Betere CVRM met ehealth digitale gegevensuitwisseling in de praktijk 10 december 2013
Doel workshop Wat zijn de mogelijkheden op het terrein van digitale gegevensuitwisseling? Wat betekent dit voor uw organisatie, bijvoorbeeld op het gebied van samenwerking met patiënten en collega s? Hoe kunt u hiermee een (door)start maken in uw organisatie? Inspiratie + tips & trucks om ICT in te zetten en/of te optimaliseren
Wat is ehealth? ehealth is het gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën, en met name internettechnologie, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren Webapplicaties en webportalen mobiele apps EPD s/ecs s PGD s/phr s health-sensoren videocommunicatie domotica robotica medische en algemene netwerken business intelligence oplossingen Bron: ordening in de wereld van ehealth, Nictiz, 2012
Even voorstellen Insights Zorg doorvoeren van complexe veranderingen in zorg en welzijn: Nieuwe werkprocessen Succesvol samenwerken Toepassen ehealth thema s Ketenzorg, zelfmanagement, eigen kracht Privatisering, ambulantisering en decentralisering ehealth, EPD & slimme apps Erik van Es managing partner/adviseur achtergrond in de telecom 10 jaar actief als adviseur in de zorg focus op ehealth en ketenzorg
Dr. Mark van der Wel Huisarts WGC Lindenholt, Nijmegen Onderzoeker, afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, RadboudUMC Nijmegen
Met welke vragen zit u m.b.t. ehealth bij CVRM?
Onderwerpen van deze workshop 1. Waarom ICT ondersteuning bij CVRM? 2. Wat betekent ehealth voor een zorggroep? 3. Hoe kies je de beste ehealth oplossing? 4. Hoe kies je een ehealth leverancier? 5. Hoe voorkom je dat het een Betuwe-lijn project wordt? 6. Wat is er nodig voor een geslaagde implementatie? 7. Hoe weet je of ehealth iets oplevert?
Vraag 1 Waarom ICT ondersteuning bij CRVM?
Implementatie van patiënt gestuurd CVRM h u i s a r t s e n p r a k t i j k d e l i n i e
Hoe start je?
Hoe start je? Chronic Care Model:
Waarom digitale gegevensuitwisseling? http://prezi.com/-ajex5irrt7c/er-komt-een-patient-bij-de-dokter/
Meerwaarde ICT in de keten
Resultaat Quickscan congres
Elektronische communicatie tussen zorgverleners Huisartsen bron: ehealth-monitor 2013, nictiz
Communicatie tussen patiënt en zorgverlener Algemeen bron: ehealth-monitor 2013, nictiz
Houd het doel voor ogen
Is ICT een doel of een middel? ondersteunen zorgverleners bij ZM benadering wens ondersteunen patienten bij (pro)actief ZM optimale onderlinge gegevensuitwisseling
Is ICT een doel of een middel? ondersteunen zorgverleners bij ZM benadering wens ondersteunen patienten bij (pro)actief ZM optimale onderlinge gegevensuitwisseling...maar: Analoge start, ouderwets papier, veel tijd en energie nodig voor inslijpen gedragsverandering zorgverleners, herhalen, benchmarken
ICT geen doel op zich
Vraag 2 Wat betekent ehealth voor een zorggroep?
Impact van ehealth Omgeving gevolgen voor de externe omgeving zoals patiënten en samenwerkingspartners Processen gevolgen voor zorgen administratieve processen Organisatie gevolgen voor de organisatiestructuur en cultuur Financieel gevolgen voor operationele kosten en wijze van financiering Personeel gevolgen voor kennis en vaardigheden, maar ook TVB Informatie hoe zit het met de informatiebehoefte en autorisatie? Juridisch toepassing wet- en regelgeving, juridische positie en aansprakelijkheid Techniek technische gevolgen zoals koppelingen met bronsystemen en hosting Huisvesting gevolgen voor de plaats van de werkzaamheden en werkplek
Zelfscan digitale gegevensuitwisseling http://scandigitalegegevensuitwisseling.zorgstandaarddiabetes.nl/
Zelfscan digitale gegevensuitwisseling Registratie Stuurinformatie & indicatoren Informatie-uitwisseling tussen professionals Informatie-uitwisseling met de patiënt Kwaliteitsborging ICT ondersteuning Organisatie Samenwerking
En hoe was dat bij Mark? inhoud gedreven, minder oog voor financieen impact van nieuwe werkwijze op organisatie/personeel onderschat
Tips Start met een inventarisatie waar je als groep nu staat Digitale uitwisseling start met vertrouwen, dat moet groeien Maak afspraken over de informatie-uitwisseling en borg dit Kijk ook naar de structurele financiering Begin met een goede registratie!
Meer dan alleen techniek
Vraag 3 Hoe kies je de beste ICT oplossing?
Hoe maak je beste keuze voor gewenste ICT oplossing? Hangt af van doel, setting, wie betrokken/gebruiker Mischien wel onverstandig?...wij hebben geen andere opties verkend
Stappenplan 1. Bepaal het doel 2. Formuleer criteria waaraan de ICT moet voldoen 3. Inventariseer mogelijke oplossingen en toets deze aan de criteria 4. Kies de oplossing die het beste scoort
Wat wordt er op dit moment in de ketenzorg gebruikt? Bronsystemen Keteninformatiesystemen Regionale systemen Verwijsapplicaties Patiëntenportalen Datamanagement
Gekoppelde bronsystemen Alle betrokkenen werken in eigen systeem Uitdaging: koppeling tussen systemen Variant #1: één type HIS Variant #2: verwijsapplicatie
Digitale uitwisseling tussen systemen Uitwisseling vaak beperkt tot huisarts, apotheek, lab en ziekenhuis Experimenten met fysiotherapeuten, verloskundigen Techniek Edifact is nog de dominante standaard Wordt door veel systemen ondersteund Niet geschikt voor volledig gestructureerde uitwisseling Edifact aanbieders hebben vertaalservice naar andere standaarden (zelfs email)
Keteninformatiesysteem Voor ketenzorg werkt iedereen in hetzelfde systeem Iedereen werkt dus in twee systemen specialisten & verpleegkundigen ZIS HIS huisarts & praktijkondersteuner XIS overige zorgverleners Uitdaging: koppelingen tussen systemen zorggroep KIS PGD patiënten DIS AIS apothekers diëtist LIS laboranten
Keteninformatiesysteem Ondersteunen zorgstandaarden zoals DM, COPD en CVRM Gebruik verschilt van datamanagement tot aan primaire toepassing in de keten Veel zorggroepen gebruiken een KIS (30-40%) Techniek OZIS ketenzorg bericht zorgt voor goede koppelingen tussen HIS en KIS. Werkt ook zonder OZIS ring Implementatie is arbeidsintensief VZVZ werkt aan opvolger voor LSP, verwacht in 2015
Via Patiëntkeuzeprogramma naar IZP
Regionaal HIS Één systeem voor alle huisartsen in de regio HIS, HAP en KIS functionaliteit gecombineerd Voor ketenpartners werkt dit als een KIS Uitdaging: alle huisartsen mee krijgen
Verwijsapplicaties Worden veel gebruikt Dekt deel van de informatiebehoefte Kenmerken Voor verwijzingen naar ziekenhuis (=betaler) Uitbreiding naar paramedici en labaanvragen Geïntegreerd met het HIS/KIS Een dominante aanbieder, alternatieven worden aangeboden door regionale ICT organisaties
Onderzoek naar gebruik patiëntenportaal bij een zorggroep Bron: Maaike Ronda
Gebruik patiëntenportaal bij een zorggroep Bron: Maaike Ronda
Wat werkt bij wie?
Houding ehealth per type zorgconsument Type % Kenmerk ehealth Volgzaam Consumptiegericht Gemaksgericht 16 Hoog zorggebruik, hechten aan persoonlijk contact 22 Niet bewust met gezondheid bezig, willen genieten 10 Zorg moet vooral toegankelijk zijn Luxe gericht 8 Bewust met gezondheid, bereid voor extra s te betalen Resultaatgericht Kwaliteit gericht Eigenzinnig Maatschappij kritisch 13 Laag zorggebruik, zelfmanagement 10 Bewust t.a.v. gezondheid en zorg 11 Laag zorggebruik, bewust medicijngebruik 10 Alternatieve geneeswijzen, eigen regie Negatief t.a.v. ehealth Wantrouwend t.o.v. ehealth Internet vooral voor ontspanning Positief t.o.v. ehealth Positief t.o.v. ehealth Positief t.o.v. ehealth, willen vooral info Afwachtend t.o.v. ehealth Open maar kritisch t.o.v. ehealth
Tips 1. Er kan veel meer met ICT dan nu gebruikt wordt 2. Kies een oplossing die past bij de organisatie (koploper, middenmoter of hekkensluiter) 3. Werk nu al aan acceptatie binnen de organisatie 4. Kijk naar de doelgroep die je wilt bereiken 5. Definieer vooraf eisen, wensen en randvoorwaarden
Geen one size fits all
Vraag 4 Hoe kies je een ICT leverancier?
Hoe maak je keuze voor ICT bouwer / leverancier? Meerdere partijen gesproken Referenties bevraagd en ook bezocht Compatibiliteit met HIS Click...
Hoe maak je keuze voor ICT bouwer / leverancier? Meerdere partijen gesproken Referenties bevraagd en ook bezocht Compatibiliteit met HIS Click...
Selectieproces Formeer selectieteam Definieer selectiecriteria Eisen ehealth oplossing (functioneel, koppelingen, beveiliging) Eisen leverancier (ervaring, klik, support, trackrecord, grootte, professionaliteit) Prijs/kwaliteit Longlist en shortlist opstellen Presentatie en demonstratie Scoren op basis van criteria 2 offertes opvragen Keuze maken
Tips Zorg dat selectiecriteria breed gedragen worden in de organisatie Kijk niet alleen naar het product! Kijk een paar jaar vooruit Houd rekening gevolgen voor de verschillende bronsystemen Valkuil: leverancier kiezen voordat je weet wat je wilt!
Definieer van te voren selectiecriteria
Vraag 5 Hoe voorkom je dat het een Betuwelijn project wordt?
Hoe voorkom je Betuwelijn debacle?
Hoe voorkom je Betuwelijn debacle? Wat eerst CVRM module bij KIS was, werd geïntegreerd in nieuwe KIS versie, gaf veel vertraging
Stapsgewijs groeipad Nu Kernsets ketenzorg Geïnformatiseerde integrale zorg
Denk groot, begin klein
Zorg voor professionele ondersteuning
Vraag 6 Wat is er nodig voor een geslaagde implementatie?
Wat is nodig voor geslaagde implementatie? projectleider, project ondersteuning structureel gepland (multidisciplinair) overleg goede registratieafspraken herhaalde demo s waarbij zelfstandig geoefend kan worden benchmarken
Knelpunten (technisch) Beperkingen ICT standaarden Verschillende implementaties door leveranciers Geen eisen aan ICT Een goede infrastructuur Ketenpartners hebben geen goed EPD
Laboratorium Internist Diëtist Fysiotherapie Apotheek Patiënt Oogarts Podotherapeut HIS-KIS Actuele mogelijkheden op basis van bestaande standaarden NAW Labuitslagen Onderzoeken - Medicatie - Co- en multimorbiditeiten - Risicofactoren - Bevindingen (tekst) - Zorgplan* - gestructureerd ongestructureerd niet digitaal Bron: haalbaarheidsonderzoek uitwisseling e-diabetes kernset, Nictiz, 2011
Laboratorium Internist Diëtist Fysiotherapie Apotheek Patiënt Oogarts Podotherapeut HIS-KIS Huidige digitale uitwisseling met de huisarts NAW - Labuitslagen - - - - - Onderzoeken - - - - - - Medicatie - - - - - - - Co- en multimorbiditeiten - - - - - - - - Risicofactoren - - - - - - - Bevindingen (tekst) - - - - - Zorgplan* - - - - - - - - gestructureerd ongestructureerd niet digitaal Bron: haalbaarheidsonderzoek uitwisseling e-diabetes kernset, Nictiz, 2011
Knelpunten (niet-technisch) Weinig multidisciplinaire samenwerking Geen uniforme registratie Geen vraagbundeling naar leveranciers Onvoldoende ICT kennis bij zorggroepen en zorgaanbieders Volle agenda s Cultuur?
Succesfactoren bij de implementatie van ehealth Stakeholders: draagvlak & acceptatie Business model: meerwaarde & financiering Oplossing: realisatie & inbedding
Overlappende datasets
Kernsets Cardiometabole aandoeningen Patiëntgegevens Algemene medische gegevens Lichamelijk onderzoek Laboratorium gegevens Voetonderzoek Oogonderzoek Risicofactoren Medicatie Relevante aandoeningen
Gebruik van de kernset Registratie in het EPD van de individuele zorgverlener of keten EPD Uitwisseling tussen zorgverleners in de keten Uitwisseling met de patiënt Onderdeel van het Individueel Zorg Plan (IZP) Basis voor stuur- en kwaliteitsinformatie van de zorggroep Basis voor externe indicatoren
Implementatiehandboek NAD Waarom? Voor wie? Wat staat er in? Basiskennis informatisering Landelijke doelen Vertaling naar lokale ambitie Implementatie aanpak Tools en best practices Hoe te gebruiken?
Enkele implementatietips 1. Doe ervaring op 2. Pak het als een project aan 3. Neem kleine stapjes 4. Maak gebruik van ambassadeurs 5. Het is niet alleen techniek 6. Zorg voor een goede ondersteuning naar zorgverleners 7. Zorg voor bestuurlijke verankering 8. Betrek je samenwerkingspartners 9. Begin met een goed digitaal dossier 10. Maak gebruik van expertise elders
Spiegelen stimuleert verandering
Help bij eerste gebruik
Vraag 7 Hoe weet je wat de ICT oplevert?
Hoe weet je of ICT toepassing iets oplevert? Hebben wij slecht naar gekeken
Social Return On Investment Visie Belanghebbenden Investeringen ehealth project Resultaten Effecten Indicatoren Activiteiten
Voorbeeld SROI Betere CVRM zorg met ICT Huisarts, patiënt zorggroep, zorgverzekeraar Belanghebbenden Investeringen Visie Implementatie e-cvrm Resultaten Effecten Betrouwbare indicatoren Kwaliteitsverbetering door goed inzicht Extra tijd, aanschaf ICT systeem Indicatoren NHG indicatoren Activiteiten Goed registreren
Meten is weten
Samenvatting 1. ICT kan een grote meerwaarde brengen 2. Bepaal zelf eerst wat je wilt (visie) 3. Voorkom dat ehealth een doel op zich wordt 4. ehealth implementeren is meer dan alleen techniek 5. One size, fits all bestaat niet bij ehealth 6. Selecteer op basis van objectieve criteria 7. Schakel professionele hulp in 8. Denk groot, maar begin klein 9. Spiegelen stimuleert verandering 10. Ondersteun professionals bij het gebruik van ehealth 11. Evalueer de effecten van een ICT project
Wat neemt u hiervan mee naar huis?
Bedankt voor uw aandacht! Erik L. van Es Managing partner e.vanes@insights-zorg.nl Dr. Mark van der Wel Huisarts WGC Lindenholt Onderzoeker RadboudUMC mark.vanderwel@radboudumc.nl www.markvanderwel.nl
Disclosure belangen sprekers (potentiële) Belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven n.v.t.