PARTICIPATIEWERKVORMEN Participatie Doel procesbegeleider Informeren Raadplegen Adviseren Coproduceren Weinig Werkvorm Interactie Tijd werkvorm <10min >10min Omvang groep Informerende brief X 100+ Nieuwsbrief AV / X 100+ stadsberichten extra Internet X X 100+ Stadsberichten X 100+ Informatiewinkel X 100+ Persbericht X 100+ Inloopbijeenkomst X 100+ Veel Informatieavond X 100+ Tentoonstelling X 100+ Weinig Burgerjury X <20 Veel Veel Veel Digi-enquête X 100+ Inloopbijeenkomst X 100+ Informatieavond X 100+ Focusgroep X <10 Inspiratiegroep X <20 Stadspeiling X 100+ World café X <50 Mobiel terras X <50 Wijken café X <100 Huiskamergesprekken X <20 Flitsinterviews X <100 Interviews X <30 Experts/denktank X <20 Scenariomethode X <50 Klankbordgroep X <20 Snelkookpan X <20 Klassenpresentatie X <40 Workshops X <20 Stakeholdersmethode X <20 Infralab X <20 Werkgroep ambtenaren X <20 en burgers Ontwerpatelier X <20 Stakeholdersmethode X <20 1 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Informerende brief <10 min 100+ Doel: informeren Korte omschrijving Een informerende brief is een geschikt middel om inwoners van Amersfoort op de hoogte te brengen van de ontwikkelingen in de stad. Materialen - Drukwerk Voorbereiding - Brief opstellen - Brief controleren Nieuwsbrief Amersfoort <10 min Vernieuwt / Stadsberichten extra 100+ Doel: informeren Korte omschrijving De nieuwsbrief of stadsberichten extra zijn middelen om inwoners van Amersfoort op de hoogte te brengen van de ontwikkelingen in hun omgeving. Materialen - Drukwerk Voorbereiding - Brief/bericht opstellen - Brief/bericht controleren Internet <10 min - >10 min 100+ Doel: informeren Korte omschrijving Door een bericht op internet te plaatsen, kunnen inwoners op een snelle en eenvoudige manier geïnformeerd worden over de ontwikkeling in hun omgeving. Voorbereiding - Opstellen van het bericht - Controleren van het bericht Stadsberichten <10 min 100+ Doel: informeren Korte omschrijving De wekelijks gratis verspreide kranten bereiken huishoudens in Amersfoort. Dit informerende medium is geschikt om een groot aantal inwoners te bereiken. Materialen - Format persbericht of servicebericht - Foto/afbeelding Voorbereiding - Bericht opstellen en controleren - Doorsturen naar stadsberichten - Tijdig ruimte reserveren bij de redactie Informatiewinkel <10 min 100+ Doel: informeren Korte omschrijving De Informatiewinkel is een publieksinformatiecentrum van de gemeente waar inwoners informatie kunnen halen over de stad. Materialen - Folders - Posters - Plattegrond - Maquette 2 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Persbericht >10 min 100+ Doel: informeren Korte omschrijving Een nieuwsfeit wordt in de krant of stadsberichten gezet en kan op deze manier inwoners van Amersfoort bereiken. Materialen - Format persbericht - Foto/afbeelding Voorbereiding - Persbericht opstellen en controleren - Doorsturen naar persberichten Inloopbijeenkomst >1 uur 100+ Doel: informeren/ raadplegen Vakinhoudelijke collega s nodig Korte omschrijving Bij een inloopbijeenkomst hebben de inwoners de mogelijkheid om zich te laten informeren over een bepaald onderwerp en vragen te stellen aan de vakinhoudelijke betrokkenen. Door het informele karakter durven mensen eerder naar binnen te stappen. Materialen - Uitwerkingen toekomst op plattegrond en/of maquette - Eventueel folders - Tafels - Reactie- en vragenformulieren - Uitnodigingen maken en versturen - Posters maken en ophangen - Aankondiging via stadsberichten Programma Inwoners kunnen naar binnen lopen op het moment dat het hen uitkomt en daarom is er geen vast programma. 3 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Informatieavond >1 uur 100+ Doel: informeren/ raadplegen Korte omschrijving Tijdens een informatieavond wordt er informatie gegeven aan de bewoners en kunnen zij vragen stellen over het onderwerp dat centraal staat en een discussie voeren. Het verschil met de inloopbijeenkomst is dat bij de avond over het algemeen alles plenair gebeurd. Een combinatie van beide vormen kan ook. Materialen - Eventueel laptop en beamer voor een presentatie - Microfoon (audio, geluid) - Video - Eventueel folders - Uitnodigingen maken en versturen Programma - Inleiding en presentatie - Gelegenheid tot vragen stellen - Afsluiting Tentoonstelling >1 uur 100+ Doel: informeren Vakinhoudelijke collega s nodig Korte omschrijving Een visuele presentatie van het te realiseren plan waarover inwoners van Amersfoort vragen kunnen stellen. Beelden zeggen meer dan woorden. Materialen - Laptop met beamer - Toekomst op plattegrond en/of maquette - Tentoonstelling kenbaar maken door middel van uitnodigingen, posters en persberichten - Tentoonstelling opbouwen Programma Geen vast programma, mensen kunnen langs de verschillende toekomstbeelden lopen. 4 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Burgerjury >1 uur <20 weinig Korte omschrijving Bij een burgerjury nodigt de gemeente burgers uit zitting te nemen in een jury om een oordeel te geven over de aanpak van omgevingsvraagstukken. Deze vraagstukken zijn concreet uitgewerkt in voorstellen, waar zij hun eindoordeel over moeten uitbrengen. De burgerjury krijgt informatie over de kwestie, kunnen met deskundigen en betrokkenen praten en gaan daarna met elkaar in discussie. - Deskundigen en betrokkenen op de hoogte stellen en uitnodigen - Burgerjury samenstellen en uitnodigen Programma - Inleiding - Vragen stellen - Discussiëren - Conclusies trekken - Afsluiten Digi-enquête 10 min 100+ Korte omschrijving Een digitale enquête is voor inwoners eenvoudig en snel in te vullen en het levert de gemeente inzichten op in de meningen van de inwoners. De inwoners krijgen een brief toegestuurd met website, inlogcode en wachtwoord. Op de website kunnen zij vragen beantwoorden met betrekking tot een bepaald onderwerp. Houd een enquête kort en niet langer dan 10 minuten. Zorg ervoor dat mensen niet naar vragen moeten scrollen. Materialen - Briefpapier - Tekst voor website - Afbeeldingen website Voorbereiding - Website met enquête online zetten - Vragen opstellen - Brieven opstellen met codes - Brieven versturen Programma - Website online zetten - Na paar weken website eraf halen - Gegevens verwerken - Conclusies op basis van enquête 5 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Focusgroep >1 uur <10 Korte omschrijving Een groep mensen, kan variëren in grote, gaat discussiëren aan de hand van een stelling over een bepaald onderwerp. Hieruit komen standpunten, meningen en inzichten die verderop in het proces gebruikt kunnen worden om een plan te realiseren. Materialen - Flip-over en stift - Plattegronden - Maquettes - Onderwerp bepalen - Stellingen bedenken - Eventueel audio, video en geluidsinstallatie Programma - Inleiding met uitleg - Stelling introduceren - Discussiëren - Afsluiten met conclusies Inspiratiegroep >1 uur <20 Korte omschrijving Een groep deelnemers uit een bestaande doelgroep gaan naar voorbeelden van wijken of buurten kijken die hetzelfde zijn of lijken op de plannen die zijn gemaakt voor een buurt of een wijk. Uit de voorbeelden kunnen de deelnemers plus- en minpunten benoemen die zij wel en niet in hun wijk terug willen zien. Deze methode kan ook op basis van foto s en referentiebeelden. Aan de hand daarvan kunnen bewoners plus- en minpunten benoemen. Materialen - Vervoersmiddel(en) - (Foto)camera s - Foto s/referentiebeelden Voorbereiding - Afspraak maken met de doelgroep - Afspraak maken met de wijkmanager van de voorbeeldwijk/buurt - Eventueel catering - Vervoersmiddel(en) regelen Programma - Reizen - Rondleiding - Vragen stellen - Terug reizen 6 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Stadspeiling >1 uur 100+ Korte omschrijving De inwoners die uit de steekproef naar voren zijn gekomen ontvangen een enquête over een bepaald onderwerp die zij in kunnen vullen. Later kunnen de enquêtes opgehaald of teruggestuurd kunnen worden. Materialen - Briefpapier - Antwoordenveloppen Voorbereiding - Enquête opstellen - Adressenlijst opstellen World café >1 uur <50 Korte omschrijving Het World café is een uitstekend middel om de inwoners op een informele manier te betrekken bij een actueel thema, hierover te discussiëren en samen te werken. Er worden verschillende onderwerpen per tafel besproken voor ongeveer 15 minuten. Na elke ronde verplaatsen de deelnemers zich naar een andere tafel om een ander onderwerp te bespreken. De voorzitters blijven bij dezelfde tafel zitten en zij vatten samen wat er besproken is voor de volgende groep. Iedereen heeft de kans om in korte tijd over alle onderwerpen iets te zeggen. Materialen - Flappen of beschrijfbaar tafelkleed - Stiften - Plattegronden - Maquettes Voorbereiding - Locatie(café) zoeken en boeken - Zorg voor duidelijke discussievragen/knelpunten gekoppeld aan een centraal thema - Richt de ruimte in (decoratief) Programma - Uitleg World café - Laat bewoners per tafel hun ideeën en discussiepunten op schrijven (±10 min. per vraag) - Laat mensen tussentijds van tafel wisselen en hun ideeën meenemen - Koppel per tafel de resultaten terug en ontdek samen met de gehele groep de rode draad 7 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Mobiel Terras >1 uur <50 Korte omschrijving Het Mobiel Terras wordt ingezet om bewoners in de Amersfoortse wijken met elkaar in gesprek te laten gaan, maar is vooral bedoeld als 'mobiele' ontmoetingsplek. Vaak komen buurtbewoners elkaar tegen, maar kennen ze elkaar niet goed, wat ze vaak wel willen. Het Mobiel Terras kan daar een beetje bij helpen. Het Mobiel Terras wordt dan een locatie waar men elkaar ontmoet en plannen smeedt. Gesprekken zullen daarbij in gevallen gaan over zaken die in de buurt plaatsvinden en waar men met elkaar iets aan wil doen. Het is aan de bewoners zelf om daar vorm aan te geven. Materialen - Rood autootje (zie mobielterras.nl) - Stoelen en tafels - Eventueel parasol - Servies Voorbereiding Programma - Uitstallen terras - Koffie en thee schenken - Buurtbewoners praten Wijken café >1 uur <100 Zoals Vathorst Korte omschrijving Een goede manier om op een informele wijze meningen van inwoners te peilen en te discussiëren over een bepaald onderwerp. Het is een gelegenheid om nader kennis te maken met buren, wijkgenoten en te praten met mensen die in een bepaalde wijk bouwen, in die wijk wonen en/of werken. Er kunnen vragen gesteld worden, wensen geuit worden en ideeën worden gelanceerd. Dit moment vindt ongeveer eens per 4 maanden plaats. - Decoratie Voorbereiding - Locatie (café) zoeken en boeken - Uitnodigingen versturen Programma Geen vast programma. 8 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Huiskamergesprekken >10 min - <1 uur <20 Bijvoorbeeld AV-team en keukentafelgesprekken Korte omschrijving Door bij mensen langs te gaan, krijg je meer inzicht in de meningen van de inwoners van Amersfoort. Een kleine groep levert informatie op. De persoonlijke aandacht staat centraal in de gesprekken. - (Foto)camera - Opnameapparatuur Voorbereiding - Bellen voor afspraken - Onderwerp voorbereiden met vragenlijst Programma Geen vast programma. Flitsinterviews <10 minuten <100 Korte omschrijving Deze methode is zeer geschikt om de mening van moeilijk bereikbare groepen te onderzoeken. Door bij die groepen langs te gaan en korte interviews af te nemen, worden zij toch bereikt. Dit kan door een onafhankelijk bureau gedaan worden. - Camera - Opnameapparatuur Voorbereiding - Vragen opstellen Programma Geen vast programma. Interviews >10 min <30 Korte omschrijving Door een vraaggesprek met individuele inwoners te organiseren kan er gevraagd worden naar hun mening en doorgevraagd worden op antwoorden die gegeven worden. - Camera - Opnameapparatuur Voorbereiding - Vragen opstellen - Afspraken maken met inwoners Programma Bij de individuele inwoners langs om interview af te nemen. 9 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Experts / denktank >1 uur <20 Doel: adviseren Veel Korte omschrijving Externe experts zien snel welke oplossingen wel of niet werken. Ze zijn gespecialiseerd in bepaalde onderwerpen, waardoor ze specifiek in te zetten zijn. Samen met belanghebbenden kunnen de experts over oplossingen bedenken. Materialen - Verschillende oplossingen op papier - Plattegronden - Maquettes - Experts selecteren Programma - Samen oplossingen bedenken - Beste aspecten in ontwerp - Advies en voorstellen worden meegenomen in ontwerp Scenariomethode >1 uur <50 Doel: adviseren Korte omschrijving De gemeente schetst een aantal toekomstscenario s en presenteert deze aan betrokken inwoners. Hier kunnen de inwoners vragen over stellen en zij kunnen meedenken over oplossingen. Daarna kunnen de inwoners hun stem laten horen door één van de scenario s als beste aan te wijzen en kunnen hierover een advies vormen. Materialen - Schetsen van scenario s - Scenario s maken Programma - Presentatie van de scenario s - Stemmen uitbrengen - Advies geven - Afsluiting 10 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Klankbordgroep >1 uur <20 Doel: adviseren Korte omschrijving Gedurende een proces is de klankbordgroep de vaste gesprekspartner van de gemeente. De klankbordgroep weet wat er speelt in de buurt en kan op basis daarvan advies geven aan de gemeente. Zij kunnen daar zitten met hun persoonlijke titel of zij kunnen hun achterban vertegenwoordigen. Materialen - Eventuele ontwerpen - Klankbordgroep samenstellen en uitnodigen - Afspraken maken voor overleg Programma Geen vast programma Snelkookpan >1 uur <20 Doel: adviseren Korte omschrijving Aan de hand van stellingen moeten de bewoners in korte tijd tot een compromis zien te komen. Er wordt gediscussieerd en er ontstaat gedachtevorming. Door met stellingen te werken komen overeenkomsten en tegenstellingen in meningen van bewoners naar voren. Ze moeten hier uit komen door met elkaar een compromis te sluiten. Materialen - Flip-overs - Stiften - Stellingen voorbereiden Programma - Discussiëren over de stellingen en meningen - Compromis sluiten - Tot een advies komen 11 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Klassenpresentatie >1 uur <40 Doel: adviseren Korte omschrijving Op deze manier worden de kinderen uit de buurt ook betrokken bij een project. Eerst geeft een architect een praatje voor een klas over ontwerpen en invulling geven aan een gebied. Vervolgens kunnen de kinderen invulling geven aan het gebied door te tekenen en te knutselen. Hier komen presentaties uit die meegenomen kunnen worden in het definitieve ontwerp. Materialen - Kleurpotloden - Knutselmateriaal - Plattegrond Voorbereiding - Presentatie maken Programma - Presentatie - Kinderen aan het werk met gebied - Presentaties van de ontwerpen Workshops >1 uur <20 Doel: adviseren Korte omschrijving Workshops zijn een manier om inzichten over onderwerpen te vergroten. Tijdens de workshop kunnen inwoners samenwerken door bijvoorbeeld oplossingen te bedenken waardoor de gemeente nieuwe inzichten verkrijgt. Met de oplossingen kunnen bewoners en de gemeente aan de slag. - Knutselmateriaal - Materialen klaarleggen Programma - Inleiding - Bewoners aan de slag - Einde - Later terugkoppeling 12 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Stakeholdersmethode >1 uur <20 Doel: adviseren/ coproduceren Korte omschrijving De methode is erop gericht te achterhalen wat precies de belangen en problemen zijn. In een gesprek tussen de stakeholders wordt gezocht naar belangenverschillen en overeenkomenten en op basis daarvan gaan ze samen oplossingen bedenken. Deze moet voor alle deelnemers acceptabel zijn. Materialen - Stakeholders uitnodigen Programma Geen vast programma. Infralab >1 uur <20 Doel: coproduceren Korte omschrijving Door in gesprek te gaan met weggebruikers en omwonenden kunnen er oplossingen tot stand komen voor een specifiek verkeersprobleem. Zij weten wat er mis is en wat er verbeterd moet worden. De gesprekken zijn te verdelen in drie sessies: probleemformulering, oplossing en ontwerp. - Plattegrond verkeersituatie Programma - Probleemformulering - Oplossing - Ontwerp Werkgroep ambtenaren >1 uur <20 en burgers Doel: coproduceren Korte omschrijving Door ambtenaren en burgers samen tot een oplossing te laten komen, zal het eindresultaat voor iedereen bevredigend zijn. Voor de uitwerking van een ontwerp moeten er duidelijke randvoorwaarden zijn en voldoende ruimte voor invulling van het ontwerp. - Knutselmateriaal - Plattegrond van het gebied - Groep samenstellen - Afspraken maken voor invulling ontwerp Programma - Invulling ontwerp door deelnemers - Bespreken - Besluiten 13 toolbox participatie en inspraak oktober 2009
Ontwerpatelier >1 uur <20 Doel: coproduceren procesbegeleide: Korte omschrijving Bij deze vorm kunnen bewoners zelf creatief invulling geven aan het gebied dat ontwikkeld moet worden. Zij geven oplossingen en mogelijkheden aan, die zij in het definitieve ontwerp willen zien. De realisatie sluit aan op de wensen van de bewoners. Bij deze methode wordt gedacht in beelden en ontwerpen en kunnen de deelnemers aan de slag met knutselmateriaal. - Knutselmateriaal /plattegrond - Selecteren van bewoners Programma - Invulling van het gebied door bewoner - Bespreken - Afsluiting - Later definitief ontwerp presenteren - Terugkoppeling - Besluit Werkvormen die geschikt zijn voor bijzondere doelgroepen. Werkvorm Doelgroep Klassenpresentatie Kinderen 8 tot 12 jaar Flitsinterviews Minder bereikbare doelgroepen (ouderen, jongeren) Inspiratiegroep (beelden) Minder bereikbare doelgroepen (jongeren, allochtonen) 14 toolbox participatie en inspraak oktober 2009