SCHOOLVERSLAG Schooljaar 2012-2013 Stichting Heliomare Onderwijs Definitieve versie; vastgesteld in MT Onderwijs 5 februari 2014 1
Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hoofdstuk 1 De collectieve ambitie... 4 1.1 Missie en collectieve ambitie van Heliomare Onderwijs... 4 1.2 Gepland strategisch beleid... 7 1.3 Ontwikkelingen in schooljaar 2012-2013 Heliomare Onderwijs... 8 Hoofdstuk 2 Klantperspectief...12 2.1 Leerlingen...12 2.2 Ouders...13 2.3 Partners...15 Hoofdstuk 3 Intern perspectief...16 3.1. Onderwijs en vorming...16 3.2 Personeelsbeleid...23 3.3 Inzet van middelen...23 Hoofdstuk 4 Maatschappelijk perspectief...27 4.1 Kwaliteit van onderwijs...27 4.2 Ontwikkelingen passend onderwijs...27 Hoofdstuk 5 Continuïteitsperspectief...29 5.1 Activiteitenplan Heliomare Onderwijs Heliomare 2014...29 Bijlagen...30 ACTIVITEITENPLAN 2012...31 ACTIVITEITENPLAN 2013...39 2
Inleiding Dit schoolverslag informeert belanghebbenden van Heliomare Onderwijs over de effecten van het beleid tijdens het schooljaar 2012-2013 en geeft een voorbeschouwing van het voorgenomen beleid voor het schooljaar 2013-2014. Wat zijn de goede dingen die we doen? Wat willen we (nog) beter doen? In hoofdstuk 1 staan de missie en collectieve ambitie van Heliomare Onderwijs. Tevens doen we hierin verslag van ons gepland strategisch beleid en van relevante bijzonderheden en ontwikkelingen in het afgelopen schooljaar 2012-2013. In de hoofdstukken 2, 3 en 4 worden achtereenvolgens het klantperspectief, het intern perspectief en het maatschappelijk perspectief geanalyseerd: van welke activiteiten, die tot kritische succesfactoren van de organisatie behoren, was er in het afgelopen schooljaar 2012-2013 sprake? Deden we wat we ons hadden voorgenomen en welke effecten had dat? In hoofdstuk 5 wordt het continuïteitsperspectief beschreven: hoe passen we het beleid in het schooljaar 2013-2014 aan de ervaringen van het schooljaar 2012-2013 aan? Wat gaan we dit jaar realiseren? Wijk aan Zee, december 2013 Managementteam Heliomare onderwijs Sido Silvius Karin Schulinck Marc van Buuren Redactie schoolverslag: Yvonne van der Meij manager Heliomare onderwijs clustermanager Speciaal Onderwijs clustermanager Voortgezet Speciaal Onderwijs directiesecretaresse 3
Hoofdstuk 1 De collectieve ambitie 1.1 Missie en collectieve ambitie van Heliomare Onderwijs De missie Heliomare ondersteunt mensen met een dreigende of aanwezige beperking met diensten op het gebied van revalidatie, speciaal onderwijs, arbeidsintegratie, wonen, woontraining, tijdelijke opvang, dagbesteding en sport/fitness. Afhankelijk van de vraag verleent Heliomare diensten apart of in samenhang. Bij Heliomare ligt de focus op wat mensen wél kunnen. Niet op wat ze niét kunnen. Alle dienstverlening die Heliomare aanbiedt, is ondersteunend aan één en het zelfde doel: de klant, binnen de mogelijkheden van de beperking, maximaal te laten participeren in de maatschappij. Voor de periode 2013-2015 zijn zeven thema s gekozen die tot betere participatie moeten leiden en die anticiperen op de veranderende omgeving. 1. Arrangementen 2. Organisatie 3. Netwerk 4. eservice 5. Regionalisering 6. Bekendheid 7. Goed werkgeverschap en goed werknemerschap. De Stichting Heliomare Onderwijs, is één van de bedrijfsonderdelen van Heliomare. Dit schoolverslag is een verslag van alle scholen van Heliomare Onderwijs: De Alk, school voor SO/VSO, gevestigd in Alkmaar Heliomare onderwijs, school voor SO/VSO, gevestigd in Wijk aan Zee De Ruimte, school voor SO/VSO, gevestigd in Bergen De Zevensprong, school voor SO/VSO, gevestigd in Beverwijk Onze vier scholen ontvangen op diverse locaties dagelijks ruim duizend leerlingen van vier tot twintig jaar, van laag zeer moeilijk lerend tot en met havo leerlingen. Ambulant begeleiders van de stichting begeleiden zo n negenhonderd leerlingen in het reguliere onderwijs, zowel in het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs als ook in het middelbaar beroepsonderwijs in de provincie Noord-Holland. Op de verschillende locaties werken we met de volgende doelgroepen: 1 Leerlingen met zeer ernstig beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden en zeer geringe zelfredzaamheid. Ernstig meervoudig beperkte leerlingen. 2 Leerlingen met stabiel ernstig beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden en beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden. Meervoudig beperkte leerlingen. 3 Leerlingen met regressief ernstig beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden en normale/beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden. Meervoudig of lichamelijk beperkte leerlingen. 4
4 Leerlingen met stabiel beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden en normale cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden. Lichamelijk beperkte leerlingen. 5 Leerlingen met progressief beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden en normale cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden. Lichamelijk beperkte leerlingen. 6 Leerlingen met stabiel beperkte somatische ontwikkelingsmogelijkheden en normale cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden. Langdurig zieke leerlingen. 7 Leerlingen met stabiel beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden en ernstige problemen in gedrag en/of redzaamheid, inclusief stoornissen in het autistisch spectrum. Zeer moeilijk lerende leerlingen. 8 Leerlingen met stabiel beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden. Zeer moeilijk lerende leerlingen. 9 Leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum en normale cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden. Onze scholen vallen in cluster 3. De scholen uit dit cluster vormen gezamenlijk het Regionaal Expertisecentrum Noord-Holland (REC 3-7). De samenwerking binnen het REC behelst onder andere: Een externe, onafhankelijk commissie voor de indicatiestelling (CvI); Een eenduidige coördinatie van de ambulante begeleiding (AB); Heldere communicatielijnen en voorlichting naar ouders; Een spreidingsplan, waarin de voedingsgebieden en doelgroepen van de scholen zijn geregeld. Daarnaast heeft de locatie Heliomare onderwijs te Wijk aan Zee een beschikking van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om ook cluster 4 leerlingen in te schrijven. Voor toelating van een leerling met een cluster 4 indicatie gelden de volgende afspraken: De leerling heeft een geldige beschikking cluster 4. De leerling heeft een aan autisme verwante stoornis zonder dat sprake is van externaliserend gedrag. 5
Collectieve ambitie Heliomare Onderwijs Voor Heliomare onderwijs is het uitgangspunt: Regulier onderwijs als het kan... Speciaal onderwijs als het moet, passend en uitdagend! Dit betekent: Realiseert voor elke leerling op basis van het ontwikkelingsperspectief passend en duurzaam onderwijs voor optimale deelname aan de samenleving. Werkt vanuit gedeelde verantwoordelijkheid op basis van actieve betrokkenheid en heldere communicatie met ouders, kinderen en jongeren aan de realisatie van onderwijs- en ondersteuningsaanbod. Is ambitieus en werkt vanuit een missie en visie planmatig aan innovatie en het verbeteren en borgen van kwaliteit. Wordt gekenmerkt door professioneel handelen binnen een veilig, uitdagend en respectvol leerklimaat. Heeft professionals met specifieke competenties die samenwerken in een multidisciplinaire omgeving. Zet aangepaste voorzieningen in op het gebied van de fysieke omgeving, vervoer, ICT, leer- en hulpmiddelen en materialen. Beschikt over expertise op het gebied van onderwijs, revalidatie, wonen, dagbesteding, vrije tijd, sport en arbeid. Is verantwoordelijk voor het ontwikkelen en uitwisselen van kennis en expertise binnen bovenstaande keten in afstemming met een eigen lectoraat, Research & Development-afdeling en kenniscentrum. Werkt toekomstgericht, oplossingsgericht, vraaggericht, resultaatgericht, handelingsgericht en interdisciplinair*. Heeft een afdeling ambulante begeleiding die ondersteuning biedt vanuit het Kinderen jeugdcentrum Heliomare aan de scholen van de samenwerkingsverbanden, vraag gestuurd en op maat. *) Het begrip interdisciplinair werken refereert vooral aan het handelen van professionals in samenwerking met elkaar. Samengevat: Heliomare bereidt leerlingen voor op hun toekomst. 6
1.2 Gepland strategisch beleid De activiteitenplannen 2012 en 2013 (tot en met september 2012) zijn volgens het INKmodel ingedeeld. Beide plannen zijn als bijlage toegevoegd. In het schooljaar 2012-2013 lag onze focus op het INK perspectief Leiderschap en waren de volgende speerpunten benoemd: 1. Focus op participatie Integratie Beroepsopleiding REA met onderwijs. Verder uitwerken van de transitielijn op alle deelgebieden gericht op actief burgerschap. ICT als leermiddel. Ontwikkelen TPACK model. 2. Focus op doelgroepen in combinatie met participatie Actief participeren in expertise op het gebied van autisme en niet aangeboren hersenletsel. Herinrichting lectoraat in overleg met de afdeling Research & Development met deelfocus op autisme. 3. Klant georiënteerde organisatie Implementeren visie expertisecentrum kind/jeugd, in samenwerking met alle bedrijfsonderdelen van Heliomare. Meedoen aan de klanttevredenheidsmetingen Heliomare. 4. Regionalisering Onderzoek doen naar een mogelijke vestiging in Heerhugowaard. Mede vormgeven aan regionale voorzieningen i.s.m. de samenwerkingsverbanden. 5. Strategische allianties Bestuurlijk en inhoudelijk participeren in de samenwerkingsverbanden. Langjarige dienstverleningsovereenkomsten aangaan met ROC partners. Komen tot strategische samenwerking met clusterpartners. 6. Virtualisering Realiseren van interactieve digitale omgeving. 7. Bekendheid Heliomare concept Visie kind/jeugd uitdragen naar de partners. 8. Goed werkgeverschap Via project School aan Zet bijdragen aan lerende organisatie binnen een adequaat HRMbeleid. 9. Overig (specifiek voor dit bedrijfsonderdeel / stafafdeling) Plan van aanpak maken in samenwerking met de afdeling Research & Development / Lectoraat om ontwikkeling van, en sturen op ontwikkeling van kennis en expertise in het hart van de organisatie te plaatsen. Risico s voor Onderwijs in 2013 inclusief te nemen beheersmaatregelen zijn: Voortgang Kinder- en Jeugdcentrum Heliomare op het Stationsplein te Beverwijk. 7
Afstemmen van inhoudelijke en organisatorische reorganisatie ten behoeve van het in control zijn en houden van de bedrijfsvoering. Marktwerking in de AB. Dreigende discrepantie tussen ambitie en beschikbare mensen en middelen. We hebben de volgende projecten: - Borisbaan-plus-project draagt bij aan participatie. - Mijn Eigen Toekomstplan (MET) draagt bij aan participatie. - Scholen aan zet draagt bij aan HRM-beleid/opbrengstgericht werken. - Digitaal portfolio draagt bij aan inhoudelijk modern onderwijs en eigenaarschap bij de jongere. De speerpunten en risico s komen in dit verslag aan de orde. Daarnaast blijft de huisvesting van onze scholen een constante activiteit, niet alleen de afgelopen jaren, maar ook weer in dit schooljaar. De laatste stand van zaken vindt u in dit verslag terug. 1.3 Ontwikkelingen in schooljaar 2012-2013 Heliomare Onderwijs Organisatorische veranderingen bij Heliomare Onderwijs Per augustus 2013 is sprake van een organisatorische wijziging. In het schooljaar 2012-2013 is hard gewerkt om deze veranderingen in de organisatie te bewerkstelligen. Passend onderwijs is hierin een belangrijke richtpunt. In het belang van kinderen met een beperking, speciale zorg- of onderwijsvraag wil Heliomare Onderwijs een sterke partner zijn in de samenwerkingsverbanden. Daarom willen wij daarin als één onderwijsorganisatie deelnemen. Wij maken zo gebruik van de kracht en de goede naam van onze scholen en Heliomare. Om deze reden is ervoor gekozen ons ook als één onderwijsorganisatie te organiseren. De scholen zullen intensiever met elkaar samenwerken en we versterken ook de samenwerking met de andere onderdelen van Heliomare. De vier scholen en de dienst ambulante begeleiding vormen één organisatie. Aansluitend op de splitsing van het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs in de samenwerkingsverbanden, is onze onderwijsorganisatie gesplitst in een speciaal onderwijs (SO) en een voortgezet speciaal onderwijs (VSO) cluster. Dit heeft onder andere tot gevolg dat de leiding van de scholen is gewijzigd. De functie van directeur per school is vervallen en er is een clustermanager speciaal onderwijs en een clustermanager voortgezet speciaal onderwijs aangesteld. Dit alles onder de naam: Heliomare Onderwijs. De dienst ambulante begeleiding wordt geïntegreerd in de clusters SO en VSO. 8
In het organogram ziet u de uitwerking hiervan. Raad van Bestuur Algemene Directie Clustermanager SO (4 12 jaar) Clustermanager VSO (12 20 jaar) SO De Ruimte De Alk Heliomare onderwijs, Wijk aan Zee Heliomare onderwijs, Beverwijk Heliomare onderwijs, Dynamica Zevensprong VSO De Ruimte De Alk Heliomare onderwijs, Wijk aan Zee Heliomare onderwijs, Beverwijk Heliomare onderwijs, Dynamica Zevensprong Teammanagers SO: 2 x bovenbouw 1 x onderbouw Kernteams SO Teammanagers VSO: 1 x vervolgonderwijs 1 x arbeid 1 x arbeidsmatige dagbesteding 2 x activiteiten- en belevingsgerichte dagbesteding 1 x beroepsonderwijs/rea Kernteams VSO 9
Nieuwbouw De belangrijkste ontwikkeling voor de Alk, naast natuurlijk de reorganisatie, is de nieuwbouw die wordt gerealiseerd door de gemeente Alkmaar voor het VSO. De nieuwbouw voor het VSO van de Alk en de Ruimte is bijna klaar! In het schooljaar 2012-2013 is de nieuwbouw daadwerkelijk gestart, aan de Amstelstraat te Alkmaar. De bouw verloopt tot nu toe voorspoedig. De verwachte oplevering is op dit moment februari 2014. Daarna kan worden begonnen met de installatie van de vaktechnische voorzieningen in de lokalen en de ICT voorzieningen voor dataverkeer en voor het educatieve gedeelte. In de planperiode hebben verschillende werkgroepen zich gebogen over allerlei zaken. Denk aan inrichting van het gebouw, maar ook viering 1 e steenlegging, opening en verhuizing. Het wordt een prachtige voorziening, waar zowel zeer moeilijk lerende als ook lichamelijk en meervoudig gehandicapte leerlingen zich ten volle verder kunnen ontwikkelen. Stationsplein Ook dit schooljaar is achter de schermen hard gewerkt om het nieuwbouwtraject voor het Kinder- en jeugdcentrum Heliomare op het Stationsplein in Beverwijk gerealiseerd te krijgen. Heliomare onderwijs is hierover al sinds 2004 in overleg met de gemeente over het vestigen van de school in Beverwijk, in combinatie met de kinder- en jeugdrevalidatie. Leerlingen hebben recht op kwalitatief goed basis- en voortgezet onderwijs en Heliomare wil hen dat bieden in een daarvoor geschikt gebouw. Helaas moet de Raad van Toezicht van Heliomare concluderen dat het financiële risico voor de nieuwbouw van het kinder- en jeugdcentrum op het Stationsplein in Beverwijk te groot wordt. Naast het enorme financiële risico, is ook het gebouw niet meer zodanig op de kavel te situeren dat het een kwalitatief hoogwaardig schoolgebouw kan worden. De gemeente heeft in 2012 de kavel verkleind. Het gebouw zoals wij dit voor ogen hebben past daardoor niet meer. Het merendeel van de klassen krijgt geen daglicht, er is geen of weinig ruimte voor parkeren en er is geen plaats voor buitenspeelruimtes. In een bestuurlijk overleg met de gemeente Beverwijk is hierop besloten af te zien van nieuwbouw op deze locatie. Meer huisvesting Medio 2012 heeft Heliomare gesprekken gevoerd met meerdere gemeentes om te kijken of nieuwbouw binnen één van de omliggende gemeentes een optie is. Inmiddels hebben de gesprekken met de gemeente Heemskerk geresulteerd in een intentieovereenkomst. Door de krantenpublicaties over het afblazen van de nieuwbouw in Beverwijk hebben meerdere gemeentes gemeld geïnteresseerd te zijn in samenwerking met Heliomare op het gebied van nieuwbouw. Er wordt inmiddels ook onderzocht of een unilocatie voor de Ruimte en de Alk tot de mogelijkheden behoort. De verkenning van een gezamenlijke locatie voor het SO gaat gestaag verder. De uitdaging is, om een goede locatie te vinden, die voldoende mogelijkheden biedt op integratie van onze leerlingen en die interactie met de omgeving mogelijk maakt. Innovatie Hans Smeele en Willemijn de Lint van mytylschool De Ruimte in Bergen hebben in 2011 Europese prijs van Microsoft Partners in Learning (PIL www.pil-network.com ) gewonnen met het innovatieve onderwijsproject The Power of Kinect in Special Needs Education. Zij zijn ook namens Nederland afgevaardigd naar het Global Forum PIL ( #pilgf) van Microsoft in Praag eind november 2012. Tijdens dit Global Forum van Microsoft te Praag hebben zij het fysiogaming project onderwijs in beweging met KINECT gepresenteerd. Videogaming als ondersteuning bij het 10
motorisch leren wordt op onze school nog steeds frequent ingezet. Er liggen plannen om de fysiogaming mogelijkheden op school en binnen de andere Heliomare locaties verder uit te breiden in het nieuwe schooljaar. Eind schooljaar 2012-2013 is binnen Heliomare Onderwijs de expertisegroep ICT & Educatie opgericht. Twee leerkrachten van elk team hebben zitting in deze expertisegroep. Kwaliteit Voor de Zevensprong stond het schooljaar 2012-2013 in het teken van het inspectierapport. In januari 2012 kreeg de school helaas een onvoldoende van de Inspectie van het Onderwijs. De inspectie gaf de directie een jaar de tijd om de kwaliteit te verhogen. Er is direct een analyse gemaakt van het inspectierapport en er zijn flink wat veranderingen doorgevoerd. Er is door iedereen in de school keihard gewerkt aan deze kwaliteitsslag. In juni 2013 heeft de inspectie opnieuw een kwaliteitsonderzoek gedaan op de Zevensprong. Dit keer met een zeer positief resultaat: de inspectie concludeert dat zowel het SO als het VSO van de Zevensprong binnen het nieuwe inspectiekader een voldoende scoren. Meer uitgebreide informatie over deze kwaliteitsslag op de Zevensprong is terug te vinden in hoofdstuk 3 van dit verslag. 11
Hoofdstuk 2 Klantperspectief In dit hoofdstuk staan onze klanten centraal, te weten: onze leerlingen, hun ouders of wettelijke vertegenwoordigers, onze partners binnen Heliomare (andere bedrijfsonderdelen) en onze partners extern (regulier onderwijs, samenwerkingsverbanden en REC-scholen). Bij het perspectief van de klant stellen we ons vragen over de waardering van onze klanten met betrekking tot de kwaliteit van bepaalde aspecten van onze dienstverlening. 2.1 Leerlingen Leerlingenraad Op de scholen van Heliomare Onderwijs is een aantal leerlingenraden actief. Voor het eerst kent de Ruimte een ware SO leerlingenraad, bestaande uit 6 leerlingen uit de bovenbouw. Zij zijn op democratische wijze gekozen door hun klasgenoten. De leerlingenraad vergadert 1 keer per 6 weken tijdens een lunchbijeenkomst. De leerlingen zijn ook actief betrokken tijdens de kennismakingsmiddag van nieuwe leerlingen en hun ouders. In Heliomare onderwijs zijn twee leerlingenraden actief: één in de afdeling praktijkonderwijs en één in de afdeling vervolgonderwijs. De leerlingen zijn met name bezig met zaken die hen raken. In de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad is ook een afgevaardigde van de leerlingen. Op de Alk is geen leerlingenraad actief. Op de Zevensprong is dit schooljaar voor het eerst een leerlingenraad geïnstalleerd. De raad bestaat uit 5 leerlingen, afgevaardigd uit de verschillende stromen en vergadert 1 keer per maand. De raad is zeer geïnspireerd en heeft zich onder andere gebogen over het schoolfeest, over de kluisjes en buiten spelen als het regent. Tips van oud-leerlingen In het kader van het monitoren van leerlingen, is in de afdeling praktijkonderwijs van Heliomare onderwijs een terugkomdag georganiseerd voor leerlingen die in 2011 van school zijn gegaan. Zij zijn ontvangen in hun oude groep, maar hebben ook meegewerkt aan een leerling-enquête. Op deze wijze krijgen we een beter beeld over het transitieverloop en de aansluiting vanuit school met de nieuwe situatie. Ook in de afdeling vervolgonderwijs van Heliomare onderwijs is bij oud leerlingen een leerling-enquête afgenomen. Deze leverde een paar goede tips op. Het gaat dan bijvoorbeeld over: het strenger zijn voor onze leerlingen met deadlines en ze daardoor meer faalmomenten te gunnen. De tweede waardevolle tip is dat de begeleiding bij terugkeer of overgang naar het reguliere onderwijs direct vanaf de eerste dag beschikbaar moet zijn. Als dit niet kan in de vorm van een ambulant begeleider, laat dan de mentor van de leerling de eerste twee maanden die begeleiding vervullen. De afdeling gaat zeker aan de slag met deze tips het schooljaar 2013-2014. Transitie Transitie is een belangrijk onderdeel in het voortgezet speciaal onderwijs van onze scholen. Het doel is het maken en/of gebruiken van een gezamenlijk plan van aanpak (het individueel 12
transitieplan) en de bijbehorende werkwijze ten behoeve van de toekomstgerichte ondersteuning van jongeren (en hun ouders/verzorgers) gedurende hun transitie naar volwassenheid, door betrokkenen van verschillende bedrijfsonderdelen. Jongeren hebben hierin een centrale rol en houden zelf zoveel mogelijk de regie over hun toekomstplan. Rond het veertiende, vijftiende jaar wordt op basis van het ontwikkelperspectief van de leerling en overige beschikbare gegevens een concreet individueel transitieplan gemaakt voor de leerling. Iedere leerling van het voortgezet speciaal onderwijs krijgt een transitiegesprek. Daarnaast hoort een PCP- gesprek tot de mogelijkheden. Person Centered Planning is een methode om de leerling als persoon geheel in beeld te krijgen, met de steungroep om deze leerling heen. Zo n steungroep kan bestaan uit de ouders, maar ook uit een goede vriend, oom of tante, voetbaltrainer of buurman. De leerling bepaalt zelf wie er als steungroep bij het PCP gesprek aanwezig zijn. In het PCP-gesprek komen de volgende aspecten aan bod: de actuele mogelijkheden voor arbeidstoeleiding. de arbeidsvoorkeur en de arbeidsmogelijkheden van de leerlingen. het proces van arbeidstoeleiding. aanbod gericht op arbeidsoriëntatie, arbeidsvoorbereiding en arbeidstraining. registratie van de effecten van arbeidstoeleiding. Hiernaast worden voor de gebieden wonen en vrije tijd ook de interesses en mogelijkheden in kaart gebracht en in ontwikkelingsactiviteiten vertaald. Het individueel transitieplan is een levend document dat meegroeit met de ontwikkeling van de leerling. Alle leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs hebben een individueel transitieplan. 2.2 Ouders De oudervereniging of ouderraad Alle scholen van Heliomare Onderwijs hebben een eigen vorm van ouderparticipatie. De Alk heeft een ouderraad. De andere scholen hebben allen een oudervereniging. Deze ouderverenigingen (en ouderraad) vragen een vrijwillige bijdrage aan de ouders van onze leerlingen. Met deze vrijwillige bijdrage bekostigen zij voor de scholen een aantal zaken die buiten de officiële bekostiging vallen. Te denken valt aan sinterklaasviering, kerstviering, diverse activiteiten en uitstapjes. Tevredenheidsonderzoek ouders De uitkomst van de tevredenheidsenquête onder onze ouders was positief. De aanbevelingen van de ouders zijn meegenomen in het activiteitenplan van Onderwijs. In het verslagjaar is ook een enquête onder ouders gehouden over het gelijk trekken van de schooldagen van alle scholen. De intensievere samenwerking van de scholen en vanaf 1 augustus 2013 de reorganisatie, vraagt om gelijke schooldagen. De enquête gaf in die zin een eenduidig beeld, namelijk dat alle ouders graag de schooltijden willen houden zoals deze nu zijn. In het schooljaar 2013-2014 zal met de uitwerking van de reorganisatie opnieuw gekeken worden naar dit vraagstuk. Herindicaties In het verslagjaar zijn door de vier scholen van Heliomare Onderwijs 292 herindicaties afgerond. Alle herindicaties zijn op tijd ingeleverd bij de Commissie van Indicatiestelling van het REC. 13
Naam school Aantal herindicaties De Alk 71 De Ruimte 35 Heliomare onderwijs 131 Zevensprong 55 totaal 292 Aanmeldpunt Heliomare Onderwijs De scholen van Heliomare Onderwijs voeren zelf gesprekken met ouders met betrekking tot het aanmelden van leerlingen. Met ingang van 1 augustus 2014 moeten ouders hun kinderen rechtstreeks bij het samenwerkingsverband aanmelden. De samenwerkingsverbanden zijn opgebouwd uit postcodegebieden. In 2012-2013 hebben de aanmeldfunctionarissen van Heliomare Onderwijs in totaal 239. gesprekken gevoerd. 139 Leerlingen zijn geplaatst op één van onze scholen. Voor de leerlingen die niet geplaatst zijn werden adviezen gegeven aan ouders met betrekking tot ander onderwijs. Hieronder is de verdeling grafisch weergegeven. Kennismakingsgesprekken Cluster Speciaal Onderwijs 2012-2013 Kennismakingsgesprekken Cluster Voortgezet Speciaal Onderwijs 2012-2013 14
2.3 Partners Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs Heliomare onderwijs is aangesloten bij de vereniging Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs. Een aantal managers en teamleiders vertegenwoordigt onze school in diverse overleggen en werkgroepen van de vereniging. Sido Silvius, manager Heliomare onderwijs maakt deel uit van de stuurgroep Scholing en onderzoek en is lid van de stuurgroep Leerstoel Perception and actions problems (tot 1-8-2013). Rob van der Eng, manager speciaal onderwijs is lid van de taakgroep Kwaliteit. René Krom, teamleider van Praktijkonderwijs is lid van de taakgroep Transitie. Carla Hendriks, GZ psycholoog, is lid van de werkgroep Onderwijs en NAH. Meer externe contacten: Een opsomming van een aantal externe contacten: Sido Silvius neemt deel aan het besturenoverleg van REC Noord-Holland, aan het netwerk passend onderwijs Midden-Kennemerland, aan de bestuurlijke overleggen van de samenwerkingsverbanden waarin Heliomare Onderwijs participeert, zit in de Beroepenveldcommissie van het Seminarium voor Orthopedagogiek van Hogeschool van Utrecht en is lid van de Adviesraad van de PO Raad. Wiel van Ginneken neemt deel aan het directeurenoverleg van REC Noord-Holland en aan overleggen met de samenwerkingsverbanden. Jolande Brinkman neemt deel aan het directeurenoverleg van REC Noord-Holland en aan overleggen met de samenwerkingsverbanden en het BOJOZ. Karin Schulinck neemt deel aan overleggen met de samenwerkingsverbanden. Marc van Buuren neemt deel aan overleggen met de samenwerkingsverbanden. Jochem Luijckx neemt deel aan de managementraad van het Samenwerkingsverband West-Friesland en neemt deel aan het PO/VO overleg in de regio over aansluiting speciaal onderwijs en regulier onderwijs. René Krom is lid van de landelijke Taakgroep Arbeidstoeleiding. De afdeling Praktijkonderwijs participeert in het ESF traject arbeidstoeleiding Vanuit Praktijkonderwijs zitten in de landelijke ontwikkelingsgroepen van de brancheopleidingen: Werken met dieren :Joke Duivestein en Ted Kooter en Werken achter de balie : Eduard de Ridder. Vanuit het VMBO-Havo nemen we deel aan het LOB- project (loopbaanoriëntatie- en begeleiding) van de VO raad om te komen tot een nieuw beleids- en implementatieplan. VMBO-Havo is lid van de Landelijke Stichting Platform Intersectoraal werken. Heliomare onderwijs werkt samen met MEE met betrekking tot doorverwijzen in de regio. Annelies Akker is lid van de stuurgroep Convenant Autisme Noord Holland, van de stuurgroep Zaanstreek. Annelies Akker en Marijke Trossel zijn lid van de netwerkgroep Convenant Autisme in Midden- en Noord Kennemerland. Carla Hendriks is lid van de landelijke werkgroep Cognitieve revalidatie. Carla Hendriks is lid van de landelijke stuurgroep NAH kinderen en jongeren. Deelname vanuit het lectoraat aan de landelijke netwerkgroep Laag zeer moeilijk lerende kinderen. Daniëlle Kerkhof is afgevaardigde namens Heliomare in de netwerkbijeenkomsten van het CJG van Beverwijk, Uitgeest en Heemskerk en in de netwerkbijeenkomsten van de regio Kennemerland (Haarlem) voor aandacht functionarissen Kindermishandeling en Huiselijk Geweld. 15
Hoofdstuk 3 Intern perspectief In dit hoofdstuk staat het intern perspectief centraal. Er zijn drie domeinen binnen het intern perspectief te onderscheiden, te weten onderwijs en vorming, integraal personeelsbeleid en inzet van middelen. 3.1. Onderwijs en vorming Ontwikkelingen bij De Alk De reorganisatie van de onderwijsorganisatie heeft in 2013 veel aandacht gevraagd. Daarnaast is de kwaliteitszorg van De Alk aangepast aan de eisen die de kwaliteitswet aan ons stelt. Door middel van studiedagen en de nauwere contacten tussen vakgroep collega s is een aantal stappen gezet in de inhoudelijke samenwerking binnen onze onderwijsorganisatie. Klankbordgroep autisme Ouders van leerlingen in de structuurgroepen, leerkrachten, intern begeleider, orthopedagoog, de steunpuntfunctionaris autisme en de schoolleiding hebben in het afgelopen schooljaar hun werkzaamheden voortgezet. Onderwerp van gesprek is vooral de financiën ten behoeve van de structuurgroepen geweest. Tot augustus 2014 wordt deze gefinancierd via de compensatiemaatregel AWBZ. Na augustus 2014 gaan de middelen naar de samenwerkingsverbanden. Het onderwerp wordt door Heliomare Onderwijs steeds op de agenda s van de verschillende samenwerkingsverbanden gezet. Heliomare Onderwijs wil deze middelen ook in de toekomst in kunnen blijven zetten voor de structuurgroepen. Cultuurproject Door de subsidie van de Provincie Noord-Holland is op het VSO van de Alk het cultuurproject Patent op Talent uitgevoerd. Samen met kunstenaars van Artiance hebben de leerlingen gewerkt aan een productie, die tot twee voorstellingen heeft geleid. Ook in de komende jaren wil de Alk zich blijven profileren in het cultuuronderwijs voor onze leerlingen. Zonar-project Zonar betekent: Zorg- en Onderwijs Arrangementen op maat. Om beter in te kunnen spelen op de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van leerlingen met moeilijk verstaanbaar gedrag, werkt de Alk samen met andere scholen voor speciaal onderwijs en zorginstellingen. Helaas heeft het ministerie geen oplossingen geboden voor het verruimen van de mogelijkheden voor ondersteuning op maat. Het Zonar overleg richt daarom zich het komende jaar vooral op het uitwisselen van kennis om de samenwerking tussen onderwijs en zorg optimaal te kunnen benutten. Ontwikkelingen Heliomare onderwijs In het speciaal onderwijs van Heliomare onderwijs is in het verslagjaar hard gewerkt aan een nieuw document voor de leerlingen, waarin het individueel handelingsplan, het ontwikkelingsperspectief en het behandelleerplan zijn samengevoegd. Het (voortgezet) speciaal onderwijs is verplicht voor leerlingen een ontwikkelingsperspectief vaststellen en bewaken. Voor het speciaal onderwijs is dit vanaf 2012 een verplichting, voor het voortgezet speciaal onderwijs vanaf 2013. Uitgangspunt is de visie: Eén kind één plan. In de praktijk van de afgelopen jaren hebben we steeds twee plannen gehad: het individueel handelingsplan (het onderwijsplan) en het behandelleerplan (gezamenlijk plan revalidatie en onderwijs). 16
Inmiddels is samen met Heliomare Revalidatie een format leerlingprofiel ontwikkeld, waarin zowel onderwijs als revalidatie input levert om het perspectief van de leerling te bepalen. Er is nu sprake van één document, waarin ook het behandelleerplan geïntegreerd is. De medewerkers van zowel Onderwijs als Revalidatie zijn geschoold in het invullen van het leerlingprofiel, waarbij het interdisciplinair werken uitgangspunt vormt. Binnen Heliomare Onderwijs wordt gekeken om dit ontwikkelde format ook voor de andere scholen geschikt te maken, zowel voor speciaal- als voortgezet speciaal onderwijs. Prokkel De afdeling Praktijkonderwijs van Heliomare onderwijs heeft dit schooljaar voor het eerst meegedaan met de landelijke Prokkeldag. Prokkel staat voor: een prikkelende ontmoeting, in de vorm van een stage voor één dag tussen mensen met en zonder verstandelijke beperking. Het is voor onze leerlingen een geweldige kans geweest om nader kennis te maken met arbeid en bedrijven. n voor de bedrijven was het een mogelijkheid om op een laagdrempelige manier kennis te maken met de mogelijkheden van de leerlingen van het Voortgezet Speciaal Onderwijs. Ongeveer 80% van onze leerlingen heeft meegedaan aan het project. Passende kwalificaties: branche-erkende opleidingen en certificaten: Binnen de afdeling Praktijkonderwijs worden branche-erkende opleidingen en certificaten aangeboden aan onze leerlingen. Hieronder een korte opsomming van zaken die in het verslagjaar zijn opgepakt. Scholing voor Arbeid Heliomare onderwijs biedt haar leerlingen de mogelijkheid aan om zich te laten certificeren door middel van de cursussen Scholing voor Arbeid (SVA) van KPC. Deze cursussen maken het mogelijk jongeren te certificeren voor aantoonbare vaardigheden die zij nodig hebben op de arbeidsmarkt. De SVA-certificaten worden in samenwerking met het beroepenveld, het kenniscentrum en/of de branchevereniging ontwikkeld. Daardoor sluiten ze qua niveau en inhoud aan bij de doelgroep. De SVA-certificaten worden door de branche erkend. Het SVA-certificaat biedt leerlingen een toekomstperspectief als werknemer. Werken in het groen Vanaf 1 september 2013 is het oude programma onderhouden plantsoen, onderhouden schoolomgeving en onderhouden sportvelden vervallen. Daarvoor is in de plaats Werken in het groen SVA 1 en SVA 2 met 3 uitstroommogelijkheden. Om te kunnen voldoen aan de nieuwe exameneisen van de branche-erkende KPC-opleiding Werken in het groen is een deel van de schooltuinen in het verslagjaar hiervoor aangepast. Werken in de keuken In het verslagjaar is in Praktijkonderwijs gestart met de SVA-opleiding Werken in de keuken. Het SVA-certificaat leidt leerlingen op om onder begeleiding inzetbaar te zijn in een keukenomgeving en de daar voorkomende werkzaamheden kan verrichten. Daarbij moet de leerling de regels betreffende de hygiëne, veiligheid en ergonomisch verantwoord werken toepassen. Deelcertificaat Werken in de winkel. In het schooljaar 2012-2013 heeft een aantal leerlingen het deelcertificaat Werken in de winkel behaald. Dit was de eerste keer dat leerlingen van Heliomare onderwijs aan de certificering hebben meegedaan. Het examen is afgenomen bij hun stagebedrijf. 17
Werken aan de balie Met ingang van kalenderjaar 2013 kunnen leerlingen het SVA-certificaat Werken aan de ontvangstbalie behalen. Bij het werken aan de ontvangstbalie heeft de school een aantal activiteiten zoals het beantwoorden van de telefoon, het ontvangen van bezoekers, het verzorgen van de post en het kopieerwerk gebundeld op een werkplek. Het zijn werkzaamheden die jongeren later in uiteenlopende beroepsomgevingen tegen gaan komen. IVIO In schooljaar 2012-2013 hebben ruim veertig van onze leerlingen, door het behalen van een IVIO-diploma op 1F en 2F niveau, laten zien dat ze aantoonbaar vaardig zijn in Nederlands, Engels, of Wiskunde/Rekenen. Vervolgonderwijs Examenresultaten 2013 VMBO-Theoretische leerweg 21 kandidaten opgegeven begin van het jaar 16 voor een heel diploma 8 (incl 1 herkanser) geslaagd = 50 % 4 na herkansing gezakt 3 geheel gezakt 2 terugtrekkingen certificaten 1 kandidaat wel certificaat behaald 2 kandidaten niet certificaat behaald 9/21 * 100 = 42 % beoogde doel bereikt Examenresultaten 2013 Havo aantal examenkandidaten voor een heel diploma (begin schooljaar) terugtrekking vakken aantal examenkandidaten voor een heel diploma (eind schooljaar) 11 leerlingen 6 leerlingen 5 leerlingen herkansing 1 leerling niet gekomen,1 leerling (niet gehaald) geslaagd volledig diploma 4 leerlingen 4/11*100= 36 % leerlingen voor certificaten 24 terugtrekkingen certificaten 2 leerlingen niet behaalde certificaten 9 leerlingen alle certificaten 13 13/21*100=62% De resultaten van de examens waren iets minder positief dan vorige jaren. Op dit moment wordt binnen de afdeling een analyse gemaakt van de mogelijke oorzaken. Cijfers en prestaties iedere 10 weken. De tip van oud-leerlingen van de afdeling Vervolgonderwijs, om strenger om te gaan met deadlines en leerlingen hun faalmomenten te gunnen, heeft erin geresulteerd dat leerlingen naast de twee jaarlijkse officiële rapporten, ook tweemaal per jaar een tussenstand van hun cijfers en prestaties ontvangen. Het schooljaar is ingedeeld in vier (onderwijs-)periodes. De cijfers en prestaties komen ook aan de orde in het transitiegesprek en gesprekken met de mentor. Focusgroepen De teammanager Vervolgonderwijs heeft vier keer per jaar een gesprek met leerlingen van de focusgroep. Deze focusgroep zijn leerlingen die door de teammanager zelf zijn gevraagd hiervoor. Anders dan de leerlingenraad, waarin leerlingen alleen door hun medeleerlingen kunnen worden gekozen. De vragen die voorliggen zijn: wat gaat goed, wat kan beter en wat ga je doen en hebben betrekking op de afdeling. Tijdens de laatste bijeenkomst kwam naar voren dat leerlingen vinden dat de leerkrachten strenger mogen zijn en is het verzoek gedaan om gezondere snacks in de snoepautomaten. 18
Ontwikkelingen bij de Ruimte Naast de reorganisatie van de onderwijsorganisatie heeft ook de kwaliteitszorg bij de Ruimte dit jaar veel aandacht gevraagd. Op de gebieden (ortho)didactisch handelen en actieve en zelfstandige rol van leerlingen is op een studiedag met alle disciplines gewerkt aan inspectiepunten: 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken en 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Dit is aangepakt via een workshop kernkwaliteiten en aansluitend in de middag een uitwerking interdisciplinair van kernkwaliteiten van leerlingen en plannen hoe leerlingen in hun kracht gezet kunnen worden door begeleiders. Op de gebieden cyclisch proces kwaliteitszorg is gewerkt aan de inspectiepunten: 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten en 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. Hiervoor is een transitieprocedure opgenomen in de zorgstructuur waarbij bij oud-leerlingen en vervolgonderwijs om feedback wordt gevraagd over het genoten onderwijs door middel van beknopte formulieren met gesloten en een open vraag. Wat betreft opbrengstgericht werken is het taalonderwijs aangepakt. Er is dit schooljaar voor een nieuwe taalmethode gekozen: Taalverhaal. De methode wordt in het schooljaar 2013-2014 geïmplementeerd. Daarnaast is gewerkt met Denkstimulerende Gespreksmethodieken en deze aanpak is geborgd in de Ruimtekisten. Op gebied van systeem van leerlingenzorg is een protocol ontworpen voor het gebruik van kwaliteitskaarten, zowel op pedagogisch (visie, missie) gebied als didactisch (wisselende inhoud afhankelijk van focus opbrengstgericht werken). Dit wordt in schooljaar 2013-2014 verder uitgewerkt. Ontwikkelingen bij de Zevensprong: Het schooljaar 2012-2013 is voor de Zevensprong gestart met een nieuwe leiding. In juni 2012 hebben we afscheid genomen van de heer Tromp. In aanloop naar de gehele reorganisatie van Heliomare Onderwijs, is de directiefunctie niet vervangen. De managers SO en VSO van Heliomare onderwijs, locatie Wijk aan Zee, hebben dit schooljaar deze taak vervuld. Naast de tijd die is gestoken in de reorganisatie van Heliomare Onderwijs, heeft voor de Zevensprong vooral de focus in 2012-2013 gelegen op de kwaliteit van het onderwijs, na het inspectie bezoek in januari 2012. Hierin kreeg de school op een aantal zaken een onvoldoende. Er is op meerdere niveaus gewerkt aan de ontwikkeling van de kwaliteit van onderwijs de Zevensprong. Op teamleiders-niveau is er een analyse gemaakt van het inspectierapport. Op staf-niveau is deze analyse bekeken en zijn er plannen gemaakt voor de schoolverbetering. Hierin is een volgorde gemaakt en een verantwoordelijk persoon aangewezen. De staf houdt zich vooral bezig om, in voorwaardelijke zin, voor de afdeling en het onderwijsteam tot de verbetering te komen. Op algemeen directieniveau is extra ondersteuning aangeboden door twee externen in te huren, die de verbeteringen monitoren en begeleiden door middel van teamscholing en individuele begeleiding. Op team-niveau is de analyse gedeeld en is het plan van aanpak samen opgesteld. De leerkrachten zijn hierin cruciaal, omdat zij op uitvoerend niveau de verbeteringen implementeren in hun handelen in de klas. 19
Dit geheel aan maatregelen moet resulteren in beter en gerichter onderwijs aan de leerlingen. In juni 2013 is de inspecteur opnieuw op bezoek geweest voor een kwaliteitsonderzoek. Alle bovenvermelde maatregelen hebben er in geresulteerd in een positief resultaat. De eindconclusie van de Inspectie van het Onderwijs is dat de Zevensprong, zowel het SO als het VSO een voldoende scoren binnen het nieuwe Toezichtskader. ICT ontwikkelingen In het strategisch meerjarenbeleidsplan is het hoofddoel voor onderwijs als volgt omschreven: Kinderen/jongeren met een beperking (lichamelijk dan wel verstandelijk) zo zelfstandig en onafhankelijk mogelijk laten participeren in onze samenleving. De inzet van ICT speelt hierbij een belangrijke rol en is bij uitstek voor onze doelgroep een middel om de wereld te ontsluiten en zo volwaardig deel te nemen. ICT binnen het onderwijsleerproces is daarom als speerpunt in de collectieve ambitie opgenomen. Met ingang van schooljaar 2013-2014 is een Expertisegroep Educatie & ICT actief. De leden van deze expertisegroep zijn leraren en begeleiders binnen het primair proces, afkomstig uit de diverse schoollocaties, ambulante begeleiding, REA, dagbesteding en revalidatie (computer advies team). De expertisegroep heeft de vorm van een professionele leergemeenschap (PLG) en is verbonden met de Kenniskring en de afdeling Research & Development van Heliomare. In de beleidsnotitie ICT 2013-2016, die tijdens de studiedag van 26-03-2013 is gepresenteerd aan alle onderwijscollega s, is het volgende hoofddoel geformuleerd voor eind 2016 : De integratie van ICT en 21st Century Skills binnen minimaal 50% van alle leeractiviteiten van ons onderwijs te realiseren voor leerlingen/cliënten van Heliomare, good practise te borgen binnen de organisatie en de expertise te delen met externen. De ontwikkeling en uitvoering van het project Digitaal Portfolio is als pilot gekoppeld aan deze expertisegroep. De expertisegroep wordt op inhoud aangestuurd door bovenschools coördinator Hans Smeele. In de periode van mei t/m oktober 2013 hebben alle leden een gericht scholingstraject gevolgd op gebied van toepassingen van ICT en Sociale Media in het onderwijs. Deze scholing is grotendeels bekostigd door een subsidie vanuit het Samsung Onderwijs Innovatiefonds en is uitgevoerd door INNOFUN - elab. Media 2014 staat een studiedag Educatie&ICT gepland om de eerste stappen te zetten om bovenstaande ambitie van Heliomare Onderwijs verder uit te dragen. 3.1.1 Onderwijs en onderzoek Lectoraat Heliomare onderwijs heeft in samenwerking met Fontys OSO sinds augustus 2009 een lectoraat: Interdisciplinair werken in de context van zorg en onderwijs. De lector hiervan is Hans Schuman. In de kenniskring van het lectoraat participeren onderzoekers vanuit Fontys OSO, Heliomare Onderwijs en Heliomare revalidatie. In het schooljaar 2012-2013 is het lectoraat Interdisciplinair werken in de context van onderwijs en zorg haar vierde jaar ingegaan. Per 1 juli 2013 is de samenwerking met Fontys OSO formeel beëindigd en hebben de leden van de kenniskring hun praktijkgerichte onderzoeken afgerond. Op 14 juni 2013 heeft de lector Hans Schuman tijdens een landelijke studiedag van Fontys OSO de resultaten van vier jaar lectoraat aan docenten en relaties van Fontys OSO gepresenteerd. Op 19 november 2013 heeft Heliomare Onderwijs een minisymposium georganiseerd voor vertegenwoordigers uit het werkveld om vier jaar 20
praktijkgericht onderzoek door leden van de kenniskring met hen te delen. Op die dag is ook de film die gemaakt is over vier jaar kennisontwikkeling gepresenteerd en hebben de leden van de kenniskring met flits- en posterpresentaties laten zien wat hen onderzoek heeft opgeleverd voor professionals, leerlingen en ouders. Per 1 maart 2013 heeft Heliomare onderwijs met Hogeschool Utrecht/het Seminarium voor Orthopedagogiek voor vier jaar een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met het doel een nieuwe kenniskring te vormen om het praktijkgerichte onderzoek binnen Heliomare Kind en Jeugd verder te ontwikkelen en vorm te geven. De werkwijze zal overeenkomen met de werkwijze zoals die binnen het lectoraat is ontwikkeld. Belangrijke onderzoeksthema s zijn: diversiteit, participatie en interdisciplinair samenwerken. Ook het thema autisme zal de komende jaren veel aandacht krijgen in de kenniskring. Binnen deze thema s zullen we wat meer expliciet aandacht besteden aan kinderen en jongeren met ernstige meervoudige beperkingen en aan het voorbereiden op en toeleiden naar duurzame betaalde arbeid van jongeren in het uitstroomprofiel Arbeid (arbeidsmarktgericht kwalificeren). In april 2013 heeft de kenniskring stevig bijgedragen aan een themanummer over Passend Onderwijs van het tijdschrift Orthopedagogiek: Onderzoek en Praktijk. Met collega s van respectievelijk het Seminarium voor Orthopedagogiek en het samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Noord Kennemerland is de actualiteit verkend met betrekking tot de vormgeving en taakstelling van samenwerkingsverbanden in het basis- en voortgezet onderwijs. Hans Schuman heeft Passend Onderwijs afgezet tegen de internationale ontwikkelingen en Vera Jonker heeft een mooi artikel geschreven over de vroegbehandeling in Heerhugowaard, waar kinderen met en zonder een beperking samenspelen en samen opgroeien in een kinderdagverblijf. Observatieklas In september 2010 is, in samenwerking met Heliomare revalidatie, gestart met de observatieklas. De observatieklas is bedoeld voor leerlingen van 6 tot 20 jaar, bij wie een acute breuk is ontstaan in hun schoolloopbaan. De observatieklas is opgezet om te voorkomen dat leerlingen in een neerwaartse spiraal terechtkomen en door demotivatie stoppen met het volgen van onderwijs. Doel is de leerlingen terug te plaatsen in een voor hen passende onderwijs omgeving. In het verslagjaar hebben zestien leerlingen de observatieklas van Heliomare tijdelijk tussen de drie maanden tot maximaal één schooljaar bezocht. Naast leerlingen met niet aangeboren hersenletsel is de klas ook toelaatbaar voor leerlingen met een chronisch progressieve aandoening. Bij veertien leerlingen is sprake van de diagnose niet aangeboren hersenletsel door ongeval of ziekte. Bij twee leerlingen is sprake van Growing into deficit : de beperking wordt gedurende het ziektebeeld groter. De uitstroom in het schooljaar 2012-2013: 3 leerlingen zijn terug gegaan naar hun school voor regulier onderwijs met ondersteuning vanuit de ambulante begeleiding. 1 leerling is in de eigen woonplaats naar het speciaal basisonderwijs gegaan. 1 leerling is in een traject naar arbeid geplaatst. 6 leerlingen zijn ingestroomd bij Heliomare Onderwijs, afdeling VSO. 5 leerlingen zijn gedurende 2013 ingestroomd in de observatieklas en zijn daar met ingang van schooljaar 2013-2014 nog. 21
LIST LIST betekent: Lezen IS Top. Bij Heliomare onderwijs is in januari 2011 een leesinterventieproject gestart bij het SO en de onderbouw van Praktijkonderwijs Het project wordt begeleid door medewerkers van Fontys OSO en de Hogeschool van Utrecht. Gedurende 2011, 2012 en 2013 hebben diverse metingen plaatsgevonden. De resultaten van het project zijn positief. Inventarisatie leesvorderingen 2012 M3 - E3 E3 E4 E4 E5 E5 E6 E6 E7 >M8 Gemiddeld AVI 11 5 10 5 2 14 4,45 Begrijpend lezen 11 17 6 7 1 5 4,76 Inventarisatie leesvorderingen 2013 M3 - E3 E3 E4 E4 E5 E5 E6 E6 E7 >M8 Gemiddeld AVI 6 8 7 12 2 6 4,75 Begrijpend lezen 9 12 11 5 3 1 4,60 Het gemiddelde niveau van ontwikkeling lag in 2012 en ligt in 2013 in de tweede helft van groep 4. Wat kunnen we uit deze getallen concluderen? De cijfers geven geen significant verschil in leesontwikkeling aan tussen het begin van LIST en na twee jaar. Echter, de populatie van onze afdeling bestaat uit leerlingen met een gemiddelde verstandelijke ontwikkeling tot aan leerlingen, die zeer moeilijk tot leren komen. Deze belangrijke variabele is in deze getallen onvoldoende meegewogen. Er komen leerlingen bij, er stromen leerlingen door, en steeds is de populatie weer anders. Bij scores van individuele leerlingen zien we bij 15 leerlingen een opvallende vooruitgang in de curve van de afgelopen jaren bij begrijpend lezen. De nadruk op de inhoud, belangrijk in LIST, werpt hier zijn vruchten af. Deze getallen ondersteunen wel de ervaring dat naast LIST met nadruk op leesplezier en motivatie er extra ondersteuning nodig is voor de leestechniek. Nu met Vloeiend en Vlot van Estafette de speciale leesproblemen nog eens expliciet aan de orde komt, verwachten we hierin meer groei. Het project is inmiddels afgesloten. Ondanks dat er in de metingen niet een duidelijke verbetering te zien was, is het project voor Heliomare onderwijs toch een succes. Naast een duidelijke toename in het leesplezier in de hele school, heeft het ons concreet nog een aantal zaken opgeleverd. 1. Een nieuwe leesmethode: Veilig Leren Lezen. 2. Stilleestoetsen, waarmee we leerlingen die niet of beperkt spreken zijn, toch kunnen toetsen. 3. Methode Vloeiend en Vlot, waarmee we woordmoeilijkheden oppakken. 4. Een eigen bibliotheek op school. 22
3.2 Personeelsbeleid Scholing Opleiding Master SEN Leraren van Heliomare Onderwijs worden opgeleid tot de HBO mastergraad Master Special Educational Needs. Voor nieuwe medewerkers blijft het scholingstraject van kracht. Opleiding Leraarondersteuner Heliomare Onderwijs heeft, in samenwerking met Fontys OSO, de leerroute leraarondersteuner opgezet. Een nieuwe groep studenten is in januari 2012 gestart met de opleiding, die dit keer in Bergen wordt gegeven. Ook vanuit andere scholen voor speciaal onderwijs zijn deelnemers gestart. In het schooljaar 2013-2014 is de nieuwe groep studenten klaar. Scholing teams In het verslagjaar is een plan van aanpak gemaakt voor de scholing van alle nieuwe teams van de scholen in het kader van de reorganisatie, samen met een externe opleider. Deze scholing wordt bekostigd met gelden vanuit het School aan Zet traject. In augustus 2013 wordt gestart met scholing van de nieuwe teammanagers, daarna de nieuwe kernteamvoorzitters en vervolgens alle medewerkers van de teams. Het is een traject voor meerdere jaren. School aan Zet staat scholen bij in hun ontwikkeling van goed naar beter en draagt zo bij aan een (verdere) verbetering van de onderwijskwaliteit. School aan Zet is bedoeld voor scholen binnen zowel primair onderwijs, voortgezet onderwijs als (voortgezet) speciaal onderwijs en wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van OCW. Scholing GZ-psycholoog Aan Heliomare Onderwijs is een aantal GZ psychologen verbonden. In het verslagjaar nemen twee collega s deel aan de opleiding tot GZ psycholoog. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim bij Heliomare Onderwijs is hieronder weergegeven: 2011 2012 7,1 6,53% 3.3 Inzet van middelen Vervangingsfonds Heliomare Onderwijs is met ingang van 1 augustus 2012 uit het Vervangingsfonds gestapt voor wat betreft het eerste ziektejaar. Met ingang van 1 augustus 2013 is Heliomare Onderwijs geheel uit het Vervangingsfonds, eerste en tweede ziektejaar. Het ziekteverzuim is vanaf die datum voor eigen rekening van de school. Subsidies Heliomare Onderwijs probeert, waar mogelijk, subsidiegelden binnen te halen voor projecten, schoolkampen en dergelijke voor haar scholen. Een goed voorbeeld hiervan is de ESF subsidie, die door de afdeling Praktijkonderwijs van Heliomare onderwijs en de Zevensprong is binnengehaald met betrekking tot arbeidstoeleiding. Ook wordt Heliomare onderwijs al jaren ondersteund door de Stichting Kinderpostzegels voor wat betreft de schoolkampen. 23