Vormingsinitiatief V oor Bedienden V an de a ntwerpse m etaalnijv erheid Activiteitenverslag 2011
Inhoud VIBAM Activiteitenverslag 2011 1 Kennismaking 3 1.1 Sectoraal initiatief voor opleiding en loopbaanontwikkeling 3 1.2 Missie 3 1.3 Activiteiten 3 advies & coaching 3 opleiding 3 subsidiëring 3 1.4 Werkingsmiddelen 4 1.5 Doelpubliek 4 1.6 Deelname bedrijven aan VIBAM-activiteiten in 2011 6 1.7 2011 in vogelvlucht 7 2 Advies & coaching 8 2.1 Advies aan de werkgever 8 advies omtrent opleidingen 8 advies omtrent tewerkstelling 8 advies en coaching in het omgaan met loopbaanontwikkeling 8 2.2 Advies aan de werknemer 9 outplacement 9 loopbaanontwikkeling van werkende bedienden 11 3 Opleiding 12 3.1 Opleidingen voor bedienden 12 3.2 Opleidingen voor ontslagen bedienden 14 3.3 Opleidingen voor werkzoekenden 15 4 Subsidiëring 16 4.1 Aan de werkgever 16 externe opleiding 16 bedrijfsopleiding 17 on the job-training 18 aanwending van de opleidingsbudgetten 19 via de VDAB kredietlijn 20 5 Uitdragen van de VIBAM-boodschap 20 Definitie risicogroepen 20 6 Wie is wie 21 1
1 Kennismaking 1.1 Sectoraal initiatief voor opleiding en loopbaanontwikkeling VIBAM is het opleidingsfonds voor bedienden, werkzaam in de metaalverwerkende, elektrotechnische en kunststofverwerkende nijverheid in de provincie Antwerpen. VIBAM ontstond in 1985 op initiatief van de sectorale sociale partners, vanuit de overtuiging dat goed opgeleide medewerkers een belangrijke voorwaarde vormen voor het succes van een onderneming, en dus een zekere garantie voor de tewerkstelling bieden. Agoria Antwerpen-Limburg en de drie bediendevakbonden ACLVB, BBTK en LBC-NVK, beheren gezamenlijk dit initiatief. Alle bedrijven uit de provincie Antwerpen die behoren tot paritair comité 209 zijn bij VIBAM aangesloten en kunnen hierdoor automatisch genieten van de diverse tegemoetkomingen en activiteiten. Onze werkingsmiddelen hiervoor zijn de diverse CAO-bijdragen voor vorming & opleiding. 1.2 Missie Van meet af aan stelde VIBAM zich als doel: het behoud en de verhoging van de tewerkstellingskansen van de bedienden bij de aangesloten bedrijven in de sector door het stimuleren, coördineren en organiseren van vormings-, opleidings- en begeleidingsactiviteiten. VIBAM wil de weerbaarheid van en in de sector verhogen, om in een concurrentiële omgeving kwaliteitsvolle en duurzame tewerkstelling te verzekeren. We richten ons tot alle spelers binnen de onderneming: we ondersteunen de werkgever in het beheer van een cruciale competentie: zijn medewerkers, om de leefbaarheid van het bedrijf te stimuleren; we ondersteunen de werknemer in zijn tewerkstelbaarheid: de blijvende inzetbaarheid op de arbeidsmarkt door opleiding en loopbaanbeheer. Onze sleutels hiervoor zijn opleiding en loopbaanontwikkeling. Zo ondersteunt VIBAM de werkgever in het ontwikkelen van zijn medewerkers; de werknemer (incl. de werkzoekende = bediende in spe) in het ontwikkelen van zijn mogelijkheden binnen de arbeidsmarkt. Concreet bieden wij deze ondersteuning in volgende vormen: geven van advies en begeleiding aan werknemers en werkgevers; aanbieden van diverse opleidingsmogelijkheden; subsidiëren van opleidingsgebonden kosten. 2
VIBAM Activiteitenverslag 2011 opleiding VIBAM organiseert open kalender opleidingen en op vraag van bedrijven cursussen op maat. Slechts een gedeelte van de kostprijs wordt aangerekend. Sommige opleidingen zijn zelfs volledig gratis. Er is een specifiek aanbod naargelang de doelgroep: voor alle bedienden, inclusief de zogenaamde risicogroepen; voor werkzoekenden die een functie binnen de sector ambiëren; voor ontslagen bedienden. 1.3 Activiteiten advies & coaching VIBAM biedt, doorgaans gratis, advies op het vlak van opleiding en loopbaanontwikkeling en geeft bovendien individuele begeleiding aan al dan niet ontslagen bedienden. Aan de werkgever opzoeken van opleidingsmogelijkheden bij concrete vragen; advies bij het opzetten van opleidingsactiviteiten; aanbod van kandidaat-bedienden uit opleidingsprojecten voor werkzoekenden; advies bij het invullen van knelpuntvacatures; begeleiding bij strategisch omgaan met loopbaanontwikkeling Aan de werknemer begeleiding van werkzoekenden in VIBAM-opleidingsprojecten naar een gepaste arbeidsattitude en toe te leiden naar één van knelpuntberoepen in de sector; begeleiding van ontslagen bedienden in de verdere ontwikkeling van hun loopbaan; begeleiding van werkende bedienden in hun functioneren en de ontwikkeling van hun loopbaan. Ons opleidingsaanbod steunt op 3 peilers: algemene opleidingen: taal, software en (sociale) vaardigheidstrainingen; sectorspecifieke opleidingen; HRM-opleidingen: voornamelijk opleidingen rond opleiding en loopbaanontwikkeling. subsidiëring VIBAM komt financieel tegemoet bij diverse opleidingsactiviteiten. Werkgevers kunnen subsidiedossiers indienen voor: externe opleidingen: (individuele) bedienden volgen een opleiding bij een opleidingsorganisatie; bedrijfsopleidingen: het bedrijf organiseert intern of extern een opleiding voor een groep van bedienden, al dan niet met deelname van andere bedrijven; on the job-training: een (individuele) bediende leert op planmatige wijze zijn nieuwe functie van een collega tijdens de uitvoering van de functie. VIBAM komt tussen in de kosten voor zowel zogenaamde risicogroepen als voor de andere bedienden. Het betreft hier een tegemoetkoming in de organisatiekosten (= de opleidingskost) en in de loonkosten. Bedienden in outplacementbegeleiding openen een persoonlijk (beperkt) opleidingskrediet. 3
Kennismaking 1.4 Werkingsmiddelen De dienstverlening van VIBAM wordt gefinancierd met diverse CAO-bijdragen. In uitvoering van nationale en provinciale sectorale CAO s wordt elk jaar een bepaald percentage van de loonmassa van de bedienden geïnd, om aan te wenden voor initiatieven m.b.t. opleiding, begeleiding en tewerkstelling. Bijdragesituatie 2011 Overzicht CAO-vormingsbijdragen PC 209 Nationaal inning via INOM-Bedienden Opleidings-/begeleidingsinfrastructuur en/of organisatie van cursussen forfaitair omgezet naar 29,00 per bediende per jaar indirect recupereerbaar door gebruik te maken van de loopbaanbegeleiding 0,10% Opleidingsprojecten voor bedienderisicogroepen forfaitair omgezet naar 35,50 per bediende per jaar recupereerbaar voor 75% via indienen van opleidingsdossiers bij VIBAM 0,10% Provinciaal inning via VIBAM Opleidingsfonds forfaitair omgezet naar 56,48 per bediende per jaar recupereerbaar voor 75% via indienen van opleidingsdossiers bij VIBAM 0,15% 1.5 Doelpubliek VIBAM levert diensten aan de bedienden en de bedrijven die behoren tot het paritair comité 209 in de provincie Antwerpen. In 2011 vielen 693 bedrijven met in totaal 13 082 bedienden binnen onze actieradius. Voor het eerst hebben we in 2011 gebruik gemaakt van het werkgeversrepertorium van de RSZ. Dit verklaart de stijging van het aantal bedrijven t.o.v. 2010. De bediendenpopulatie is echter nog steeds in dalende lijn. Evolutie VIBAM-bedrijven en bedienden Jaar 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 bedrijven 693 626 632 623 592 558 480 475 570 558 bedienden 13 082 13 503 13 949 13 515 14 273 13 668 13 766 13 578 14 366 14 993 4
VIBAM Activiteitenverslag 2011 VIBAM-bedrijven volgens aantal bedienden in dienst in 2011 aantal bedienden bedrijven 1 4 386 55,70% 5 9 115 16,59% 10 19 81 11,69% 20 49 77 11,11% 50 99 14 2,02% 100 199 12 1,73% 200 499 4 0,58% 500 999 2 0,29% 1000+ 2 0,29% Totaal 693 100,0% Zoals steeds blijven de kleine ondernemingen de Zoals meerderheid steeds blijven uitmaken: de kleine bij 4/5 ondernemingen van firma s de (84%) meerderheid uitmaken: bij 4/5 van de firma s (84%) werken minder dan werken 20 van minder bedienden. dan 20 van In de het bedienden. totaal stellen In het zij 2 totaal stellen samen zij 2.661 bijna bedienden de helft van (20,34 de bedienden %) tewerk. tewerk An- (41,22 %). 661 bedienden (20,34 %) tewerk. Anderzijds stellen de 8 grootste bedrijven derzijds stellen de 8 grootste bedrijven samen bijna de helft van de bedienden tewerk (41,22 %). VIBAM-bedienden volgens aantal bedienden in dienst in 2011 aantal bedienden bedienden bedrijven 1 4 764 5,84% 5 9 777 5,94% 10 19 1 120 8,56% 20 49 2 332 17,83% 50 99 1 017 7,77% 100 199 1 680 12,84% 200 499 1 258 9,62% 500 999 1 186 9,07% 1000+ 2 948 22,53% Totaal 13 082 100,0% 5
Kennismaking 1.6 Deelname bedrijven aan VIBAM-activiteiten in 2011 In 2011 hebben 221 of 31,89% van de bedrijven gebruik gemaakt van één van onze diensten. Globaal gezien is de participatie hetzelfde gebleven t.o.v. vorig jaar. Deelname bedrijven aan VIBAM-activiteiten 2011 Aantal bedienden Aantal bedrijven Aantal bereikte bedrijven Advies & coaching Opleiding Subsidiëring Opleidingsvragen Loopbaanontwikkeling & outplacement Bedienden Werkzoekenden Externe opleiding Bedrijfsopleiding On the job training abs % abs % abs abs abs abs abs abs abs 1-4 386 55,70 58 8,36 1 6 31 9 13 8 0 5-9 115 16,59 36 5,19 0 4 24 9 12 3 0 10-19 81 11,69 44 6,35 1 6 26 6 15 11 2 20-49 77 11,11 51 7,36 3 15 32 6 25 15 4 50-99 14 2,02 13 1,87 2 4 11 2 9 5 0 100-199 12 1,73 11 1,59 0 5 10 3 7 7 0 200-499 4 0,58 4 0,58 0 2 4 1 4 1 0 500-999 2 0,29 2 0,29 0 2 2 2 2 2 1 +1000 2 0,29 2 0,29 0 2 2 0 1 2 0 Totaal 693 100 221 7 46 142 38 88 54 7 % tov 693 100-31,89-31,89-1,01 6,64 20,49 5,48 12,69 7,79 1,01 6
VIBAM Activiteitenverslag 2011 1.7 2011 in vogelvlucht 2011 t.o.v. 2010 Doelpubliek bedrijven 693 bedienden 13 082 bedrijvenparticipatie aan VIBAM-activiteiten 31,89% Subsidiëring externe opleidingen bedrijven 88 ingediende opleidingen 249 deelnemers 385 bedrijfsopleidingen bedrijven 54 ingediende opleidingen 147 deelnemers 1 184 on the job-trainingen bedrijven 7 ingediende opleidingen 13 deelnemers 13 Advies en coaching advies opleidingsmogelijkheden bedrijven 7 vragen 8 Opleiding opleidingen voor bedienden bedrijven 142 deelnemers 703 ingerichte opleidingen 194 opleidingen voor werkzoekenden aantal bedrijven die stages verleenden of tewerkstelden 38 aantal eigen projecten 5 aantal deelnemers aan eigen opleidingen 48 Advies en coaching advies en coaching van ontslagen bedienden bedrijven 41 bedienden 174 gemiddelde begeleidingsduur (in maanden) 6 advies en coaching van werkende bedienden bedrijven 8 bedienden 48 7
2 Advies & coaching 2.1 Advies aan de werkgever advies omtrent opleidingen VIBAM zoekt voor bedrijven opleidingsmogelijkheden op, zowel voor standaardvragen als voor zeer specifieke opleidingsvragen: wie, waar, wanneer, welke prijs? Hiervoor beschikken we over opleidingsdatabanken, een uitgebreid documentatiebestand, contacten met de opleidingsverantwoordelijken in grote ondernemingen en uiteraard onze ervaring met talrijke opleidingscentra. Hierdoor hebben we een beeld op een 7500 opleidingen bij een 700-tal instituten. Het aantal vragen tot opzoeking schommelt ieder jaar sterk. In 2011 is de vraag naar opleidingsmogelijkheden sterk gedaald t.o.v. 2010. Er werd een antwoord geformuleerd op 8 verschillende vragen van 7 verschillende bedrijven. De doorlooptijd tussen vraag en antwoord was gemiddeld 4,25 dagen in 2011. In 2011 kregen we vooral vragen naar taalopleidingen. advies omtrent tewerkstelling Bedrijven met moeilijkheden om goede arbeidskrachten te vinden, richten zich vaak tot VIBAM voor een uitweg. Onze taak bestaat er hoofdzakelijk in om werkzoekenden uit onze opleidingen te begeleiden naar één van de open vacatures. In 2007 werd op de website van VIBAM een vacaturesite gecreëerd. Via de bedrijvensite kunnen bedrijven zelf hun ingediende vacatures op de VIBAM-website beheren. Daarnaast verwijzen we bedrijven ook door naar andere kanalen en mogelijkheden, zoals o.a. de mogelijkheid tot individuele beroepsopleiding (IBO). advies en coaching in het omgaan met loopbaanontwikkeling VIBAM hecht veel belang aan het preventief optreden i.v.m. loopbaanontwikkeling. Bedrijven kunnen steeds bij VIBAM terecht voor informatie over een mogelijke aanpak en desgevallend voor een begeleiding bij de uitvoering van een project rond loopbaanontwikkeling. advies omtrent opleidingen 100 80 60 40 20 0 86 60 36 36 21 14 12 7 8 2009 2010 2011 bedrijven vragen bedrijfsbezoeken 8
VIBAM Activiteitenverslag 2011 2.2 Advies aan de werknemer outplacement VIBAM biedt aan ontslagen bedienden ondersteuning bij het zoeken van een (nieuwe) richting in de loopbaan, wanneer hierover een akkoord tussen het bedrijf en de syndicale afvaardiging wordt gesloten. De ontslagen bedienden doorlopen een traject van zelfdiagnose onder individuele begeleiding, voorafgegaan door de opleiding Loopbaanontwikkeling bij ontslag. Dit proces stelt hen in staat gerichte keuzes te maken m.b.t. de uitbouw van hun verdere loopbaan. Het aanreiken van methodieken betreffende de technieken en de strategie om op professionele wijze de arbeidsmarkt te benaderen vormen eveneens een onderdeel van de gespreksvoering. Het aanbod van VIBAM bestaat uit: Het aanreiken van een beheersmethodiek die een werknemer in staat stelt om de loopbaan te sturen in het verlengde van de eigen mogelijkheden en beperkingen aangevuld met de geijkte outplacementtechnieken. In de praktijk vertaalt zich dat in volgende activiteiten / ondersteuning: opleiding Loopbaanontwikkeling bij ontslag workshops: Zelfprofielbepaling versus opbouw stressweerbaarheid in de nieuwe functie Doel methododiek en techniek van het interview Communicatie en Attitude versus Arbeidsmarktbenadering individueel advies m.b.t. resultaatgericht werken m.b.t. het verwerven van inzicht in de zelfdiagnose enerzijds en anderzijds worden technieken en strategieën voor outplacement opnieuw toegelicht en aangepast aan het persoonlijk profiel van de kandidaat, coachen en adviseren in het zoeken en vinden van een nieuwe functie logistieke ondersteuning (gebruik van de werkzaal beschikbaar zonder beperking). In 2011 werden 16 opleidingen Loopbaanontwikkeling bij ontslag gegeven. Aansluitend op deze initiële opleiding werden verder 16 opleidingen Zelfprofielbepaling versus opbouw stressweerbaarheid in de nieuwe functie, 15 opleidingen Doel Methodiek en Techniek van het interview en 15 opleidingen Communicatie en Attitude versus arbeidsmarktbenadering georganiseerd. In het werkjaar 2011 werden 174 ontslagen werknemers opgevolgd door VIBAM, waarvan 123 kandidaten uit 2011 en 113 kandidaten overgekomen uit het vorig werkjaar (2010). Totaal aantal kandidaten voor outplacement: 174 Totaal aantal kandidaten voor loopbaanontwikkeling: 48 Totaal aantal kandidaten voor outplacement en loopbaanontwikkeling: 222 Deze werknemers komen uit 41 verschillende sectorbedrijven. 9
Advies & coaching Qua leeftijd is deze groep vrij evenwichtig verdeeld rond de leeftijd van 45 jaar. De verdeling volgens het laatst gevolgde onderwijsniveau toont een ander beeld. Spreiding volgens leeftijd van de deelnemers aan outplacement en loopbaanontwikkeling Spreiding volgens scholing van de deelnemers aan outplacement en loopbaanontwikkeling 19,54% 6,32 % 17,82% 12,2% 12,8% 56,32% 44,51% 30,49% < 35 jaar 45-54 jaar < HSO Bachelor 35-44 jaar > 54 jaar HSO Master De nieuwe arbeidsmarktpositie Voor 100 van de 174 kandidaten werden de coaching en advisering in 2011 afgerond. Van die 100 personen vonden er 63 een nieuwe betrekking, 74 kandidaten zijn overgestapt naar 2012 en de overigen beslisten te stoppen met werken (brugpensioen), te stoppen met hun coaching, antwoordden niet meer op briefwisseling. Zoekperiode De gemiddelde zoekperiode naar het vinden van een oplossing bedroeg in 2011 6 maanden. Dat is een halve maand langer dan het jaar ervoor. Via welk kanaal vonden de deelnemers nieuw werk? Het zoeken en vinden van een nieuwe betrekking werd per kanaal geteld. Al beantwoordde niet iedereen deze vraag, toch geven de antwoorden een duidelijk beeld. Veranderingen door het nieuwe werk Het aantal kandidaten dat kiest voor een een wijziging in in de de loopbaan is goed is goed voor voor 20% 20% (11 (11 van van de de 61 61 deelne- deelnemers antwoordden die antwoordden op deze op vraag). dze vraag). De overige De overige kan- kandidaten hebben hebben een een nieuwe nieuwe betrekking gezocht gezocht en en gevonden die die ligt ligt in het in het verlengde van van de vorige de vorige beroepsloopbaan. beroepsloopbaan Sector 20 kandidaten zochten en vonden een functie in de metaalsector. De andere kandidaten kiezen voor handel en distributie of andere industriële sectoren. Salarisniveau De antwoorden van de kandidaten tonen aan dat het merendeel een salaris verdient dat minstens overeenstemt met het vorige salaris. Deze trend is reeds sinds jaren jaren aanwezig aanwezig en wordt en wordt opnieuw opnieuw bevestigd. bevestigd. Ook nu Ook weer nu weer is de groep is de groep die minder die minder verdient verdient dan in dan de vorige in de vorige func- functie het kleinst. het kleinst. 10
VIBAM Activiteitenverslag 2011 Spreiding volgens kanaal bij het vinden van een nieuwe betrekking van de deelnemers aan outplacement 30 20 2008 10 0 krant relaties interim spontaan zelfstandig VDAB vakblad 2009 2010 2011 loopbaanontwikkeling van werkende bedienden Naast outplacement biedt VIBAM sinds 2000 ook de mogelijkheid aan bedienden met minstens 5 jaar anciënniteit, om tijdens hun actieve loopbaan - aan de hand van de methodiek van zelfdiagnose inzicht te krijgen in de eigen mogelijkheden en beperkingen met als doel de loopbaan te leren beheren in het verlengde van specifieke vaardigheden, talenten en motivaties. Het optimaliseren en het deskundig uitbouwen van de eigen functie in de bestaande bedrijfscontext vormt een wezenlijk onderdeel van de loopbaanontwikkeling. Ter informatie: Aan deze dienstverlening werd tot op heden in de sector slechts een beperkte bekendheid gegeven. Er zijn twee instapregelingen uitgewerkt: loopbaanontwikkeling op vraag van de werkgever: in deze regeling volgden 23 werknemers uit 2 bedrijven het programma loopbaanontwikkeling op initiatief van de werknemer: 25 werknemers deden hiervoor een beroep op VIBAM. Tenslotte vielen ons enkele evoluties op: een toenemend e-mailverkeer tussen adviseur en ex-kandidaat outplacement na de start nieuwe loopbaan (e-coaching), de nood aan specifieke aandacht voor de groep van de ervaren werknemers. 11
Opleiding 3 3.1 Opleidingen voor bedienden open kalender aanbod VIBAM organiseert een aanbod aan open kalenderopleidingen, waaraan elke bediende uit onze sector kan deelnemen. Tevens worden geregeld specifieke opleidingen opgezet op vraag van één of meerdere bedrijven. Dit doen we wanneer op de opleidingsmarkt geen afdoend aanbod bestaat of wanneer we vermoeden of constateren dat er binnen de sector ruimere interesse bestaat in het desbetreffende onderwerp. Wanneer we geen volledige groep kunnen samenstellen, kunnen we desgevallend individuele bedienden tegen VIBAM-voorwaarden laten deelnemen aan open kalender trainingen van verschillende opleidingsinstituten. Om de drempel naar opleiding zo laag mogelijk te houden, bieden we onze opleidingen steeds aan tegen kostprijs. KMO s met minder dan 50 bedienden betalen slechts de helft van de prijs. De prijs van een opleiding wordt sinds 2000 steeds verrekend op één van de twee bedrijfsbudgetten, die ontstaan door de betaling van de jaarlijkse bijdrage voor respectievelijk alle bedienden en de specifieke risicogroepen. Via verschillende samenwerkingsverbanden tracht VIBAM zo flexibel mogelijk in te spelen op de opleidingsbehoeften binnen de bedrijven.in 2011 volgden 703 personen een opleiding via VIBAM. Dit is een aanzienlijke daling t.o;v. 2010, die bijna volledig kan toegewezen worden aan het opnieuw betalend maken van de opleidingen. In 2011 organiseerde VIBAM 18 opleidingen in eigen beheer. Hieraan participeerden 90 werknemers van 30 bedrijven. In totaal volgden deze mensen 1418 manlesuren. intersectorale opleidingen Sedert het najaar van 2004 werkt VIBAM voor de algemene opleidingen samen met andere sectoren zoals IPV, IVOC en Cobot Bedienden. Ieder fonds kampte in het verleden met de moeilijkheid om de aangeboden open kalender opleidingen succesvol te kunnen laten doorgaan. Door één gezamenlijk aanbod te lanceren binnen deze 4 sectoren beogen we een win-win situatie zowel voor de bedrijven als voor de sectorale vormingsfondsen. De actieradius vergroot en de kans dat we opleidingen moeten annuleren verkleint. In 2011 hebben 289 werknemers uit 77 verschillende bedrijven deelgenomen aan 87 opleidingen. Dit is goed voor zo n 5068 manlesuren. last minute boekingen Aangezien VIBAM geen eigen aanbod meer heeft inzake PC-trainingen, worden alle vragen hieromtrent rechtstreeks doorgegeven aan de opleidingsinstituten waarmee VIBAM samenwerkt. Zo kan aan een acute opleidingsnood van één enkele bediende op een snelle en effectieve wijze worden tegemoetgekomen door een last minute inschrijving. Concreet betekent dit dat een bedrijf via VIBAM zijn bedienden kan laten deelnemen aan de open kalendertrainingen van Bit by Bit. Voor projecten rond begeleide zelfstudie werken wij samen met GIVI. In 2011 maakten 142 bedienden uit 29 bedrijven gebruik van deze mogelijkheid, verspreid over 66 cursussen. In totaal spreken we over 1610,5 manlesuren. Aantal deelnemers per kwartaal van 2004 tot 2011 1 500 1368 1 250 1 000 883 750 500 559 491 662 703 250 0 312 312 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Q4 Q3 Q2 Q1 12
VIBAM Activiteitenverslag 2011 samenwerking met INOM-Bedienden Naast het eigen aanbod biedt VIBAM ook opleidingen aan die door het Vlaamse sectorfonds INOM-Bedienden zijn ingericht. Omwille van Europese financiering kunnen we deze opleidingen gratis aanbieden. De bedoeling van INOM is om pilootprojecten op te zetten die dan later door de sectorfondsen kunnen overgenomen worden. Daarom rekenen we de 26 INOM-opleidingen van 2011 ook in ons aanbod mee. Hieraan namen 71 bedienden van 37 verschillende bedrijven uit de provincie Antwerpen deel. Het aanbod van INOM bestond uit een e-learningproject rond de MS Office-pakketten. Er waren in 2011 4 verschillende instapmomenten. samenwerking met Cevora Via INOM Bedienden is er ook een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met Cevora. Hierdoor kunnen we bedienden van PC 209 laten deelnemen aan de technische informatica opleidingen van Cevora. In 2011 hebben 8 werknemers uit 5 bedrijven deelgenomen aan 6 verschillende opleidingen. samenwerking met FTMA De laatste jaren merkten we een groter wordende interesse in de open opleidingen van FTMA. Vandaar dat we in 2010 een nieuwe categorie deelname van bedienden aan FTMA opleidingen hebben aangemaakt. In deze rubriek noteerden we in 2011 een deelname van 56 bedienden uit 35 bedrijven aan 33 opleidingen. samenwerking met INOM-Arbeiders Sedert 2008 biedt VIBAM ook de mogelijkheid aan de bedrijven om hun bedienden mee te laten participeren aan het LIMTEC / ANTTEC aanbod dat opgemaakt is in samenwerking met INOM Arbeiders. Door deze samenwerking kunnen we ook een ganse waaier aan technische opleidingen gratis aanbieden. In totaal hebben er 47 bedienden van 21 verschillende deelgenomen aan 24 opleidingen. Overzicht van de resultaten m.b.t. opleidingen voor bedienden in 2011 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 Opleidingen ingerichte cursussen 1 194 321 228 127 119 122 60 73 Uren opleidingsuren 1 4187 7 006,5 5 878 3 850,5 3 054 3 229 1 724 2 160 manlesuren 2 13144.5 26 891,5 19 982 16 946 12 587 11 810 7 930 9 976 deelnemers 2 703 1 368 883 662 510 573 283 286 deelnemende bedrijven 2 142 158 145 151 122 131 91 94 1 exclusief last minute boekingen 2 inclusief last minute boekingen 13
Opleiding De evolutie van deelname aan de opleidingen per samenwerkingsverband 1500 1250 1000 750 500 250 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Cevora permanente vorming FTMA LMB intersectoraal INOM ANTTEC / LIMTEC Open opleidingen: aantal deelnemers per rubriek volgens grootte van de werkgever > 200 50-199 20-49 1-19 0% 100% algemene vaardigh. commerciële opl. ICT sectorspecifiek talen betere & efficiënt. opl. econom. & financ. logist., transport & Q sociale vaardigh. veiligh. & welzijn In 2011 hebben we ook onderzocht welk soort opleidingen het meeste succes kenden. Bovenstaande grafiek toont aan dat de grotere bedrijven het meeste geïnteresseerd waren in opleidingen onder de thema s : ICT en veiligheid en welzijn. Bij de kleinere bedrijven lag de interesse vooral bij opleidingen rond veiligheid en welzijn. De commerciële en de financiële opleidingen waren minder gevraagd. 3.2 Opleidingen aan bedienden in outplacementbegeleiding Alle bedienden die een outplacementtraject volgen bij VIBAM krijgen een persoonlijk opleidingsbudget ter waarden van 620 euro. In samenspraak met hun loopbaanadviseur kunnen de deelnemers vrij beschikken over dit budget, voor zover men opleidingen kiest in functie van een welomlijnd jobdoelwit. Bij de keuze van de lesgever wordt eerst gekeken naar VIBAM en VDAB als opleidingsverstrekkers. Pas wanneer de outplacementdeelnemer daar zijn gading niet vindt, kan hij op de ruimere opleidingsmarkt naar zijn opleidingskeuze zoeken. In 2011 maakten 27 van de 174 ontslagen bedienden (15 %) gebruik van dit opleidingsbudget. 14
VIBAM Activiteitenverslag 2011 3.3 Opleidingen voor werkzoekenden Traditiegetrouw was er weer grote interesse van werkzoekenden in onze opleidingsprojecten. Er werden dan ook verschillende selectiedagen georganiseerd om iedere geïnteresseerde werkzoekende de kans te geven om zich kandidaat te stellen voor een opleiding. De selectieprocedure bestond uit deelname aan technische testen, deelname aan een motivatiegesprek en tenslotte het doorlopen van een persoonlijkheidstest. Tijdens de opleiding zorgt een individuele begeleiding voor een sterke persoonlijke ontwikkeling. Een volledig opleidingstraject begint met een uitgebreide informatie- en selectieronde en eindigt normaliter met een bedrijfsstage in één van onze bedrijven, die een voor beide partijen vrijblijvende en daardoor interessante aanloop is naar een vaste betrekking. Evolutie activiteiten 70 60 50 40 30 20 10 0 67 56 52 46 48 43 43 40 42 38 5 5 7 6 5 2007 2008 2009 2010 2011 projecten deelnemers bedrijven VIBAM biedt hiermee aan werkzoekenden de kans zich te heroriënteren, en zich inpasbaar te maken in de arbeidsmarkt. een overzicht van onze activiteiten in 2011 Industrieel tekenaar In 2011 werd opnieuw gestart met een opleiding industrieel tekenaar. Deze opleiding wordt door VIBAM zelf georganiseerd, in samenwerking met OBMB, Vormetal en andere partners. In deze opleiding kunnen telkens 20 werkzoekenden starten; 10 bij VDAB Antwerpen en 10 bij VDAB Brugge. Technisch bediende / CAD tekenaar Samen met ATEL (het Antwerps telecommunicatiecentrum) hebben we in 2011 voor de 4de keer het project KANS gerealiseerd. Hierbij wilden we hogeropgeleide allochtone mannen en vrouwen met een technisch diploma uit het land van herkomst via een praktijkgerichte en technische opleiding de kans geven om in te stappen in een vacature van een Antwerps PC209 bedrijf. Voor deze dagopleiding van 12 weken hebben we 8 gemotiveerde cursisten geselecteerd. Tewerkstelling Industrieel tekenaar 20 15 10 5 0 10 8 6 4 2 0 2007 2008 2009 2010 2011 Tewerkstelling Technisch bediende 2007 2008 2009 2010 2011 ander PC209 ander PC209 Antwerpen 15
Subsidiëring 4 4.1 Aan de werkgever De werkgever kan de kosten die hij heeft, doordat één of meerdere van zijn bedienden opleiding volgen, gedeeltelijk recupereren van VIBAM. Op deze wijze kan een werkgever de volgende voor opleiding bestemde bijdragen voor 75% terugvorderen: de provinciale bijdrage die in 2010 betaald werd; dit geldt niet voor de 5 grote bedrijven die op basis van hun opleidingsplan en -budget én in ruil voor een daadwerkelijke medewerking aan (één van) de VIBAM-activiteiten aan de Raad van Bestuur een vrijstelling vroegen van hun bijdragebetaling; de nationale bijdrage voor risicogroepen die in 2010 werd betaald VIBAM kan tussenkomen in de volgende kosten: de organisatiekosten: de kosten gemaakt om de opleiding te betalen; de loonkosten: de indirecte kosten, ontstaan door de gederfde arbeidstijd. externe opleiding De kosten die de werkgever heeft, doordat één of meerdere van zijn bedienden buiten het bedrijf een opleiding volgen, kan hij gedeeltelijk recupereren via VIBAM. Zowel het aantal bedrijven als aantal bereikte deelnemers is gestegen t.o.v. 2010. De aanvragen zijn gedaald. Evolutie van de resultaten m.b.t. de subsidiëring van externe opleidingen 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 cursussen 249 259 204 289 190 172 173 bedrijven 88 81 70 78 59 60 53 deelnemers: totaal 385 370 273 439 288 232 252 deeln. niet-risicogroep 145 171 123 204 125 105 90 deeln. risicogroep 240 199 150 235 163 127 162 manlesuren: totaal 7 085 7 431 6 695 9 069 6 003 5 402 5 622 manlesuren niet-ris. 2 678 3 531 3 239 4 756 2 565 2 349 2 255,5 manlesuren risicogroep 4 407 3 900 3 356 4 313 3 439 3 053 3 366,5 16
VIBAM Activiteitenverslag 2011 bedrijfsopleiding VIBAM komt gedeeltelijk tussen in de kosten die een bedrijf heeft door de organisatie van een bedrijfsinterne opleiding. Zowel voor organisatie- als voor loonkost geldt eenzelfde subsidiëring als bij de externe opleidingen. Bovendien hebben we met 2 softwareopleidingsinstituten (Bit by Bit en GIVI) speciale prijzen voor onze bedrijven afgesproken voor hun bedrijfsinterne opleidingen. Groepsopleidingen in samenwerking met VIBAM en mogelijks andere bedrijven, geven recht op loonkostrecuperatie via het stelsel Betaald Educatief Verlof, indien ze minstens 32 uur duren en in België plaatsvinden. Bij de bedrijfsopleidingen merken we, net zoals bij de externe opleidingen, een stijging bij deelnemersaantal en bedrijven t.o.v. 2010. Het aantal ingediende dossiers zijn gedaald. Evolutie van de resultaten m.b.t. de subsidiëring van bedrijfsopleidingen 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 cursussen 147 161 161 166 110 138 184 bedrijven 54 44 51 51 33 41 48 deelnemers: totaal 1 184 1 112 1 266 999 813 686 1 395 deeln. niet-risicogroep 435 269 363 467 355 275 632 deeln. risicogroep 749 843 903 532 458 406 763 lesuren 2 249 2 263 3 573 3 887,5 2 402 3 437 4 398 manlesuren: totaal 18 110 13 110 20 551 19 100 13 897 16 876 44 350 manlesuren niet-ris. 5 980 4 466 6 619 9 635 6 371 5 521 17 002 manlesuren risicogroep 12 130 8 644 13 932 9 465 7 526 11 195 27 348 17
Subsidiëring on the job-training De loonkost die gepaard gaat met een opleiding op de werkplaats wordt door VIBAM gedeeltelijk vergoed. In 2011 hebben 13 bedienden uit 7 verschillende bedrijven een on the job training gevolgd. Dit is goed voor 2 033 manlesuren. De gemiddelde duur is gestegen t.o.v. 2010 (+ 25%). Evolutie van de resultaten m.b.t. de subsidiëring van on the job-training 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 cursussen 13 17 11 11 8 19 14 bedrijven 7 10 7 7 7 11 8 deelnemers: totaal 13 18 16 13 8 320 765 deeln. niet-risicogroep 7 6 6 5 4 11 10 deeln. risicogroep 6 12 10 8 4 309 755 manlesuren: totaal 2 033 2 253 1 115 953 1 551 9 170 17 140 manlesuren niet-ris. 685 993 88 396 703 1 954 3 295 manlesuren risicogroep 1 348 1 260 1 027 557 848 7 216 13 845 gemiddelde duur (in uren) 156 124 79 79 194 193 398 Uit bovenstaande tabel kunnen we de grafiek hieronder afleiden. In 2011 is de gemiddelde bezetting van de subsidiedossiers licht gestegen. Gemiddeld aantal deelnemers aan opleidingen in de subsidiedossiers 12 10 8 6 4 2 0 10,2 6,5 3,8 3,6 3,1 4,1 3,2 3,9 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 18
VIBAM Activiteitenverslag 2011 Subsidiëring - Bereik met, en gebruik van opleidingsbudgetten 100% 80% 60% 40% 20% 0% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 bereik gebruik t.o.v. populatie gebruik t.o.v. bereikte bedrijven 4.2 aan de werkgever: opleidingskosten aanwending van de opleidingsbudgetten Elk jaar berekent VIBAM voor elke onderneming die onder haar bevoegdheid ressorteert, een opleidingsbudget. Voor dat bedrag kunnen bedrijven beroep dan op de opleidingsdiensten van VIBAM. De bereikcijfers tonen dat slechts ongeveer één onderneming op vijf gebruik maakt van haar opleidingsbudget. Indien we het gebruikte opleidingsbudget van alle bedrijven samentellen en vergelijken met het totale opleidingsbudget van alle bedrijven samen, dan schommelt dat percentage van 2005 tot 2011 tussen 52 en 60 procent. Als we vervolgens kijken naar de bereikte bedrijven en ons afvragen hoeveel zij van hun opleidingsbudget gebruik maakten, dan schommelt dat in de beschouwde periode tussen 92 en 79 procent. Het laagste cijfer werd in 2009 opgetekend maar dat mag niet verbazen: door het gratis aanbod van de open opleidingen hoefden de ondernemingen minder beroep te doen op hun budget. via de VDAB kredietlijn De kredietlijn is een bedrag dat VIBAM gegenereerd heeft bij VDAB door investeringen te doen in opleidingen voor werkzoekenden. Bedienden, behorend tot een bedrijf van PC 209 in de provincie Antwerpen of bedienden die gewerkt hebben in een bedrijf van PC 209 en die in begeleiding zijn bij VIBAM kunnen gebruik maken van deze extra middelen. Volgens het principe van de kredietlijn zal het bedrijf op het totale factuurbedrag een korting krijgen van 50%. Dit enkel en alleen als VDAB van VIBAM de toestemming heeft gekregen om de overige 50% te verhalen op de kredietlijn. In 2011 hebben 10 bedienden uit 7 verschillende bedrijven gebruik gemaakt van deze extra dienstverlening. Er werden inschrijvingen genoteerd in 8 VDAB-opleidingen. Er waren vooral inschrijvingen in de opleidingen VCA, informatica via afstandsleren en grafische trainingen. 19
Uitdragen van de VIBAM-boodschap 5 Op allerlei manieren poogt VIBAM ten aanzien van de werkgevers, de vakbonden en de bedienden van de sector de levensbelangrijke thema s opleiding en loopbaanontwikkeling onder de aandacht te brengen. In 2011 ondernamen we hiervoor volgende concrete acties: Elke cursus uit ons aanbod (behalve de PC-trainingen) werd door één van onze medewerkers geopend, met een kort woordje over de mogelijkheden die VIBAM kan bieden. Het aantal bezoeken aan vooral kleinere bedrijven werd opgedreven: vele KMO s vinden slechts de weg tot VIBAM - en tot opleiding en vorming - wanneer een adviseur van VIBAM ter plaatse komt om de mogelijkheden te bekijken. In 2011 werden er 36 bedrijven bezocht. Het gebruik van de website met de BEDRIJVENSITE wordt maandelijks gestimuleerd door de trainingsverantwoordelijken via een maandelijkse nieuwsbrief attent te maken op het opleidingsaanbod van de eerstvolgende 2 maand. Bij elk gepland onderwerp wordt verwezen naar de website. Zo poogden we maximaal tegemoet te komen aan mogelijke opleidingsbehoeften. Om de talenten van ontslagen bedienden terug in de sector te benutten werd aan de bedrijven de mogelijkheid gegeven om hun vacatures te publiceren op de website van VIBAM. Het invoeren en het beheer worden door de bedrijven zelf gedaan via de bedrijvensite. Er werd een nieuw kmo-beleid voorbereid dat in voege moet treden vanaf 1 januari 2012. Het is de bedoeling om met een belangrijke financiële stimulans voor de werkgever de drempel tot opleiding voor de bedienden drastisch te verlagen. Een nieuw ESF-project werd opgestart door Be-ODL als promotor en waarbij VIBAM als één van de sectorale partners een bijdrage levert. Met het My knowledgebox @ Work zal getracht worden om de e-learningcomponent te introduceren in het werkplekleren. Door middel van dit gebruiksvriendelijke instrument kan iedereen zelf korte leereenheden maken en aanbieden via het internet. VIBAM leverde ten slotte ook een bijdrage aan het diversiteitsproject van de SERV: Geef talent een kans. Daarmee werden zowel werkgevers als kansengroepen gesensibiliseerd om te geloven in de talenten van die kansengroepen en om vanuit die sterkte zich in te schakelen in de reguliere arbeidsmarkt. Definitie risicogroepen Sinds 1999 geldt volgende definitie voor wie behoort tot de zogenaamde risicogroepen (CAO. 1999-11-08) 1. Hij/zij is ouder dan 40 jaar. 2. Hij/zij heeft max. een diploma HSO. 3. Er bestaat geen overeenstemming tussen zijn/ haar diploma en de huidige functie. 4. Hij/zij heeft minstens 10 jaar dezelfde functie in hetzelfde bedrijf zonder wijziging in het takenpakket. 5. Hij/zij oefent een functie uit die voldoet aan één van de volgende criteria: zeer uitvoerende administratieve functie; functie-inhouden die geïntegreerd kunnen worden in andere jobs; functies waarvan bepaalde onderdelen geautomatiseerd kunnen worden. 6. Hij/zij wordt bedreigd in zijn/haar functie door herstructurering; nieuwe technologieën; invoering van nieuwe werkmethodes; collectief ontslag; reorganisatie van zijn/haar functie. 20
Wie is wie? VIBAM Activiteitenverslag 2011 6 Initiatiefnemende organisaties AGORIA Dhr. M. Kerremans Filip Williotstraat 9 2600 Antwerpen-Berchem ACLVB Dhr. R. De Leege Fr. de Mérodestraat 76-78 2800 Mechelen BBTK Dhr. F. Lingier Hendrik Consciencestraat 33 2800 Mechelen LBC-NVK Dhr. M. Van Thielen Nationalestraat 111 2000 Antwerpen Raad van Bestuur Voorzitter Frank Lingier BBTK Ondervoorzitter Mick Kerremans Agoria Antwerpen-Limburg Secretaris Marc Van Thielen LBC-NVK Penningmeester Leon Verougstraete Alcatel-Lucent Bell Medewerkers Els Alaers (03)280 47 44 els.alaers@vibam.be Eddy Driesen (03)280 47 41 eddy.driesen@vibam.be Annette Smedts (03)280 47 45 annette.smedts@vibam.be Isolde Smet (03)280 47 46 isolde.smet@vibam.be Carl Van Mol (03)280 47 47 carl.vanmol@vibam.be Organogram De Algemene Vergadering bestaat uit 18 leden van het gewestelijk Paritair Comité. De Raad van Bestuur, samengesteld uit 2 werknemers- en 2 werkgeversvertegenwoordigers, bepaalt de beleidslijnen op korte en lange termijn en neemt de financiële beslissingen. Het Adviescomité adviseert VIBAM inhoudelijk in de mogelijk te ontplooien activiteiten, evalueert de lopende activiteiten en beoordeelt de subsidiedossiers. Dit comité is samengesteld uit 5 vormingsdeskundigen of personeelsverantwoordelijken uit de sectorbedrijven en 5 vakbondssecretarissen. 21
filip williotstraat 9 2600 antwerpen-berchem Vormingsinitiatief V oor Bedienden V an de a ntwerpse m etaalnijv erheid t 03 280 47 40 f 03 280 47 52 info@vibam.be www.vibam.be