CD-ROM Balanslezen 2000 1999 e vaste activa sgebouwen 89281 98967 Groepsvermogen 191016 142273 nes 268378 252094 Leningen 65300 100500 ge vaste activa 11703 10708 Egalisatierekening WIR 536 a in bestelling 6783 26411 Risicodragend vermogen 256316 243309 376145 388180 nciële vaste activa Voorzieningen lnemingen 82 65 Latente belastingverpl. 17487 1891 dering op deelnemingen 350 782 Reorganisatiekosten 20537 1348 erige vorderingen 1212 373 Pensioen- en vutverpl. 6292 749 1644 1220 Milieu 22324 223 66640 622 oorraden Langlopende schulden Grond- en hulpstoffen 23388 36514 Onderhanden werk 23426 19359 Leningen 44470 4 G reed produkt 194 2976 Bankiers 3 47008 58849 Overige schulden 12955 1 57425 1 Hoe is uw balans ingedeeld? Hoe interpreteert u afzonderlijke balansposten? Hoe komt de waardering in de balans tot stand? Balanslezen Electronic publishing
cd-rom Balanslezen Manfred Weber Electronic publishing
cd-rom Balanslezen Auteur: Vertaler: Eindredactie: Electronic Document Designers: Omslagontwerp: Uitgever: Manfred Weber Herman Lassche Geno Trimbos Kay Mussani / Charlotte Beke Theo van Egmond A. Huson telefoon:(026) 384 00 30 fax: (026) 384 33 77 e-mail: publishing@pbna.com Internet: www.pbna-publishing.com 2000 Koninklijke PBNA Speciale edities PBNA-uitgaven zijn beschikbaar in speciale edities tegen speciale prijzen voor bulkaankopen t.b.v. sales promotion, premiums e.d. Deze speciale edities inclusief eigen omslagen, delen van bestaande uitgaven en bedrijfs-imprints kunnen gemaakt worden in grotere aantallen voor bijzondere doeleinden. Voor meer informatie fax naar Koninklijke PBNA Uitgeverij (026) 384 33 77 of bel (026) 384 00 30. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this work may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher. ISBN 90 6228 331 4 NUGI 159
Inhoud Voorwoord Balans - Waarvoor wordt een balans gebruikt? - Hoe ontstaat uit de inventarislijst de balans? - Welke informatie geeft de balans? - Hoe wordt de activastructuur beoordeeld? - Op welke wijze wordt het vermogen verkregen? - Waaruit blijkt de financiering? - Welke balansposten geven de liquiditeit aan? Winst- en verliesrekening - Welke indeling is voorgeschreven voor de winst- en verliesrekening? - Hoe wordt de som der bedrijfsopbrengsten beoordeeld? - Hoe ontstaat uit de som der bedrijfsopbrengsten het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen? - Waarom wordt er onderscheid gemaakt tussen het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen, het resultaat na belastingen en de onverdeelde winst? - Welke factoren spelen een rol bij de rentabiliteit? - Waarom geeft de cashflow meer informatie?
Waardering in de balans - Waarom bestaan er grondslagen voor de boekhouding en voor de waardering en resultaatbepaling? - Hoe worden de posten in de commerciële balans gewaardeerd? - Welke waarderingsgrondslagen bestaan er voor de fiscale balans? - Welke keuzemogelijkheden bestaan er met betrekking tot de commerciële en de fiscale balans? Balansalfabet - De belangrijkste begrippen in het kort Appendix - Balans (voorbeeld) - Winst- en verliesrekening (voorbeeld)
Voorwoord Waarom moet u een balans kunnen lezen? Iemand die een balans leest, krijgt inzicht in de financiële positie van de betreffende onderneming. Uit de balans blijken de activa, de passiva, de financiering en de liquiditeit. Aandeelhouders en medewerkers willen zich een juist oordeel kunnen vormen over hun onderneming. Leveranciers en afnemers willen hun handelspartners beter kunnen beoordelen. Vooral banken maken gebruik van balansanalyses, en wel bij het beoordelen van de kredietwaardigheid. Balansanalyses vormen de basis voor latere kredietverstrekking. Op deze cd-rom ziet u hoe een balans is ingedeeld, hoe de afzonderlijke balansposten moeten worden geïnterpreteerd en hoe de waardering in de balans tot stand komt. De verschillen met de jaarrekening en de winst- en verliesrekening worden eveneens verklaard. Aan de hand van een voorbeeldbalans wordt u door de cd-rom geleid. Daarbij worden de voor het betreffende hoofdstuk relevante onderdelen geaccentueerd. De volledige balans uit ons voorbeeld vindt u ook op de cd-rm. In het balansalfabet worden de belangrijkste begrippen verklaard. U kunt het tevens gebruiken als u snel iets wilt opzoeken.
Waarvoor wordt een balans gebruikt? Balans Waarvoor wordt een balans gebruikt? Een balans lezen en begrijpen Wie een balans kan lezen, kan zich een oordeel vormen over een onderneming. De balans geeft informatie over de aanwending van het vermogen, de vermogensstructuur en de financiering. Uit de balans blijkt dus of er sprake is van een solide financiering of van een faillissement dat ophanden is. De balans geeft eveneens informatie over de herkomst van de financiële middelen en over de besteding ervan. Wijzigingen in de balans zeggen iets over de ontwikkelingen binnen de onderneming. De balans heeft altijd betrekking op een bepaald tijdstip, de balansdatum. Zo bestaan er openingsbalansen, slotbalansen en tussentijdse balansen. Uit de winst- en verliesrekening blijkt de rentabiliteit van een onderneming. De baten en lasten van het boekjaar zijn erin vermeld. De balans met de toelichting en de winst- en verliesrekening met de toelichting vormen samen de jaarrekening. De balans wordt tevens gebruikt voor het afleggen van verantwoording. Er wordt informatie verschaft aan kredietverstrekkers, leveranciers, afnemers, medewerkers en aan andere geïnteresseerden.
Balans Wettelijke regelingen De balans en de winst- en verliesrekening zijn bij uitstek instrumenten voor controle en documentatie. Ze geven informatie over de vermogenspositie en de rentabiliteit. Volgens artikel 6, lid 1 van het Wetboek van Koophandel is ieder die een bedrijf uitoefent, verplicht van zijn vermogenstoestand en van alles wat zijn bedrijf betreft, naar de eisen van zijn bedrijf aantekening te houden op zodanige wijze, dat uit de gehouden aantekeningen te allen tijde zijn rechten en verplichtingen kunnen worden gekend. Jaarlijks binnen zes maanden na afloop van het boekjaar moet een balans worden opgemaakt en getekend. Er staat geen algemene sanctie op het niet bijhouden van de boekhouding. Wel is degene die boeken en bescheiden bij een faillissement niet ongeschonden te voorschijn brengt, strafbaar wegens eenvoudige bankbreuk (art. 340, lid 3 Wetboek van Strafrecht). Als hij niet aan zijn verplichtingen heeft voldaan met de bedoeling zijn schuldeisers te benadelen, dan is er sprake van bedrieglijke bankbreuk. Voor rechtspersonen (zoals NV s en BV s) geldt artikel 10, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, waarin onder meer is bepaald:! het bestuur is verplicht tot het houden van zodanige aantekeningen omtrent de vermogenstoestand van de rechtspersoon dat daaruit te allen tijde zijn rechten en verplichtingen kunnen worden gekend;! het bestuur is verplicht jaarlijks binnen zes maanden na afloop van het boekjaar een balans en een staat van baten en lasten van de rechtspersoon op te maken (voor NV s en BV s geldt op grond van de artikelen 101 en 210 een termijn van vijf maanden);! de boeken, bescheiden en andere gegevensdragers dienen gedurende tien jaren te worden bewaard.
Waarvoor wordt een balans gebruikt? De omvang van de wettelijke verplichtingen hangt af van de grootte van de rechtspersoon. De wet onderscheidt kleine, middelgrote en grote rechtspersonen. De wettelijke regelingen inzake de jaarverslaggeving hebben betrekking op de volgende stukken:! jaarrekening (balans met toelichting + winst- en verliesrekening met toelichting);! bestuursverslag (in de wet jaarverslag genoemd);! overige gegevens. De wet zegt over de jaarrekening: De jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van de jaarrekening dat toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon. Met betrekking tot de balans staat het volgende in de wet: De balans geeft getrouw, duidelijk en stelselmatig de grootte van het vermogen en zijn samenstelling in actief- en passiefposten op het einde van het boekjaar weer. Over de winst- en verliesrekening zegt de wet: De winst- en verliesrekening met de toelichting geeft getrouw, duidelijk en stelselmatig de grootte van het resultaat van het boekjaar en zijn afleiding uit de posten van baten en lasten weer. Voorts is het volgens artikel 363, lid 2 niet geoorloofd om activa en passiva of baten en lasten tegen elkaar te laten wegvallen.
Balans Hoe ontstaat uit de inventarislijst de balans? Inventarisatie en inventarislijst Inventariseren is het registreren van alle bezittingen en schulden van een onderneming op een bepaald tijdstip, zowel wat de hoeveelheid als wat de waarde betreft. De staat die hiervan wordt samengesteld, is de inventarislijst. De inventarislijst wordt opgesteld:! bij de start van een onderneming;! aan het einde van ieder boekjaar. Inventarisatie Het bepalen van de bezittingen en schulden wordt inventarisatie genoemd. Het inventariseren van de voorraden (voorraadopname) is het belangrijkste onderdeel van de inventarisatie. Dit gebeurt door middel van tellen, wegen, meten en schatten. De inventarisatie van machines, installaties, vervoermiddelen en inventarissen is minder arbeidsintensief, maar geschiedt op soortgelijke wijze. Inventarisatie is een noodzakelijk onderdeel van het boekhouden en het opmaken van de jaarrekening volgens de voorschriften. De waarde van de overige bezittingen kan over het algemeen worden bepaald zonder inventarisatie. Hiervoor kunnen bepaalde documenten of de boekhouding als basis dienen. Banktegoeden worden vastgesteld aan de hand van rekeningafschriften van de banken. Het bedrag van de vorderingen op afnemers wordt in de boekhouding vastgelegd. Ook de schulden worden boekhoudkundig bepaald.
Hoe ontstaat uit de inventarislijst de balans? Verschillende inventarisatiemethodes De bezittingen worden bepaald door middel van inventarisatie op de balansdatum, meestal 31 december. Er hoeft niet geïnventariseerd te worden op de balansdatum als de kwantitatieve goederenvoorraad boekhoudkundig kan worden vastgesteld. De voorraadmutaties worden als ontvangst of afgifte bijgehouden in een kaartsysteem of een geautomatiseerde voorraadadministratie. Bij permanente inventarisatie kan de voorraadopname op ieder willekeurig moment gedurende het boekjaar plaatsvinden. De voorraad moet echter ten minste eenmaal per boekjaar door middel van inventarisatie worden vastgesteld. De inventarislijst is het resultaat van de inventarisatie De inventarislijst (in het Latijn inventarium = voorraad staat) is een uitgebreide voorraadlijst waarin alle bezittingen en schulden naar soort, hoeveelheid en waarde afzonderlijk worden vermeld. Het bepalen van de waarde is het belangrijkste doel van de inventarislijst. De inventarislijst bestaat uit drie onderdelen: 1 Bezittingen 2 Schulden 3 Vaststelling van het zuivere vermogen (= eigen vermogen) Bezittingen De bezittingen (activa) bestaan uit vaste activa en vlottende activa. De vaste activa omvatten alle activa die de bedrijfsuitoefening duurzaam dienen:! Bedrijfsgebouwen en -terreinen! Machines en installaties
Balans! Inventaris! Vervoermiddelen! Vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering Tot de vlottende activa behoren de activa waarover de onderneming slechts voor korte tijd de beschikking heeft. Tijdens het bedrijfsproces treden er voortdurend wijzigingen en onderlinge verschuivingen op in deze post. Voorraden vormen een belangrijk onderdeel van de vlottende activa. In de handel noemt men deze post goederen. Tot de vlottende activa behoren behalve de voorraden ook de vorderingen, effecten en liquide middelen. Schulden De schulden worden op de inventarislijst gerangschikt naar hun looptijd, naar de tijd waarna ze betaald moeten worden: Langlopende schulden! Hypotheken! Langlopende leningen Kortlopende schulden! Schulden aan leveranciers! Schulden aan kredietinstellingen! Te betalen wissels
Hoe ontstaat uit de inventarislijst de balans? Bepaling van het zuivere vermogen (= eigen vermogen) Het zuivere vermogen kunt u vaststellen door van het totaal van de bezittingen het totaal van de schulden af te trekken. Totaal bezittingen - totaal schulden = zuiver vermogen Het uitvoeren van de inventarisatie volgens de wettelijke voorschriften is de verantwoordelijkheid van de leiding van de onderneming. Voor het voeren van een boekhouding volgens de voorschriften is het noodzakelijk dat er geïnventariseerd wordt. De inventarisgegevens voor de beginbalans moeten 10 jaar worden bewaard.
Balans Voorbeeld: inventarislijst en balans Inventarislijst van ondernemer Marcel Jansen A. Bezittingen Bedrijfsgebouwen en terreinen Magazijninrichting Inventaris Vervoermiddelen Goederen Vorderingen op afnemers Banktegoeden Kas f - - - - - - - 724.500 82.900 69.700 115.000 120.400 140.790 25.200 5.280 Som der bezittingen f 1.283.770 B. Schulden Hypotheek Lening Schulden aan leveranciers f - - 150.000 80.000 170.620 Som der schulden f 400.620 C. Zuiver vermogen Som der bezittingen Som der schulden f - 1.283.770 400.620 Zuiver vermogen = eigen vermogen f 883.150 De inventarislijst, met daarin een gedetailleerde opstelling van de afzonderlijke bezittingen en schulden, vormt de basis voor de balans. De balans wordt samengesteld uit de inventarislijst en is daar een verkorte versie van. In de inventarislijst worden de bezittingen, de schulden en het eigen vermogen vermeld in staffelvorm (onder elkaar). In de balans wordt daarentegen gekozen voor de scontrovorm (naast elkaar). Aan de linkerzijde van de balans staan de activa (vaste activa en vlottende activa). De post bedrijfsgebouwen en - terreinen met een waarde van ƒ 724.500 uit de inventarislijst vindt u bijvoorbeeld aan de linkerzijde van de balans onder vaste activa. Hetzelfde geldt voor de magazijnin-
Hoe ontstaat uit de inventarislijst de balans? richting, de inventaris en de vervoermiddelen. Goederen, vorderingen op afnemers, banktegoeden en kas verschijnen eveneens aan de linkerzijde, echter onder vlottende activa. Aan de rechterzijde van de balans staan de passiva (de schulden en het eigen vermogen). De in de inventarislijst opgenomen hypotheek van ƒ 150.000 verschijnt derhalve aan de rechterzijde van de balans. Dit geldt ook voor de lening en de schulden aan leveranciers. Het zuivere vermogen in de inventarislijst van ƒ 883.150 verschijnt aan de rechterzijde van de balans. Op deze manier is het totaal van de linkerzijde van de balans gelijk aan dat van de rechterzijde.
Balans Balans van ondernemer Marcel Jansen Activa Passiva Vaste activa Eigen vermogen 883.150 Bedrijfsgebouwen en terreinen 724.500 Magazijninrichting 82.900 Schulden Inventaris 69.700 Hypotheek 150.000 Vervoermiddelen 115.000 Lening 80.000 Schulden aan leveranciers 170.620 Vlottende activa Goederen 120.400 Vorderingen op afnemers 140.790 Banktegoeden 25.200 Kas 5.280 1.283.770 1.283.770 Welke informatie geeft de balans? Aan de linkerzijde van de balans, de debetzijde of actiefzijde, staan de bezittingen van de onderneming. Verder ziet u welke waarden zijn toegekend aan de afzonderlijke bezittingen (activa). Aan de rechterzijde, de creditzijde of passiefzijde, staat het vermogen, onderverdeeld in eigen vermogen en vreemd vermogen. De actiefzijde geeft informatie over de besteding van de middelen, de passiefzijde over de herkomst van de middelen. De activa zijn in een bepaalde volgorde in de balans vermeld, namelijk in volgorde van toenemende liquiditeit. Dat is de mate waarin ze in liquide middelen kunnen worden omgezet. Activa die slechts met moeite liquide gemaakt kunnen worden, zoals bedrijfsgebouwen en -terreinen, staan
Welke informatie geeft de balans? helemaal bovenaan. Onderaan staan de liquide middelen, bestaande uit kas en banktegoeden. Het vermogen wordt in de balans vermeld in volgorde van opeisbaarheid. Het eigen vermogen, waarover de onderneming lange tijd kan beschikken, staat altijd bovenaan. De kortlopende schulden, die spoedig betaald moeten worden, staan onderaan. In de balans staan de activa en de passiva tegenover elkaar. Het totaal van de activa is gelijk aan dat van de passiva. Balans (in het Italiaans bilancia) betekent dat de weegschaal in evenwicht is. De balans hieronder is een verkorte versie van de in de appendix opgenomen balans. Deze vormt de basis voor alle hierna volgende voorbeelden. Machinefabriek NV, Arnhem Verkorte balans per 31-12-1997(x ƒ 1.000) Activa Passiva Vaste activa Eigen vermogen 51.642 Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Voorraden Vorderingen Effecten Liquide middelen 44 Voorzieningen 20.574 56.929 6.714 Langlopende schulden 12.357 Schulden aan 14.980 kredietinstellingen 5.245 Overige schulden 3.512 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Overige schulden Overlopende passiva 7.449 3.764 7.445 8.784 123 99.781 99.781
Balans Machinefabriek NV (MNV) MNV- Activa 31-12-1997 31-12-1996 Activa (x ƒ 1.000) (x ƒ 1.000) Vaste activa Vlottende activa 63.687 36.094 56.033 35.772 99.781 91.805 Hoe wordt de activastructuur beoordeeld? STAP 1: de actiefzijde van de balans DOEL: beoordeling van de samenstelling van de activa De activastructuur van een onderneming kunt u beoordelen aan de hand van een analyse van de actiefzijde van de balans. Het volgende overzicht betreft de actiefzijde van Machinefabriek NV, afgekort MNV.
Hoe wordt de activastructuur beoordeeld? Activa (in guldens) Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa -Bedrijfsgebouwen en terreinen -Machines en installaties -Inventaris -Vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering en vooruitbetaald op materiële vaste activa 1997 44.000 23.041.000 26.297.000 2.807.000 4.784.000 Financiële vaste activa 6.714.000 (Totaal vaste activa) 63.687.000 Vlottende activa Voorraden 12.357.000 Vorderingen 14.980.000 Effecten 5.245.000 Liquide middelen 3.512.000 (Totaal vlottende activa) 36.094.000 99.781.000 Om de activastructuur van een onderneming te kunnen beoordelen, bestaan er verscheidene kengetallen. Deze kengetallen kunnen met behulp van de balans worden berekend en geven informatie over de structuur van de activa en passiva. Het aandeel vaste activa is een van deze kengetallen. Hiermee wordt de verhouding tussen de vaste activa en de totale activa aangegeven (vaste activa in % van het balanstotaal). vasteactiva aandeel vaste activa = 1% vande totaleactiva(balanstotaal)
Balans De vaste activa bestaan uit immateriële vaste activa, materiële vaste activa en financiële vaste activa. Deze staan duurzaam ter beschikking van de onderneming. De vaste activa moeten derhalve gefinancierd worden met vermogen op lange termijn. Per 31 december 1997 bedraagt het totaal van de vaste activa van MNV ƒ 63.687.000. Het balanstotaal bedraagt ƒ 99.781.000. 1 % daarvan is dus ƒ 997.810. 63.687.000 aandeel vaste activa = = 63,8 % 997.810 Een aandeel vaste activa van 63,8 % is hoog. Het balanstotaal bestaat voor bijna twee derde uit immateriële, materiële en financiële vaste activa. Bij een dergelijk aandeel vaste activa dient het totale vermogen voor een belangrijk deel uit eigen vermogen resp. vreemd vermogen op lange termijn te bestaan. De balanspost vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering en vooruitbetaald op materiële vaste activa is in de balans opgenomen voor ƒ 4.784.000, wat erop duidt dat er grote investeringen zijn gedaan. Dit leidt tot een hogere post vaste activa en daarmee tot een stijging van het aandeel vaste activa. Als het aandeel vaste activa toeneemt, dan dient het vermogen op lange termijn ook toe te nemen. Hoe hoger het aandeel vaste activa is, hoe hoger de vaste kosten, in het bijzonder de afschrijvingen en de rente, zijn. Bij het aandeel materiële vaste activa wordt geen rekening gehouden met de financiële vaste activa zoals deelnemingen, effecten die onder de financiële vaste activa zijn opgenomen en langlopende leningen aan dochtermaatschappijen. Ook de immateriële vaste activa worden buiten beschouwing gelaten.
Hoe wordt de activastructuur beoordeeld? aandeel materiële vaste activa = materiële vaste activa 1% van de totale activa De vaste activa, op de balans opgenomen voor ƒ 63.687.000, moeten worden verminderd met de financiele vaste activa, opgenomen voor ƒ 6.714.000, en met ƒ 44.000 voor de immateriële vaste activa, wat resulteert in een bedrag van ƒ 56.929.000. 56.929.000 aandeel materiële vaste activa = = 57,1% 997.810 Het aandeel materiële vaste activa van MNV bedraagt derhalve 57,1 %. Als de vaste activa van de onderneming toenemen, dan leidt dat tot een stijging van het kengetal aandeel materiële vaste activa. Alle activa waarin tijdens het bedrijfsproces voortdurend wijzigingen optreden, worden tot de vlottende activa gerekend: voorraden, vorderingen, effecten en liquide middelen. Het aandeel vlottende activa geeft de verhouding aan tussen de vlottende activa en de totale activa. Een onderneming met een hoog aandeel vlottende activa kan ook in hoge mate werken met vreemd vermogen op korte termijn. vlottende activa aandeel vlottende activa = 1 % van de totale activa (balanstotaal) Het aandeel vlottende activa van MNV kan aan de balans worden ontleend. De vlottende activa bedragen ƒ 36.094.000.
Balans 36.094.000 aandeel vlottende activa = = 36,2 % 997.810 Het aandeel vlottende activa bedraagt 36,2 %. De verschillen tussen de diverse bedrijfstakken komen mede tot uitdrukking in de samenstelling van de vlottende activa. In sommige bedrijfstakken zijn hoge voorraden gebruikelijk, in andere bedrijfstakken hoge vorderingen. Het aandeel voorraden is een ander belangrijk balanskengetal. Dit cijfer geeft de verhouding aan tussen de voorraden en de totale activa. aandeel voorraden = voorraden 1% vande totaleactiva(balanstotaal) 12.357.000 aandeel voorraden = = 12,4 % 997.810 Dit cijfer zegt nog meer als het vergeleken wordt met dat van het jaar ervoor. De voorraden van een onderneming kunnen in absolute zin toenemen, dus in werkelijkheid hoger zijn dan in het jaar ervoor, terwijl ze relatief gezien (het aandeel voorraden) gelijk blijven. De oorzaak hiervan kan zijn dat de voorraden in de magazijnen alleen maar in overeenstemming zijn gebracht met de uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten. De cijfers kunnen behalve met dezelfde cijfers van het eigen bedrijf over voorgaande jaren ook worden vergeleken met die van andere ondernemingen, in het bijzonder ondernemingen in dezelfde bedrijfstak. Zo kunt u zien of de voorraden te hoog zijn in vergelijking met die van de bedrijfstak. Het aandeel vorderingen is de verhouding tussen de vorderingen en de totale activa. Bij MNV kunt u het aandeel
Hoe wordt de activastructuur beoordeeld? vorderingen berekenen door de vorderingen volgens de balans van ƒ 14.980.000 te delen door 1 % van het balanstotaal. aandeel vorderingen = vorderingen 1% vande totaleactiva(balanstotaal) 14.980.000 aandeel vorderingen = = 15,0 % 997.810 Ook het aandeel vorderingen kan vergeleken worden met dat van voorgaande jaren en van de branche. Bij handelsondernemingen zijn de vlottende activa verreweg het belangrijkst. Een groot deel van het vermogen van deze bedrijven is vastgelegd in voorraden en vorderingen. De balanspost overlopende activa wordt opgenomen om lasten toe te rekenen aan de periode waarop ze betrekking hebben. Deze rekening wordt gebruikt voor vooruitbetaalde posten die ten laste van de volgende periode komen De overlopende activa zijn opgenomen onder de vorderingen. Machinefabriek NV Passiva Passiva (x ƒ 1.000) Eigen vermogen 51.642 Voorzieningen 20.574 Schulden 27.565
Balans Op welke wijze wordt het vermogen verkregen? STAP 2: de passiefzijde van de balans DOEL: beoordeling van de vermogensstructuur De vermogensstructuur kunt u beoordelen aan de hand van de passiefzijde van de balans. Hierna volgt de passiefzijde van MNV. Passiva (in guldens) Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Agio Herwaarderingsreserve Overige reserves Onverdeelde winst 1997 25.000.000 5.000.000 615.000 17.700.000 3.327.000 (Totaal eigen vermogen) 51.642.000 Voorzieningen Pensioenvoorziening 14.500.000 Overige voorzieningen 6.074.000 (Totaal voorzieningen) 20.574.000 Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen 7.449.000 Overige schulden 3.764.000 (Totaal langlopende schulden) 11.213.000 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen 7.445.000 Overige schulden 8.784.000 Overlopende passiva 123.000 (Totaal kortlopende schulden) 16.352.000 99.781.000
Op welke wijze wordt het vermogen verkregen? Een belangrijk kengetal dat informatie geeft over de samenstelling van het vermogen is het aandeel aandeelhouders, de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen. Het eigen vermogen bestaat uit het aandelenkapitaal en de reserves. Tot het eigen vermogen behoren ook de stille reserves. Deze staan echter niet in de balans. Stille reserves kunnen ontstaan door een te lage waardering van de activa of een te hoge waardering van de passiva, bijvoorbeeld doordat de garantievoorziening te hoog in de balans wordt vermeld. Juist de post voorzieningen kan te hoog zijn en daardoor stille reserves bevatten. Het eigen vermogen lijkt dan lager dan het in werkelijkheid is. aandeel aandeelhouders = eigen vermogen 1% totale vermogen(balanstotaal) Bij de berekening van het eigen vermogen van MNV is ervan uitgegaan dat de helft van de onverdeelde winst wordt ingehouden. Eigen vermogen van MNV gestort en opgevraagd kapitaal 25.000.000 Agio 5.000.000 Herwaarderingsreserve 615.000 overige reserves 17.700.000 50 % van de onverdeelde winst 1.663.500 =eigen vermogen 49.978.500 49.978.500 aandeel aandeelhouders = = 50,1% 997.810
Balans Het aandeel aandeelhouders van MNV bedraagt 50,1 %. Als dit kengetal hoger is dan 40 %, dan kan dat als gunstig worden beschouwd. Volgens de zogenaamde `klassieke regel moet de verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen ten minste 1 : 1 zijn. Dit betekent dat de schulden niet hoger mogen zijn dan het eigen vermogen. Een verhouding van 1 : 3 is in de praktijk echter geen uitzondering. Het aandeel aandeelhouders is belangrijk, maar niet voldoende om de financiële positie van een onderneming te beoordelen. Belangrijke factoren zoals stille reserves, de looptijd van de schulden, de kredietruimte bij de bank en de belangrijkste crediteuren evenals de vermogenspositie van de eigenaren spelen eveneens een rol. De debt ratio geeft de verhouding weer tussen het vreemde vermogen en het totale vermogen. vreemd vermogen debt ratio = 1% van het totale vermogen (balanstotaal) Het totaal van de schulden en de voorzieningen wordt bepaald en uitgedrukt in een percentage van het totale vermogen. De aan aandeelhouders uit te keren winst moet eveneens onder het vreemde vermogen worden opgenomen. Vreemd vermogen van MNV Voorzieningen 20.574.000 Langlopende schulden 11.213.000 Kortlopende schulden 16.352.000 50% van de onverdeelde winst 1.663.500 =totaal vreemd vermogen 49.802.500
Op welke wijze wordt het vermogen verkregen? 49.802.500 debt ratio = = 49,9 % 997.810 De debt ratio bedraagt 49,9 %. Grote investeringen leiden tot een hoge debt ratio. Het aflossen van schulden leidt daarentegen tot een lage debt ratio. Eigen vermogen en vreemd vermogen vormen samen het totale vermogen. De debt ratio geeft de verhouding aan tussen vreemd vermogen en totaal vermogen. Er bestaat dus een verband tussen de debt ratio en het aandeel aandeelhouders. Als u het aandeel aandeelhouders weet en dit van 100 % aftrekt, dan is het verschil de debt ratio. In het voorbeeld van MNV: 100 % - 50,1 % = 49,9 % Bij het vreemde vermogen is ook de verhouding tussen het vreemde vermogen op lange termijn en het vreemde vermogen op korte termijn van belang. Vreemd vermogen op lange termijn kan de onderneming vaak op dezelfde wijze aantrekken als eigen vermogen en het kan op dezelfde manier gebruikt worden. U dient dus het vreemde vermogen op lange termijn uit te drukken in een percentage van het totale vreemde vermogen. vreemd vermogen vreemd vermogenoplangetermijn = oplange termijnin% 1%vanhet totale vreemde vermogen De berekening van het totale vermogen op lange termijn is mogelijk als de informatie die daarvoor nodig is, in de toelichting van het jaarverslag wordt verstrekt: bijvoorbeeld 75 % van de pensioenvoorziening en 50 % van de overige voorzieningen zijn langlopende schulden.
Balans MNV: berekening vreemd vermogen op lange termijn totaal langlopend Pensioenvoorziening 75 % overige voorzieningen 50 % schulden aan kredietinstellingen overige schulden 14.500.000 6.074.000 10.875.000 3.037.000 7.449.000 3.764.000 = vreemd vermogen op lange termijn 25.125.000 25.125.000 vreemd vermogen op lange termijn in % = = 50,4% 498.025 Het vreemde vermogen bestaat voor 50,4 % uit schulden op lange termijn, wat nog een argument is voor een goede financiering. De hefboomfactor is een ander kengetal waarmee de belangrijke verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen kan worden berekend. Dit cijfer is een aanvulling op het aandeel aandeelhouders en de debt ratio. Onder de hefboomfactor wordt de verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen verstaan. vreemd vermogen hefboomfac tor = eigen vermogen Een hefboomfactor van bijv. 2 betekent dat het vreemde vermogen twee keer zo groot is als het eigen vermogen. Een hefboomfactor van lager dan 1 betekent dus dat het vreemde vermogen lager is dan het eigen vermogen. Hoe hoger de hefboomfactor is, hoe afhankelijker de onderneming in financieel opzicht is. De hefboomfactor voor MNV is als volgt uit de beschikbare gegevens te berekenen.
Waaruit blijkt de financiering? 49.802.500 hefboomfac tor = = 1,0 49.978.500 Het algemene risico neemt toe naarmate de hefboomfactor hoger wordt. Het eigen vermogen, het vermogen waarmee de ondereming aansprakelijk is, is dan al snel onvoldoende. Waaruit blijkt de financiering? STAP 3: activa en passiva DOEL: beoordeling van de financiering Volgens de gulden balansregel moeten de vaste activa (gebouwen, machines e.d.) worden gefinancierd met eigen vermogen. Als de vaste activa een belangrijk deel van de totale activa vormen, moeten de totale passiva voor een belangrijk deel uit eigen vermogen bestaan. Het aandeel aandeelhouders moet dus hoog zijn. De gulden of klassieke financieringsregel, die gebaseerd is op de gulden balansregel, houdt in dat er sprake moet zijn van termijncongruentie. De tijd waarvoor het vermogen is vastgelegd (vastleggen van vermogen = investeren) moet in overeenstemming worden gebracht met de tijd waarvoor het vermogen is aangetrokken (aantrekken van vermogen = financieren). De voor lange tijd in de onderneming vastgelegde activa dienen te worden gefinancierd met vermogen op lange termijn, dus met eigen vermogen en vreemd vermogen op lange termijn. Als de activa voor een belangrijk deel uit vaste activa bestaan, dan dient het totale vermogen voor een belangrijk deel te bestaan uit eigen vermogen resp. vreemd vermogen op lange termijn.
Balans Machinefabriek NV (MNV), Arnhem Balans per 31-12-1997 (x ƒ 1.000) Activa Passiva Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa -Bedrijfsgebouwen en terreinen -Machines en installaties -Inventaris Eigen vermogen 44 Gestort en opgevraagd kapitaal Agio 23.041 Herwaarderingsreserve 26.297 Overige reserves 2.807 Onverdeelde winst 25.000 5.000 615 17.700 3.327 -Vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering en vooruitbetaald op materiële vaste activa Financiële vaste activa (Totaal eigen vermogen) Voorzieningen 4.784 Pensioenvoorziening 6.714 Overige voorzieningen 51.642 14.500 6.074 (Totaal vaste activa) 63.687 (Totaal voorzieningen) 20.574 Vlottende activa Voorraden Vorderingen Effecten Liquide middelen (Totaal vlottende activa) Langlopende schulden 12.357 Schulden aan kredietinstellingen 14.980 5.245 Overige schulden 3.512 7.449 3.764 36.094 (Totaal langlopende schulden) 11.213 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Overige schulden Overlopende passiva 7.445 8.784 123 (Totaal kortlopende schulden) 16.352 99.781 99.781 Als u wilt weten of een onderneming solide is gefinancierd, dan kunt u gebruik maken van drie kengetallen die
Waaruit blijkt de financiering? de dekking van de vaste activa aangeven. Bij het eerste kengetal wordt de verhouding tussen het eigen vermogen en de vaste activa berekend. Het eigen vermogen zou de vaste activa eigenlijk voor 100 % moeten dekken. dekking van de vaste activa I = eigen vermogen 1% van de vaste activa MNV heeft vaste activa ter waarde van ƒ 63.687.000. Het eigen vermogen werd berekend op ƒ 49.978.500. 49.978.500 dekking van de vaste activa I = = 78,5 % 636.870 De dekking van de vaste activa I van 78,5 % bereikt in eerste instantie niet de gewenste waarde van 100 %. De vaste activa dienen namelijk zo mogelijk met eigen vermogen te worden gefinancierd. Als dit niet mogelijk is, dan moet een financiering met vreemd vermogen op lange termijn zijn gegarandeerd. Bij de dekking van de vaste activa II worden de vaste activa en het vermogen op lange termijn tegenover elkaar gezet. dekking van de eigen vermogen + vreemd vermogen op lange termijn = vaste activa II 1% van de vaste activa Het vreemde vermogen op lange termijn per 31-12-1997 werd reeds berekend en bedraagt ƒ 25.125.000. Dit bedrag kan worden ingevuld in bovenstaande formule.
Balans dekking van de vaste activa II 1997 49.978.500 + 25.125.000 = = 117,9 % 636.870 De doelstelling om de vaste activa te financieren met vermogen op lange termijn, is volledig bereikt. Het totaal van eigen vermogen en vreemd vermogen op lange termijn bedraagt 117,9 %. De vaste activa zijn dus voor 100 % gefinancierd met langlopende middelen. Ook een deel van de zogenaamde ijzeren voorraad is gefinancierd met vermogen op lange termijn. De financiering is derhalve solide. Bij de dekking van de vaste activa III wordt ook rekening gehouden met de voor lange tijd vastgelegde vlottende middelen, in het bijzonder de ijzeren voorraad. De minimumvoorraad moet eveneens met vermogen op lange termijn worden gefinancierd. De vaste activa en het vaste deel van de vlottende activa moeten met eigen vermogen en/of vreemd vermogen op lange termijn worden gefinancierd. dekking vaste activa III = eigen vermogen + vreemd vermogen lange termijn 1% (vaste activa + vast deel vlottende activa) Welke activa komen in aanmerking om met een hypotheek te worden belast en welke voor fiduciaire eigendomsoverdracht? Hypotheek: bedrijfsgebouwen en terreinen Fiduciaire eigendomsoverdracht: machines, installaties, inventaris en goederen.
Welke balansposten geven de liquiditeit aan? Welke balansposten geven de liquiditeit aan? STAP 4: activa en passiva DOEL: beoordeling van de liquiditeitspositie Onder de liquiditeit van een onderneming verstaan we de mate waarin zij in staat is om op korte termijn aan haar direct opeisbare betalingsverplichtingen te voldoen. Er bestaan onderlinge verschillen tussen de vermogensbestanddelen die op korte termijn in geld kunnen worden omgezet. Men onderscheidt derhalve liquiditeiten van de eerste, de tweede en de derde orde. Betaalmiddelen waarmee direct betalingen kunnen worden verricht, worden tot de liquiditeiten van de eerste orde gerekend. Hiertoe behoren kasgelden, banktegoeden, cheques en wissels. De liquiditeiten van de eerste orde zijn op de balans van MNV opgenomen onder de post liquide middelen en bedragen ƒ 3.512.000. Activa (in guldens) Vlottende activa Voorraden 12.357.000 Vorderingen 14.980.000 Effecten 5.245.000 Liquide middelen 3.512.000 (Totaal vlottende activa) 36.094.000 De liquiditeiten van de tweede orde omvatten ook nog handelsdebiteuren, aandelen en obligaties evenals courante voorraden. Ze kunnen niet onmiddellijk worden gebruikt zoals de liquide middelen van de eerste orde, maar ze kunnen wel relatief gemakkelijk in geld worden omgezet.
Balans De liquide middelen van de tweede orde van MNV zijn aan de balans te ontlenen. Wij gaan ervan uit dat de waarde van de courante voorraden ƒ 2.000.000 bedraagt. Liquiditeiten van de tweede orde van MNV (in guldens) Liquide middelen Effecten Vorderingen Courante voorraden 3.512.000 5.245.000 14.980.000 2.000.000 25.737.000 Het hoge saldo liquide middelen van MNV is mede te danken aan de effecten die onder de vlottende activa zijn opgenomen. In de liquiditeiten van de derde orde is ook nog het totaal van de grond- en hulpstoffen begrepen evenals de voorraad gereed product en het onderhanden werk. De voorraad gereed product kan in de regel pas na enkele weken of maanden worden verkocht. In geen geval mogen echter de ijzeren voorraad en de vaste activa, die nodig zijn voor de productie, tot de liquide middelen worden gerekend. De liquiditeiten van de derde orde kunnen worden berekend door de vlottende activa te verminderen met het vaste deel ervan.
Welke balansposten geven de liquiditeit aan? Liquiditeiten van de eerste tot de derde orde liquiditeiten van de eerste orde! kas! direct opvraagbare tegoeden en termijndeposito's bij banken! cheques! te verdisconteren wissels liquiditeiten van de tweede orde! handelsdebiteuren! aandelen, obligaties! kas! direct opvraagbare tegoeden en termijndeposito's bij banken! cheques! te verdisconteren wissels liquiditeiten van de derde orde! grond- en hulpstoffen! onderhanden werk! gereed product! handelsdebiteuren! aandelen, obligaties! kas! direct opvraagbare tegoeden en termijndeposito s bij banken! cheques! te verdisconteren wissels Het totaal van de liquide middelen alleen zegt nog niet veel over de liquiditeit. Een onderneming kan over weinig liquide middelen beschikken maar toch liquide zijn, namelijk als de schulden op korte termijn nog lager zijn. De liquiditeit is dus ook afhankelijk van de kortlopende schulden. De liquiditeit hangt altijd samen met de verhouding tussen de liquide middelen en de kortlopende schulden. Op deze wijze zijn ook de drie graden van liquiditeit te berekenen. Met de kasratio of liquid ratio wordt het vermogen bedoeld om op korte termijn aan de betalingsverplichtingen te voldoen. De liquide middelen worden uitgedrukt in een percentage van de schulden op korte termijn. Kas, direct opeisbare tegoeden en termijndeposito s bij banken evenals te verdisconteren wissels worden tegenover de kortlopende schulden geplaatst.
Balans liquid ratio = liquide middelen 1% van de kortlopende schulden De post liquide middelen bedraagt ƒ 3.512.000. De schulden blijken uit de balans. Passiva (in guldens) Voorzieningen Pensioenvoorziening 14.500.000 Overige voorzieningen 6.074.000 (Totaal voorzieningen) 20.574.000 Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Overige schulden 7.449.000 3.764.000 (Totaal langlopende schulden) 11.213.000 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Overige schulden Overlopende passiva 7.445.000 8.784.000 123.000 (Totaal kortlopende schulden) 16.352.000 Het totaal van de kortlopende schulden kan op eenvoudige wijze worden berekend uit de schulden en de voorzieningen. We moeten hier echter nauwkeuriger te werk gaan. Van de pensioenvoorziening moet 25 % en van de overige voorzieningen 50 % worden aangemerkt als kortlopende schulden. Dergelijke informatie kan de balanslezer vaak vinden in de toelichting die achter in het financieel verslag is opgenomen. Daar worden de afzonderlijke balansposten toegelicht.
Welke balansposten geven de liquiditeit aan? Vreemd vermogen op korte termijn van MNV totaal kortlopend pensioenvoorziening 25 % 14.500.000 3.625.000 overige voorzieningen 50 % 6.074.000 3.037.000 schulden aan kredietinstellingen 7.445.000 overige schulden 8.784.000 overlopende passiva 123.000 50% van de onverdeelde winst 1.663.500 = vreemd vermogen op korte termijn 24.677.500 Er kan een verband worden gelegd tussen de liquide middelen van ƒ 3.512.000 en de kortlopende schulden van ƒ 24.677.500. 1 % van de schulden is ƒ 246.775. De liquid ratio van MNV bedraagt dan per 31-12-1997 14,2 %. 3.512.000 liquid ratio 1997 = = 14,2% 246.775 De quick ratio is de verhouding tussen enerzijds de vlottende activa minus de voorraden en anderzijds de kortlopende schulden. quick ratio = vlottende activa - voorraden 1% van de kortlopende schulden De kortlopende schulden van MNV bedragen ƒ 24.677.500. De vlottende activa minus de voorraden komen overeen met de liquide middelen van de tweede orde. Volgens de tabel liquiditeiten van de tweede orde bedragen deze ƒ 25.737.000.
Balans 25.737.000 quick ratio = = 104,3 % 246.775 MNV heeft met 104,3 % een goede quick rato Onder de current ratio verstaat men de verhouding tussen het totaal van de vlottende activa en de kortlopende schulden. Hiermee wordt het vermogen van een onderneming bedoeld om op langere termijn aan haar verplichtingen te voldoen. current ratio = totaal van de vlottende activa 1% van de kortlopende schulden Het totaal van de vlottende activa van MNV bedraagt ƒ 36.094.000. De kortlopende schulden werden reeds berekend op ƒ 24.677.500. 36.094.000 current ratio = = 146,2 % 246.775 De current ratio is met 146,2 % hoog.
Voorgeschreven indeling voor de winst- en verliesrekening Winst- en verliesrekening Welke indeling is voorgeschreven voor de winst- en verliesrekening? STAP 5: winst- en verliesrekening DOEL: verschil weten tussen scontro- en staffelvorm Winst- en verliesrekening De bepaling van de jaarwinst dient plaats te vinden volgens goed koopmansgebruik, met inachtneming van een bestendige gedragslijn die onafhankelijk is van de vermoedelijke uitkomst en die slechts gewijzigd kan worden wanneer goed koopmansgebruik dit rechtvaardigt. De balans geeft de bezittingen en de schulden weer op een bepaald moment, de balansdatum. De winst- en verliesrekening heeft daarentegen betrekking op een bepaalde periode en geeft aan hoe de winst resp. het verlies in de afgelopen periode is ontstaan. Het totale resultaat van een onderneming blijkt uit de winst- en verliesrekening. Zowel de bedrijfsgebonden als de niet-bedrijfsgebonden baten en lasten zijn erin opgenomen. Het bedrijfsresultaat geeft echter alleen het resultaat aan dat met de bedrijfsactiviteiten is behaald. Hieruit is af te leiden hoe succesvol de onderneming op haar eigen terrein was. De nietbedrijfsgebonden baten en lasten worden afzonderlijk berekend, bijv. huuropbrengsten of koerswinsten resp. koersverliezen bij verkoop van aandelen in een industriële onderneming.
Winst- en verliesrekening Scontrovorm De winst- en verliesrekening kan in scontrovorm of in staffelvorm worden opgemaakt. Bij de scontrovorm bevat het winst- en verliesscontro als afsluitscontro de baten en lasten van een boekhoudperiode. De lasten staan aan de linkerzijde, de baten aan de rechterzijde. Onder lasten wordt verstaan de geldswaarde van de goederen en diensten die een onderneming opoffert. De lasten van de onderneming worden gesplitst in bedrijfsgebonden lasten (kosten) en niet-bedrijfsgebonden lasten (neutrale lasten, geen kosten) Met baten wordt bedoeld de geldswaarde van de verleende diensten of de verkoop van door het eigen bedrijf of door andere bedrijven gefabriceerde producten. Ze worden verdeeld in bedrijfsgebonden baten (opbrengsten) en niet- bedrijfsgebonden baten (neutrale baten). Debet winst- en verliesrekenig Credit Lasten Baten Kosten van grond- en hulpstoffen Netto-omzet Lonen en salarissen Toename voorraden Sociale lasten Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Afschrijvingen op materiële vaste Opbrengst verhuur activa Waardevermindering van Boekwinst bij verkoop activa vorderingen Overige bedrijfskosten Opbrengst provisies Rentelasten Rentebaten Belastingen Buitengewone lasten Winst Verlies Er is sprake van winst als de baten hoger zijn dan de lasten. Het saldo winst staat aan de debetzijde.
Voorgeschreven indeling voor de winst- en verliesrekening Bij verlies zijn de lasten hoger dan de baten. De nettowinst resp. het nettoverlies wordt toegevoegd aan of in mindering gebracht op het eigen vermogen. De winst- en verliesrekening in scontrovorm is niet zo gedetailleerd als die in staffelvorm. De wet laat beide vormen toe. Staffelvorm De staffelvorm maakt subtotalen en tussenresultaten mogelijk. De baten en lasten worden op een bepaalde manier gerangschikt en er worden bepaalde tussenresultaten gegeven. Zo wordt uitgaande van de som der bedrijfsopbrengsten via verschillende niveaus het resultaat na belastingen bereikt. De samenstelling van het resultaat wordt op die manier duidelijker, wat de vergelijking met voorgaande jaren ook eenvoudiger maakt. Van de som der bedrijfsopbrengsten naar de onverdeelde winst/ onverdeeld verlies Niveau Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4 Niveau 5 Niveau 6 Niveau 7 Bepaling van som der bedrijfsopbrengsten bedrijfsresultaat financiële baten en lasten resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen buitengewoon resultaat na belastingen resultaat na belastingen onverdeelde winst / onverdeeld verlies
Winst- en verliesrekening Categorische en functionele kostensplitsing Bij de staffelvorm kan gekozen worden tussen de categorische kostensplitsing en de functionele kostensplitsing. Bij de categorische kostensplitsing staat de som der bedrijfsopbrengsten in het boekjaar centraal. Hierbij maakt het niet uit of de producten of diensten ook werkelijk aan derden zijn geleverd. De som der bedrijfsopbrengsten van een productiebedrijf bestaat niet alleen uit de netto-omzet, maar ook uit eventuele wijzigingen in de voorraad gereed product en onderhanden werk en uit de geactiveerde productie voor het eigen bedrijf (bijv. zelfgebouwde installaties). De in de Angelsaksische landen toegepaste functionele kostensplitsing gaat uit van de verkochte producten of verleende diensten in een bepaalde periode. De omzet van het boekjaar wordt als uitgangspunt genomen en daaraan worden de kosten toegerekend. De kosten worden gesplitst naar de functies kostprijs van de omzet, verkoopkosten en algemene beheerskosten. Hoe wordt de som der bedrijfsopbrengsten beoordeeld? STAP 6: berekening van de som der bedrijfsopbrengsten DOEL: beoordeling van de som der bedrijfsopbrengsten in het boekjaar Bij de categorische kostensplitsing in staffelvorm worden de eerste vier posten afzonderlijk vermeld en samengevoegd tot de som der bedrijfsopbrengsten. Grote rechtspersonen zijn verplicht om de vier posten in hun financieel
Hoe wordt de som der bedrijfsopbrengsten beoordeeld? verslag te vermelden. De som der bedrijfsopbrengsten bedraagt bij MNV 174,8 miljoen gulden. Van de netto-omzet naar de som der bedrijfsopbrengsten Winst- en verliesrekening van Machinefabriek NV (MNV) over 1997 guldens Netto-omzet 172.703.645 Toename van voorraden gereed product en onderhanden werk 462.804 Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf 689.401 Overige bedrijfsopbrengsten 956.093 Som der bedrijfsopbrengsten 174.811.943 Netto-omzet Onder dit hoofd moet worden opgenomen de opbrengst uit de verkoop van de door de onderneming gefabriceerde producten en de handelsgoederen. De netto-omzet van MNV in het boekjaar bedraagt 172,7 miljoen gulden. Wijziging in voorraden gereed product en onderhanden werk Een hogere post voorraden gereed product en onderhanden werk betekent een toename en daarmee een opbrengst. Bij een lagere post voorraden en onderhanden werk is er sprake van een afname. Deze komt in mindering op de opbrengsten. Bij MNV waren de voorraden gereed product en onderhanden werk per 31-12-1997 ƒ 462.804 hoger dan het jaar ervoor.
Winst- en verliesrekening Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Door het eigen bedrijf gebouwde installaties en verrichte grote reparaties zijn voorbeelden van geactiveerde productie voor het eigen bedrijf. De winst- en verliesrekening van MNV vermeldt hiervoor een bedrag van ƒ 689.401. Deze post houdt verband met de grote investeringen. Overige bedrijfsopbrengsten De ontvangen huur van industriële en handelsondernemingen wordt hieronder opgenomen. De post overige bedrijfsopbrengsten is een verzamelpost en bevat zeer uiteenlopende opbrengsten, in het bijzonder:! Opbrengsten uit verrichte diensten! Opbrengsten uit nevenactiviteiten! Opbrengsten uit verhuur en verpachting! Boekwinsten bij de verkoop van vaste activa! Koerswinsten bij de handel met het buitenland! Winst bij de verkoop van effecten! Winst bij de verkoop van deelnemingen! Vrijval van voorzieningen! Vrijval van herwaarderingsreserve! Ontvangen investeringsbijdragen en andere overheidsubsidies. De overige bedrijfsopbrengsten van MNV bedragen ƒ 956.093. Het bruto-omzetresultaat ontstaat als de som der bedrijfsopbrengsten (netto-omzet, wijziging in voorraden gereed product en onderhanden werk, geactiveerde productie voor het eigen bedrijf en overige bedrijfsopbrengsten) wordt verminderd met de kostprijs van de omzet. Alleen kleine en middelgrote rechtspersonen mogen echter het bruto-omzetresultaat en de overige bedrijfsopbrengsten samentrekken tot één post bruto-bedrijfsresultaat. Wel dient dan in een verhoudingscijfer te worden aangegeven
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen in welke mate de netto-omzet ten opzichte van die van het vorige jaar is gestegen of gedaald. Het bruto-omzetresultaat van MNV verkrijgt u door de som der bedrijfsopbrengsten te verminderen met de posten kosten van grond- en hulpstoffen en kosten uitbesteed werk en andere externe kosten. Dan resulteert er een bedrag van ƒ 99.733.486. Van de som der bedrijfsopbrengsten naar het brutoomzetresultaat guldens Som der bedrijfsopbrengsten 174.811.943 Kostprijs van de omzet: Kosten van grond- en hulpstoffen - 62.945.918 Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten - 12.132.539 Bruto-omzetresultaat 99.733.486 Hoe ontstaat uit de som der bedrijfsopbrengsten het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen? STAP 7: berekening van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen DOEL: bedrijfsresultaat / financiële baten en lasten Om het bedrijfsresultaat te kunnen vaststellen, moet u van de som der bedrijfsopbrengsten verschillende kosten-