SCENARIO SESSIES ICT-BELEIDSONTWIKKELING

SCENARIO SESSIES ICT-BELEIDSONTWIKKELING TIJD 9u30 ONDER- DEEL WELKOM EN SITUERING INHOUD Tijdens het onthaal kunnen de instromende deelnemers genieten van de fotoreportage van Dirk Geens omtrent de eerste ICT-sessie omtrent het ontwikkelen van een ICT-visie. Link leggen naar de sessies 1 ste trimester omtrent het ontwikkelen van een ICT-visie.De foto van onze vuurtoren kan hierbij van nut zijn. Een ICT-visie ontwikkelen geeft het startsein om een ICT-beleid op de huid van de school/sg uit te werken. Pas wanneer je een algemeen gedragen visie hebt, kan je werk maken van het uitstippelen van een beleid op korte en langere termijn. Een visie werpt een licht naar de toekomst. Het geeft richting, het helpt ons te oriënteren bij het maken van beslissingen. Een realistisch en algemeen gedragen beleidsplan zijn de funderingen, de rotsen om op verder te bouwen. Dit beleidsplan zorgt voor de concrete invulling van de uitgewerkte visie. Het beleidsplan ondersteunt de visie. Vandaag grijpen we dan ook nog even terug naar onze ICT-visie, dit als basis voor het verder uittekenen van een ICT-beleid. Daarom ook dat we gevraagd hebben via een soort van voortaak om reeds ontwikkelde schoolvisies of ICT-elementen uit het Schoolwerkplan van jullie school/sg mee te brengen. Wie reeds in het bezit is van een ICT-beleidsplan, kan dit vandaag gerust als basis gebruiken tijdens deze sessie. We hebben opnieuw getracht om er een werk-vergadering van te maken. Via een aantal interactieve werkvormen willen we jullie impulsen geven om een beleidsplan ICT uit te werken binnen jullie school/sg. Naast deze werkmomenten trachten we jullie tevens enige omkadering, enkele aandachtspunten te geven noodzakelijk bij het uitstippelen van een beleidsplan. MATERIAAL WIE PPP fotoreportage eerste sessie. Muziek nog aanpassen qua duur! Algemeen: Laptop Beamer Witte muur/scherm Verlengkabel Tafels geschikt per vier personen. Jo

Je zal dus zeker niet met een afgewerkt product naar je school terugkeren. Daarom is de eigenheid, de cultuur van iedere school te verschillend. Maar wij hopen je toch enige voeding mee te geven om samen (team, ICT-kernteam, ) binnen jullie school/sg aan het werk te trekken.het ontwikkelen van een beleidsplan is immers geen éénmanszaak van een directeur of in dit geval van een ICT-coo alleen! Hoe meer mensen betrokken kunnen raken, hoe vollediger, hoe groter ook de draagkracht en hoe minder de lastkracht! De deelnemers worden uitgenodigd om zich kort voor te stellen: wie, wat, waar? Tijd: 5 minuten. 9u40 INHOUD SESSIE Op welke vragen zullen we trachten een antwoord te geven tijdens deze sessie? Wat is het belang van een beleidsplan binnen de schoolorganisatie? Welke inhouden kan een ICT-beleidsplan herbergen? Hoe kunnen we samen met het team reflecteren hieromtrent? Welk scenario kunnen we hiertoe gebruiken? Wat is de rol, de inbreng, de verantwoordelijkheid van de ICT-coördinator, van de directeur, van de verschillende teamleden? Welke aandachtspunten houden we voor ogen bij de ontwikkeling van dergelijk plan? Jo OPZET EN DOEL Via interactieve werkvormen gaan we samen op zoek naar een model ICTbeleidsplan. Met deze sessie willen we opstapjes aanreiken om samen op school- of scholengemeenschapniveau te werken aan de ontwikkeling van een ICT-beleidsplan. 9u45 ONZE ICT- SCHOOL- VISIE Werkvorm: drie-stappen-interview. Materiaal: - een reeds ontwikkelde ICT-schoolvisie - een reeds bestaand ICT-beleidsplan - ICT-elementen vanuit het SWP - per groep 4 invulschema s (zie bijlage 2) Deelnemers gebruiken hier de documenten die ze meegebracht hebben via de Paul

GROEPS- VER- DELING Doel: elkaar bevragen om de ontwikkelde visie met elkaar te delen, te bespreken en te verwerken. Alle aanwezigen krijgen een kaartje aangereikt met hierop een letter A, B, C of D vermeld en dit telkens weergegeven in verschillende kleuren. Concreet: de gelijke kleuren worden gevraagd elkaar op te zoeken. Samen vormen zij een groepje! voortaak : - een reeds ontwikkelde ICTvisie of ICTbeleidsplan - ICT-elementen vanuit het SWP - per groep 4 invulschema s (= bijlage 2). Bijlage 1. 4 x 8 kaartjes te knippen. Jo en Paul Zie bijlage 1. Het kan verrijkend werken wanneer mensen met een verschillende functie, ervaring, school gemengd worden bij het uittekenen van de verschillende groepen. Tijd: 5 minuten. 9u45 Concrete werkwijze werkvorm: - Groepjes van vier personen. - Stap 1: A interviewt B, C interviewt D. Tijd: 7 min. De interviewer vult telkens het schema (zie bijlage 2) in. Per groep dus 2 schema s om invulling te geven: ééntje voor personen A en B ééntje voor personen C en D! De door de deelnemers meegebrachte documenten. Ieder groep ontvangt telkens de 2 in te vullen schema s (= bijlage 2). Paul

In te vullen schema (= bijlage 2): SUCCESERVARINGEN KNELPUNTEN VERWACHTINGEN - Stap 2: B interviewt A, D interviewt C Tijd: 7 min. - Stap 3: de ingevulde schema s worden binnen ieder groepje aan elkaar voorgesteld. Toelichting, elkaar bevragen. Tijd: 7 min. Hints voor de interviewer: - Hoe zijn jullie aan deze visie gekomen? - Wie heeft hieraan meegewerkt? Wie heeft het initiatief genomen? - Hoe zijn jullie aan de inhoud van deze visie gekomen? - Op wat hebben jullie zich gebaseerd? - Is dit geïmplementeerd door de basis en hoe is dit gebeurd?

- Is deze visie beleefd door alle betrokkenen? - Kan iedereen zich achter deze visie plaatsen? - - Stap 4: plenum. A. Ervaringen naar of vanuit de verschillende ICT-visies verwoorden. B. Formuleren van conclusies rond succeservaringen, knelpunten en verwachtingen. Het schema (= bijlage 2) wordt onmiddellijk tijdens de vergadering via de computer ingevuld en geprojecteerd. Voordelen: - alle aanwezigen kunnen gemakkelijk volgen, - er ontstaat een schriftelijke neerslag van de toegevoegde waarden tijdens de vergadering (= verslag). Jo brengt in. Tijd: 15 min Totaal tijd werkvorm: +/- 35 min. 10u20 ONDER- ZOEK UNIVERSI- TEIT GENT Binnen een school of SG kunnen al de werkbladen achteraf verzameld worden en als portfolio worden aangewend bij de concrete ICT-beleidsontwikkeling. Tijdens de voorbereiding op deze sessie hebben we de hand kunnen leggen op de resultaten van een onderzoek,uitgevoerd door de universiteit van Gent en dit in het kader van de CST-beurs 2007. Sommige zaken binnen dit onderzoek vonden we toch wel interessant om vandaag als kader binnen deze sessie naar jullie toe te brengen! Jo Drie Link naar dit onderzoek.

uitspraken. Korte voorstelling en overlopen van de inhoud van dit onderzoek. De deelnemers worden met een drietal uitspraken uit het onderzoek geconfronteerd. Bedoeling is om hier een stukje de link te leggen met de vorige sessie, waar deze opmerkingen ook te horen waren. Op deze wijze ervaren de aanwezigen dat hun opmerkingen of grieven zeker algemeen te nemen zijn! De verschillende stellingen/uitspraken worden apart gebracht. Na verschijning volgt telkens een korte bespreking binnen de groep: - Herkenbaar? - Is dit zo? - Hebben jullie deze ervaring ook? - De drie stellingen: Drie uur ICT-coördinatie per week is net genoeg om onze computers te herstellen; niet voor pedagogische ondersteuning Vorig jaar hadden we een prima ICT-coördinator. Nu hij is vertrokken krijgt het computergebruik nog nauwelijks aandacht Ondanks de inspanningen van de ICT-coördinator om een strategisch ICT-plan te ontwikkelen, blijken de leerkrachten zelf niet op de hoogte van het bestaan van dit plan! Link naar document ultieme ICT-utopia Deze uitspraken trachten we te kaderen in de oplijsting van de ultieme ICT-utopia. Deze oplijsting geeft een samenvatting weer van de aanstipping van ICT-dromen die Paul

door de verschillende deelnemers tijdens de vorige ICT-sessie omtrent de ontwikkeling van een ICT-visie werden aangestipt. Knelpunten en noden. Voorstelling van dit WORD-document. Een verdere verdieping in dit onderzoek Wat blijkt tevens Korte voorstelling van deze tabel en korte bespreking: - is dit herkenbaar? - wat leid je hieruit af? Koppeling van het onderzoek met onze eigen ervaringen vanuit de sessie visieontwikkeling: Knelpunten Noden Ontoereikende infrastructuur (52%) - geen laptop voor iedere leerkracht + internetkosten - geen degelijke computers (eventueel mobiele klas) Meer en betere infrastructuur (58%) - elektronische leeromgeving - voldoende netwerk/begeleiding - voldoende materiaal

De witte tekst geeft de resultaten van het onderzoek weer, de rode invoegingen zijn geplukt uit onze ultieme ICT-dromen en illustreren mooi het wetenschappelijk onderzoek. Knelpunten Noden Stand van zaken wat ICTplanning betreft. Onvoldoende ICT-coördinatie (28%) - geen begeleiding op maat van elke leerkracht - te weinig middelen (uren ICT/fin. middelen) - geen beleidsplan - geen duidelijke visie gedragen door de school Bij iedere dia een korte voorstelling en reflectie met de groep. Knelpunten Meer (pedagogische) ICT-coördinatie (36%) - huwelijk zorg ICT - elke differentiatie mogelijk maken op pedagogisch en technisch vlak - SG die stimulerend, sturend, stuwend werkt op technisch/pedagogisch vlak - visie lange termijn - overlegorganen vb. RIP Noden

Beperkte ICT-vaardigheden leerkrachten (18%) - geen integratie in de klas/vakintegratie Nascholing (20%) - algemene computerkennis verhogen - ICT-professionaliteit van het team/directeur - begeleiding naar iedereen Zeer frappant ook en tekenend voor de huidige stand van zaken wat het ICT-beleid betreft in de Vlaamse scholen: Kenmerken sterk ICTbeleid. Wat kunnen wij concluderen uit deze tabel? Best is om hier de mensen zelf deze tabel te laten vertalen. Visie op beleid vanuit VVKBaO. - Bijna 40% van de scholen heeft nog geen oog voor een ICT-beleidsplan. Alhoewel hiervan de helft beweert ergens wel iets in ontwikkeling te hebben. Vraag is: wat en met welke inhoud? - Een kleine 40% is in het bezit van een miniem ICT-plan. - Een dikke 20%, of 1/5 van de scholen is in het bezit van een uitgewerkt ICTbeleidsplan. Conclusie:

Er is nog véél werk wat enige visie, enige planning op ICT-vlak betreft!! Volgens het onderzoek wordt een sterk ICT-beleid gekenmerkt door: Hier duidelijk de vergelijking maken met het BVV (= het BeleidsVoerendVermogen) van scholen. Aan de ene zijde zie je de typische kenmerken van een sterk BVV, de andere zijde legt de concrete link naar het ICT-gebeuren binnen een school. Een sterk beleid is volgens Jan Saveyn gekenmerkt door: 1 Gerichtheid op de gezamenlijke doelen. 2 Hoge betrokkenheid en stimulerend leiderschap. 3 Kunnen en willen samenwerken. 4 Responsief vermogen t.o.v. omgeving. 5 Reflecterend vermogen, gericht op bijsturing. 6 Zorg voor proces van vernieuwing. 7 Professionalisering via interne en externe ondersteuning. 8 Consequente taakafbakening. 9 Integraal beleid, gericht op het verbeteren van onderwijsleerprocessen.

10u40 SAMEN OP ZOEK- TOCHT NAAR EEN BELEIDS- PLAN 1. Werkvorm: mindmappen (zeker ook link leggen naar het elektronische e- mindmapping!). 2. Doel: - informatie omtrent de inhoud van een beleidsplan op een grafische manier vastleggen - mindmapping stimuleert het registreren, het verwerken en het ophalen van informatie en beelden (ook wel beelddenken of visueel denken genoemd). viltstiften (4 per groep; verschillende kleuren) een grote flap per groep Paul Enkele gouden regels voor het maken van MindMaps: 1. Zet het onderwerp in het midden. 2. Gebruik staakwoorden. 3. Elk woord / plaatje staat bij zijn eigen tak. 4. Verbind de vertakkingen indien er onderlinge verbanden ontstaan. 5. Gebruik kleur om nuances of verbanden te maken. 6. Ontwikkel gerust jouw eigen methodiek en stijl (= creativiteit bevordert de aanschouwelijkheid!). 7. Werk in een cirkel of kloksgewijs. Een voorbeeld illustreert deze gouden regels:

4. Werkwijze: - Stap 1: Groepjes van vier. 11u10 11u30 - Stap2: opdracht: Welke inhouden en onderdelen (= takken) moeten volgens jullie een ICT-beleidsplan herbergen? Teken dit uit aan de hand van deze werkvorm. op jullie flap. (te gebruiken kleuren: zwart, blauw en rood) - Stap 3: Geef vervolgens verdere invulling aan elke tak. (30 minuten) - Stap 4: Plenum. Elke groep stelt zijn beleidsplan voor. (20 minuten) Na iedere voorstelling korte reflectie met de hele groep. Op het einde van de voorstellingen conclusie. Misschien kunnen deze genoteerd worden in de ppp? Jo noteert in ppp. Jo

Conclusies: Deze duidelijk vanuit de groep laten komen Even terug verwijzen naar ons onderzoek, dit ter ondersteuning van de aangebrachte elementen ter invulling van de mindmapping vanuit de verschillende groepen: Onderstaande ankers zouden zeker een plaats moeten hebben in het beleidsplan. Ook hier dit schema laten vertalen door de deelnemers! -.weinig investering in nascholing ( binnen en buiten de schooluren). - de visie is mee opgenomen in het plan. - infrastructuur en software nemen een grote plaats in. - verschil tussen pedagogisch en technisch: meer aandacht voor het pedagogische luik - 11u35 WAT VERTEL- LEN ONS Vergelijken van ons beleidsplan met bestaande modellen of documenten en zoeken naar verrijkingen binnen deze documenten: Paul

BESTAAN- DE DOCU- MENTEN? - Stappenplan opmaken ICT-beleidsplan en - Sjabloon beleidsplan ICT uit het Vademecum. - Modellen van andere scholen - Modellen uit de eigen praktijk Opdracht: noteer belangrijke verrijkingen in het groen op jullie beleidsplan. Verrijkingen vanuit de documenten of vanuit de andere hier voorgestelde beleidsplannen. Tijd: 25 minuten. Zie documenten in bijlage. 12u00 Plenum: korte voorstelling van de verschillende aangepaste mindmaps. Bespreking met de hele groep. Jo en Paul Tijd: 10 minuten. 12u10 MODEL VAN HET VVKBAO Korte verkenning van het uitgewerkt model of schema vanuit VVKBaO via de link. Zie ook bijlage 3. De deelnemers krijgen op deze wijze de gelegenheid om een korte vingeroefening te houden met dit kader. Aangemaakt kader beleidsplan Model ICTbeleid VVKBaO (= bijlage 3). Jo 12u20 12u25 PDCA- CIRKEL EVALUA- TIE Tijd: 10 minuten. Bedoeling van een beleidsplan of van welke planning dan ook, is dat er regelmatig geëvalueerd wordt en als gevolg ook bijgestuurd. Hiertoe kunnen we het principe van de PDCA-cirkel toepassen: Schriftelijke individuele evaluatie (zie bijlage 4): 1. Hoe heb je deze sessie ervaren? Bijlage 4 voor iedere deelnemer. 2. Wat was voor jou de meerwaarde van deze sessie?

3. Wat neem je mee naar jouw school? 4. Heb je het gevoel gesterkt te zijn om een ICT-beleidsplan te kunnen realiseren op het thuisfront? 12u30 AFSLUI- TING VERDERE STAPPEN Tijd: 5 minuten. Mensen bedanken voor hun inzet en hun enthousiasme. Afspraak maken voor de volgende sessie omtrent het opstellen van een ICTfunctiebeschrijving dit tijdens het 3 de trimester. Misschien reeds de data hiervan projecteren! In een volgende stap kan een werkgroep ICT al de bevindingen en ervaringen ( portfolio) bundelen en verwerken tot een geschreven sneuvel-visietekst ICT. Deze tekst wordt aan de groep voorgesteld en eventueel verfijnd. Deze basistekst dient enerzijds voor het opstellen van een ICT-beleidsplan en anderzijds voor het uitschrijven van de functiebeschrijving voor de ICT-coördinator en voor de schoolgebonden materie qua ICT in de functiebeschrijving van de andere personeelsleden. Wil je dit traject binnen je school of SG met het team doorlopen en is er geen vrije studiedag meer voorhanden? Mits enige creativiteit (bijvoorbeeld door de pauze weg te laten en koffie tijdens het verloop van de werkvormen aan te bieden) kan het scenario van deze studiedag aangepast worden naar een teamvergadering (duur: 2uur30). Eventueel kan je dit scenario ook opsplitsen in 2 delen, 2 vergaderingen (bv. de eerste vergadering tot en met werkvorm mindmapping ). Op deze wijze creëer je ook de nodige tijd om samen in overleg te gaan. Om tijd te winnen kan je eventueel via een voortaak (= de individuele reflecties) reeds een aanzet of opstapje nemen naar de verschillende werkvormen toe. Feit is natuurlijk dat je op deze wijze een stukje kracht verliest door het gebrek aan sfeeropbouw. Een aantal tips om de deelnemers tijdens de werkmomenten tot de kern van de zaak te houden: - bied korte werkmomenten aan; op deze wijze zijn de groepjes verplicht om door te werken, willen ze enig resultaat naar voor kunnen brengen tijdens de verschillende voorstellingen. - maak gebruik van gestructureerde schema s (zie bijlage) zodat de verwerking van het groepsgebeuren vlot en efficiënt kan gebeuren.

- zorg dat een aantal mensen een vrije rol toebedeeld krijgen tijdens het verloop van de vergadering (bv.: directie, ICT-coo, ). Op deze wijze kunnen deze personen vlinderen tussen de verschillende groepen en er op toezien dat men ter zake blijft. - een andere oplossing is het integreren van bepaalde sleutelfiguren in de verschillende groepjes (bv.: directie, ICT-coo, kernteamleden, ICTverantwoordelijken, ) als voorzitter of tijdbewaker. Zorg dan wel dat deze sleutelfiguren vooraf reeds hebben kunnen kennismaken met het opzet en de structuur van de vergadering. - Indien nog verdere hulp gewenst bij de uitwerking van dit scenario, kan je steeds op de ICT-Taakgroep Brussel-Mechelen beroep doen. Samen zoeken we uit welke weg kan bewandeld worden om dit op de huid van jullie school of scholengemeenschap te enten. Contactadressen: jo.coppens@vsko.be paul.temmerman@vsko.be