N.V. GOUDSCHE WATERLEIDING-MAATSCHAPPIJ JAARVERSLAG. over 1945

N.V. GOUDSCHE WATERLEIDING-MAATSCHAPPIJ JAARVERSLAG over 1945

N+V+ GOUDSCHE WATERLEIDING~MAATSCHAPPIJ, Jaarverslag ouer 1945 Kapitaal en Leeningen. Van de obligatieleening 1926 werden de laatste 6 obligaties à f 1000,- afgelost. Bestuur en Personeel. In de plaats van den heer G. J. J. Pot, werd, bij besluit van 15 Mei 1945, als gecommitteerde der Gemeente Gouda bij de Maatschappij benoemd de heer Mr. Dr. K. F. O. Ja mes, Burgemeester van Gouda. Wegens de zeer bijzondere tijds-(ooriogs-)omstandigheden, welke o a. het bijeenroepen eener bevredigend bezochte Algemeene Vergadering van Aandeelhouders zeer bemoeilijkte c.q. onmogelijk maakte, werd in de Commissaris-vacature Mijs nog niet voorzien. Het, onder bepaald voorbehoud, niet afleggen der verklaring volgens art. 19 der Concessie, door de gemeente Gouda, verlengde de concessieduur althans voorloopig met 10 jaren. Waterzuivering. De temperatuur van het water uit den bodem toonde geen veranderingen en varieerde van 10,7 tot 1lJO C. De temperatuur van het afgeleverde water was minstens 5,2O C. in den winter (31 Januari) en liep op tot hoogstens 19,2O C. in den zomer (13 Mei). De etmaal-temperatuur van de buitenlucht varieerde van - 1,110 C. overdag en - 16,0 C. des nacht (26 Januari) des winters tot + 33,OO C. overdag en + 18,0 C. des nacht (15 Juli) des zomers. De max. dag-temperatuur was + 33,OO C. (15 Juli); de min. dag-temperatuur - 3,Oo C. (9 Dec.); de max. nachttemperatuur + 18,OO C. (15 Juli); de min. nachttemperatuur - 16,OO C. (26 Jan.). Voor de ontharding van het ruwe water is verbruikt 437133 kg. kluitkalk en hydraulische kalk (Engelsche poederkalk), d.i. per m3 afgeleverd water 339 gr. kalk (v.j. 390,5 gr.); het lagere verbruik is toe te schrijven aan de kwantiteit en kwaliteit der nog te verkrijgen kalk in Nederland en, na (de bevrijding, uit het buitenland, t.w. Engeland en België, terwijl gedurende een bepaalde periode in mindere mate onthard werd. In bassins en filters is tegen plankton-vorming 3409 kg. kopersulfaat gebruikt (v.j. 4026 kg.), overeenkomende met de door het Rijksbureau v. Chemicaliën beschikbaar gestelde hoeveelheid. De verbruikshoeveelheid is niet in overeenstemming met de werkelijke behoefte, welke onder bepaalde omstandigheden in normalen toestand dikwijls opgevoerd dient te worden.

2 De filters deden dienst: Filter I: 233 dagen en werd 4 x gereinigd; totale looptijd 233 etm.,, 11: 264,,,,,, 5 X,> >, >, 261,>,, 111: 261,,,,,, 4 X 1, >>,, 258 9, De lagere frequentie van reiniging vindt haar oorzaak in de filtersnelheden tijdens de distributie-periode, waarover in dit verslag nader wordt gerapporteerd. In het geheel werden 1569 ton rivierzand voor de langzame zandfilters aangevoerd (periode Aug.-Sept.); wegens besmettingsgevaar op de Lek werden bij de vulling der filters speciale maatregelen genomen. 408 m3 vuil filterzand zijn verkocht. Pompbedrijf. Betreffende de werking van het bedrijf gedurende het jaar 1945 wordt nader in dit verslag gerapporteerd. Energie- Werkuren verbruik Stook- Afgeleverd K.W.U. olie in ms Bron 11, 111, IV, V, VI... 4080 24017 Bron VIII... 238 1245 Bron X - XIII... 108 (3 PK) 183 3798 (7PK) 22673 Bron XV, XVI, XVII, XVIII, XXI, XXVII 4085 46243 Kalkpomp... 4160 5102 Uit lage bassins... 3960(20PK) 53916 937 19661 443 Naar hooge bassins... 233 (11PK) Snelfilter voedingpomp... 2322 Snelfilter spoelpomp... 27 Oliemotor 62 P.K.... 127 Oliemotor 20 P.K.... 170 Oiiemotor 30 P.K.... 174420 - - - - - - -.. - - - - - - - 1657 - - 1020-15 P.K. electromotor... 3117 20 P.K. electromotor... 655 50 P.K. electromotor... 3564 65 P.K. electromotor... 48 Oliemotor 52 P.K.... 75 34124 228051 9505-66432 135414-957382 2519-14803 1270 23402 181562 1270 1290070 m3 De bronputten gebruikten gemiddeld 74,09 Watt-uren per omhooggebrachte m3 water; de bassin-pompen 42,51 Watt-uren en de pompen naar de stad 144,33 Watt-uren. Verder is nog 27054 K.W.U. verbruikt voor pompen, hulpwerktuigen en verlichting in werkplaatsen en machinekamers. De grootste afname per etmaal was 5369 m3 (op 23 Juni; vorig jaar

6391 m3 op 30 Mei); de abnormaal-kleinste 1430 m3 op 10 April (invloed distributie-regeling); de normaal-kleinste 2679 m3 (op 11 Maart; v.j. 2846 m3 op 27 Febr.); en de gemidde:de afname was 3534 m3. (invloed der distributie-regeling in aanmerking te nemen); v.j. 4369 m3. Het gemiddelde nachtverbruik bedroeg 707 m3 (invloed distributie regeling). Opgemerkt wordt, dat, wegens practische stillegging der industrie wegens energie-gebrek, zeker gedurende het eerste halfjaar, bovenstaande cijfers niet tot cle normale gerekend mogen worden. Machines, Gebouwen en Terrein. Aan machines, pomptoestellen, leidingen, dlenstwoningen, werkplaatsen, kantoorgebouw en terrein vond, voor zoover mogelijk met de weinige hiervoor beschikbare materialen, eenig onderhoud plaats. Prise $Eau. Met de in vorig jaarverslag gememoreerde opdracht aan het Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening te 's-gravenhage tot het instellen van een geo-hydrologisch onderzoek ter plaatse en in de omgeving van de waterwinplaats van het bedrijf, kon in het verslagjaar, na de bevrijding, een aanvang worden gemaakt; bij het afsluiten van dit jaar was bedoeld onderzoek nog niet beëindigd. De eveneens in vorig verslag gememoreerde opdracht tot het maken van een bron (no. XXVII) ter versterking der Capaciteit van de bronnenserie XV t/m. XVIII en XXI werd uitgevoerd. Bron XXVII werd op de zuigleiding dezer serie aangesloten. Capaciteit vergrooting der serie XV t/m. XVIII werd noodzakelijk wegens het terugloopen in watergevend vermogen dezer bronnen. Metingen toonden aan, dat dit verschijnsel werd veroorzaakt door weerstandstoename in de omstorting der bronfilters; bij pogingen tot schoonmaken dezer filters bleek wel, dat bedoelde verstopping een mechanische is; de schoonmaakpogingen leverden geen resultaat op. Aan de prise d'eau zijn geen schaden door vorst of door directe oorlogshandelingen te melden. Filters en Bassins. De proef met vòòr-filtratie van het voedingwater der langzame zandfilters werd weer ingezet zoodra de electrische energie-voorziening zulks mogelijk maakte. De resultaten mogen terecht zeer gunstig worden genoemd; na het weder inzetten van de proef werd filter 111, wegens ondoorlaatbaarheid van het filterbed, 1 X gereinigd bij een totalen looptijd van 194 loopdagen met vòòr-filtratie; de filters I en I1 werden in dezelfde periode respect. 2 x en 3 X gereinigd bij 105 en 134 loopdagen. Teneinde de volle capaciteit der gecombineerde snelfilter-batterij voor de proef beschikbaar te kunnen stellen, werd de hulp-afvoerleáing hiervan naar filter I11 verzwaard. De in vorig verslagjaar reeds geconcludeerde voordeelen van deze vòòrfiltratie werden door de nu loopende proef volkomen bevestigd. Vorstschade aan filters en bassins of schade, tengevolge van directe oorlogshandelingen, kwamen niet voor.

~ a ~ ~ ~ n ~ o e ~ r e n. Onderhoud, voor zoover mogelijk door de oorlogs- en nà-oorlogsomstandigheden, vond piaats aan de hiervoor in aanmerking komende magazijngoederen. Waterverbruik. Afgeleverd aan het pompstation... Af genomen : door de Gemeente Gouda... 19.194 m3 1.290.070 m3 I, I,,, Gouderak... 25.103,, I, >f,, Haastrecht... 42.055,, >, >>,, Reeuwijk... 115.062,,,,,, Industrie... 165.016,,,,,, Neringen, enz.... 72.357,, - 438.787,, Blijft... 851.283 m3 dienende voor particuliere woningen, spuien, brandweer, enz., plus wat als verliezen te rekenen is (te geringe aanwijzing watermeters, lekverlies, verbruik in eigen bedrijf), tezamen uitmakende per etmaal per persoon gemiddeld 62% Liter, voor de 36315 inwoners van Gouda en de 1025 inwoners der buiten Gouda direct aangesloten perceelen (vorig jaar 68% Liter per pers. per etm.). Ook bij het beschouwen van deze cijfers dient de invloed der distributieperiode in aanmerking te worden genomen. Buizennet. Beschadigingen aan het buizennet, direct tengevolge van oorlogsomstandigheden, kwamen in het verslagjaar niet voor. Op de in vorig verslagjaar getroffen plaatsen in het Ie. van Bergen IJzendoornpark werden, wegens totale verzakking van den grond, de buizen gedeeltelijk opgenomen; zoodra de noodige voorzieningen hebben plaats gevonden, zal dit gedeelte van het leidingnet weder opn!euw gelegd worden. De watervoorziening loopt, door dezen tijdelijken maatregel, geen gevaar. Nieuw aangelegd: Geen nieuwe aanleg vond plaats. Vervanging van bestaande buisleidingen: Voor zoover de resteerende bebouwing in het Crabethpark zulks noodig maakte, werd.de, tijdens het bombardement in vorig verslagjaar, zwaar beschadigde 1 looden leiding vernieuwd vanaf het gazon (17 meter 1 en 5 Meter 3/4 looden buis, i.p.v. 1 idem). Gelicht wegens verzakking: P. C. Bothstraat. Het door het bombardement van vorig jaar getroffen en

5 indertijd provisorisch herstelde gedeelte der buisleiding vanaf de Graaf Florisweg werd gestrekt. Stationsplein 1 Stationsweg als in P. C. Bothstraat. Rondom Ger. Gem. Kerkgebouw Tweede van Bergen I Jzendoornpark: Gelicht wegens ophooging van het gedeelte naar Nieuwe Vaart en de -!- daarop staande leiding. Karekietstraat: Gelicht, wegens ophooging, rt 120 NI. vanaf Reigerstraat. Parkstraat: Gedeeltelijk gelicht wegens ophooging. De werkzaamheden, welke in direct verband staan met straatophooghgen en andere verstratingswerkzaamheden, bleven, wegens beperkte werkzaamheid van gemeentewege op dit gebied, tot een minimum beperkt. In het verslagjaar werden 4 buisbreuken hersteld; 34 lekkages aan verbindingen en afsluiters werden verholpen, waarvan alleen 24 stuks in de Voorwillens, waar een zwaar vervoer, over den voor deze lasten ten eenenmale onbereidbaren weg, oorzaak van zoovele verbindingslekkages was en blijft. Omleggen der buisleiding is niet mogelijk door het ontbreken van hiervoor beschikbare plaats. Speciale voorzieningen, bestaande uit het plaatsen en later weder wegnemen van extra-afsluiters in het buizennet, i.v.m. de nader in dit verslag te vermelden distributie-regeling, vonden plaats; door de met de meeste afsluiters gehouden manoeuvres moesten 27 st. pakkingbussen opnieuw worden voorzien. Opgemerkt wordt over dit verslagjaar, dat, ingevolge de betreffende voorschriften van diverse Rijksbureaux, zoowel vòòr als na de bevrijding van ons vaderland, aankoop van, en beschikking over de in eigen magazijnen voorradige, materialen, de uitvoering van diverse, niet direct als zeer dringend te beschouwen werkzaamheden, c.q. onderhoud, zeer bezwaarlijk, zoo niet onmogelijk is gebleken. Door tusschenkomst van de Vakgroep werden door ons bedrijf, ten gunste van de zwaar door oorlogsgeweld getroffen bedrijven, meermalen materialen afgestaan. Aangesloten perceelen. Oppervlakte in me: onder 30 (zonder afvoer),.. 30 (met afvoer)... van 30 tot 60....... 60.. 90..... 90 140....... 140.. 200..... 200.. 260....... 260 en grooter.... Ander tarief...... Ie closets....... 2e,,....... Baden......... Brandkranen...... Per kwartaal... f 1,30... 1,75... 2,50... 3,50... 4,75... 6,25... 7,50... 9,OO... -... 1,50... 1,oo... 1,50... 1,50 Einde 1944 172 935 3689 3310 1192 398 226 93 25 5778 831 714 55 Einde 1945 165 935 3704 3311 1193 403 227 91 25 5803 832 717 51 Verschil 7 - + 15 + I + I + 5 + i - 2 - + 25 + i + 3-4

6 ~ecogn~t~e-~eid~ngen. Hiervan zijn nog 40 st. in gebruik. Dienst leidingen. Buiten Gouda zijn direct aangesloten: Bloemendaalsche weg..... 1 aansl. 1 perc. Bodegraafsche Straatweg.... 42,, 70 >> Stolwij kersìuis........ 17,, 30 >> Goudsche weg........ 20 3, 20 I, Moordrechtschedijk...... 1 >> 4 >I Gouderaksche dijk...... 56,, 80,, - - Tezamen.... 137 aansl. 205 perc. Het totaal aantal dienstleidingen bleef onveranderd 4943 stuks. Onderzoek der dienstleidingen met luisterapparaten bracht over 1945 in totaal 5 lekkages te voorschijn; 200 dienstleidingen werden beluisterd. 70 stuks werden hersteld. Er werd aan de dienstleidingen in het verslagjaar geen schade toegebracht, direct tengevolge van oorlogsgeweld. Watermeters. 3iS v2 3/49> 1 lj/4 11,$ 2 21,$ 3 4 Totaal Openbare gebouwen 5 15 20 9-1 3-1 - 54 Industrie..... 409 1018 187 28 1 19 18 2 10 3 1695 Contrôle..,.. 668 2484 48 - - - - - 3200 Standpijpen.... _ - - - - 1 - - 1 Totaal 1082 3517 255 37 1 20 21 3 11 3 4950 In eigen beheer werden 146 watermeters uitgenomen, in eigen werkplaats gereinigd, hersteld en geijkt, terwijl 1 metercombinatie voor herstelling, beproeving en ijking naar hiervoor geoutilleerde werkplaatsen werd opgezonden. De mate van meter-revisie houdt verband met den nog aanwezigen voorraad reserve-onderdeelen, welke bedenkelijk gaat slinken en in de gegeven omstandigheden nog niet is aan te vullen. Electrische ontdoofing. Tijdens de korte periode van hevige koude in Januari van het verslagjaar, welke gepaard ging met zeer zwaren sneeuwval en practisch geen wind, zijn bevriezingen van hoofd- en dienstleidingen uitgebleven en werd derhalve van de electrische ontdooïings-methode geen gebruik gemaakt. Materialen. De materiaal-positie, zoowel tijdens de bezettingsperiode als na de bevrijding, is niet veel verbeterd; speciaal de periode der bezetting kenmerkte zich als zoo mogelijk nog slechter dan in het vorig verslagjaar; materiaal voor noodzakelijk onderhoud was langs z.g.,,normalen weg

7 niet meer te verkrijgen; aanschaffing van schoeisel en werkkleeding voor het personeel was uitgesloten; de aanschaffing van kluitkalk was vrijwel onmogelijk wegens leege magazijnen en geheel gestagneerden aanvoer bij leveranciers. Met de uiterste moeite, mede veroorzaakt door de practische onmogelijkheden van vervoer, is het gelukt min of meer bruikbare restant-partijtjes hiervan aan te koopen, zoodat de ontharding van het water gehandhaafd kon blijven. De meest dragende klap viel evenwel, toen door het geheel ophouden der electrische energie-levering door de gemeente-lichtfabrieken, noodgedwongen moest worden overgegaan tot een distributie-regeling van drinkwater, mogelijk gemaakt door eigen krachtopwekking met bestaande diesel-nood-installaties. Over deze distributie-regeling wordt in dit verslag afzonderlijk gerapporteerd. Ue bevrijding van ons Vaderland bracht verlichting; zeer vele goedbedoelde pogingen van geallieerde zijde en van onze eigen overheidsinstellingen, de een meer, de ander minder geslaagd, stelden het bedrijf spoedig in staat een meer soepele, daarna de normale drinkwater-voorziening te hervatten. Aanvoer van Engelsche kalk, geruimen tijd later gevolgd door dien van Belgische kluitkalk, verlichtten de zorgen voor de ontharding geleidelijk aan. De voedselpositie verbeterde aanmerkelijk, zoodat ook de prestaties van het personeel weer tot de normale konden worden opgevoerd; eenigermate werd voorzien in de groote behoefte aan werkkleeding en -schoeisel. De complunicatie werd minder moeilijk door het beschikbaar komen van een bescheiden aantal rijwielbanden. Genoemde geleidelijke en bescheiden verbeteringen in den toestand namen weliswaar geruimen tijd in beslag, doch de ontegenzeggelijk moreele invloed van een en ander mag niet onderschat worden. Al met al mag worden geconstateerd, dat de oorlogsjaren het bedrijf niet cadeau gegeven zijn; speciaal het laatste oorlogsjaar met de daarbij behoorende winter-honger-periode mag wel als het materieel- en moreel zwaarste beschouwd worden. Het was tobben en op de hoede zijn in alle mogelijke opzichten, doch met voldoening mag worden vastgesteld, dat de nood in vele gevallen een stimulans was tot volhouden; dat zelfs nog het,,voorrecht, gelegen te zijn in de,,hongergebieden, het personeel mocht stalen in het verzet tegen dofheid en berusting. Zij verrichtten hun werk getrouw in de meest ongunstige omstandigheden. De bevrijding, wdke wij vanzelfsprekend dankbaar aanvaardden, bracht nog wel niet precies hetgeen wij ons ervan voorgesteld hadden, doch de mogelijkheden zijn er weer. Dat deze ons naar een beteren toekomst mogen leiden! Distributie-regeling. Na den 23-sten Juni begon al vrij spoedig de aflevering van Engelsche kalk, welke de hervatting der onbeperkte, normale, levering van drinkwater mogelijk maakte; de invoer van Belgische kluitkalk liet toen nog op zich wachten, totdat op 7 November de eerste aflevering plaats vond. De kwaliteit der geleverde kalk kwam die der vóór-oorlogsche leveranties nabij (80 % Cao); de prijzen zijn tot het sz# à 5-voudige gestegen. Resumeerende heeft de distributie-periode geduurd:

8 Op basis van gedeeltelijke levering per stadswijk - van 18 Febr.-24 Febr................ (1 week ). Op basis van verlaagden druk van 24 Febr.-10 Apr.... (6 weken). Op basis van 1 uur per etmaal van 10 Apr.-4 Mei.... (3% week ). Op basis van 6 uur per etmaal van 4 Mei-18 Mei.... (2 weken). Op basis van 9 uur per etmaal van 18 Mei-23 Juni.... (5 weken). Op basis van normaal met verbruiksbeperking tot 50 % van 23 Juni-12 Juli............... Op basis van normaal - na 12 Juli. (3 weken). t Van een eigenlijke min of meer drukkende distributie kan dus gesproken worden over een totale periode van 11% week. Financieele merkingen. Het bedrijfsresultaat over het afgeloopen boekjaar bleef belangrijk ten achter bij het voorgaande. Dit vond voornamelijk zijn oorzaak in het uitvallen van de industrie, welke verstoken van steenkolen of electrische energie, haar werkzaamheden moest staken, waardoor stagnatie in de waterafname ontstond; tevens door de door ons bedrijf genomen noodzakelijke distributie-maatregelen voor de particuliere afnemkrs gedurende de eerste helft en de stijging der grondstoffenprijzen en de diverse uitgaven ten laste der onkosten- en exploitatierekening in de tweede helft van het boekjaar. Vergeleken met 1944 is de opbrengst wegens waterverkoop f 18.500,- minder; de uitgaven welke ten laste der onkosten- en exploitatierekening werden gebracht, stegen met resp. f7.600,- en f5.900,-. Het bedrag besteed voor electrische energie daarentegen verminderde met f 2.900,-, doordat de afname terugliep van 499.000 Kwh. over 1944 tot 381.000 Kwh. over 1945, hoewel het tarief van gem. f3,07% per 100 Kwh. verhoogd werd tot f3,27% per 100 Kwh. over 1945 in verband met den kolenprijs. Volgens de in de concessievoorwaarden vastgelegde kolenclausule mogen de tarieven voor waterlevering verhoogd worden, indien de steenkolenprijs bij de Gem. Electrische Centrale stijgt boven f 15,- per ton. De Directeur- Generaal van de Prijzen stelde echter zonder commentaar de kolenclausule buiten werking, waardoor derhalve de bij de concessie geregelde tariefsverhooging niet kon worden toegepast, en om deze reden ons bedrijf in dit boekjaar f 6.750,- inkomsten moest derven. De in rekening-courant geboekte inkomsten over 1944 ad. f 7.550,11 van de Stichting Pensioenfonds werden, op verzoek van het Bestuur van dit Fon'ds, in verband met den oorlogstoestand en de beleggingsmoeilijkheden, nog niet afgedragen. Van de rekening Reserve Pensioenverplichtingen werden de nog ten laste der maatschappij loopende pensioenuitkeeringen ad f 4.972,87 afgeboekt, waarna deze weder gebracht werd op f 45.000,-. Het hiervoor benoodigde bedrag van f 2.972,87 werd ten laste der* Verlies- en Winstrekening geboekt..

Aan uitbreidingen en vernimwingen werd besteed: 9 Snelfilters................ f 88,78 Machines, leidingen, pomptoestellen, enz.....,, 172,81 Buizennet en Zinkers............,, 198,41 Dienstleidingen..............,, 601,47 Prise $Eau................,, 3792,67 Inventaris................,, 23,70 f 4877,84 A f: Inventaris, wegens verkoop....... 9, 100,- f 4777,84 In verband met het bovenstaande wordt nog opgemerkt, dat voor grondstoffen in het boekjaar de navolgende prijzen werden betaald: Kluitkalk f 55,lO per ton; (in 1939 f 16,- per ton) Kopersulfaat,, 600,-,,,, (,> 9, 265,- 9,,, ) Filterzand,, 330,,,, ( I>,> 0,85,,,, ) Steenkolen I> 1730,,,, ( I,,, 8,75,,,, 1 Electr. stroom,, 3,27%,, 100Kwh; (,,,,,, 2,61%,, 100Kwh) Gouda, Maart 1946. De Commissarissen, A. DORTLAND Sr., pres.-comm. H. KNUTTEL. A. GOEDEWAAGEN. Mr. L. K. E. VAN EYCK. vac. De Directeur, J. JARING.

~ x Debet Brandstoffen en electriciteit... Kalk... Exploitatiekosten... Onkosten... Arbeidsloonen watertoren... Salarissen...... Aanvulling Reserve Pensioen gen... Retributie Gemeente Gouda, krachtens art. 18 der Concessie-voorwaarden 2% % van f 204.934,12 DIenstleidingen... -... Afschrijvingen... Saldo winst... Belastingreserve... 6 % Aandeelhouders... Overwinst... f 23.416,67 Belasting over y4 overwinst...,, 2.508,93 60 % Aandeelhouders..... f 14.050,- 15 % Commissarissen.....,, 3.512,50 25 % Directie... f 5.854,17 f belasting...,, 2.508,93 NX+ GOUDSCHE WATERLEIDING ~ ~ ~ - ~ GOUDA, H A ~ ~ I ~ VERLIES- EN WINSTREKENING VA f 8.363,10* - f 43.811,51 >-> 1.025,91 f 42.785,60,, 16.860,- f 25.925,60,, 25.925,60 f >>, 11,f >, >,, 13.462,51 22.357,99 29.319,61 33.496,27 10.837,61 19.290,71 2.972,87 5.123,35 596,64 27.294,41 1.025,91 16.860,- 25.925,60 f 208.563,48 -. januar1 TOT 31 DECEMBER 1945 Waterrekening... Magazijngoederen... Binnenleidingen... Exploitatie Waterme'ers..., Recognitieleidingen... Intrest... \ \ \\ \ \ \ \\ '\ \ \ Credit f 204.934,12,, 2.188,16,, 234,12,, 827,lO, 40,-,, 339,913 f 208.563,48 * Overeenkomstig een getroffen regeling is 3/5 deel hiervan bestemd voor de Stichting Pensioen- en Ondersteuningsfonds Goudsche Waterleiding Maatschappij = f 5.017,86. De Commissarissen, A. DORTLAND Sr., pres.-comm. H. KNUTTEL. A. GOEDEWAAGEN. Mr. L. K. E. VAN EIJCK. vac. De Directeur, J. JARING. Nagezien en accoord bevonden. Gouda, 3 April 1946. ACCOUNTANTSKANTOOR W. T. J. ABBEMA, w.g. W. T. J. ABBEMA, Accountant N. I. w. A.

Watertoren en Hoogreservoir... ~ Kalkblusscherij. Hoog- en Laagspanningsruimten.. I Woningen en Kantoorgebouwen... Filters...... Snelfilters...... Bezinkbassins Machines. Leidingen. Pomptoestellen. enz... Buizennet en Zinkers... Dienstleidingen (4943 stuks)... Watermeters... Terrein... Duikers... Inventaris... Gereedschappen... Loodsen en Schuilke der-bergplaats... Werkplaats... Pyise d Eau... 1 N+V+ GOUDSCHE WATERLEIDINC I f 21.521,64 11.495.12.. 18.146,38.. 15.680,72.. 3.109,75.. 2.008,28 21.538.76.. 221.438.39 37.549,89.. 15.416,35.. 80.100,-.. 294.25.. 1.638.90 1.- 3.672.82.. 10.145,48.. 4.989.26 BALANS PE f 478.775,29.. 213. 10 16.903,lO.. 2.417.39.. 50.826,87.. 23.425.19.. 7.545,56 350.- 756. 41.. 2.006,89 f 583.219.80 9AATSCHAPPI J JANUARI 1946. GOUDA Aarkdeelenkapitaal... Ongeplaatst....... 5 % Uitgelote Obligaties... Crediteuren... Dividend 1945... Dividend 1944... Te betalen coupons... Tantième Commissarissen... Gemeente Gouda... Tantième Directeur... Electrisch stroomverbruik. nog te betalen... Onkosten. nog te betalen... Loonbelasting... Stichting Pensioen- en Ondersteuningsfonds Goudsche Waterleiding Maatschappij: Schuldbekentenis... Rekening-courant... Reserve Pensioenverplichtingen... Herleide Overgangsreserve... Vrije Reserve... Belastingreserve... f 500.000,-.. 219.000,- f 46.000,-.. 16.300,17 Schulden f 281.000,-.. 2.000,-.. 4.455,25.. 30.910,-.. 5.100,- >> 50.-.. 3.512,50.. 5.123,35.. 3.345.24 1.846.81.. 21.028,64.. 1.075,lO. 62.300,17.. 45.000,- 53.315.17.. 18.576,84.. 44580.73 f 583.219,80 De Commissarissen. A. DORTLAND Sr., pres.-comm. H. KNUTTEL. A. GOEDEWAAGEN. Mr. L. K. E. VAN EIJCK. vac. De Directeur. J. JARING. Nagezien en accoord bevonden. Gouda. 3 April 1946. ACCOUNTANTSKANTOOR W T. J. ABBEMA. w.g. W. T. J. ABBEMA. Accountant N. I. v. A.

Stichting Pensioen- en Ondersteuningsfonds Goudsche Waterleiding Maatschappij Gouda Bezittingen Effecten f 23.000,- 3% % Nederland 1943... Vervallen coupons en loopende rente... Nutsspaarbank, Gouda... BALANS PER f 23.000,-,, 771,46,, 1.746,64 IANUARI 1946 Inkosten, nog te betalen... Capitaal... ---\ Schulden f 42,60,, 87.775,67 N.V. Goudsche Waterleiding Mij. Schuldbekentenis... In rekening-courant Diversen... f 11.282,31 15 % Overwinst + belasting 1945...,, 5.017,86,, 46.000,-,, 16.300,17 f 87.818,27 \ \\\ - - y- f 87.818,27 De Voorzitter, De Secr.-Penningmeester, A. GOEDEWAAGEN, G. VEERMAN. Nagezien en accoord bevonden, Gouda, 3 April 1946. ACCOUNTANTSKANTOOR W. T. J. ABBEMA, w.g. W. T. J. ABBEMA, Accountant N. 1. u. A.

..... -...*_._-._l*l<~.._-. --*\\... ~_~_layx^y_l_ ~*.~~,,..~_,.,,,~_I... ---..-- Lasten REKENING VAN LASTEN EN BATEN VAN I JANUARI-31 DECEMBER I945 Baten Pensioenuitkeeringen... Onkosten... Voordeelig Saldo... f 480,-,, 93,85,, 7.522,08 Intrest.... Uitkering Rijksverzekeringsbank... 15% Overwinst + Belasting N.V. Goudsche Waterleiding Mij.... f 2.723,17,, 354,90,, 5.017,86 _~ -. f 8.095,93 ~ _ - f 8.095,93 De Voorzitter, De Secr.-Penningmeester, A. GOEDEWAAGEN. G. VEERMAN. Nagezien en accoord bevonden, Gouda, 3 April 1946. ACCOUNTANTSKANTOOR W. T. J. ABBEMA, w.g. W. T. J. ABBEMA, Accountant N. I. u. A.

De e?ploitatlekosten zijn In het geheel, evenals de vooraf gaande jaren, hoog, o+ a. door het opbrengen van arbeidsloon, dat in normale t derti voor een deel wordt geboskt o uitbreldyng of vsrnieukinesrekeningen en/o P voor een deel wordt terugbetaald door: opdracht gevers. De n leuwbouw ligt geheeî. st 11; uitbpeidlngen hamen niet BOOP~ Temeer drukt de post arbridsloon op deze?%keniz.g door het brengen van de loonen ce salarissen van het psrsone~l op het peil, zoocil,~ door de zeer verhoogde lc.,vcnsstandaard, aoodeakclijk werd geacht. Of hiermede, gezien de van overheidswege gepropageerde loonstijgingga, de grens der loonen is bcsrîkt, lijkt ze6r twijfelachtig. DE. prijsstijging van xmterialcn on hulpatof:i;a, wâato2 rueds in &a voorafgaands jaarvcxjslagcn opmerkzaam wl,nd gemaakt, hsinahaafds z$cá gedurende de bézcttingsmcandsn; na du bevpijding wcrd zij zeker nis% minder, doch hoo- &$T* De kluitkalk b.v, vertoont t.o.v. dc vgor-oqrlogschc prijzen, ren verkoogirig gelijk aan 4 a 5 x dezen voor-oorlogachen pr ijs, oen en ander ook tengevolge va-1. de noodzaak tot betrekken ervan buîtenlanas I Ù% zeei verhaog- de vrachtkosten de zeer verho0gd.e los-loo- nenr De prijs dar electrische energie is scdert 1940 ook aanmerkelijk gastegen; evenwel mag de in concessie vastgestelde kol-enclausule, hoeveel de ppijg der enargie hiertoe aanleiding geeft en ook contractueel over 1945 vêrhoogd mocht worden, op beslissing van den wndl Diroctcur-Generaal ven. de Prijzsn, niet in toepassing gorden g?brachte Genoemde autoriteit beroept zich hierbij uea. op de Richtlijnen voor de prijsvaststelling No. 1 en op de Prvmnbeschikking 1940 No. i. Daartegenove2 otaat, dat de vermeordering in aanschafficgskostcn &er drie voor het bed-fijf voorname b t grond- en hulpst ofz en bedragen e isclit,

-2- weiks verre uitgaar, boven de rmbsdtzrc opbrengst, welka eventusóle toepat>sing der koloncltxsula aoude op3.everen. De vershocging dar aansohaffingskoeten van efôctrischc ener- gie $ kopersulfaat en kluitkalk bedraagt sedert 1940 n.l. rcspeot.,f 0,66 p.1ûo KVh., 4 33,T.O per 100 Kgt En 3 33,lO per ton, mepdcre kost en bij gemidde ld.3 af name van: electr. + 4 3000,- kopersulfaat- 1 00,- kluit kalk do* Totaal f[col.enprijs 1945 f 17 $90 p. ton), terwijl esia vzrhooging der tarieven, als in de kolemlausule vast elegd, zou otleveren een bedrag van rood 3 8.750,- ovez h-t boekjaer 194Sf Het weerstan6svemogen van hek pe- ASO-. neef, üat als recht evenredig kan morden beschouw6 met het prestatie-vermogen, vemindesde in de maanden Januari tot en met April tot een minimm, als gevolg van de duplorabe- le ~oeds~lpositie. Tamesr vaft het.te maar- dearsn, äat ieder zich naar vermogen tot het u f t erat e heeft gr ywren, waardoor het mogqljjk was hit bcdrijf &aande te houden, zelfs in de zeer abnomlc weken van de drinkwater-distmibut ie, wclke sen extra-belast ing van het uitvosrcnde personeel beteskende. Eet bedriff acht zích gelukkig nog in staat geweest te e zijn althans eenigemte de ergste voedsel-, kfeeding- en vemamingsmisere te hebben kunnen verlichten, met passeeren mn alle off icieale instanties, welkes raedewerking:, bij hardnekkig voortgezette pogingen, als bepeald negatief was te kwalificeeren. De aan boveagenoemde hulp ten grondslag gelegde kost en bedraga rond J 2744,-* Zichtbaar versetprds de positie na de bevrijding, althans op het gebied der voedaelvoorziening; weinig: verbetering valt nog te beepeuren op het gebied der kleedìngvoorziening. In verband met de verbeterde voedselposit is zal den ook onderstaande. opga- Te van ziekteverzuim voornamelijk terug te brengen zijn tot de manden Januari tot; NZ13i0

-3-1941: 101 ziektedagen = I,I$. 1942: 134 i? = 795% 1943: 721 R = 8,0$ 1944: 515 i? i= 6,6$ (bijzondere OBst andigheden wegens af keuring van een zieke). 'I> 1945: 737 = 880% Tat betreft de nateriazl-positfe meri! hierover in het jaarverslag reeds het noodige vermeld: inplzats van ~7~oorziening net:: kan tot Mei beter gesproken wo~ds~ OVE: OE^trekking aantr. Het het noodige overleg en geluk heeft het bedrijf zijn voorzaden kunen behouden en we~c hieman 5ian bezetter niets cfgeleverd; we1 reliden anaere, 8oor oorlogsharzdelinge-, zwaar getzoffeo bedrijven, meerpalen t aat E r ia1 en ge h o lp en. Tcm-eld. dient te -tcororsi &e bersidheid 2s;: -1aai;scluke loodgieters EG fitters om als i--j.lp-r:-erkkracht Bn bij calwateifôn als bom-. inslrgen e.d. vrijwillig hun diensten aan htit bzdpijf te verleenen. In verband hiermede vrcr- &en 4 ploegen, elk bestaande uit 7 voornerker + 3 min, gi~r0~~6. sn zooveel ~rogcli& met de ev-ntueel door hen te verrichten arbeid bskecd gemaakt. Eoemel erksnti;lijk voor de geblekeg gosde bedoeling, is het verheugend ta kunnen vwinalden, dat van deze pioegen geen gebruik gemaakt behoeî.i;e te xorden. Ook in dit vurslzggaai, zolfs nog niet & de bevrijdi,rg, ~ ~ r d oog e n geen directe pogingen ondernozn met betrekking tot de doorvoering; van TaterlGiiting Concessie Besluit en Besluit Hygivnisch Toezicht. Over oe in bezettingsperiode volgens de Foïtersornsche opzet gevormde bearijf's-organisat ies is nog geen drfinitieve beslissing &enomen; vernacht kan evenwel nordeil, dat deze, zij het dan ook met eenige "principieelen wìjzigingen, zullen blijven vooptb~staan. Over de steunverleenix aan stilgelegde bedrijven kari gera3pori;eerd worden, dat men deze rijze va steunverlesning, althans in de9 gedachten vom, geen doorgrng heeft doen vinden.

-4- Met Ce tenuitvoerlegeing pan het in POrig jaarverslag genoemde geo-hyd:dlogisch onderzoek onder auspicien van het RQXs insti- 'tuut voor de drinkwatervoorziening wclid een aanvang gemaakt volgens het sastgeetelde plan. Een aantal der 'L?ol"ingen werd reede op het terrein 'der pise dfem en in mljden omtrek verricht; t? vernachten is, Bat de boorwerkzaamheden in het begin Fan l946 beëindigd zulle a* woraen. Xvencens werc uitvosixig gegeven aan het bopen van een kron ter nïste-king c?ey capaciteit van &e bronnenserie XV t/m icviii* De vemiirdering in wi-t eigcr md vermogen dezer serie vea8 pemncersteld toe te cchri$ven te zqn ean het gcl5 idelijk oerzanden der grintomstort ir_sfn c2er filtirbuizen. ûpmtingen van &e bestaande bromzllien dezer serie e i aan de niexrgeboo-de bron { nc.xx'tii) blijxen deze veronderstellin? stevig te steunen; zooml capaciteit als afzuiging van de WII, ye- I plaatst tnsscken de bionnen 212171 en XVXIJ., bl-ij'kt ZEEY zornaal te zgn, temij1 de ckesaische sunenslslling tran het afgepompt8 water geer, veradering vertoont. Ec't ligt in de bedoelfrig om, naaf behoefte, geleidelp aan ook de overige byonnen van eze ser e op I soottge r'ijke :&ze te vernasigen- Bekoudeas &e omogelijjeid tot; het irìzctten v g de r-eocls I in voïige jaarversieg gsnoescde vooi-f iltratie promen geauzade de electrische-sperperiqc?e, werden rleze zoo spoedig mogelijk weer ingezet SE vel proef 110.3 op 22 Eei; op 30 Augustus moest worden gestopt Tegens 1 onvoldoend 2oorlaatbaarheid van het filter- I bed van proeffilter 111 (?oor algvorming. De I1 totale duur van dezu,3c.proefnernin 88s ioû,' 1 etmalen, d. i. rum &1; zoo groot 8!i s de loop- 11 I tijd der met krijthoudend water gevosde f ifters ~: van gelijb-e oppcmlakt e. Gedurende geze prosf rerden in-totaal 154366 a3 water mor-gdiìterd en na- tfilterd in filter 111. Het hier- I I POOI" benood i gc?e energie-vsrbmik bedroeg lol29 K.'6nC.u., O.i. per m3 extra kosten mor voor-filtratie U, 2i 5 cents (aeïhoogde kolantoeslag inbegrepen, niet evenrel ds svmtuee-

- 5- le kost:= aener mogelijk ta bniwen vòòr-filterinstallatie. Het totaal aanla1 loop-uren der snelfilters bedroeg in dezv prriode 1204 zoodat de gemiddelde capaciteit der sneïf ilters bepaald kan lrorden op rond 128 m3 per uur.iist sppaluiater-vsrbniik aas 4600 I@; spoel-uren 132 uur; ensrgiarzrbruik TOOT het spoelen 251 KIYJ-. U. hstgcen neerkomt op $0 733 spo-hater per?o60 m3 gesieïfiïtsrd %-a er. qqt spoelen zqn de totale extra-kosten voor voor-f iltratie O,219 c6cts per 2113, orrder voorbehoud als Bovengc noen6. De 4e.pioef werdwingezet op 2 Septemter, doch moest wegens periodirke zan2-aanvulling van filter I11 den 23stôn September afgeblpoken Torden. Duur 21 etnalen. IE dgze periode werd62 in totaal 38053 m3 aater vooz-gefiltreezd- ener ieyerbruik 231 8. ELT. U. ; looptijä snqlfilters 890 uur. PGL 123 extra-koster vcor-filtôr3a 0,197 ceïits (overigens onder roorbekou8 als bij proef no.3) ; g,,erni/ae3.de capaciteit der snelfilters rond 131 rn3.spoel- ~:ater-vc~b-uik i O20 m3; spoel-uren 3 ; enbr-,îever5zuft spoelen 52 K.R.fT- ; per IOOO.rn3 cc~~elfilcesd vuater 27 ra3 spoelnater. Met S : ~ O E ~ -totde E extra-kosten 6,204 cents. De!jeeproef werd ingezet op 21 Getober $11 moest op 2 Januari 1946 ond-eibroken TOP den vregens vorst. Opgemerlrt- dient, dat de (provisorische) snelf ilter-battér ij niet in een vorstvrij te houden 1okaliCeit is ondergebracht zoodat bij Vorst de installatie moet riorden aigetapt en derhalve niet tô gebruiken is. Totale duur dezer proef 73 dagen, Ti7aarna de filter I11 nog zeer voldoende doorliet, zoodat van deze proef geen directe vergelijking gemaekt kan tuorden t.o.v. de met kri$t b9yattend water gevoe6e filters. Totaal. vcor-gefiitsrd 132847 m3 water. Energievercbmik 7398 K.W.U. + i88 K.T.U. voor spoelen; extra kosten totaal TOOP voeding en spoeaing snelfilters O 187 cents er m taal eentai. loop-uren âer snelfilgers iii9s0- gerrsic-delds capaciteit higxarr i56 m3. Spoelwater-v\rbzuik 3655 m3; spoel-uren 104 UUF; energie-verbruik spocler; 1 û8 K.R.U. Per IOO(3

- 6- gesnc lf'ilterd water 28 m3 spoe Lxate'r. Zooals reeds t rlooz o?gemerkt, zijn de ex-u=ca kosten dezer v&-fiitrat ie 'C-rekend zondar in aanmerking te ncmn de afs$.rijvingsn voor een eventueel te bousen voor-f iit er-inricht ingl noch 6e temarningskosten hiervan in vors,~~rioüen eveneens ~ zonder de velrkrsgen besparing aan zanc? en arbvillsloon tengmolge pan kcis geririge aantel schooxtaakbeurten van 2-L na-f iiter. Wat bstrzft het zan2waxzik mag voorloopie; KOPeon vastgqreld, dat hôt ~choonmaken Van %e langzme na-filter, dus na oe voor-filtra- ' tie en dys,na vernudering va2 het kyijt, voreert + 7~ a 10 m3 filtsrzan5, t~mi-i:l Ctat-d=r niet-;p<òorgefilterd& langzame filt-urs 40 a 50 m3 f ilt erzand Torcelct 06 voorzieiiia ran de fiit,:xs met nieuw filterzand, welke is vorig verslagjaar doór omst az1oighcg.r-n sleçhts g&&e~itc lijk kon geschis&ïi, 3s m, na dô beurijding, Prederom VOL op ter hcc6 Genomen en kon de eznmlling tot &e uereischtc dikte pleats ainien; in totaal reroen -1569 ton zand opgebracht. Vegens typhus-besmtting der groote rivieren werden hierbij as noodie: voorzoltgan tei ontsmctt ing ge nr3me o. Gememoreerd dient nog te worden, da* de in jaarverslag beschreven aist iibut ie-re geling, alleen slechts i.v.m. het hieraan verbonden extra-werk en cce specials voorzieningerr terzake aan het net, het bvdrijf op rond J" 2000,- ham te staan. Het getob mee de dihi'ls, gedurende de eerst E jaafhslf t aangsuasrde, heterogene kalk, Wam het bedrijf, doar extra-kerk TOOP de vermrking-en astn de dosseerings-installeties, op rond jf 750,-- Het continueeren van den nacht-wachtdienst is totnutoe noodzakelijk voor de bewaking der op ae terreinen van het pompstation (en in de loodse~!) aanirezige matrrialen; diefstal is nog scheerhg rn inslag en zoolang de goedsrer. schaamch en de brandstofgun-pcs it ie nog niet afdoende verbetepd is, slordt bedoslae bewaking zeker noodzak acht = G ~ ~ r lii~~~fp i. i 946-

NI V* GOUDSGKP: ~ATER~ID~G MAATSCWFIJ GOUDA,-

I Behoort bij Jaa-Terslag 1945 NiV. Goudsche Waterleiding &Tij- D I S T R I B U T I Z - R E G E L I N G - \ Iiet beärijf is voor den nomlen gang van zaken aangewezen op het betrekken vcm elçctrische energie van c;e Gemeente Lichtfabrieka te Gouda; leverenciei heeft zich bij cortrzcl verbonden tot h.rering en is daartoe verplicht op alle uren varì &GJ dag en nacht, bena1p-c gedurende een in contract nader geregelden spertijcl. Irr gewllen van overrcacht is de Gemeerite val= de vc-piichting tot enzrgie-leverixg or,t slagen. Tot 13 Fe3nuari 194.5 is de lev-ring van clxg.rì;srater gekcel nomaal verloopan; ook delsvsrizg vi--n ZlEztrische energie had tot &i?: %rtm noniaal haar verf-00-, zij het dan o& oplegging n.in rzitess-tes bezuiniging i1 i?-mmers. Nazr aal;luicing hiervan ea me- Ce ia verban6 met E. e2 betreffende bekendna- 4icg van 6er.t gevohachtigdr voor de provincic Zuid-nziland td. i 3 Dscmber i 944,%as ook hct wat erleidingbedrijf genoobzanku tot uitwsts bqerlcing van het electrische energiet ezbruik- In o-jerlzg met de kmeente, als zijnce Cs zaucessie-geefster, xerd door het Tungeerend bestuiir bij officieele bekendmaking 46. 6 Jôrxari 1945 aan de afnemers bekend gemaakt, dzt- met hun medewerking het bestaande aatezvurbxik tot de helft teruggebracht diende te worden,daar an6ers zou moeten warden overgegaan tot h;.t ïtemen van naatregelen, welke zeer Lzachiig zouden ingrijpen in de tot nu toe riornale wijze van drinhaterdistributie. Elke vom van verspillfng werd vcrboden (o. a. lelr de krznen, doorluopeoae closets&&& bakken, vat ert urbine s, riool- do orspoeling, schrobben en boenen, e.db). 1 Het resultaat van dezen oproep 88s praol tisch nihil; de dagelijksche afgifte door het 1 I pompstation xreminder& hierdoor niet Doeme DS raard i g i

-2- Ter bezuiniging van elcclrische energie, en op aandringen van den leceranciei, hiervan, werden op 24 December 19.44 de voor-filtratieproeven stopgezet. Op 13 Februri Î945 ifeic, zonder voorsfgsandc kennisgeving,noch aan het naterleidingbedrijf,noch aan de GemeeiiteLQke Electrischt Ceotrale,de stroomleuering dooi de CeEtrale te Rotterdan (KoppeliiIg-levEriilg aan Gouaa) varbrokôn van 15 uur tot i7 uur 30, met CS later volgende mededeeling, dat zulks, bij wijze can sper, voortaan Pegel ZOU worden- 0- Donderdag, 15 Februari, te 22 UW mrd &OOT den directeur der Gemeente Lichtîzbrieken telefonisch nedegedeeld, dat, op order v2n &e 2Üstung-ZnsTelrt ioz te Rot ter? a*a, dienzelfden riaczht tô 2 uur &e lrvering van sle ctr is che energie gesperd zou worden. De sp3x-t i jaer; zoudm zi jt- van 2 uur tot d uur. van 6 uur tou 8 UUT 30; van 14 uur 30 tot 18 uur en xi-1 6izect ing3aride. Het ~,c.t s!t: van speciale maatregelen, zonder den gekeelen gang -I= de dagelijksche t?rinkwato~lsvering te wrstoten, was op de- ZCIL korter teraijn niet riogelij%= Sesloten rerd daz ook, ondanks de meer cian onvoldoende voedselverstrekking aan en de daamede direct samenhangende lichamelijke.gesteldheid van het personeel! met eigen hulpinstallat ie ( olie-mot orôn) bij te draaien. Derhalve werd met drie oliemotoren, tezamn lcverende 132 PIK., bijgedraaid tot ELI met Zaterdag, 17 Februari d.a-q. Daar evenrel, mede in overleg met de Pharrnaeeutische Inspectie van de Vofksgezondheid, werd vastgesteld, dat de nog aanwezige olie-reserve slechts gebruikt nocht viorden bij mogelijk geiieele stopzetting der eïectrische energie-lev: rhg, mo-cst op kop ten temijn naar een andare regeling gezocht worden. Met grooten tegenzin en slechts door den nood hiertoe (gedwongen, werd een oplossing terzake gevonden in het tijdens de speruren afsluiten van den watertoevoer naar groote sta2sgpdeelten en paap de buite_n_gemeen-

-3- ten. Dit was mogelijk door excercitie me% de afsluiters in het leidingnet, welke daartoe in voldoende hoeveelheid aanwezig zijn. De binnenstad bleef onder liruk, echter onder voorwaarden als in een betreffende bekendmaking vastgelegd, t-w.. tapverbod tijdens de sper-uren. Met deze regeling werd althans bereikt, dat ziekenhuizen, centrale keukens en apotheken: geregelden toevoer van waterb hielden, zij he% onder nadere aanschrijving tot uiterste beperking. Ondanks de bezwaren tegen bovenvermelde regeling zoude er voor te ple5ten zijn geweest deze onder de gegeven omstandigheden te bestendigen, indien zij werkelijk een bezuiniging in het verbruik betuekerrd zou hibbec. De ervaring evenwel leerde al ras, dat de op deze wijze bereikte bezuiniging te verwaarìoozen was (80 a 700 E=mTT per etmaal). Proeven, inmiddels genomen in de stads- -Tijk Korte Ukeren-Onder de Booqjes, toonden aan, dat bij zeer ngeknelpenn toevoerafsluitem, bij uitschakeling der ringleidingen, en dus bij toevoer langs een enkele voedingleiding, bij groote af name automatisch een drukverlaging ontstoad van 2 50%. Wellicht ten overvloede wor& o gemerkt, dat het zonder druk zetten van het feidingnet van geheele stadsgedeelten voor de ver- antwoordelijke leiding van een waterle iain@;- bedrijf zeer onbevredigend, ja zelfs ergelijk moet zijn. De gevaren, welke hierdoor zouden kunnen ontstaan inzake Infectie van het net, behoeven niet nader besproken te worden,das? ze als algemeen bekend: mogen worden veronderstelt?. Derhaìve werd besloten met alle ten dienste stamde middelen te trachten een continue electriciteitslevering te herstellen en de beoogde besparing te verkrijgen door het gedeeltelijk sluiten (?&nijpen". of "drosselenpq) der hiemoor in amerkirig komende afsluiters in de toevoerleidingen der niet meer als ringleiding functionncerende lefdingnetten in de diverse stadsgedeelten,waazi door bij grootere afname een automatische ärak

I!! I I I -4- ve2lzging optreedt Omtrent bmengenoernde voorgenomen act ie werd overleg gepleegd met de Phamnaceutfsche 3ispect ie uan de Volksgezondheid voornoemd, Tic zeer gemerdeerde medeaerking: in de gehezle ~POCECXX~ kmg?lijk o- Trijs werd gestelc. DezerzQ3s t-erd ear: het waterleibingbedrijf te 3ottek"dar;i t elef onfsch om inlichtingen verzocht. Hierbij bleek, dat het Rotderdaasehe bed-ljf ook vel den eersten *7sperdag'' van electrische snergfu-levering door de ccictrale te Rotterdai YES gesileelid geble- VET). e=; toeo op elgen (stoom) resemre-imtallht ie had gererlli, docq dat a.en al zeer qoe- Oiy van lcvaranciers-zijäs tot de coriclus Ze op& gekomea, das zulks niet te hsndhavzc was, zoodatk het RottereamcSe saterlefdingbedrijf aeï:dra neer gedurende het gekeele etmeal van efectrischs energie wen0 voorzien, m& dien verstande, dat raen äoor -mi jpsn der sompafsluiters cen druk ir, het lefdingnet had moeten verlagen 'oa 24 tot 12 Lietei :;aterdruk. Bij infomztis- ean het Gouesche electriciteîtsbedrijf bleek, dat niet zooals oorspzmk kelijk Kas medegedeeld, hemtterc*amsche e- lectriciteitsbsdrijf den stroorn uitschakelce r doch dat zulks geschieade door het ini%iatid van hst Goudsche elactriciteitsbedrvf, oadat dit bedrijf het totaaf door hem a?geguven verbruik van 21000 Li7.U. diende te beperken tot 15000 K.V. U.. Gouda gebruî-e hiervan 7000 K. W. U. en do buitengsnaent en ( óoofdzakelqj polderbemaiingen) i 4000 K. W. U. Kadere actie en besprekingen, welke ten doel haddeïi wederom cm cont hue etmaal-voos zieníng mst electrische energie te herstellen, werden voortgezet, onder dezerzijdsche toezeggiag van doorvorrin der drukverlagin Op 24 Februari 1945 am een regelisig dezen geest tot stand. Direct werd o-erge gaan tot uitschakeling der ringleidingen en het voeden vari stadsgedeelten door een enk& le toevoerleiding. De druk werd in deze stadsdeelen gecontroleerd door zelf-registreerende druknieters. Ook voor deze regeling werd de msds-ter-

-5- king van de afnemers ingeroepen: deze opzet mag echter terecht illusoir genóemd v rden : niet 5% van het aantal aangeslotenen vond het blijkbaar de moeite waard áeze medewerking te verleencn; integendeel moest herhaaldelijk tegen vermorsicg worden opgetreden (watertup bines, bi el kc door de kracl?% van een waterstraal electziscli licht moesten opwekken, straatschrobben, boenen, enz.). Steekproeven op de meteropname brachten eveneens aan het licht, dat op meergenoebde xedetrerking van de afnemerq niet is te rekemq MEL - T i l esnvoudig rict,of uit ganabizucht, of uittu%er egoxsme, of uit gebrek aan inzicht. Bedoelde steekproef gaf tot resultaat : Verbruik grooter 4a.i nomal: 12%; normaal 45%; kleiner aan n0l"sllaal: 43$, waaronder vee IE verbruikers (38$), die door bijcor,c?sre pi- & opstandigheden rninber; verbruikt hadden. De verlaagb &ruk, als bovenpedoeld,gáf, spsciaal Bijdens de spits-uren, Tot min- of neer Gemot iveerde klachten aanleiding. Zoouecl xoge1i;k aer?! hieraan tegemoet gekonen 3r rootirig van 7sJrf J2 esn toevoer. April 194.5, 7?*n012 uur; Ssrichtte de diyecteur der Gemeente Lichtfabrieken te Goudc, dat o- $.er eerstvolgenden Maandag ves noedelq3 de energie-levering geheel stop gezet zou worc?en. Op 7 April 194.5 wvrd dientengevolge een off icieele bekendmaking gepubliceerd d~or het gewent ebestuur, Uitgegaan verd van het principe,dat met de beschikbere resemre beter eeaige maanden op beperkte schaal arineztelz verstrekt kori morden, dan een nomale afeif.te gedurende eenige weken te kunnen handhaven en vervolgens geheel met de levrring te moeten stoppen. Bij de E ~ bozen S omschreven regeliag ;werd rekening gehouclen net de poigence geilachte : a. ziekeahuizen, hospitalen, centrale keukeris, voedselvoorziening-ob jecten (o. a. bakkerijen) en een in bedrijf zijnde prasscfierï bp houclen weter onder normalen druk van d U. tot i8 UULO

b* C. Aan de bewoners v m de op de toevoersnàe ieieingen naar de onder a. gecoende inricht irgen onverdjäelijic aszesloten pepceelsn Vozdt eeil gecontroleerde verbruiks- Oe perk ing OpgE 1 P ed BX eerste overtreding van de bepalingen hiervan gatv%ngeri overtyeders een waar- s ciìm ing De overige peìxeelen, evenals &e buitengmeer;ten Gou&erelz en Ibestrecht, ontvingeil escs per etmeai gjedurecte -% a I w r drinkwater volgens de regeling,zooals de b ov enge E o exde b 8 kerdmak; kng 'FES a ang e - geven. d. De geneente Xeeu~xk Tas o111 technisc'ne zedenôn in drie Gedeelttii g2splitst t :;ef!ru eeris per drie dagen in oe gelegenhei& tisrd6.n gesteld om &iacr:ater af te tappen. Hierbij aordt o2generkt, dat jt;ist Ree-íilk, aan vrelke gemem.te ook van te' Toren om ean verbruiksbezuirjglng van 50% was verzocht, äit vfizoek volaornen cegselt de ea kans zag FLst normle verb-uik met ruk 2574 te overschrijden. O generkt worcte nog, dat, bjj qgecials t-ergunnlng, ocäer bijzon&fe amtanctxgheden, toestemming 'tzerd varlesad tot betpeyken vanava= ter bij aangeslotensa, vallend ondm de categorie a. Dr eerste dagen van bovenrerwl&e rege- ling, welke in rcrsrking trad op?3 April en re.arb&j hst gehcsl als nog verk~ôrende ia hot experiment çele stadium, moet worden beschmtd, woedde de stom van Qeron4xi-aar8igìngf verongelijxing en naakt egoïsrnc op orkaansterktee Lengzamzrhand eveawef luw& deze en na een reek was men, zij het Tanzelfsprekend noodge- Czoligen En ocgaarnc, reeds a2n deze regeling getrsnd gerrs'irt en Seesfte men ~rriji.ôl algemeen vaar 3et o01 ging. Aan c?e hand vzn äa imit,dels opgedans arvarfng werd dageï.ij%s getracht, in het ksder van 26 zeer beperkte rnogeïijjchuden,da regeling sor-1~d.e~ en mer voldoening gevende ts maken evsmel onsep uitdnxkiielijke naleving van het; evenricht tusschen winbicg,bereidfng,

-7- zfgifte en arbeidsprestatie. Reeds na vier dagen vond dit zin of neeer verwezelijking dooi ver?sngiog dsr? taptijden,raar=rede bereikt rerd, dat nu iede: werkelijk tap"-kwam. \Tas vol en voldaan dan äraaide &e kraan dicht en was zoo vr-iendelíjk ook een Ender r-eg in de gelegenheid te stellen om voorraad te tappa. Zelfs OF de uerdiepingsri. w.erd ir, Ce meeste gevallen voldoende druk geconstateerd. Qet personeel ha8 veel extra en ziyaar Kerk te verzetten gtiduiende lange nerkc'agen en OF zeer onvoldoer,de rantsoenen voedsel. Trsrrzeld dient, drt 5e gemente H~or&ec& c GL-uLcht E"C om aagelijks aan het pompstation vôn ene Ssdrijf + 5ûOû liter water per tankwagen al rs mogen-halen tey distributie onder haar bsrol'trfng, dsar het bek-** iif Dordrecht zelf ;eer* zssemv-installzfie bezit en uit sluiter.?. op Levcrizi: ven elsctrische energie door GcuCa is aangemzen* Ir het oog dient te vorden gshoudzn,dat ook adsre vocrnzae factoren ht-t krstcl van de nozmle levering behrloedden.met name de voorzienlnl Pan het budrig ast de onortbeerlijk onllîrrcingsr-i litelen; in -dit geval kluitkalk. Eet mve wbt F, met een hârgizid4 van 23 tot 29 2. gradôn, kan, zonder toevoeging win ontharäingsmiddelen, zonder meer als clrin'mater fen speciaal als waschxter) ongaarne geaccepteerd Korden, daargelat en no6 de invloed ven kzlktoevosging op de onti jzec ring vm het ruye TZ~SF. Sedert jezen reeds (1940-1955) n-erd op alle mogelijke en schpbaar onmogelijke wijza de bônoodigde kluitkalk aangevoerd; den laatsten tijd evenwel, werd dit hoe langer hos moeilijker, daar terî eerste de toeveer uit Belgie en daarna r:it Duitschland nolkonen Kas gestagneerd, in TtTederland aanwezige voorraden practisc "T opgebz-uikt en de nog verscholen part i jt jes door de vervoersnoeili Smeden vrijrrel niet meex- %s transpwteeren Yaren. Hetg9en beteekent, dat met de :iog in onze nagazi jnen aan-?-ezige vocirisiad O-$ de u c ct zuinige wijzer moest worgen ov.,csprclgen en dus een herstel

1 ling -a- van de normale waterlevering zeer zeker ook direct afhankelijk bleef van den aanvoer van kluitkalk, temij men de oitharding, door gabrek hieraan geheei zou kten vervallen, met alle ozaangenane gavolker uan dia. Het pompstation kon het ítbijslopfen;7, zij het, dat de grootste aandacht besteed noest worden aan het uithoudin svemogen de? VOOT dit doel (con%inu-bedri;if& niet volmaakt geschikte inotoren en er rekening moest gehouden worden met de beschikbare voorrsden stook OliS en smeerolie. Op Donderdag, i2 April, x'erd een grondsche!? bespreking gevoerd over 2, evezìtueele mogelijkiieici van leusring van 25 LT. electrischu energie ven &e eenigszins prhitime bedrijfacentrale der firma Daalmans &i Co. l\t2 veel overleg ktra een regeling ter aàk: tot sts::d, (J. V-. z. na vel? proefreningen eri het Goorstaan va3 vele kinderzfcktm,merd op Zoxdag, 15 April, 6 uui. 30 stroorr ~ege-vrn, via hef: gtmsentelijk ~ ~ 3,tot 1 : EI; V E T L L ~ v2n ~ ~ D 25. IC.\?.. Dit kon aan de olie-kiìl~installatie zesr ten gosde konen, speciacl wat Setreft hc t cont irru-draaien der :lot oren, de 5rqn6st of- ca smeerolie Toor-acicn e; de van kt perse- E 1 gevordt-räe arbeidsprsst at ie. Istusachcn bleef demi beprkte provisoris c hs elec t r ic it e it svooyz ienicg ge3rekkig en onregelmatig, zoodat de ervan vemachte verlichting der zargan niet vrje1 betcekende-?ta veel geharrewar were op 21 April hiervan dal= ook &feestapt en, Tederom 710nUergrocdscki:, overgegaan tot het in bed~ljf stellen van de kleine turbire-installatie der Goudsche Zîa- 1, een en ander chînale Garenspinnerij (G.Ii3.G. onder leiding Fan den adjunct-dipectcur en eenige abtenaren Eer Gum. Lichtfabrieken. Een roote verbetering in Oe eneïgie-levering,xdzl f upr tot 18 uur, trad hiedoor in; de oliemotoren werder. nu zog gebruik% tot 13 uur en kon6en dan verder gastopt blijven, hetgeen zich onmiddellijk uitte in het brandstof- en smeerolie-verbruik, vielbie bij de eerste re- eïing respectieveìiyd 230 Liter en 8 Liter per etzaal bedroegen en bij de aieuwe TE&?+ i00 Liter en 5 Liter.