Methodisch werken met vragenlijsten Je raakt eraan verslaafd! dries.roosma@yorneo.nl 30-08-2013 WMV de context Wetenschappelijk (empirische cyclus) Beleid (PDCA cyclus) Practicebased evidence Evidencebased practice Praktijk (hulpverleningscyclus) 1
WMV Het meten van effecten RGM/ROM: Zicht op effectiviteit Hulpverlener en Cliënt zijn 1 e gebruiker microniveau: methodisch werken met vragenlijsten Team/ afdeling is de 2 e gebruiker mesoniveau: survey feedback Directie/ management en financiers zijn 3 e gebruiker macroniveau: ROM/RGM/ Werken met prestatie-indicatoren Wetenschap is de 4 e gebruiker kennis verrijken: practise based evidence vs evidence based practise/ effectladder & onderzoeksladder WMV het effect van meten Hypothese: goed methodisch werken met vragenlijsten is een algemeen werkzame factor van effectief hulpverlenen Wat is goed? En wat is het effect? Welke bewijs? Kan je het ook verkeerd doen? 2
WMV Goede benutting op micro niveau: De kracht zit in het feedback gesprek van de hulpverlener met de cliënt (ouder(s), jongere e/o leerkracht) op goed gekozen momenten in de hulpverleningscyclus: moment Aanmelding en aanvang Tussenevaluatie Eindevaluatie en afsluiting doel Samen met cliënt de aard en ernst van de problemen in kaart brengen en bepalen met welke doelen welke behandeling ingezet gaat worden. Samen met cliënt evalueren van bereikte resultaten, beoordelen of deze goed genoeg zijn en bepalen waar komende periode nog aan gewerkt moet worden. Samen met cliënt evalueren van bereikte resultaten en beoordelen of deze goed genoeg zijn. Indien wenselijk samen bepalen met welke doelen welke vervolghulp ingezet gaat worden. WMV Basis-stramien voor een goed feedback gesprek: Activiteit Herkennen Begrijpen Waarderen Handelen Vraag Zijn de uitkomsten te plaatsen? - Uit de lijst komt naar voren dat. herkent u dat? - (bij evaluatie verschillen 1 e en 2 e meting bepalen: herkent u vooruitgang/achteruitgang?) Kunnen we ze verklaren? - Erkenning geven (hoe heeft u dat zolang kunnen volhouden?) - Doorvragen naar situaties (wanneer/hoe, uitzonderingen en hulpbronnen & krachten) - Bij evaluatie verschillen 1 e en 2 e meting bepalen : wat gaat er nu anders? Vinden we ze goed genoeg? - Wat betekenen deze uitkomsten voor u en uw kind? - Schaalvragen stellen (op een schaal van 0-10, waar zit u nu?) Zijn er verbeteracties nodig? - Zo ja: Doelen stellen. - Wondervragen stellen (stel dat er een wonder is gebeurd en problemen zijn verdwenen, waar zou u dat aan merken? Wat zou uw kind anders doen, wat zou u anders doen?) 3
WMV Voordelen voor cliënten (ouders en jeugdigen) en hulpverlener(s): Cliënten worden sneller en beter geholpen; Betere samenwerking (werkalliantie) tussen cliënten en hulpverlener(s); Betere beslissingen; Minder informatieverlies en minder overbodige bureaucratie; Betere eteeoverdracht edac van deenee naar dea andere dee hulpverlener; Effecten kunnen beter zichtbaar gemaakt worden WMV 2 voorbeelden, 7 filmpjes 1. RGM/ROM (Finn&Tonsager/ van Yperen&Veerman/ SEJN&ROMKJP) : Begin-tussenevaluatie-eind meting door cliënt ervaren aard en ernst van de problemen obe e (therapeutic assesment e & mate van probleemreductie) https://www.youtube.com/watch?v=mqtsxs548ws&feature=youtube_gdata_player (gesprek met een jongere n.a.v. vragenlijst bij de start van de hulpverlening) https://www.youtube.com/watch?v=fgvy2mudhpw&feature=youtube_gdata_player (gesprek met kind en ouders n.a.v. vragenlijst bij de start van de hulpverlening) https://www.youtube.com/watch?v=wqwpe6wqxyk&feature=youtube_gdata_player (gesprek met kind en ouders n.a.v. vragenlijst halverwege de hulpverlening) http://www.youtube.com/watch?v=cxcfzpwmk1s&sns=em (gesprek met een jongere n.a.v. vragenlijst halverwege de hulpverlening 2. CDOI (Client Directed Outcome Informed- Scott Miller/ Barry Duncan) Begin-eind eind meting per sessie met SRS/ORS https://www.youtube.com/watch?v=0brda_yr864&feature=youtube_gdata_player (bespreken ORS en SRS) https://www.youtube.com/watch?v=lpuzgovepb4&feature=youtube_gdata_player (invullen en bekijken SRS) https://www.youtube.com/watch?v=dmak2nriuo4&feature=youtube_gdata_player (invullen en bekijken ORS) 3. Toekomstmodel over 5 jaar: RGM/ROM + CDOI?? 4
WMV raak je eraan verslaafd? Alle hulpverleners die ik ken hebben de wens voor hun cliënten een zo groot mogelijk verschil te maken. Zijn verslaafd aan resultaat en zullen alles blijven doen waarvan zij denken/merken dat dit bijdraagt aan dit resultaat Van sommige hulpverleners en cliënten heb ik de afgelopen jaren gehoord dat methodisch werken met vragenlijsten hen hierbij erg goed kan helpen. Maar. blijven zij dit doen? Na een training WMV zegt 80% JA Na een jaar werken slechts enkelen er nog mee (respons na een jaar is soms slechts 20%) Dus. WMV eraan verslaafd raken is niet makkelijk!! Is dat erg? JA! We onthouden onze cliënten een algemeen werkzame factor van effectief hulpverlenen Door non-respons is: datagestuurd leren en verbeteren op team-, instellings- en beleidsniveau niet mogelijk Niet mogelijk goed inzicht te krijgen in de effectiviteit van de geleverde zorg en meer kennis te verwerven van wat (nog beter) werkt en wat niet werkt Onthouden we onszelf en onze toekomstige cliënten effectievere hulpverleningsmogelijkheden 5
WMV hoe kunnen we de verslavingsgevoeligheid vergroten? Aandacht geven aan de circa 20% van de hulpverleners die nu al WEL methodisch werken e met vragenlijsten (best practise zichtbaar maken) : Vraag hen te vertellen en (in filmpjes) zichtbaar te maken hoe zij dit doen en dit te delen met hun collega s Vraag hen wat er nog beter zou kunnen en wat daarvoor nodig zou zijn en probeer dit samen uit (better practise ontwerpen) Enquête afnemen bij alle hulpverleners over de mate waarin zij WMV gebruiken bij al hun cliënten. Uitkomst hiervan in team verband bespreken om te komen tot verklaringen en verbeteracties. Daarna verbeteracties uitvoeren. Met behulp van het bespreken van periodieke responsoverzichten het verbeterproces blijven volgen. Dringend noodzakelijk is goed wetenschappelijk onderzoek naar vraag of WMV echt een algemeen werkzame factor van effectief hulpverlenen is WMV over 5 jaar Op internet zijn 10 tallen filmpjes te vinden over hoe WMV er in de praktijk uitziet en wat cliënten hieraan gehad hebben; Op internet is meer kennis te vinden uit onderzoek naar WMV als algemeen werkzame factor van effectief hulpverlenen Nog slechts 20% non respons in de onderzoeksbestanden De meeste instellingen publiceren hun effectrapporten trots op hun eigen websites In veel gemeentes worden op internet publieksvriendelijke effectrapportages van alle in de gemeente werkende instellingen getoond Cliëntenpanels eisen dat WMV voor alle cliënten beschikbaar komt In de databank www.jeugdinterventies.nl zijn veel interventies naar een hoger niveau gestegen. Bij minstens 10 instellingen is men begonnen met het uitvoeren van een RCT Beroepsverenigingen spelen een leidende rol in de verdere doorontwikkelingen van WMV In alle Nederlandse HBO en WO opleidingen voor hulpverleners is WMV een vast onderdeel in het curriculum 6