Energie-efficiencyplan 2013-2016. Sogeti Nederland B.V.



Vergelijkbare documenten
Energie-efficiencyplan Sogeti Nederland B.V.

CO2 REDUCTIEMAATREGELEN 2014/2015 SOGETI NEDERLAND BV

CO2 REDUCTIEMAATREGELEN & ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN 2013/2014 SOGETI NEDERLAND BV

CO2 REDUCTIEMAATREGELEN & ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN 2015 SOGETI NEDERLAND BV

CO2 REDUCTIEMAATREGELEN 2013/2014 SOGETI NEDERLAND BV

CO2 REDUCTIEMAATREGELEN & ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN 2015 SOGETI NEDERLAND BV

MANAGEMENT REVIEW CO2 PRESTATIELADDER 2013

MANAGEMENT REVIEW CO2 PRESTATIELADDER 2012

MANAGEMENT REVIEW CO2 PRESTATIELADDER H1 2013

Energie-efficiencyplan Sogeti Nederland B.V.

CO2-reductieplan Kuurman

Carbon footprint 2017 (3.C.1) In de onderstaande tabellen staan de energieverbruiken van ICS Groep uitgedrukt in CO2-eq.

Carbon footprint 2017 (3.C.1) In de onderstaande tabellen staan de energieverbruiken van ICS Groep uitgedrukt in CO2-eq.

ENERGIE AUDIT VERSLAG 2014 SOGETI NEDERLAND B.V.

referentiejaar Emissies aantal FTE 29,5125

Energie beoordelingsverslag januari 2016 (definitief)

Ketenmaatregelen ICT

ENERGIEBEOORDELING & ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN SOGETI NEDERLAND BV

Meerjarenplan Energie-efficiency Nederlandse Universiteiten Samenvatting van de universitaire Energie Efficiency Planne n

Voortgangsrapportage CO 2 - reductiedoelstellingen scope 1 & 2 -emissies

Energie beoordelingsverslag januari 2016 (definitief)

JAARRAPPORTAGE ENERGIE-EFFICIENCY 2013

Voortgangsrapportage Voortgang van CO2 reductieplan van Genap B.V (tm juni)

Energiemeetplan Conform niveau 3 op de CO2-prestatieladder 2.2

CO2 scope 3 verborgen Netto CO2-uitstoot 216 ton CO2 Tabel 1: CO 2-footprint Waalpartners 2016

Energie meetplan Conform niveau 3 op de CO2-prestatieladder 2.1

CO 2 reductiedoelstellingen Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0

Energie meetplan

Inventarisatie

Emissies aantal FTE 23,6

1. INLEIDING 2. CARBON FOOTPRINT

Energie meetplan

Voortgangsrapportage. Voortgang van CO 2 reductieplan van Genap B.V (tm juni) Copyright 2016 Genap B.V.

Plan van aanpak CO2-reductie

Carbon Footprint 2e helft 2015 (referentiejaar = 2010)

MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs

Inhoudsopgave. 1 Inleiding 3. 2 Doelstellingen 4. 3 Planning meetmomenten Vestiging Capelle aan den IJssel 5. 4 Beheersing doelstellingen 6

Carbon Footprint 1e helft 2015 (referentiejaar = 2010)

Energie meetplan Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1

Carbon footprint BT Nederland NV 2014

Energie meetplan Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0

Jaarverslag Criteria. Conform niveau 3 op de CO2- prestatieladder 3.0 en ISO norm. Opgesteld door Paraaf. Datum Versie 2

1. INLEIDING 2. CARBON FOOTPRINT

Management review Coolmark B.V. Mei 2014

ENERGIEBEOORDELING & KWALITEITSMANAGEMENT PLAN SOGETI NEDERLAND BV

Periodieke rapportage [2016, eerste helft]

emissie [ton/halfjaar] [%] [ton/fte] [ton/fte] Aardgasverbruik Scope 1 12,92 13% 0,51 0,72 Brandstofverbruik zakelijk verkeer met leaseauto's Scope

Eric Kwinkelenberg(procesmanager KAM), Simone Butter-d Hulst Afdeling KAM

De doelstellingen luidt: 4% reductie veroorzaakt door elektraverbruik door het geheel over te stappen naar groene stroom in 2017.

Half jaarlijkse rapportage Carbon Footprint 2014

CO 2 reductieplan: doelstellingen en voortgang Thales Transportation Systems 2 e half jaar 2015

CO2 prestatieladder niveau 5

CO 2 Nieuwsbrief Eerste voortgangsrapportage scope 3 doelstellingen

1. INLEIDING Rapportage

Hoofdstuk 4 beschrijft ons plan van aanpak, inclusief de te nemen maatregelen in het bedrijf en vervoer (3.B.1 van CO 2 -Prestatieladder).

Energie meetplan Conform niveau 3 op de CO2-prestatieladder 2.1

kwh 28,2 ton CO2 15,0 personenwagen in km km 0,22 kg CO2 / km 28,3 ton CO2 15,1 Subtotaal 56,5 ton CO2 30,1

W & M de Kuiper Holding

Energie meetplan Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 2.2

CO2 footprint rapportage e half jaar

Voortgangsrapportage. Voortgang van CO 2 reductieplan van Genap B.V (tm juni) Copyright 2017 Genap B.V.

Verbruikte diesel Verbruikte benzine. Gasverbruik (M3) Elektraverbruik (kwh)

Voortgangsrapportage 3 CO 2 - reductiedoelstellingen scope 1 & 2 emissies 1 e semester 2012

Voortgangsrapportage CO2-emissiereductie.

Energie meetplan Conform niveau 3 op de CO2-prestatieladder 2.2

CO2-Emissie-inventaris

Periodieke rapportage eerste helft 2018

Energie meetplan CO2 reductiesysteem

CO 2 Voortgangsrapportage 2016 Prins Bouw B.V.

Derde voortgangsrapportage CO2-emissiereductie.

1. INLEIDING Rapportage

CO 2 -Prestatieladder

Voortgangsrapportage Carbon Footprint eerste half jaar 2012

Energie meetplan Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0

Inhoud. Pagina 2 van 7

Halfjaarlijkse inventarisatie CO2 emissie: uitgevoerd Evaluatie CO2 reductiedoelstellingen o.b.v. deze inventarisatie

CO2 reductiedoelstellingen C.S.C. Ceelen Sport Constructies Conform niveau 3 op de CO2-prestatieladder 3.0

footprint rapportage over 2018, 1 e half jaar In lijn met haar visie van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen conform:

CARBON FOOTPRINT 2014

Milieu jaarverslag 2013-Q4

Energie meetplan Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 2.2

Inventarisatie emissies en evaluatie doelstellingen

Energie meetplan Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 2.1

Energie meetplan Conform niveau 3 op de CO2-prestatieladder 2.1

CO 2 - en energiereductiedoelstellingen Alfen B.V. Auteur: H. van der Vlugt Versie: 1.0 Datum: 20-feb-2013 Doc.

CO 2 Footprint LOXIA B.V.

CARBON FOOTPRINT RAPPORTAGE 2017 CO 2 -EMISSIE INVENTARIS 3.A A B.2.

Vebruikte diesel Verbruikte benzine. Gasverbruik (M3) Elektraverbruik (kwh)

CO2-footprint Bosman Watermanagement B.V. Overzicht 2016

CO2-Emissie-inventaris

V.o.f. transportbedrijf G.L. De Haan

Arnold Maassen Holding BV. Verslag energieaudit. Verslag over het jaar G.R.M. Maassen

A Inzicht Jaar 2016 V 2

Energiefactor Ref. jaar 2013 Target 2016* T.o.v Target 2021* T.o.v. 2013

Klever Boor- en Perstechniek BV Postbus CB Lopik

CO-2 Rapportage Inhoudsopgave. Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem

Voortgang CO 2 emissie reductie H2-2012

Energie meetplan Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 2.2

CO2 prestatieladder niveau 5

CO2-footprint Bosman Watermanagement B.V. Overzicht 2015

Transcriptie:

Energie-efficiencyplan 2013-2016 voor Sogeti Nederland B.V. op CONCERNNIVEAU MJA-nummers: 2168, 2169, 2170, 2171, 2172, 2173 Betrokkenen René Speelman Cindy Goorts Sogeti Nederland B.V. ARCADIS Nederland BV

Dit energie-efficiencyplan 2013-2016 (EEP) is opgesteld in het kader van het MJA3-convenant tussen de overheid en het bedrijfsleven door Sogeti in Nederland in samenwerking met ARCADIS, in opdracht van Agentschap NL. Datum: 27 september 2012 Sector: ICT Looptijd: 2013-2016 Contactgegevens Sogeti Nederland B.V. Lange Dreef 17 4131 NJ Vianen Contactpersoon: René Speelman Agentschap NL Swentiboldstraat 21 6137 AE Sittard Contactpersoon: Marcel Hutjens Bevoegd gezag Zie bijlage 1 voor contactpersonen en contactgegevens ARCADIS Nederland BV Adviseur: Cindy Goorts E: cindy.goorts@arcadis.nl T: 06 2706 1596 W: www.arcadis.nl Deelname aan CO 2 -emissiehandel: nee Verzoek om vertrouwelijke behandeling: ja EEP-R 2013-2016 Sogeti definitief v2 rs 16-1-2014

ENERGIE-EFFICIENCYPLAN 2013-2016 Het EEP ICT met de looptijd 2013-2016 wordt bekeken op concernniveau voor Sogeti Nederland B.V. Een volledig overzicht van locaties is opgenomen in bijlage. Contactpersoon EEP Geslacht Voornaam Achternaam Functie De heer René Speelman Manager Duurzaam Ondernemen/Group CSR Director Telefoonnummer (W) 0031 88 660 66 00 (7891) Telefoonnummer (M) 0031 6 55 84 00 40 E-mailadres Rene.speelman@sogeti.nl Status Dit EEP 2013-2016 dient tevens als basis voor het SKAO CO2 Prestatieladder certificeringstraject trede 3 (behaald in oktober 2012) en 4, dat ten tijde van het opstellen van dit EEP loopt (periode oktober november 2012). Het EEP wordt in samenwerking met Arcadis gemaakt en dient oktober 2012 ter acceptatie aan Agentschap NL overhandigd te worden. Verantwoording Akkoord bevonden namens Sogeti Nederland B.V. Naam: De heer René Speelman Functie: Group CSR Manager Plaats: Vianen Datum: 27 september 2012 Handtekening: EEP-R 2013-2016 Sogeti definitief v2 rs 16-1-2014

MANAGEMENTSAMENVATTING Sogeti Nederland B.V. kiest voor een concernaanpak bij het vaststellen van de besparingsdoelstelling. Op concernniveau in de periode 2013-2016 wordt een EEV van minstens 3% per jaar behaald. Daarmee voldoet Sogeti aan de gestelde doelstelling om in de periode 2013 2016 ten minste een gemiddelde energiebesparing van 8% te realiseren. Mate van actualisatie Gezien het feit dat het vorige EEP nog vrij recentelijk is opgesteld (begin 2011) en er sindsdien geen substantiële wijzigingen hebben plaatsgevonden, is het EEP 2009-2012 gebruikt als uitgangspunt voor voorliggend EEP. Wel is er in het EEP 2013-2016 meer aandacht voor ketenprojecten en zijn in de loop van 2012 de kantoren Den Bosch en Ede gesloten. Met betrekking tot de Energiezorg is het vermelden waard dat Sogeti SKAO CO 2 -Prestatieladder niveau 3 gecertificeerd is en daarmee geen openstaande vragen heeft (2012). Energiezorg Energiezorg ISO 14001 gecertificeerd Sogeti Nederland B.V. Nee CO2-Prestatieladder gecertificeerd Ja, trede 3 Volwaardig energiezorgsysteem Openstaande 2j-vragen 0 Openstaande 3j-vragen 0 Openstaande fac.-vragen 0 Energiezorg voldoet Ja Budget voor energiezorg per jaar Aantal fte's voor energiezorg Ja = 0,25 fte 0,25 fte De CO 2 footprint van Sogeti over de jaren 2008 en tot 2011 laat zien dat 90% van de uitstoot ten laste komt van mobiliteit. De genoemde fte m.b.t. energiezorg is gericht op de resterende 10%. Voor de verbeteringen rondom de mobiliteit dient daarbij opgeteld te worden een extra 1,25 fte én een aanvullend budget van gemiddeld 120.000 euro per jaar. De energiezorg is vooral gericht op de kantoorgebouwen en de hierin te gebruiken bedrijfsmiddelen. Handhaving Onder leiding van de Manager Duurzaam Ondernemen wordt ieder kwartaal de voortgang besproken met het verantwoordelijk management van Facilities (gebouwen beheer); Mobiliteit (lease auto s en algemene mobiliteitsverbeteringen) en HR (Nieuwe Werken). De Manager Duurzaam Ondernemen rapporteert direct aan de CEO van Sogeti en heeft maandelijks overleg. De voortgang van het EEP wordt jaarlijks vastgelegd in het e-mjv (elektronisch MilieuJaarVerslag) dat door Agentschap NL wordt gefaciliteerd. Bij veranderende bedrijfsomstandigheden of het niet behalen van doelstellingen initieert de manager Duurzaam Ondernemen aanpassingen van de maatregelen, in nauw overleg met het management van Facilities, Mobiliteit, Manager HR en ICT-Services. De directie bekrachtigt de maatregelen. Sinds augustus 2012 is Sogeti Nederland gecertificeerd op niveau 3 van de CO 2 -Prestatieladder van SKAO, Stichting Klimaatneutraal Aanbesteden & Ondernemen. Binnen dit certificeringtraject worden eveneens eisen gesteld aan de handhaving. Document daaromtrent zijn via de website www.sogeti.nl toegankelijk

Geplande maatregelen in de periode 2013 2016 voor Sogeti Zekere maatregelen Maatregel Cat. Jaar van invoering Geplande zekere en voorwaardelijke maatregelen voor 2013-2016 staan beschreven in de volgende tabellen. Energiebesparing (GJp / a) EEV (%) Vermeden CO 2- uitstoot (ton / a) Terugverdientijd (jaar) Nieuwe Werken invoering beperken kantooroppervlakte PE 2015 6.253 21,4% 431 0,4 met 30 procent in drie jaar Totaal procesefficiency 6.253 21,4% 431 Totaal duurzame energie 0 0% 0 Beperking energiegebruik per kilometer voor zakelijk verkeer met lease-auto door stimulans voor hybride en elektrisch rijden. Beleid om gemiddelde CO2 uitstoot onder de 110 gr/km te krijgen KE 2013 7.260 24,9% 523 0,0 Programma Green Driver KE 2013 3.146 10,8% 227 0,3 Papier reductie 3% / jaar KE 2016 43 0,1% 2 0,0 Totaal ketenefficiency 10.499 35,8% 752 Totaal alle categorieën zeker 16.702 57,2% 1.183 Voorwaardelijke maatregelen Maatregel Cat. Jaar van invoering Energiebesparing GJp / a EEV (%) Vermeden CO 2- uitstoot ton / a Totaal procesefficiency 0 0% 0 Totaal duurzame energie 0 0% 0 Totaal ketenefficiency 0 0% 0 Terugverdientijd (jaar) Totaal alle categorieën voorwaardelijk 0 0% 0 Totaal alle categorieën zeker en voorwaardelijk 16.702 57,2% 1.183 Ambitieniveau Bij het ondertekenen van de MJA is Sogeti ervan uitgegaan dat wij de minimale ambitie van 2 procent ieder jaar kunnen halen. De maatregelen zijn echter niet vanuit deze ambitie neergezet maar vanuit het realistisch maximaal haalbare. Het te verwachten EEV van minimaal 2% per jaar wordt met de voorgenomen maatregelen ruimschoots gehaald (EEV van 57,2%). Sogeti maakt onderdeel uit van de Capgemini Group, gevestigd in Parijs. Onder invloed van de Franse wet en regelgeving worden er stringentere eisen gesteld aan de duurzaamheidsrapportage. In 2012 worden de voorbereidingen getroffen om vanaf januari 2013 maandelijks te kunnen rapporteren over alle emissie genererende energiestromen (scope 1,2 en 3).

SYMBOLEN EN AFKORTINGEN Symbool / afkorting Definitie Eenheid Besp Besparing gebruikt als index DE Duurzame energie E Energie(verbruik) J EEP Energie-efficiencyplan EEV Energie-efficiencyverbetering - EZP Energiezuinige-productontwikkeling KE Ketenefficiency gebruikt als index MJA Meerjarenafspraken N Aantal PE Procesefficiency - Ref Referentie gebruikt als index SEV Specifiek energieverbruik J / PE W Werkelijk gebruikt als index X Jaartal gebruikt als index

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti INHOUD 1. INLEIDING... 3 1.1 Achtergrond... 3 1.2 Verplichtingen en ambities... 3 1.3 Bedrijf... 5 1.5 Opzet energie-efficiencyplan... 5 2. ENERGIEZORG... 6 2.1 Handhaving... 6 3. PROCES- EN PRODUCTBESCHRIJVING... 7 3.1 Diensten... 7 3.1.1 Kantoren Vianen... 7 3.1.2 Kantoren Rotterdam... 7 3.1.3 Kantoren Diemen... 7 3.1.4 Kantoren Amersfoort... 7 3.1.5 Kantoren Groningen... 8 4. ENERGIEVERBRUIKSANALSYE VAN HET PRODUCTIEPROCES... 8 4.1 Inleiding... 8 4.2 Historie van de energieverbruiken en prestatiemaat... 8 4.3 Energiebalans in matrixvorm... 9 4.4 Meterplan... 11 4.5 Gemiddelde inkooptarieven van energie... 11 4.6 Invloedsfactoren... 11 5. BESCHRIJVING EN ANALYSE VAN DE KETEN... 12 6. VISIE OP DUURZAME ENERGIE... 15 6.1 Inzet duurzame energie... 15 6.2 Ambitie duurzame energie... 15 7. VERTAALSLAG VANUIT VOORSTUDIE/ROUTEKAART... 16 7.1 Toekomstlijnen... 16 7.2 Vertaling naar eigen bedrijfssituatie... 16 8. INVENTARISATIE BESPARINGSMOGELIJKHEDEN... 17 8.1 Afwegingskader... 17 8.2 Methode... 17 8.3 Energietarieven... 17 9. GEPLANDE MAATREGELEN... 18 9.1 Maatregelentabel... 18 9.2 Tegenmaatregelen... 19 9.3 Conclusies... 19 10. OVERIGE ACTIVITEITEN... 20 BIJLAGE 1 ADRESGEGEVENS VESTIGINGEN... 21 Sogeti EEP 20013-2016 1

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti BIJLAGE 2 Verklaring Aankoop GvO s Eneco... 24 BIJLAGE 3 CO2 Footprint... 25 BIJLAGE 4 Uitwerking maatregelen... 27 2 Sogeti EEP 2013-2016

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 1. INLEIDING 1.1 Achtergrond Het ministerie van Economische Zaken maakte begin jaren negentig de eerste afspraken met het bedrijfsleven over de verbetering van de energie-efficiency. Dit resulteerde in convenanten met de energie-intensieve sectoren, de zogenaamde meerjarenafspraken (MJA). Midden en eind jaren negentig traden ook zakelijke dienstverleners, de onderwijssector, zorginstellingen en enkele agrosectoren toe. De eerste generatie meerjarenafspraken (MJA1) voor de industriële sectoren eindigden in het jaar 2000, een aantal later afgesloten MJA1-convenanten liep langer door. De aanpak bleek een succes: gemiddeld werd, over de periode 1989-2000, een energie-efficiencyverbetering bereikt van 22,3%. De industrie en overheid besloten daarom opnieuw vergelijkbare afspraken te maken. Dit leidde in 2001 tot de ondertekening van nieuwe MJA-convenanten met een looptijd tot 2012 (MJA2). Voorwaarde voor deelname aan MJA2 is dat het energiegebruik in de sector minimaal 1 PJ per jaar bedraagt. Bovendien moeten de deelnemende bedrijven samen verantwoordelijk zijn voor 80% van het energiegebruik van hun sector. In de zomer van 2007 heeft het toenmalige kabinet de nieuwe beleidsplannen gepresenteerd. Ook op het gebied van klimaat en energie zijn ambitieuze doelstellingen geformuleerd. In de afgelopen vijftien jaar zijn de MJA een effectieve manier gebleken om energie-efficiencyverbetering in het bedrijfsleven te realiseren. Gezien het succes van MJA als instrument, is gekozen voor intensivering, verlenging en verbreding van het MJA2-convenant, dat daarmee is opengebroken en omgezet in nieuwe afspraken: MJA3. Op 1 juli 2008 hebben de MJA2-partijen het MJA3-convenant ondertekend. Dit convenant geldt voor de periode 2001-2020. 1.2 Verplichtingen en ambities Om mee te doen aan MJA3 geldt zowel voor de sector als geheel als voor individuele ondernemingen een aantal verplichtingen. Zo is een deelnemende brancheorganisatie verplicht om de brancheleden tot deelname aan de MJA te stimuleren en om voor een periode van vier jaar een meerjarenplan voor de branche op te stellen aangaande energie-efficiency. Een onderneming die het convenant ondertekend heeft, dient om de vier jaar een energie-efficiencyplan (EEP) op te stellen en jaarlijks over de voortgang te rapporteren. Dit document is het Sogeti EEP voor de periode van 2013 tot en met 2016. Naast de verplichtingen binnen MJA3 is ook een aantal doelstellingen binnen het convenant vastgesteld. De belangrijkste zijn: Een gemiddelde energie-efficiencyverbetering (EEV) tussen begin 2005 en eind 2020 van 30% voor het totaal aan deelnemende inrichtingen. Een EEV van 8% op inrichtingsniveau voor de periode 2013-2016. De EEV is gerelateerd aan het energieverbruik in het EEP-basisjaar dat voor de periode 2013-2016 is vastgesteld op 2011, tenzij de inrichting goede redenen heeft om daarvan af te wijken. Sogeti EEP 20013-2016 3

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 1.3 Bedrijf Sogeti kiest voor een concernaanpak bij het vaststellen van de besparingsdoelstelling. Belangrijkste hiervoor is dat het overgrote deel van de medewerkers werkzaam zijn op kantoren van opdrachtgevers en niet op de kantoren van Sogeti. Staf en management zijn voornamelijk de vaste bewoners van de kantoren. Daarnaast varieert het aantal kantoren regelmatig afhankelijk van economische en regionale groei of recessie. Zo is in Amersfoort een deel van het kantoor extra in gebruik genomen maar is in 2011 een satelliet kantoor in Vianen gesloten. In 2012 worden ook de locaties Ede en Den Bosch gesloten. Gezien het grote deel van de CO 2 footprint die betrekking heeft op mobiliteit ligt een concernaanpak voor de hand. Sogeti Nederland BV is IT-dienstverlener. Bestaande uit de divisies Software Control (Test dienstverlening); BUS (Business Solutions); AS (Application Services); IS (Infrastructure Services) en vijf sales divisies. De netto-omzet over 2011 bedroeg 283,6 miljoen euro. Het aantal medewerkers in 2011 was ultimo 3046. Bron: Jaarverslag Sogeti Nederland B.V. 2011 Sogeti is lid van ICT~Office, de branchevereniging van 550 IT-, Telecom-, Internet- en Officebedrijven in Nederland. Sogeti is toegetreden tot de MJA in 2009. Dit EEP is een vervolg op het EEP over de periode 2009-2012. 1.4 Context EEP Het merendeel van het werk van de Sogeti professionals wordt gerealiseerd op de kantoren van klanten. Dit verklaart het hoge aandeel van mobiliteit in de footprint van Sogeti. De focus van de maatregelen liggen dan ook in het domein van mobiliteit. Echter, ook de invoering van het nieuwe werken (Slim Werken Slim Reizen) heeft impact op de faciliteiten en kantoren. Met als uitgangspunt dat de economische groei de komende drie jaar niet hard groeit verwacht Sogeti het aantal vierkante meters met zo n dertig procent te verminderen. Deze dertig procent is echter niet hard door te rekenen in besparingen aangezien de openingstijden van de kantoren door het nieuwe werken wellicht wat langer worden dan nu het geval is. Sogeti heeft haar eerste EEP geschreven in 2009. Actualisatie vindt plaats elke vier jaar. Deze versie van 2012 over de periode 2013 2016 wordt in 2016 geactualiseerd voor de periode 2017-2020. 1.5 Opzet energie-efficiencyplan Dit EEP is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 wordt beschreven hoe energiezorg binnen Sogeti is georganiseerd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 beschreven welke producten/diensten Sogeti levert en tevens worden hier de interne processen en de productketen beknopt beschreven. In hoofdstuk 4 komen het energieverbruik en de prestatiematen aan bod. Hierna wordt in hoofdstuk 5 een analyse gegeven van de keten, en wordt in hoofdstuk 6 ingegaan op duurzame energie. In hoofdstuk 7 worden branche-specifieke toekomstlijnen besproken, waarop vervolgens in hoofdstuk 8 wordt beschreven welke energiebesparingsmaatregelen zijn geïnventariseerd en geselecteerd. In hoofdstuk 9 worden de geplande maatregelen gepresenteerd. Tenslotte wordt in hoofdstuk 10 een kort overzicht gegeven van de nog niet genoemde MJA-activiteiten. Sogeti EEP 20013-2016 5

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 2. ENERGIEZORG Onderstaande tabel bevat de huidige stand van zaken aangaande energiezorg bij Sogeti. Energiezorg ISO 14001 gecertificeerd Sogeti Nederland B.V. Nee CO2-Prestatieladder gecertificeerd Ja, trede 3 Volwaardig energiezorgsysteem Openstaande 2j-vragen 0 Openstaande 3j-vragen 0 Openstaande fac.-vragen 0 Energiezorg voldoet Budget voor energiezorg per jaar Aantal fte's voor energiezorg Ja Ja = 0,25 fte 0,25 fte De CO 2 -footprint van Sogeti over de jaren 2008 tot en met 2011 laat zien dat 90% van de uitstoot ten laste komt van mobiliteit. De genoemde fte m.b.t. energiezorg is gericht op de resterende 10%. Voor de verbeteringen rondom de mobiliteit dient daarbij opgeteld te worden een extra 1,25 fte én een aanvullend budget van gemiddeld 120.000 euro per jaar. De energiezorg is vooral gericht op de kantoorgebouwen en de hierin te gebruiken bedrijfsmiddelen. Er is geen directe relatie te leggen met andere energiezorg systemen (ISO certificaten/systemen). 2.1 Handhaving Onder leiding van de Manager Duurzaam Ondernemen wordt ieder kwartaal de voortgang besproken met het verantwoordelijk management van Facilities (gebouwen beheer); Mobiliteit (lease auto s en algemene mobiliteitsverbeteringen) en HR (Nieuwe Werken). De Manager Duurzaam Ondernemen rapporteert direct aan de CEO van Sogeti en heeft maandelijks overleg. Bij veranderende bedrijfsomstandigheden initieert de manager Duurzaam Ondernemen aanpassingen van de maatregelen, in nauw overleg met het management van Facilities. De directie bekrachtigt de maatregelen. 6 Sogeti EEP 2013-2016

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 3. PROCES- EN PRODUCTBESCHRIJVING 3.1 Diensten De dienstverlening van Sogeti richt zich op de volgende vier disciplines: Applicatie services Sogeti ontwikkelt in alle marktconforme ontwikkelomgevingen maatwerkprogrammatuur. De activiteiten hebben betrekking op ontwikkeling en beheer van applicatie- en databasetoepassingen voor alle beschikbare computerplatformen. Business Solutions Business Solutions fungeert als brug tussen business en ICT. De activiteiten op dit werkgebied zijn gerelateerd aan IT-Governance, Architectuur, Proces- en Implementatiemanagement.Infrastructuur services Infrastructuur services Het werkgebied van infrastructuur services begint bij het ontwerpen, ontwikkelen en eindigt bij het uiteindelijke beheren van infrastructuur. Testen en Kwaliteitszorg Testen en kwaliteitszorg Sogeti is wereldmarktleider op het gebied van testen. De ontwikkelde testmethodieken behoren tot de meest voorkomende trefwoorden in de ICT. Locatie specifieke opmerkingen 3.1.1 Kantoren Vianen Hoofdkantoor, standplaats voor de directie en centrale staf zoals HR, Finance en Facilities. Oppervlakte 5515 m2. Werkplekken met bureaus en desktops. Vergaderzalen en flexplekken (inloop werkplekken met stroom en netwerkaansluitingen). Groot auditorium voor workshops, seminars, meetings en introductiedagen van nieuwe medewerkers. 3.1.2 Kantoren Rotterdam Werkkantoor voor de randstad Rotterdam, Den Haag. Oppervlakte 2.567 m2. Werkplekken met bureaus en desktops. Vergaderzalen en flexplekken (inloop werkplekken met stroom en netwerkaansluitingen). 3.1.3 Kantoren Diemen Werkkantoor voor de regio Amsterdam. Oppervlakte 4.175 m2. Werkplekken met bureaus en desktops. Vergaderzalen en flexplekken (inloop werkplekken met stroom en netwerkaansluitingen). 3.1.4 Kantoren Amersfoort Werkkantoor voor de regio Oost Nederland. Oppervlakte 4.270 m2. Werkplekken met bureaus en desktops. Vergaderzalen en flexplekken (inloop werkplekken met stroom en netwerkaansluitingen). Evenals kantoor Vianen voorzien van een groot auditorium voor seminars en meetings. Wordt veel gebruikt i.v.m. uitstekende ligging bij station Amersfoort Schothorst. Sogeti EEP 20013-2016 7

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 3.1.5 Kantoren Groningen Klein werkkantoor voor de regio Noord Nederland. Oppervlakte 1.194 m2. Werkplekken met bureaus en desktops. In beperkte mate wordt dit kantoor gebruikt als inloop kantoor. Het huisvest voornamelijk de ondersteunende secretariaten en sales. 4. ENERGIEVERBRUIKSANALSYE VAN HET PRODUCTIEPROCES 4.1 Inleiding Voor Sogeti hanteren we de prestatiemaat bruto-vloeroppervlakte in m² voor het energieverbruik dat toe te schrijven is aan het energieverbruik van de gebouwen. 4.2 Historie van de energieverbruiken en prestatiemaat Sogeti neemt voor de concernaanpak de gegevens van 2008 over in het referentiejaar 2005. Dit omwille van het feit dat energieverbruikcijfers en berekening van de CO 2 -footprint voor het ganse concern sinds 2008 beschikbaar zijn. Sogeti is vanaf 2009 deelnemer aan de MJA. Het referentiejaar is 2008. Het basisjaar voor dit EEP is 2011 (energieverbruik waar besparingsmaatregelen op berekend worden). Prestatiemaat: Bruto-vloeroppervlakte Totalen Specifieke verbruiken Elektriciteit Aardgas Energie Productie Energie MWh / a Nm3 / a GJp / a m² GJp / m² 2008 2.305 93.590 23.704 19.150 1,238 2009 2.248 165.831 25.484 21.285 1,197 2010 2.313 197.033 27.053 21.285 1,271 2011 2.370 248.759 29.201 21.285 1,372 De EEV-doelstelling van 8% en het effect van energiebesparende maatregelen voor de komende EEPperiode zijn gerelateerd aan de energie- en productiecijfers van het EEP-basisjaar 2011 (zie hieronder). In het referentiejaar 2005 worden de gegevens van 2008 overgenomen. Deze gegevens zijn terug te vinden in het EEP 2009-2012. 8 Sogeti EEP 2013-2016

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 4.3 Energiebalans in matrixvorm In deze paragraaf wordt het energieverbruik van verschillende vestigingen besproken. Onderstaande tabel geeft het elektriciteitsverbruik en de oppervlaktes weer voor 2008 tot en met 2011. Bruto-vloeroppervlakte (m²) Elektriciteitsverbruik (kwh) Gasverbruik (m³) Locatie (m²) 2008 2009 2010 2011 2008 2009 2010 2011 2008 2009 2010 2011 Amersfoort 2.135 (*) 4.270 4.270 4.270 346.782 422.598 409.143 411.730 9.140 22.802 32.188 50.124 Diemen 4.175 4.175 4.175 4.175 349.926 400.289 403.417 343.225 16.014 13.271 15.700 70.891 Groningen 1.194 1.194 1.194 1.194 115.557 140.551 142.320 135.300 10.311 16.140 16.786 15.889 Den Bosch 2.500 2.500 2.500 2.500 180.890 185.089 200.513 197.894 14.840 20.730 22.359 22.754 Rotterdam 2.567 2.567 2.567 2.567 250.754 220.241 236.085 222.377 21.016 28.058 32.525 32.525 Vianen La Ch. 5.515 5.515 5.515 5.515 947.510 759.304 841.209 787.864 22.269 64.830 77.475 56.576 Vianen Le Ce 1.064 1.064 1.064 1.064 113.204 120.325 80.944 6.745 0 - - - Ede 1.084 1.084 TOTAAL EEP 19.150 21.285 22.369 22.369 2.304.623 2.248.397 2.313.631 2.105.135 93.590 165.831 197.033 248.759 Note: Kantoorpanden Den Bosch en Ede zijn medio 2012 gesloten. Kantoorpand Amersfoort is één vleugel medio 2012 gesloten (300m2). Onderstaande figuur geeft het totale energieverbruik weer, verdeeld over de kantoorfuncties, zoals dat in het EEP 2009-2012 is vastgesteld voor de zes locaties. Hierbij gaat het om een ruwe schatting o.b.v. de opgestelde vermogens, draaiuren en belasting. Sogeti EEP 20013-2016 9

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti Per vestiging werden onderstaande energiebalansen opgesteld: 10 Sogeti EEP 2013-2016

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 4.4 Meterplan Per kantoor is één meter voor elektriciteit en één meter voor gasverbruik aanwezig. 4.5 Gemiddelde inkooptarieven van energie De gemiddelde prijzen zijn onderdeel van de totale energie inkoop die lopen via Capgemini Nederland en worden niet vrijgegeven. Voor het berekenen van de terugverdientijden van de maatregelen is gerekend met de volgende energietarieven: Energiedrager Aardgas Elektriciteit Tarief 0,61 /Nm3 0,143 /kwh 4.6 Invloedsfactoren De belangrijkste invloedsfactoren op het energieverbruik in de kantoorgebouwen zijn: Efficiency van gebouw en apparatuur en het beheer en onderhoud daarvan Aantal werkplekken Personeelsbezetting van de werkplekken Klimatologische effecten: koude van de periode en warmte van de periode Sogeti EEP 20013-2016 11

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 5. BESCHRIJVING EN ANALYSE VAN DE KETEN Voor een dienstenbedrijf als Sogeti is de keten eenvoudig weer te geven als: Inkoop Sogeti Klant Inkoop Sogeti maakt voor 95% procent gebruik van eigen medewerkers bij het aanbieden van oplossingen voor klanten. Sogeti levert geen hardware of softwarepakketten maar richt zich op maatwerkoplossingen. De inkoop blijft beperkt tot het inkopen van catering; diensten van leaseorganisaties (lease auto s); en in verhouding tot de CO2 footprint zeer beperkt bedrijfsmiddelen. Door meer te digitaliseren en door de invoering van het follow me printing systeem in 2011 zien we een groeiend bewustzijn ten aanzien van het papierverbruik. Over 2011 heeft Sogeti een eerste meting kunnen uitvoeren gericht op het verbruik van papier (80 grams) in de printers. Gemiddeld per maand werden er in 2011 253.000 vellen papier geprint. Standaard staan de printers op dubbelzijdig printen. Er van uitgaande dat 80% dubbelzijdig is wordt het verbruik ingeschat op 202.400 vellen per maand. In 2012 zien we al een besparing zich aftekenen van 17 procent. Alhoewel de besparing zich vooral in de eerste periode aftekent verwacht Sogeti dat de besparing van 3 procent per jaar haalbaar is. Mede door het toenemende gebruik van tablets. Producten/diensten Sogeti biedt haar klanten Green IT diensten aan. Het gaat hierbij om: Server Virtualisation Desktop Virtualisation (o.a. uitgevoerd bij het Wereld Natuurfonds Zeist) Sustainable Architecture Design Process Business Intelligence for ISO 26000 Software Testing Implementation of social collaboration tools (zoals webconference, Microsoft tools voor het Nieuwe Werken) Cloud Computing All-in-one waste recycling software bases on SAP Mobile app development zoals Paperless Office Zo heeft Sogeti voor de Eerste Kamer een App ontwikkeld waarbij alle documenten die nodig zijn om de vergaderingen voor te bereiden en te houden gedigitaliseerd via een tablet worden aangeboden. Daarnaast is door Sogeti een App ontwikkeld waarin de gehele grondwet gedigitaliseerd is. Mobiliteit Het merendeel van de werkzaamheden van Sogeti vindt plaats op locaties van de klant. Mobiliteit, zowel auto als openbaar vervoer, bepaald voor negentig procent de omvang van de CO 2 - footprint (zie onderstaande figuur). 12 Sogeti EEP 2013-2016

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti Vliegreizen 5% CO2 Footprint Sogeti NL Water 0% verwarming 4% Openbaar vervoer 1% Auto 90% CO2 footprint o.b.v. de footprintberekening van Climate Neutral Group 2011 1. Het leasewagenpark bestond in 2011 uit gemiddeld 2300 leaseauto s. Deze verbruikten 2.391.776 liter benzine; 1.241.737 liter diesel en 227.545 liter gas (omgerekend naar primaire energie gaat het hierbij om 125.975 GJ) Hoeveelheid brandstofverbruik leaseauto s Eenheid Energiegebruik Hoeveelheid primaire energie [GJ] Benzine 2.391.776 liters 0,0319 GJ/liter 76.298 Diesel 1.241.737 liters 0,0357 GJ/liter 44.330 LPG 227.545 liters 0,0235 GJ/liter 5.347 Totaal 125.975 Met stimuleringsmaatregelen (financieel en gedragsverandering) wordt gestreefd naar een gemiddelde uitstoot van de lease auto s van 110 gram CO2/km (gemiddeld in 2011 130 gram CO2/km). De gedragsverandering wordt nagestreefd door het aanbieden van de elearning module van Prodrive. Gedurende zes maanden krijgen de deelnemers maandelijks een elearning module te maken. Dit heeft een gunstige invloed op zowel het veilig rijden als het zuiniger rijden. Prognoses lopen op tot 8 procent. Binnen Sogeti gaan wij uit van een percentage van 5 procent. In 2011 is Sogeti gestart met het ter beschikking stellen van een elektrische poolauto. Inmiddels zijn binnen Sogeti ruim 20 auto s (= 1 procent) in het leasewagen park met 0% bijtelling. Leasemaatschappijen komen met steeds betere concepten voor elektrisch rijden al dan niet in combinatie met range extenders. Sogeti wil middels gerichte communicatie en aanbiedingen het elektrisch rijden onder de aandacht brengen en heeft de ambitie om te groeien naar 3 procent. 1 Omdat elektriciteit groen wordt ingekocht, is dit in de footprint op 0 CO 2-uitstoot gesteld. Dit is anders dan de methode die in MJA3 wordt gehanteerd. Sogeti EEP 20013-2016 13

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti Sogeti Nederland B.V. compenseert haar CO 2 uitstoot met Gold Standard certificaten via de Climate Neutral Group. Achtereenvolgens compenseerde zij 25% in 2009; 50% in 2010 om in 2011 CO 2 neutraal (middels compensatie) te kunnen opereren. De compensatie heeft betrekking op de gehele CO 2 footprint. 14 Sogeti EEP 2013-2016

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 6. VISIE OP DUURZAME ENERGIE 6.1 Inzet duurzame energie Sogeti Nederland B.V. koopt haar groene stroom gezamenlijk met Capgemini Utrecht in bij Eneco. Garantie van Oorsprong groencertificaat is bijgevoegd in de bijlagen. Daarnaast participeert Sogeti in duurzame energieprojecten middels het compenseren van haar CO 2 -uitstoot met Gold VER credits. De credits worden geïnvesteerd in het opzetten van windmolenparken en zijn bijgeschreven in het openbare register. Sogeti wordt in dit traject begeleid door de Climate Neutral Group. Door enerzijds de reductiemaatregelen en anderzijds de compensatie heeft Sogeti sinds 2012 het predicaat klimaatneutrale onderneming. 6.2 Ambitie duurzame energie Het Nieuwe Werken heeft een impact op de huisvesting van Sogeti. Enerzijds houdt dit in dat vleugels van kantoren gesloten gaan worden (Amersfoort) maar ook dat bij het verlopen van huurcontracten naar nieuwe mogelijkheden van huisvesting wordt gekeken. In overleg met de manager facilities wordt bij nieuwe huisvesting duurzame energie als beslispunt meegenomen. Naast het hoofdkantoor is een groot parkeerdek (drie verdiepingen) waarop PV-panelen aangebracht kunnen worden. Aangezien Sogeti het meest aantal parkeerplaatsen voor haar rekening neemt én het gebruik van elektrisch rijden stimuleert wil Sogeti in overleg met de beheerder van het parkeerdek onderzoeken in hoeverre het mogelijk is de PV-panelen aan te brengen. Daarnaast wil Sogeti het aantal oplaadpalen voor elektrische auto s uitbreiden. Sogeti EEP 20013-2016 15

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 7. VERTAALSLAG VANUIT VOORSTUDIE/ROUTEKAART 7.1 Toekomstlijnen Routekaart ICT 2030 Uit onderzoek blijkt dat door middel van ICT grote energiebesparingen behaald kunnen worden, zowel in de sector zelf (Greening of ICT) als ook in andere sectoren (Greening by ICT). In de Routekaart ICT 2030, die op 20 juni 2012 is aangeboden aan het ministerie van EL&I, heeft ICT~Office haar visie op dit onderwerp gegeven. Om de in deze visie gestelde doelen te realiseren zijn de volgende belangrijke thema s gedefinieerd: Greening of ICT o Efficiëntere inzet ICT capaciteit o Energie-efficiëntere datacenters o Efficiënte ICT- en hardware componenten o Energie-efficiënte software Greening by ICT o Bebouwde omgeving o Slimme Energie netten (Smart Grids) o Dynamisch en optimaal vervoersmanagement In de routekaart is gesteld dat de potentiële energie-efficiëntie verbetering door Greening of ICT 12 PJ is, en door Greening by ICT in totaal 305 PJ. 7.2 Vertaling naar eigen bedrijfssituatie Met de Routekaart ICT 2030 in de hand kijkt Sogeti op welke punten zij kan bijdragen. Gezien de karakteristieken van de organisatie en de dienstverlening richt dit zich op Greening of ICT op het gebied van energie efficiëntere software en duurzame ICT architectuur. Met betrekking tot Greening by ICT is dit sterk afhankelijk van de vraag die de klanten van Sogeti stellen. Afgesproken is om de dienstverlening van Business Intelligence (BI) hierin een prominente rol te geven. 16 Sogeti EEP 2013-2016

Energie-efficiencyplan 2013-2016 Sogeti 8. INVENTARISATIE BESPARINGSMOGELIJKHEDEN 8.1 Afwegingskader Om tot een juiste afweging te komen kijkt Sogeti als eerste naar haar CO 2- footprint. In tegenstelling tot veel andere sectoren heeft de mobiliteit binnen de ICT-diensten sector de grootste impact. Sogeti heeft kennis genomen van zowel de maatregellijsten van ICT~Office als die van AgentschapNL en Arcadis. Ook de komende EEP periode van 2013 2016 zal de focus liggen op mobiliteit en huisvesting. De maatregelen die genomen worden liggen op het gebied van extra stimuleren van energiezuinige auto s; het zuinig en veilig rijden en het Slim Werken Slim Reizen programma (Het Nieuwe Werken). Door de panden in Ede en Den Bosch te sluiten wordt er een extra impuls gegeven aan Het Nieuwe Werken beleid. Het aantal werkplekken, voor 2011 ingeschat op 1200, wordt de komende jaren met 30% teruggebracht (ambitie). Bepalend voor de uiteindelijke keuze zijn geweest: Ambitieniveau terugdringen CO 2 -uitstoot, Terugbrengen van huisvestingskosten Optimalisatie van kantoorruimte Anticiperen op stagnerende groei. 8.2 Methode De bronnen die gebruikt worden ter inspiratie en om een juiste afweging te maken zijn: Maatregelenlijst Agentschap NL Monitoringsrapportages en MJA overleggen (bedrijvendagen) georganiseerd door ICT~Office Beschikbare kennis binnen Sogeti bij facilities, ICT services, Mobiliteit en afdeling HR. Overleg met de drie leasemaatschappijen De selectie van besparingsmaatregelen is tot stand gekomen door: Opstellen CO 2 -footprint in samenwerking met en geverifieerd door Climate Neutral Group. Doornemen van beschikbare maatregelenlijsten. De maatregelen worden genomen met een terugverdiendtijd kleiner dan 5 jaar. Bij het berekenen is uitgegaan van de methode eenvoudige terugverdientijd. 8.3 Energietarieven De gemiddelde prijzen zijn onderdeel van de totale energie inkoop die lopen via Capgemini Nederland, zijn vertrouwelijk en worden niet vrijgegeven. Voor het berekenen van de terugverdientijden van de maatregelen is gerekend met de volgende energietarieven: Energiedrager Aardgas Elektriciteit Tarief 0,61 /Nm3 0,143 /kwh[cg1] Sogeti EEP 20013-2016 17

9. GEPLANDE MAATREGELEN 9.1 Maatregelentabel De voorgenomen maatregelen zijn weergegeven in onderstaande tabel. Voor een uitgebreidere toelichting op de maatregelen, en de berekeningsmethode wordt verwezen naar bijlage 4. Zekere maatregelen Maatregel Cat. Jaar van invoering Energiebesparing (GJp / a) EEV (%) Vermeden CO 2- uitstoot (ton / a) Terugverdientijd (jaar) Totaal duurzame energie 0 0% 0 Beperking energiegebruik per kilometer voor zakelijk verkeer met lease-auto door stimulans voor hybride en elektrisch rijden. Beleid om gemiddelde CO2 uitstoot onder de 110 gr/km te krijgen KE 2013 7.260 24,9% 523 0,0 Programma Green Driver KE 2013 3.146 10,8% 227 0,3 Papier reductie 3% / jaar KE 2016 43 0,1% 2 0,0 Totaal ketenefficiency 10.499 35,8% 752 Totaal alle categorieën zeker 16.702 57,2% 1.183 Voorwaardelijke maatregelen Maatregel Cat. Jaar van invoering Nieuwe Werken invoering beperken kantooroppervlakte PE 2015 6.253 21,4% 431 0,4 met 30 procent in drie jaar Totaal procesefficiency 6.253 21,4% 431 Energiebesparing GJp / a EEV (%) Vermeden CO 2- uitstoot ton / a Totaal procesefficiency 0 0% 0 Totaal duurzame energie 0 0% 0 Totaal ketenefficiency 0 0% 0 Terugverdientijd (jaar) Totaal alle categorieën voorwaardelijk 0 0% 0 Onzekere maatregelen Maatregel Cat. Jaar van invoering Energiebesparing GJp / a EEV (%) Vermeden CO 2- uitstoot ton / a Totaal procesefficiency 0 0% 0 Terugverdientijd (jaar) Onderzoek zonnepanelen DE 2013 0 0% 0 n.t.b. Totaal duurzame energie 0 0% 0 Totaal ketenefficiency 0 0% 0 Totaal alle categorieën onzeker 0 0% 0 Verantwoordelijken per maatregel Nieuwe Werken invoering beperken kantooroppervlakte met 30 procent in drie jaar Beperking energiegebruik per kilometer voor zakelijk verkeer met lease-auto door stimulans voor hybride en elektrisch rijden. Beleid om gemiddelde CO2 uitstoot onder de 110 gr/km te krijgen Programma Green Driver Papier reductie Onderzoek zonnepanelen Manager Facilities i.s.m. Projectleider Nieuwe Werken Manager Mobiliteit Manager Mobiliteit Manager Facilities 18 Sogeti EEP 2013-2016

9.2 Tegenmaatregelen Indien de genomen maatregelen niet of onvoldoende helpen bij het realiseren van beoogde doelstellingen kunnen er tegenmaatregelen genomen worden. Tegenmaatregelen worden in het team van verantwoordelijken (facilities, HR, mobiliteit en ICT) besproken en dienen bekrachtigd te worden door de directie van Sogeti. De te nemen tegenmaatregelen zijn sterk afhankelijk van het moment en de mate waarin de doelstellingen behaald worden. Gedacht wordt aan: - Verkorten openingstijden kantoren (pilot zomer 2012) - Beboeten van niet zuinige rijders - Extra eigen bijdrage bij het leasen van vervuilende auto s (>110 gr.co 2 ) - Verplichten van cursus Green Driver 9.3 Conclusies Op basis van de zekere en voorwaardelijke maatregelen verwachten wij een energie efficiëntie verbetering van 57,2 %. Dit is hoger dan de beoogde gemiddelde verbetering van 8%. Sogeti EEP 20013-2016 19

10. OVERIGE ACTIVITEITEN Algemeen - Deelname B50 platform, Slim Werken Slim Reizen / voorzitter werkgroep Interventiepalet - Deelname U15 platform waarbij maximaal 20 vooraanstaande bedrijven uit de provincie Utrecht de krachten bundelen om mobiliteit en infrastructuur beter te benutten en om nieuwe initiatieven op te zetten (Rijksprogramma Beter Benutten). 20 Sogeti EEP 2013-2016

BIJLAGE 1 ADRESGEGEVENS VESTIGINGEN Sogeti Nederland B.V. Vianen Naam inrichting Straatnaam Sogeti Nederland B.V. Vianen Lange Dreef Huisnummer 17 Vestigingspostcode Vestigingsplaats 4131 NJ Vianen Postadres Postbus 76 Postcode Plaats Bevoegd gezag Organisatie Email 4130 EB Vianen Gemeente Vianen gemeente@vianen.nl Postadres Postbus 46 Postcode Plaats 4130 EA Vianen Sogeti Rotterdam Naam inrichting Straatnaam Sogeti Hoofdweg Huisnummer 204 Vestigingspostcode Vestigingsplaats 3067 GJ Rotterdam Postadres Postbus 76 Postcode Plaats Bevoegd gezag Organisatie Email 4130 EB Vianen Gemeente Rotterdam stadsontwikkeling@rotterdam.nl Postadres Postbus 6575 Postcode Plaats 3002 AN Rotterdam Sogeti EEP 20013-2016 21

Sogeti Groningen Naam inrichting Straatnaam Sogeti Paterswoldseweg Huisnummer 806 Vestigingspostcode Vestigingsplaats 9728 BM Groningen Postadres Postbus 76 Postcode Plaats Bevoegd gezag Organisatie Email 4130 EB Vianen Gemeente Groningen info@groningen.nl Postadres Postbus 268 Postcode Plaats 9700 AG Groningen Sogeti Amersfoort Naam inrichting Straatnaam Sogeti Plotterweg Huisnummer 31-33 Vestigingspostcode Vestigingsplaats 3821 BB Amersfoort Postadres Postbus 76 Postcode Plaats Bevoegd gezag Organisatie Email 4130 EB Vianen Gemeente Amersfoort Info_gemeente@amersfoort.nl Postadres Postbus 4000 Postcode Plaats 3800 EA Amersfoort 22 Sogeti EEP 2013-2016

Sogeti Diemen Naam inrichting Straatnaam Sogeti Wildenborch Huisnummer 3 Vestigingspostcode Vestigingsplaats 1112 XB Diemen Postadres Postbus 76 Postcode Plaats Bevoegd gezag Organisatie Email 4130 EB Vianen Gemeente Diemen info@diemen.nl Postadres Postbus 191 Postcode Plaats 1110 AD Diemen Sogeti EEP 20013-2016 23

BIJLAGE 2 Verklaring Aankoop GvO s Eneco 24 Sogeti EEP 2013-2016

BIJLAGE 3 CO 2 Footprint Sogeti EEP 20013-2016 25

26 Sogeti EEP 2013-2016

BIJLAGE 4 Uitwerking maatregelen[cg2] code Invoering Het Nieuwe Werken - Beperken kantooroppervlakte Sogeti Nederland BV Toelichting besparingsmaatregel Sogeti zal Het Nieuwe Werken verder gaan doorvoeren. Doordat de kantoren anders ingedeeld gaan worden kan naar verwachting de komende 3 jaar zo'n 30% aan vierkante meters worden afgestoten. Zo is bijvoorbeeld dit jaar Den Bosch dicht gegaan, en is onlangs besloten om ook kantoor Rotterdam per 1 januari 2013 te sluiten. De besparing van de vierkante meters die dit oplevert kan niet volledig worden toegeschreven aan energieefficiency aangezien Sogeti een kleiner satelliet kantoor wil openen in Noord-Brabant en wellicht de Randstad. Categorie Categorie Type (voor PE) PE (Procesefficiency) Overig, te weten: Subcategorie verhuizing Installaties en gebouwen Besparing energie Investeringen en extra operationele kosten Elektriciteit 475.000 kwh Investering 45.000 Aardgas 62.500 Nm3 Bouwkundige kosten Kies overige brandstof Installatiekosten Kies overige brandstof Overige Primaire energie totaal 6.253 GJ Subsidie/Fiscaal voordeel Subtotaal eenmalige kosten 45.000 Vermeden CO2 430,9 ton CO2 Jaarlijkse extra kosten /jaar Energiekostenbesparing 106.050 /jaar Eenvoudige terugverdientijd 0,4 jaar Toekenning Toekenning aan eigen inrichting 100 % Geplande besparing 6.253 GJ Percentage van de besparing in NL 100 % Jaarlijks vermeden CO2 430,9 ton Energie-efficiencyverbetering 21,41 % Realisatieverwachting Kwalificatie Beschrijving voorwaarde Zeker Niet van toepassing Gepland jaar ingebruik 2015 Beschrijving onderzoek Berekening / toelichting bij berekening / uitgangspunten berekening Aan de hand van de energieverbruiken van 2011 (aardgas en elektriciteit) en de verdeling hiervan over de verschillende functies is de besparing berekend. Hierbij is uitgegaan van een besparing van 30% op het vloeroppervlak, en een afname van 1200 naar 900 werkplekken. Berekend is dat dit ongeveer 20% bespaard op het elektriciteitsverbruik en 25% op het aardgasverbruik. Om de kantoorpanden Nieuwe Werken-ready te maken wordt een investering geschat van ongeveer 45.000,- voor de komende 3 jaar. Exacte cijfers zijn hier nog niet van bekeknd, aangezien de besprekingen met binnenhuisarchitecten nog lopen. Afweging, onderbouwing (indien toekenning van KE en DE eigen inrichting 50%) en overige opmerkingen Sogeti EEP 20013-2016 27

code Sogeti Nederland BV Beperking energiegebruik per kilometer voor zakelijk verkeer met lease-auto door stimulans voor hybride en elektrisch rijden. Beleid om gemiddelde CO2 uitstoot onder de 110 gr/km te krijgen Toelichting besparingsmaatregel Beperking energiegebruik per kilometer voor zakelijk verkeer met lease-auto door stimulans voor hybride en elektrisch rijden. Beleid is om de gemiddelde CO2-uitstoot van het leasewagenpark onder de 110 gram/kilometer te brengen. De huidige gemiddelde CO2-uitstoot is 130 gram/kilometer. Categorie Categorie Type (voor PE) KE (Ketenefficiency) Subcategorie Optimalisatie distributie Besparing energie Investeringen en extra operationele kosten Elektriciteit kwh Investering 0 Aardgas Nm3 Bouwkundige kosten Motorbenzine 330 ton Installatiekosten Kies overige brandstof Overige Primaire energie totaal 14.520 GJ Subsidie/Fiscaal voordeel Subtotaal eenmalige kosten 0 Vermeden CO2 1.045,4 ton CO2 Jaarlijkse extra kosten /jaar Energiekostenbesparing 429.000 /jaar Eenvoudige terugverdientijd 0,0 jaar Toekenning Toekenning aan eigen inrichting 50 % Geplande besparing 7.260 GJ Percentage van de besparing in NL 100 % Jaarlijks vermeden CO2 522,7 ton Energie-efficiencyverbetering 24,86 % Realisatieverwachting Kwalificatie Beschrijving voorwaarde Zeker Gepland jaar ingebruik 2013 Niet van toepassing Beschrijving onderzoek Berekening / toelichting bij berekening / uitgangspunten berekening Afname van 130 gram CO2/km naar 110 gram CO2/km. Het huidige verbruik door het leasewagenpark in 2011 was: 2.391.776 liter benzine; 1.241.737 liter diesel en 227.545 liter gas. Deze verbruiken zijn aan de hand van kentallen voor het aantal kilometer dat gereden kan worden op 1 liter brandstof omgerekend naar het aantal kilometer dat met de leaseauto's is gereden (voor benzine 12,93 km/l, voor diesel 15,3 km/l en voor LPG 10,6 km/l). Het aantal kilometers dat gereden wordt met de leaseauto's komt daarmee uit op 52.334.188 kilometer. Afname van 20 gram CO2 per kilometer komt uit op een CO2 besparing van 1.046.683 kilogram. Voor motorbenzine geldt 3.168 kg CO2 per ton motorbenzine. Kortom, de besparing is 330 ton motorbenzine. Deze maatregel vergt geen kosten. Sogeti stimuleert het leasen van hybride auto's door het inkoopvoordeel wat er bij contracten wordt bedongen bij de leasemaatschappijen (bijv. door te werken met voorkeursleveranciers) terug te geven aan de medewerker die een auto gaat leasen met 14% of 0% bijtelling. Afweging, onderbouwing (indien toekenning van KE en DE eigen inrichting 50%) en overige opmerkingen 28 Sogeti EEP 2013-2016

code Programma Green Driver Sogeti Nederland BV Toelichting besparingsmaatregel Bij Sogeti wordt zuinig rijden gestimuleerd middel het aanbieden van de elearning module van Prodrive. Gedurende zes maanden krijgen de deelnemers maandelijks een elearning module om te maken. Dit heeft een gunstige invloed op zowel het veilig rijden als het zuinig rijden. Prognoses lopen op tot 8 procent. Binnen Sogeti gaat men uit van een besparingspercentage van 5% procent. Categorie Categorie Type (voor PE) KE (Ketenefficiency) Subcategorie Optimalisatie distributie Besparing energie Investeringen en extra operationele kosten Elektriciteit kwh Investering 64.500 Aardgas Nm3 Bouwkundige kosten Motorbenzine 143 ton Installatiekosten Kies overige brandstof Overige Primaire energie totaal 6.292 GJ Subsidie/Fiscaal voordeel Subtotaal eenmalige kosten 64.500 Vermeden CO2 453,0 ton CO2 Jaarlijkse extra kosten /jaar Energiekostenbesparing 185.900 /jaar Eenvoudige terugverdientijd 0,3 jaar Toekenning Toekenning aan eigen inrichting 50 % Geplande besparing 3.146 GJ Percentage van de besparing in NL 100 % Jaarlijks vermeden CO2 226,5 ton Energie-efficiencyverbetering 10,77 % Realisatieverwachting Kwalificatie Beschrijving voorwaarde Zeker Gepland jaar ingebruik 2013 Niet van toepassing Beschrijving onderzoek Berekening / toelichting bij berekening / uitgangspunten berekening Bij Sogeti zijn door het leasewagenpark in 2011 de volgende hoeveelheden brandstof verbruikt: 2.391.776 liter benzine; 1.241.737 liter diesel en 227.545 liter gas. Omgerekend naar tonnen motorbenzine is dit: 2.863 ton. Verwacht wordt dat het Green Driver programma een besparing zal opleveren van 5%. Dit komt overeen met 143 ton motorbenzine. De implementatiekosten van het ProDrive programma zijn 1500,-, daarnaast zijn de licentiekosten zo'n 30,- per deelnemer. Sogeti heeft 2100 leaserijders. De kosten van het implementeren komen daarmee uit op 64.500,- Afweging, onderbouwing (indien toekenning van KE en DE eigen inrichting 50%) en overige opmerkingen Sogeti EEP 20013-2016 29

code Papierreductie Sogeti Nederland BV Toelichting besparingsmaatregel Door meer te digitaliseren en door de invoering van het follow me printing systeem zien we een groeiend bewustzijn ten aanzien van het papierverbruik. Het papierverbruik zal hierdoor verminderen. Categorie Categorie Type (voor PE) KE (Ketenefficiency) Subcategorie Materiaalbesparing Besparing energie Investeringen en extra operationele kosten Elektriciteit kwh Investering 0 Aardgas Nm3 Bouwkundige kosten Primaire energie 0,0863 TJ Installatiekosten Kies overige brandstof Overige Primaire energie totaal 86 GJ Subsidie/Fiscaal voordeel Subtotaal eenmalige kosten 0 Vermeden CO2 4,8 ton CO2 Jaarlijkse extra kosten /jaar Energiekostenbesparing 0 /jaar Eenvoudige terugverdientijd 0,0 jaar Toekenning Toekenning aan eigen inrichting 50 % Geplande besparing 43 GJ Percentage van de besparing in NL 100 % Jaarlijks vermeden CO2 2,4 ton Energie-efficiencyverbetering 0,15 % Realisatieverwachting Kwalificatie Beschrijving voorwaarde Zeker Gepland jaar ingebruik 2013 Niet van toepassing Beschrijving onderzoek Berekening / toelichting bij berekening / uitgangspunten berekening Papierverbruik bij Sogeti is 202.400 vellen per maand, dus ongeveer 2.428.800 vellen papier per jaar. 1 A4 van 80 grams kwaliteit heeft een gewicht van 5 gram. Het jaarlijkse papiergebruik bij Sogeti is dus 12.144 kg. De energie-inhoud van papier is 59,2 MJ/kg. Dit komt bij Sogeti dus overeen met 718,924 GJ primair. Sogeti verwacht in 2016 een besparing te hebben gerealiseerd van 12% op het papiergebruik door meer te digitaliseren en het invoeren van het follow me printing systeem. De besparing is daarmee 86,3 GJ. De printers zijn in 2011 vervangen, hier is dus geen verdere investering meer nodig. Om deze besparing te behalen draait het vooral om het creeëren van bewustzijn bij de medewerkers. Afweging, onderbouwing (indien toekenning van KE en DE eigen inrichting 50%) en overige opmerkingen 30 Sogeti EEP 2013-2016

code Onderzoek zonnepanelen parkeerdek Sogeti Nederland BV Toelichting besparingsmaatregel Naast het hoofdkantoor is een groot parkeerdek (drie verdiepingen) waarop PV-panelen aangebracht kunnen worden. Aangezien Sogeti het meest aantal parkeerplaatsen voor haar rekening neemt én het gebruik van elektrisch rijden stimuleert wil Sogeti in overleg met de beheerder van het parkeerdek onderzoeken in hoeverre het mogelijk is de PVpanelen aan te brengen. Daarnaast wil Sogeti het aantal oplaadpalen voor elektrische auto s uitbreiden. Categorie Categorie Type (voor PE) DE (Duurzame energie) Subcategorie Zonnestroom Besparing energie Investeringen en extra operationele kosten Elektriciteit kwh Investering Aardgas Nm3 Bouwkundige kosten Kies overige brandstof Installatiekosten Kies overige brandstof Overige Primaire energie totaal 0 GJ Subsidie/Fiscaal voordeel Subtotaal eenmalige kosten 0 Vermeden CO2 0,0 ton CO2 Jaarlijkse extra kosten /jaar Energiekostenbesparing 0 /jaar Eenvoudige terugverdientijd n.t.b. jaar Toekenning Toekenning aan eigen inrichting 50 % Geplande besparing 0 GJ Percentage van de besparing in NL 100 % Jaarlijks vermeden CO2 0,0 ton Energie-efficiencyverbetering 0,00 % Realisatieverwachting Kwalificatie Beschrijving voorwaarde Onzeker Gepland jaar ingebruik 2013 Niet van toepassing Beschrijving onderzoek In overleg met de beheerder van het parkeerdek onderzoeken in hoeverre het mogelijk is de PV-panelen aan te brengen. Daarnaast wil Sogeti het aantal oplaadpalen voor elektrische auto s uitbreiden. Berekening / toelichting bij berekening / uitgangspunten berekening Er zal onderzocht worden in hoeverre het mogelijk is om PV-panelen aan te brengen. Hiervoor zal in gesprek worden gegaan met de beheerder. Daarnaast is het ook belangrijk dat er meerdere kantooreigenaren van het industriepark waar Sogeti Vianenen huist, dit plan omarmen. Op dit moment zijn de investeringskosten hiervan daarom nog niet bekend. Afweging, onderbouwing (indien toekenning van KE en DE eigen inrichting 50%) en overige opmerkingen Sogeti EEP 20013-2016 31