Foto: www.voordejeugd.nl het persoonsgebonden budget verandert wat betekent dit voor u? tweede druk februari 2015
Overheveling pgb naar gemeenten Een persoonsgebonden budget (pgb) is een bedrag waarmee u zelf uw zorg kunt regelen en inkopen. Sinds 1 januari 2015 hebben alle gemeenten door wetswijzigingen er taken bij gekregen, zoals de Awbz begeleiding, Beschermd wonen en Jeugdhulp. Ontvangt u hiervoor een pgb, dan werd dat in 2014 nog geregeld door het Zorgkantoor, maar vanaf 1 januari 2015 is dit overgenomen door de gemeente. Pgb s vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) werden al geregeld door de gemeente en dat blijft ook zo. Meer doen met minder geld Ook in 2015 blijven pgb s beschikbaar. De gemeente krijgt van het Rijk wel veel minder geld om deze taken uit te voeren. Daarom heeft de gemeente nieuwe pgb-regels opgesteld. In deze folder leest u welke landelijke regels er zijn en welke keuzes de gemeente Epe heeft gemaakt. Meer informatie vindt u ook op: www.epe.nl In deze folder leest u meer over de veranderingen rondom het pgb, en wat dat voor u als inwoner van de gemeente Epe betekent. 2
Visie gemeente Epe De basisprincipes van het sociaal beleid in de gemeente Epe zijn zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid. Binnen dit kader ziet de gemeente Epe het pgb als een waardevol instrument om zorg op maat te realiseren waarbij de eigen regie van mensen zoveel mogelijk in stand blijft. Vraaggericht Met een pgb is het mogelijk de zorg te laten draaien om het leven, in plaats van het leven om de zorg. De gemeente ziet dat het pgbhouders beter lukt om hulp in te kopen die exact aansluit bij de persoonlijke behoeften, wensen en voorkeuren. Door een pgb aan te bieden realiseert de gemeente bovendien meer keuzevrijheid. Mantelzorgondersteunend Met het pgb kan hulp worden ingekocht die aansluit bij de wensen en voorkeuren van de mantelzorger. Dit is belangrijk om overbelasting van mantelzorgers te voorkomen en het mogelijk te maken dat mantelzorgers werk en zorgtaken kunnen blijven combineren. Innovatief De gemeente wil innovatie in de zorg realiseren. Dit betekent meer kortdurende hulp die gericht is op het aanleren van vaardigheden en zelfhulp, maar ook het mogelijk maken dat mensen het maximale uit zichzelf kunnen halen en midden in de maatschappij staan. De drijvende kracht achter deze vernieuwing zijn vaak cliënten/ouders/ vertegenwoordigers zelf. Met het pgb hebben zij een middel in handen om dit te realiseren. Wel is het van belang dat de kwaliteit van de hulp voldoende geborgd is. 3
Foto: www.voordejeugd.nl Landelijke pgb-regels In de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015 staan de volgende pgb-regels die gelden voor alle gemeenten in Nederland. Voorwaarden U krijgt alleen een pgb als u kunt aangeven waarom zorg in natura niet geschikt is voor u. Ook moet u (of uw vertegenwoordiger) een pgb kunnen beheren (hulp inkopen, hulpverleners aansturen). Bovendien moet de hulp die u inkoopt goed en veilig zijn en bijdragen aan het gewenste resultaat. Voldoet u niet aan bovengenoemde voorwaarden, dan kan de gemeente beslissen om geen pgb te verstrekken. Daarnaast mogen gemeenten zelf bepalen onder welke voorwaarden een pgb mag worden gebruikt om hulp door het sociale netwerk (= informele hulp) uit te betalen. Ook kunnen ze hiervoor een maximum tarief bepalen. Eigen bijdrage Als u een eigen bijdrage moet betalen voor de ingekochte hulp (maatwerkvoorzieningen), dan ontvangt u daarvoor een factuur van het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Zij houden in de gaten dat u niet teveel aan eigen bijdrage betaalt voor de hulp die u of andere gezinsleden ontvangen. U mag het pgb vanaf 1 januari 2015 overigens niet meer gebruiken voor het betalen van de eigen bijdrage. Meer informatie vindt u op: www.hetcak.nl Ouderbijdrage Op grond van de Jeugdwet kunnen geen eigen bijdragen worden opgelegd. Er kan wel sprake zijn van een ouderbijdrage als een jeugdige jeugdhulp met verblijf buiten het gezin krijgt of in een justitiële jeugdinrichting verblijft. Ook de ouderbijdrage wordt berekend en geïnd door het CAK. Meer informatie vindt u op: www.hetcak.nl 4
Trekkingsrecht Sinds 1 januari 2015 beheert de Sociale Verzekeringsbank (SVB) uw pgb en betaalt op uw verzoek de hulpverleners. U bepaalt zelf welke hulpverleners dat zijn. U krijgt het geld dus niet langer op uw eigen rekening gestort. Dit heet trekkingsrecht en wordt in heel Nederland ingevoerd. Meer informatie vindt u op: www.svb.nl/pgb Overgangsrecht In de Jeugdwet en in de Wmo is een overgangsperiode opgenomen van maximaal 1 jaar en voor beschermd wonen 5 jaar. Als uw indicatie in 2015 nog doorloopt, dan behoudt u uw pgb tot het moment dat deze afloopt, maar uiterlijk tot en met 31 december 2015. De hoogte van uw pgb blijft tijdens deze periode ongewijzigd tenzij uw situatie wijzigt of wanneer u zelf aangeeft dat deze naar beneden kan worden bijgesteld. Foto: www.voordejeugd.nl 5
Keuzes gemeente Epe In dit hoofdstuk lichten we de belangrijkste keuzes uit de notitie Het persoonsgebonden budget in de Wmo en de Jeugdwet 2015 toe. Pgb een bewuste keuze Tijdens het Gesprek 1 licht de Wmo-consulent of de medewerker van het CJG u, bij een maatwerkvoorziening/individuele voorziening in over de mogelijkheid van een pgb. Wanneer u kiest voor een pgb vinden wij het belangrijk dat u dit bewust doet. Wij willen daarom van u horen waarom u kiest voor een pgb en waarom de aangeboden zorg in natura niet geschikt is voor u. Ook willen wij dat u weet welke taken en verantwoordelijkheden u krijgt met het pgb. Het gaat dan niet alleen om het beheren van het geld, maar ook over het maken en op papier zetten van afspraken met uw hulpverlener(s). Regie voeren noemen we dat. Afspraken hierover worden vastgelegd in een persoonlijk ondersteuningsplan (Wmo) of gezinsplan (Jeugd). Regie voeren Een pgb wordt verstrekt als een pgb-houder of zijn vertegenwoordiger: de keuze voor een pgb motiveert; de kwaliteit van de ingekochte voorzieningen voldoende geborgd is; voldoende in staat is op verantwoorde wijze vorm te geven aan het pgb; regie kan voeren. Als u kiest voor een pgb willen wij van u weten welke hulp u gaat inkopen en met welk doel. Hierover maken we afspraken met u. Vervolgens bekijken we of u zelf de regie kunt voeren over het pgb. Als u dit zelf niet kunt, dan kunt u iemand uit uw netwerk of uw wettelijke vertegenwoordiger vragen om deze rol op zich te nemen. U mag uw pgb niet gebruiken om deze vertegenwoordiger te betalen. Als u zelf of iemand uit uw omgeving de regierol niet kan vervullen, dan komt u niet in aanmerking voor een pgb. Hierop kan een uitzondering gemaakt worden als er geen passende zorg in natura gecontracteerd is. In sommige gevallen komt het voor dat de regievoerder ook de hulp verleent. In de toekomst staan we dit alleen in bepaalde situaties toe, bijvoorbeeld als ouders of een partner betaalde hulp verlenen. Wij willen zoveel mogelijk voorkomen dat rollen door elkaar lopen. Als u een pgb-bureau inzet voor de regierol, komen deze kosten voor uw eigen rekening. 1 In het Gesprek gaat een Wmo-consulent of CJG-medewerker met u of uw gezin (en eventueel uw mantelzorger, vertegenwoordiger of familie) in gesprek over uw vraag om hulp op het gebied van zelfredzaamheid & participatie of opgroeien & opvoeden. In het Gesprek kijken we of u zelf al oplossingen heeft gezocht en/of u over een sociaal netwerk beschikt dat u (tijdelijk) kan helpen. Ook bekijken we of uw vraag om hulp opgelost kan worden door algemene of collectieve voorzieningen in te zetten, of dat inzet van vrijwilligers hierin kan voorzien. Er kan sprake zijn dat er uiteindelijk (ook) individueel maatwerk (overige voorziening) nodig is. Na of tijdens het Gesprek wordt er gezamenlijk een persoonlijk ondersteuningsplan (Wmo) of een gezinsplan (jeugd) opgesteld. 6
Waar kan ik mijn pgb voor gebruiken? Een pgb kan zowel binnen de Jeugdwet als de Wmo gebruikt worden voor vrijwel alle maatwerkvoorzieningen/individuele voorzieningen. Dit zijn voorzieningen die op u als persoon zijn afgestemd. Bijvoorbeeld een hulpmiddel, een vervoersvoorziening, dagbesteding of één-op-één ondersteuning. U kunt het pgb niet gebruiken voor algemene voorzieningen in de gemeente of in de wijk. Dat zijn diensten of activiteiten die voor iedereen toegankelijk zijn, zoals een boodschappendienst of een activiteit bij een buurthuis. Uitgesloten van pgb Wettelijk zijn onderstaande zaken uitgesloten: bemiddeling jeugdzorgplus jeugdbescherming jeugdreclassering collectief vraagafhankelijk vervoer Daarnaast sluit de gemeente Epe de volgende zaken uit: administratie coördinatie crisishulp/opvang pleegzorg Zwaardere hulp Als u zwaardere hulp met een pgb inkoopt, dan kijken we naar hoe de regierol is ingevuld en naar de kwaliteit van de ingekochte hulp. We onderzoeken of de hulp die u zelf wilt regelen u echt helpt om de afgesproken resultaten te behalen. Bij twijfel kennen we geen pgb toe. Formele en informele hulp Een hulpverlener is een formele hulp als deze als zorgverlenende organisatie staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, in het Kwaliteitsregister Jeugd, in het BIGregister of als ZZP-er over een VAR-verklaring beschikt en geen familielid is. Informele hulp is hulp uit het eigen sociale netwerk. Deze kan geboden worden door een mantelzorger of vrijwilliger. Voor het inkopen van hulp van iemand uit uw directe omgeving gelden wel aanvullende regels (zie hoofdstuk mantelzorg ). Als u erover denkt om hulp in te kopen bij een aanbieder die ook zorg in natura levert, dan dient u de keuze voor pgb goed te motiveren. 7
Uitruil Als u vindt dat uw hulpen taken van elkaar kunnen overnemen, dan mag dit. Dit noemen we uitruil. Uitruil tussen functies is alleen mogelijk als hierover afspraken zijn gemaakt in het persoonlijk ondersteuningsplan of gezinsplan. Vooraf worden met u afspraken gemaakt over de bestedingsvrijheid van het pgb en de maximale inzet van het pgb in een bepaalde periode. Uitruil mag niet als vooraf is besproken en vastgelegd dat dit niet is toegestaan. Zo mogen alleen erkende therapeuten en professionele zorgverleners bepaalde gespecialiseerde ondersteuning leveren. Deze zorg mag niet door iemand uit uw directe omgeving (mantelzorger) worden overgenomen. Ook kunt u een pgb voor een scootmobiel niet inzetten voor dagbesteding Kwaliteitseisen U bent zelf verantwoordelijk voor het inkopen van kwalitatief goede hulp. Zolang de kwaliteit van de hulp volgens de Wmoconsulent of de CJG-medewerker gewaarborgd is, is er maximale keuzevrijheid. De pgb-houder maakt zelf afspraken met een hulpverlener over de prestaties. Wij vinden het belangrijk dat de professionele hulpverlener werkt volgens een bepaalde standaard, uw rechten respecteert en uw veiligheid in acht neemt. Goede hulp is afgestemd op uw behoeften en op eventuele andere hulp die u ontvangt. Is de kwaliteit van de geboden hulp onvoldoende, dan kan het pgb stop gezet worden. Er worden steekproefsgewijs controles uitgevoerd. Oneigenlijk gebruik en misbruik We willen ervoor zorgen dat pgb s op een juiste manier gebruikt worden. Daarom treffen we een aantal maatregelen. We letten erop dat u goed geïnformeerd bent over het pgb en de taken en de verantwoordelijkheden die daarbij horen. Wij willen dat u weet waaraan u begint en wat de regels zijn. 8
Mantelzorg Mantelzorgers zijn onmisbaar. Veel mensen kunnen niet zelfstandig wonen zonder hulp van een mantelzorger. De laatste jaren worden mantelzorgers steeds vaker betaald uit een pgb. Dit terwijl ze vroeger deze hulp voor niets leverden. Om ook in de toekomst het pgb te kunnen blijven verstrekken, moet de gemeente kritisch kijken naar welke hulp met een pgb mag worden ingekocht. Hiervoor heeft de gemeente regels opgesteld. 8-uurs norm Wij gaan ervan uit dat een mantelzorger meestal in staat is om langdurig 8 uur per week hulp te geven zonder dat daar een vergoeding tegenover staat. Voor uitwonende mantelzorgers is dit 4 uur per week. Dit betekent concreet dat u bij 12 uur mantelzorg per week er 4 uur mag vergoeden (bij uitwonende mantelzorgers mag u in dit voorbeeld 8 uur per week vergoeden). Het is belangrijk dat we in de gaten houden dat mantelzorgers niet overbelast raken. Wij willen hen zoveel mogelijk in staat stellen om hun werk, het (eigen) huishouden en de (mantel)zorgtaken te kunnen blijven combineren. Samen met u wordt bekeken of de hulp uit uw directe omgeving in aanmerking komt voor betaling uit uw pgb. Hierbij staat uw persoonlijke en/of gezinssituatie centraal. Mantelzorg en uitkering Mantelzorgers met een uitkering komen niet in aanmerking voor betaling uit het pgb. Indien wenselijk kunnen er afspraken over behoud van de uitkering gemaakt worden. Tevens is het uitbetalen van een pgb aan informele hulp gemaximeerd op de bijstandsnorm. Daarop maken we een uitzondering in het geval de mantelzorgtaken niet door iemand anders kunnen worden overgenomen. In dat geval mag de mantelzorger wel inkomen uit het pgb ontvangen. Mantelzorg geen verplichting Mensen in uw omgeving zijn overigens niet verplicht om mantelzorg te bieden. Als zij dit niet willen of kunnen, dan kunt u professionele hulp aanvragen. Van mensen wordt wel verwacht dat zij gebruikelijke hulp aan elkaar verlenen. Gebruikelijke hulp is de normale dagelijkse hulp van gezinsleden en huisgenoten aan elkaar. Bijvoorbeeld zorgdragen voor het huishouden of voor de kinderen. 9
Financiële regels Tarieven Het pgb voor formele hulp bedraagt 100% van het zorg in natura tarief. Dit is ook het maximale tarief dat per uur gedeclareerd mag worden. Het pgb voor informele hulp bedraagt 75% van het zorg in natura tarief met een maximum van 20,- per uur (individueel) en maximaal 30,- per etmaal (kortdurend verblijf). De zorg in natura tarieven voor jeugd en volwassenen (Wmo) verschillen. Als de hulp die u wilt inzetten met een pgb duurder is dan zorg in natura, dan moet u zelf het verschil bijleggen. Salarisadministratie U kunt uw salarisadministratie gratis uitbesteden aan de Sociale Verzekeringsbank (SVB) wanneer u wettelijk verplicht bent een salarisadministratie te voeren. U bent dit verplicht wanneer een zorgverlener vier of meer dagen voor u werkt. U bent niet wettelijk verplicht een salarisadministratie bij te houden als: u een zorgovereenkomst heeft met een zorgverlener die maximaal drie dagen per week voor u werkt of u een zorgovereenkomst heeft met uw partner, een familielid of een freelancer. Geen vrij besteedbaar bedrag Bij nieuwe pgb s ontvangt u geen vrij besteedbaar bedrag. U kunt alleen de kosten voor hulp declareren. Met de hulpverleners die deze hulp leveren, heeft u een zorgovereenkomst gesloten. Deze zorgovereenkomst moet zijn goedgekeurd door zowel de Wmoconsulent of medewerker CJG als de SVB. We stellen de modelzorgovereenkomsten die de SVB gebruikt verplicht. Eenmalige uitkering Als het pgb per direct wordt stopgezet, kunt u de zorgverlener een eenmalige uitkering geven als het budget dit toelaat. Deze eenmalige uitkering bedraagt maximaal één gemiddeld maandloon, berekend over de laatste 3 gewerkte maanden. Reiskostenvergoeding Uit het pgb mag een reiskostenvergoeding betaald worden aan de hulpverlener. Hierbij gaat het om reiskosten vanaf 6 kilometer tot maximaal 150 kilometer per hulpverlener per keer. De vergoeding bedraagt 0,19 per kilometer. Meer informatie vindt u op www.svb.nl 10
Wat gebeurt er in 2015? Overgangsrecht In 2015 geldt overgangsrecht. Dit betekent dat zowel voor de Jeugdwet als de Wmo 2015 gemeenten in 2015 verplicht zijn zorg bij bestaande Jeugd- en Awbz-indicaties te continueren tot uiterlijk 1 januari 2016 of tot de einddatum van de indicatie in 2015. Voor de Jeugdwet geldt daarbij ook dat cliënten recht hebben op continuering van de zorg bij dezelfde aanbieder. Dit geldt ook voor reeds afgegeven persoonsgebonden budgetten. De gemeente Epe heeft ervoor gekozen om in 2015 ruimte te bieden aan huidige pgbaanbieders om zich te contracteren als zorg in natura aanbieder (bijvoorbeeld zorgboerderijen). Dit geldt voor zowel maatwerkvoorzieningen Wmo als individuele voorzieningen Jeugd. Geen overgangsrecht oude Wmo In de nieuwe Wmo 2015 is geen overgangsrecht opgenomen voor oude Wmo-cliënten (bijvoorbeeld mensen die nu een pgb voor huishoudelijke hulp ontvangen). Tot het moment dat de gemeente (Wmo-consulent) met u in gesprek gaat en een nieuw aanbod, al dan niet in de vorm van een persoonsgebonden budget, door u is aanvaard, blijven de condities van het bestaande pgb gelden zolang deze indicatie loopt. Indien de uitkomst mocht leiden tot een afbouw van de huishoudelijke hulp, wordt een overgangsperiode van maximaal zes maanden afgesproken. Het overgangsjaar wordt als volgt ingevuld: De gemeente informeert nieuwe en bestaande pgb-houders over de gewijzigde pgb-regels; Overgangscliënten Awbz met een pgb zullen gevraagd worden om informatie over de gewenste invulling van de hulp aan te leveren; Aan alle overgangscliënten zullen de nieuwe gemeentelijke maximum pgb uurtarieven worden gecommuniceerd; Aan alle overgangscliënten zal helder worden gecommuniceerd over wat wel en niet voor pgb in aanmerking komt. Op deze wijze willen we oneigenlijk gebruik voorkomen; De gemeente toetst administratief zo veel mogelijk vooraf of de CIZ-indicatie in overeenstemming is met de gesloten arbeidsovereenkomsten de nog geldende Awbz regels; Wmo-consulenten of medewerkers van het CJG gaan met alle pgb-houders (nieuwe en bestaande cliënten) in 2015 in gesprek. Bij nieuwe cliënten wordt direct geïnvesteerd in controle vooraf. Op basis van signalen van misbruik en oneigenlijk gebruik zullen gesprekken eerder worden ingepland en zal de hoogte van het pgb eventueel worden bijgesteld; Overstappen naar zorg in natura: Er is een aantal mensen dat noodgedwongen is uitgeweken naar een pgb. Soms omdat de benodigde zorg in natura niet beschikbaar was of omdat zij hiertoe zijn aangemoedigd door een aanbieder. Pgb-houders die vanaf 1 januari 2015 willen overstappen op zorg in natura zullen gefaciliteerd worden in het maken van deze overstap. 11
Contact Vragen over het pgb voor volwassenen? Klant Contact Centrum (KCC) van de gemeente Epe bereikbaar via het algemene telefoonnummer 14 0578 (zie ook www.epe.nl) Vragen over het pgb voor jeugdigen? Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG): telefoonnummer 0578-720000 (zie ook www.cjgepe.nl) www.spectrumelan.nl