zich af gooien. Daar zeg ik altijd wat van. We zijn met zijn allen verantwoordelijk om de wereld leefbaar te houden. Ik denk dat we daarom vooral jonge gezinnen moeten betrekken bij het scheiden van afval. Dat is belangrijk voor de toekomst. Ik vind het dan ook heel goed dat Afval Anders ook op de scholen aandacht heeft. 17

18 Pijler 2 Driewekelijkse inzameling van grijze, groene en oranje container

Geen in de weg staande, stinkende of wegwaaiende zakken meer. Afval Anders biedt vooral gemak 19

De heer Vugteveen, inwoner proefgebied Eendenveld in Emmen Afval Anders heeft ons veel bewuster gemaakt Mijn partner en ik gaan sinds de start van Afval Anders veel bewuster met ons afval om. Vooral als het gaat om het groente-, fruit- en tuinafval en plastic. Zelf hebben we weinig groen in onze tuin, dus onze buurvrouw leent onze container als die van haar vol is. Zo kan ze de rest van het tuinafval toch kwijt in een groene container. Die van ons gaat bij hoge temperaturen wel eens stinken, zeker nu er maar eens per drie weken wordt ingezameld. Daarom verpakken we bij warm weer bederfelijk groente-, fruit- en tuinafval apart. Het gaat dan in de container die het eerst wordt opgehaald. Dat bevalt goed. Ons plastic verzamelen we apart in de keuken. Dat doen we vervolgens in de oranje container voor plastic verpakkingen. Ideaal, want dan is het netjes opgeborgen. Verder werkt het prettig dat we verschillende soorten afval kunnen inleveren bij de sorteer-straat. Als we boodschappen doen, brengen we daar regelmatig batterijen en glaswerk naar toe. Ik vind scheiden een goede zaak. Dat betekent dat iedereen zijn afval zorgvuldig moet sorteren. Afval Anders herlpt ons hier goed bij. Of ik ook kritische opmerkingen heb? Een andere inzamelfrequentie per soort container is misschien een idee. Onze grijze en oranje container kunnen wat ons betreft eens in de vier weken geleegd worden, terwijl we het groente-, fruit- en tuinafval wel elke veertien dagen willen aanbieden. Maar over het algemeen is Afval Anders een prima methode die goed bij ons past. 20

Zelf hebben we weinig groen in de tuin. Daarom gebruikt de buurvrouw soms onze groene container 21

Bas Masseling, chauffeur Area Reiniging Je ziet steeds meer containers aan de straat In de beginperiode van Afval Anders was duidelijk te zien dat de inwoners moesten wennen aan de derde container. Er stonden maar weinig containers voor plastic verpakkingen aan de straat. Maar dat werden er gaandeweg alsmaar meer. Ook bleek uit de inzamelresultaten dat de hoeveelheid huishoudelijk restafval in de grijze container steeds meer afnam. Dat gaf ook mij als chauffeur een goed gevoel. Tijdens mijn route maakte ik wel eens een praatje met de inwoners. Vaak waren zij tevreden over Afval Anders. Als er inwoners waren die minder te spreken waren of vragen hadden, dan belde ik de afvalcoach. Met hem had ik tijdens de inzamelroute voortdurend contact. Hierdoor konden we snel schakelen en inwoners bijvoorbeeld ook adviseren als zij iets verkeerds in de container hadden gedaan. Het viel me op dat de inwoners dit negen van de tien keer onbewust deden. Dat is iets waar we in een volgend gebied beter op gaan letten: inwoners moeten nog beter worden voorzien van informatie over wat wel en wat niet in de container mag. Ik vind dat de inwoners uit het proefgebied het heel goed hebben gedaan. In het begin haalde ik na een route ongeveer zeshonderd kilo aan plastic verpakkingen op. Aan het einde van de proefperiode was dat achthonderd kilo. Een groot verschil! Afval Anders heeft er ook aan bijgedragen dat inwoners bewuster omgaan met afval. Ik hoop dat zij hun afval goed blijven scheiden. Want het is toch zonde als recyclebaar afval niet kan worden hergebruikt? 22

Ik vind dat de inwoners uit het proefgebied het heel goed hebben gedaan 23

Stappenplan invoering Afval Anders Van afval naar grondstoffen Graag zijn wij ook voor uw gemeente van betekenis bij de invoering van Afval Anders. Dit doen we na opdrachtverstrekking door u volgens een stappenplan. Hieronder leest u wat wij tijdens elke stap precies doen en hoe wij samen met u werken aan het bereiken van uw doelen. STAP 1 STAP 2 STAP 3 WAT WIJ VOOR UW GEMEENTE DOEN Planontwikkeling We bepalen samen met u het (proef)gebied voor Afval Anders. We voeren hier een nulmeting uit: we noteren de hoeveelheden ingezameld restafval en overige afvalstromen. We stellen samen vast welke brongescheiden recyclingdoelen haalbaar zijn. We zetten in afstemming met u een plan inclusief begroting op, dat u kunt voorleggen aan uw bestuurders en/of gemeenteraad. Planuitwerking en -optimalisatie Samen met u bespreken we het vastgestelde plan met de dorpsen wijkraden, wijkbeheerders en gebiedscoördinatoren in het proefgebied. Samen bespreken we het plan met de winkeliers en de betrokken partijen in het gebied over de plaatsing van een sorteerstraat en een recyclezuil. Samen informeren we de vereniging die oud papier inzamelt. We onderzoeken de mogelijkheid om samen de papierinzameling te verbeteren. We bespreken ons advies met u. We passen het plan waar nodig aan en leggen dit opnieuw ter besluitvorming voor. We ontvangen uw definitieve goedkeuring voor invoering van Afval Anders. Voorbereiding We bestellen de benodigde hoeveelheid containers voor plastic. We verzorgen de aanbesteding van de levering en plaatsing van de sorteerstraat en recyclezuil. We plannen de plaatsing van de sorteerstraat en de recyclezuil. We bereiden verschillende communicatiemiddelen voor. We wijzen een afvalcoach aan en leiden hem/haar waar nodig op. We stemmen hierin voortdurend met u af. 24

STAP 4 STAP 5 STAP 6 Uitvoering We informeren inwoners persoonlijk, via een brief en een inloopbijeenkomst. We informeren desgewenst ook andere inwoners in uw gemeente. We zetten de geleverde containers voor plastic uit in het proefgebied. We laten de sorteerstraat en recyclezuil aanleggen en plaatsen. We verlagen de inzamelfrequentie naar eens per drie weken. We zetten de afvalcoach in. We spelen actief in op de vragen van inwoners. We stemmen hierin voortdurend met u af. Beheer We houden de sorteerstraat netjes en ledigen deze op tijd. We blijven zichtbaar in de wijk, luisteren goed en dragen bij aan oplossingen. We meten regulier de vullingsgraad van de containers (niet het gewicht). We voeren regelmatig een sorteeranalyse uit. We meten de tevredenheid van inwoners, winkeliers, dorps- en wijkraden en de papiervereniging. We informeren u regulier over de resultaten. We informeren de inwoners en de pers regelmatig via de website, nieuwsbrief en persberichten. We stemmen hierin voortdurend met u af. Evaluatie We evalueren of de doelstellingen zijn behaald, aan de hand van de verschillende metingen, gesprekken en inzamelresultaten. We stellen een evaluatierapport op en bespreken dit met u. Hiermee leggen we verantwoording aan u af. U ontvangt het evaluatierapport. 25

26 Pijler 3 Sorteerstraat en recyclezuil in winkelcentrum

Met Afval Anders vermindert u als gemeente procent van het huishoudelijk restafval. En dat zonder tariefsdifferentiatie 27

Bouke Durk Wilms, wethouder gemeente Emmen Afval Anders is duurzamer maar zeker niet duurder In Emmen zijn we goed op weg met de recycling van huishoudelijk afval. Op dit moment wordt in de gemeente 56 procent van het afval hergebruikt. Dat is mooi. Maar we willen nog veel meer waardevolle grondstoffen hergebruiken. In ons afvalkaderplan streven we naar 60 procent recycling en dat percentage zal verder worden opgetrokken. Tegelijkertijd willen we de kosten van de inzameling en de verwerking van huishoudelijk afval verder verlagen voor de inwoners. Duurzaamheid en kostenbesparingen gaan in mijn visie hand in hand. Daar zullen we een andere inzamelmethodiek voor moeten invoeren. Maar wel een die acceptabel is voor inwoners. Afval Anders is juist daarop gestoeld. Met de sorteerstraat en de recyclezuil in het nabijgelegen winkelcentrum bieden we keuzemogelijkheden en daarmee klantvriendelijkheid aan de inwoners. Dat vinden we erg belangrijk. Als bronscheidende gemeente geloven wij erin dat mensen eigen verantwoordelijkheid nemen wanneer zij zelf aan zet zijn. Met Afval Anders kunnen we hen daarin zo goed mogelijk faciliteren. Ik zie bovendien nieuwe kansen. Want moeten we het nu bij deze resultaten laten? Of gaan we ook andere afvalstromen zoals blik en drankenverpakkingen inzamelen in de derde container? Mogelijk ook kunnen we behaalde recyclingsresultaten in de toekomst koppelen aan maatschappelijke doelen in de wijk. De opbrengst van de gescheiden afvalinzameling kan dan bijvoorbeeld naar een goed doel. Weten waar je als inwoner je afval precies apart voor inlevert, stimuleert nog meer bewustwording en gewenst gedrag. Als iets me heeft verrast tijdens de proef in Emmen, dan zijn het de bronscheidingsresultaten. Die waren direct heel goed. Je zou denken: de inzameling van plastic verpakkingen hadden we met de plastic zak aan de straat al goed ingevoerd. Maar de derde container voor plastic verpakkingen geeft zoveel meer resultaat. Ik denk ook dankzij de combinatie met de sorteerstraat in de wijk. Over de inzet van de afvalcoach ben ik tevreden. Zijn persoonlijk advies aan inwoners heeft boven verwachting gewerkt. Natuurlijk is Afval Anders niet de enige methodiek. Maar wel een goede oplossing voor gemeenten die zonder grote wijzigingen in de inzameling meer willen sturen op de transitie van afval naar grondstoffen. Ik kan Afval Anders van harte aanbevelen. 28

We wilden van afval naar grondstoffen met behulp van een inzamelmethodiek die acceptabel is voor inwoners 29

30 Pijler 4 Afvalcoach en ondersteunende communicatie

Iedere bewoner ontvangt persoonlijke informatie en kan met vragen bij de afvalcoach en het projectteam terecht 31

Gerrit Baron, afvalcoach Afval Anders Ik ben er gewoon en dat wordt gewaardeerd Ik ben de proef binnen de proef. Niet eerder is een afvalcoach ingezet om inwoners bewust te maken van het belang van afvalscheiding en hen daarbij heel concreet te ondersteunen. Kort door de bocht is dat wat ik doe. Natuurlijk altijd in wisselwerking met mijn collega s van Area Reiniging. Inwoners die het scheiden van plastic verpakkingen niet zien zitten, probeer ik toch te motiveren. Dat lukt vaak door in gesprek te gaan en uit te leggen welke kant we op willen. En waarom. Maar ook door te vertellen wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. Ik merk dat een aantal inwoners uit het proefgebied denkt dat de overheid alles ingewikkeld en duur wil maken. Ik leg hen uit dat zij, als buurtbewoners, met Afval Anders juist zelf invloed hebben op de hoogte van de afvalstoffenheffing, ook al werken we niet met een tariefsdifferentiatie per huishouden. Afval heeft namelijk waarde. Daarom enthousiasmeer en coach ik de inwoners om zelf in actie te komen. Ik denk dat me dat best aardig lukt. Dat ik ruim dertig jaar ervaring heb als vuilnisman, komt daarbij echt van pas. Ik begrijp heel goed waar inwoners mee kunnen zitten. Wat niet wil zeggen dat ik als afvalcoach de enige oplossing ben voor persoonlijke communicatie met inwoners. Een gemeente kan bijvoorbeeld ook een wijkbeheerder inzetten als vraagbaak. Dertig jaar geleden gooiden we al het afval op één hoop. Nu benutten we de waarde van onze grondstoffen door te scheiden. Daarom vind ik het prachtig dat ik de sorteerstraten in de wijk mag promoten. Het is de plek waar glas, papier, textiel en plastic verpakkingen onder de grond worden ingezameld. Juist op die plek leg ik de contacten met de inwoners. Gewoon door er te zijn. Een mevrouw die echt tegen Afval Anders was, is na een goed gesprek toch haar afval gaan scheiden. Dat vind ik geweldig. Het is één van de vele voorbeelden die mijn werk zo leuk maken. 32

Ik begrijp heel goed waar inwoners mee kunnen worstelen 33

Bart-Jan Wolting, leerkracht groep 7 OBS De Goudvink in Hoogeveen Mijn leerlingen zijn nog actiever dan ik al ben Voor mij is het scheiden van afval de normaalste zaak van de wereld. Thuis doe ik het ook. Maar ik weet dat dit niet voor iedereen geldt. Daarom vind ik het zo belangrijk om aan mijn leerlingen het goede voorbeeld te geven. Met onze eigen afvalprojecten besteden we regelmatig aandacht aan afvalscheiding. Per toeval kwam ik bij het schoolplein in gesprek met de afvalcoach. Ik was papier en plastic aan het scheiden en de afvalcoach complimenteerde me. Hij bood aan eens langs te komen in de klas. Dat vond ik meteen een goed idee. Een vuilnisman weet kinderen lang te boeien en meer bewust te maken van afval. De afvalcoach vertelde ons over Afval Anders en gaf mij en de kinderen bruikbare tips. Daarnaast bracht hij ons verschillende lege kratten waardoor ik ook in het klaslokaal de afvalstromen papier, plastic en restafval afzonderlijk kan inzamelen. Ook lege pakjes drinken en batterijen houden we apart in kratten. Ik merk dat de leerlingen hierdoor meer bewust nadenken over afval. En daar ook naar handelen. Alle afvalstromen worden in de klas nauwkeurig gescheiden. De leerlingen corrigeren elkaar daar zelfs in. Ook in de pauzes zijn de kinderen bezig met afval. Zo vinden ze het leuk om met prikstokken zwerfafval in te zamelen. Ik weet niet of ze dit thuis ook doen, maar op school gaat het in elk geval erg goed. Afval Anders maakt de kinderen bewust én actief. Is de krat met lege drinkpakjes vol, dan hoor ik dat meteen. Maar tijd om de krat te legen krijg ik niet. Dat doen ze zelf. 34

Ook lege pakjes drinken en batterijen houden we nu apart 35

36 Als afvalkenniscentrum zijn we ook graag van meerwaarde voor uw gemeente

Samen van afval naar grondstoffen In deze paper zijn de methodiek, de implementatie, de ervaringen en de resultaten van Afval Anders uitgebreid belicht. Daarmee hebben wij u willen laten kennismaken met een innovatie in afvalbeheer die weinig complex is en acceptabel voor inwoners in zowel een weinig als een matig stedelijke wijk. Natuurlijk delen wij onze kennis en ervaringen graag met u en andere gemeenten. Wij nodigen u uit om ons uit te dagen Afval Anders ook voor uw gemeente geschikt te maken. In de ontwikkeling en de uitvoering van uw (proef)project trekken wij graag samen met u op, zoals wij dat ook hebben gedaan in Emmen en Hoogeveen. Na uw opdrachtverstrekking ontvangt u bijvoorbeeld een concreet en op uw gemeente toegespitst plan van aanpak, dat in nauwe afstemming met u tot stand is gekomen. Vervolgens start de uitvoering, waarbij we veelvuldig contact houden met u als opdrachtgevende gemeente. Zo ontvangt u elk kwartaal de inzamelresultaten per huishouden, afgezet tegen de nulmeting en de vooraf vastgestelde norm. Daardoor weet u of uw project op koers ligt en kunt u als het nodig is tijdig bijsturen. Hierover adviseren wij u in de reguliere projectbesprekingen. Afval Anders heeft zichzelf bewezen. De gemeenten Emmen en Hoogeveen zetten de proef nu door in een groter gebied en dragen zo bij aan de realisatie van hun doelen in afvalbeheerbeleid. Welke stappen overweegt u? Als professionele kennispartner uit de regio denken wij hierin graag met u mee. Area Reiniging is uitgegroeid tot een professionele, overheidsgedomineerde inzamel- en reinigingsorganisatie. Area heeft een eigen afvalkenniscentrum, Area Kennis & Regie, dat professionele kennisdiensten verleent zoals advies bij afvalbeleid, innovatieprojecten en publiekscampagnes over afval. Daarnaast verzorgt Area Kennis & Regie inkoop- en contractmanagement, metingen, rapportages, KAM-ondersteuning en educatieprogramma s. 37

Als partner van en voor gemeenten scannen we goed hoe andere gemeenten en afvalbedrijven uitvoering geven aan vernieuwingen in de inzameling en verwerking van afval. Daarom een inspirerend voorbeeld uit de regio Friesland. Een extra element van onze proef is de financiële beloning voor de wijk 38

Hans Boer, regiefunctionaris afval gemeente Leeuwarden Goede resultaten met bronscheiding en nascheiding Als gemeente willen we de hoeveelheid huishoudelijk restafval verder terugbrengen. Dat is beter voor het milieu en houdt de afvalstoffenheffing laag. Daarom zijn we samen met Omrin in de nieuwbouwwijk Zuiderburen de proef Beter scheiden, goed voor later gestart. Met die boodschap proberen we inwoners te stimuleren hun afval beter te scheiden. Het resultaat overtrof al na 15 weken onze verwachtingen. We zamelen nu 27 procent minder huishoudelijk restafval in dan de 23 procent die ten doel was gesteld in de projectopzet. Daar zijn we dus erg tevreden over. De proef in Zuiderburen heeft, net als Afval Anders, meerdere pijlers waarbij een combinatie van bronscheiding en nascheiding de uitgangspunten zijn. Zo zamelen we frequenter papier, textiel en groente-, fruit- en tuinafval in. Tegelijkertijd legen we de container voor huishoudelijk restafval nog maar eens per drie weken. Nieuw is ook dat we drankenkartons apart inzamelen. In het nabijgelegen winkelcentrum hebben we een ondergrondse container voor luiers geplaatst. Inwoners kunnen hier ook extra restafval brengen. Juist die voorziening heeft veel inwoners, die ongerust waren over de lagere inzamelfrequentie, gerustgesteld. Verder bieden we faciliteiten voor het drie keer per jaar gratis aanleveren van huishoudelijk grof vuil. De plastic verpakkingen worden niet aan de bron gescheiden, maar door de nascheidingsinstallatie van Omrin. Ook over de resultaten die we daarmee behalen, zijn we tevreden. Een extra element aan onze proef is de financiële beloning. We stellen een bedrag van 10.000 euro ter beschikking aan de wijk wanneer een reductie van 23 procent wordt behaald. Hiermee kan de wijk naar eigen inzicht bijvoorbeeld een wijkfeest of wijkverbetering bekostigen. Natuurlijk is dit bedrag een kostenpost voor de gemeente. Maar onderaan de streep komen we door de vermindering van het huishoudelijk restafval op nul uit. Dit past bij ons streven om de inzameling van de afvallogistiek niet duurder te maken. Loopt de hoeveelheid restafval verder terug en kunnen herbruikbare grondstoffen nog beter worden gescheiden, dan besparen we mogelijk zelfs kosten. Dat zou geweldig zijn. Dat we nu al grotere hoeveelheden kostbare grondstoffen behouden en hergebruiken, vind ik minstens zo waardevol. 39

Colofon Productie Area Kennis & Regie Redactie Character Communicatie Vormgeving Jan Menninga Design Fotografie Theo Berends, Area Reiniging NV Drukwerk Microform Emmen, maart 2014 Area Reiniging NV Columbusstraat 25 Postbus 2297 7801 CG Emmen T (0900) 234 55 55 T (0591) 57 10 80 info@areareiniging.nl www.areareiniging.nl 40