BASISOPLEIDING TA COUNSELING & COACHING De opleiding wordt gegeven door drs. Theo van der Heijden STA/PTTA, met medewerking van Angelien de Bruijn als vaste co-trainer en andere gastdocenten. Algemeen In aansluiting op de psychotherapeutische praktijk en opleidingsactiviteiten van Instituut Van der Heijden start Instituut Van der Heijden op 10 december 2010 met de Basisopleiding TA counselling & coaching. Instituut Van der Heijden stelt zich ten doel om mensen te begeleiden naar respectvol en liefdevol omgaan met zichzelf en anderen vanuit een goed zelfmanagement, waarbij het autonome voelen, denken en handelen gestimuleerd wordt, dat leidt tot waarachtige, creatieve, genietende en verantwoordelijkheid nemende personen. Persoonlijk Leiderschap is daarin een centraal begrip. Door de nadruk op reflectie en dialoog, leren deelnemers zich kwetsbaar en open op te stellen, (disfunctionele) processen bij zichzelf en anderen te analyseren en daarover met elkaar het gesprek aan te gaan. Deelnemers leren lastige onderwerpen te kunnen én durven benoemen. Zij vergroten hun feedbackvaardigheden en vermogen om goede vragen te stellen. Ze vergroten hun zelfoplossend vermogen en faciliteren dat bij anderen. Persoonlijk leiderschap, leidinggeven en coaching De opleiding TA counseling & coaching biedt, naast de basiscompetenties op het gebied van coaching en counselling, handvatten om effectief leiding te geven, een adequaat personeelsmanagement te voeren en mensen/medewerkers te coachen naar Persoonlijk Leiderschap. In een werksituatie kan een deelnemer na het volgende van deze opleiding, onder andere een medewerker of collega goed begeleiden naar een effectievere persoonlijke aanpak of ontwikkeling en is hij/zij vaardiger in het begeleiden en aansturen van medewerkers. De opleiding biedt concrete handvatten voor: effectieve één-op-één gesprekken (probleem- of ontwikkelingsgerelateerd); het herkennen en ontwarren van belemmerende patronen (op persoonlijk of relationeel niveau); het herkennen en analyseren van vermijdings- of ondermijnend gedrag; het ondersteunen van individuen bij het ontwikkelen van constructief gedrag; het verhelderen van gedragstypologieën (het slachtoffer, de Redder, de Aanklager) en het transformeren van deze rollen); het begeleiden van individuen en medewerkers hun talenten te ontwikkelen; het behulpzaam zijn bij conflictsituaties (tussen medewerkers onderling of tussen een leidinggevende en een medewerker) en vaardigheid krijgen in hoe je anderen kunt coachen tot meer conflictvaardig gedrag; het voeren van functionerings- en beoordelingsgesprekken; het begeleiden van teamsessies en workshops; Basisopleiding Ta Counseling & Coaching 1
het ontwarren van probleemsituaties middels organisatieopstellingen. het leren inzetten van de kracht en dynamiek van supervisie en intervisie; De doelstellingen van de basisopleiding 1. Je verwerft een basishouding als counsellor/coach Dit betekent dat je staat bent de ander bij te staan in een ontwikkelingstraject op een vaak op een cruciaal moment in iemands leven en aan de hand van een concrete ontwikkelingsvraag. Je bent in staat om vanuit je eigen innerlijke wijsheid, kennis en ervaring (in de training wordt veel geoefend) en vanuit een oplossingsgerichte visie een begeleider te zijn voor jezelf en anderen. Aspecten die hierbij specifiek worden benoemd zijn: 1.Respect te ontwikkelen voor jezelf en anderen, door 2.Oordeelsvrij te kijken, te bevragen en te voelen en, 3.Te leren te kijken vanuit verschillende perspectieven naar eenzelfde situatie, De hierboven genoemde visie gaat ervan uit dat elke persoon in wezen OK is ("Ik ben OK, jij bent OK). Je leert kijken naar een win-win situatie zonder veroordeling van de ander of een schuldvraag. Je herkent bekende patronen van controle, aanklagen (schuld) en straffen (boete) en bent in staat dergelijke situaties te beïnvloeden. 2. Technieken voor systemische analyse en gespreksvoering Je leert technieken en methodes voor systematische gespreksvoering zodanig dat je in bent om staat psychologische spel te doorzien en te begeleiden richting een volwassen manier van kijken,voelen en handelen. Je herkent de verstorende elementen en ongelijkwaardige rollen in relaties zodat anderen onder jouw begeleiding de consequenties helder krijgen van zijn/haar gedrag. 3. Inzicht in het ontwikkeling- en herstelproces van individuen en groepen. De dynamiek en de verschillende fasen van individuele - en groepsprocessen worden behandeld zodat hier in kan worden geïntervenieerd. 4. Handvatten voor het begeleiden van individuen, groepen en organisaties in zogenaamde "patstellingen" vanuit de beschreven visie. Met deze basis kun je jezelf als professional profileren. Transactionele analyse (TA) Als basismodel wordt in deze opleiding de Transactionele Analyse gebruikt. Wat is TA en waarom TA? TA is een theorie en een methode die zogenaamde transacties (communicatie) tussen rollen/mensen analyseert, en concepten aanbiedt die leiden tot een verbetering van ongewenste situaties. TA geeft handen en voeten geeft aan liefdevol omgaan met jezelf en anderen. Door de begrippen autonomie, egotoestanden, script, racket, spel en contract worden handvatten aangereikt die een radicaal onderscheid mogelijk maken tussen in angst óf in liefde zijn. Basisopleiding Ta Counseling & Coaching 2
De centrale thema s in de opleiding Centraal staat elk moment je aanwezigheid in het hier en nu. Hierbij is de onvoorwaardelijke waardering voor jezelf een almaar vanzelfsprekender vermogen. 'If equal affection cannot be, let the more loving one be me.' W.H. Auden. Dit drukt het diepe vertrouwen in de liefde uit. De allesbepalende affectie voor elkaar en de heilige belofte aan jezelf dat je jouw twijfels kunt hanteren. Hoe moeilijk dat soms ook is leren we uit de TA. Autonomie als bron van ons eigen zijn in de wereld en als vast vertrekpunt voor het in contact zijn met de ander. Vertrouwd raken met ons zelf en onze potenties terwijl we weten dat ons script ons sterk naar het wantrouwen kan zuigen. Met liefde en mateloze mildheid kijken naar je zelf en naar de anderen en daarin onvoorwaardelijk ja kunnen zeggen tegen alle aspecten die we tegen kunnen komen, zowel van je zelf als van de anderen. Zowel de lichte als de schaduwkant daarin zijn welkom, het liefst zonder voorkeur. Intimiteit en seksualiteit. We leren achter ons zelf te staan en uit te reiken naar de ander en onszelf zichtbaar te maken. Je ervaart een stevigheid in jezelf omdat je een visie hebt die een 'secure base' geeft: een fundament waarop de waarheid waar kan zijn. Onderwerpen en vaardigheden die in het curriculum aan bod zullen komen Theorie en methode TA, de "202" (= vervolgtraining op de 101 basiskennis TA). Alle TA-basisbegrippen worden behandeld (200 uur). Het voeren van counsellingsgesprekken: deze vaardigheid wordt aangeleerd door frequent binnen de opleidingen hiermee te oefenen en hier feedback krijgen op te krijgen (learning by doing). Linken, inquiry, zelfexpressie, zelfpresentatie. Systemisch werk in de vorm van opstellingen, zowel familie- als organisatieopstellingen. Leidraad hiervoor is het (voor)werk van Bert Hellinger. Emotioneel lichaamswerk met onder andere elementen uit de Tantra-filosofie. Schaduw- en scriptwerk waarbij we onder meer werken met theatrale maskers. Werken in en met de verbeelding, met de zeggingskracht van onze verhalen. Ook de werking van bestaande verhalen (film, literatuur) komen aan bod. "Cursus in Wonderen": Herkennen van spiritualiteit als bron van levenskunst en innerlijke vrede. Het begrip voor het goede in de mens (of in god) als constructieve bondgenoot die ons er telkens aan herinnert dat we al liefde zijn en het niet meer hoeven te worden. Herkennen van bruikbare elementen uit de westerse filosofie zoals het existentialisme en de levensfilosofie als ankerpunten voor het 'heldere' denken. Kennis van de DSM IV 1 en onderscheid tussen het medisch model en het humanistisch groeimodel 1 Het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (kortweg DSM) is een internationaal gehanteerd handboek voor diagnose en statistiek van psychische aandoeningen De huidige versie (uit 2000) is een tekstrevisie van de vierde editie, aangeduid als DSM-IV-TR. Basisopleiding Ta Counseling & Coaching 3
Afronding en certificering Na twee jaar ontvang je het certificaat van Instituut van der Heijden. Indien je de opleiding in haar geheel volgt, voldoe je aan de eisen van de Basiscompetentie Transactionele Analyse, een door de Nederlandse Vereniging voor Transactionele Analyse erkende accreditatie. 200 uur opleiding in transactionele analyse door een erkende opleider; deelname aan 20 intervisiebijeenkomsten met minimaal 10 ingebrachte eigen presentaties; 30 uur supervisie naast de opleiding waarin 5 maal een eigen case is onderzocht 50 uur persoonlijke vorming in de vorm van leertherapie of counselling. minimaal 2 jaar lidmaatschap van de NVTA. De opleiding verschaft de deelnemers voldoende instrumenten en oefening om als coach/counsellor aan de slag te kunnen en/of het werk te verdiepen. Daarnaast biedt de opleiding een rijke waaier aan onderwerpen voor verbreding en integratie waaruit de cursist zijn of haar eigen weg kan vinden en stijl van aanpak verder kan ontwikkelen. Met een jaar extra kun je ook Certified Transactional Analist worden: een internationaal erkend TA certificaat. Duur, studielast en organisatie van de opleiding De opleiding duurt twee jaar en bestaat uit verschillende onderdelen: 1. Trainingsdagen: 9 tot 10 vrijdagen per jaar waarin er van 10.00-20.00u gewerkt zal worden. 2. Themablokken van twee dagen : 3 in de periode 2010-2011 en 4 in de periode 2011-2012, waarbij aansluitend op de vrijdagen ook op zaterdag wordt gewerkt. Daarnaast kan aan reguliere familieopstellingendagen worden deelgenomen. 3. TA-trainingen "Emotioneel vaardig 1 en 2". Omdat de persoonlijke vorming een structureel onderdeel van de opleiding is, zijn de therapeutische TA trainingen ' emotioneel vaardig 1 en 2' gegeven door Theo van der Heijden en Toos Graaff verplicht onderdeel. Indien je deze al gevolgd hebt krijg je vrijstelling. Ook andere persoonlijke trajecten die gevolgd zijn, kunnen vrijstelling geven. 4. Intervisiegroepen: Deelnemers zullen daarnaast in intervisiegroepen, in de periode tussen de opleidingsdagen, oefenen met wat is aangereikt. In deze groepen zal met regelmaat aan elkaar gepresenteerd worden over eigen cases die aanhaken bij de leerstof. Op deze wijze zal gedurende de periode van twee jaar de gehele theorie van de TA (zie: TA: het handboek van Ian Stewart en Vann Joines) worden doorgewerkt en verinnerlijkt. Van deze intervisie bijeenkomsten kan de planning (en locatie) door de leden zelf worden bepaald. Een vaak terugkerend onderdeel in de intervisie is het presenteren. We worden vaak uitgenodigd om onszelf, op basis van onze ervaringen met de elementen uit de theorie, te presenteren. Je went eraan je zelf in te brengen en anderen uit te nodigen zichzelf in te brengen. 5. Supervisie op de eigen coachingstrajecten zal ook in deze groepen kunnen plaatsvinden of naar keuze individueel. Basisopleiding Ta Counseling & Coaching 4
Betrokkenheid en persoonlijk contract De deelnemers gaan met elkaar een contract aan voor een langere periode waarin er van en met elkaar wordt geleerd. Bij dit contract hoort de inzet en aanwezigheid tijdens de opleidingsdagen en bij de intervisiebijeenkomsten. Het kan voorkomen dat er een dag gemist moet worden. Dit zal dan in onderling overleg worden opgelost. Achtergrond informatie Theo van de Heijden is oprichter van het Instituut Van der Heijden. Afgestudeerd als psycholoog in 1972, is hij al 35 jaar werkzaam als opleider, trainer en psychotherapeut. Hij is GZ-psycholoog, aangesloten bij het NIP, met de aantekening lichaamsgerichtwerkend psycholoog NIP. Centraal in zijn werk staan de concepten en begrippen uit de Transactionele Analyse, een belangrijke en goed uitgewerkte en bruikbare benadering binnen de humanistische psychologie. Als STA en PTTA heeft hij de bevoegdheid op te leiden tot bevoegd Transactional Analyst conform de normen van de International Transactional Analysis Association. Theo van der Heijden is hoofddocent in de opleiding. Daarnaast zal Angelien de Bruijn, ervaren TA-trainer en (team)coach, als vaste docent en begeleider in de opleiding optreden. Locatie De opleiding vindt vooralsnog plaats in het Instituut van der Heijden aan de Ramstraat 12 3581 HJ in Utrecht. Agenda Op vrijdag 5 november is er een introductiedag waarin geïnteresseerden in de opleiding met elkaar van gedachten wisselen over de inhoud en vormgeving. De opleiding start op vrijdag 10 december 2010. De afronding zal omstreeks juni 2012 plaatsvinden. 5 nov. 2010, introductiedag (contracten), 10 dec. 2010; 7 jan. 2011; 11 feb. 11 mrt ; 8 april ; 6 mei ; 10 juni; 1 juli; 23 sept ; 21 okt ; 18 nov. ; 16 dec.; 20 jan 2012; 17 feb 2012; 16 mrt ; 13 april ; 11 mei ; 1 juni; 22 juni 2012, afronding. ( aansluitende zaterdagen worden nog bekend gemaakt) Kosten 6000,- Indien vergoed door werkgever. 4500,- Wanneer je zelf betaalt: In overleg is korting mogelijk. Er kan gespreid worden betaald. Supervisie en de TA-trainingen "emotioneel vaardig 1 en 2" zijn niet inbegrepen. Basisliteratuur ' Het handboek TA' van Stewart en Joines. ISBN nummer: 9789066659360. In overleg worden andere boeken geadviseerd. Instituut Van der Heijden Ramstraat 12 3581 HJ Utrecht mob 06-22404434 tel/fax (030) 251 45 09 KVK Utrecht 30 12 1624 Postbank 2281124 C&E Bank 69 93 64 051 E-mail: theovanderheijden@yahoo.com Basisopleiding Ta Counseling & Coaching 5