Ontwerp Actieprogramma Holland Rijnland

Ontwerp Actieprogramma Holland Rijnland Deelprogramma luchtkwaliteit Holland Rijnland/Milieudienst West Holland augustus 2006

Ontwerp Actieprogramma Holland Rijnland Deelprogramma luchtkwaliteit dossier : A2836-01.002 registratienummer : MD-MO20060860 versie : 3 Holland Rijnland/Milieudienst West Holland augustus 2006 DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

SAMENVATTING De problemen rond de luchtkwaliteit in Nederland worden aangepakt middels het Nationaal samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Het NSL vormt een onderdeel van de in voorbereiding zijnde Wet luchtkwaliteit. Onderdelen van die wet zijn een salderingsaanpak en een saneringsaanpak gericht op het terugbrengen van de overschrijding van de grenswaarden voor luchtkwaliteit. De aanlevering van het deelprogramma maakt onderdeel uit van zowel de salderingsaanpak als de saneringsopgave. In het kader van het NSL wordt door de rijksoverheid een salderingstool ontwikkeld, waarmee de projecten die in betekenende mate bijdragen aan de luchtkwaliteit worden gesaldeerd met maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit. Daarnaast wordt een tweede instrument ontwikkeld, de saneringstool, gericht op het oplossen van locale knelpunten. De aanpak van de saldering wordt op Zuidvleugel niveau georganiseerd, waarvoor dit Ontwerp Actieprogramma de nodige informatie aanlevert. De sanering van de locale knelpunten die na het nemen van generieke (rijks)maatregelen overblijven, is in principe een taak van individuele gemeenten. Mogelijk zijn regionale maatregelen nodig of is ten minste afstemming in de keuze van maatregelen gewenst. Ook voor deze taak levert dit Ontwerp Actieprogramma een belangrijke aanzet. Om volwaardig mee te kunnen doen aan het NSL (een voorwaarde om gebruik te kunnen maken van de subsidieregeling van VROM) zal een definitief regionaal Actieprogramma voor Holland Rijnland moeten worden vastgesteld waarin ondermeer de afspraken over de uitvoering van maatregelen worden vastgelegd. Gelet op alle onzekerheden zal dit programma een voortschrijdend karakter krijgen. Op basis van de rapportages van de gemeenten en de resultaten van een eerste voorlopige versie van de regionale verkeersmilieukaart wordt in alle Holland Rijnland gemeenten een overschrijding van de grenswaarde stikstofdioxide verwacht. Ook de drempelwaarde wordt in de meeste gemeenten overschreden, met uitzondering van Alkemade en Noordwijkerhout. Nadere detaillering en verificatie van de verkeersmilieukaart zal op korte termijn zekerheid leveren over de mate van overschrijding. Er bestaat echter geen twijfel dat in de meeste gemeenten overschrijdingen optreden. Tevens komen overtredingen van de grenswaarde voor fijnstof voor in de gemeente Daarnaast is een verwachting vastgesteld voor de situatie in 2010. Er is echter op dit moment nog geen verkeersmilieukaart beschikbaar voor de toekomstige situatie, waardoor die situatie niet kan worden getoetst. Aan de hand van de grenswaarden in 2010 wordt wel een verwachting gegeven. Op basis van de verkeersmilieukaart voor 2005 wordt verwacht dat stikstofdioxide bepalend zal zijn voor de treffen maatregelen. De wegvakken die in de paars zijn weergeven geven naar verwachting een ondergrens voor het aantal knelpunten. De rode wegvakken kunnen worden gezien als een bovengrens voor het aantal knelpunten. Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-1 -

Bij de vaststelling van de knelpunten is uitgegaan van wegverkeer als enige bron. Overige bronnen dragen in Holland Rijnland niet significant bij aan de emissie. In Holland Rijnland zijn 7 plannen in betekenende mate : 5 kantoren- en bedrijventerreinen ontwikkelingen en 2 woningbouw ontwikkeling. Deze plannen leveren vanwege hun ligging in een potentieel knelpuntgebied mogelijk normoverschrijdingen. Daarnaast zijn er 3 infrastructurele plannen die in betekende mate zijn, maar ook als maatregel kunnen worden beschouwd. Plannen in betekenende mate kunnen in de salderingsbenadering worden gecompenseerd door maatregelen. Bij de vaststelling van de plannen in betekenende mate, is uitgegaan van de criteria zoals vastgesteld door VROM. Daarbij is nog geen rekening gehouden met de verlaging van het criterium voor bedrijventerreinen, waartoe VROM in augustus heeft besloten. In een ambtelijke workshop op 22 augustus j.l. is een voorselectie gemaakt van maatregelen die in ieder geval in aanmerking komen voor nader onderzoek naar de kosteneffectiviteit en geschiktheid voor toepassing binnen de gemeenten in Holland Rijnland. In de volgende fase zullen deze maatregelen verder worden uitgewerkt. Bij voorkeur zal dit plaatsvinden op regionaal niveau, omdat het onder meer maatregelen betreft die een regionale uitwerking hebben of waar afstemming gewenst is. Bovendien wordt op deze wijze efficiënter gewerkt doordat dubbel onderzoek wordt voorkomen. De planning binnen het NSL vraagt een snelle behandeling en vaststelling van het Actieprogramma. Op basis van de deelbijdragen van de regio s zullen de budgetten worden verdeeld. De tijd ontbreekt om voor Holland Rijnland de benodigde maatregelpakketten verder uit te werken en vast te stellen. Om die reden moet de inbreng van Holland Rijnland in het programma van de Zuidvleugel op dit moment beperkt blijven tot een Ontwerp Actieprogramma waarin de richting van het vervolgtraject wordt aangegeven en waar met het bestuurlijk vaststellen ervan de bereidheid wordt uitgesproken dit traject in te willen gaan. Na vaststelling van het Ontwerp Actieprogramma door het DB Holland Rijnland kan dit als deelbijdrage voor het programma op Zuidvleugel niveau worden geleverd aan de provincie Zuid Holland. Aansluitend kan het vervolgtraject worden ingezet om tot een definitief Actieprogramma te komen. In de komende jaren zal dit periodiek moeten worden bijgesteld op grond van nieuwe inzichten en ervaringen. Aanbevolen wordt voor de nadere uitwerking een kleine task-force in te stellen die de uitwerking zal uitvoeren en sturen. Periodiek kan worden teruggekoppeld met een bredere werkgroep. Bij deze uitwerking zal in nauw contact met de provincie Zuid Holland de nadere invulling van de maatregelen op Zuidvleugel niveau en regionaal/locaal niveau kunnen worden afgestemd. 27 augustus 2006, versie 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 2 - MD-MO20060860

INHOUD BLAD SAMENVATTING 1 1 INLEIDING 5 2 KNELPUNTEN 6 2.1 Aanpak 6 2.2 Definitie knelpunt 6 2.3 Wegen 7 2.3.1 Knelpunten op basis jaarrapportage luchtkwaliteit 7 2.3.2 Knelpunten op basis van de RVMK 9 2.4 Overige bronnen 10 2.4.1 Industrie 10 2.4.2 Landbouw en veeteelt 11 3 PLANNEN IN BETEKENENDE MATE 12 4 MAATREGELEN EN KOSTEN 13 4.1 Maatregelen op drie niveau s 13 4.2 Overzicht specifieke maatregelen per knelpuntgemeente 14 4.3 Voorselectie van maatregelen 17 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-3 -

1 INLEIDING De problemen rond de luchtkwaliteit in Nederland worden aangepakt middels het Nationaal samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) 1. Het NSL vormt een onderdeel van de in voorbereiding zijnde Wet luchtkwaliteit. In het NSL worden verschillende gebieden in Nederland onderscheiden. Provincie Zuid-Holland is een van die gebieden. In Zuid-Holland is de verwachting dat er gekozen zal worden voor het niveau van de Zuidvleugel als deelgebied. De regio Holland Rijnland maakt deel uit van dit gebied. Holland Rijnland moet aan de Zuidvleugel de benodigde informatie voor het deelprogramma aanleveren De aanlevering van het deelprogramma maakt onderdeel uit van een salderingsaanpak om de problemen rond luchtkwaliteit op te lossen. In het kader van het NSL wordt een salderingstool ontwikkeld, waarmee de projecten die in betekenende mate bijdragen aan de luchtkwaliteit worden gesaldeerd met maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit. Het tweede spoor van het NSL is het oplossen van de knelpunten binnen de hiervoor geldende termijnen. Verwacht wordt dat de EU voor fijn stof (PM 10 ) uitstel zal verlenen tot 2010 en voor stikstofdioxide tot 2015. Daarvoor wordt een tweede instrument ontwikkeld, de saneringstool, dat met name is gericht op het oplossen van locale knelpunten. De aanpak van de saldering wordt op Zuidvleugel niveau georganiseerd, waarvoor dit Ontwerp Actieprogramma de nodige informatie aanlevert. De sanering van locale knelpunten die na het nemen van generieke (rijks)maatregelen overblijven is in principe een taak van individuele gemeenten. Soms kunnen ook regionale maatregelen nodig zijn of is ten minste afstemming in de keuze van maatregelen gewenst. Ook voor deze taak levert dit Ontwerp Actieprogramma een belangrijke aanzet. Om volwaardig mee te kunnen doen aan het NSL (een voorwaarde om gebruik te kunnen maken van de subsidieregeling van VROM) zal een definitief regionaal Actieprogramma voor Holland Rijnland moeten worden vastgesteld waar in onder meer de afspraken over de uitvoering van maatregelen worden vastgelegd. Gelet op alle onzekerheden zal dit programma een voortschrijdend karakter krijgen. In deze rapportage is voor de regio Holland Rijnland een concept voor het Ontwerp Actieprogramma opgesteld met de belangrijkste elementen die bij de uiteindelijke vormgeving van het programma nodig zijn: een knelpuntanalyse, inventarisatie van plannen in betekenende mate en een verkenning van geschikte maatregelen. Gezien deze maatregelen nog slechts als onderzoeksrichting zijn vastgesteld, en de uitvoeringsvorm nog open is, zijn nog geen kosten van de maatregelen vastgesteld. 1 Het programma heeft als doel het mogelijk maken van de realisatie van plannen die in betekenende mate bijdragen aan de luchtkwaliteit in (potentiële) overschrijdingsgebieden door tegelijkertijd maatregelen te nemen ter verbetering van de luchtkwaliteit. Deze maatregelen betreffen zowel generieke maatregelen door het rijk, alsmede maatregelen op regionaal en lokaal niveau. Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-5 -

2 KNELPUNTEN De knelpunten zijn gerelateerd aan overschrijdingen van de norm. Als normen nu reeds overschreden worden of in de toekomst nog overschreden worden is er een zeker knelpunt. Daarnaast zijn er potentiële knelpunten voor situaties waarin net aan de norm wordt voldaan, maar waar de bijdrage van een betekenend plan mogelijk tot overschrijdingen van de norm leidt. 2.1 Aanpak De knelpunten in de huidige situatie op het gebied van luchtkwaliteit zijn vastgesteld op basis van: De rapportages luchtkwaliteit 2005 van de gemeenten: Rapport luchtkwaliteit 2005, Gemeente Leiden Rapport luchtkwaliteit 2005, Gemeente Leiderdorp Rapport luchtkwaliteit 2005, Gemeente Oegstgeest Rapport luchtkwaliteit 2005, Gemeente Teylingen Rapport luchtkwaliteit 2005, Gemeente Zoeterwoude Rapport luchtkwaliteit 2005, Gemeente Alkemade Rapport luchtkwaliteit 2005, Gemeente Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg Rapport luchtkwaliteit 2005, Gemeente Voorschoten De rapportage luchtkwaliteit 2001, Gemeente Hillegom De beschikbare plannen van aanpak: Luchtkwaliteitsplan Leiden 2005-2010 Luchtkwaliteitsplan 2003-2010 Leiderdorp Rapportage Lucht in Leiden, Beoordeling van additionele maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit in Leiden opgesteld door CE. 2.2 Definitie knelpunt Er is gekeken naar de stoffen stikstofdioxide en fijn stof omdat de concentraties van deze stoffen met name langs de wegen het meest kritisch zijn. Voor de overige stoffen van het Besluit luchtkwaliteit (Blk) worden geen overschrijdingen verwacht. Knelpunten zijn in eerste instantie locaties of wegvakken waar sprake is van een overschrijding van een van de volgende normen: plandrempel 2 voor stikstofdioxide in 2005; grenswaarde voor fijn stof in 2005. Daarnaast wordt ook gekeken naar de situatie in 2010. Er zijn echter slechts beperkt berekeningen beschikbaar voor deze toekomstige situatie, waardoor die situatie niet kan worden getoetst. Aan de hand van de grenswaarden in 2010 wordt wel een verwachting gegeven. 2 In de rapportages luchtkwaliteit wordt er van uitgegaan dat indien in 2005 de plandrempel voor NO 2 wordt overschreden in 2010 niet voldaan zal worden aan de dan geldende grenswaarde voor NO 2. 27 augustus 2006, versie 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 6 - MD-MO20060860

2.3 Wegen 2.3.1 Knelpunten op basis jaarrapportage luchtkwaliteit Op basis van de rapportages luchtkwaliteit zijn de knelpunten geïnventariseerd. De invloed van de wegen is in kaart gebracht met behulp van het programma CAR II versie 5.0. Alle data hebben betrekking op de situatie 2005. Een totaaloverzicht van de wegen (en wegdelen) waar knelpunten zijn vastgesteld voor alle gemeenten staan in bijlage 1. In Tabel 1 is per gemeente een overzicht gegeven of er overschrijdingen zijn voor de plandrempel en/of grenswaarde voor NO 2 of de grenswaarde voor PM10 en zo ja op hoeveel locaties zich een overschrijding voordoet en de hoogte van de overschrijding (laagste en hoogste berekende overschrijdingsconcentratie). Voor de berekeningen van de luchtkwaliteit is voor vrijwel alle gevallen uitgegaan van een afstand van 4 m uit het midden van de dichtstbijzijnde rijbaan. Wat betreft de rapportage van Katwijk is de afstand niet nader in de rapportage aangegeven. In Tabel 2 is een overzicht gegeven van de wegen met knelpunten in 2005 inclusief kilometer overschrijding. Hier zijn alleen de overschrijdingen van de plandrempel voor NO 2 en de etmaalgemiddelde grenswaarde voor PM10 weergegeven aangezien in 2005 voor NO 2 nog een plandrempel geldt en uit Tabel 1 volgt dat er in Holland Rijnland geen overschrijdingen optreden van de jaargemiddelde grenswaarde voor PM10. Uit de rapportages volgt dat naar verwachting in de gemeente Leiden, Leiderdorp en Zoeterwoude in 2010 niet voldaan zal worden aan de normen uit het Besluit luchtkwaliteit aangezien er in 2005 sprake is van overschrijding van de plandrempel voor NO 2. Tabel 1: Overzicht overschrijdingen NO 2 en PM10 Gemeente Overschrijdingen NO 2 (jaargemiddeld) Overschrijdingen PM10 (jaargemiddeld) Overschrijdingen PM10 (etmaal gemiddeld) Hillegom 3 ja: op 2 locaties nee Ja: op 12 locaties Katwijk ja: op 13 locaties (40-49) gw* nee ja: op 3 locaties (43-45 dg) Lisse - - - Noordwijk - - - Noordwijkerhout - - - Alkemade ja: op 3 locaties (44-45) gw nee nee Voorschoten ja: op 2 locaties (40-41) gw nee nee Leiden Leiderdorp ja: op 52 locaties gw, op 7 locaties pd* (51-53) nee ja: op 16 locaties (39-61 dg) ja: op 9 locaties gw, op 2 locaties pd (53-54) nee ja: op 2 locaties (44-46 dg) Oegstgeest ja: op 9 locaties (40-49) gw nee nee Teylingen ja: op 4 locaties (41-50) gw nee ja: op 1 locatie (39 dg) Zoeterwoude ja: op 7 locaties gw, op 1 locatie pd (58) nee ja: op 2 locaties (39-47) 3 Voor Hillegom zijn de berekeningen uitgevoerd voor het jaar 2001. De resultaten zijn berekend met een CAR versie ouders dan v5.0 en zonder zeezoutcorrectie. De resultaten wijken geven dus een overschatting, met name voor PM10, van het aantal overschrijdingen. Deze resultaten zijn daardoor onzeker voor de toetsing van de situatie in 2005. Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-7 -

* gw= grenswaarde, pd= plandrempel Tabel 2: Overzicht knelpunten wegen in 2005 (inclusief kilometer overschrijdingslengte) Gemeente Weg 2005 Weg 2005 NO 2 jm [µg/m 3 ] PM10 24-gem. [# dagen] Alkemade Geen overschrijdingen plandrempel - Geen overschrijdingen - grenswaarde Lengte [m] 0 0 Katwijk Geen overschrijdingen plandrempel - Zeeweg O 43 Brouwerstraat 45 Oegstgeesterweg/Smidstraat 45 Lengte [m] 0 725 Leiden Haagse Schouwweg 51 Churchillaan 1 (Haagweg- 5 41 Meilaan) Hoge Rijndijk 4 (Leiderdorpsebrug 53 Europaweg 41 A4) Langegracht 1 (Lammermarkt 52 Haagse Schouwweg 49 Klokpoort) Plesmanlaan 1 (A44 Haagse 53 Hoge Rijndijk 3 (Kanaalweg 40 Schouwweg) Leiderdorpsebrug) Plesmanlaan 2 50 Hoge Rijndijk 4 52 (Haagse Schouwweg - Einsteinweg) (Leiderdorpsebrug- A4) Willem de Zwijgerlaan 1 53 Hooigracht 48 (Schipholweg Marnixstraat) Leiden Willem de Zwijgerlaan 4 53 Langegracht 1 (Lammermarkt 61 (IJsselmeerlaan Zijlbrug) Klokpoort) Molenwerf 42 Morsweg 43 Plesmanlaan 1 (A44- Haagse 56 Schouwweg) Plesmanlaan 2 (Haagse 49 Schouwwg- Einsteinwg) Plesmanlaan 3 (Einsteinwg 41 Darwinwg) Schuttersveldweg 42 W. de Zwijgerlaan 1 (Schiphol- 54 Marnixstraat) W. de Zwijgerlaan 2 39 (Marnixstraat- Kooilaan) W. de Zwijgerlaan 3 56 (IJsselmeerln Zijlbrug) Lengte [m] 3090 12530 Leiderdorp Mauritssingel 53 Mauritssingel 44 Ericalaan 54 Ericalaan 46 Lengte [m] 630 630 27 augustus 2006, versie 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 8 - MD-MO20060860

Gemeente Weg 2005 Weg 2005 NO 2 jm [µg/m 3 ] PM10 24-gem. [# dagen] Oegstgeest Geen overschrijdingen plandrempel - Geen overschrijdingen - grenswaarde Lengte [m] 0 0 Teylingen Geen overschrijdingen plandrempel - N208 (Hoofdstraat/3 e 39 Poellaan) Lengte [km] 0? Voorschoten Geen overschrijdingen plandrempel - - Lengte [m] 0 0 Zoeterwoud Industrieweg 58 Industrieweg 47 e Hoge Rijndijk 1 (A4-Ln. Goede 39 Herder) Lengte [m] 860 970 2.3.2 Knelpunten op basis van de RVMK Hoewel de regionale verkeersmilieukaart (RVMK) nog niet helemaal gereed is, is een voorlopige berekening gemaakt van de luchtkwaliteit in de gemeenten van de regio Holland Rijnland. Deze resultaten, die betrekking hebben op 2005, zijn in kaartvorm weergegeven in bijlage 4. Op basis van deze kaarten zijn de resultaten beoordeeld aan de grenswaarden in 2005 en de grenswaarden in 2010. Het is de bedoeling dat de definitieve kaart voor 2005 na een laatste controle en verificatie eind september klaar is. De prognoses voor de langere termijn zullen niet eerder dan in het derde kwartaal van dit jaar beschikbaar komen. De eerste kaart in bijlage 4 geeft de resultaten voor de jaargemiddelde waarde stikstofdioxide (NO2). De wegvakken waar in het jaar 2005 de plandrempel wordt overschreden, zijn rood gekleurd. Paars zijn de wegvakken die de grenswaarde overschrijden. Op basis van deze voorlopige resultaten wordt in alle gemeenten de grenswaarde voor N02 overschreden. Tevens wordt in nagenoeg alle gemeenten de plandrempel overschreden. Alleen in Alkemade en Noordwijkerhout wordt de drempelwaarde niet overschreden. De locatie waar overschrijdingen plaatsvinden zijn de rijkswegen en de provinciale wegen: A4 A44 N206 A44-Katwijk-Noodwijkerhout N208 Sassenheim-Hillegom N444 A44-Noordwijk Daarnaast komen echter ook veel knelpunten voor op locale wegen. De tweede kaart geeft de situatie voor fijn stof (PM10) in 2005 weer. Rood zijn de wegvakken weergegeven die de grenswaarde voor etmaalwaarde overschrijden. Het aantal overschrijdingen voor PM10 is aanzienlijk minder dan voor NO2. Overschrijdingen komen voor in de gemeenten Leiden, Voorschoten, Oegstgeest, Katwijt en Lisse. Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-9 -

De verwachting voor de situatie in 2010 hangt af van een aantal effecten. Allereerst wordt verwacht dat de emissiegetallen en achtergrondconcentraties 4 afnemen. Ook door de landelijke maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit zal de situatie verbeteren. Verder kan als gevolg van nieuwe regelgeving, waarbij op grotere afstand van de weg mag worden getoetst, het aantal knelpunten afnemen. Daarentegen kan het volume van het verkeer toenemen. Het is van belang de RVMK in te zetten voor toetsing van de prognoses voor 2010 en 2015. Daarmee zal meer duidelijkheid worden verkregen in welke mate de knelpunten zullen afnemen. Op basis van een juiste inschatting van de knelpunten kunnen scenariostudies worden uitgevoerd met maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit en sanering van de knelpunten. Daarvoor zal het nodig zijn maatregelpakketten op kosteneffectiviteit te toetsen. Op basis van de voorlopige RVMK voor 2005 wordt verwacht dat NO2 bepalend zal zijn voor de treffen maatregelen. De wegvakken die in de bijlage paars zijn weergeven geven naar verwachting een ondergrens voor het aantal knelpunten. De rode wegvakken kunnen worden gezien als een bovengrens voor het aantal knelpunten. 2.4 Overige bronnen 2.4.1 Industrie Op basis van de rapportages luchtkwaliteit zijn er geen grote industriële bedrijven in Holland Rijnland. De bijdragen van de lokale bedrijvigheid aan de luchtkwaliteit wordt in de rapportages voor alle gemeente aangemerkt als verwaarloosbaar ten opzichte van de verkeersbijdrage. In de rapportages worden echter twee bedrijven genoemd als mogelijke bron binnen de gemeente Leiden en Zoeterwoude. Dit betreffen Heineken B.V. en EON. De jaaremissie NO 2 en emissieperiode staan in de tabel hieronder. Tabel 3: Overzicht bronnen Benaming Locatie Jaaremissie NO 2 [ton/jaar] Heineken B.V. Zoeterwoude 86,54 Continu EON Leiden 162,73 Continu Emissieperiode Volgens een opgave van de provincie Zuid Holland zijn er in de regio Holland Rijnland geen provinciale Wm-inrichtingen die significant bijdragen aan de luchtkwaliteit. Die komen alleen voor in de Rijnmond en de Drechtsteden. Alkemade, Hillegom en Noordwijk hebben aangegeven dat er binnen die gemeenten geen relevante bronnen voorkomen. Tevens zijn in een eerste screening ook in Oegstgeest, Teylingen en Leiderdorp geen overige bronnen vastgesteld. 4 Gemiddeld zal de achtergrondconcentratie afnemen. Het kan echter voorkomen dat van jaar tot jaar wisselen achtergrondconcentraties schommelen en ook wel eens hoger kunnen uitvallen. Het MNP heeft daar bij de publicatie van de laatste achtergrondconcentraties voor gewaarschuwd. 27 augustus 2006, versie 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 10 - MD-MO20060860

2.4.2 Landbouw en veeteelt Veeteeltbedrijven kunnen lokaal een bijdrage leveren aan de concentratie PM10. De bestaande landbouwbedrijven en glastuinbouwbedrijven in Holland Rijnland leveren hoogstwaarschijnlijk geen aanleiding om normoverschrijdingen te veronderstellen voor NO 2 en PM10. Deze bronnen zijn in de vaststelling van de knelpunten dan ook niet meegenomen. Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-11 -

3 PLANNEN IN BETEKENENDE MATE In Holland Rijnland zijn 7 plannen in betekenende mate : 5 kantoren- en bedrijventerreinen ontwikkelingen en 2 woningbouw ontwikkeling. Deze plannen leveren vanwege hun ligging in een potentieel knelpuntgebied mogelijk normoverschrijdingen. Daarnaast zijn er 3 infrastructurele plannen die in betekende mate zijn, maar ook als maatregel kunnen worden beschouwd. De plannen in betekenende mate zijn per categorie geïnventariseerd op grond van de criteria 5 die VROM heeft gegeven voor de plannen in betekenende mate, op grond van gegevens die de gemeenten hebben aangeleverd. Deze zijn hieronder kort beschreven. Het volledige overzicht is opgenomen in bijlage 2. Door de bijdrage van plannen in betekenende mate aan de heersende concentraties kunnen er nieuwe overschrijdingen ontstaan. Tabel 4: Plannen in betekenende mate in potentieel probleemgebied Gemeente Naam project Omvang Alkemade Braassemerland 2.500 woningen (in 25 jaar) Leiden Leeuwenhoek 62.400 m2 bvo kantoren, 279.000 m2 bedrijven (27,91 ha) Leiden Stationsgebied Stadszijde deel II 51.000 m2 bvo kantoorlocatie (5,1 ha) Leiden Haagse Schouwweg 60.000 m2 bvo kantoorlocatie Leiden Lammerschans 60.000 m2 bvo kantoren, 1.619 woningen, 66.000 m2 bvo overig Zoeterwoude Meerburg 73.000 m2 bvo kantoorlocatie Katwijk Locatie Valkenburg 5.000 woningen Tabel 5: Infrastructurele plannen 'in betekenende mate' gemeente Overige plannen (niet IBM geclassificeerd) Hillegom Verbinding N205/N206 ca. 25.000 mvt/etm Leiden Rijnlandroute n.t.b. Katwijk Noordelijke rondweg > 20.000 mvt/etm omvang Recent heeft VROM laten weten de grens plannen in betekenende mate- voor bedrijventerreinen te verlagen van 40 ha naar 15 ha. Daar is in deze opgave nog geen rekening gehouden. 5 Plannen die ten minste 3% van de grenswaarde toevoegen aan de feitelijke concentratie luchtverontreiniging. Dit is voor een aantal categorieën uitgewerkt: 2000 woningen, 40 ha bedrijventerreinen en 40.000 bvo kantooroppervlak. 27 augustus 2006, versie 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 12 - MD-MO20060860

4 MAATREGELEN EN KOSTEN In Holland Rijnland zijn vooral maatregelen nodig om de locale knelpunten tijdig te saneren. Waarschijnlijk zijn de generieke maatregelen voldoende om alle plannen in betekenende mate te kunnen salderen op Zuidvleugelniveau. Locale inspanning om een bijdrage aan de verbetering van de luchtkwaliteit te leveren is een voorwaarde om in het programma te kunnen participeren. 4.1 Maatregelen op drie niveau s Door de verschillende bestuurslagen zullen maatregelen genomen worden om de luchtkwaliteit te verbeteren en knelpunten op te lossen. Maatregelen rijk Het rijk heeft als generieke maatregelen bronmaatregelen vastgesteld voor voertuigen. Roetfilters voor dieselverkeer is daarvan de bekendste maatregel. Daarnaast wordt met geld en onderzoek ingezet op [brief prinsjesdagmaatregelen september 2005]: - vrachtverkeer: subsidie roetfilters en schone motoren - scheepvaart: schonere brandstof en motoren - landbouw: fijn stof uit stallen verminderen - personenverkeer: subsidie op schone personenwagens Daarnaast zijn er voornemens aanvullende maatregelen te treffen (Prinsjesdag+ pakket) waar naast o.a. bovengenoemde maatregelen ook de het prijsbeleid (kilometerheffing in 2012) en actieplan fijn stof voor de industrie en nog enkele andere maatregelen. Tevens gaat VROM nog uit van een beleidsrijk scenario waarin ook internationaal aanvullende inspanningen zijn opgenomen. Maatregelen provincie De provincie Zuid-Holland heeft een actieplan opgesteld. Daarin zijn een aantal generieke maatregelen voorgesteld. Deze maatregelen richten zich met name op wegverkeer. Locale maatregelen Op basis van de inventarisatie van knelpunten en maatregelen moet regionaal een Actieprogramma worden opgesteld. In zo n Actieprogramma zullen de benodigde acties van gemeenten en regio worden beschreven die nodig zijn om de resterende locale knelpunten op te lossen. De selectie van maatregelen zal plaatsvinden in de volgenden stappen: Voorselectie van maatregelen. Nadere uitwerking van maatregelen. Planning van de maatregelen en acties. Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-13 -

Er is een groot aantal locale maatregelen. Deze kunnen worden onderverdeeld in de volgende categorieën 6 : Generiek regionale maatregelen 1. Terugdringen personenverkeer 2. Terugdringen goederenverkeer 3. Schonere bussen Locatiespecifieke maatregelen 1.Doorstroming op het onderliggend wegennet 2.Het beïnvloeden van de maximumsnelheid op het OWN 3.Stimuleren van voertuigen obv milieukarakteristieken 4.Overdrachtsmaatregelen 5.Verbeteren doorstroming op het hoofdwegennet 6. Niet verkeersgebonden reducties In de volgende paragraaf worden maatregelen beschreven, waartoe is besloten op basis van de actieplannen van Leiden en Leiderdorp. De maatregelen voortkomend uit het vervolgonderzoek van CE voor Leiden bevindt zich in de besluitvormingsfase. De overige maatregelen die in dit Ontwerp Actieprogramma zijn opgenomen moeten worden beschouwd als een eerste aanzet voor mogelijke oplossingen van de locale knelpunten. In het vervolgtraject zullen deze verder worden uitgewerkt en onderzocht op kosteneffectiviteit en uitvoerbaarheid. De lijst moet ook nog niet als volledig worden beschouwd. 4.2 Overzicht specifieke maatregelen per knelpuntgemeente Naar aanleiding van de rapportages luchtkwaliteit 2005 zijn er drie gemeenten in Holland Rijnland die de verwachting hebben uitgesproken in 2010 niet te voldoen aan de normen uit het Besluit luchtkwaliteit. Deze gemeenten hebben een luchtkwaliteitplan opgesteld waarin wordt aangegeven op welke wijze binnen de gemeenten zal worden voldaan aan de grenswaarden binnen de gestelde termijnen. Voor Leiden zijn diverse maatregelen nader onderzocht in een vervolgstudie (rapportage CE) waar binnenkort besluitvorming over plaats zal vinden. Hieronder volgt een overzicht van de maatregelen uit de plannen van de gemeente Leiden en Leiderdorp. In het luchtkwaliteitplan van de gemeente Leiden wordt de verwachting uitgesproken dat in 2010 na uitvoeren van de vastgestelde maatregelen een aantal locaties zullen resteren waar de normen overschreden zullen worden. De Taskforce Luchtkwaliteit Leiden (TL 2 ) heeft een aantal additionele maatregelen uit het luchtkwaliteitplan als kansrijk geselecteerd. De gemeente heeft vervolgens CE gevraagd om voor deze maatregelen een nadere, waar mogelijk kwantitatieve effectbepaling uit te voeren en daarnaast ook kosten, juridische haalbaarheid en draagvlak in kaart te brengen. De betreffende maatregelen staan in Tabel 6 samen met de maatregelen uit het luchtkwaliteitspan van Leiderdorp. Leiden CE heeft de additionele maatregelen voor Leiden beoordeeld op basis van de volgende criteria: 6 Bron: Saneringstool: mogelijkheden om met regionaal generieke en locatiespecifieke beleidsmaatregelen de NO2 en PM10 normoverschrijdingen op te lossen, opgesteld door Goudappel Coffeng, kenmerk: DGP027 (BETA VERSIE/CONCEPT 1.0. 27 augustus 2006, versie 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 14 - MD-MO20060860

Inpasbaarheid, effect op knelpunten luchtkwaliteit 2010, neveneffecten, kosten, juridische haalbaarheid, realisatietermijn en maatschappelijk draagvlak. Uit de beoordeling van de maatregelen door CE volgt dat de maatregelen Tovergroen en LARGAS niet inpasbaar zijn in Leiden. Er zijn geen geschikte wegen waar aan de noodzakelijke verkeerskundige randvoorwaarden kan worden voldaan. De overige, wel inpasbare maatregelen dragen bij aan het reduceren van de luchtkwaliteitknelpunten in Leiden of geven lucht waardoor ruimte ontstaat voor ruimtelijke ontwikkelingen. Verhoudingsgewijs effectieve maatregelen zijn Groene golf en milieuzone vrachtverkeer. Dit zijn tevens kosteneffectieve maatregelen die snel (binnen een jaar) ingezet kunnen worden. De maatregel Nat reinigen lijkt ook bijzonder effectief voor PM 10, maar heeft zich in de stedelijke praktijk nog niet bewezen. Ook kleven hier nog nadelen aan omdat juist de kleinste deeltjesfractie niet worden aangepakt. De onderzochte maatregelen zijn echter individueel niet in staat om de luchtkwaliteitknelpunten in 2010 op te lossen. Een combinatie van maatregelen zal dit doel wel dichterbij brengen, maar waarschijnlijk nog onvoldoende om alle resterende knelpunten op te ruimen. Aangescherpt lokaal en bovenlokaal beleid is hiervoor noodzakelijk. Tabel 6: Overzicht maatregelen Leiden en Leiderdorp 7 Gemeente Leiden Stadsbrede maatregelen 1 Instellen van een milieuzone voor goederenwegvervoer eventueel in combinatie met het stimuleren van alternatieve distributieconcepten, met name de Stadsbox. 2 Toepassen concept VervoersPrestatie op Locatie (VPL) bij nieuwbouw en/of herstructureringsprojecten. 3 Differentiatie parkeertarieven naar milieuprestaties personenauto s. Maatregelen met voorbeeldfunctie 4 Schoon en zuinig gemeentelijk wagenpark. Locatiegebonden maatregelen 5 Toepassen groene golf op specifieke lokale wegen. 6 Toepassen Tovergroen voor vrachtwagens op specifieke lokale wegen. 7 Introductie concept LARGAS (LAngzaam Rijden GAat Sneller) op lokale wegen. 8 Ongelijkvloerse kruising Plesmanlaan. 9 Nat reinigen van lokale wegen. * Gemeente Leiderdorp Locatiespecifieke maatregelen 1 Omleiden verkeer met doorgaande bestemming via N445/N446 leiden (o.a. door infrastructurele aanpassingen) 2 Verbeteren fietsnetwerken (aansluiting op) OV 3 Verdiepte aanleg van A4 4 Aanleg nieuwe weg tussen Acacialaan en Smitweg in combinatie met vrachtwagenverboden op stukken * Deze maatregel is niet opgenomen in het Luchtkwaliteitplan, maar is door TL 2 later toegevoegd. Op basis van de resultaten van het onderzoek adviseert CE de gemeente Leiden om de volgende stappen te nemen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt naar: 7 Bron: Rapportage Lucht in Leiden, Beoordeling van additionele maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit in Leiden, uitgevoerd door CE. Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-15 -

invoeren no regret maatregelen ; nadere uitwerking overige lokale beleidmaatregelen; ondersteunen lobby aanscherping generieke bovenlokale maatregelen. No regret maatregelen De groene golf, milieuzone vrachtverkeer, schoon en zuinig gemeentelijk wagenpark en VPL zijn maatregelen die snel in gang gezet kunnen worden en reeds in 2007 hun beslag kunnen gaan krijgen. De groene golf werkt net zo goed op niet knelpuntlocaties en schept daarmee lucht. CE adviseert daarom deze maatregel op alle geïdentificeerde wegvakken toe te passen. De milieuzone en het gemeentelijk wagenpark zijn met elkaar verbonden vanwege de bepalingen in het Convenant Milieuzonering. In het collegeakkoord van de gemeente Leiden is al opgenomen dat de gemeente zich wil aansluiten bij het Convenant. Voor de milieuzone wordt geadviseerd om een eenvoudige uitvoering te kiezen ( bord en handhaving ) en in te zetten op een zone die de gehele stad betreft. Dit mede uit het oogpunt van de locatie van knelpunten die voor een deel buiten de singels liggen. Beide zaken moeten nog verder worden uitgewerkt. De maatregel VPL werpt niet op korte termijn vruchten af, aangezien het planontwikkelingen betreft die pas op de langere termijn aan de orde zijn. Het is wel zaak om de VPL-ontwerpmethodiek eigen te maken opdat deze straks kan worden toegepast door de stedelijke planontwerpers. In plaats van VPL kunnen eventueel ook andere methoden op het snijvlak van verkeerskundig en stedenbouwkundig ontwerp worden onderzocht c.q. ingezet ter verbetering van luchtkwaliteit. Nadere uitwerking overige lokale beleidmaatregelen Dit betreffen maatregelen waarvoor meer tijd genomen moet wordt alvorens te besluiten tot invoering. Differentiatie parkeertarieven naar milieuklasse zet als zelfstandige maatregel volgens CE weinig zoden aan de dijk en kan complex en kostbaar zijn in de uitwerking. Geadviseerd wordt om deze maatregel als onderdeel op te nemen in de reeds geplande herziening van het parkeerbeleid in de gemeente Leiden in totaliteit (tarieven, gebied, etc.). Een dergelijk breed ingestoken parkeermaatregel zal naar verwachting effectiever zijn om de luchtkwaliteit te verbeteren. Een aangescherpt algeheel parkeerregime inclusief differentiatie naar milieuklasse kan mogelijk ook als basis fungeren voor een eventuele toekomstige milieuzonering voor personenauto s. Deze maatregel is nu niet onderzocht, maar zou zeer effectief kunnen zijn om verkeersgerelateerde milieuproblematiek, waaronder luchtkwaliteit, aan te pakken. De neveneffecten, juridische houdbaarheid en maatschappelijk draagvlak moeten echter zorgvuldig geanalyseerd worden. Nat reinigen lijkt in potentie een zeer effectieve maatregel om de PM 10 knelpunten op te lossen. De maatregel bevindt zich echter nog in de proefperiode en ook is er nog geen passende standaard voor de uitvoeringsvorm. Daarnaast is er het punt van de resterende PM 2,5 fractie. Formeel gezien wordt aan de PM 10 -norm voldaan, maar uit gezondheidkundig perspectief zijn er twijfels. Geadviseerd wordt om deze maatregel in beraad te houden en de resultaten van de proeven te volgen. Ongelijkvloerse kruising Plesmanweg is een maatregel die vooral bedoeld is ter facilitering van het plangebied Leeuwenhoek in combinatie met een algehele doorstroming van het verkeer. De effectiviteit 27 augustus 2006, versie 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 16 - MD-MO20060860

voor het oplossen van het betreffende luchtkwaliteitknelpunt is echter twijfelachtig. De maatregel kan wel helpen om verergering van de problematiek in het geval van planontwikkeling, te voorkómen. Dit vereist een zorgvuldige positionering van deze maatregel. Lobby intensivering generiek bovenlokaal beleid Een belangrijk onderdeel van de gemeten concentratie op knelpunten bestaat uit achtergrondconcentratie. Dit geldt in het bijzonder voor knelpunten in de buurt van hoofdwegen / autosnelwegen zoals bijvoorbeeld het knelpunt Plesmanweg. Deze achtergrondconcentratie kan niet door het lokale beleid beïnvloed worden. Hiervoor zijn andere partijen nodig. Samen met andere gemeenten resp. regio s kan met name druk op de rijksoverheid worden uitgeoefend om generieke bovenlokale maatregelen, bijvoorbeeld beprijzing van autogebruik naar tijd en plaats ( rekening rijden ) daadwerkelijk in te voeren. Tabel 7: Maatregeladvies ambtelijke Task Force Leiden. Maatregel Uitvoerbaar in Leiden? Advies Stadsbrede maatregelen Instellen van een milieuzone voor goederenwegvervoer in combinatie ja Ja met alternatieve distributieconcepten. (no regret) Toepassen VervoersPrestatie op Locatie (VPL) bij ja Ja (her)ontwikkelingsprojecten. (no regret Differentiatie parkeertarieven naar milieuprestaties personenauto s. Ja wellicht in vervolg aanpak Maatregelen met voorbeeldfunctie Schoon en zuinig gemeentelijk wagenpark. Ja ja (no regret Locatiegebonden maatregelen Toepassen groene golf op specifieke lokale wegen. Ja ja (no regret Toepassen groene golf voor vrachtwagens ( Tovergroen ) op specifieke lokale wegen. Nee Introductie concept LARGAS (LAngzaam Rijden GAat Sneller) op specifieke lokale wegen. Nee Ongelijkvloerse kruising Plesmanlaan. Ja Nat reinigen van lokale wegen. Ja negatief advies Leiderdorp Uit de luchtkwaliteitrapportage voor Leiderdorp wordt de verwachting uitgesproken dat wanneer de plannen zoals genoemd in tabel 5 worden uitgevoerd in 2010 geen overschrijding van de grenswaarden van stikstofdioxide zal optreden. 4.3 Voorselectie van maatregelen Er is een groot aantal mogelijke maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit. In bijlage 5 is een groslijst weergegeven van mogelijke maatregelen. Daarbij is tevens een indicatie van de effectiviteit weergegeven. In absolute zin is de effectiviteit van maatregelen echter beperkt. Een enkele maatregel zal niet voldoende zijn om een knelpunt op te lossen. Veelal zal een pakket van maatregelen moeten worden samengesteld om de luchtkwaliteit voldoende te verbeteren. Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-17 -

Op basis van de groslijst van maatregelen en de geconstateerde knelpunten is een eerste voorselectie van maatregelen gemaakt in een ambtelijke workshop op 22 augustus j.l. Hierbij waren alle gemeenten van Holland Rijnland vertegenwoordigd. Deze voorselectie betreft een lijst van maatregelen die in ieder geval in het vervolgtraject moeten worden onderzocht. Uiteindelijk moet dit een set van maatregelen opleveren, waaruit per gemeente een selectie kan worden gemaakt ter verbetering van de luchtkwaliteit. Deze keuze zal in het definitieve Actieprogramma van Holland Rijnland worden opgenomen. Het is duidelijk dat gelet op de complexiteit van de problematiek en alle onzekerheden dit een dynamisch programma zal moeten worden dat regelmatig zal worden bijgesteld op basis van nieuwe informatie en resultaten van tussentijds ondezoek, binnen en buiten de regio. In een volgende fase zullen de mogelijke maatregelen verder worden uitgewerkt en zal de kosteneffectiviteit worden vastgesteld. Deze uitwerking zal bij voorkeur plaatsvinden op regionaal niveau, temeer omdat het onder meer een aantal maatregelen betreft die een regionale uitwerking hebben of waar afstemming in de keuze van maatregelen gewenst is. Bovendien kent de problematiek in de Holland Rijnland gemeenten duidelijke overeenkomsten. Daardoor kan dubbel onderzoek worden voorkomen door gemeenschappelijk onderzoek uit te voeren. In tabel 8 is een opsomming gegeven van de resultaten van de workshop. De gemeenten die in de tabel worden genoemd zijn vermeld ter indicatie. Als onderdeel van de uitwerking van de maatregelen zal ook de toepasbaarheid en het draagvlak voor implementatie per gemeente worden vastgesteld. De vermelding van de gemeenten in deze lijst is bedoeld ter vorming van een concreter beeld van de mogelijke maatregelen. Tabel 8: Eerste aanzet mogelijke maatregelen Holland Rijnland. Voorselectie van maatregelen Opmerkingen Mogelijke toepassing Effect 1 Mobiliteitsmanagement ++ a mobiliteitsdiensten verbeteren: Verbeteren OV richting kust Hillegom, Noordwijk beter/uitgebreider OV, meer treinen b aanleggen nieuwe infra (HOV) Bijvoorbeeld RGL en doortrekken Zuidtangent Katwijk, Noordwijk, Noordwijjkerhout 2 Vervoermanagement personen Autodate, stimuleren fietsverkeer Leiden, Hillegom, Katwijk, Voorschoten, Lisse, Zoeterwoude, Katwijk +/- 3 Bevorderen fietsverkeer + a b verbeteren fietsinfrastructuur: vrijliggend pad (+/- verlichting) fietsparkeervoorzieningen bij buurtcentra, in stadscentra,bij bedrijven, bij OV-haltes Ook OV fiets Leiden, Hillegom, Katwijk, Voorschoten, Lisse, Zoeterwoude, Katwijk Hillegom, Noordwijk, Lisse, Zoeterwoude, Katwijk 4 Transferbevordering (P&R, transferia) + aanleg transferium In combinatie met OV voor toerisme naar strand en bollen Hillegom, Noordwijk, Katwijk 5 Parkeerbeleid Met regionale afstemming Hillegom, Noordwijk, Leiden, Hillegom, Katwijk, Voorschoten +(+) 27 augustus 2006, versie 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 18 - MD-MO20060860

6 Stedelijke distributie Gebruik van de grachten Leiden, Hillegom, Katwijk, Voorschoten +/- 7 Milieuzonering vrachtverkeer in binnensteden Met regionale afstemming Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten ++ 8 Milieuzonering personenauto's in binnensteden Autovrije zones Leiden, Hillegom, Katwijk, Voorschoten ++ 9 Routering Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten ++ 10 LARGAS Hillegom, Noordwijk + 11 Inzetten, aanpassen of optimaliseren VRI's +/- aanpassing bestaande VRI: programmatuur en/of detectie Met snelheidadvies Hillegom, Noordwijk 12 VRI: Tovergroen +/- optimaliseren In combinatie met tovergroen Hillegom, Noordwijk, Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten 13 Schoner gemeentelijk wagenpark Leiden, Hillegom, Katwijk, Voorschoten +/- 14 Groene concessie - bussen Ligt bij de provincie Alle gemeenten +/++ 15 Infrastructuur a Verdiepte ligging N206 Katwijk b Ringweg Noord en Zuid Katwijk c Ontsluitingsweg Flora op A44 Katwijk, Oegstgeest Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit 27 augustus 2006, versie 3 MD-MO20060860-19 -

COLOFON Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit MD-MO20060860 Opdrachtgever : Holland Rijnland/Milieudienst West Holland Project : Ontwerp Actieprogramma Holland Rijnland Dossier : A2836-01.002 Omvang rapport : 20 pagina's Auteur : Caroline Winkelhorst, Rik van Haaren Bijdrage : Sander Teeuwisse Projectleider : Rik van Haaren Projectmanager : Hanneke van der Ven Datum : 27 augustus 2006 Naam/Paraaf : 27 augustus 2006, versie 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 20 - MD-MO20060860

Ruimte en Mobiliteit Laan 1914 nr. 35 3818 EX Amersfoort Postbus 1132 3800 BC Amersfoort T (033) 468 20 00 F (033) 468 28 01 E info@dhv.nl www.dhv.nl

BIJLAGE 1 Totaaloverzicht knelpunten wegen Tabel 9: Knelpunten wegen (inclusief kilometer overschrijdingslengte) Gemeente Weg 2005 Weg 2005 NO 2 jm [µg/m 3 ] PM10 24- gem. [# dagen] Alkemade Alkemadelaan 1 (A4-Floraweg) 44 Alkemadelaan 2 (Floraweg- de 45 Lasso) N445-1 (A4- Ripselaan) 45 Lengte [m] 1250 0 Katwijk Hoorneslaan O 44 Zeeweg O 43 Ambachtslaan 40 Brouwerstraat 45 Molentuinweg 42 Oegstgeesterweg/Smidstraat 45 Sandtlaan W 42 Valkenburgseweg 41 Zeeweg O 46 Brouwerstraat 49 Laan van Verhof 45 Oegstgeesterweg/Heerenburch 42 Oegstgeesterweg/Smidstraat 49 Rijnsburgerweg Z 43 Sandtlaan O 45 Voorschoterweg bij A44 42 Lengte [m] 4700 725 Leiden concentratie groter dan 50 Churchillaan 1 (Haagweg- 5 41 Meilaan) Haagse Schouwweg 41 Europalaan 41 Hoge Rijndijk 4 (Leiderdorpsebrug 49 Haagse Schouwweg 49 A4) Langegracht 1 (Lammermarkt 40 Hoge Rijndijk 3 (Kanaalweg 40 Klokpoort) Leiderdorpsebrug) Plesmanlaan 1 (A44 Haagse 52 Hoge Rijndijk 4 (Leiderdorpsebrug- 52 Schouwweg) A4) Plesmanlaan 2 48 Hooigracht 48 (Haagse Schouwweg - Einsteinweg) Willem de Zwijgerlaan 1 61 Langegracht 1 (Lammermarkt 61 (Schipholweg Marnixstraat) Klokpoort) Willem de Zwijgerlaan 4 42 Molenwerf 42 (IJsselmeerlaan Zijlbrug) Leiden-binnenstad concentratie tussen 40-43 Morsweg 43 Breestraat 56 Plesmanlaan 1 (A44- Haagse 56 Schouwweg) Ir. Driessenstraat 49 Plesmanlaan 2 (Haagse Schouwwg- Einsteinwg) 49 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit bijlage 1 MD-MO20060860-1 -

Kort Rapenburg 41 Plesmanlaan 3 (Einsteinwg 41 Darwinwg) Morssingel 2 (rotonde Stationsplein 42 Schuttersveldweg 42 Morsweg) Oosterkerkstraat 54 W. de Zwijgerlaan 1 (Schiphol- 54 Marnixstraat) Stationsplein 39 W. de Zwijgerlaan 2 (Marnixstraat- 39 Kooilaan) Witte Singel 56 W. de Zwijgerlaan 3 (IJsselmeerln 56 Zijlbrug) Leiden-binnenstad concentratie tussen 43-47 Geregracht Herensingel 2 (Kooilaan Lage Rijndijk) Langegracht 2 (Klokpoort-Oude Herengracht) Levendaal Morssingel 1 (Plesmanlaan rotonde Stationsplein) Nieuwe Beestenmarkt Schipholweg (tunnel: Dellaertweg- Plesmanlaan) Stationsweg Zijlsingel Leiden-binnenstad concentratie tussen 47-50 Hooigracht/Klokpoort/Pelikaanstraat Molenwerf Morsweg Schipholweg (Dellaertweg W. de Zwijgerlaan) Schuttersveldweg Leiden-Boerhavedistrict concentratie tussen 40-43 Rijnsburgerweg Bargelaan Leiden-Boerhavedistrict concentratie tussen 43-47 Oegstgeesterweg Leiden-Bos- en Gasthuisdistrict concentratie tussen 40-43 Haagweg Vijf Meilaan Leiden-Bos- en Gasthuisdistrict concentratie tussen 43-47 Voorschoterweg 1 (Churchilllaan Europaweg) Vrijheidslaan Leiden-Bos- en Gasthuisdistrict concentratie tussen 47-50 Churchilllaan Europaweg Leiden-Merenwijk concentratie tussen 40-43 bijlage 1 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 2 - MD-MO20060860

Gooimeerlaan IJsselmeerlaan Ketelmeerlaan Leiden- Morsdistrict conentratie tussen 43-47 Dr. Lelylaan Leiden- Morsdistrict conentratie tussen 47-50 Plesmanlaan 3 (Einsteinweg Darwinweg) Leiden-Noord concentratie tussen 40-43 Dellaertweg Leiden-Noord concentratie tussen 43-47 Kooilaan Leiden-Noord concentratie tussen 43-47 W.de Zwijgerlaan 3 (Kooilaan IJsselmeerlaan) Leiden-Noord concentratie tussen 47-50 W. de Zwijgerlaan 2 (Marnixstraat Kooilaan) Leiden-Roodenburger-district concentratie tussen 40-43 Herenstraat Kanaalweg Lammenschansplein Leiden-Roodenburger-district concentratie tussen 43-47 Hoge Rijndijk 2 (Burggravenlaan Kanaalweg) Leiden-Roodenburger-district concentratie tussen 47-50 Hoge Rijndijk 1 (Plantagelaan Burggravenlaan) Hoge Rijndijk 3 (Kanaalweg Leiderdorpsebrug) Lammenschansweg Willem v/d Madeweg Leiden-Stevenshof concentratie tussen 40-43 Stevenshofdreef Leiden-Stevenshof concentratie tussen 43-47 Leidseweg/Vinkweg Lengte [m] 39000 12530 Leiderdorp Mauritssingel 53 Mauritssingel 44 Ericalaan 54 Ericalaan 46 Acacialaan 48 Vd Valk boumanweg 1 (P. 48 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit bijlage 1 MD-MO20060860-3 -

Snoepweg-Laan van Ouderzorg) N445_1 (Verl. W. de Zwijgerlaan- 42 Engelendaal) N445_3 (Dwarswetering N446) 41 Persant Snoepweg 1 44 (gemeentegrens- vd Valk Boumanweg) Persant Snoepweg 2 (vd Valk 44 Boumanweg-Voorhof) Persant Snoepweg 3 (Voorhof- A4) 43 S. Smitweg 2 (Hoogmadeseweg 40 A4) A4 (wegrand thv Ziekenhuis) 42 Lengte [m] 6970 630 Oegstgeest Oegstgeesterweg 44 Rijnsburgerweg 49 Rijnzichtweg 1 48 Rijnzichtweg 2 44 Gevesstraat 43 Leidsestraat 45 Dorpsstraat 41 President Kennedylaan 40 Laan van Oud Poelgeest 2 43 Lengte [m] 4780 0 Teylingen N208 (Hoofdstraat/3 e Poellaan) 50 N208 (Hoofdstraat/3 e Poellaan) 39 N443 (Jacoba van 41 Beierenweg/Teylingerlaan) N208 (A44/Parklaan) 43 N444 (A44/Herenstraat) 41 Lengte [km]?? Voorschoten Papelaan-West 40 Leidseweg 4 (Voorschoterweg- 41 Mozartlaan) Lengte [m] 2530 0 Zoeterwoude Hoge Rijndijk 1 (A4-Ln. Goede 49 Hoge Rijndijk 1 (A4-Ln. Goede 39 Herder) Herder) Hoge Rijndijk 2 (Ln. Goede Herder- 47 Industrieweg 47 Oranjelaan) Hoge Rijndijk 3 (Oranjelaan- Burg. 44 Smeetsweg) Hoge Rijndijk 4 (Burg. Smeetsweggemeentegrens)) 49 Burg. Smeetsweg 1 (Hoge Rijndijk- 42 Industrieweg) Burg. Smeetsweg 2 (Industrieweg- 44 N11) Industrieweg 58 Lengte [m] 5570 970 bijlage 1 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 4 - MD-MO20060860

Overschrijding grenswaarde NO 2 tussen 40-43 µg/m 3 Overschrijding grenswaarde NO 2 tussen 43-47 µg/m 3 Overschrijding grenswaarde NO 2 tussen 47-50 µg/m 3 Overschrijding plandrempel NO 2 (> 50 µg/m 3 ) Overschrijding grenswaarde PM10 etmaalgemiddeld Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit bijlage 1 MD-MO20060860-5 -

BIJLAGE 2 Overzicht in betekenende mate plannen Tabel 10: Plannen in betekenende mate in potentieel probleemgebied gemeente naam project omvang 2.000 woningen netto Alkemade Braassemerland 2.500 woningen (in 25 jaar) 40.000 m2 BVO kantoor etc. Leiden Leeuwenhoek 62.400 m2 bvo kantoren, 279.000 m2 bedrijven (27,91 ha) Leiden Stationsgebied Stadszijde deel II 51.000 m2 bvo kantoorlocatie (5,1 ha) Leiden Haagse Schouwweg 60.000 m2 bvo kantoorlocatie Leiden Lammerschans 60.000 m2 bvo kantoren, 1.619 woningen, 66.000 m2 bvo overig Zoeterwoude Meerburg 73.000 m2 bvo kantoorlocatie Katwijk Locatie Valkenburg 5.000 woningen Tabel 11: Infrastructurele plannen in betekenende mate gemeente Overige plannen (niet IBM geclassificeerd) Hillegom Verbinding N205/N206 ca. 25.000 mvt/etm Leiden Rijnlandroute? Katwijk Noordelijke rondweg > 20.000 mvt/etm omvang Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit bijlage 2 MD-MO20060860-1 -

BIJLAGE 3 Knelpunten op basis van de rapportages luchtkwaliteit bijlage 3 Holland Rijnland/Ontwerp Actieprogramma luchtkwaliteit - 2 - MD-MO20060860