Digivaardig personeel19 Optimaal gebruik maken van internet
LEESWIJZER Ben je zelfstandig ondernemer en overweeg je zakelijk actiever te worden op internet? Dan is deze informatie voor jou. Verdeeld over een aantal thema s krijg je informatie en opdrachten die je helpen om van start te gaan met allerlei vormen van online ondernemen. Lees de concrete en praktische informatie, de praktijkervaringen van collega-ondernemers, doe de opdrachten en kies wat bij je past. De thema s zijn los van elkaar te lezen, maar vormen uiteindelijk één compleet webboek. Zowel de losse thema s als het webboek zijn in.pdf-formaat. Je kunt het op je computer lezen en de opdrachten in.pdf maken. De ingevulde opdrachten kun je uitprinten (de informatie wordt bij de gratis versie van het.pdfleesprogramma niet opgeslagen!). Maar als je het prettiger vindt, kun je het webboek of de geselecteerde thema s ook meteen uitprinten en de opdrachten met pen en papier uitwerken. Dit zijn de thema s: 1 Online ondernemen 2 Een slimmere nieuwsbrief maken 3 Een betere website 4 Online gevonden worden 5 Online adverteren 6 Het gebruik maken van jouw locatie 7 Een webwinkel starten 8 Online betalingen 9 Online nieuwe klanten vinden 10 Zakelijk twitteren 11 Facebook 12 LinkedIn 13 Online veiligheid 14 Het gebruik van een smartphone 15 Werken op afstand 16 Open source 17 De cloud 18 Online privacy 19 Digivaardig personeel Het webboek en de themahoofdstukken zijn onderdeel van de cursus slimmerondernemen1minuut.nl Het is tevens mogelijk om individuele ondersteuning te krijgen, je kunt hiervoor contact opnemen met: Syntens Innovatieadvies 088-444 0 222 Iedere werkdag bereikbaar van 8.00 tot 20.00 Ook via e-mail en chat bereikbaar http://www.syntens.nl/contact.aspx of MKB Servicedesk 088-652 0 020 gratis voor leden MKB- Nederland, er wordt gevraagd je lidnummer 0900-645 66 52 E 0,0,45 c/pm voor vragen van niet-leden Ook bereikbaar via het contactformulier http://www.mkbservicedesk.nl/vraag-mkb-servicedesk/9/marketing-desk.htm
DIGIVAARDIG PERSONEEL www.slimdigitaalondernemen.nl PEtER INtRODUCEERDE EEN NIEUw BOEKHOUDPROGRAmmA OP ZIJN ADmINIStRAtIEKANtOOR DE SOFtwARE IS ZO GEBRUIKSVRIENDELIJK DAt UItLEG NIEt NODIG IS, DACHt HIJ. PEtER!? PEtER? PEtER PEtER LUKt HEt? PEtER! PEtER!? toch StELDEN ZIJN medewerkers HEm DE HELE DAG DOOR VRAGEN OVER HEt GEBRUIK. DAt KOSttE HEm EEN PAAR UUR PER week. DAAROm BESLOOt PEtER ZIJN medewerkers EEN CURSUS te LAtEN VOLGEN. DE ENIGE DIE NU NOG VRAGEN StELt IS PEtER ZELF. H19_Digivaardig_personeel.indd 1 03-12-1349 13:57 Volgens Stichting Lezen en Schrijven zijn er in Nederland 3 tot 4 miljoen mensen boven de 16 jaar die niet voldoende vaardig zijn om mee te komen in de huidige kenniseconomie. Van hen zijn er 1,5 miljoen laaggeletterd. Laaggeletterdheid betekent ofwel dat mensen analfabeet zijn, dus helemaal niet kunnen lezen en schrijven of dat mensen niet in staat zijn om functioneel te lezen en te schrijven. Ze hebben moeite met het invullen van formulieren, het schrijven van brieven, maar ook met het bedienen van een pin- of kaartjesautomaat waarbij geschreven instructies opgevolgd moeten worden. Digitale vaardigheden ontbreken vaak bij laaggeletterden. Ze zijn in hun dagelijks leven altijd afhankelijk van anderen. De redenen voor laaggeletterdheid zijn divers, mensen hebben nauwelijks scholing gekregen, er is op school te weinig aandacht besteed aan de achterstand, waardoor deze in toenemende mate oploopt, mensen zijn dyslectisch of er is door ziekte of ongeval een beschadiging opgetreden die het lezen en schrijven beperkt. Opmerkelijk is hoelang veel mensen hun laaggeletterdheid weten te verbloemen en dat mensen zich over het algemeen behoorlijk schamen over het feit dat zij moeite hebben met lezen en schrijven. Je kunt je voorstellen dat met de toenemende rol van computers, tablets en andere apparaten die wij via instructies op beeldschermen moeten bedienen, ook steeds meer werkgevers te maken krijgen met het gebrek aan taalvaardigheden en daarmee samenhangende digivaardigheden. Daarnaast is er nog een heel grote groep werknemers die prima kunnen lezen en schrijven, maar door gebrek aan interesse en ervaring een toenemende achterstand aan het oplopen zijn bij het gebruik van computers en andere digitaal aangestuurde apparatuur. In het algemeen kun je zeggen dat gebrekkige digivaardigheden bij werknemers tot verminderde arbeidsproductiviteit en verhoogde foutmarges leiden. 19-1
Men is langer dan noodzakelijk bezig om taken uit te voeren, moet terugvallen op ondersteuning van collega s en moet fouten herstellen. 19.1 DOEN! Hebben wij te maken met laaggeletterden binnen ons bedrijf? Stel jezelf de volgende vragen: Wat weten we over onze werknemers? Kennen we de taalvaardigheden van onze werknemers? Is dit weleens getoetst? Zijn er werknemers van wie je weet dat zij problemen hebben met lezen en schrijven? Zijn er werknemers van wie bekend is dat zij dyslectisch zijn? Signalen Hebben we veel laagopgeleiden in dienst? Zijn er mensen in dienst die proberen onder taken waarbij lezen en schrijven noodzakelijk zijn uit te komen? Willen werknemers geen beroepsexamen doen of hebben ze hier moeite mee? Erkenning en oplossing Hebben wij een bedrijfscultuur waar respect vooropstaat en waar mensen zich voldoende veilig voelen om voor hun laaggeletterdheid uit te komen? Kunnen we bij vermoeden van laaggeletterdheid tot een sfeer van respect en vertrouwen komen tijdens een functioneringsgesprek, waarbij we constructieve oplossingen kunnen bieden (aanbieden van ondersteuning, een buddy of een cursus)? 19-2
19.2 Digivaardigheden Als het gebrek aan taalvaardigheden ten grondslag ligt aan slechte digivaardigheden zul je eerst deze oorzaak moeten oplossen. Als digivaardigheden echter ontbreken terwijl men in principe prima kan lezen en schrijven dan is er iets anders aan de hand. Het kan zijn dat men nooit een goede basisinstructie heeft gehad voor het bedienen van computer, digitale apparatuur of specifieke software; of dat men geen ervaring heeft en deze dus nog moet opbouwen. 19.3 Wat zijn digitale vaardigheden? Instrumentele vaardigheden Het begint uiteraard allemaal met de knoppenkennis, je moet tenslotte met hardware en software kunnen omgaan. Bij hardware gaat het dus om het bedienen van een computer, printer, mobiele telefoon, navigatiesysteem of een ander apparaat. Bij software bedoelen we het omgaan met de structuur van veel programma s zoals het gebruik van bestanden en mappen, schrijf- en rekenprogramma s, e-mail en webbrowser. Structurele vaardigheden Dit heeft vooral te maken met de manier waarop je je weg kunt vinden tijdens het ontsluiten van informatie. Dus hoe kom je op een website, en hoe kom je vervolgens van de ene informatiebron naar de volgende. Het gaat dus concreet gezien om hoe vaardig men is met het gebruik van de webbrowser, zoekmachines, hyperlinks en hoe men van de ene soort informatie naar de andere surft. Informatievaardigheden Omdat er eindeloos veel informatie beschikbaar is op internet is het belangrijk om te beschikken over informatievaardigheden. Het gaat hierbij om: zoeken de juiste sleutelwoorden in een browser invoeren selecteren kiezen voor relevante bronnen binnen de zoekresultaten en verwijzingen begrijpen de tekst inhoudelijk beoordelen (Wat staat hier eigenlijk?) evalueren beoordelen of de informatie relevant, betrouwbaar en actueel is verwerken de informatie gebruiken om je vraag te beantwoorden Strategische vaardigheden Strategische vaardigheden zijn nog het meest lastig te vatten in een definitie, het gaat erom in hoeverre iemand in staat is om de informatie die hij/zij tegenkomt toe te passen in besluitvormingsprocessen. Deze strategische vaardigheden zijn het lastigst om te leren. Omdat digitale vaardigheden in elk aspect van het leven en dus ook van het bedrijfsleven een alsmaar grotere rol gaan spelen, is het wel belangrijk goed in te spelen op het voorkomen van een personeelsbestand dat niet in staat is om de bij de functie behorende digitale taken uit te voeren. TIP! Maatregelen om de digivaardigheden binnen je bedrijf op peil te houden: Breng regelmatig alle digitale systemen die binnen het bedrijf gebruikt worden in kaart. Breng regelmatig de digitale vaardigheden vereist per functie in kaart. Informeer naar deze vaardigheden tijdens sollicitatiegesprekken. Communiceer helder welke digivaardigheden bij welke functies horen. 19-3
Bespreek deze vaardigheden regelmatig tijdens functioneringsgesprekken. Toets deze vaardigheden regelmatig. Maak deze vaardigheden onderdeel van het trainings-/certificeringsbeleid. Stel beleid op over hoe men bij problemen moet handelen. - Wijs specifieke collega s aan die als buddy kunnen fungeren, dit betreft zowel de training en ondersteuning van nieuwe collega s als de ondersteuning van collega s met minder digitale vaardigheden. - Maak duidelijk voor welke problemen men bij de buddy terechtkan en voor welke problemen men bij een helpdesk terechtkan. - Maak duidelijk waar men zich kan melden indien er problemen zijn die niet met behulp van een collega of helpdesk opgelost kunnen worden. - Maak duidelijk waar men veelvoorkomende problemen kan melden. Colofon Dit is een uitgave van het programma Digivaardig & Digiveilig, een publiek-privaat initiatief, waarmee overheid en bedrijfsleven gezamenlijk investeren in het versterken van digitale vaardigheden en een veiligere digitale omgeving. Dit is noodzakelijk om de drijvende kracht van ICT voor economie en samenleving ten volle te benutten. Digivaardig & Digiveilig wordt ondersteund door het ministerie van Economische Zaken, de Europese Commissie en diverse bedrijven (KPN, UPC, NVB, IBM, SIDN en Ziggo, CA-ICT) en wordt uitgevoerd door ECP Platform voor de Informatiesamenleving (www.ecp.nl). Auteur Sandra Brandenburg CapStock vormgeving Het Redactiepakhuis De inhoud valt onder een Creative Commons-licentie BY-NC-ND 3.0 Dit betekent dat de gebruiker het werk mag kopiëren, verspreiden en doorgeven, zonder hiervoor vooraf toestemming te vragen. Meer informatie over wat wel en niet is toegestaan vind je op deze website: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl/ Mogelijk gemaakt door: 19-4