Minimum Volatility ETF s Gids voor beleggers

VOOR PARTICULIERE BELEGGERS ``ik wil beleggen in aandelen ``ik zie dat de markt volatiel kan zijn ``ik zoek naar meer evenwicht Minimum Volatility ETF s Gids voor beleggers

In het huidige onzekere beleggingsklimaat is het niet verrassend dat veel beleggers zich zorgen blijven maken over de aandelenmarkten. Onlangs heeft CICERO Research in opdracht van BlackRock een enquête 1 gehouden onder 9.600 Europese beleggers, waaruit bleek dat 53% zichzelf risicomijdend noemt en 75% geld op een spaarrekening heeft staan. Hoewel het zeker zinvol kan zijn om een gedeelte van uw geld op een spaar- of depositorekening te zetten om op korte termijn aan uw behoeften te kunnen voldoen, heeft onderzoek uitgewezen dat de inflatie op de langere termijn de waarde van uw spaargeld zal aantasten, vooral nu de rente langdurig laag is. Voor veel mensen is het dan ook raadzaam om verder te kijken dan de traditionele veilige havens, zoals deposito s en staatsobligaties, als ze hun financiële doelen op de lange termijn willen realiseren. We zijn ervan overtuigd dat zelfs na de recente financiële crisis en de eurocrisis, op de lange termijn het beleggen in aandelen (in tegenstelling tot deposito s of obligaties) grote voordelen zal blijven bieden voor mensen die bereid zijn het risico te nemen dat verbonden is aan een hoger potentieel rendement. Daarom heeft ishares een reeks Minimum Volatility Exchange Traded Funds (ETF s) geïntroduceerd, die u op innovatieve wijze toegang bieden tot de aandelenmarkten. Deze fondsen volgen indices die ontwikkeld zijn als alternatief voor de indices van vier grote aandelenmarkten (Europa, VS, opkomende markten en wereldwijd), met een potentieel lager risico. Deze brochure gaat nader in op de Minimum Volatility ETF s en legt uit hoe deze u kunnen helpen om uw beleggingsdoelen op de lange termijn te bereiken. We raden u ten sterkste aan een onafhankelijk financieel adviseur te raadplegen voordat u belegt. 1 Dit onderzoek werd van eind augustus tot eind september 2013 uitgevoerd door CICERO, in zeven landen (België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland, Verenigd Koninkrijk en Zwitserland). 1

51 % van de particuliere beleggers in Europa heeft een negatieve kijk op de financiële toekomst 2 2 Bron: onderzoek uitgevoerd door CICERO in opdracht van BlackRock, onder 9.600 beleggers in zeven landen (België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland, Verenigd Koninkrijk en Zwitserland), van eind augustus tot eind september 2013. 2

Inhoud 1 Maak kennis met Minimum Volatility ETF s... 4 2 Uw beleggingsdoelen op de lange termijn... 8 3 Waarom beleggen in Minimum Volatility ETF s?...10 4 Hoe werken Minimum Volatility ETF s?....12 5 Wat zijn ETF s?...16 6 Waarom kiezen voor ishares?...18 7 Meer informatie...20 3

1 Maak kennis met Minimum Volatility ETF s Volatiliteit geeft aan hoe sterk het rendement van een aandeel of belegging varieert TOEGENOMEN VOLATILITEIT Zoals u wel gemerkt zult hebben, hebben we de laatste jaren te maken met een groot aantal stevige stijgingen en dalingen in de financiële markten over de hele wereld, een trend die we verhoogde volatiliteit noemen. Hoewel de financiële crisis in 2008 is begonnen, lijken veel beleggers nog steeds in de greep van de onzekerheid. Op basis van gegevens als de particuliere consumptie, de bbp-groei, inflatie- en rente-ontwikkelingen wordt verwacht dat de wereldeconomie nog lange tijd onstabiel zal blijven. Die onzekerheid komt op de aandelenmarkten tot uiting in een verhoogde volatiliteit. Dat de volatiliteit in de loop der jaren is toegenomen, blijkt duidelijk uit figuur 1. Hierin is de volatiliteit van de S&P 500 in kaart gebracht op basis van het aantal beursdagen in een jaar waarop de index binnen één dag minimaal 2% is gestegen of gedaald. Dit aantal dagen is de afgelopen tien jaar aanzienlijk gestegen ten opzichte van het historische gemiddelde voor de index. Zoals u kunt zien, waren er tussen 1973 en 1982 minder dan 100 beursdagen waarop de S&P 500 index minimaal 2% steeg of daalde. De volatiliteit is in de loop der tijd stelselmatig toegenomen, en tussen 2003 en 2012 is het aantal beursdagen met een stijging of daling van ten minste 2% meer dan verdubbeld, zodat het nu boven de 200 ligt. Volatiliteit kan een negatieve invloed hebben op een beleggingsportefeuille en wordt vaak gebruikt als maatstaf voor het beleggingsrisico. Nu schommelingen op de aandelenmarkt (zowel in positieve als in negatieve richting) steeds vaker voorkomen, zou u op zoek kunnen gaan naar manieren om de impact van deze volatiliteit op uw beleggingen te beperken. 4

Figuur 1: aantal beursdagen waarop de S&P 500 index met minimaal 2% is gestegen of gedaald (per periode van 10 jaar) STIJGENDE VOLATILITEIT 224 DAGEN 181 DAGEN -2 % +2 % 99 DAGEN 103 DAGEN Het aantal beursdagen waarop de S&P 500 index minimaal 2% steeg of daalde is in de afgelopen jaren verdubbeld ten opzichte van 40 jaar geleden. 1973-1982 1983-1992 1993-2002 2003-2012 Bron: BlackRock, Bloomberg, cijfers van 3 januari 1972 t/m 30 december 2012 voor de S&P 500 Index. In het verleden behaalde resultaten zijn geen betrouwbare indicatie voor de toekomstige ontwikkeling. 5

Ontwikkeld om beleggers op een innovatieve manier toegang te bieden tot vier grote aandelenmarkten WAT ZIJN MINIMUM VOLATILITY ETF s? Minimum Volatility ETF s zijn beleggingsfondsen die ontwikkeld zijn om beleggers toegang te bieden tot vier grote aandelenmarkten (Europa, Verenigde Staten, opkomende markten of wereldwijd), waarbij ze een index volgen die erop gericht is de ups en downs (dus de volatiliteit) waarmee beleggen in aandelen vaak gepaard gaat, enigszins af te vlakken. Met Minimum Volatility ETF s profiteren beleggers nog steeds van een brede spreiding over de aandelenmarkten, maar omdat deze fondsen zijn opgezet om het algehele risiconiveau te verlagen, kan uw belegging zich evenwichtiger ontwikkelen. U dient zich echter te realiseren dat beleggen altijd gepaard gaat met een zekere mate van risico. De waarde van uw belegging en de gegenereerde inkomsten kunnen fluctueren en het is niet zeker dat u uw oorspronkelijke inleg terugkrijgt. Meer informatie over de werking van ETF s vindt u in hoofdstuk 5, Wat zijn ETF s?, verderop in deze brochure. Minimum Volatility ETF s volgen indices die ontwikkeld zijn om bij een lager risico toegang te bieden tot vier grote aandelenmarkten. Het is echter niet zo dat deze fondsen in absolute zin als weinig risicovol kunnen worden beschouwd. We raden u daarom ten sterkste aan een onafhankelijk financieel adviseur te raadplegen voordat u belegt. 6

BESCHIKBARE FONDSEN De reeks ishares Minimum Volatility ETF s omvat de onderstaande fondsen. Tabel 1: ishares Minimum Volatility reeks Fondsnaam Parent-index Tickers TER ishares MSCI World Minimum Volatility UCITS ETF MSCI World MVOL 0,30 % ishares MINIMUM VOLATILITY REEKS ishares S&P 500 Minimum Volatility UCITS ETF S&P 500 SPMV ishares MSCI Europe Minimum Volatility UCITS ETF MSCI Europe MVEU ishares MSCI Emerging Markets MSCI Emerging Minimum Volatility UCITS ETF Markets EMMV 0,20 % 0,25 % 0,40 % ishares MSCI World Minimum Volatility UCITS ETF ishares S&P 500 Minimum Volatility UCITS ETF ishares MSCI Europe Minimum Volatility UCITS ETF ishares MSCI Emerging Markets Minimum Volatility UCITS ETF Bron: BlackRock. Gegevens per eind november 2013. Een ticker is de identificatiecode voor een fonds op de beurs. De TER is de Total Expense Ratio, een maatstaf voor de lopende kosten van een belegging. 7

2 Uw beleggingsdoelen op de lange termijn 51 % van de beleggers heeft er geen vertrouwen in na hun pensionering over de gewenste inkomsten te beschikken HOE KUNNEN MINIMUM VOLATILITY ETF s ME HELPEN MIJN BELEGGINGSDOELEN TE BEREIKEN? Een recent onderzoek onder 9.600 particuliere beleggers, uitgevoerd door een onafhankelijk internationaal marktonderzoeksbureau, heeft uitgewezen dat 48% van de Europeanen in de landen waar het onderzoek werd gehouden, op dit moment geen aanvullend pensioen opbouwt, terwijl 51% zegt er geen vertrouwen in te hebben na hun pensionering over de gewenste inkomsten te kunnen beschikken. Uit het onderzoek bleek daarnaast dat niet meer dan één op de vier zei daadwerkelijk te beleggen om inkomsten te verwerven. Voor veel mensen geldt dat ze nu plannen zouden moeten maken en in actie zouden moeten komen om hun financiële doelen op de lange termijn te kunnen realiseren. We raden u in dit kader ten sterkste aan een financieel adviseur te raadplegen. Het is begrijpelijk dat de huidige onzekerheid op de beurs veel beleggers afschrikt. De heftige schommelingen als gevolg van de financiële crisis en de eurocrisis hebben ertoe geleid dat veel beleggers de aandelenmarkt hebben verlaten. Maar ook veilige havens als deposito s en staatsobligaties bieden geen zinvol alternatief, nu de rendementen rond het historische dieptepunt liggen. De grafiek op de volgende bladzijde toont het rendement van aandelen, obligaties en spaargeld in de afgelopen 25 jaar. Vooral het rendement op spaargeld komt op de lange termijn maar met moeite boven de inflatie uit, als gevolg van de lage rente. Op grond van deze cijfers zijn we van mening dat het voor mensen die hun financiële doelen op de lange termijn willen bereiken, essentieel is om binnen hun gespreide beleggingsportefeuille ook een gedeelte in aandelen te beleggen. In dit licht kunnen Minimum Volatility ETF s de moeite waard zijn. Aangezien de Minimum Volatility indices ontwikkeld zijn om het risico waarmee beleggen in aandelen gepaard gaat, te beperken, kunnen Minimum Volatility ETF s een goed manier zijn om toegang tot de aandelenmarkt te krijgen, terwijl de volatiliteit beperkt blijft. 3 Bron: onderzoek uitgevoerd door CICERO in opdracht van BlackRock, onder 9.600 beleggers in zeven landen (België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland, Verenigd Koninkrijk en Zwitserland), van eind augustus tot eind september 2013. 8

Ook als u al in aandelen belegt, maar zich onzeker voelt over de risico s die dit met zich meebrengt, kunt u overwegen een deel van deze beleggingen over te brengen naar Minimum Volatility ETF s, om het totale risico van uw portefeuille potentieel te verlagen. Bedenkt u hierbij wel dat als u geld terugtrekt uit spaarproducten en staatsobligaties, met als doel een hoger rendement te behalen, u dient te accepteren dat u een hoger beleggingsrisico loopt. Beleggen gaat altijd gepaard met een zekere mate van risico. De waarde van uw belegging en de gegenereerde inkomsten kunnen fluctueren en het is niet zeker dat u uw oorspronkelijke inleg terugkrijgt. Figuur 2: rendement van aandelen, obligaties en spaargeld bij een hypothetische inleg van 10.000 Totaalrendementen voor en na inflatiecorrectie 80.000 60.000 40.000 79.590 44.781 54.335 Aandelen Obligaties Spaargeld 20.000 0 30.416 26.264 14.703 Totaalrendement Totaalrendement na inflatie Totaalrendement Totaalrendement na inflatie Totaalrendement Totaalrendement na inflatie Bron: BlackRock, Thompson Reuters Datastream. Gegevens van 31-12-1988 t/m 29-11-2013. Aandelen worden vertegenwoordigd door de MSCI Europe Index (totaalrendement), obligaties door de CitiGroup World Government Bond Europe Index (totaalrendement), spaargeld door de Duitse 3-maandelijkse interbankleenrente. Deze informatie is uitsluitend bedoeld ter illustratie en dient niet om de performance in het verleden of in de toekomst van een specifieke belegging weer te geven, noch is rekening gehouden met de invloed van kosten en belastingen. Het is niet mogelijk direct in een index te beleggen. In het verleden behaalde resultaten zijn geen betrouwbare richtlijn voor toekomstig rendement. 9

3 Waarom beleggen in Minimum Volatility ETF s? Minimum Volatility ETF s kunnen bij verschillende marktomstandigheden ook geschikt zijn als langetermijnbelegging ZIJN MINIMUM VOLATILITY ETF s ALLEEN GESCHIKT VOOR PERIODES WAARIN DE VOLATILITEIT HOOG IS? Minimum Volatility ETF s zijn meer dan beleggingsfondsen die hun nut bewijzen wanneer de volatiliteit hoog is. Voor beleggers die toegang willen hebben tot de aandelenmarkten maar niet bereid zijn het risico te nemen dat verbonden is aan een potentieel hoger rendement, kunnen deze fondsen aantrekkelijke langetermijnbeleggingen vormen, die bij verschillende marktomstandigheden een gunstig rendement kunnen opbrengen. Uit een historische analyse van de MSCI indices, waarin de stijgingen en dalingen van de koersen over de afgelopen drie jaar werden bekeken, blijkt dat de Minimum Volatility indices gemiddeld minder risico zouden hebben gedragen dan hun respectievelijke parent-indices. De grafieken op de volgende bladzijde brengen dit in beeld. De S&P 500 Minimum Volatility Index werd in november 2012 geïntroduceerd. Voor de periode hiervoor zijn daarom geen feitelijke performancecijfers beschikbaar. Maar op basis van gesimuleerde berekeningen voor de afgelopen drie jaar, zou ook de S&P 500 Minimum Volatility Index zijn parent-index overtroffen hebben, met een hypothetisch rendement van 52,62% tegenover een rendement van 49,81% voor de S&P 500 4. Hierbij dient u voor ogen te houden dat in het verleden behaalde resultaten niet altijd een betrouwbare richtlijn zijn voor toekomstige resultaten en niet als enige criterium dienen te worden genomen bij de selectie van een product. 4 Bron: Bloomberg, BlackRock, per 17 december 2013. 10

Figuur 3: Performance van de MSCI Minimum Volatility indices vergeleken met de parent indices 1,2 Rendement per eenheid risico 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 MSCI World Parent Index MSCI World Minimum Volatility Index S&P 500 Parent Index S&P 500 Minimum Volatility Index MSCI Europe Parent Index MSCI Europe Minimum Volatility Index MSCI Emerging Markets Parent Index MSCI Emerging Markets Minimum Volatility Index -0,2 0 5 10 15 20 25 Volatiliteit per jaar in % Bron: BlackRock, MSCI, S&P, dagelijkse gegevens van 31 December 2010 tot 31 December 2013. De grafiek hierboven geeft de gesimuleerde historische performance weer en dit is geen goede indicator voor toekomstige rendementen. Rendement per eenheid risico is berekend door gebruik te maken van de Sharpe Ratio. 11

We raden u aan een onafhankelijk financieel adviseur te raadplegen voordat u belegt WAT ZIJN DE RISICO S VAN MINIMUM VOLATILITY ETF s? Beleggen in een ETF brengt risico s met zich mee. De waarde van beleggingen op de aandelenmarkt kan schommelen en het is mogelijk dat u minder geld terugkrijgt dan u oorspronkelijk belegd heeft. We adviseren u om voordat u in Minimum Volatility ETF s gaat beleggen met uw financieel adviseur te overleggen en het volgende in aanmerking te nemen: ``Minimum Volatility ETF s hebben het vermogen om de pieken en de dalen van de marktschommelingen af te vlakken, hetgeen ook met zich meebrengt dat de fondsen mogelijk minder zullen profiteren als de markt stijgt. Dit dient niet beschouwd te worden als onderperformance, maar kom voort uit de aard van het fonds: doordat bij de opbouw van het fonds minder risico wordt genomen, kan het rendement in bepaalde perioden lager zijn dan dat van de markt in het algemeen. ``Minimum Volatility ETF s volgen indices die ontwikkeld zijn om bij een lager risico toegang te bieden tot vier grote aandelenmarkten. Toch kunnen deze fondsen in absolute zin niet beschouwd worden als weinig risicovol. ``Hoewel de Minimum Volatility indices ernaar streven het risico te beperken, kan niet gegarandeerd worden dat ze een gematigder risiconiveau zullen bieden, vooral niet onder extreme marktomstandigheden. ``Schommelingen in de wisselkoersen van valuta s zullen de waarde van beleggingen buiten de eurozone beïnvloeden. ``Opkomende markten bieden een hoger potentieel rendement, maar hieraan kunnen ook hogere risico s verbonden zijn. ``ETF s streven ernaar een benchmark te volgen en de beleggingen in een portefeuille worden niet aangepast bij het stijgen of dalen van de markt. Sommige ishares ETF s zijn geoptimaliseerd en houden daarom niet alle effecten van de index in portefeuille; daarom kan de performance afwijken van de onderliggende benchmark-index. ``ishares ETF s worden gedurende de handelsdag op de beurs verhandeld tegen de geldende marktkoers, die kan afwijken van de netto-vermogenswaarde. Er worden transactie- en brokerkosten in rekening gebracht. De liquiditeit is niet gegarandeerd. 12

TOEGANG TOT DE AANDELENMARKT MET EEN BEHOUDENDER RISICO/ RENDEMENTSPROFIEL Minimum Volatility ETF s geven u toegang tot grote aandelenmarkten met een potentieel beperkt risiconiveau. Zo kunt u ook met een behoudend risico/rendementsprofiel beleggen in aandelen. EEN INNOVATIEVE MANIER OM NAAR RENDEMENT TE STREVEN Minimum Volatility ETF s bieden beleggers, vooral nu de rente langdurig laag is, een innovatieve manier om met een belegging op de aandelenmarkt naar rendement te streven. EXPOSURE NAAR VERSCHILLENDE REGIONALE OF WERELDWIJDE MARKTEN De vier Minimum Volatility ETF s bieden toegang tot de aandelenmarkten van Europa, de Verenigde Staten, opkomende markten en wereldwijd. Met deze verschillende regionale accenten kunt u uw beleggingen spreiden om zo het risico te beperken, met de mogelijkheid om exposure te krijgen naar beleggingen met hoge potentiële groei. 13

4 Hoe werken Minimum Volatility ETF s? MINIMUM VOLATILITY IN DETAIL Voor een goed begrip van Minimum Volatility ETF s en hoe ze werken, moeten we bij het begin beginnen. In essentie spelen drie onderdelen een rol: de parent-index, de Minimum Volatility index en het Minimum Volatility ETF. Het begint allemaal bij de parent-index, zoals de MSCI Europe. Uit deze index wordt een selectie gemaakt van aandelen om de Minimum Volatility index samen te stellen. Het Minimum Volatility ETF is het beleggingsproduct dat ontwikkeld is om de Minimum Volatility index te volgen. Door een aandeel te kopen in een ishares Minimum Volatility ETF, belegt u in elk van de ondernemingen in de Minimum Volatility index. We geven een voorbeeld ter verduidelijking. Als de MSCI Europe de parent-index is, maakt de MSCI Europe Minimum Volatility index een selectie van Europese aandelen uit deze parent-index. Bij de samenstelling van de MSCI Europe Minimum Volatility index kiest de index-aanbieder (in dit geval MSCI) aandelen uit op basis van een combinatie van statistische technieken, waarmee zowel geanalyseerd wordt hoeveel de koers van elk afzonderlijk aandeel in de loop van de tijd geschommeld heeft (de volatiliteit), als de mate waarin de koersen van verschillende aandelen in een periode gelijk op hebben bewogen (correlatie). Op basis van deze beide factoren, dus zowel volatiliteit (de koersbeweging van een bepaald aandeel) als de correlatie (de mate waarin de koersen van aandelen gelijk op bewegen), wordt een Minimum Volatility index samengesteld met een lager risiconiveau dan de parent-index. 14

In dit analyseproces bouwt de index-aanbieder een aantal beperkingen in om ervoor te zorgen dat de Minimum Volatility index voldoende gespreid is en dezelfde karakteristieken heeft als de parent-index. Dit is van belang om te voorkomen dat de index te sterk geconcentreerd zou zijn, dat wil zeggen dat één sector of een bepaald land oververtegenwoordigd zou zijn, omdat dat tot onbedoelde risico s zou kunnen leiden. Al met al zal de MSCI Europe Minimum Volatility Index in grote lijnen dezelfde aandelen-, sector-, stijl- en landenverdeling hebben als de MSCI Europe Index, maar zal hierbinnen meer de nadruk liggen op de minder volatiele aandelen, conform het defensieve karakter van de index. Dit geldt voor alle Minimum Volatility indices en hun verhouding tot hun respectievelijke parent-indices. Minimum Volatility ETF s zijn beleggingsproducten die ontwikkeld zijn om de Minimum Volatility indices te volgen ishares Minimum Volatility ETF s maken gebruik van fysieke replicatie. Het zijn de eerste ETF s in Europa die ontwikkeld zijn om deze Minimum Volatility indices te volgen. U moet zich altijd realiseren dat de toekomst onzeker is en hoewel de Minimum Volatility indices aan strenge tests onderworpen zijn, is het niet mogelijk om op basis van in het verleden behaalde resultaten te voorspellen hoe deze indices en fondsen in de toekomst zullen presteren. In het verleden behaalde resultaten dienen daarom niet als enige criterium te worden genomen bij de selectie van een belegging. Voor meer informatie over fysieke replicatie verwijzen we u naar hoofdstuk 5, Wat zijn ETF s?, verderop in deze brochure. 15

5 Wat zijn ETF s? EXCHANGE TRADED FUNDS Zoals de naam al zegt, zijn Exchange Traded Funds (ETF s) beleggingsfondsen die verhandeld worden aan een effectenbeurs. Uw belegging geeft u dus, net als bij een beleggingsfonds, toegang tot een gespreide portefeuille van bedrijven (aandelen), obligaties of andere categorieën beleggingen (bijvoorbeeld commodity s of vastgoed). U kunt ETF s net als aandelen gewoon kopen en verkopen op de beurs of via het beleggingsplatform van uw financieel adviseur. WAARIN BELEGGEN ETF s? ETF s hebben tot doel om een index te volgen, zoals de AEX of de MSCI World Index. Door een participatie te kopen in een ETF, belegt u dus in elk van de ondernemingen die zijn opgenomen in die index. Hoewel ETF s worden verhandeld als aandelen, zijn er niet alleen ETF s op aandelenbasis. U kunt ook beleggen in ETF s die obligatie-indices, commodity-indices of vastgoed-indices volgen. Er zijn letterlijk honderden ETF s beschikbaar, die vrijwel alle grote beleggingscategorieën bestrijken. Er zijn ETF s voor nationale en internationale beleggingen, of voor beleggingen in specifieke landen en regio s. Daarnaast zijn er ETF s voor de meeste sectoren van technologie tot telecommunicatie en van schone energie tot consumentenaandelen. U kunt beleggen in staatsobligaties, bedrijfsobligaties of opkomende markten. In Nederland biedt ishares meer dan 160 ETF s aan, zodat beleggers uitgebreide mogelijkheden hebben om hun portefeuille te spreiden. 16

WAT IS EEN ETF MET FYSIEKE REPLICATIE? ishares Minimum Volatility ETF s zijn gebaseerd op fysieke replicatie. Dat wil zeggen dat ze rechtstreeks beleggen in de effecten van de index die ze volgen, zodat u als belegger ook werkelijk eigenaar bent van deze effecten. Er zijn twee technieken voor fysieke replicatie: volledige replicatie en geoptimaliseerde replicatie. Bij volledige replicatie houdt het ETF alle constituenten van zijn index in portefeuille, met voor elk effect precies dezelfde weging als in de index. Wanneer volledige replicatie minder efficiënt of te kostbaar is (bijvoorbeeld omdat de index erg omvangrijk is), wordt gebruik gemaakt van geoptimaliseerde replicatie (ook wel sampling genoemd). Hierbij houdt het ETF een representatieve selectie van de index in portefeuille. Meer informatie over ETF s vindt u op www.ishares.nl 17

6 Waarom kiezen voor ishares? ishares beheert 47% van alle Europese beleggingen in ETF s 5 ishares beheert meer vermogen, van meer beleggers dan welke andere ETF-aanbieder ter wereld ook. In april 2000 introduceerden we ons eerste ETF in Europa en vandaag de dag beheren we ruim 47% van alle beleggingen in Europese ETF s. Met meer dan 165 fondsen die geregistreerd zijn voor verkoop in Nederland, bieden we beleggers een ongeëvenaard veelzijdige keuze. Het beheer van onze fondsen wordt ondersteund door de expertise van 100 beleggingsteams in 27 landen. Ons succes rust op drie belangrijke pijlers: PROFESSIONELE KWALITEIT ishares biedt beleggingsproducten van hoge kwaliteit, die u kunnen helpen op koers te blijven in de huidige volatiele markt. Ze zijn stabiel, transparant en liquide en voldoen aan veeleisende normen. ``ishares beheert meer vermogen, van meer beleggers dan welke andere ETF-aanbieder ter wereld ook 6. ``Onze ETF s worden ondersteund door meer dan 1000 risico-experts over de hele wereld, die onze portefeuilles wekelijks onderwerpen aan meer dan 5000 tests. ``ishares ETF s behoren tot de meest liquide beleggingen; dat betekent dat u uw belegging normaal gesproken net zo snel kunt verkopen als u deze gekocht heeft, hoewel de liquiditeit niet gegarandeerd kan worden. 5 Bron: BlackRock, december 2013. 6 ishares is s werelds grootste aanbieder van Exchange Traded Funds (ETF s), gebaseerd op het totaal beheerd vermogen (AUM) per 30 november 2013. Bron: Bloomberg. 18

INDIVIDUELE OPLOSSINGEN ishares biedt een ruime en veelzijdige reeks beleggingsoplossingen, die een gevarieerde exposure bieden, van brede markten, zoals de MSCI World index, tot specifieke landen, sectoren of strategieën. Met als voornaamste doel u te helpen om uw beleggingsdoelen te bereiken. ``Ruim 165 ETF s die geregistreerd zijn voor verkoop in Nederland, bieden u toegang tot een groot aantal markten om uw beleggingsideeën gestalte te geven. ``120 beleggingsteams in 27 landen laten zien dat we over lokale expertise beschikken. ``Als onderdeel van BlackRock speelt ishares een toonaangevende rol in een groot aantal markten, met ongeëvenaard risicobeheer en geavanceerde beleggingsstrategieën. PROFESSIONELE KWALITEIT INDIVIDUELE OPLOSSINGEN INNOVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID ishares loopt voorop in de ontwikkeling van transparante, begrijpelijke en efficiënte beleggingsproducten. Bij ishares werkten we continu aan de innovatie van onze producten, om beleggers eenvoudig toegang te bieden tot markten die anders moeilijk bereikbaar zijn. ``ishares biedt beleggers over de hele wereld op een transparante en kostenefficiënte manier toegang tot beleggingsmarkten. ``Met de introductie van het eerste obligatie-etf in 2002 bood ishares beleggers op een liquide, transparante manier toegang tot een beleggingsmarkt die tot dan toe vrij ondoorzichtig en ondoorgrondelijk was. ``Met de eerste ETF s die zich richtten op opkomende markten en dividendbeleggen, slechtte ishares ook de barrières van markten die tot dan toe lastig te bereiken waren. INNOVATIE EN VERANTWOOR- DELIJKHEID 19

7 Meer informatie HOE KAN IK ishares ETF s KOPEN? We raden u aan om met uw financieel adviseur te overleggen over een strategie die aansluit bij uw financiële doelstellingen voor de lange termijn. Als u besluit dat u in een ETF wilt beleggen, dan kan uw financieel adviseur namens u een aan- of verkoopopdracht geven aan een broker of beleggingsplatform. Uw adviseur kan u ook vertellen hoe u limieten kunt stellen voor de aan- en verkoopkoersen waartegen de transacties afgesloten worden. Zoals bij alle beleggingen zijn ook aan het kopen en verkopen van ETF s risico s verbonden. De waarde van beleggingen kan stijgen of dalen en het is mogelijk dat u uw ingelegde geld niet terug ontvangt. Meer informatie over ishares Minimum Volatility ETF s vindt u op: ishares.nl/minvol 20

Minimum Volatility ETF s zijn ontwikkeld om toegang te bieden tot vier grote aandelenmarkten, bij een lager risico 21

Informatie inzake toezichtswetgeving BlackRock Advisors (UK) Limited, gevestigd op het adres 12 Throgmorton Avenue, London, EC2N 2DL, Engeland, tel +44 (0)20 7743 3000, dat een vergunning heeft ontvangen van de Financial Conduct Authority ( FCA ) en onder toezicht staat van de FCA, heeft dit documentvoor gebruik in Nederland uitgegeven. Geen andere persoon zou op basis van de informatie in dit document besluiten moeten nemen. Voor uw bescherming worden telefoongesprekken doorgaans opgenomen.ishares plc, ishares II plc, ishares III plc, ishares IV plc, ishares V, ishares VI en ishares VII (de vennootschappen ) zijn open-eind beleggingsmaatschappijen met variabel kapitaal naar Iers recht, waarvan de fondsen afzonderlijk aansprakelijk zijn, die zijn toegelaten door de Financial Regulator. Voor beleggers in Nederland De vennootschappen zijn in Nederland aangemeld bij de Autoriteit Financiële Markten en hebben toestemming ontvangen om hun aandelen te verkopen aan het Nederlandse publiek. De vennootschappen zijn derhalve beleggingsinstelling als bedoeld in artikel 2:72 van de Wet op het financieel toezicht. Bijgevolg zijn de Vennootschappen, met betrekking tot die notificatie, onderworpen aan de Wet op het financieel toezicht, de voorschriften die ingevolge daarvan worden bepaald en het toezicht terzake door de Autoriteit Financiële Markten. Exemplaren van alle documenten (d.w.z. het hoofd-/parapluprospectus, het/de supplement(en), de laatste en voorgaande jaarverslagen en halfjaarlijkse verslagen van de Vennootschappen en de oprichtingsakte en statuten van de Vennootschappen) zijn in Nederland gratis verkrijgbaar ten kantore van de Nederlandse vertegenwoordiger, BlackRock Advisors (UK) Limited Dutch Branch, Rembrandt Toren, 17e verdieping, Amstelplein 1, 1096 HA Amsterdam, Nederland of telefonisch via de informatielijn van de Nederlandse vertegenwoordiger op 0800 0233 466. Iedere beslissing om te beleggen dient uitsluitend gebaseerd te zijn op de informatie in het bij deze belegging behorende prospectus, de Essentiële Beleggersinformatie (EBI) en het meest recente halfjaarverslag en de niet door een accountant goedgekeurde halfjaarrekening en/of het jaarverslag en de door de accountant goedgekeurde jaarrekening. Beleggers dienen kennis te nemen van de specifieke risico s van dit fonds, zoals deze in de Essentiële Beleggersinformatie en in het door de maatschappij uitgegeven prospectus gespecificeerd zijn. Beleggingsrisico Het beleggen in aandelen in de Vennootschappen is niet per se geschikt voor alle beleggers. BlackRock Advisors (UK) Limited geeft geen garantie op de resultaten van de aandelen of fondsen. De koersen van beleggingen (die op beperkte markten kunnen worden verhandeld) kunnen stijgen of dalen en de kans bestaat dat de belegger het ingelegde vermogen niet terugkrijgt. Uw inkomen is niet vast maar kan aan schommelingen onderhevig zijn. In het verleden behaalde resultaten zijn geen indicator voor toekomstige resultaten. De waarde van de beleggingen die blootgesteld zijn aan vreemde valuta kan worden beïnvloed door valutaschommelingen. Wij herinneren u eraan dat uw financiële situatie en fiscale vrijstellingen kunnen veranderen. BlackRock doet geen uitspraken over de vraag of deze belegging geschikt is voor u en of deze aansluit bij uw persoonlijke behoeften en risicotolerantie. De gegeven informatie is slechts een samenvatting; beleggingen dienen te worden gedaan op basis van het huidige prospectus, dat kan worden opgevraagd bij BlackRock Advisors (UK) Limited. Met betrekking tot genoemde producten is dit document uitsluitend bedoeld ter informatie; het dient in geen geval te worden opgevat als een beleggingsadvies of een aanbeveling, aansporing of uitnodiging om de hier genoemde effecten te kopen of te verkopen. Reproductie of verspreiding van document is verboden, tenzij met expliciete toestemming van BlackRock Advisors (UK) Limited. Uitsluiting van aansprakelijkheid De fondsen die worden geïndexeerd op basis van de MSCI indexen worden niet gesponsord, gesteund of gepromoot door MSCI, en MSCI draagt geen aansprakelijkheid voor deze fondsen of voor een index waarop deze fondsen gebaseerd zouden zijn. Een prospectus met een meer gedetailleerde beschrijving van de beperkte relatie tussen MSCI enerzijds en BlackRock Advisors (UK) Limited of eventuele verbonden fondsen anderzijds is verkrijgbaar bij BlackRock Advisors (UK) Limited. Standard & Poor s en S&P zijn geregistreerde handelsmerken en S&P 500 Minimum Volatility is een handelsmerk van Standard & Poor s Financial Services LLC, die voor bepaalde doeleinden in licentie zijn gegeven aan BlackRock Fund Advisors of daaraan gelieerde ondernemingen. ishares is een geregistreerd handelsmerk van BlackRock Fund Advisors of daaraan gelieerde ondernemingen. ishares S&P 500 Minimum Volatility UCITS ETF wordt niet ondersteund, gesponsord, verkocht of aanbevolen door S&P en S&P doet geen uitspraken over de aantrekkelijkheid van dit product voor beleggers. ishares en BlackRock zijn geregistreerde handelsmerken van BlackRock Inc. of haar dochterondernemingen in de Verenigde Staten en elders. 2014 BlackRock Advisors (UK) Limited. Geregistreerde vennootschap No. 00796793. Alle rechten voorbehouden. Telefoongesprekken kunnen gemonitord of opgenomen worden. 2014 BlackRock, Inc. Alle rechten voorbehouden. BLACKROCK, BLACKROCK SOLUTIONS, ALADDIN, ishares, LIFEPATH, SO WHAT DO I DO WITH MY MONEY (MAAR WAT KAN IK HET BESTE DOEN MET MIJN GELD?), INVESTING FOR A NEW WORLD en BUILT FOR THESE TIMES zijn geregistreerde en ongeregistreerde handelsnamen (trademarks) van BlackRock, Inc. en haar dochterondernemingen in de Verenigde Staten en daarbuiten. Alle andere handelsnamen (trademarks) zijn van de respectievelijke eigenaren. Voor meer informatie over alle ishares ETF s kunt u een bezoek brengen aan onze website op ishares.nl of ons bellen op: 0800 0233 466 IS-IGTMVE-R-MAR14-NL-000886e-IS